BESTURINGSAUDIT OVERHEIDSORGANISATIES
|
|
- Gert Molenaar
- 2 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BESTURINGSAUDIT OVERHEIDSORGANISATIES Met deze besturingsaudit beschikt u over een instrument waarmee de eventuele zwakke plekken in de besturing van een overheidsorganisatie kunnen worden opgespoord. Het instrument is speciaal ontwikkeld voor organisaties met talrijke en/of lange en vertakte besturingsketens. Omdat een volledige besturingsaudit vele onderdelen en talrijke aspecten (het gaat niet alleen om cijfers!) omvat en dus veel tijd vraagt, zullen er prioriteiten moeten worden gesteld. Een eerste globale audit of besturings-scan maakt verdachte plekken zichtbaar. Als de verdenking gerechtvaardigd blijkt, wordt verder ingezoomd op de geselecteerde onderdelen en / of aspecten. 1. De waarde van een besturingsaudit Het dragen van de (eind)verantwoordelijkheid voor een grote en in diverse onderdelen opgesplitste organisatie is geen kleinigheid. Het is niet iets wat je er even bij doet, het vraagt expliciete en deskundige aandacht. Het gaat mij bij deze verantwoordelijkheid om de actieve variant: de bestuurder draagt niet alleen de verantwoordelijkheid maar moet tot actie overgaan en deze verantwoordelijkheid ook uitoefenen! Dit uitoefenen van de verantwoordelijkheid voor een organisatie noem ik besturen. De talrijke affaires, zowel in de publieke als in de private sector, hebben de kwaliteit van besturing hoog op de agenda geplaatst. In onze moderne samenleving spelen grote organisaties een dominante rol. Onvolkomen bestuur kan verstrekkende gevolgen hebben en diezelfde samenleving is kritisch geworden en stelt hoge eisen aan deze organisaties: er dient ook adequaat verantwoording te worden afgelegd over de geleverde prestaties (effectiviteit en efficiency). Nu er (terecht) zoveel aandacht wordt geschonken aan zich verantwoorden zullen beide partners in zo n besturingsrelatie goed moeten nadenken hoe, wanneer en waarover verantwoording moet worden afgelegd, enzovoort. Door de besturingsketens heen (in de hiërarchie maar ook binnen horizontale toezichtsrelaties) wordt èn bestuurd èn verantwoording afgelegd, activiteiten die nauw met elkaar verbonden zijn. Met deze audit krijgt elke bestuurder een instrument in handen om op een systematische manier over de eigen besturingstaak na te denken en ook om erachter te komen of de managers die aan hem of haar rapporteren hun eigen zaken op orde hebben. Dit laatste is ook van groot belang want de kwaliteit van de besturing in elke schakel van de besturingsketen is bepalend voor de kwaliteit van de besturing aan de top! 2. Hoe wordt zo n besturingsaudit uitgevoerd Na de bestudering van een beperkt aantal documenten (Jaarverslag, beleidsdocumenten, begroting, enzovoort) worden gesprekken gevoerd met circa zes sleutelfunctionarissen. Aan deze respondenten worden zogenaamde toetsvragen voorgelegd uit deze audit. Hans Berg januari 2005
2 Op basis van de verkregen informatie uit de documenten en de vraaggesprekken stel ik een eerste diagnose van de besturingskwaliteit. Zo n eerste scan zal in de regel niet meer dan tien adviesdagen in beslag nemen. De benodigde tijd is natuurlijk afhankelijk van de omvang van de organisatie die in beschouwing moet worden genomen. In overleg met de opdrachtgever wordt vervolgens bepaald of deze eerste diagnose aanleiding geeft voor verder onderzoek. 3. Wat is het achterliggend denkmodel Het model is een combinatie van theoretische en praktische inzichten getoetst en bijgeschaafd in de eigen adviespraktijk. Het berust op inzichten uit de systeembenadering (Zie A.C.J. de Leeuw, Bedrijfskundig management. Van Gorcum, 2000.) en uit de organisatie- en bestuurskunde. De persoon of instantie die bestuurt, wordt het besturend orgaan (BO) genoemd en de eenheid of activiteit die bestuurd wordt, wordt met bestuurd systeem (BS) aangeduid 1. Op alle niveaus in de organisatie vindt besturing plaats. Dit begrip krijgt echter pas betekenis wanneer het BO en het BS en daarmee de betreffende besturingsrelatie worden gedefinieerd. De bestaansreden van organisaties ligt buiten haar grenzen, het gaat dus in eerste en laatste instantie om de externe besturing. Maar om dit goed te kunnen, dient de interne besturing goed op orde te zijn. Bij deze audit ligt de nadruk op de interne besturing, waarbij wel steeds de grenzen tussen binnen en buiten nauwkeurig moeten worden bepaald. Of een bestuurder goed bestuurt hangt van twee dingen af: (1) van de kwaliteit van zijn koers, bestemming of doelstellingen en (2) van de kwaliteit van de mensen, middelen en instrumenten (de organisatie) waarmee hij deze bestemming of doeleinden moet zien te bereiken. Deze besturingsaudit richt zich op (1) de kwaliteit van de interne besturing maar ook op (2) de kwaliteit van het object van de besturing: het bestuurd systeem (BS). Het eerste bestanddeel besturing blijft abstract en leeg zonder ook het tweede in aanmerking te nemen. Vergelijk een kapitein of stuurman (BO) met zijn schip (BS) dat hem naar zijn bestemming brengt. Voor de beoordeling van de kwaliteit van de besturing hanteren wij de zogenaamde voorwaarden voor effectieve besturing. Om te komen tot een kwaliteitsoordeel over het BS - zijnde een overheidsorganisatie - hebben wij het kwaliteitsbegrip geconcretiseerd en uitgewerkt in negen zogenaamde kwaliteitsgebieden. In de volgende paragrafen zullen beide onderdelen worden toegelicht. 1 Ik ben mij ervan bewust dat de werkelijkheid een stuk ingewikkelder is: het is niet altijd duidelijk wie wie bestuurt, BO en BS wisselen van positie, stuurinformatie en feedback zijn dikwijls onduidelijk, enzovoort. De waarde echter van dit model is dat het gesprek over besturing systematisch kan plaatsvinden. 2
3 De besturingsaudit is op twee pijlers gebouwd: A B A er zijn vijf belangrijke besturingsvoorwaarden de kwaliteit van een overheidsorganisatie wordt geconcretiseerd in negen resultaatof kwaliteitsgebieden Vijf voorwaarden voor effectieve besturing Om goed te kunnen besturen moet aan enkele voorwaarden zijn voldaan: de zogenaamde voorwaarden voor een effectieve besturing (VEB) ). Deze voorwaarden vormen een belangrijk uitgangspunt voor de besturings-audit. Besturing wordt gezien als iedere vorm van bewuste en doelgerichte beïnvloeding. Het leiding geven aan mensen, organisaties of projecten maar ook aan veranderingsprocessen en niet te vergeten aan besluitvormings- en beleidsprocessen moet als besturing worden beschouwd. De persoon of instantie die bestuurt, wordt het besturend orgaan (BO) genoemd en de eenheid of activiteit die bestuurd wordt krijgt in de besturingstheorie het etiket bestuurd systeem (BS) opgeplakt. Besturing vindt op alle niveaus in de organisatie plaats en ook zowel intern als extern. De topleiding bestuurt de gehele organisatie, het afdelingshoofd zijn of haar afdeling en de projectleider bijvoorbeeld een ingewikkeld en actueel dossier. De bestaansreden van organisaties ligt buiten haar grenzen, het gaat dus in eerste en laatste instantie om externe besturing (voor departementen is dit het helpen oplossen van maatschappelijke vraagstukken). Maar om dit goed te kunnen, dient de interne besturing goed op orde te zijn. In deze notitie wordt primair geredeneerd vanuit de topleiding en ligt de nadruk op de interne besturing. Wij geven een beknopte toelichting op de vijf voorwaarden voor effectieve besturing. VEB 1. Doelstelling, norm, maatstaf Er is een wilsbesluit nodig om iets tot stand te brengen: een keuze voor een richting, een doel. De formulering van een doelstelling is noodzakelijk om achteraf te kunnen beoordelen of het bereikt is. Zonder een duidelijke norm en een evaluatiemechanisme is besturen onmogelijk! Het lijkt een open deur maar helaas! Als je alleen bestuurt hoef je deze norm alleen maar zelf te kennen. Wanneer je samen met anderen (be)stuurt of van hen afhankelijk bent, moet deze norm bekend zijn aan en gedeeld en gedragen zijn door deze anderen. Dit is een belangrijke conclusie en een verklaring waarom besturen meestal zo moeilijk is. In het bijzonder in het openbaar bestuur gaat het immers vaak om omstreden vraagstukken. Zie ook A.C.J. de Leeuw, Bedrijfskundig management. Van Gorcum, 2000, pp 157 e.v.. 3
4 VEB 2. Kennis werking BS Zonder een grondige kennis van de werking van het BS kan effectieve beïnvloeding (anders dan bij toeval) niet plaatsvinden. Het BO moet de mogelijke effecten van een bepaalde interventie (een nieuwe wet, een circulaire, een convenant, een goed gesprek) kunnen voorspellen. Een maatregel wordt tenslotte gekozen in de verwachting dat een bepaald effect wordt bereikt. Het komt erop aan om zowel de eigen organisatie als de externe stakeholders in onderling verband en in hun context goed te doorgronden. De volgende (derde) voorwaarde is hiervoor weliswaar noodzakelijk maar moet nadrukkelijk worden onderscheiden van deze tweede VEB. VEB 3. Informatie over BS in omgeving Om te weten wanneer welke interventie noodzakelijk is, moet het BO continu over betrouwbare informatie over de actuele staat van het BS in zijn omgeving beschikken. Dit monitoren dient continu te gebeuren om te kunnen beoordelen of bijsturen nodig is. Zonder deze informatie is het BO als een blinde. VEB 4. Variëteit aan interventies Het BO moet kunnen beschikken over een breed assortiment aan interventies. Deze variëteit aan maatregelen moet in verhouding staan tot de variëteit aan verstoringen van de kant van het BS. Om doelgroepen in de samenleving tot gewenst gedrag te bewegen (overeenkomstig de gestelde doelen) moet het BO uit een reeks van uiteenlopende beleidsinstrumenten kunnen kiezen. Ditzelfde geldt voor de eigen medewerkers. Om hen te motiveren zijn ook diverse methoden in wisselende omstandigheden effectief. VEB 5. Vermogen om divergerende informatie te verwerken De informatie over het BS in actie in zijn omgeving (zie VEB 3) moet worden verzameld, verwerkt en geïnterpreteerd om effectieve maatregelen te kunnen treffen. Meestal zijn daarbij gelet op de hoeveelheid en hoedanigheid diverse medewerkers van verschillende organisatieonderdelen betrokken. Dit betekent dat de informatie moet worden opgesplitst in delen die onafhankelijk van elkaar kunnen worden verwerkt. Naarmate de opsplitsing minder goed mogelijk is, zal de verwerking moeilijker worden. Het draait hierbij steeds om vier factoren: a. hoe bereikt de info vanuit de afzonderlijke eenheden het BO, b. hoe is de afstemming tussen deze info georganiseerd, c. hoe en door wie wordt de niet relevante info geblokkeerd of gefilterd en d. hoe en door wie wordt omgegaan met informatie die met de besturing zelf niets te maken heeft maar wel capaciteit kost en de aanvoer van informatie voor het BO in belangrijke mate beïnvloedt!; denk aan oogkleppen veroorzaakt door eigen specialisme en eigenbelang maar ook bureaupolitieke strijd. 4
5 B Kwaliteit overheidsorganisatie Om te kunnen besturen moet de bestuurder ook een kwaliteitsnorm hanteren ten aanzien van het functioneren en de prestaties van de eigen organisatie. Wij concretiseren deze kwaliteit in de volgende negen gebieden: 1. strategie & beleid 2. politieke primaat 3. besturingsfilosofie (leiderschap), werkwijze & cultuur 4. structuur en formatie 5. organisatie en inrichting primaire proces 6. idem ondersteunende en besturingsprocessen 7. legitimiteit (externe en interne) 8. HRM en competenties. 9. legaliteit en wetgeving In onderstaand figuur zijn de onderdelen van het model weergegeven. Voorwaarden voor effectieve besturing 1. Doelstelling is bepaald, vertaald naar concreet beleid, gedeeld en gedragen 2. BO kent en begrijpt werking overheidsorganisatie 3. BO heeft informatie over omgeving en toestand overheidsorganisatie 4. BO beschikt over variëteit aan stuurmaatregelen 5. BO beschikt over vermogen om divergerende informatie te verwerken Besturend orgaan (BO) informatie Kwaliteitsgebieden overheidsorganisatie besturing 1. Strategie & beleid 4. Structuur en formatie 7. Legitimiteit 2. Politiek primaat 5. Primair proces 8. HRM en competenties 3. Besturingsfilosofie, werkwijze & cultuur 6. Ondersteunende & besturingsprocessen 9. Legaliteit & wetgeving Bestuurd systeem (BS) 5
BESTURINGSFILOSOFIE SAMENWERKING BEEMSTER- PURMEREND. Besturingsfilosofie samenwerking Beemster-Purmerend
BESTURINGSFILOSOFIE SAMENWERKING BEEMSTER- PURMEREND Besturingsfilosofie samenwerking Beemster-Purmerend 1. VOORAF In deze notitie wordt de hoofdlijn van de besturingsfilosofie van het samenwerkingsmodel
Integraal management en Sturen
Integraal management en Sturen Inleiding InterimProf werkt continu aan de ontwikkeling van haar interimmers. Daartoe heeft zij een Ontwikkelprogramma opgesteld. In dat kader is op 27 en 28 maart 2013 een
Duiden, verbinden en vakmanschap
Effectieve managementstrategieën: Duiden, verbinden en vakmanschap www.divosa.nl Effectieve managementstrategieën: Duiden, verbinden en vakmanschap dr. Duco Bannink, Chris Goosen Het management van sociale
6 DIAGNOSTICEREN VAN PROCESSEN PPI-MODEL
6 DIAGNOSTICEREN VAN PROCESSEN PPI-MODEL Inleiding Deel 2 van dit werkboek richt zich op het diagnosticeren en verbeteren van de individuele onderdelen van het Professional Performance Improvement model,
Functieprofiel Beleidsadviseur Functieprofiel titel Functiecode 00
1 Functieprofiel Beleidsadviseur Functieprofiel titel Functiecode 00 Doel Ontwikkelen, implementeren en evalueren van beleid en adviseren op één of meerdere aandachtsgebieden/beleidsterreinen ten behoeve
Op weg naar een integraal kindcentrum. Janny Reitsma
Op weg naar een integraal kindcentrum Janny Reitsma Programma: Verkenning van het integraal kindcentrum Leiderschap: mensen in beweging zetten Leiderschap: planmatig organiseren Leren als strategie voor
omgeving input throughput output systeem feedbackloop
Hieronder wordt het systeemmodel visueel weergegeven. omgeving input throughput output vandaag systeem toekomst feedbackloop Figuur 1: Focus tijdens de werving en contractvorming H E T D I A G NO SE M
VOORWOORD 7 LEESWIJZER 9 DEEL I ACHTERGROND 11
VOORWOORD 7 LEESWIJZER 9 DEEL I ACHTERGROND 11 1. Uitgangspunten 13 2. De omgevingsgerichte methode 17 Het systeemmodel 17 Het diagnosemodel 19 Het speelveld 21 De zeven stappen 23 DEEL II WERKWIJZE 25
Zelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties
Zelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties Het gaat om de volgende zeven verandercompetenties. De competenties worden eerst toegelicht en vervolgens in een vragenlijst verwerkt. Veranderkundige
Profiel Raad van Toezicht. Stichting de Woonmensen/ KWZA
Profiel Raad van Toezicht Stichting de Woonmensen/ KWZA KP 14 november 2012 1 Inleiding Uitgangspunt voor de bezetting van de Raad van Toezicht is, dat deze bestaat uit generalisten die gezamenlijk een
Competente projectleiders voor wicked problems; Het moet in je zitten. W i n d e s h e i m m a k e s k n o w l e d g e w o r k
Competente projectleiders voor wicked problems; Het moet in je zitten. Opzet presentatie Wicked challenges en vragen uit de praktijk Ontwikkeling Wickedmeter - Ons model - Dimensies De wickedmeter pilot
Opbrengstgericht werken (OGW)
ALITEITSKAART werken (OGW) werken (OGW) OPBRENGSTGERICHT LEIDERSCHAP PO werken (OGW) is het systematisch en doelgericht werken aan het maximaliseren van prestaties. De uitkomsten van onderzoek van de resultaten
Een eigentijdse HRM- scan door Gidsen HR advies WAT IS HET DOEL EN INHOUD VAN DEZE SCAN?
Een eigentijdse HRM- scan door Gidsen HR advies WAT IS HET DOEL EN INHOUD VAN DEZE SCAN? Met behulp van deze scan wordt de stand van zaken van het Personeelsbeleid in kaart gebracht. De HRM - scan is met
Recept 4: Hoe meten we praktisch onze resultaten? Weten dat u met de juiste dingen bezig bent
Recept 4: Hoe meten we praktisch onze resultaten? Weten dat u met de juiste dingen bezig bent Het gerecht Het resultaat: weten dat u met de juiste dingen bezig bent. Alles is op een bepaalde manier meetbaar.
FUNCTIEFAMILIE 5.1 Lager kader
Doel van de functiefamilie Leiden van een geheel van activiteiten en medewerkers en input geven naar het beleid teneinde een kwaliteitsvolle, klantgerichte dienstverlening te verzekeren en zodoende bij
EFP CONGRES 'THE FUTURE OF FORENSIC CARE, SOLUTIONS WORTH SHARING' MANAGEMENT IN PROGRESS WOUTER TEN HAVE 7 JUNI 2012. 29 mei 2012
EFP CONGRES 'THE FUTURE OF FORENSIC CARE, SOLUTIONS WORTH SHARING' 1 MANAGEMENT IN PROGRESS WOUTER TEN HAVE 7 JUNI 2012 2 DE STRATEGY-TO-PERFORMANCE GAP (MANKINS EN STEELE) 3 37% Gemiddelde prestatie verliezen
Code Goed Bestuur in het Primair Onderwijs (versie 2012)
Code Goed Bestuur in het Primair Onderwijs (versie 2012) I. Algemene bepalingen Artikel 1 - Begripsbepalingen In deze code wordt verstaan onder: a) Wet: de Wet op het Primair Onderwijs dan wel de Wet op
Effectief investeren in mens en organisatie. Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers
Effectief investeren in mens en organisatie Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers Stellingen van Rob Vinke Stelling 1 De kern van de HRM-opdracht is er voor te zorgen dat de ambitie van de organisatie
TRIAS LEGITIMATIE- CHECK DENKRAAM
TRIAS LEGITIMATIE- CHECK DENKRAAM THEORIE: HET DENKRAAM VAN DE TRIAS LEGITIMATIECHECK Wat is en hoe krijgt u er grip op binnen uw corporatie? Lees hier meer over het concept en de -uitingen, aspecten,
Schoolleider tussen functie en beroep
Schoolleider tussen functie en beroep Resultaten van twee enquête-onderzoeken onder schoolleiders en bestuurders 2015 September 2015 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Schoolleider tussen functie en beroep...
De logica achter de ISA s en het interne controlesysteem
De logica achter de ISA s en het interne controlesysteem In dit artikel wordt de logica van de ISA s besproken in relatie met het interne controlesysteem. Hieronder worden de componenten van het interne
Rapport Kwaliteit- & Projectmanagement 360. Test Kandidaat
Rapport Kwaliteit- & Projectmanagement 360 Naam Test Kandidaat Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Persoonlijk ontwikkelingsplan Inleiding
4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden. 4.3 Het toepassingsgebied van het milieumanagementsystee m vaststellen
4 Context van de organisatie 4 Milieumanagementsysteemeisen 4.1 Inzicht in de organisatie en haar context 4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden 4.3 Het toepassingsgebied
MOvactor. Profielschets Raad van Toezicht. Zeist/Deventer, januari 2015. MaakRuimte! Dick Webbink
MOvactor Profielschets Raad van Toezicht Zeist/Deventer, januari 2015 MaakRuimte! Dick Webbink 1 Algemeen Eind 2014 heeft de Raad van Toezicht van MOvactor haar eigen functioneren geëvalueerd. De belangrijkste
Tool VeiligHeidsHuizen. Gemeentelijke regie
Tool VeiligHeidsHuizen Gemeentelijke regie Tool gemeentelijke regie 1 : Inleiding Regie is een bijzondere vorm van sturen en is gericht op de afstemming van actoren, hun doelen en handelingen tot een min
VERBETERPLANNEN KWALITEITS- CRITERIA 2.1
JAARCONGRES VBWTN 2013 VERBETERPLANNEN KWALITEITS- CRITERIA 2.1 Robert Forkink, Oranjewoud Han van den Broeke, Yacht 24 oktober 2013 EVEN VOORSTELLEN Han van den Broeke Yacht Robert Forkink Oranjewoud
Het Management Skills Assessment Instrument (MSAI)
Het Management Skills Assessment Instrument (MSAI) Het zelfbeoordelingsformulier Het doel van deze evaluatie is om u te helpen bij het bepalen van de belangrijkste aandachtsvelden van uw leidinggevende
Leidraad voor inbedding in HRM-beleid
Leidraad voor inbedding in HRM-beleid Voor je ligt een leidraad om de instrumenten van het talent@werkplek -project (de scan en de agenda s verzameld in de box@werkplek) in te bedden in het HRM-beleid
Rapport bij de jaarstukken 2007 provincies Noord-Brabant en Limburg
Startnotitie Rapport bij de jaarstukken 2007 provincies Noord-Brabant en Limburg 1 Aanleiding voor het onderzoek In de jaarrekening en het jaarverslag leggen Gedeputeerde Staten jaarlijks verantwoording
Bestuurssecretaris en...
het Zijlstra Center for Public Control and Governance www.hetzijlstracenter.nl Bestuurssecretaris en... Oriëntatie op de functie bestuurssecretaris het Zijlstra Center for Public Control and Governance
FUNCTIEPROFIEL 1. ORGANISATIE. Noorderpoort
FUNCTIEPROFIEL Opdrachtgever: Functienaam: Deskundigheid Noorderpoort Lid Raad van Toezicht Sociale domein 1. ORGANISATIE Noorderpoort Noorderpoort bereidt jongeren en volwassenen voor op hun rol in de
Leiderschap bij organisatie verandering. Prof. dr. Janka Stoker Faculteit Economie en Bedrijfskunde Divosa, 22 mei 2015
1 1 Leiderschap bij organisatie verandering Prof. dr. Janka Stoker Faculteit Economie en Bedrijfskunde Divosa, 22 mei 2015 Het belang van leiderschap: overal om ons heen 2 Thema s 3 1. Wat is leiderschap?
Functieprofiel: Teamleider Functiecode: 0203
Functieprofiel: Teamleider Functiecode: 0203 Doel Plannen en organiseren van de werkzaamheden en aansturen van de medewerkers binnen een team, binnen het vastgestelde beleid van een overkoepelende eenheid
ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OPLEIDINGSNIVEAU
ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OPLEIDINGSNIVEAU ROC TOP te Amsterdam 22158 Financiële beroepen (Financiële beroepen) en 93200 Financiële beroepen (Financieel administratief medewerker) Januari,
Tabel competentiereferentiesysteem
Bijlage 3 bij het ministerieel besluit van tot wijziging van het ministerieel besluit van 28 december 2001 tot uitvoering van sommige bepalingen van het koninklijk besluit van 30 maart 2001 tot regeling
Rampen- en Crisisbestrijding: Wat en wie moeten we trainen
Kenmerken van rampen- en crisisbestrijding Crisissen of rampen hebben een aantal gedeelde kenmerken die van grote invloed zijn op de wijze waarop ze bestreden worden en die tevens de voorbereiding erop
Audit Vlaanderen & de Leidraad Organisatiebeheersing
Wat u zeker moet weten over Audit Vlaanderen & de Leidraad Organisatiebeheersing VOOR LOKALE BESTUREN AUDIT VLAANDEREN www.auditvlaanderen.be 1 Inhoud AUDIT VLAANDEREN 5 INTERNE CONTROLE OF ORGANISATIEBEHEERSING?
Inleiding. Inleiding. Een goede Missie, Visie en Strategie (MVS) bestaat uit twee gedeelten: Strategie Ontwikkeling en Strategie Implementatie.
Inleiding Inleiding Veel bedrijven hebben wel eens een Visie, Missie en Strategie uitgewerkt. Maar slechts weinig bedrijven hebben er ook daadwerkelijk voordeel van. Bij veel bedrijven is het niet meer
De doelstellingen van directie en personeel worden expliciet omschreven in een beleidsplan en worden jaarlijks beoordeeld door de directie.
FUNCTIE: Directeur POC AFKORTING: DIR AFDELING: Management 1. DOELSTELLINGEN INSTELLING De doelstellingen staan omschreven in het beleidsplan POC. Vermits de directie de eindverantwoordelijkheid heeft
Interventies bij organisatieverandering Succesvol veranderen
Interventies bij organisatieverandering Succesvol veranderen Het succesvol doorvoeren van organisatieverandering vraagt nogal wat. De uitdaging is om de beoogde verandering werkbaar te maken en te borgen
Functioneren van de top
Hiemstra & De Vries info@hiemstraendevries.nl 030 2523 777 Functioneren van de top onze visie op het vormgeven en ontwikkelen van de topstructuur Recente ontwikkelingen stellen stevige eisen aan het functioneren
STAPPENPLAN BIJ HET MODEL STUURYSTEEM DECUBITUS (PROJECT DECUBITUSZORG IN DE DAGELIJKSE PRAKTIJK; DOOR STUREN STEEDS BETER)
STAPPENPLAN BIJ HET MODEL STUURYSTEEM DECUBITUS (PROJECT DECUBITUSZORG IN DE DAGELIJKSE PRAKTIJK; DOOR STUREN STEEDS BETER) Juni 2004 INLEIDING Voor u ligt een stappenplan dat gebaseerd is op de CBO-richtlijn
1 Inleiding 2 Het competentieprofiel voor de OR binnen LNV 3 Omschrijving van de competenties; definities en gedragsindicatoren
OR - competentieprofiel LNV Camiel Schols SBI training & advies Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Het competentieprofiel voor de OR binnen LNV 3 Omschrijving van de competenties; definities en gedragsindicatoren
scoren met interimmanagement
jaap schaveling scoren met interimmanagement de weg naar tevreden opdrachtgevers mediawerf scoren met interim-management 1 inhoudsopgave inleiding 9 1 voortraject 15 1.1 Betrokkenheid van een inkoopafdeling
( Verantwoord ) Beleidsvoerend Vermogen
( Verantwoord ) Beleidsvoerend Vermogen Herman Siebens SOK - Beveren-Waas 10 / 12 / 2010 Er verandert heel wat meer met minder! toenemende druk richting autonomie openheid naar de maatschappelijke omgeving
Rapport Management i360. Test Kandidaat
Rapport Management i360 Naam Test Kandidaat Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Persoonlijk ontwikkelingsplan Inleiding Voor u ligt
Functieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303
Functieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303 Doel (Mede)zorgdragen voor de vormgeving en door het geven van adviezen bijdragen aan de uitvoering van het beleid binnen de Hogeschool Utrecht kaders en de ter
Visie op toezicht en bestuur Raad van Toezicht en Raad van Bestuur Woonstichting t Heem
Visie op toezicht en bestuur Raad van Toezicht en Raad van Bestuur Woonstichting t Heem Versie: 9 juni 2017 Vastgesteld door Raad van Toezicht en Raad van Bestuur: 21 juni 2017 Inleiding Met de Invoering
Bijsluiter bij de Goed Bestuur Primair Onderwijs.
Bijsluiter bij de Goed Bestuur Primair Onderwijs. Voor u ligt de Code Goed Bestuur voor het primair onderwijs. In deze code zijn basisprincipes vastgelegd die een appèl doen op de professionaliteit van
ORGANISATIEVERORDENING GGD Hollands Noorden 2013
Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Hollands Noorden (GGD Hollands Noorden) Het algemeen bestuur van de GGD Hollands Noorden overwegende dat zich sinds de vaststelling van de geldende Organisatieverordening
ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING VAVO ROC TILBURG
ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING VAVO ROC TILBURG Plaats : Tilburg BRIN nummer : 25LZ Onderzoeksnummer : 292536 Datum onderzoek : 18 april 2017 Datum vaststelling : 29 juni 2017 Inhoudsopgave 1 Inleiding...
Samenvatting projectplan Kwaliteit en Vergelijkbaarheid
Projectdoelstellingen resultaten De doelstelling van het project Kwaliteit en is het vergroten van het lerend vermogen van de veiligheidsregio s en het verbeteren van de samenwerking. Door kwaliteitszorg
Code Goed Bestuur. in het Primair Onderwijs
Code Goed Bestuur in het Primair Onderwijs Contactgegevens Stichting Hervormde Scholen De Drieslag Jacob Catsstraat 82 3771 GM Barneveld tel. 0342 478243 www.dedrieslag.nl Dhr. A. van den Berkt Algemeen
Strategische agenda pag. 3 Onze missie pag. 3 Onze koers pag. 5 Onze speerpunten pag. 6 Onze kerntaken
Strategische agenda 2018-2020 pag. 3 Onze missie pag. 3 Onze koers pag. 5 Onze speerpunten pag. 6 Onze kerntaken Onze missie Wij staan voor goede en betaalbare zorg voor alle inwoners van Nederland. Onze
QUICK SCAN KWALITEITSZORG VRIJWILLIGERS ORGANISATIES (ZELFEVALUATIE)
vrijwilligers info juni 2003 QUICK SCAN KWALITEITSZORG VRIJWILLIGERS ORGANISATIES (ZELFEVALUATIE) informatie voor deelnemende organisaties Inleiding Vrijwilligersorganisaties zijn organisaties in beweging.
Leiderschap in Turbulente Tijden
De Mindset van de Business Leader Leiderschap in Turbulente Tijden Onderzoek onder 175 strategische leiders Maart 2012 Inleiding.. 3 Respondenten 4 De toekomst 5 De managementagenda 7 Leiderschap en Ondernemerschap
Instructie gemeentesecretaris gemeente Overbetuwe 2011
Onderwerp: Instructie gemeentesecretaris gemeente Overbetuwe 2011 Ons kenmerk: 11BWB00022 Burgemeester en wethouders van de gemeente Overbetuwe; gelet op artikel(en) 103, tweede lid van de Gemeentewet;
Vormgeven aan succesvol veranderen
Vormgeven aan succesvol veranderen Strategieontwikkeling en cultuurverandering in organisaties Jaap Boonstra Vormgeven aan verandering Onderzoeken Probleem en ambitie Doel en richting Criteria Sturen voordenken
Verspreiden en borgen: werkwijze om andere locaties binnen de organisatie veilig te maken
Verspreiden en borgen: werkwijze om andere locaties binnen de organisatie veilig te maken Dat men zich bewust is van een probleem en een mogelijke oplossing (een verbetertraject) leidt niet automatisch
Toezichtvisie Raad van Commissarissen en bestuur. Veluwonen
Toezichtvisie Raad van Commissarissen en bestuur Veluwonen Versie 2017-01 - januari 2017 Als we iets van de afgelopen jaren hebben geleerd is het wel dat goed besturen niet gaat zonder goed toezicht. Dat
Het kwaliteitsmodel voor overheidsorganisaties
Het kwaliteitsmodel voor overheidsorganisaties Organisatie-ontwikkeling door integrale kwaliteitszorg Presentatie NMKG / 22-11-2001 Het kwaliteitsmodel voor overheidsorganisaties. Afgeleide van het INK-model
De rol van de controller bij VBTB
Drs. Yolanda van Koppen en drs. Macs Rosielle, management consultants bij CMG Public Sector BV, divisie Management Consultancy OVERHEID Doelstellingen vasthouden met behulp van het INK-managementmodel
FUWASYS Algemene Karakteristieken
Blz. 1 Hoofdgroep karakter I Het betreft op zichzelf staande routinematige werkzaamheden, waarbij het effect van de werkzaamheden zich uitstrekt tot een beperkte groep medewerkers. Er zijn gedetailleerde
Gewijzigde doelstellingen in de leidraad interne controle/ organisatiebeheersing VLAAMSE OVERHEID. (inwerkingtreding: 1 januari 2015)
Gewijzigde doelstellingen in de leidraad interne controle/ organisatiebeheersing VLAAMSE OVERHEID (inwerkingtreding: 1 januari 2015) 2 1. Doelstellingen, proces- & risicomanagement Subthema kwaliteitsbeleid
BELEIDSEFFECTMETING - HANDLEIDING VOOR STATENCOMMISSIES
BELEIDSEFFECTMETING - HANDLEIDING VOOR STATENCOMMISSIES 26 APRIL 2006 CONTEXT EN AANLEIDING Sinds maart 2003 is de Wet dualisering provinciebestuur van kracht. Mede in dit kader heeft het Presidium van
Talent Motivatie Analyse
Talent Motivatie Analyse Talent Motivatie Analyse (of TMA) De TMA scan geeft een schets van uw persoonlijke 'blauwdruk'. Het is een instrument dat inzicht geeft in uw drijfveren en talenten. Als professional
Reglement Raad van Bestuur Stichting JoU
Van jou JoU Pieterstraat 1 3512 JT Utrecht 030-2361919 info@jou-utrecht.nl www.jou-utrecht.nl Reglement Raad van Bestuur Stichting JoU Reglement 1. Dit reglement dient ter aanvulling op de statuten van
Puberbrein als Innovatiekans. Beschrijving van de 4 basiscompetenties
Puberbrein als Innovatiekans Beschrijving van de 4 basiscompetenties Samenwerken Plannen en organiseren Omgaan met verandering en aanpassen Reflecteren Werkgroep Onderwijs, September 2011 Toelichting beschrijving
'Integrale zorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking en problematisch middelengebruik'
'Integrale zorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking en problematisch middelengebruik' Toelichting en handreiking bij het Auditinstrument Het verbeterproject LVB & Verslaving Het Trimbos-instituut
Analysekader: uw verandertraject in kaart!
Analysekader: uw verandertraject in kaart! Op weg naar een toekomstbestendige organisatie Met deelname aan In voor zorg! (IVZ) werkt u aan de toekomstbestendigheid van uw organisatie. De omgeving verandert
Artikel 7 Opdracht Stichting Onderwijs Primair heeft de opdracht uitgewerkt naar vijf kernwaarden:
Concretisering Code Goed Bestuur voor Onderwijs Primair Inleiding De leden van de PO-Raad hebben in 2010 de Code Goed Bestuur vastgesteld als leidraad voor goed bestuur in het primair onderwijs. Het bestuur
360 graden feedback formulier
360 graden feedback formulier Je bent gevraagd om feedback te geven door middel van dit formulier. Het doel van dit onderzoek is: Aangeven waar Tessa Persijn na haar vierdejaarsstage op het koning Willem
BEST PRACTICES VOOR DE ZELFEVALUATIE VAN UW RVC
Improve your boardroom performance BEST PRACTICES VOOR DE ZELFEVALUATIE VAN UW RVC Als lid van de raad van commissarissen wilt u actief een bijdrage leveren aan het succes van uw organisatie. U en uw collega
FORMULIER FUNCTIEPROFIEL
FORMULIER FUNCTIEPROFIEL Basisgegevens Datum 9-6-2015 Naam van de functie: HR Manager Plaats in de organisatie Rapporteert aan of werkt onder leiding van: directie Geeft leiding aan: afdeling P&O Doel
Optimaal benutten, ontwikkelen en binden van aanwezig talent
Management Development is een effectieve manier om managementpotentieel optimaal te benutten en te ontwikkelen in een stimulerende en lerende omgeving. De manager van vandaag moet immers adequaat kunnen
TACTISCH MANAGER. Werkzaam bij de brandweer
PORTFOLIO TACTISCH MANAGER Werkzaam bij de brandweer Status Het format van dit portfolio is vastgesteld door de deelprojectgroep Kwaliteitsinstrumenten van het project Kwaliteit Brandweerpersoneel in juni
ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OPLEIDINGSNIVEAU. Alfa-College te Groningen. Opleiding Horeca-assistent 90660
ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OPLEIDINGSNIVEAU Alfa-College te Groningen Opleiding Horeca-assistent 90660 Plaats: Utrecht BRIN: 25LU Onderzoeksnummer: 273119 Onderzoek uitgevoerd in: November
Het schier onmogelijke mogelijk maken
Improof, ondernemen met visie Improof is opgericht door Hans Savalle en Tom Touber. Ervaren ondernemers en bestuurders bij grote ondernemingen. Nu helpen zij collega ondernemers hun ambities waar te maken.
Functie- en taakbeschrijving Directeur Stichting Actief
Functie- en taakbeschrijving Directeur Stichting Actief Algemene kenmerken De Directeur is belast met de dagelijkse leiding aan alle beleidsgebieden van Stichting Actief. De Directeur heeft bevoegdheden
Interne communicatie. Uitslagen Quick Scan. De Bakelgeert
Interne communicatie Uitslagen Quick Scan De Bakelgeert Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 De QuickScan... 2 Gegevens... 4 Schoolgegevens... 4 Periode van afname... 4 Aantal respondenten...
Leidraad voor het opstellen van een beleidsplan. Opzet van het beleidsplan
Leidraad voor het opstellen van een beleidsplan Om te kunnen worden aangemerkt als een algemeen nut beogende instelling (hierna: ANBI) dient de instelling onder andere te beschikken over een actueel beleidsplan.
Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie?
Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie? De externe omgeving wordt voor meer en meer organisaties een onzekere factor. Het is een complexe oefening voor directieteams om
We doen zeven aanbevelingen om de aanpak van drukte en de leefbaarheid te
Aanbevelingen Rekenkamer t.a.v. Drukte Amsterdam december 2016 Aanbevelingen We doen zeven aanbevelingen om de aanpak van drukte en de leefbaarheid te verbeteren. Vier aanbevelingen hebben betrekking op
Key success actors. De rol van middenmanagement bij strategische veranderingen. Onderzoek door Turner en de Rotterdam School of Management
Key success actors De rol van middenmanagement bij strategische veranderingen Onderzoek door Turner en de Rotterdam School of Management 1 Key success actors De rol van middenmanagement bij strategische
Voortgangsbericht projectopdrachten en voortgang Strategische Agenda Versterking Veiligheidsregio's
Aan Veiligheidsberaad Van DB Veiligheidsberaad Datum 17 september Voortgangsbericht projectopdrachten en voortgang Strategische Agenda Versterking Veiligheidsregio's Context en aanleiding Tijdens het Veiligheidsberaad
WHITEPAPER Nl-ANALYSE
WHITEPAPER Nl-ANALYSE Inhoudsopgave: 1. Wat is een Next Level-analyse? 2. Waarom een Next Level-analyse en wat is de toegevoegde waarde? 3. Hoe komt een Next Level-analyse tot stand? 4. Dan is er en analyse,
Profielschets. Manager Financiën. Omnivera GWZ. ERLY the consulting company Datum: februari 2016 Opdrachtgever: Omnivera GWZ
Profielschets Manager Financiën Omnivera GWZ ERLY the consulting company Datum: februari 2016 Opdrachtgever: Omnivera GWZ Adviseurs ERLY: drs. Lilian Vos Telefoonnummer: 035 543 00 88 Omnivera GWZ Omnivera
Beweging in veranderende organisaties
Beweging in veranderende organisaties Kilian Bennebroek Gravenhorst Werken met vragenlijsten voor versterking van veranderingsprocessen PROFESSIONEEL ADVISEREN 5 Inhoud Voorwoord 7 Opzet van het boek 9
Evenwichtig woningaanbod
ONDERZOEKSOPZET Evenwichtig woningaanbod 24 maart 2017 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 1.1 Aanleiding 5 1.2 Leeswijzer 6 2 Doel en probleemstelling van het onderzoek 7 2.1 Doelstelling 7 2.2 Probleemstelling
ROL beschrijving : KADER Diensthoofd A1a-A2a
ROL beschrijving : KADER Diensthoofd A1a-A2a Wat is het doel/de bestaansreden van de functie? : Het leiden van een geheel van activiteiten en medewerkers en ervoor zorgen dat strategische projecten geïmplementeerd
Effectief investeren in mens en organisatie. Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers
Effectief investeren in mens en organisatie Collegereeks bedrijfskunde voor HR managers Stellingen van Rob Vinke Stelling 1 De kern van de HRM-opdracht is er voor te zorgen dat de ambitie van de organisatie
Zen en de serene kunst van het Toezichthouden
Zen en de serene kunst van het Toezichthouden Uit het empirisch onderzoek van Marc van Ooijen ( Toezichtdynamica, 2013) kwam als belangrijk resultaat naar voren dat toezichthouders verreweg de meeste tijd
Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving
Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving Introductie Met de REQUEST methode wordt getracht de participatie van het individu in hun eigen mobiliteit te vergroten. Hiervoor moet het individu voldoende
Aan de slag Plan van aanpak Naar een meer Leeftijdsbewust Personeelsbeleid Waterschap..
Aan de slag Plan van aanpak Naar een meer Leeftijdsbewust Personeelsbeleid Waterschap.. Datum Versie Afdeling/auteurs 1. PROJECTDEFINITIE 1.1 Vraagstuk Welke problemen doen zich voor omdat een leeftijdsbewuste
Beschrijving van de generieke norm: ISO 27001:2013. Grafimedia en Creatieve Industrie. Versie: augustus 2016
Beschrijving van de generieke norm: ISO 27001:2013 Grafimedia en Creatieve Industrie Versie: augustus 2016 Uitgave van de branche (SCGM) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 INLEIDING... 4 1. ONDERWERP EN
Profiel lid Raad van Toezicht
Profiel lid Raad van Toezicht De huidige Raad van Toezicht (RvT) bestaat uit zes leden. De RvT streeft naar een maatschappelijk heterogene samenstelling van leden die herkenbaar en geloofwaardig zijn in
INTEGRITEITCODE WONINGSTICHTING DE VOORZORG
INTEGRITEITCODE WONINGSTICHTING DE VOORZORG Versie: 27 maart 2007 Integriteitcode Woningstichting De Voorzorg 1. Algemeen 1.1. Bestaande wet- en regelgeving wordt toegepast en gerespecteerd. De directeur-bestuurder,
Case: El Capsones (100 punten) 1. Antwoord: dimensie proces (4 punten) Motivatie: Handleiding positie en ambitie bepalen, Bijlage 2, p. 5.
Antwoordmodel Aan dit antwoordmodel kunnen geen rechten worden ontleend. Het antwoordmodel dient als indicatie voor de corrector. Studiemateriaal Dorr, D.C. (2009). Presteren met processen. Deventer: Kluwer.
VRAGENLIJST LERENDE ORGANISATIE (op basis van Nelson & Burns) 1
VRAGENLIJST LERENDE ORGANISATIE (op basis van Nelson & Burns) 1 Onderstaande diagnostische vragenlijst bestaat uit 12 items. De score geeft weer in welke mate uw organisatie reactief, responsief, pro-actief
Je effectiviteit als projectleider wordt door drie factoren bepaald:
Projectmatig Werken/Werken in Projecten 1. Aanleiding Projectmatig werken en het werken in projecten zijn in veel organisaties bekende termen en procedures. Hun toepassing wordt gezien als een effectieve