Oplegnotitie Verkenning Convenant eerste lijn 2018 e.v.

Transcriptie

1 Oplegnotitie Verkenning Convenant eerste lijn 2018 e.v. Vergadering : Ledenraad Datum : 13 december 2016 Betreft : Verkenning Convenant eerstelijn 2018 e.v. Status : Opiniërend Aanleiding : In juli 2013 hebben VWS, ZN, LHV en InEen het Zorgakkoord 1 e lijn afgesloten. In diezelfde periode heeft VWS ook zorgakkoorden gesloten met de ziekenhuizen/medisch specialisten en met de GGZ. De zorgakkoorden worden door meerdere partijen als succesvol beoordeeld en worden gezien als zeer belangrijk beleidsinstrument voor VWS voor het beheersen van de zorgkosten. De zorg is nog steeds volop in transitie, de vergrijzing neemt verder toe en de oudere mensen blijven zo lang mogelijk op zichzelf wonen, al dan niet met ondersteuning. Ook de huisarts ondervindt in zijn spreekkamer de gevolgen van deze ontwikkelingen. Terwijl we nog volop in de uitvoering van het huidige zorgakkoord zitten, worden door het bestuur verkennende bewegingen gemaakt voor vervolgafspraken voor 2018 en verder. Daarbij speelt ook de overweging dat er in maart 2017 Tweede Kamerverkiezingen zijn en dat voor die tijd overeenstemming moet zijn over een eventueel tussenakkoord Een vervolgakkoord over de periode na 2018 wordt dan de verantwoordelijkheid van een volgende minister. In deze notitie wordt een inventarisatie van mogelijke onderwerpen/thema s voor een convenant of zorgakkoord geïnventariseerd. Zorgakkoord 1 e lijn : In het Zorgakkoord 1 e lijn is een aantal inhoudelijke uitgangspunten van huisartsenzorg vastgelegd, zoals de centrale positie van de huisarts in de zorg en de inschrijving op naam. Verder zijn afspraken gemaakt over de volgende thema s: Groeiruimte en substitutie: Voor reguliere groei en substitutie is macro jaarlijks 2,5% beschikbaar (naast aanpassingen voor loon- en prijsontwikkeling). Dat komt neer op een cumulatieve groei van 292 mln. t/m Daarnaast is het mogelijk om met verzekeraars afspraken te maken over additionele gewenste substitutie; dit kan de toegestane groeiruimte verder oprekken. Nieuwe bekostiging huisartsenzorg per 2015: Afgesproken is dat vanaf 2015 een aangepast bekostigingssysteem voor de huisartsenzorg en multidisciplinaire zorg ingevoerd wordt, gebaseerd op drie complementaire onderdelen of segmenten: - Segment 1 voor de brede basisvoorziening huisartsenzorg met een gemengde bekostiging met differentiatie naar leeftijd en postcode;

2 - Segment 2 voor (programmatische) multidisciplinaire samenwerking bij chronische zorg; - Segment 3 voor het belonen van resultaten en het stimuleren van vernieuwing. Momenteel wordt nog steeds samengewerkt aan de doorontwikkeling van het bekostigingssysteem. Bijvoorbeeld de nadere differentiatie van het inschrijftarief (S1), de bekostiging van organisatie & infrastructuur (S2, opvolger GEZ-regeling) en de doorontwikkeling van S3 is momenteel nog onderhanden werk. NZa-kostenonderzoek, herijking van het norminkomen en tarieven 2014: Er zijn met VWS afspraken gemaakt over het gelijktijdig verwerken van het in 2012 uitgevoerde NZa-kostenonderzoek huisartsenzorg, een herijking van het norminkomen en de verwerking hiervan in de tarieven Dit is inmiddels gerealiseerd. De NZa zal nog dit jaar starten met een nieuw kostenonderzoek huisartsenzorg. We verwachten dat de resultaten van dit onderzoek in 2017 bekend worden. Op basis daarvan kunnen de gereguleerde tarieven wederom getoetst en herijkt worden. Daarbij zullen de werkelijke praktijkkosten 2015 het uitgangspunt vormen. Overige elementen van het zorgakkoord 1 e lijn waren: - Inschrijving op naam mogelijk wettelijk verankerd - Ruimte voor experimenten met volledig abonnement teneinde een vergelijking te kunnen maken met de huidige gemengde systematiek - Populatiegerichte bekostiging - Meekijkconsult per Eerste opschoning M&I-verrichtingen - Ontwikkeling van gedifferentieerd MacroBeheersings-Instrument (MBI). Daarnaast heeft de inzet van POH GGZ in de huisartsenpraktijk de afgelopen jaren een grote vlucht genomen ( 138 mln. aan afspraken in 2015), komt er in 2017 een regeling voor Eerstelijnsverblijf (ELV) ter vervanging van de bestaande subsidieregeling en wordt een nieuwe afspraak in het kader van doelmatig voorschrijven/formulariumgericht voorschrijven voorbereid. Vervolg: Afspraken huisartsenzorg 2018-ev : De uitwerking van het huidige zorgakkoord is op verschillende onderdelen nog onderhanden. Maar het is nu al van belang om vooruit te kijken naar eventueel vervolgafspraken voor de periode vanaf Daarmee kan continuïteit worden geboden voor de bestaande afspraken en kunnen nieuwe thema s en ontwikkelingen voorbereid worden. We hebben ook gemerkt dat de verschillende zorgakkoorden die nu van kracht zijn in de praktische uitwerking van elkaar kunnen verschillen en conflicteren. 2/7

3 De afspraken over substitutie lopen bijvoorbeeld niet synchroon met afspraken die daarover gemaakt zijn in andere sectoren. Voor die onderwerpen is het goed om nieuwe afspraken vooraf met de relevante sectoren (o.a. MSZ, GGZ, Wijkzorg/Thuiszorg) af te stemmen. Daarmee wordt aan uitvoerbaarheid en eenduidigheid van de afspraken gewonnen. In onderstaande lijst worden voor de LHV belangrijke uitgangspunten benoemd die de LHV vastgelegd en nader uitgewerkt zou willen in een een convenant/zorgakkoord 1 e lijn 2018-ev. 1. Recept voor rust: geen grote ingrijpende wijzigingen en aansluiten op dat wat belangrijk is voor de huisarts We willen geen grote wijzigingen in We willen in de eerste plaats inzetten op die onderwerpen die voor de huisartsen, de uitoefening van hun vak en hun praktijk belangrijk zijn. Dat betekent dat meer tijd voor de patiënt of de belastbaarheid van de huisarts soms voor gaat op de kansen en mogelijkheden van substitutie of preventie. 2. Meer tijd voor de patiënt/het volle bord van de huisarts Huisartsen hebben de afgelopen jaren nieuwe taken op zich genomen en ook bestaande taken zijn in omvang toegenomen. De werklast van de huisarts wordt steeds meer als een belasting ervaren en verdient bijzondere aandacht. Die toegenomen werklast heeft zich ook vertaald in minder tijd voor de patiënt, waar diezelfde patiënt juist meer tijd nodig heeft. De LHV gaat in een apart project mogelijk oplossingsrichtingen voor meer tijd voor de patiënt verder uitwerken. Daarbij zijn de volgende oplossingsrichtingen in beeld: langere consulten, minder patienten per FTE huisarts, taakdelegatie en het begrenzen van het aanbod huisartsenzorg. Meer tijd voor de patiënt veronderstelt ook een relatie met substitutie. Wanneer de huisarts weer volop aandacht aan zijn patiënten kan besteden, kan er ook meer aandacht zijn voor het (in overleg met de patiënt) bewust wel/niet verwijzen naar de 2 e lijn. Meer tijd voor de patiënt betekent mogelijk ook dat meer ftehuisartsen nodig zijn, langere consulten gefinancierd moeten worden of dat de normpraktijk bijgesteld wordt. In een convenant kunnen inhoudelijk uitgangspunten en afspraken en financiële consequenties vastgelegd worden. 3. Toekomstbestendige organisatie van ANW-zorg De huisarts weet zich 7x24 uur verantwoordelijk voor alle huisartsgeneeskundige zorg. Maar er zijn momenteel veel signalen uit de achterban over problemen in de ANW-zorg. 3/7

4 Hoge werkdruk, tekort aan waarnemers, niet-ingevulde diensten, samengaan van HAP-SEH, discussie over de verantwoordelijk voor de ANW en verlies aan binding met de HAP-organisatie maken dat het draagvlak voor de huidige organisatie afneemt en aan heroverweging toe is. De bekostiging van de HAP is verouderd en er is discussie over de financiering van de zorg tussen en uur. De problemen die huisartsen op de HAP ervaren worden op dit moment met een enquête in beeld gebracht. Inmiddels hebben 4000 huisartsen de enquete ingevuld. Een voor huisartsen toekomstbestendige organisatie van de ANWzorg is een belangrijk uitganspunt voor de LHV. 4. Adequate Bekostiging: Een belangrijk uitgangspunt voor nadere afspraken is dat de ambities, afspraken en gewenste ontwikkelingen worden ondersteund en gestimuleerd door adequate bekostigingssysteem met passende betaaltitels en bijbehorende financiële kaders. a. ondersteuning & infrastructuur per 2018 Een goede ondersteuning en infrastuctuur voor huisartsen is nodig om kwalitatief hoogwaardige, goed georganiseerde en onderling afgestemde zorg te kunnen bieden. Een goede organisatie en infrastructuur faciliteren en ondersteunen de huisartsen/professionals en maken het mogelijk dat zij zich optimaal kunnen inzetten voor hun patiënten. Edwin Velzel heeft recent het rapport Organisatie & Infrastructuur opgeleverd en nieuwe betaaltitels aangereikt. Samen met de nog uit te voeren impactanalyse zal dit in 2018 leiden tot nieuwe betaaltitels voor organisatie en infrastructuur in de eerste lijn. De bestaande GEZregeling komt dan te vervallen. Het rapport is op 8 november toegelicht en met de Ledenraad besproken. Op basis daarvan zijn randvoorwaarden geformuleerd die ingebracht zijn in het bestuurlijk overleg eerstelijn op 24 november. Er is benadrukt dat veel huisartsen dit rapport lezen als een verplichte beweging richting grote regionale multidisciplinaire zorgorganisaties. Dat mag niet de bedoeling zijn en dient dan ook expliciet te worden. Vooral ook de kleinere samenwerking, bijvoorbeeld in de wijk, heeft het nodig om op maat ondersteuning en infrastructuur gefinancierd te krijgen. Anders gezegd, alle kwadranten hebben zelfstandig bestaansrecht, ook op de langere termijn. Om daadwerkelijk een impuls te kunnen geven aan de ondersteuning en infrastructuur van de huisartsen/eerstelijn, is het nodig om daarvoor ook in de VWS-begroting vanaf 2018 extra middelen voor beschikbaar te krijgen. 4/7

5 b. Substitutie Substitutie blijft een belangrijk onderwerp om nadere afspraken over te maken met VWS en andere partijen. Ook omdat substitutie door bijna alle partijen gezien wordt als instrument om de zorgkosten te beheersen en doelmatigheid te realiseren. Substitutie is één van de belangrijkste thema s van de huidige zorgakkoorden. VWS zal hier in de toekomst prominent op blijven inzetten. Tegelijkertijd, concrete afspraken over substititutie zijn in de afgelopen periode maaar moeizaam tot stand gekomen. Ten eerste omdat in de verschillende Zorgakkoorden met eerste lijn, MSZ en GGZ de afspraken over substitutie niet synchroon lopen. Ten tweede omdat er veelal sluitende en aantoonbare businesscases werden geëist, zodat vooraf zou worden voorzien in de financiering van afspraken.en tenslotte omdat verzekeraars met hun huidige inkoopbeleid niet in staat of niet bereid zijn om financiële middelen vanuit andere deelsectoren vrij te maken. De met partijen afgesproken substitutiemonitor is in 2016 gestrand. Deze substitutiemonitor moest de afspraken in beeld brengen en zou voor de minister de basis moeten zijn voor het schuiven tussen deelkaders. Op 24 november zal de substitutiemonitor geagendeerd worden op het bestuurlijk overleg 1 e lijn. Als op 24 november goede afspraken of een bruikbare substitutiemonitor achterwege blijven, overweegt de minister om actief en vooraf verschuivingen in de deelkaders toe te passen. In plaats van budget volgt zorg wordt dan het principe van zorg volgt budget toegepast. Nadere afspraken over substitutie kunnen dus niet ontbreken in een volgend convenant. Voor de LHV is het daarbij zaak het belang van de huisartsen in het oog te houden. Verplaatsen van allerlei zorg naar de huisarts wordt vooral door anderen als makkelijke oplossing gezien van hun problemen. Het is zaak tegelijkertijd met afspraken over substitutie de grenzen van de huisartsenzorg te bewaken en alleen die zorg over te nemen die ook als huisartsenzorg beschouwd wordt en die door de beroepsgroep verwerkt kan worden. Het is belangrijk een gezond evenwicht te vinden tussen een bijdrage leveren aan doelmatige zorg op de juiste plaats en het volle bord en de belastbaarheid van de huisarts. c. Nieuwe invulling afspraken doelmatig voorschrijven We hebben in het verleden vanuit VWS een taakstelling opgelegd gekregen van 50 mln. Hiervan wordt structureel ca. 17 mln niet gehaald. Daarnaast is doelmatig voorschrijven onderdeel van de resultaatbeloning in S3. Op dit moment wordt er gewerkt aan een nieuwe afspraak waarbij beide elementen opgaan in een nieuwe afspraak over formulariumgericht voorschrijven. Toekomstige besparingen zouden deels aan VWS kunnen toevallen, deels geïnvesteerd kunnen worden in de huisartsenzorg. 5/7

6 Een nieuwe afspraak over doelmatig voorschrijven die beter aansluit op de praktijk van het voorschrijven door de huisarts zal onderdeel kunnen zijn van het convenant 2018-ev. d. Doorontwikkeling bekostiging huisartsenzorg In het zorgakkoord zijn afspraken gemaakt over de doorontwikkeling van de bekostiging huisartsenzorg en multidisciplinaire zorg. Verschillende onderwerpen zijn momenteel onderhanden werk. Mogelijk dat hierover in een volgend convenant 2018-ev nog vervolgafspraken over gemaakt dienen te worden. Te denken valt aan: a. Abonnement of gemengde bekostiging S1 b. Populatiebekostiging S1/S2 c. Uniforme landelijke prestaties in S3 d. Ouderenzorg? S1/S2 e. Wettelijk verankeren inschrijving op naam f. Experimenten g. Overig Voor de LHV is het belangrijk dat geen ingrijpende wijzigingen worden doorgevoerd in de bekostiging van de huisartsenzorg. We zetten in op behoedzame doorontwikkeling van het in 2015 geïntroduceerde segmentenmodel. 5. Randvoorwaarde: adequate budgettaire kaders Normaal gesproken wordt jaarlijks in de Rijksbegroting het deelkader HAZ en MDZ geactualiseerd (lees: bijgesteld) naar de laatste prognose van de werkelijke uitgaven. De meest recente raming gaat uit van een onderschrijding van het gecombineerde kader HAZ/MDZ van 109 mln (stand jaar 2015). Op basis van het Zorgakkoord eerstelijn wordt het deelkader nu niet afgeroomd, maar blijft het kader vooralsnog t/m 2017 beschikbaar voor nadere afspraken tussen zorgaanbieders en verzekeraars. Voor de periode vanaf 2018 is een uitgangspunt dat eventuele resterende budgettaire ruimte beschikbaar blijft voor de periode 2018-ev. Daarnaast zal voor het realiseren van groei, substitutie en ambities in de huisartsenzorg/1 e lijn voldoende budgettair kader beschikbaar moeten komen. Een vanzelfsprekende randvoorwaarde. 6. NZa-kostenonderzoek/herijking gereguleerde tarieven en normpraktijk Op dit moment wordt door de NZa een kostenonderzoek huisartsenzorg opgestart. Daarmee zullen de opbrengsten en kosten van de gemiddelde huisartspraktijk 2015 in beeld gebracht worden. Ook heeft het Nivel in opdracht van de NZa onderzoek gedaan naar factoren die de zorgzwaarte in de huisartspraktijk verklaren. 6/7

7 Beide onderzoeken hebben ten doel om de gereguleerde huisartstarieven en de differentiatie van het inschrijftarief opnieuw te onderbouwen/herijken. Over de consequenties en uitleg van een vorig kostenonderzoek is lange tijd strijd gevoerd met NZa en VWS. Afhankelijk van de uitkomsten van dit onderzoek zullen tarieven en normpraktijk aangepast worden. De LHV is inmiddels actief bestrokken bij alle onderdelen van het NZa-kostenonderzoek (opzet, uitvoering, rapportage tot en met de vertaling in nieuwe gereguleerde tarieven). Vervolgtraject : Verkennende bespreking VWS en andere stakeholders. 7/7