ENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN 2015

Transcriptie

1 SPIE NEDERLAND BV REVISIE JUNI 2015 SPIE NEDERLAND B.V. ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN. DE DISTRIBUTIE EN VERMENIGVULDIGING VAN DIT DOCUMENT OF DELEN HIERVAN IS ALLEEN MET SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN SPIE TOEGESTAAN. AFGEDRUKTE VERSIES VAN DIT DOCUMENT ZIJN ONBEWAAKTE EXEMPLAREN. VOORDE MEEST ACTUELE VERSIE DIENT ALTIJD SPIE INTRANET GERAADPLEEGD TE WORDEN.

2

3 INHOUDSOPGAVE Status van dit document Doel van dit document Geldigheid Beschrijving van de organisatie SPIE Nederland B.V Wijzigingen in de organisatie Deelname aan dialoog en initiatieven Afrondende deelnames Lopende deelnames Nieuwe deelnames Reductiedoelstellingen Reductiemaatregelen Lopende maatregelen Nieuwe reductiemaatregelen Nader beschrijving van de lopende maatregelen Het nieuwe rijden E-driver Aankoop groene stroom Toepassing van energiezuinige verlichting in de bedrijfspanden Ketenanalyse woon-werk verkeer Ketenanalyse onderhoudscontract DAS PPU Ketenanalyse ontwerpproces van SPIE Controlec Engineering Nadere beschrijving nieuwe reductiemaatregelen Duurzaamheidbuffet voor projecten Verdere optimalisatie van het leaseprogramma (zuinigere auto s) Banden op spanning programma Eigen opwek duurzame energie Reductie initiatieven Geïdentificeerde initiatieven Dubbel Duurzaam (WoonPlus) Realisatie van de initiatieven / projecten Projecten met gunningsvoordeel Monitoring en meting Verbeteren van de CO 2 emissie inventarisatie Afwijkingen, corrigerende en preventieve maatregelen Afwijkingen Preventieve maatregelen Bijlage 1: Actielijst Pagina 3 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

4 Status van dit document 1.1 Doel van dit document Dit document beschrijft de wijze waarop SPIE Nederland B.V. haar reductiedoelstellingen wil gaan behalen op het gebied van CO2 emissie en energieverbruik. Het document beschrijf concreet de maatregelen die zullen worden genomen, op welke wijze dit wordt gedaan en wie hierbij betrokken dienen te worden. De basis voor dit document is de Voortgangsrapportage Milieuzorg 2014 en het Energie audit verslag Geldigheid Dit energiemanagement actieplan is opgesteld voor de periode en is overeenkomstig met ISO Pagina 4 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

5 2. Beschrijving van de organisatie 2.1 SPIE Nederland B.V. SPIE Nederland B.V. is onderdeel van het Franse SPIE Operations. welke dochterondernemingen heeft in o.a. Frankrijk, België, Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. SPIE is Europees leider wat betreft diensten op het gebied van elektriciteit, mechanica, HVAC, energie en communicatiesystemen. SPIE verbetert de kwaliteit van onze leefwereld en draagt bij aan de verdere ontwikkeling daarvan door overheden en ondernemingen te begeleiden bij het ontwerp, de realisatie, het gebruik en onderhoud van installaties die minder energie verbruiken. De gezamenlijke ambitie van SPIE is het ontwikkelen van een betere toekomst door het aanbieden van innoverende en duurzame oplossingen. Als leider op het gebied van Multi-technische dienstverlening willen wij doorgaan met onze Europese ontwikkeling op de markten van energie-efficiënte producten en diensten die steeds sneller zullen groeien om te kunnen voldoen aan de milieuproblematiek van vandaag en morgen. SPIE Nederland B.V. is actief op het gebied van: Gebouwinstallaties Engineering ICT infrastructuren Industrie Weg-, water- en elektriciteitsinfrastructuren SPIE Nederland B.V. heeft ongeveer 2600 Full Time Employees in dienst in 5 verschillende divisies op 20 verschillende locaties in Nederland en heeft een omzet in 2013 van ongeveer 420mln. 2.2 Wijzigingen in de organisatie In 2014 is SPIE ICS toegevoegd aan de boudary. Dit betekent dat dit deel van de organisatie in de CO 2 Footprint is meegenomen. In de eerste helft van 2015 vindt de overname van Numac plaats. De betreffende bedrijfsonderdelen zullen in 2015 in de boundary worden opgenomen en in 2016 onderdeel gaan uitmaken van de CO 2 Footprint van SPIE. Pagina 5 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

6 3. Deelname aan dialoog en initiatieven 3.1 Afrondende deelnames Op dit moment zijn er geen afrondende deelnames aan initiatieven. 3.2 Lopende deelnames MVO Platform UNETO-VNI: Dialoog SPIE Nederland B.V. is deelnemer van het MVO platform van brancheorganisatie UNETO-VNI. De deelname aan dit MVO platform behelst het leveren van commentaar en input op bestaande en nieuwe plannen die te maken hebben met Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Nudge: Dialoog SPIE Nederland B.V. probeert een actieve bijdrage te leveren aan Nudge. Nudge is een facilitator voor het opzetten van kleinschalige projecten op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. SPIE Nederland B.V. levert hier een bijdrage aan door Nudge onder de aandacht te brengen bij werknemers en deze te stimuleren om hier actief deel aan te nemen. Duurzameleverancier: Deelname aan initiatief Duurzameleverancier is een participatie opgezet door Movares, Strukton, Grontmij en Antea group. SPIE Nederland B.V. neemt hier deel aan en betaald een vergoeding voor deze deelname. Doel van deze participatie is 20% CO 2 reductie in De deelname van SPIE Nederland B.V. behelst het opgeven van de CO 2 emissie, deelname aan discussies en een bijdrage leveren aan het opstarten van initiatieven. Nederland CO 2 Neutraal: Deelname aan initiatief Nederland CO 2 neutraal is een initiatief ten doel bedrijven in staat te stellen om CO 2 neutraal te kunnen ondernemen. SPIE Nederland B.V. neemt deel aan dit initiatief en betaald een vergoeding voor deze deelname. De deelname behelst het bijwonen van seminars, in discussie gaan met andere collega s en 1samen komen tot maatregelen om CO 2 neutraal te ondernemen. SKAO: Deelname initiatief Indien SPIE Nederland B.V. zich certificeert voor de CO 2 Prestatieladder wordt SPIE Nederland B.V. ook deelnemer van SKAO en betaalt hier een bijdrage voor. Pagina 6 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

7 3.3 Nieuwe deelnames Verduurzamen van beheer van mobile datacommunicatienetwerken; Dialoog / initiatief Primaire doelstelling van de werkgroep VGM van Monet is het bevorderen van veiligheid, gezondheid en milieu in de mobiele Telecomsector in het algemeen en bij bouw en beheer van het netwerk in het bijzonder. Dit in het kader van verantwoord en duurzaam ondernemen. In de Klankbordgroep Contractors zijn de hoofdaannemers van de mobiele Operators vertegenwoordigd. In de Klankbordgroep worden diverse onderwerpen besproken en ontwikkeld die de mobiele sector raken en impact hebben op de dagelijkse werkzaamheden. In de Klankbordgroep is enkele malen het onderwerp (verder) verduurzamen van de sector aan de orde gekomen. SPIE vertegenwoordigd door Menno van Dijck heeft aangegeven hier mogelijkheden voor te zien en een initiërende rol te willen innemen richting ketenpartners. Gekeken zal worden of er een dialoog kan worden geïnitieerd tussen de diverse partijen waarbij de kansen op CO2 reductiemaatregelen in kaart worden gebracht. Samenwerking in een keten kan lastig zijn en beslaat vele facetten, maar wellicht dat er mogelijkheden zijn om low hanging fruit op te pakken en stappen voorwaarts te maken. Nederlandse Klimaat Coalitie; Deelname aan initiatief Alle partijen in de Nederlandse Klimaatcoalitie nemen hun eigen verantwoordelijkheid. Dit betekent dat zij: zich committeren aan een klimaatneutrale bedrijfsvoering zo snel als mogelijk, maar uiterlijk in 2050; de huidige CO2-footprint inzichtelijk maken; aannemelijk maken dat de weg naar klimaatneutraliteit is ingezet, bijvoorbeeld door eigen tussentijdse doelen (2020) vast te stellen; als ambassadeur dit initiatief actief promoten binnen de eigen keten, branche en/of sector; indien gewenst en mogelijk een rol spelen tijdens de Klimaattop in Parijs. Tegelijk biedt de coalitie voor diegenen die een rol willen spelen in de emissiereductie van anderen een platform van uitwisseling en een denktank voor de noodzakelijke innovaties en samenwerkingsverbanden. Het is voor deelnemers een coalitie dat hen de ruimt biedt zich te profileren naar een nationaal en mondiaal platform, zich te verbinden met de koplopers in transitie. Overheden (nationaal, provinciaal, lokaal), bedrijven (van grote spelers tot het MKB) én maatschappelijke organisaties (zoals milieuorganisaties en de netwerken van energiecoöperaties) en kennisplatforms verbinden zich in een productieve coalitie. Werkgroep diesel en banden; Deelname aan initiatief Om de CO2 uitstoot terug te kunnen dringen zijn er gezien de korte tijd twee onderwerpen gekozen. Deze twee onderwerpen zijn banden en diesel. Het thema banden richt zich op oplossingen in relatie tot de banden van voertuigen binnen het machinepark. Het thema diesel richt zich de efficiëncy dan wel de duurzaamheid van toegepaste brandstoffen bij machines. Het machinepark van SPIE is relatief beperkt en de daaraan gerelateerde kilometers/brandstofverbruik is daardoor niet significant. Pagina 7 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

8 Werkgroep wagenpark; Deelname aan initiatief De werkgroep Wagenpark richt zich op het uitwisselen en bedenken van oplossingen om het wagenpark van bedrijven te optimaliseren. Het gaat hier niet alleen om technische oplossingen maar ook om mobiliteitsconcepten. Omdat het initiatief Werkgroep diesel en banden niet significant is voor SPIE en SPIE daarentegen wel bezig is met een mobiliteitsprogramma en verdere optimalisering van het wagenpark stapt SPIE met ingang van 5 juni 2015 over op deze nieuwe werkgroep. Bij voorkeur zal SPIE daarbij vertegenwoordigd worden door de afdeling Fleet Management. Pagina 8 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

9 4. Reductiedoelstellingen SPIE Nederland B.V. heeft als reductiedoelstelling het behalen van 10% reductie per FTE in eind 2015 ten opzicht van het basisjaar In de praktijk geven wij hier invulling aan door zowel op scope 1 als scope 2 10% CO 2 reductie te behalen. 5. Reductiemaatregelen 5.1 Lopende maatregelen 2014 De volgende maatregelen worden genomen ten behoeve van het behalen van de reductiedoelstellingen. Emissiestroom Maatregel Scope 1 - Leaseauto s Scope 2- Elektriciteit Scope 2- Elektriciteit Scope 3 E-driver: Implementatie van een veiligheidsen duurzaamheidsprogramma voor het gebruik van leaseauto s gebaseerd op Het nieuwe rijden Groene stroom: Aanschaf van Nederlandse windstroom certificaten in 2014 Groene stroom: Aanschaf van Nederlandse windstroom certificaten in 2015 Ketenanalyse woon-werk verkeer (mobiliteitsprogramma) CO 2 reductiedoelstelling (t.o.v. 2011) Project Verantwoordelijke 8.5% per FTE 1 Wagenparkbeheer 10% per FTE Coördinator Milieu 20% per FTE Coördinator Milieu Nader te bepalen Coördinator Milieu Scope 3 Ketenanalyse onderhoudscontract DAS-PPU Nader te bepalen SPIE Infra Mobiliteit Scope 3 Ketenanalyse SPIE CE 3D scantechniek Nader te bepalen SPIE Controlec Scope 2 Plaatsen van LED verlichting in de bedrijfspanden van SPIE. Nader te bepalen Facility Management Scope 3 Optimaliseren afvalstroom elektronica Nader te bepalen Facility Management 5.2 Nieuwe reductiemaatregelen Emissiestroom Maatregel CO 2 reductiedoelstelling (t.o.v. 2011) Project Verantwoordelijke Scope 1 Verder optimalisatie leaseprogramma Nader te bepalen Wagenparkbeheer Scope 1 Banden op spanning (optie voor 2018 als opvolging van het Nieuwe Rijden) Nader te bepalen Wagenparkbeheer? Scope 1 en 2 Duurzaamheidsbuffet Nader te bepalen Coördinator Milieu Scope 2 Onderzoek naar eigen opwek duurzame energie (zonnepanelen, eigen windmolen) Nader te bepalen CSR 1 Inschatting op basis van eerdere ervaring met dit programma Pagina 9 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

10 De vastlegging van de benodigde acties op hoofdlijnen, de verantwoordelijken voor uitvoering en de voortgang zijn vastgelegd in bijlage Nader beschrijving van de lopende maatregelen Het nieuwe rijden E-driver Met behulp van het E-learning programma E-driver worden medewerkers aangeleerd hoe zij zuiniger en veiliger kunnen rijden. Dit programma is reeds bij veel bedrijven met succes toegepast waarbij de hierboven vermelde resultaten realistisch zijn gebleken. Het programma wordt uitgerold via de leasemaatschappijen waar SPIE mee samen werkt. In de tweede helft van 2014 zal er worden gestart met een pilot waarna in 2015 de verder uitrol zal plaatsvinden voor alle medewerkers van SPIE. Wagenparkbeheer is coördinator voor de uitrol van het programma. De Coördinator Milieu bewaakt de resultaten van de maatregel. Afdeling HRM en communicatie zal enige ondersteuning moeten verlenen bij de uitrol van het programma. In een tweede fase kan worden deelgenomen aan de Greendirver Challange om het programma een extra boost te geven Aankoop groene stroom Door SPIE zullen Groene stroom certificaten worden aangeschaft volgens het volgende schema: Jaar % groene stroom 10% 20% 30% 40% 50% Groene stroom 350 MWh 700 MWh 1050 MWh 1400 MWh 1750 MWh Kosten per MWh 2 2,60 2,75 2,95 3,25 Er is reeds een opdracht vertrekt voor de aanschaf van deze certificaten Toepassing van energiezuinige verlichting in de bedrijfspanden In 2014 is bij de diverse bedrijfspanden een inventarisatie uitgevoerd waar en in welke mate het mogelijk is om conventionele verlichting te vervangen door LED verlichting of andere besparende lichtbronnen. Op basis van deze inventarisatie worden de haalbare locaties geselecteerd en wordt hiervoor een planning vastgesteld. In het document 2.A.3 energie auditverslag is een volledige inventarisatie van de huidige status omtrent het energieverbruik van de vestigingen uitgevoerd. In dit energie audit verslag worden ook andere mogelijke besparingsmaatregelen voorgesteld. Op basis van dit document kan Facility Management per locatie een besparingsplan opstellen. Pagina 10 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

11 5.3.4 Ketenanalyse woon-werk verkeer Woon-werk verkeer levert een bijdrage van 4,7% aan de CO 2 Footprint van SPIE Nederland B.V. Doel van deze ketenanalyse is om te bepalen op welke wijze hierbij reductie kan worden bereikt. Deze analyse wordt uitgevoerd volgens het Green House Gas (GHG) protocol. De ketenanalyse is in de eerste helft van 2014 door SPIE zelf uitgevoerd en extern getoetst door adviesorganisatie CO 2 Seminars. Voor de onderbouwing van de keuze van deze ketenanalyse wordt verwezen naar de dominantieanalyse Ketenanalyse onderhoudscontract DAS PPU De combinatie Van Doorn Arcadis SPIE (DAS) heeft een 5 jarig service- en onderhoudscontract met opdrachtgever Rijkswaterstaat met betrekking tot objecten in het waterdistrict Utrecht. Hieronder vallen onder andere de Irene Sluis, Beatrix Sluis en Prins Bernard Sluis. DAS en Rijkswaterstaat hebben zich gezamenlijk ten doel gesteld om 20% reductie te realiseren op de betreffende objecten. Middels een ketenanalyse is onderzocht welke reductiemaatregelen getroffen kunnen worden bij deze objecten met een ROI van 10 jaar. Hierbij zijn de reductiemaatregelen gericht op het verminderen van het energieverbruik en/of het opwekken van duurzame energie. De ketenanalyse is in samenwerking met de combinatie DAS en Rijkswaterstaat in de eerste helft van 2014 uitgevoerd. Op basis van de resultaten van de ketenanalyse zal aan Rijkswaterstaat een advies worden uitgebracht. Rijkswaterstaat besluit vervolgens of de maatregel daadwerkelijk zal worden gerealiseerd. Voor de onderbouwing van de keuze van deze ketenanalyse wordt verwezen naar de dominantieanalyse. De voortgang van dit traject wordt bewaakt door de betreffende projectmanager Ketenanalyse ontwerpproces van SPIE Controlec Engineering SPIE Controlec Engineering B.V. (CE) is een ingenieursbureau en een onderdeel van SPIE Nederland B.V. Omdat CE een ingenieursbureau is, is de Branchegerichte Toelichting (BGT) van toepassing. Om deze reden is een extra dominantie- en ketenanalyse uitgevoerd. In de dominantieanalyse is vastgesteld op welke emissies het grootste zijn en op welke emissies CE de meeste invloed heeft. De ketenanalyse heeft betrekking op het ontwerpproces van CE. Er is een analyse uitgevoerd om te bepalen wat het potentieel is van 3D scan techniek in plaats van het handmatig inmeten op locaties. Aan de hand van deze ketenanalyse worden de CO2 reductiedoelen bepaalt voor de initiatieven Asset@YourDesk- Drone toepassing en Asset@YourDesk- Warmtescan (zie en 6.1.4) Pagina 11 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

12 5.4 Nadere beschrijving nieuwe reductiemaatregelen Duurzaamheidbuffet voor projecten In 2015 zal SPIE via Intranet een Duurzaamheidbuffet gaan publiceren. Doel is hierbij om voor de projectuitvoering concrete ideeën aan te dragen om energiebesparende maatregelen en dus CO2 reductie te realiseren binnen het project waarbij alle vereiste informatie wordt verstrekt om tot realisatie te kunnen komen (laagdrempelig). De inzet van deze middelen zal door afdeling inkoop worden gefaciliteerd (contracten met betreffende leveranciers) Verdere optimalisatie van het leaseprogramma (zuinigere auto s) In 2015 wordt een groot deel van het wagenpark vernieuwd. Naar aanleiding van een nieuwe overname zal de omvang van het wagenpark ook sterk gaan stijgen. In het kader van een nieuwe leaseregeling zal de gemiddelde CO 2 emissie per voertuig verder worden verbeterd. Aangezien het wagenpark de grootste emissiebron is wordt hierdoor een aanzienlijke verbetering van de CO 2 emissie verwacht Banden op spanning programma Uit onderzoek blijkt dat meer dan 50 % van de auto s een te lage bandenspanning hebben. Dit lijdt ot 2-5% meer brandstofverbruik, slechtere grip op de weg, meer slijtage van de banden. Business Case Banden op spanning service: Kosten banden op spanning service 4 x per jaar 350 per bezoek + 6 per voertuig. Kosten bij 15 locaties 4x per jaar. (deelname van ca. 500 auto s) Opbrengsten bij 2% brandstofbesparing (500 auto s) ,- ca liter = ca ,- Geschatte CO 2 reductie 52,8 ton CO 2 Het op spanning houden van de banden maakt onderdeel uit van het e-driver programma. Daarnaast worden in ieder geval jaarlijks de bandenspanning gecontroleerd tijdens de wisseling van zomer/winter banden. Het Banden op Spanning programma wordt daarom als optie aangehouden om het e-driver programma een nieuwe boost te geven in b.v Eigen opwek duurzame energie SPIE heeft de ambitie om een groter deel van haar elektriciteitsverbruik te verduurzamen. Er zal onderzocht worden of de aanschaf van een eigen windmolen en/of zonnepanelen bij één of meerdere bedrijfspanden haalbaar is. Pagina 12 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

13 6. Reductie initiatieven 6.1 Geïdentificeerde initiatieven Onderstaande initiatieven zijn geïdentificeerd bij SPIE. Titel Soort initiatief Status Dubbel Duurzaam (Woonplus) Deelname aan een initiatief in de In uitvoering sector E-nitiative Buildings Eigen initiatief in de sector Onderzoek - drones Eigen initiatief in de sector In uitvoering - warmtescan Eigen initiatief in de sector In uitvoering Mobile laadstations Eigen initiatief in de sector Onderzoek Luxitronic OVL meetsysteem Eigen initiatief in de sector Onderzoek Minimaal twee van de hierboven genoemde innovaties zullen worden voorgedragen als sector initiatieven. Dit betekent dat voor deze projecten reductiedoelstellingen worden opgesteld en samenwerking met non profit organisaties en/of overheid zal worden gezocht Dubbel Duurzaam (WoonPlus) Dubbel Duurzaam is een project dat is geïnitieerd door de gemeente Sittard-Geleen in samenwerking met de Natuur- en Milieufederatie Limburg en de Stichting Huiszorg Het doel is het stimuleren van energiebesparing en het verbeteren van de levensloopbestendigheid van de woning van particuliere woningeigenaar. SPIE is hierbij mede oprichter en initiatiefnemer van de Stichting Huiszorg. 6.2 Realisatie van de initiatieven / projecten Projecten die een relatief grote investering vereisen worden uitgewerkt in een business case. De business case wordt voorgelegd aan de directie indien de ROI kleiner of gelijk is dan 3 jaar. Indien er een grote maatschappelijke waarde gekoppeld kan worden aan het initiatief mag de ROI ook langer zijn dan 3 jaar en wordt het alsnog ter beoordeling aangeboden aan de directie. Voor ieder initiatief wordt een interne projectleider / coórdinator aangewezen. Deze is verantwoordelijke voor het opstellen van een plan van aanpak, het realiseren van de samenwerking tussen de interne en externe afdelingen/belanghebbenden en het in samenwerking met inkoop opstellen van een business case welke wordt voorgelegd aan de directie. De vastlegging van de benodigde acties met termijnen, de verantwoordelijken voor uitvoering en de voortgang voor deze initiatieven / projecten zijn nader beschreven in bijlage Projecten met gunningsvoordeel Inmiddels zijn de volgende projecten met gunningsvoordeel in opdracht gekregen: Pagina 13 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

14 Projecttitel Gunningsvoordeel Status Velsertunnel (Hyacint) 5% In voorbereiding, duurzaamheidsplan in aanmaak Haringvlietsluizen 5% In voorbereiding, duurzaamheidsplan in aanmaak 110 kv station Emmeloord 5% Gestart, duurzaamheidsplan opgesteld. RITS verkeersmanagement 5% In voorbereiding, duurzaamheidsplan in aanmaak Voor deze projecten wordt een Projectplan Duurzaamheid opgesteld. In dit plan wordt beschreven op welke wijze binnen het project gekomen wordt tot CO2 reductiemaatregelen. De daarbij uitgevoerde rapportages worden opgenomen in de portfolio voor de CO2 prestatieladder op bedrijfsniveau. 8. Monitoring en meting De monitoring en meting wordt uitgevoerd volgens het kwaliteitsmanagementplan voor de CO 2 inventarisatie Verbeteren van de CO 2 emissie inventarisatie Vanuit de CO 2 prestatieladder wordt verwezen naar de ISO waarin is beschreven hoe de CO 2 Footprint dient te worden opgesteld. Bij paragraaf is daarin aangegeven dat minimaal de CO 2 Footprint van het referentiejaar (2011 voor SPIE) dient te worden gecorrigeerd voor wijzigingen in de organisatie. Onder ander als gevolg hiervan bevat de huidige CO 2 emissie inventarisatie de volgende belangrijke onzekerheden: 1. Omdat er geen historische gegevens bekend zijn van SPIE ICS is aangenomen dat het energieverbruik en brandstofverbruik in 2011 gelijk was aan het verbruik in Echter het energieverbruik (gas en elektriciteit) is in 2014 ook een aanname omdat er geen meetgegevens bekend zijn m.b.t. het energieverbruik van de locaties van ICS. Oorzaak hiervan is dat voor deze locaties sprake is van een all-in huurcontract en dat de eigenaar tot op heden niet meewerkt aan het verstrekken van meetgegevens. Er is voor het energieverbruik van deze locaties daarom uitgegaan van kengetallen van Senter Novum. Deze kengetallen zijn gebaseerd op gemiddelden en zijn daardoor een grove benadering en wijken over het algemeen in ongunstige zin af van het werkelijke energieverbruik. Deze onnauwkeurigheid heeft daarmee ook zijn uitwerking op het referentiejaar Omdat in werkelijkheid het energieverbruik in 2011 vermoedelijk lager was dan in 2014 en tevens de gegevens van 2014 een schatting zijn, heeft dit gevolgen voor de relatieve verhoudingen tussen de CO 2 emissies per jaar en dus op de reductieresultaten. Daarnaast is in absolute zin de CO 2 Footprint van 2011 niet meer representatief. 2. Naast de locaties van ICS zijn ook de energieverbruiken van de locaties Delfzijl en Terneuzen geschat op basis van kengetallen van Senter Novem. Voor deze locaties geldt eveneens hetgeen hierboven is beschreven. 3. De rapportages van de energiebedrijven, en met name die van het gasbedrijf, bevatten hiaten en zijn onregelmatig. Hierdoor moeten er regelmatig schattingen worden gedaan m.b.t. het werkelijke verloop van het energieverbruik. Hierdoor ontstaat er ook onvoldoende inzicht in het actuele energieverbruik en kan er dus moeilijk tussentijds bijgestuurd worden. 4. In 2016 wordt voor SPIE de CO 2 ladder v3.0 van kracht. Op dat moment dient de CO 2 emissie te worden berekend op basis van de nieuwe CO 2 emissiefactoren. Pagina 14 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

15 5. De reductiedoelstellingen worden nu bepaald op basis van de CO 2 emissie per FTE. In deze FTE s zijn niet de ingeleende medewerkers opgenomen. Het aantal uren inleen is echter gemiddeld ca % van het totaal aantal productie uren. Een CO2 emissie per FTE is hierdoor minder representatief voor de omvang van de organisatie. Een CO 2 emissie per productie uur (inclusief ingeleende medewerkers) is een betere keuze. Hierdoor wordt beter rekening gehouden met de dynamiek van de organisatie. De hiermee verkregen relatieve reductie is representatiever voor de organisatie. De volgende maatregelen ter verbetering van de CO 2 emissie inventarisatie worden voorgesteld: 1. In 2016 starten met nieuwe doelstellingen t.o.v. een nieuw referentiejaar Hierdoor wordt de Footprint historie transparanter en is een jaarlijkse herberekening van de Footprint van voorgaande jaren niet meer nodig. De reductiedoelstellingen zullen daarbij moeten worden aangepast en afgestemd op het nieuwe referentiejaar. 2. De nieuwe doelstellingen worden gebaseerd op CO 2 emissie per productie uur. 3. Naast bovenstaande keuzes is het wenselijk om bepaalde meetgegevens te gaan verzamelen op vestigingsniveau en niet meer op SPIE Nederland niveau zoals dat nu b.v. met het brandstofverbruik van het wagenpark het geval is. Hiermee kan een bepaald deel van de emissie bijvoorbeeld beter gerelateerd worden aan kantoor- of projectactiviteiten. Dit is van belang omdat de emissie voor projecten per definitie dynamisch is en direct is gekoppeld aan de omzet en de productie uren. Daarmee wordt dus een beter inzicht verkregen. 4. Vermijden van all-in huurcontracten waarbij er geen inzicht wordt verstrekt van het energieverbruik van de betreffende panden. 5. Meting van elektriciteit en gasverbruik van de locaties van ICS, Delfzijl en Terneuzen 6. Meting brandstofverbruik machines (LPG, diesel, etc.) 7. Borgen van een volledige registratie elektriciteit en gasverbruik op projecten (ook gasflessen propaan voor stookdoeleinden) 8. Op dit moment zijn een beperkt aantal elektrische bedrijfswagens. Indien het aantal elektrische voertuigen substantieel wordt, zal ook het elektriciteitsverbruik van deze voertuigen gerapporteerd moeten gaan worden. 9. Er wordt incidenteel ook afval afgevoerd via andere partijen dan Van Gansewinkel. Ook deze afvalstromen moeten in kaart worden gebracht. Alternatief is dat geborgd wordt dat alle afvalstromen consequent via één partij gaan lopen. SPIE zal in (ook in het kader van bedrijfsovername) de toe te passen bedrijfspanden heroverwegen. Hierbij zal met bovenstaande punten 4 en 5 rekening worden gehouden. 9. Afwijkingen, corrigerende en preventieve maatregelen 9.1 Afwijkingen De opvolging van acties is in 2014 behoeft verbetering. Hierbij is sprake van de volgende aandachtspunten: Regelmatige opvolging van het Energie Management actieplan Door de verantwoordelijke voor de stuurcyclus meer tijd besteden aan de opvolging van de acties Pagina 15 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

16 9.2 Preventieve maatregelen Voor ieder reductie initiatief wordt een interne projectleider/coördinator aangewezen. Deze is verantwoordelijke voor het opstellen van een plan van aanpak, het realiseren van de samenwerking tussen de interne en externe afdelingen/belanghebbenden en het in samenwerking met inkoop opstellen van een business case welke wordt voorgelegd aan de directie. Om er voor zorg te dragen dat duurzaamheid verder geïntegreerde raak in de dagelijkse activiteiten binnen de organisatie wordt er per divisie een Ambassadeur Duurzaamheid aangewezen. Zij krijgen de volgende missie: duurzaamheid op de agenda zetten binnen projecten, innovaties en bij dialoog met opdrachtgevers vanuit de divisie (mogelijke) initiatieven en reductiemaatregelen verzamelen en deze rapporteren aan de Coördinator Milieuzorg. Met ingang van 2015 zal per kwartaal een overleg gepland worden tussen de Coördinator Milieuzorg en de ambassadeurs en halfjaarlijks een overleg met het managementteam. Pagina 16 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

17 BIJLAGE 1: ACTIELIJST Het Nieuwe Rijden Actie Termijn Verantwoordelijke Middelen Status Opstarten project Q Wagenparkbeheer Gereed Opstarten pilot Schiedam Q Wagenparkbeheer; Gereed Marketing en communicatie Evalueren pilot Schiedam Q Wagenparkbeheer; Gereed Uitrol e-driver in de rest van de organisatie Directie Q Wagenparkbeheer; Marketing en communicatie 40 uren Nog starten Verduurzaming bedrijfspanden middels LED verlichting Activiteit Termijn Verantwoordelijke Middelen Status Opstarten project Q Facility Gereed Management Uitvoeren inventarisering panden Q Facility management Uitgevoerd maart 2014 Toepassen energiezuinige verlichting Marco Feijen 40 uren Loopt (b.v. Contracten afsltuiten. Schiedam) Mobiliteitsprogramma (ketenanalyse woon- werkverkeer) Activiteit Termijn Verantwoordelijke Middelen Status Uitvoeren ketenanalyse Q Herman van Walree 40 uren Gereed juni 2014 Inventariseren aanbieders diensten Q Coördinator 8 uren Gereed en producten. duurzaamheid Samen met Athlon een Business Case Q Terry Troost 8 uren Nog starten opstellen m.b.t. mobiliteitsaanpak. Coördinatie uitvoeren maatregelen Q Terry Troost 80 uren Nog starten Keten analyse bruggen en sluizen PPU-Nat Activiteit Termijn Verantwoordelijke Middelen Status Uitvoeren ketenanalyse Q Herman van Walree Gereed juni 2014 Inventarisering reductiemaatregelen Q Herman van Walree; Coördinator duurzaamheid Uitvoeren maatregelen Q Martin van der Weijden Benoemen verdere maatregelen Q Martin van der Weijden Gereed juni 2014 Zie voorstellen Gestart juli RWS uren Loopt Pagina 17 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

18 Keten analyse ontwerpproces Controlec Engineering Maatregel Termijn Verantwoordelijke Middelen Status Inzicht krijgen in hoe vaak de 3D scanner nu gebruikt wordt Inzicht krijgen in wanneer de 3D scanner gebruikt kan worden Formuleren kwantitatieve reductiedoelstelling. Q Wilco Baaij 16 uren Loopt Q Wilco Baaij 16 uren Loopt Q Menno van Dijck/ Wilco Baaij 4 uren Nog starten Verbeteren van meting CO2 emissie Actie Termijn Verantwoordelijke Middelen Status Plaatsing intelligente meters (ook Q Inkoop Contract Loopt gas) Borgen dat bij toekomstige nieuwe Q Inkoop 4 uren Nog starten panden (huur of koop) het op afstand meten van E & G verbruik mogelijk is. Per vestigingslocatie vastleggen welke Q Inkoop 16 uren Loopt delen van het gebouw in eigen gebruik zijn. Op basis daarvan een verdeelsleutel bepalen voor gemeten E&G verbruik. In Ax alle leveranciers voor energie (brandstof, gas, elektriciteit) een tag meegeven zodat facturaties eenvoudig gerapporteerd kunnen worden. Q Etienne van Cleef 16 uren Nog starten Eigen opwek groene stroom (nieuw) Actie Termijn Verantwoordelijke Middelen Status Mogelijke leveranciers selecteren Q Marco Feijen 6 maanden Nog starten (windmolens, zonnepanelen, technisch Mogelijk locatie en randvoorwaarden definiëren (samenwerking met andere bedrijven, uitbesteden of zelf doen, etc.) trainee? Marco Feijen 120 uren Nog starten Tender aanvraag uitzetten Q Inkoop 24 uren Nog starten Pagina 18 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

19 Eigen opwek groene stroom (nieuw) Actie Termijn Verantwoordelijke Middelen Status Business Case opstellen per optie Q Inkoop 24 uren Nog starten (go/no go) (ondersteuning door SHEQ) Opdracht verstrekken Q Inkoop 4 uren Nog starten Levering / afname door SPIE Q Projectteam? afhankelijk Nog starten van gekozen scenario Interne en externe communicatie Q Communicatie 8 uren Nog starten Realiseren duurzaam vervoer ingeleende medewerkers (2016) (nieuw) Actie Termijn Verantwoordelijke Middelen Status Draagvalk onderzoek bij partners Q Bert Geyselaars 16 uren Nog starten (uitzendorganisaties) en bepalen randvoorwaarden. (pilot bij ICS) Business Case opstellen, go / no go Q Bert Geyselaars 24 uren Nog starten door directie Opstellen contracten met Q Inkoop 16 uren Nog starten geselecteerde partners (pilot bij ICS) Kick-off, in- en externe communicatie Q Communicatie 8 uren Nog starten 64 uren totaal Nog starten Realiseren interne en externe dialoog duurzaamheid Actie Termijn Verantwoordelijke Middelen Status Per vestiging, of cluster van Q Directeuren divisies 2 uren per Nog starten vestigingen, een ambassadeur maand per duurzaamheid benoemen. ambassadeur. Kick-off en overleg per kwartaal plannen. Halfjaarlijks een overleg met het managementteam Voorbereiding CO2 ladder v3.0 Actie Termijn Verantwoordelijke Middelen Status Gap analyse uitvoeren ten aanzien Q Menno van Dijck 40 uren Nog starten van de eisen van CO2 prestatieladder 3.0. Vereiste maatregelen voorleggen aan de directie. Nieuwe doelstellingen op basis van Q Menno van Dijck / 16 uren + Nog starten CO2 per productie uur i.p.v. per FTE. MT nader te Nieuwe doelstellingen definiëren bepalen Pagina 19 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx

20 Voorbereiding CO2 ladder v3.0 Actie Termijn Verantwoordelijke Middelen Status voor budgetten Integratie Numac in de CO2 prestatieladder. (roadshow, instructie, communicatie) Q Menno van Dijck / MT 160 uren coördinatie Gemiddeld 0,5 uur per medewerker Nog starten Aanpassen i.v.m. toetreding Numac: boundary aanpassen, footprint en rapportages aanpassen, etc. Numac Q Menno van Dijck 160 uren Nog starten Pagina 20 /20 3.b.2 energiemanagement actieplan 2015 v4.docx