Etektrische autofiets

Transcriptie

1 Etktrisch autofits Soms vroorzaakt niuw tchnologi n rvolutionair vrbtring van oud productn. Wat t dnkn van d Twik? D Twik lijkt op n ovrdkt ligf its voor tw prsonn. Ook al hft d Twik fitspdaln, ht is gn fits maar n uitrst zuinig lctromobil. Mt d huidig lktricititsprijzn btaal j ongvr 1 cnt pr kilomtr. Tankn do j via ht stopcontact, d opgladn accu's zijn god voor n afstand van 130 kilomtr. Mt d niuw accu's di nu gtst wordn, haal j n afstand van 200 kilomtr. En als j mtrapt bspaar j nrgi n kom j nog vrdr! D topsnlhid van d Twik is 85 km pr uur. Sinds 2005 rijdn r nkl Twiks in Ndrland. in Duitsland n Zwitsrland zijn dat r al hondrdn, vooral voor woon-wrkvrkr. D Twik is ontwikkld in Zwitsrland, door n aantal studntn voor d wrldtntoonstlling van Vancouvr in Sindsdin is ht prototyp strk vrbtrd. En Duits fabrikant nam d producti ovr n vanaf 1996 wordt d vird gnrati Twik in sri gproducrd. Nit in grot aantalln n nog handmatig, vandaar d prijs van uro.! Huizingh, E. (2008). Innovati: succs is gn toval. Amstrdam: Parson Education.

2 D ingrdiëntn van innovrn HoOlbsluk I u rl van tcnnologi Tchnologi nmt n hl blangrijk plaats in in onz modrn wstrs samnlvingn. Vrglijk j daglijks lvn maar ns mt imand di hondrd jaar gldn lfd. Di had gn mobil tlfoon, gn mp3-splr, gn pc n gn cntral vrwarming. Of kijk ns naar d klrn di j aanhbt, wat j t of ho j j vrmaakt (gn tv, sms of intrnt!). Vooral tchnologisch ontwikklingn vrklarn ht vrschil tussn ton n nu. En d tchnologisch ontwikkling gaat gwoon vrdr, zi ht kadr 'Elktrisch autofits'. Ook nu zijn r tchnologiën waarovr w ons vrbazn. Misschin zijn w z ovr tin jaar vrgtn, misschin kunnn onz klinkindrn zich gn lvn zondr voorstlln. In paragraaf 7.1 bsprkn w rst wat tchnologi ignlijk is n ovr wlk soortn tchnologiën organisatis bschikkn. Essntil aan tchnologi is dat di nit constant blijft, tchnologi wordt stds vrdr ontwikkld. Vandaar dat w in paragraaf 7.2 d tchnologi lvnscyclus bsprkn. Tw crucial momntn in dz lvnscyclus, ht ontstaan van n standaard n n dominant ontwrp bhandln w in paragraaf 7.3. D tchnologisch ontwikkling gaat alsmaar voort, maar in tgnstlling tot wat wl ns wordt gdacht is dit gn procs dat alln maar wordt bpaald door rationl kuzs. In paragraaf 7.4 bsprkn w daarom n aantal lssn uit n historisch analys van n groot aantal tchnologisch ontwikklingn. Dit hoofdstuk indigt mt ht opstlln van n tchnologistratgi (paragraaf 7.5). Via n drital stappn krijgt n organisati zicht op d voor haar blangrijk tchnologiën n waar voor haar d groikansn liggn. 7.1 Wa t is to,',imoloffl? Tchnologi is onvrbrklijk vrbondn mt ons lvn. Dz tkst kun j lzn omdat ik d tchnik van ht schrijvn (n typn!) bhrs n jij d tchnik van ht lzn. Dit voorbld illustrrt ook n andr aspct van tchnologi, namlijk dat tchnologi vaak nit als zodanig wordt hrknd. Ht is zo vrwvn mt onz manir van lvn dat w ons gn lvn zondr tchnologi mr kunnn voorstlln. Tchnologi is d motor achtr conomisch ontwikkling, productivititsgroi n ht crërn van niuw bann, zi ht kadr 'Rvolutionair tchnologi'. Hondrd jaar gldn vrbaasdn mnsn zich ovr lktricitit, auto's n vligtuign. Op onz burt vrbazn wij ons nu ovr gntisch gmanipulrd zalmn di vijfntwintig kr zo zwaar wordn als hun soortgnotn in d vrij natuur. Ovr graan- n rijstvariantn di immuun gmaakt zijn voor ziktn waardoor bstrijdingsmiddln ovrbodig zijn. En ovr vrlamd dwarslasipatiëntn di mt hrsnkracht hun robotarm bdinn. Tchnologi zorgt r nit alln voor dat w wlvarndr zijn, maar ook dat w gzondr zijn, langr lvn n vl mindr d splbal zijn van natuurkrachtn dan vrogr. Er is chtr ook n krzijd. Tchnologi zorgt ook voor ht vrdwijnn van bann, vrnitiging van ht miliu n w hbbn in oorlogn nog nooit zo gmakklijk op grot schaal mnsn kunnn dodn. Rvointiona tc hnologi Niuw tchnologi kan n norm impact hbbn op d arbidsproductivitit n (daarm) op d prijs van productn. Ton Johanns Gutnbrg rond 1455 d bokdrukkunst uitvond, bstondn bokn al uwn. D boknindustri wrd in di tijd uitgvord door monnikn. Zij schrvn bokn ovr n dat was lttrlijk monniknwrk. En rvarn monnik schrf ongvr vir pagina's pr dag n tussn d twaalf- n drtinhondrd pagina's pr jaar.' Vijftig jaar latr wrdn bokn gdrukt door n tam van zo'n twintig vaklidn, di gzamnlijk vijf miljon gdrukt pagina's pr jaar kondn producrn, pr prsoon dus pagina's pr jaar. Vrglkn mt d tijd dat monnikn bokn ovrschrvn, n halv uw rdr, stg d productivitit in d boknindustri mt n factor 2001 Ht gvolg was n dramatisch vrlaging van d prijs van bokn n n norm tonam in ht aantal n d vrschidnhid van bokn. Voor organisatis gldt htzlfd: dankzij niuw tchnologiën ontstaan niuw productn, dnk aan d mobil tlfoon n d ipod. Dankzij niuw tchnologin kunnn bdrijvn niuw marktn aanborn, dnk aan n lokal garag di via intrnt twdhands auto's aan klantn uit ht hl land aanbidt. Dankzij niuw tchnologiën wordn ook procssn fficiëntr n ffctivr, dnk aan n zaagmachin di in vrglijking mt n mns vl snllr n btr zaagt. Tchnologi kan dus bij all soortn innovatis n blangrijk rol spln. Maar ook hir is r d schaduwzijd: tchnologisch ontwikklingn zorgn tlkns wr voor ht vrdwijnn van marktn n concurrntivoordl. Ht is dan ook blangrijk t wtn wlk tchnologi blangrijk is n wlk ontwikklingn zich op dit vlak voordon. Wat is tchnologi? Envoudig gzgd is tchnologi ht vrmogn om dingn t don. Voor n organisati houdt dit in dat tchnologi staat voor ht vrmogn dat d Organisati nodig hft om haar klantn d bloofd godrn n dinstn aan t bidn, zowl nu als in d tokomst.' Organisatis hbbn dan ook tw soortn tchnologiën nodig, product- n procstchnologiën. Producttchnologi staat voor ht vrmogn om n zodanig product t ontwikkln dat hirm wordt voorzin in klantbhoftn. Procstchnologi staat voor ht vrmogn dit product daadwrklijk t makn n aan klantn aan t bidn. D vrbinding tussn bid bstaat uit d voorwaard dat productn producrbaar motn zijn. Ht ondrschid tussn bid tchnologiën is ovrigns nit altijd vn nvoudig t makn. Dit gldt bijvoorbld voor d procsindustri (zoals oli- n chmisch industri) n bij dinstn indin d producti n consumpti van d dinst samnvalln (zoals bij kapprs n vakantirizn). Do tchnologi ivnsgycha j Bdrijvn zijn nit zozr gïntrssrd in ht crërn van niuw tchnologi, zit willn tchnologi bzittn n gbruikn om concurrntivoordl m t crërn x t

3

4 1 1 2 D ingrctintn van innovrn Hoofdstuk 7 D rol van tchnologi - :,.,.; Prstati Oud tchnologi Omslagpunt Niuw tchnologi Figat2 72 D vrvanging van n oud tchnologi door n niuw tchnologi vrvangnd, niuw tchnologiën maar ook voor moglijkhdn om d oud tchnologi nog vrdr t ontwikkln. 7,3 Standaardn an dominant ontwrpn Als n tchnologi niuw is zijn talloz ontwrpn moglijk. D rst mp3 splr had d vorm kunnn hbbn van n balpn of ht had n platt, rond schijf kunnn zijn om associatis mt muzik cd's op t ropn. Ook d wijz waarop d rst mp3 splr muzik opslaat had hl andrs kunnn zijn. Dat gldt voor latr productn vl mindr. In ht bgin van d lvnscyclus van n tchnologi ontstaan doorgaans standaardn n dominant ontwrpn. Volgnd gnratis tchnologi zijn hirop gbasrd Standaardn En standaard is n tchnisch spcificati di vrist is voor ht god functionrn van n product. Ht kan bijvoorbld gaan om kwalitit, compatibilitit of ht lggn van vrbinding mt andr productn. Muzik cd's hbbn n standaard nodig zodat j z af kunt spln op lk mrk cd-splrs. Trinrails hbbn n standaardafmting nodig, omdat j andrs gn trinn naar n andr land kunt latn rijdn. Standaardn zijn dus noodzaklijk omdat ht product nit autonoom wordt gbruikt. Er kan sprak zijn van afhanklijkhdn mt componntn (binnn n pc), mt gbruikrs van andr productn (fmmaachins) of mt complmntair productn (dvd-splrs n dvd-schijvn). 7,32 Dominant ontwrpn En dominant ontwrp is d algmn gaccptrd vrzamling van ignschappn n knmrkn van n product n bpaalt daarm d productarchitctuur.' En dominant ontwrp ontstaat vaak aan ht bgin van d tchnologilvnscyclus als rsultaat van n strijd tussn divrs ontwrpn. Dz strijd bpaalt ho ht product wordt waargnomn (ho ht ruit mot zin, klinkn of voln), ho ht bhoort t wrkn n hovl ht kost. Voor n dominant ontwrp bstaat gn tchnisch noodzaak: ht is prima moglijk n pc-ontwrp t makn waarbij d grafisch kaart in d monitor mot wordn gstokn. Klantn chtr hchtn aan dominant ontwrpn omdat z tijdns ht (lrn) wrkn mt n product hirm vrtrouwd rakn. Zo bstaat ht dominant ontwrp van n stol uit n zitting, potn, n rugluning n vntul armluningn. Omdat lk stol r zo uit zit, wtn w dirct ho w op n stol motn zittn. Htzlfd gldt voor bstk. Er zijn lpls n vorkn in allrli soortn n matn maar z volgn in hoofdlijnn allmaal htzlfd dominant ontwrp. Daarom ook kunnn w in lk rstaurant tn n rakn w pas in problmn als w in n Chins rstaurant tw stokjs krijgn di uitgaan van n andr dominant ontwrp. Dominant ontwrpn zijn hl krachtig n niuw, afwijknd productn motn aanzinlijk xtra waard lvrn, dus n vl btr functionalitit of n fors lagr prijs, wil ht klantn kunnn vrlidn tot aankoop. Ht is bslist nit t noodzaklijk dat ht dominant ontwrp objctif gzin ht bst ontwrp is, ZiE ht kadr 'QWERTY onvrwostbaar QWERTY gwrwstbar, z En god voorbld van n dominant ontwrp dat aantoonbaar nit ht bst is, is ht QWERTY-totsnbord (gnomd naar d lttrs di op d bovnst rij staan). Dit totsnbord is bdacht in ht tijdprk van d mchanisch typmachins. Op di typmachins warn d lttrs bvstigd aan d uitindn van armpjs, aan ht andr uitind zat d tots. Door n tots hard in t drukkn, slog d lttr ht inktlint op ht papir, waarna ht armpj trugvrd. Om nu t voorkomn dat d vrschillnd armpjs in d war zoudn rakn bij snl typn, wrd n zodanig indling van ht totsnbord bdacht dat d vl gbruikt lttrs zo vr moglijk uit lkaar kwamn t staan. Uitraard gaat dit voordl bij ps nit mr op n is dat zlfs n nadl gwordn. Vrschillnd altrnativ indlingn van ht totsnbord hbbn dan ook al lang bwzn vl productivr t zijn. Dsondanks is ht QWERTY-totsnbord nog altijd ht dominant ontwrp. 7,3.3 B& a n g standaardn n dominant ontwrpn Voor d groi van n niuw tchnologi zijn standaardn n dominant ontwr - pn van groot blang. Standaardn, zoals Wifi, WEG (jpg) n TCP/IP, zijn nodij g omdat ht productpotntil slchts gdltlijk kan wordn bnut bij ht ont - brkn hirvan. Dus dat j alln faxn kunt sturn naar mnsn mt jouw mnt k

5 114 D ingrdiëntn van innovrn lloolawlz 7 D rol van tchnologi faxmachin, of dat j alln via Slcyp kunt blln mt mnsn di ook via Slcyp blln. Zo was ht al snl ontstaan van n standaard voor mobil tlfoni in Europa (GSM) n blangrijk rdn voor d rdr groi van mobil tlfoni in Europa in vrglijking mt d VS. Zo lang standaardn n dominant ontwrpn ontbrkn hbbn klantn d niging aankopn uit t stlln n zijn lvrancirs van complmntair productn aarzlnd mt hun invstringn. Howl dominant ontwrpn in vl sctorn zijn t vindn (zoals typmachins, rknmachins, auto's n tlvisis), is ht nit altijd zo dat r n dominant ontwrp ontstaat.' Soms zijn r mrdr dominant ontwrpn di naast lkaar bstaan Zo zijn wliswaar d mst pc's gbasrd op ht dominant ontwrp van ht bsturingssystm van Microsoft, dsondanks is Appl ook nog altijd mt n ign, afwijknd ontwrp actif op dz markt. 7.4Lsoniiit t c t ~ s c h ontwikkling Tchnisch goriëntrd mnsn wordn vaak gzin als rationl n tchnologi als objctif. Tchnologisch ontwikkling wordt daarom soms bschouwd als n procs dat wordt voortgdrvn door rationl kuzs ovr onwrlgbar fitn. Nits is mindr waar. Bij tchnologisch ontwikkling spln talloz andr factorn n blangrijk rol. In dz paragraaf bsprkn w zvn lssn uit n historisch analys van tchnologisch vrandringn, zi figuur Ls 1. Winnnd tchnologi is god, nit d bst Tchnologi is gn autonoom systm dat haar ign priorititn stlt n stds op wg is naar maximal prstatis. Social n conomisch ovrwgingn bpaln d bschikbar middln n d gwnst prstatis. D winnnd tchnologi is god gnog, nit noodzaklijkrwijs d bst. Klantbhoftn spln hirbij n grot rol. Zo hft ht gn zin productn vl btr t makn dan dat klantn z wnsn, zkr nit als dit tn kost gaat van d prijs n ht momnt dat ht product bschikbaar is. Klassik is d strijd tussn d systmn VHS (JVC), Btamax (Sony) n Vido 2000 (Philips) bij d opkomst van d vidorcordr, bgin jarn tachtig. Howl xprts ht r ovr ns zijn dat zowl Btamax als Vido 2000 d bst ontwrpn warn, won ht infriur VHS. Blangrijk factorn warn rdr bschikbaarhid n n lagr prijs. VHS wrd d facto ht dominant ontwrp n d andr ontwrpn haddn ht nakijkn. Ho ortal'gitt tohn.cd.od Tchnologi vrandrt continu, maar wat is d drijvnd kracht achtr dz ontwikkling? Volgns ht tchnologisch dtrminism is tchnologi-ontwikkling n autonoom procs dat haar ign logica n wg volgt. Haaks hirop staat ht id dat j wtnschap n tchnologi nit los kunt zin van hun social contxt. Ht sociaal-constructivism stlt dat n apparaat is wat wij vindn dat ht is. Nm bijvoorbld d hog bi, d fits mt n norm voorwil n n klin achtrwil. Ht id voor n modrn fits, mt tw lag wiln, bstond al aan ht ind van d 19 uw ton mnsn op n hog bi rdn. Waarom dan toch d kuz voor zo'n onhandig ontwrp? Bkijk d fits ns door d ogn van vrschillnd social gropn. Voor oudrn n vrouwn was d bi onhandig n zlfs gvaarlijk. Voor jong, atltisch mannn was ht n prachtig apparaat waarop zij hun kunstn kondn vrtonn. Ht ontstaan van d hog bi kan dus nit vrklaard wordn uit n rationl procs waarin uitvindrs stap voor stap wrkn aan n stds btr ontwrp. Pas als j d social contxt in d analys btrkt, kun j vrklarn waarom d hog bi n succs wrd.' Vooaittgang door boddrign 5. Infrastructuur ondrstuning tchnologi ssntil 3. Niuw is nit altijd btr 4. Klantn bpaln ywtard tchnologi F,,gua:s 7,3 Lssn uit n historisch analys van tchnologisch vrandringn Ls 2. Grot invlod van gwoontn n vrldn Ho organisatis omgaan mt tchnologisch ontwikkling wordt voor n groot dl bpaald door gwoontn n rvaringn uit ht vrldn. Dit vrschijnsl ht pad-afhanklijkhid: ht pad dat j gaat volgn in d tokomst is afhanklijk van ht pad dat j tot nu to hbt gvolgd. Als n bdrijf al vl invstringn hft gdaan in n tchnologi n bijvoorbld vrschillnd gspcialisrd mdwrkrs hft aangnomn, dan zal ht nit zo snl ovrstappn op n niuw tchnologi. Op dz wijz ontstaan zichzlf vrstrknd procssn. In d computrmarkt is ht bijvoorbld blangrijk dat systmn ggvns kunnn uitwissln Dit btknt dat d kuz voor n niuw systm afhanklijk is van kuzs di ir n ht vrldn zijn gmaakt ovr hl andr systmn.

6 D ingrclintn van innovrn Ls 3. Niuw is nit altijd btr Niuw tchnologiën krijgn vaak publicitit op ht momnt dat z wordn uitgvondn, zi ht kadr 'Kippn tgn kankr'. Echtr, ht don van d uitvinding is nit ht ind maar ht bgin van n lang n moizaam procs. Vruit d mst tchnologisch uitvindingn snuvln rgns in dit procs, omdat z om n of andr rdn toch nit btr blijkn dan bstaand tchnologiën. Soms valln d prstatis toch tgn, zijn praktisch problmn onovrkomlijk of d productikostn t hoog. Zo wrd r ns n vzl uitgvondn di mr dan wlk andr synthtisch matriaal op wol lk. Echtr, bij ht wassn blk d vzl uit lkaar t valln. D isn di topassingn aan niuw tchnologiën stlln zijn hoog n vlzijdig. Vandaar dat ht vaak lang duurt voordat n uitvinding op d markt bschikbaar komt. Uit rcnt ondrzok blijkt dat ht op d IT-markt gmiddld mr dan vijftin jaar duurt voordat n patnt wordt omgzt in n commrcil product.' ) jppn tgn kar' its ondrzokrs hbbn in d strijd tgn kankr gntisch gmodificrd kippn gfokt. D hnnn ggn irn di d protïnn bvattn di nodig zijn om mdicijnn tgn kankr t makn. D doorbraak, 1vijftin jaar ondrzok, is gmld door ht Roslin institut. Ht instituut bij Edinburgh hft inmiddls ifhondrd lghnnn gfokt. Wtnschapprs hbbn mnslijk gnn togvogd aan ht DNA van d kippn zodat z complx disch iwittn kunnn aanmakn. Di wordn nu nog via n kostbaar procs gkwkt. D irn otn mdicijnn di momntl pr patiënt jaarlijks duizndn uro's kostn godkopr makn. 'Ht iw matriaal voor dit productisystm is lttrlijk kippnvor', aldus profssor Harry Griffin tgn d its omrop BBC. Ht kan chtr nog tin jaar durn voordat mt bhulp van d kippn n mdicijn is itwikkld." Ls 4. Klantn bpaln waard tchnologi Niuw tchnologi hft op zich gn waard, ht zijn d gbruikrs di r n waard aan toknnn. D waard van tchnologi wordt op d markt bpaald, namlijk als d mat waarin d tchnologi in staat is klantn mrwaard t lvrn. Dus pas mt n succsvoll topassing krijgt d tchnologi waard. Dit is vooral n problm bij tchnologiën mt n brd potntil topassingsgbid, zoals lktricitit, tlfoon n intrnt. In d bginfas zijn dit soort tchnologiën 'n oplossing op zok naar problmn En aansprknd topassing (n 'killr application') is dan nodig om voor d doorbraak van zo'n tchnologi t zorgn. dd gbruikrs ht nut van computrntwrkn inzin n d rst wbbrowsr (Mosaic) zorgd voor d doorbraak van ht world wid wb. Ls 5. infrastructuur ondrstuning tchnologi ssntil Nit alln d kracht van n niuw tchnologi bpaalt ht succs, vaak is ht juist d noodzaklijk infrastructuur rondom d tchnologi di bpalnd is voor succs. Voor ht succs van auto's was alln ht fit dat ht n supriur tchnologi was in vrglijking mt rijtuign nit gnog. Ht ontstaan van wgn, garags, tankstations, wgnkaartn, rijlssn, vrkrsbordn n n wgnwacht was minstns zo blangrijk. Ho uitgbridr d noodzaklijk infrastructuur, ds t grotr ht rlativ voordl van n niuw tchnologi dint t zijn. En god voorbld is d manir waarop w ons aan ht voorbridn zijn op ht nadrnd ind van d wrldolivoorraad. Elktrisch auto's n watrstof auto's zijn al jarn gldn ontwikkld. Voor hun succs zijn chtr ingrijpnd aanpassingn in d ondrstunnd infrastructuur nodig. Vandaar dat op kort trmijn innovatis di gbruik makn van d bstaand infrastructuur vl mr kans van slagn hbbn, zoals zuinigr auto's, hybrid auto's, ht mngn van bnzin mt biologisch brandstoffn n niuw vormn van oliwinning (zo wordt gschat dat r in d trzandn van Canada zvn kr mr oli zit dan in d wostijnn van Saodi-Arabië). Ls 6. Vooruitgang door bprkingn Na n bpaald momnt in d ontwikkling van n tchnologi komt d grootst vooruitgang nit mr voort uit vrbtringn van d tchnologi maar juist uit d bprkingn di vanuit topassingn ontstaan Voorbldn van drglijk bprkingn zijn d in paragraaf 7.3 bsprokn standaardn n dominant ontwrpn. Vanuit tchnologiontwikkling zijn dit bprkingn, want zij vrmindrn d moglijkhdn om n tchnologi vrijuit vrdr t vrbtrn. Vanuit gbruikrsoogpunt zijn ht chtr zgningn, want hirdoor vrdwijnt n groot dl van d onzkrhid rond d niuw tchnologi. Ls 7. Rks onvoorzin vrandringn Vaak blijkt n tchnologi na vrloop van tijd voor n hl rks, dls onvoorzin vrandringn t zorgn. Na n priod van knnismaking, wordt n niuw tchnologi togpast tr vrvanging van n oud wrkwijz of n oud product. Pas in d drd fas, transformati, passn w onz wrkwijz aan op d niuw moglijkhdn van d tchnologi: 2 gaan Z w o ht l topassn r n als vrvanging van brivn n pas daarna gaan w niuw wcommunicatipatronn ontwikkln, omdat mail dit moglijk maakt. Dat maakt ht ook zo r moilijk s t om d tokomst - van n niuw tchnologi t voorsplln. m En a bknd i l tchnologivoorsplling is di van Thomas Watson, d hoogst gbaas van bibm. rhij uvoorspld i k in 1943 dat r wrldwijd n markt zou zijn voor n vijf computrs., Alln al in n auto zittn r nu mr. D opkomst van n niuw dtchnologi a gaat avaak gpaard r mt n priod van hyp waarin d gvolgn van nd niuw a tchnologi fors wordn ovrschat. Op d lang trmijn, als gbruikrs :

7 118 D ingrdiëntn van innovrn Hookstuk 7 D rol van tchnologi hun wijz van wrkn n lvn hbbn aangpast, wordn d ffctn van n niuw tchnologi chtr grgld ondrschat. Tchnolffisiatgi In ht complx splvld van tchnologisch vrandringn motn organisatis n tchnologistratgi vaststlln. Mt dz stratgi dinn z hun vrmogn zkr t stlln om klantn nu n in d tokomst t voorzin van waard tovognd productn. D tchnologistratgi wordt opgstld door achtrnvolgns d gbruikt tchnologiën t invntarisrn, ht blang van dz tchnologiën t bpaln, n ontwikklingskuzn t makn, zi figuur 7.4. Stap 2. Bpaln blang tchnologiën Vrvolgns wordt bpaald ho blangrijk lk tchnologi is voor ht bhaln van concurrntivoordl. Tchnologiën kunnn hirvoor in dri catgoriën wordn ingdld:i 3 Basistchnologiën: dit zijn d tchnologiën di noodzaklijk zijn om m t kunnn don in d markt maar waarovr lk concurrnt bschikt n di dus gn concurrntivoordl (mr) oplvrn. Siutitchno/ogiën: dit zijn d tchnologiën di op dit momnt d grootst invlod hbbn op d concurrntipositi. Aanstormnd tchnologiën: dz tchnologiën bvindn zich nog in n vrog stadium van d lvnscyclus maar hbbn ht potntil om d concurrntivrhoudingn t bïnvlodn. 1. Invntarisati tchnologiën Wlk tchnologiën wordn gbruikt? 2, Bpaln blang tchnologiën Voor concurrntlvoordl n kracht rlativ tchnologipositi Basistchnologi Cruciaal P o t n t i l Slutitchnologi Aanstormnd tchnologi 1 3. Ontwikkling tchnologiën In wlk tchnologiën invstrn? E2gErJ 7.4 Stappnplan voor ht opstlln van n tchno og stratgi Stap 1. Invntarisati tchnologiën D rst stap is ht opstlln van n ovrzicht van wlk tchnologiën in d Organisati wordn gbruikt, voor zowl ht ontwikkln van productn als ht uitvorn van procssn. Om inzicht t krijgn in wlk tchnologiën waarvoor wordn gbruikt kan n matrix wordn opgstld mt in d rijn d divrs tchnologiën n in d kolommn d productn di ht bdrijf aanbidt of d procssn di ht uitvort. Dit ovrzicht gft inzicht in wlk tchnologiën ht mst gbruikt wordn. bhaln Indling in tchnologiën naar hun moglijkhdn om concurrntivoordl t Daarna wordt van lk tchnologi d rlativ tchnologipositi tn opzicht van d blangrijkst concurrntn vastgstld. Ho strk is ht bdrijf in trmn van bschrmnd patntn of licntis, knnis, vaardighdn n hooggkwalificrd mdwrkrs? Als tchnologiën op bid manirn zijn ganalysrd wordt in d tchnologimatrix hun blang voor d concurrntipositi afgzt tgn d rlativ tchnologipositi, zi figuur 7.6. Dit ovrzicht gft inzicht in d tchnologisch kansn n bdrigingn. In d cl bhornd bij slutltchnologi n strk rlativ tchnologipositi bvindn zich d krncomptntis van d Organisati. Krncomptntis (of krnbkwaamhdn, in ht Engls: cor comptncs) zijn vaardighdn, inzichtn of knnis di door mdwrkrs uit n aantal functionl gbidn wordn gdld." Op dz puntn ondrschidt d Organisati zich van concurrntn, di dz bkwaamhdn ook nit gmakklijk kunnn imitrn.

8 D ingrdiëntn van innovrn Mjtofdstuk D a t á v a n tchnologi Potnti voor concurrntivoordl: Aanstormnd tchnologi Siutltchnologi Basistchnologi Rlativ tchnologi positi: Laag Hoog i t i 7 2 D tchnologimatrix om inzicht t krijgn in ht blang van tchnologiën Stap 3. Ontwikkling tchnologiën D laatst stap btrft ht makn van kuzs omtrnt d ontwikkling van d divrs tchnologiën. Wlk tchnologiën bidn groikansn? Waar is ht bdrijf kwtsbaar, bijvoorbld omdat d ssntiël knnis brust bij slchts nkl mdwrkrs? Dit soort vragn motn duidlijk makn in wlk tchnologiën ht bdrijf wil invstrn. En blangrijk vrvolgvraag is of d tchnologi zlf vrdr ontwikkld gaat wordn, in samnwrking mt andr partijn, of dat dz ingkocht kan wordn. Mt nam klin bdrijvn ontwikkln lang nit altijd zlf n niuw tchnologi, zij krijgn vaak via hun lvrancirs togang tot niuw tchnologiën. iittiggva : linhologi is ht #! P i s dingn t dam. Voor organisantsxiintwgro : p. thnol ogi ën blangrijk, namlijk k-lmmscyclus. producttchnologiën in d v on n n P : v a n- gi p r s t a t i waarbij s 3 d introd ~S a n t c h r i - S - c u r v. - n : wucti tagn*p4t :. o _bt r. t 0nt i c sv t r i s t is voor, ht g o d k, - s pifi n t l i tc i.,- f. su. pn. - c, cg t ai fio t ct ni a r n. at p. tf, i : g r z o t d u t dtatinankontwrpi-dalgmngaccptrd - vrzamling van ignschap- -n*anmtirán vann oxtoact. voor- dt,groi van n niuw tchnologi rijn ang.:omdat klantn d nigiig a a n k o o p L b s l i s s 1. 0 i i i g i * n u d- l, i t invlod, b- n.: t c l m o k O. btr d--*4"«g.;;van t k t c hno d 4 - LIindljk:s. - ls* a l a g r i M i n#nninw.tchnologi n g, g 14 S86' (.. 91'..." r j a t iogi tn g t. : t t g : " -,. roox. door ht oplggn nvan bprking :Itanti:-. ~t. c n : h n a o l a o g. n i ln g/ij:il td i rks j d onvoorzin vrandriiign-tot tognagn. t c h ná L oi b l o g i. : tvld van t tchno l oa t n logisch vrandrtng hi b p vg a 0 : ' dl n t bpallghggp ' : l" ;_lithlangván n dz j ) tchnologi: tclmolofp d l ologiétti. n, nam n lt urrntivnof r t b s t a a t uit twaasp ( ondrschidn tchnotoristrat Makn' b : dj n n aanstormndtco : d I gt ʻbat gl*diddor, ' s t c t oi~n, r r>mc cimolozi slut ti " : :tor d -"risxsi)ai kracht dorac htvan rnv d rlativ olgns tclmologionatti. : ge jg k t! g. l n d n ka n ih d. g a p t ur ob l - i n g s k wl t u _ sn : t,. t d - l n m t b h a n t c n l g l h o o i cz. j h G n- o> wi ls o. o- i g. : n i h. t