NIEUWSBRIEF 26 OKTOBER Beste,

Transcriptie

1 NIEUWSBRIEF 26 OKTOBER 2009 Beste, Je hebt via ingetekend op de nieuwsbrief. De nieuwsbrief zal je wat meer wegwijs maken in diverse thema's rond planten en tuinarchitectuur. Suggesties om thema's te behandelen waarover je nog in het duister tast, zullen wij graag ter harte nemen. Laat maar komen op Hier komt de volgende nieuwsbrief! Het thema van deze nieuwsbrief : Prairiebeplanting. Op de tuinbeurzen die verspreid over het land plaats hebben kan je er niet naast kijken : nieuwe planten zoals Echinacea en siergrassen verdringen stilaan de vaste waarden. De trend zette zich enkele jaren geleden voorzichtig in, maar nu is de opkomst van een prairiebeplanting helemaal niet meer te stuiten. Idee? Pioniers zoals de Nederlandse grootmeester Piet Oudolf, de Engelse Noel Kingsbury en een handjevol gelijkgezinden zijn op zoek gegaan naar naturalistische vegetaties die zichzelf zonder veel onderhoud in stand kunnen houden. Het principe kan op schaal van de tuin, maar wordt veeleer op schaal van park en landschap toegepast. De bedoeling is om de aantrekkingsfactor van het groen uit te vergroten en simultaan de kosten van het beheer terug te dringen. Dank zij een fenomenale plantenkennis en een subliem talent om planten te combineren hertekenen deze heren het landschap. Zij gaan bovendien radicaal in tegen die andere stroming die de hedendaagse tuinen kenmerken: tuinkamers die veel weg hebben van binnenhuisontwerpen, en waar geen plaats meer is voor het verrassingseffect van het levend plantmateriaal.

2 Ingrediënten? Een prairiebeplanting wordt hoofdzakelijk samengesteld met vaste planten afkomstig uit het noorden van de Verenigde Staten. Gemeenschappen van wilde planten vormen een onuitputtelijke bron van inspiratie. Een goede kennis van het ecologisch gedrag van planten is van kapitaal belang : hoe beconcurreren ze elkaar, hoe verspreiden ze zich, hoe lang overleven ze? Na vele experimenten is de conclusie : weinig inheemse planten zijn in staat om te concurreren tegen onze agressieve grassen en ruigtekruiden zoals zuring en brandnetels. Vandaar de interesse in Noord-Amerikaanse prairieplanten die de strijd wel aankunnen. De sleutel tot succes is de acceptatie van een belangrijke dynamiek, waarbij planten zich verplaatsen omdat een aantal zal afsterven, andere zullen zichzelf uitzaaien of uitlopers vormen. Het element controle dat bij een conventionele aanplant als vanzelfsprekend aanwezig is en moet zijn, vervalt. De beplanting zal op zich ook niet altijd perfect zijn. De mate van toegelaten dynamiek wordt hoofdzakelijk bepaald door de plantenkeuze. Kortlevende vaste planten zullen zich gemakkelijk uitzaaien en verplaatsen zich op die manier vlotjes terwijl langlevende vaste planten het beplantingsschema beter in stand houden. Er doen zich globaal gezien twee types prairiebeplanting voor : Op arme en droge gronden wordt gewerkt met planten uit de steppe en de kortgrasprairie. Op arme gronden is de concurrentie van inheemse grassen beperkt. De mogelijkheden voor lagere en langzaam groeiende grassen en wilde bloemen zijn des te groter. Oppassen in vochtige zomers : dan is een overwoekering door onkruiden in ons klimaat niet helemaal weg te denken. Het onderhoud kan bij deze omstandigheden wel eens tegenvallen. Vaste planten voor dit type prairiebeplanting zijn onder meer: Achillea, Allium, Aster, Sedum, Astrantia, Echinacea, Echinops, Eryngium, Knautia, Lavandula, Perovskia, Phlomis, Salvia, Stachys, Bij de grassen scoort Calamagrostis, Molinia,

3 Op nattere en rijkere gronden kan enkel een houdbaar effect bekomen worden met planten uit de hooggrasprairie. Deze flora is rijk en zeer gevarieerd, met hoge wuivende grassen (75%) en robuuste vaste planten (25%). De groeisnelheid van deze vegetatie wordt gevoed door het groeiseizoen : kort, warm en vochtig. Deze beplanting lijkt in Europa een probleem op te lossen : de mogelijkheid om een onderhoudsarme beplanting te voorzien die lange tijd aantrekkelijk is voor de mens en een waardevolle bron voor het dierenleven. Planten die geschikt zijn : Aconitum, Digitalis, Eupatorium, Filipendula, Ligularia, Persicaria, Veronicastrum, Bij de grassen heb je Miscanthus, Deschampsia, Panicum, Recept? Om een prairiebeplanting compleet op punt te stellen worden nog bomen en heesters aan het beplantingsschema toegevoegd, maar ook éénjarigen die zichzelf verder uitzaaien, bollen en knollen, Factoren als successie dienen ingerekend te worden : in eerste instantie zullen kortlevende pioniersplanten vlot gedijen, maar onvermijdelijk zullen ze uitsterven

4 in het assortiment op het ogenblik dat de langlevende planten zich gestaag uitbreiden. De planten die de laatste stadia bereiken, worden de climaxplantengemeenschap genoemd. De tuinarchitect dient dit te plannen en voor ogen te houden. Typische kortlevende pioniers zijn Agastache, Echinacea, Digitalis en Verbena. Deze planten zaaien zich gemakkelijk uit; dit is hun overlevingsstrategie. De pioen is dan weer een plant uit de climax-plantengemeenschap, net als de Astilbe overigens. Prairiebeplantingen kenmerken zich door een heel mooie bloeiperiode in de nazomer-herfst, gevolgd door het voorkomen van afgestorven plantmateriaal met een typisch wintersilhouet. Heel dankbaar als je onze klassieke tuin voor ogen houdt waar er na juli meestal niet zoveel meer te beleven is (met als uitzondering de opmars van de hortensia). Ten minste houdbaar tot? De duurzaamheid van de beplanting begint met de grondvoorbereiding: het voedingsgehalte mag niet te hoog zijn; dus zijn compost en bodemverbeteringsmiddelen niet gewenst! Onkruidbronnen moeten verwijderd worden, vooral in gebieden met een lang groeiseizoen zoals ons klimaat. Niet-chemische manieren zijn vaak arbeidsintensief (uitspitten). Het afbranden van de bovenlaag van de grond met een onkruidbrander zou goede resultaten opleveren. Het afdekken van de grond met minstens 10à15cm nieuwe, onkruidvrije grond is ook zeker aan te bevelen als alternatief. Kan dit niet, dan is het onderwerken van de bovenlaag en het bedekken ermee van de onderlaag een goede techniek, zeker als de grond verarmd moet worden. Chemische producten zijn vaak niet afbreekbaar en worden bij voorkeur ook niet toegepast. Bij het planten is het belangrijk om de grond zo weinig mogelijk te verstoren; dat betekent niet harken, frezen, Deze bewerkingen leiden namelijk tot een onkruidexplosie door het aan de oppervlakte brengen van de zaadvoorraad in de grond.

5 Er wordt best gewerkt met potgekweekte planten. Het aankopen van grote plantmaten is niet noodzakelijk voor zover de potjes goed doorworteld zijn. Het is van kapitaal belang om de tuinarchitect de eerste jaren bij het onderhoud te betrekken. De mogelijkheid bestaat dat er één of meerdere soorten gaan domineren. De tuinarchitect kent het gedrag van deze planten en kan corrigeren. Het onderhoud richt zich dan ook naar acties om het evenwicht tussen planten te herstellen als deze zich beginnen te verplaatsen. Er wordt een nieuw evenwicht bereikt door het wegnemen van zaailingen waar deze niet gewenst zijn, door te grote pollen te delen,. Vasthouden aan het originele plan betekent het ontkennen van mogelijkheden tot spontane ontwikkeling en verrassing, niet doen dus! Het minimaal onderhoud bestaat uit het onkruid wieden (beginfase) en het periodiek terugknippen van de planten. Het aanbinden, mulchen, verwijderen van uitgebloeide bloemen, is optioneel en een vrije keuze van de eigenaar. Wanneer de planten worden teruggeknipt is eveneens een persoonlijke keuze: na het seizoen in het late najaar of tijdens het vroege voorjaar. Deze laatste optie is de meest gunstige voor de fauna: afgestorven plantendelen zijn ideale overwinteringsplaatsen en bevatten vaak ook nog zaden. De harde stengels van veel siergrassen kunnen versnipperd worden en gebruikt worden als mulch of gecomposteerd worden. Atelier Artisjok en prairie? Atelier Artisjok heeft het niet begrepen op een monotone vakbeplanting met grassen zoals je tegenwoordig wel veel ziet opduiken. Maar het concept prairiebeplanting zoals Piet Oudolf en zijn companen het benaderen, wekt wel grote interesse. Vooreerst onstaat een nonchalante, romantische beplanting die weelderig en gevarieerd is en een ecologische meerwaarde heeft. Dit type beplanting sluit mooi aan op het landschap waar veel tuinen op uitkomen. Wij hebben het ook niet zo begrepen op al te steriele beplantingsplannen. Het wintersilhouet is bij prairieplanten een dankbaar geschenk, en wie er toch niet voor valt snoeit het gewoon weg in het najaar. Tot slot is ook het onderhoudsaspect meegenomen, want net dit aspect is meestal de eerste eis die klanten stellen aan een tuinconcept. Anderzijds is er ook een nadeel : in vergelijking met een bloemenweide is een prairiebeplanting vrij duur in aanleg. Toch willen we een lans breken voor deze methodiek. Wellicht is het ook mogelijk om een gedeelte van de prairiebeplanting in te zaaien, wat de prijs kan drukken. Wie zin heeft in een experiment

6 Aan de nieuwsbrief van Atelier Artisjok hangt vanaf 2009 telkens een "actie van de maand" vast. Deze rubriek verruimt de vroegere plant van de maand. De actie van de maand betreft een plant, product of accessoire die ons bijzonder is opgevallen, of die wij aan uitzonderlijke voorwaarden kunnen aanbieden. Dit keer presenteren we : een overstock Hortensia s! Deze planten moeten weg vóór de winter. Foto s van de bloei van de aangeboden soorten in de volgorde zoals hierna opgesomd: 22 Hydrangea Merveille Sanguine co 12l aan 17 euro/st BTW incl. 7 Hydrangea Glowing Embers co 20l aan 20 euro/st BTW incl. 9 Hydrangea Green Shadow co 5l aan 10 euro/st BTW incl. Speciale prijs voor alles samen 580 euro, afgehaald bij ons thuis. Voor meer info kan je steeds bij Atelier Artisjok terecht (0495/ ). Komt deze nieuwsbrief niet goed door, of verschijnt één en ander niet zoals het hoort, laat het ons dan weten. Inhoudelijke opmerkingen zijn eveneens welkom. Vind je de nieuwsbrief interessant, stuur deze dan door naar gelijkgezinden die nog niet met Atelier Artisjok vertrouwd zijn. Op onze site kan iedereen vrijblijvend intekenen op de nieuwsbrief. Wil je de nieuwsbrief niet langer ontvangen? Een eenvoudig mailtje terug volstaat. De volgende nieuwsbrief verschijnt half november. Uiteraard kan je je dan ook verwachten aan een nieuwe actie van de maand. Je hebt vele groeten uit Snellegem. Peter en Katelijne 0495/