Rijnauwen Vechten. projectenatlas. enveloppecommissie Rijnauwen Vechten. Versie oktober SAB Arnhem. projectnummer

Transcriptie

1 Rijnauwen Vechten projectenatlas enveloppecommissie Rijnauwen Vechten Versie oktober 2005 SAB Arnhem projectnummer

2

3 INHOUD 1 INLEIDING 1 2 VERGROTING BELEEFBAARHEID NHW FORT VECHTEN - NATIONAAL INFORMATIECENTRUM NHW BARAK Z: TIJDELIJK INFORMATIECENTRUM NHW NUTSVOORZIENINGEN FORT BIJ VECHTEN FUNCTIEVERBREDING FORT RIJNAUWEN EN T HEMELTJE VLEERMUISONDERZOEK RIJNAUWEN-VECHTEN LINIEVENSTER GROEPSSCHUILPLAATSEN IN HET VIZIER KRUISPUNT NHW EN ROMEINSE LIMES WATERBERGING IN BOSGEBIED NIEUW-WULVEN LANDSCHAPSBOUW NIEUW WULVEN SCHOOTSVELD T HEMELTJE HOUTENSE VLAKTE SCHOOTSVELD FORT VECHTEN MARKETING EN PUBLICITEIT 29 3 VERGROTEN TOEGANKELIJKHEID VAN DE NHW GEBIEDSONTSLUITING NHW VOOR AUTOVERKEER TRANSFERIUM SLAGMAAT BLIK VAN HET FORT PARKEERPLAATS AMELISWEERD COÖRDINATIE RECREATIEVE ROUTESTRUCTUREN RECREATIEVE ROUTE FORTENLIJN (ONDERDEEL: OPHEFFEN BARRIERE A12/SPOOR UTRECHT-BUNNIK) RECREATIEVE ROUTE FORTENLIJN (ONDERDEEL T HEMELTJE) RECREATIEVE ROUTE FORTENLIJN (ONDERDEEL RIJNAUWEN) RECREATIEVE ROUTE FORTENLIJN (WANDELROUTE) RECREATIEVE ROUTE FORTENLIJN (ONDERDEEL: RONDJE FORTEN) RECREATIEVE ROUTESTRUCTUUR LINIEZICHTLIJN ROUTE HOUTEN-NOORD - NIEUW WULVEN - VECHTEN BEWEGWIJZERING FORTEN 57 I 4 BEHOUD, VEILIGSTELLING EN HERSTEL RESTAURATIE WAARDEN VEILIGSTELLEN VIA DE MONUMENTENWET WAARDEN VEILIGSTELLEN VIA RUIMTELIJKE ORDENING 66 5 VERGROTEN MAATSCHAPPELIJKE BETEKENIS VAN HET NHW- GEBIED HOUTENSE RIJN ECOLOGISCH NETWERK RIJNAUWEN-VECHTEN 73 6 OVERZICHTSKAART 76

4

5 1 INLEIDING plaats van dit stuk Om tot uitvoering te komen van de opgaven die in de projectenveloppe Rijnauwen- Vechten liggen binnen het project Nieuwe Hollandse Waterlinie is het wenselijk te komen tot nadere concretisering van wat er moet gebeuren en door wie dan zou kunnen worden opgepakt. Het Nationaal projectbureau heeft daarnaast gevraagd aan de enveloppecommissie om een enveloppe-opdracht te schrijven. De enveloppecommissie streeft ernaar dit geheel te vatten in een enveloppe-overeenkomst waarin een aantal afspraken aangaande de uitvoering van de opgaven in de enveloppe worden geconcretiseerd en vastgelegd. Beoogd wordt de enveloppe-overeenkomst op te bouwen met drie bouwstenen: Een contractueel deel (zo mogelijk voor alle enveloppen gelijk); Een enveloppe-specifiek deel met daarin de visie, ambities en strategie; Een flexibel deel, de projectenatlas, waarin de concrete projecten in de enveloppe zijn beschreven en de stand van zaken regelmatig wordt geactualiseerd. Het voor u liggende document betreft de projectenatlas voor de enveloppe Rijnauwen- Vechten. In dit stuk treft u een overzicht aan van in uitvoering/voorbereiding zijnde en voorgenomen projecten. Met deze projecten wordt invulling gegeven aan de ambities die zijn geformuleerd in de enveloppe overeenkomst Rijnauwen-Vechten; gebiedspecifieke deel en de Gebiedsaanpak Rijnauwen-Vechten (maart 2005). 1 doel van de projectenatlas De door de enveloppecommissie geformuleerde ambities en doelstellingen moeten leiden tot concrete uitvoeringsprojecten. De projectenatlas bestaat uit een overzicht van de verschillende in uitvoering zijnde en voorgenomen projecten. Per ambitie wordt aangegeven welke uitvoeringsprojecten worden ingezet om de beoogde doelstellingen te bereiken. Daarbij wordt tevens aangegeven welke partijen bij de uitvoering zijn betrokken en welke kosten met de uitvoering zijn gemoeid. De projectenatlas, met het overzicht aan uitvoeringsprojecten, dient meerdere doelen. Ten eerste biedt de projectenatlas de mogelijkheid om te monitoren in hoeverre de ambities uit de gebiedsovereenkomst worden waargemaakt door uitvoeringsprojecten. Ten tweede is aan de hand van het overzicht te signaleren tussen welke projecten afstemming noodzakelijk is en waar prioriteit moet worden gelegd. Ten derde biedt het overzicht de betrokken partijen de gelegenheid om in te haken op projectvoorstellen door deze te adopteren of hiermee rekening te houden in de eigen beleidspraktijk. De beschrijving van de projecten gaat niet verder dan het benoemen van een aantal kenmerken. Het accent ligt in de atlas op het bieden van een overzicht van de typen projecten die worden opgestart om te kunnen monitoren of de ambities worden waargemaakt. Tevens ligt het accent op de adoptie van projecten, oftewel het bepalen van de trekkers van projecten. De trekker is degene die zorg draagt voor de organisatie van de planvorming en uitvoering. De trekker is verantwoording verschuldigd aan haar opdrachtgever de enveloppecommissie. De trekker is verantwoordelijk voor het opstellen van een begroting en financieringsplan. Dit wil niet zeggen dat de trekker per definitie het grootste financiële bijdrage dient te leveren.

6 2 De opgenomen projecten betreffen zowel projecten waarin uitvoeringsmaatregelen centraal staan als projecten die zich vooralsnog beperken tot planvorming. Een enkel project bestaat nog uitsluitend uit een geformuleerde opgave, zonder dat maatregelen zijn benoemd. De atlas biedt vooral een overzicht en daardoor geen gedetailleerde informatie over de projecten Voor een meer gedetailleerde beschrijving van de inhoud, organisatie en financiering van ieder project afzonderlijk is een projectplan het meest geëigende instrument. Per project kan hierin ook worden bepaald met welke andere projecten afstemming is vereist. De projectenatlas heeft een dynamisch karakter. Het vormt het verslag van de voortgang van waarmaken van de ambities voor het enveloppegebied Rijnauwen-Vechten. Regelmatig wordt de projectenatlas bijgewerkt en opnieuw uitgebracht. opbouw van de projectenatlas De projectenatlas bevat een overzicht van projecten die in het enveloppegebied Rijnauwen-Vechten worden voorbereid en uitgevoerd. De vier ambities zijn ieder in een afzonderlijk hoofdstuk uitgewerkt, waarbij de projecten worden weergegeven die aan de betreffende ambitie bijdragen. Per hoofdstuk wordt kort weergegeven in hoeverre de ambitie met de in gang gezette projecten wordt bereikt. De atlas bevat projecten in geheel verschillende fasen van voorbereiding/uitvoering. Bij ieder project wordt de fase waarin het project verkeert aangegeven. Er wordt onderscheid gemaakt in: afgeronde projecten; projecten in uitvoering; projecten in voorbereiding; opgaven en projectvoorstellen. Onder afgeronde projecten worden projecten verstaan waarvan de fysieke maatregelen zijn gerealiseerd, of waarvan het onderzoeksresultaat is opgeleverd. Onder projecten in uitvoering worden projecten verstaan waarbij de realisatie van fysieke maatregelen daadwerkelijk in gang is gezet. Projecten in voorbereiding betreffen projecten waarvan de planvorming in ontwikkeling is. De daadwerkelijke realisatie wordt pas ter hand genomen wanneer de planvorming is afgerond en wanneer de enveloppecommissie daadwerkelijk besluit tot uitvoering. Opgaven en projectvoorstellen bestaan voor alsnog uit wensen of voorstellen om tot concrete projecten te komen. Er heeft nog geen besluitvorming plaatsgehad om de voorbereiding daadwerkelijk te starten.

7 2 VERGROTING BELEEFBAARHEID NHW ambitie In de gebiedsovereenkomst is als 1 e ambitie geformuleerd dat gestreefd wordt naar het vergroten van de beleefbaarheid van de NHW. Om het bewustzijn van de aanwezigheid van de NHW te vergroten wordt de herkenbaarheid en beleefbaarheid van de verschillende onderdelen van het gehele militaire systeem vergroot. Herkenbaarheid heeft te maken met het kunnen waarnemen van (onderdelen van) de Waterlinie; beleefbaarheid heeft te maken met het kunnen ervaren en begrijpen wat de Waterlinie is geweest. Continu of periodiek is de NHW voor het publiek of de toevallige passant waarneembaar in het landschap door de (zichtbare) aanwezigheid van forten, schootsvelden, kringen, groepsschuilplaatsen, inundatievlakten, regelwerken, stuwen enzovoorts. De enveloppecommissie Rijnauwen-Vechten stelt zich ten doel om: de forten zoveel mogelijk te voorzien van functies met een openbaar karakter; fort Vechten en wellicht ook Rijnauwen en t Hemeltje beter zichtbaar te maken vanaf de openbare weg; diverse activiteiten op te starten waardoor de aanwezigheid van schootsvelden, kringen, groepsschuilplaatsen in het veld wordt benadrukt; de kruising tussen de NHW en de Romeinse Limes in het veld te benadrukken; door communicatie en PR de betekenis en het belang van behoud van de aanwezige waarden kenbaar te maken en als onderdeel daarvan een nationaal informatiecentrum NHW te realiseren in fort Vechten. 3 projecten Onderstaand overzicht geeft aan welke projecten in gang zijn gezet om de ambitie waar te maken. Tevens wordt aangegeven in welke fase het project verkeerd. Een beschrijving van de belangrijkste kenmerken van de projecten volgt in de volgende paragraven. Project 2.1 Fort Vechten - Nationaal informatiecentrum NHW 2.2 Barak Z: tijdelijk informatiecentrum NHW 2.3 Nutsvoorzieningen fort bij Vechten 2.4 Functieverbreding fort Rijnauwen en t Hemeltje 2.5 Vleermuisonderzoek Rijnauwen-Vechten 2.6 Linievenster 2.7 Groepsschuilplaatsen in het vizier 2.8 Kruispunt NHW en Romeinse Limes 2.9 Waterberging in bosgebied Nieuw-Wulven 2.10 Landschapsbouw Nieuw Wulven schootsveld t Hemeltje 2.11 Houtense vlakte schootsveld fort Vechten 2.12 Marketing en publiciteit Fase (in voorbereiding) (afgerond) (in uitvoering) (in voorbereiding) (afgerond) (in uitvoering) (afgerond/ in uitvoering) (in voorbereiding) (in voorbereiding) (in voorbereiding) (in voorbereiding) (in voorbereiding) Voor de locaties waar de projecten zich afspelen wordt verwezen naar de overzichtskaart in hoofdstuk 6.

8 4 analyse In het beleefbaar maken van de NHW neemt het oprichting van een Nationaal Informatiecentrum NHW een cruciale plaats in. Een omvangrijk cluster van projecten houdt met dit Nationaal Informatiecentrum verband. Verschillende projecten zijn reeds in voorbereiding, of in uitvoering en een aantal is zelfs reeds afgerond. Hierdoor kon reeds een tijdelijk informatiecentrum bij Fort bij Vechten worden geopend. Van groot belang is een goede afstemming op het project toegangspoort Rijnauwen-Vechten (transferium Slagmaat). Het realiseren van het definitieve informatiecentrum vraagt nog de nodige aandacht. Daarnaast zijn er verschillende projecten in uitvoering die zich richten op het herkenbaar maken van NHW-bouwwerken zoals de forten en de groepsschuilplaatsen. Het herkenbaar en beleefbaar maken van fort t Hemeltje (en in mindere mate fort Rijnauwen) vraagt nog nadere uitwerking. Hiertoe is de uitvoering van het project functieverbreding fort Rijnauwen en t Hemeltje van belang. De beleving van de schootsvelden vraagt met name bij fort Vechten en fort t Hemeltje bijzondere aandacht. Op dit moment zijn deze schootsvelden niet herkenbaar in het landschap aanwezig. Bij fort Vechten biedt het landschap ruime mogelijkheden om de schootsvelden herkenbaar te maken en tevens de aanwezigheid van het acces de Houtense Vlakt te accentueren. Bij t Hemeltje wordt het versterken van het landschapsbeeld geblokkeerd door de aanwezige bedrijfsbebouwing. De aandacht richt zich hier met name op het voorkomen van verdere verdichting en versnippering en het aangrijpen van eventuele kansen om de situatie te verbeteren. Met de gepresenteerde projecten wordt in een belangrijke mate inhoud gegeven aan de geformuleerde doelstelling. De volgende pagina s geven een overzicht van de verschillende projecten.

9 5

10 6

11 2.1 FORT VECHTEN - NATIONAAL INFORMATIECENTRUM NHW INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Documentatie Cruciaal waterlinie project Fort bij Vechten inrichten als nationaal liniecentrum aangevuld met diverse culturele en horecafuncties. Lokale ingreep, met nationaal effect op de beleving van het volledige systeem van de NHW. Behoud van monumentale of historische waarde van gebouwen en bomen, en behoud biotopen voor vleermuizen. Stedelijk uitloopgebied (provincie Utrecht). Haalbaarheidsstudie NHW Fort bij Vechten, provincie Utrecht. Fort bij Vechten; van idee naar ontwikkelingsstrategie tot bidbook. 7 UITVOERING Strategie/benadering Fort bij Vechten inrichten als nationaal liniecentrum, alsmede het huisvesten van diverse functies (cultureel, commercieel, horeca). Trekker Betrokkenen enveloppe commissie (Provincie Utrecht) nationaal projectbureau NHW, Staatsbosbeheer, Stichting Werk aan de Linie, gemeente Bunnik Kansen en bedreigingen Randvoorwaarden vanwege monumentale status. Randvoorwaarden vanwege bescherming van vleermuizen. Financiën 24 miljoen Fase en planning Project in voorbereiding. Ontwikkelingsstrategie gereed. Realisatie binnen 5 jaar.

12 8

13 2.2 BARAK Z: TIJDELIJK INFORMATIECENTRUM NHW INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Documentatie UITVOERING Strategie/benadering Cruciaal waterlinie project Tijdelijk informatiecentrum inrichten in loods Z op Fort bij Vechten, vooruitlopend op het nationaal liniecentrum Lokale ingreep, met effect op totale NHW Stedelijk uitloopgebied (provincie Utrecht) Inrichting van loods Z conform bestaand plan van aanpak, verhuizing werkplaats naar fort t Hemeltje. 9 Trekker Betrokkenen Nationaal Project bureau NHW: Annemiek Tromp enveloppe commissie (Provincie Utrecht): Marijke Bekkenkamp Kansen en bedreigingen Financiën Kosten : Barak Z ,- Maquette NHW ,- Verhuizing huidige gebruiker: ,- Totaal: ,- Dekking: - Nationaal Project NHW ,- - Europese subsidie (POP) ,- - Provincie Utrecht ,- - Leenherenfonds ,- - Stichting Werk aan de Linie ,- Tekort ( ) ,- Voorstel dekking: - nationaal projectbureau ,- - Quick wins ,- Het beheer wordt door de Stichting Werk aan de Linie meegenomen in hun jaarplan. Fase en planning Afgerond project. Opening heeft 1 september 2005 plaatsgevonden.

14 10

15 2.3 NUTSVOORZIENINGEN FORT BIJ VECHTEN INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Documentatie Cruciaal waterlinie project Aansluiting van het fort op water, elektriciteit en aanleg riool. Dit is een noodzakelijke ondersteuning van de huidige activiteiten op het fort én maakt vooral ook toekomstige ontwikkelingen (nationaal liniecentrum NHW) mogelijk. Lokaal 11 UITVOERING Strategie/benadering Een gecontroleerde boring onder de slotgracht door, aanleg door nutsbedrijven in combinatie met aannemer. Trekker Betrokkenen Fort bij Vechten: M. Vastenhout Provincie Utrecht: Marijke Bekkenkamp Kansen en bedreigingen Financiën Kosten: ,- Dekking: - Staatsbosbeheer ,- - Stichting Werk aan de Linie ,- - BIRK-subsidie (voorfinanciering provincie) ,- - Provincie Utrecht ,- Fase en planning Project in uitvoering. Afronding in 2006.

16 12

17 2.4 FUNCTIEVERBREDING FORT RIJNAUWEN EN T HEMELTJE INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Cruciaal waterlinie project Het vergroten van de toegankelijkheid en de beleving van de forten door de functies van fort Rijnauwen en t Hemeltje te verbreden. Lokaal De voorkeur gaat uit naar functies die een relatie hebben met de NHW als cultuurhistorisch fenomeen, of met recreatie/toerisme; Functies mogen geen risico s inhouden voor de instandhouding van de karakteristieke bebouwing; Afstemmen op aanwezigheid vleermuizen. Stedelijk uitloopgebied (provincie Utrecht) 13 Documentatie Fortenvisie (Staatsbosbeheer) UITVOERING Strategie/benadering Het onderzoeken van de mogelijkheden voor functieverbreding van de forten. Trekker Betrokkenen Staatsbosbeheer Nationaal Projectbureau, gemeente Bunnik, Houten en Utrecht, provincie Utrecht, Werk aan de Linie ( t Hemeltje) Kansen en bedreigingen de mogelijkheden worden wellicht beperkt door de aanwezigheid van vleermuizen en eventuele andere natuurwaarden. Financiën Fase en planning Project in voorbereiding. Realisatie 2007.

18 14

19 2.5 VLEERMUISONDERZOEK RIJNAUWEN-VECHTEN INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Documentatie Cruciaal waterlinie project Het bepalen op welke wijze de forten kunnen worden hergebruikt én de aanwezige vleermuizen blijvend kunnen worden beschermd. Lokaal De Flora- en faunawet 15 UITVOERING Strategie/benadering Het opstellen van inrichtingsvoorstellen waarbij de forten voor meerdere functies kunnen worden ingezet en de populaties vleermuizen worden beschermd. Trekker Betrokkenen SBB Nationaal Projectbureau, enveloppe commissie (Provincie Utrecht) Kansen en bedreigingen Financiën Kosten: ,- Dekking: SBB ,- Provincie Utrecht ,- Nationaal Projectbureau ,- Fase en planning Afgerond project.

20 16

21 2.6 LINIEVENSTER INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Documentatie UITVOERING Strategie/benadering Cruciaal waterlinie project Fort Vechten en fort t Hemeltje beter beleefbaar maken vanaf de snelweg. Lokaal Fortificaties zichtbaar maken vanaf de snelweg. Versterking (beeld)kwaliteit A12 (Rijkswaterstaat) Kappen wildgroei, vellen populieren, aanbrengen van hakhout langs de waterlijn (tijdens vorstperiode) en onder profiel brengen van wal op t Hemeltje. Werkzaamheden worden in eigen beheer uitgevoerd door SBB. 17 Trekker Betrokkenen Kansen/bedreigingen Staatsbosbeheer, J. de Vos Rijkswaterstaat, I. t Hart Financiën Kosten (schatting): ,- Dekking: - eigen mensen en middelen SBB ,- - stimuleringsfonds provincie Utrecht ,- - RWS ,- Fase en planning Project in uitvoering (kappen van wildgroei is gerealiseerd). Afronding voorjaar 2006.

22 18

23 2.7 GROEPSSCHUILPLAATSEN IN HET VIZIER INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Documentatie Cruciaal waterlinie project Groepsschuilplaatsen zichtbaar en beleefbaar maken in het landschap. Lokaal Groepsschuilplaatsen moeten bereikbaar zijn. Geen schade toebrengen aan de groepsschuilplaatsen. Behoefte aan recreatief groen (Bestuur Regio Utrecht) Stedelijk uitloopgebied (provincie Utrecht) 19 UITVOERING Strategie/benadering Met permanente én tijdelijke constructies de groepsschuilplaatsen accentueren. Resultaat (in eerste instantie, mogelijk later uitbreiden): de groepsschuilplaatsen tijdelijk accentueren door ze te voorzien van voetbalhesjes onder de titel De schuilplaats (reeds uitgevoerd). op één groepsschuilplaats in het gebied een plateau. op één groepsschuilplaats in het gebied een uitkijktoren. een aantal groepsschuilplaatsen (eventueel periodegewijs) uitlichten zodat de lijn van groepsschuilplaatsen in het landschap geaccentueerd wordt. Trekker Betrokkenen enveloppe commissie (Provincie Utrecht), Saskia Kemperman Stichting Werk aan de Linie Kansen en bedreigingen Financiën Kosten: - Plateau ,- - uitkijktoren ,- - uitlichten: p.m. - proceskosten: ,- Totaal: ,- Dekking: SGB ,- stimuleringsfonds provincie Utrecht ,- Fase en planning Project is deels uitgevoerd en afronding 2006.

24 20

25 2.8 KRUISPUNT NHW EN ROMEINSE LIMES INHOUD Karakterisering Cruciaal waterlinie project Opgave Het kooppunt van de NHW met de Romeinse Limes zichtbaar maken. Schaalniveau Regionaal Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Romeinse mijlpalen en Fort Fectio benadrukken (Landinrichting Groenaven-oost, Staatsbosbeheer). Stedelijk uitloopgebied (provincie Utrecht). Documentatie Masterclass grijs-groene knooppunten (piramide van fectio). 21 UITVOERING Strategie/benadering Trekker Betrokkenen Contouren van het Romeinse castellum Vecio zichtbaar maken en informatieborden plaatsen. Realisatie van meest geschikte ontwerpideeën uit de prijsvraag. enveloppe commissie (Provincie Utrecht), Alfons Vernooij. Kansen en bedreigingen Financiën Kosten (schatting): ,- Dekking (schatting): - PUP en Agenda ,- Financieringstekort ,- Fase en planning Project in voorbereiding. Realisatie 2006.

26 22

27 2.9 WATERBERGING IN BOSGEBIED NIEUW-WULVEN INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit de NHW Relatie met andere beleidsvelden Documentatie Waterlinie ondersteunend project Realisatie van waterberging (seizoensberging) in het bosgebied Nieuw-Wulven en het verbeelden van inundatievelden. Lokale ingreep. Zoekgebied waterberging/vasthouden van water (Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden, provincie Utrecht) Natuurontwikkeling (Staatsbosbeheer, provincie Utrecht). Behoefte aan recreatief groen of stadsgewestparken (Bestuur Regio Utrecht, provincie Utrecht). Uitwerking ontwerpopgave Nieuw Wulven - Laagraven. 23 UITVOERING Strategie/benadering Het opzetten van het waterpeil waardoor een seizoensgebonden waterberging ontstaat. Trekker Betrokkenen Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden; Staatsbosbeheer, provincie Utrecht, gemeente Houten Kansen en bedreigingen Financiën Er liggen kansen voor een combinatie van waterberging en het beleefbaar maken van de waterlinie. 1 e verantwoordelijkheid ligt bij Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden. Fase en planning Project in voorbereiding. Realisatie 2007.

28 24

29 2.10 LANDSCHAPSBOUW NIEUW WULVEN SCHOOTSVELD T HEMELTJE INHOUD Karakterisering Mogelijk waterlinie ondersteunend project Opgave Het gebied als onderdeel van NHW landschappelijk versterken en recreatief aantrekkelijk maken. Verrommeling tegengaan en planvorming gereed hebben voor het geval zich kansen voordoen. Schaalniveau Lokale ingrepen met een regionaal effect. Eisen vanuit de NHW Reconstructie hoofdverdedigingslijn als route. Landschappelijke versterking geïnspireerd op de kenmerken van de NHW. Schootsveld waar mogelijk ontdoen van grootschalige bebouwing. Zichtbaar maken van het schootsveld. 25 Relatie met andere beleidsvelden Behoefte aan recreatief groen (Bestuur Regio Utrecht). Nieuw Wulven randstadgroenstructuur (gemeente Houten, Landinrichting Groenraven-oost). Documentatie Gebiedsaanpak Rijnauwen-Vechten (ontwerpopgaven) Uitwerking ontwerpopgave Nieuw Wulven-Laagraven. UITVOERING Strategie/benadering Met planvorming voorbereid zijn op het benutten van eventuele toekomstige kansen op verbetering van de locale situatie. Trekker Betrokkenen enveloppe commissie (Provincie Utrecht) gemeente Houten Kansen en bedreigingen Planschadeclaims. Financiën Fase en planning Planvorming afronden in 2006.

30 26 Houtense Vlakte

31 2.11 HOUTENSE VLAKTE SCHOOTSVELD FORT VECHTEN INHOUD Karakterisering Mogelijk waterlinie ondersteunend project Opgave Het karakter van het gebied als schootsveld en acces landschappelijk versterken en geschikt maken voor recreatief medegebruik. Schaalniveau Lokale ingrepen met een regionaal effect. Eisen vanuit de NHW Reconstructie hoofdverdedigingslijn als route. Landschappelijke versterking geïnspireerd op de kenmerken van de NHW. Zichtbaar maken van het schootsveld. Functies aan de Houtense Vlakte toevoegen die bijdragen aan behoud van het open/onbebouwde karakter. Relatie met andere beleidsvelden Behoefte aan recreatief groen (Bestuur Regio Utrecht). Nieuw Wulven randstadgroenstructuur (gemeente Houten, Landinrichting Groenraven-oost). Regionaal structuurplan BRU, ontwikkelingsopgave Bunnik- Houten-Werkhoven. 27 Documentatie Gebiedsaanpak Rijnauwen-Vechten (ontwerpopgaven) Uitwerking ontwerpopgave Nieuw Wulven-Laagraven. UITVOERING Strategie/benadering Planvorming gericht op een landschappelijke en functionele versterking van het acces de Houtense Vlakte en het schootsveld van fort Vechten. Trekker Betrokkenen enveloppe commissie (Provincie Utrecht) gemeente Bunnik, gemeente Houten, Staatsbosbeheer, LTO Kansen en bedreigingen Financiën Fase en planning Planvorming afronden in 2006.

32 28

33 2.12 MARKETING EN PUBLICITEIT INHOUD Karakterisering Cruciaal waterlinie project Opgave Betekenis van de NHW als cultuurhistorisch erfgoed uitdragen. Schaalniveau Op het schaalniveau van het gehele enveloppegebied, met linken naar aangrenzende enveloppegebieden. Eisen vanuit de NHW Het lokale verleden levend houden (nationale geheugensteun). Stimuleren van nieuwe gebruiksvormen. Het ontwikkelen van de lokale NHW tot toeristisch-recreatief product. Afstemmen met activiteiten vanuit het Projectbureau. Onderbrengen in een duurzame organisatiestructuur. Relatie met andere beleidsvelden 29 Documentatie UITVOERING Strategie/benadering Het zoeken en benutten van mogelijkheden om de NHW onder de aandacht van de bevolking in de regio Utrecht te brengen en onder de aandacht van potentiële recreanten/toeristen. Per jaar kan een publiciteitsplan worden opgesteld voor tenminste één activiteit. Voorbeelden van activiteiten zijn: het aanbieden van een lespakket/schoolreisje aan scholen in de omgeving; een variant op de jaarlijkse fortenmaand. Trekker Betrokkenen enveloppe commissie (Provincie Utrecht); Utrechts Bureau voor Toerisme Kansen en bedreigingen Financiën Fase en planning Project in voorbereiding operationeel.

34 3 VERGROTEN TOEGANKELIJKHEID VAN DE NHW 30 ambitie In de gebiedsovereenkomst is als 2 e ambitie geformuleerd dat gestreefd wordt naar het vergroten van de toegankelijkheid van de NHW. Om de NHW beter te laten ervaren door bezoekers of toevallige passanten wordt de toegankelijkheid van de onderscheiden elementen van de NHW en van het gebied als geheel vergroot. De enveloppecommissie Rijnauwen-Vechten stelt zich ten doel om: de fortenlijn te ontwikkelen als een doorgaande recreatieve route; waar mogelijk tevens de liniezichtlijn en de accessen als recreatieve routes te versterken zodat een netwerk ontstaat waarvan op verschillende manieren gebruik kan worden gemaakt; de verschillende onderscheiden elementen op de routes beter toegankelijk te maken; de bereikbaarheid van specifieke objecten (bijvoorbeeld informatiecentrum fort Vechten) in het gebied voor autoverkeer te verbeteren, maar doorgaand autoverkeer in het gebied te weren. projecten Onderstaand overzicht geeft aan welke projecten in gang zijn gezet om de ambitie waar te maken. Tevens wordt aangegeven in welke fase het project verkeerd. Een beschrijving van de belangrijkste kenmerken van de projecten volgt in de volgende paragraven. Project 3.1 gebiedsontsluiting NHW voor autoverkeer 3.2 transferium Slagmaat 3.3 blik van het fort 3.4 parkeerplaats Amelisweerd 3.5 coördinatie recreatieve routestructuren 3.6 recreatieve route fortenlijn (onderdeel: opheffen barrière A12/spoor Utrecht-Bunnik) 3.7 recreatieve route fortenlijn (onderdeel t Hemeltje) 3.8 recreatieve route fortenlijn (onderdeel Rijnauwen) 3.9 recreatieve route fortenlijn (wandelroute) 3.10 recreatieve route fortenlijn (onderdeel: rondje forten) 3.11 recreatieve routestructuur liniezichtlijn 3.12 route Houten-noord - Nieuw Wulven - Vechten 3.13 bewegwijzering forten Fase (in voorbereiding) (in voorbereiding) (in voorbereiding) (in voorbereiding) (in voorbereiding) (in voorbereiding) (ander enveloppegebied) (opgave/projectvoorstel) (in voorbereiding) (in voorbereiding) (opgave/projectvoorstel) (in voorbereiding) (in voorbereiding) Voor de locaties waar de projecten zich afspelen wordt verwezen naar de overzichtskaart in hoofdstuk 6. analyse Mede op basis van de gebiedsaanpak Rijnauwen-Vechten is de toegankelijkheid van het enveloppegebied als een belangrijk uitgangspunt gepresenteerd. Er is reeds een groot aantal projecten in voorbereiding dat de toegankelijkheid van het gebied moet vergroten. Een centrale rol is weggelegd voor het project gebiedsontsluiting autoverkeer. Met dit project worden de hoofdverkeersstromen binnen het gebied in goede banen geleid. Een directe relatie ligt er met het project toegangspoort Rijnauwen-Vechten (transferium

35 Slagmaat) en met het project Nationaal informatiecentrum NHW (zie hoofdstuk 3). Omdat het project gebiedsontsluiting autoverkeer een belangrijke basis vormt heeft de voorbereiding van dit project grote prioriteit. Een groot aantal projecten heeft betrekking op het aanleggen of verbeteren van recreatieve routes voor langzaam verkeer. Vanwege het grote aantal is een coördinatie noodzakelijk waarbij wordt bewaakt dat er afstemming plaatsvindt op het project gebiedsontsluiting autoverkeer en dat de verschillende routes op elkaar aansluiten. De prioriteit is gelegd bij het versterken van de zogenaamde fortenlijn, één van de belangrijkste dragers van de ladderstructuur uit de gebiedsaanpak Rijnauwen-Vechten. Hier zijn dan ook verschillende projecten voor in voorbereiding. Het betreft de projecten onder de noemer recreatieve routestructuur fortenlijn, maar ook rondje forten en blik van het fort. De projecten binnen deze ambitie zijn voor een groot deel reeds in de voorbereidingsfase, enkele zijn reeds in uitvoering. Speciale aandacht verdient de voortgang van het project gebiedsontsluiting autoverkeer omdat verschillende andere projecten op de uitkomsten uit dit project voortbouwen. Hierna volgt een overzicht van de verschillende projecten. 31

36 32

37 3.1 GEBIEDSONTSLUITING NHW VOOR AUTOVERKEER INHOUD Karakterisering Cruciaal waterlinie project Opgave Het opzetten van een duurzame ontsluitings- en parkeerstructuur gericht op: goede bereikbaarheid van het enveloppegebied en het nationaal informatiecentrum voor autoverkeer vanaf de doorgaande wegen (A12, A27, provinciale weg); aantal doorgaande autobewegingen beperken; scheiding autoverkeer en langzaam verkeer. Schaalniveau Regionaal Eisen vanuit NHW Transferium Slagmaat en Salto in de afweging betrekken. Terugdringen doorgaand autoverkeer in het gebied. autobereikbaarheid Amelisweerd en fort Vechten garanderen, zonder een directe autoverbinding tussen beide. Afstemming op project coördinatie recreatieve routestructuren. Toegankelijkheid via OV verbeteren. 33 Relatie met andere beleidsvelden versterking (beeld)kwaliteit A12 (RWS) Verkeerscirculatie plannen gemeente Bunnik, Houten en Utrecht Salto Documentatie Regionaal Structuurplan, Streekplan, Toekomstvisie Bunnik/Salto UITVOERING Strategie/benadering Trekker Betrokkenen Opzetten duurzame gebiedsontsluiting van de NHW voor autoverkeer met aandacht voor: het bepalen van hoofd toevoerwegen; transferia en parkeerplaatsen; het tegengaan van sluipverkeer; scheiding autoverkeer-langzaam verkeer; BRU RWS, provincie Utrecht, de gemeenten Bunnik, Houten en Utrecht Kansen en bedreigingen Financiën Proceskosten ,- Inrichtingsmaatregelen p.m. Fase en planning Project in voorbereiding. Eind 2006 onderzoeksresultaat gereed.

38 34

39 3.2 TRANSFERIUM SLAGMAAT INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Documentatie Cruciaal waterlinie project Realiseren van een (voorlopig) informatiepunt en overstapgelegenheid van auto- naar langzaamverkeer langs de A12 nabij het nationaal informatiecentrum. Lokaal/regionaal Uitgaan van een groeimodel zodat voortschrijdend inzicht kan doorwerken in de plannen. Versterking (beeld)kwaliteit A12 (RWS). Stedelijk uitloopgebied (provincie Utrecht). De koers voor het routeontwerp A12, Rijkswaterstaat. 35 UITVOERING Strategie/benadering Slagmaat inrichten als transferium van snelverkeer naar langzaam verkeer naar het gebied Rijnauwen-Vechten en specifiek naar fort bij Vechten. Slagmaat inrichten als (op te schalen) parkeerplaats voor nader te bepalen aantal auto s. Informatiepunt realiseren voor passanten langs de snelweg en doelgerichte recreanten. Openstellen van weg het gebied in voor langzaam verkeer. Realiseren van een route naar fort bij Vechten. In naamgeving Slagmaat de NHW tot uitdrukking brengen. Trekker Betrokkenen Kansen en bedreigingen Rijkswaterstaat, Inez t Hart Provincie Utrecht, gemeente Bunnik, Projectbureau NHW Onduidelijkheid rond toekomstige bezoekersaantal fort bij Vechten en het project Salto. Financiën Kosten (schatting): ,- Dekking: SGB ,- stimuleringsfonds provincie Utrecht ,- Fase en planning In voorbereiding. Realisatie in 2006.

40 36

41 3.3 BLIK VAN HET FORT INHOUD Karakterisering Cruciaal waterlinie project Opgave Aanleggen parkeerplaats naast Fort bij Vechten (capaciteit: 150 auto s en 3 bussen) Schaalniveau Lokaal Eisen vanuit NHW Landschappelijk goed inpassen zodat het zicht op het fort niet verstoord wordt. Bescherming archeologische waarden (Limes) Relatie met andere beleidsvelden Stedelijk uitloopgebied (provincie Utrecht) Documentatie 37 UITVOERING Strategie/benadering Aanleg van een parkeerplaats nabij fort Vechten voor de dagelijkse stroom bezoekers. Gecombineerd met: wandelroute naar het fort en bewegwijzering naar de parkeerplaats. Trekker Betrokkenen enveloppe commissie (Provincie Utrecht): Marijke Bekkenkamp Werk aan de Linie Kansen en bedreigingen Financiën Kosten: ,- Dekking: - SGB ,- - stimuleringsfonds provincie Utrecht ,- Fase en planning Project in uitvoering. Realisatie in 2006.

42 38

43 3.4 PARKEERPLAATS AMELISWEERD INHOUD Karakterisering Waterlinie ondersteunend project. Opgave Verbeteren afhandeling van het parkeren in Amelisweerd door het aanleggen van een parkeervoorziening. Schaalniveau Lokaal Eisen vanuit NHW Landschappelijk goed inpassen zodat het zicht op de groepsschuilplaatsen e.o. niet verstoord wordt. Afstemming met benodigde parkeervoorziening voor nationaal liniecentrum in fort Vechten. Relatie met andere beleidsvelden Stedelijk uitloopgebied (provincie Utrecht) Documentatie 39 UITVOERING Strategie/benadering Aanleg van een parkeerplaats op een nader te bepalen locatie met een capaciteit van 250 auto s. Trekker Betrokkenen gemeente Utrecht, M. Span/J. Schenkels provincie Utrecht Kansen en bedreigingen Financiën Kosten (excl. grondkosten): ,- Fase en planning Project in voorbereiding. Realisatie in 2007.

44 40

45 3.5 COÖRDINATIE RECREATIEVE ROUTESTRUCTUREN INHOUD Karakterisering Cruciaal waterlinie project Opgave Het bevorderen van een breed en kwalitatief aanbod aan recreatieve routestructuren binnen het gebied van de NHW en het bewaken van de verbindingen tussen de verschillende recreatieve routestructuren. Schaalniveau Lokale ingrepen met een regionaal effect. Eisen vanuit NHW Het concept ladderstructuur uit de gebiedsaanpak Rijnauwen-Vechten geldt als basis. Aansluiten op elementen van de NHW en gebruik maken van de geplande parkeerplaatsen (fort Vechten en Slagmaat). Afstemming met project: ontsluitingsstructuur autoverkeer en diverse projecten over recreatieve routes. 41 Relatie met andere beleidsvelden Stedelijk uitloopgebied (provincie Utrecht) Behoefte aan recreatief groen (Bestuur Regio Utrecht) Documentatie Gebiedsaanpak Rijnauwen-Vechten. UITVOERING Strategie/benadering Opzetten van een recreatieve hoofdontsluitingsstructuur rekening houdend met transferia, parkeervoorzieningen, hoog-dynamische en laag-dynamische gebieden. Overleg met verschillende aanbieders van routes. In overleg met de gemeenten bepalen langs welke routes (in bestemmingsplannen) ruimte kan worden geboden voor een aanvullend voorzieningenaanbod (theeschenkerij, galerie, restaurant enzovoorts). Trekker Betrokkenen enveloppe commissie (Provincie Utrecht) SBB, gemeente Bunnik, Houten en Utrecht Kansen en bedreigingen Financiën Fase en planning Coördinatie is reeds opgestart.

46 42

47 3.6 RECREATIEVE ROUTE FORTENLIJN (ONDERDEEL: OPHEFFEN BARRIERE A12/SPOOR UTRECHT-BUNNIK) INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Cruciaal waterlinie project Versterken van de recreatieve routestructuur op de fortenlijn (Uitwerken en realiseren van verbinding 12 zoals aangeven in de gebiedsaanpak Rijnauwen-Vechten) Lokale ingrepen met een regionaal effect. Eisen vanuit NHW Aansluiten op andere recreatieve elementen/pleisterplaatsen. Moet onderdeel worden van een route. Relatie met andere beleidsvelden Stedelijk uitloopgebied (provincie Utrecht) Behoefte aan recreatief groen (Bestuur Regio Utrecht) 43 Documentatie gebiedsaanpak Rijnauwen-Vechten UITVOERING Strategie/benadering LV verbinding langs noordzijde van het fort tussen achterdijk en fort. Tunnel geboord onder spoor. Tunnel geboord onder de A12. LV verbinding tussen de beide tunnels. LV verbinding vanaf de Koningslaan langs bosrand naar Amelisweerd. Eventueel brug over Kromme Rijn Trekker Betrokkenen enveloppe commissie (Provincie Utrecht) Dienst Landelijk Gebied/Landinrichtingscommissie Kansen en bedreigingen Eigendom van de grond. Financiën Realisatie geschat (excl. Kosten tunnels) ,- Proceskosten ,- Totaal ,- Fase en planning Project in voorbereiding. Uitwerken en bestek tekenen 2005/2006. Start realisatie 2006 afronding 2007.

48 44

49 3.7 RECREATIEVE ROUTE FORTENLIJN (ONDERDEEL T HEMELTJE) INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Documentatie Cruciaal waterlinie project Versterken van de recreatieve routestructuur op de fortenlijn. Uitwerken en realiseren van verbinding 13 1 zoals aangeven in de gebiedsaanpak Rijnauwen-Vechten. Lokale ingrepen met een regionaal effect. Stedelijk uitloopgebied (provincie Utrecht) Behoefte aan recreatief groen (Bestuur Regio Utrecht) 45 UITVOERING Strategie/benadering Onderzoek en bestek maken. Uitvoering van de routestructuren. Rondje rondom t Hemeltje is opgenomen onder project rondje forten. Trekker Betrokkenen enveloppe commissie (Provincie Utrecht) Dienst Landelijk Gebied Kansen en bedreigingen Bedreiging: eigendom van de grond. Financiën ,- Fase en planning Project in voorbereiding. 1 Verbinding 13 is gelegen in het enveloppegebied Kraag van Utrecht.

50 46

51 3.8 RECREATIEVE ROUTE FORTENLIJN (ONDERDEEL RIJNAUWEN) INHOUD Karakterisering Waterlinie ondersteunend project Opgave Versterken van de routestructuur op de fortenlijn nabij fort Rijnauwen (verbinding 7 zoals aangeven in de gebiedsaanpak Rijnauwen-Vechten). Schaalniveau Lokale ingrepen met een regionaal effect. Eisen vanuit NHW Bijdragen aan recreatief netwerk Rijnauwen, Vechten, t Hemeltje Actieve reconstructie hoofdverdedigingslijn als route. Relatie met andere Behoefte aan recreatief groen (Bestuur Regio Utrecht). beleidsvelden Groen/blauwe inbedding woningbouwlocatie Houten (provincie Utrecht). Nieuw Wulven randstadgroenstructuur (gemeente Houten, Landinrichting Groenraven-oost). 47 Documentatie Gebiedsaanpak Rijnauwen-Vechten (enveloppe 4). UITVOERING Strategie/benadering Trekker Betrokkenen Aanleg recreatieve LV-verbindingen Fort Rijnauwen. enveloppe commissie (Provincie Utrecht) Dienst Landelijk Gebied Kansen en bedreigingen Financiën Verbinding 7: ,- Fase en planning Projectvoorstel. Accent ligt op overige verbindingen op de fortenlijn. Verbinding 7 heeft voorlopig geen prioriteit.

52 48

53 3.9 RECREATIEVE ROUTE FORTENLIJN (WANDELROUTE) INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Documentatie Cruciaal waterlinie project Versterken van de recreatieve routestructuur op de fortenlijn door het realiseren van een doorgaande wandelroute (start met traject groepsschuilplaatsen ). Lokale ingrepen met een regionaal effect. Doorgaande wandelroute als verbinding tussen de forten. Stedelijk uitloopgebied (provincie Utrecht). Behoefte aan recreatief groen (Bestuur Regio Utrecht). 49 UITVOERING Strategie/benadering Het onderzoeken van de mogelijkheden van een doorgaande wandelroute over de fortenlijn. Delen van de route die reeds toegankelijk kunnen worden gemaakt op voorhand open stellen (traject langs de groepsschuilplaatsen). Trekker Betrokkenen Kansen en bedreigingen Financiën Fase en planning gemeente Utrecht Gemeente Bunnik, Houten en Utrecht, SBB, Wandelplatform Bedreiging: particulier grondbezit. Kosten (schatting): gedeelte groepsschuilplaatsen ,- overige p.m. Project in voorbereiding. Onderzoek wordt zo snel mogelijk opgestart. Realisatie in 2006.

54 50

55 3.10 RECREATIEVE ROUTE FORTENLIJN (ONDERDEEL: RONDJE FORTEN) INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Documentatie Cruciaal waterlinie project Ontwikkelen van een half verhard pad rond de forten bij Rijnauwen, bij Vechten en t Hemeltje (wandelen en eventueel fietsen) Drietal locaties Aantakking op doorgaande routes. Stedelijk uitloopgebied (provincie Utrecht) 51 UITVOERING Strategie/benadering Aanleg van een recreatief pad om het fort voor voetgangers. Bewegwijzering. Fort bij Rijnauwen: Lengte?????? Breedte 1,5 meter Materiaal: halfverharding Fort bij Vechten: Lengte 600 meter Breedte 3,0 meter Materiaal: asfalt Fort t Hemeltje: Lengte 1200 meter Breedte 1,5 meter Materiaal: halfverharding Trekker Betrokkenen Staatsbosbeheer, J. de Vos. Kansen en bedreigingen Financiën Kosten (schatting) ,- Fase en planning Project in voorbereiding. Realisatie in 2006.

56 52

57 3.11 RECREATIEVE ROUTESTRUCTUUR LINIEZICHTLIJN INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Waterlinie ondersteunend project Versterken van de routestructuur op de liniezichtlijn (verbinding 8, 9, 10, 11 zoals aangeven in de gebiedsaanpak Rijnauwen-Vechten). Lokale ingrepen met een regionaal effect. Behoefte aan recreatief groen (Bestuur Regio Utrecht). Groen/blauwe inbedding woningbouwlocatie Houten (provincie Utrecht). Nieuw Wulven randstadgroenstructuur (gemeente Houten, Landinrichting Groenraven-oost). 53 Documentatie Gebiedsaanpak Rijnauwen-Vechten (enveloppe 4). UITVOERING Strategie/benadering Trekker Betrokkenen Aanleg recreatieve LV-verbindingen enveloppe commissie (Provincie Utrecht) Kansen en bedreigingen Financiën Verbinding 8: ,- Verbinding 9: ,- Verbinding 10: ,- Verbinding 11: ,- Fase en planning Projectvoorstel. Accent ligt op de fortenlijn (zie projecten recreatieve routestructuur fortenlijn). De liniezichtlijn heeft voorlopig geen prioriteit.

58 54

59 3.12 ROUTE HOUTEN-NOORD - NIEUW WULVEN - VECHTEN INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Documentatie Waterlinie ondersteunend project Het toegankelijk maken van de omgeving Nieuw Wulven en fort Vechten voor fietsverkeer en wandelaars vanuit Houtennoord. Lokale ingreep Aantakking op route fortenlijn. Nieuw Wulven randstadgroenstructuur (gemeente Houten, Landinrichting Groenraven-oost). 55 UITVOERING Strategie/benadering Het realiseren van een fiets- en wandelpad langs het te verbreden spoorwegviaduct over de Rondweg. Trekker Betrokkenen Gemeente Houten Provincie Utrecht, Prorail Kansen en bedreigingen Verbreding spoorwegviaduct in verband met spoorverbreding. Financiën Fase en planning Project in voorbereiding. Realisatie in 2009.

60 56

61 3.13 BEWEGWIJZERING FORTEN INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit NHW Relatie met andere beleidsvelden Documentatie Cruciaal waterlinie project Via bewegwijzering autoverkeer, fietsverkeer en wandelaars de weg wijzen naar de verschillenden forten. Lokale ingreep met regionaal effect. Uniform uiterlijk van bebording toepassen dat ook in andere enveloppen wordt toegepast. 57 UITVOERING Strategie/benadering Het plaatsen van verschillende wegwijzers naar de forten. Trekker Betrokkenen Enveloppe-commissie (provincie Utrecht) Gemeente Utrecht, Bunnik, Houten, ANWB, Staatsbosbeheer, Werk aan de Linie. Kansen en bedreigingen Financiën Fase en planning Project in voorbereiding. Realisatie in 2006.

62 58

63 4 BEHOUD, VEILIGSTELLING EN HERSTEL ambitie In de gebiedsovereenkomst is als 3 e ambitie geformuleerd dat gestreefd wordt naar behoud, veiligstelling en herstel van aanwezige waarden. 59 De enveloppecommissie Rijnauwen-Vechten stelt zich ten doel om: waar nodig de bestaande waarden te herstellen door restauraties; het behoud van de bestaande waarden veilig te stellen via bestemmingsplannen en aanwijzing tot rijksmonument. projecten Onderstaand overzicht geeft aan welke projecten in gang zijn gezet om de ambitie waar te maken. Tevens wordt aangegeven in welke fase het project verkeerd. Een beschrijving van de belangrijkste kenmerken van de projecten volgt in de volgende paragraven. Project Fase 4.1 restauratie (in voorbereiding) 4.2 waarden veiligstellen via de monumentenwet (in voorbereiding) 4.3 waarden veiligstellen via ruimtelijke ordening (in voorbereiding) Voor de locaties waar de projecten zich afspelen wordt verwezen naar de overzichtskaart in hoofdstuk 6. analyse De verschillende elementen van de NHW zijn reeds voor belangrijke delen in beleid veiliggesteld of als monument aangewezen of in het verleden reeds gerestaureerd. Een overzicht van de stand van zaken ontbreekt echter. Daarom zijn een drietal projecten opgestart waarbij voor alle elementen van de NHW binnen Rijnauwen-Vechten (forten, groepsschuilplaatsen, waterhuishoudkundige werken, schootsvelden enzovoorts) wordt bezien of de waarden in voldoende mate zijn beschermd. Hierna volgt een overzicht van de verschillende projecten.

64 60

65 61

66 4.1 RESTAURATIE 62 INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit de NHW Relatie met andere beleidsvelden Cruciaal waterlinie project Het veiligstellen van bestaande waarden door het onderzoeken van de bouwkundige staat en het zonodig restaureren van: waterhuishoudkundige werken die het systeem van de NHW kenmerken; groepsschuilplaatsen; forten. Lokaal Documentatie NHW atlas (projectbureau NHW) basisbestand NHW (provincie Utrecht en RDMZ) UITVOERING Strategie/benadering In overleg bepalen welke werken in aanmerking komen voor restauratie. Waar zich de gelegenheid voor doet de restauratie direct uitvoeren. Trekker Betrokkenen Nationaal Projectbureau. Staatsbosbeheer, Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden, Rijksdienst voor de Monumentenzorg, St. Werk aan de Linie Kansen en bedreigingen Financiën Fase en planning Aanwezigheid van vleermuizen kan restauratieplannen complex maken. P.M. Project in voorbereiding. Bestek in 2007 gereed.

67 63

68 4.2 WAARDEN VEILIGSTELLEN VIA DE MONUMENTENWET 64 INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit de NHW Relatie met andere beleidsvelden Cruciaal waterlinie project Het gehele systeem van de NHW of de verschillende onderdelen binnen dit systeem voor zover mogelijk onder de Monumentenwet brengen. Regionaal. Naast de forten ook de groepsschuilplaatsen, de waterhuishoudkundige werken en wellicht de schootsvelden beschermen via een aanwijzing tot monument (of wellicht tot beschermd dorps- of stadsgezicht). Monumentenzorg Documentatie UITVOERING Strategie/benadering In overleg bepalen welke waarden in aanmerking komen om via een aanwijzing tot monument veilig te worden stellen. Trekker Betrokkenen Nationaal Projectbureau. Rijksdienst voor de Monumentenzorg, provincie Utrecht, Staatsbosbeheer, gemeenten Bunnik, Houten, Utrecht, Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden. Kansen en bedreigingen Financiën Fase en planning P.M. Project in voorbereiding. Onderzoek en overleg in 2006 afgerond.

69 65

70 4.3 WAARDEN VEILIGSTELLEN VIA RUIMTELIJKE ORDENING 66 INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit de NHW Relatie met andere beleidsvelden Documentatie Cruciaal waterlinie project De kenmerken van de NHW veiligstellen in bestemmingsplannen. Regionaal. Naast de forten ook de groepsschuilplaatsen, schootsvelden en het zicht op de forten veiligstellen. Afstemming met Nationaal Projectbureau. UITVOERING Strategie/benadering In overleg bepalen welke waarden in aanmerking komen om in bestemmingsplannen veilig te stellen. Daadwerkelijk opnemen van waarden in de verschillende bestemmingsplannen en andere gemeentelijke plannen. Trekker Betrokkenen enveloppe commissie (Provincie Utrecht) Gemeente Bunnik, Houten en Utrecht (en het Nationaal Projectbureau) Kansen en bedreigingen Mogelijke planschadeclaims. Financiën Fase en planning Project in voorbereiding. Overleg wordt zo snel mogelijk opgestart. Implementatie in bestemmingsplannen uiterlijk 2007.

71 5 VERGROTEN MAATSCHAPPELIJKE BETEKENIS VAN HET NHW- GEBIED ambitie In de gebiedsovereenkomst is als 3 e ambitie geformuleerd dat gestreefd wordt naar het vergroten van de maatschappelijke betekenis van het enveloppegebied als geheel. Het fenomeen van de waterlinie kan worden gekenschetst als een landschap met een geheim. Daarbij is niet alleen de herkenbaarheid, toegankelijkheid en behoud van de waterlinie-elementen van belang, maar ook de functionaliteit en ruimtelijke kwaliteit van het landschap waarin het geheim is opgenomen. Rijnauwen - Vechten dient een aantrekkelijk gebied te zijn waarin mensen graag recreëren, wonen en werken, en de waterlinie als een bijzonder element tegen komen. Recreatie en toerisme zijn speerpunten bij de ontwikkeling van het gebied Rijnauwen- Vechten. Daarbij ligt de nadruk op beleving van het platteland via actieve, routegebonden recreatie met alle hierbij horende voorzieningen en faciliteiten. De insteek voor Rijnauwen-Vechten is dat het geheim van de NHW kan worden ontdekt door het gebied te bezoeken vanwege haar landschappelijke en natuurlijke kwaliteit en het gevarieerde aanbod aan recreatieve voorzieningen. Als ambitie geldt daarom dat de landschappelijke en natuurlijke kwaliteit van het gebied wordt geoptimaliseerd en het aanbod van recreatieve voorzieningen wordt versterkt. 67 De enveloppecommissie Rijnauwen-Vechten stelt zich ten doel om: waar nodig bij te dragen aan een landschappelijke en natuurlijke versterking geïnspireerd op de kenmerken van de NHW; een gevarieerd aanbod van recreatieve voorzieningen te stimuleren; ondernemers kansen te bieden om in het kader van de Waterlinie streekeigen initiatieven te ontplooien. projecten Onderstaand overzicht geeft aan welke projecten in gang zijn gezet om de ambitie waar te maken. Tevens wordt aangegeven in welke fase het project verkeerd. Een beschrijving van de belangrijkste kenmerken van de projecten volgt in de volgende paragraven. Project 5.1 Houtense Rijn 5.2 ecologisch netwerk Rijnauwen-Vechten Fase (in voorbereiding) (opgave/projectvoorstel) Voor de locaties waar de projecten zich afspelen wordt verwezen naar de overzichtskaart in hoofdstuk 6. analyse Het aantal project(voorstellen) die gericht zijn op het versterken van de maatschappelijke betekenis van het NHW-gebied Rijnauwen-Vechten als geheel is nog beperkt. De prioriteit is tot op heden, conform de overige ambities, gelegd bij de elementen van de NHW zelf, zoals uitgewerkt in de voorgaande hoofdstukken. Bij een groot aantal van deze projecten ligt het accent weliswaar op elementen van de NHW, maar treedt tevens een belangrijke landschappelijke of functionele verbetering op. Ook met deze projecten wordt de maatschappelijke betekenis van het gebied dus reeds vergroot.

72 68 Toch wordt gezocht naar kansen om de maatschappelijke betekenis nog verder te vergroten. Dit streven kan direct aanhaken bij beleid dat in zijn algemeenheid door gemeenten en provincies in samenhang met de streek wordt ontwikkeld om de kwaliteit en het functioneren van landelijke gebieden in de directe omgeving van stedelijke gebieden te versterken. Een concrete kans die om uitwerking vraagt vormt het project Houtense Rijn waarbij onderzocht kan worden of het aanleggen of versterken van een waterloop kan leiden tot een verbetering van de landschappelijke structuur in het gebied en een verbeterde waterhuishouding. Daarnaast worden de mogelijkheden verkent om het ecologisch functioneren van het gebied te vergroten. Een versterking van het aanbod aan (kleinschalige) recreatieve voorzieningen is reeds binnen de huidige bestemmingsplannen van de betrokken gemeenten mogelijk. Er is daarom geen project opgenomen dat zich hier op richt. Indien de geboden mogelijkheden onbenut blijven zal overwogen worden alsnog een project op te nemen waarmee het opstarten van kleinschalige recreatieve voorzieningen wordt bevorderd. De volgende pagina s geven een overzicht van de verschillende projecten.

73 69

74 70

75 5.1 HOUTENSE RIJN INHOUD Karakterisering Opgave Schaalniveau Eisen vanuit de NHW Relatie met andere beleidsvelden Mogelijk waterlinie ondersteunend project. Het versterken van de structuur in het gebied van de NHW en het verbeteren van de waterhuishouding in de omgeving door de realisatie van de Houtense Rijn. Regionaal. Relatie met de NHW uitwerken om de winst voor de NHW inzichtelijk te maken. Natuurontwikkeling (staatsbosbeheer). Aanvoer water ten behoeve van fruitteelt (LTO). Verbeteren waterkwaliteit. Behoefte aan recreatief groen (Bestuur Regio Utrecht). Randstadgroenstructuur (gemeente Houten, Landinrichting Groenraven-oost). beperken wateroverlast vanuit Kromme Rijn. 71 Documentatie Uitwerking ontwerpopgave Nieuw Wulven-Laagraven. UITVOERING Strategie/benadering Onderzoek naar de wenselijkheid en haalbaarheid van de Houtense Rijn. Trekker Betrokkenen Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden. Gemeente Bunnik en Houten, LTO, Staatsbosbeheer. Kansen en bedreigingen Financiën Fase en planning Project in voorbereiding. Afronding planvorming in 2006.

76 72

77 5.2 ECOLOGISCH NETWERK RIJNAUWEN-VECHTEN INHOUD Karakterisering Mogelijk waterlinie ondersteunend project Opgave In aanvulling op het recreatieve netwerk, het versterken van het ecologische netwerk in enveloppegebied Rijnauwen-Vechten. Schaalniveau Lokale ingrepen met een regionaal effect. Eisen vanuit de NHW Vrij zicht tussen forten en landschap. Open houden schootsvelden. Relatie met andere beleidsvelden Natuurontwikkeling (staatsbosbeheer). Behoefte aan recreatief groen (Bestuur Regio Utrecht). Groen/blauwe inbedding woningbouwlocatie Houten (provincie Utrecht). Nieuw Wulven randstadgroenstructuur (gemeente Houten, Landinrichting Groenraven-oost). 73 Documentatie Ecolinie, bureau Vista. UITVOERING Strategie/benadering SBB, gemeente Utrecht en WLTO uitnodigen om te komen met projectvoorstellen. Trekker Betrokkenen enveloppe commissie (Provincie Utrecht) Kansen en bedreigingen Grondpositie SBB en gemeente Utrecht biedt kansen. Financiën Fase en planning Opgave/projectvoorstel. In 2006 draagvlak voor concretisering aftasten bij SBB, Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden en WLTO.

78 74

79 75

80 6 OVERZICHTSKAART 76 Voor zover mogelijk zijn de eerder genoemde projecten in het enveloppegebied Rijnauwen Vechten op nevenstaande kaart weergegeven. In veel gevallen staat de exacte locatie waar het project zich afspeelt nog niet vast. De locaties van de nummers geven slechts een globale indicatie van de projectlocatie. Doelstelling: vergroting beleefbaarheid NHW Projecten: 2.1 Fort Vechten - Nationaal informatiecentrum NHW 2.2 Barak Z: tijdelijk informatiecentrum NHW 2.3 Nutsvoorzieningen fort bij Vechten 2.6 Functieverbreding fort Rijnauwen en t Hemeltje 2.7 Vleermuisonderzoek Rijnauwen-Vechten 2.6 Linievenster 2.7 Groepsschuilplaatsen in het vizier 2.8 Kruispunt NHW en Romeinse Limes 2.9 Waterberging in bosgebied Nieuw-Wulven 2.10 Landschapsbouw Nieuw Wulven schootsveld t Hemeltje 2.11 Houtense vlakte schootsveld fort Vechten 2.12 Marketing en publiciteit (niet op de kaart weergegeven) Doelstelling: vergroten toegankelijkheid van de NHW Projecten: 3.1 Gebiedsontsluiting NHW voor autoverkeer (niet op kaart weergegeven) 3.2 Transferium Slagmaat 3.3 Blik van het fort 3.4 Parkeerplaats Amelisweerd 3.5 Coördinatie recreatieve routestructuren (niet op kaart weergegeven) 3.6 Recreatieve route fortenlijn (onderdeel: opheffen barrière A12/spoor Utrecht-Bunnik) 3.7 Recreatieve route fortenlijn (onderdeel t Hemeltje) 3.8 Recreatieve route fortenlijn (onderdeel Rijnauwen) 3.9 Recreatieve route fortenlijn (wandelroute) 3.10 Recreatieve route fortenlijn (onderdeel: rondje forten) 3.11 Recreatieve routestructuur liniezichtlijn 3.12 Route Houten-noord - Nieuw Wulven - Vechten 3.13 Bewegwijzering forten (niet op kaart weergegeven) Doelstelling: behoud, veiligstelling en herstel Projecten: 4.1 Restauratie 4.2 Waarden veiligstellen via de monumentenwet (niet op kaart weergegeven) 4.3 Waarden veiligstellen via ruimtelijke ordening (niet de kaart weergegeven) Doelstelling: vergroten aantrekkelijkheid van het NHW-gebied Projecten: 5.1 Houtense Rijn 5.2 Ecologisch netwerk Rijnauwen-Vechten (niet op kaart weergegeven)

81 Overzichtskaart projecten Rijnauwen - Vechten 77