CO 2 -emissie Strukton Rail eerste helft Samenvatting. 2. Inleiding. 3. CO 2 -uitstoot eerste helft 2013 en doelstelling

Transcriptie

1 CO 2 -emissie Strukton Rail eerste helft Samenvatting CO 2 -uitstoot van ton 4% daling CO 2 -uitstoot in absolute zin 12 % daling CO 2 -uitstoot per miljoen euro geactiveerde productie Daling brandstofverbruik leaseauto s met 7% Toename uitstoot productiemiddelen met 15% Uitstoot woon-werkverkeer nagenoeg gelijk Afname uitstoot zakelijke mobiliteit met 27% Toename uitstoot door gas/elektra Reductie scope 1: 8% Reductie scope 3: 21% 2. Inleiding In dit document rapporteren wij over onze CO 2 -uitstoot ( carbon footprint ) in de eerste 24 weken van Ook vergelijken we de uitstoot met de uitstoot in dezelfde periode in 2012 en eerdere jaren. Tevens informeren we over de voortgang van de reductiemaatregelen. In deze rapportage hanteren we de conversiefactoren volgens de CO 2 -Prestatieladder versie 2.0. Voor 2013 is onze ambitie om de CO 2 -uitstoot met 2% te reduceren ten opzichte van Dit tegen de achtergrond van de doelstelling om voor de gehele reikwijdte van energiemanagement op 1 januari 2020 een CO 2 -emissiereductie van 15% te realiseren ten opzichte van het referentiejaar Deze emissie relateren wij aan de geactiveerde productie 1. Dat doen wij vanwege het sterke onderlinge verband tussen de geactiveerde productie en de CO 2 -uitstoot. 3. CO 2 -uitstoot eerste helft 2013 en doelstelling De totale CO 2 -uitstoot van Strukton Rail 2 in de eerste 24 weken van 2013 was ton (week 24/2012: ton). De absolute uitstoot daalde dus met 4% ten opzichte het vorig jaar. Doordat de gerealiseerde geactiveerde productie met 9% toenam, bedroeg de daling van de relatieve CO 2 -uitstoot 12% ten opzichte van vorig jaar. Dit is nog geen garantie voor een voldoende daling voor het hele jaar. 1 Onder de geactiveerde productie bij Strukton Rail vallen de productie in de vorm van geleverde manuren, materieelinzetten, inkoop en een vergoeding voor de indirecte uren (AK-dekking) ten laste van de uitgevoerde projecten en onderhoudswerken. 2 Hierin is papier niet meegenomen Pagina 1 van 10 CO2-rapportage week 24/2013 Versie 1 d.d. 12 augustus 2013

2 3.1 Opbouw CO2-uitstoot Onderstaande grafieken laten zien hoe de CO 2 -uitstoot van Strukton Rail in de eerste helft van 2013 was opgebouwd. Ter vergelijking zijn ook de eerdere jaren toegevoegd. Over de opbouw en ontwikkeling van de CO 2 -uitstoot in 2012 valt het volgende op: 65% van de totale CO 2 -uitstoot bestond uit het brandstofverbruik door leaseauto s. Nog steeds veroorzaken leaseauto s het grootste deel van de uitstoot, al is het aandeel ten opzichte van vorig jaar met 3% afgenomen. Het werkelijke brandstofverbruik door leaseauto s nam met 7% af. De aanpassing van de leaseregeling en andere maatregelen rond het wagenpark lijken hun effect te gaan hebben. Mogelijk zien we hier het begin van een trendbreuk, al zal een groot deel van de maatregelen pas op langere termijn effect hebben. Pagina 2 van 10 CO2-rapportage week 24/2013 Versie 1 d.d. 12 augustus 2013

3 17% van de totale CO 2 -uitstoot werd veroorzaakt door inzet van de productiemiddelen. Hieronder vallen het Klein Mechanisch Gereedschap (KMG) en het Groot Mechanisch Gereedschap (GMG)). De uitstoot door productiemiddelen nam met 15% toe ten opzichte van dezelfde periode in Oorzaak van deze toename is vooral de stijging van de GMG-gebonden uitstoot. Dit kan een verband hebben met de toename van de geactiveerde productie. 9% van de totale CO 2 -uitstoot bestond uit woon-werkverkeer. Dat is eenzelfde percentage als in dezelfde periodes in 2012 en De CO 2 -uitstoot als gevolg van woon-werkverkeer (auto en OV) bleef nagenoeg gelijk aan de uitstoot in het vorig jaar. De dalende trend in voorgaande jaren werd niet voortgezet. 7% van de totale CO 2 -uitstoot werd veroorzaakt door elektriciteits- en gasverbruik. De uitstoot als gevolg de gas- en elektraverbruiken is vastgesteld door de verbruiken over 2012 lineair te verdelen. Hierdoor is sprake van een stijging van het absolute verbruik, met 10%. De verbruiken van de panden in Hengelo en Enschede zijn relatief hoog. Onderzocht wordt wat de oorzaken zijn en of hier reductie kan worden bereikt. 2% van de totale CO 2 -uitstoot bestond uit zakelijke mobiliteit (vliegverkeer, zakelijke reizen met privé-auto s, taxi en OV). Dit aandeel blijft over de diverse jaren ongeveer gelijk. De CO 2 -uitstoot als gevolg van zakelijke mobiliteit nam met 27% af ten opzichte van dezelfde periode in In deze afname zit deels de teruggang in het gebruik van de NS Business Card ten opzichte van Pagina 3 van 10 CO2-rapportage week 24/2013 Versie 1 d.d. 12 augustus 2013

4 3.2 Uitstoot per scope Wij rapporteren onze CO 2 -uitstoot volgens de internationale standaard (GHG-protocool) in drie categorieën: scope 1, scope 2 en scope 3. 3 Doelstelling 2013 Onze doelstelling is om in 2013 de volgende reducties per scope te realiseren ten opzichte van 2012, gerelateerd aan de geactiveerde productie: - Scope 1: 2,5% - Scope 2: 0,5% - Scope 3: 1% In totaal komt dit overeen met de ambitie om in % te reduceren ten opzichte van Dit lijkt misschien niet zo, maar de uitstoot in scope 1 maakt een veel groter deel uit van onze totale footprint dan de uitstoot in scope 2 resp. scope 3. Scope 1. Onder scope 1 valt de directe uitstoot, onder meer van auto's en productiemiddelen. In de eerste helft van 2013 was de CO 2 -uitstoot per miljoen geactiveerde productie 47 ton in scope 1. Dit is een reductie van 8% ten opzichte van dezelfde periode in Scope 2. Scope 2 betreft indirecte uitstoot als gevolg van energieverbruik, bijvoorbeeld van energieproductie door de energieleverancier. Aangezien wij voor gas en elektra alleen over jaarcijfers beschikken, gebruiken wij voor de tussentijdse rapportages over 2013 het gas- en elektraverbruik op basis van de eindafrekening Daarom kan op dit moment geen vergelijk worden gemaakt ten opzichte van vorig jaar. Scope 3. Scope 3 betreft indirecte uitstoot met andere oorzaken dan energieproductie, zoals zakelijke kilometers gemaakt met privé-auto's. In de eerste helft van 2014 was de CO 2 -uitstoot per miljoen geactiveerde productie 6 ton in scope 3. Dit is een reductie van 21% ten opzichte van dezelfde periode in Strukton Rail hanteert bij de scope-indeling het GHG-protocol en wijkt daarbij af van SKAO. Waar SKAO Business Travel en Personal Cars for Business Travel tot scope 2 rekent (zie CO2-Prestatieladder. Generiek Handboek, 23 juni 2011 blz. 51), rekent Strukton Rail deze items conform het GHG-protocol tot scope 3. Pagina 4 van 10 CO2-rapportage week 24/2013 Versie 1 d.d. 12 augustus 2013

5 Totale relatieve uitstoot Strukton Rail en aandeel per scope 4. Organisational boundaries In de scope van de CO 2 -Prestatieladder betrekken wij alleen activiteiten in Nederland. De bv s die binnen de organisatiegrenzen voor de CO 2 -Prestatieladder vallen, zijn: Strukton Rail Regio bv (met als onderdelen Strukton Rail Oost en Strukton Rail West), Strukton Systems bv, Strukton Rolling Stock bv, Strukton Rail Consult bv (dat handelt onder de handelsnaam Strukton Rail Production Support), Strukton Rail Materieel bv (dat opereert onder de handelsnaam Strukton Rail Equipment) en Strukton Rail Projects bv. Ook de stafafdelingen die onder Strukton Rail bv vallen, worden meegenomen binnen de organisatiegrenzen. De CO 2 -footprint van Strukton Rail bv wordt bepaald door de CO 2 - uitstoot van deze bedrijven te berekenen voor hun activiteiten in Nederland. In de eerste helft van 2013 vonden geen organisatiewijzigingen plaats die invloed hebben op de organisational boundaries. 5. Bewustzijn In de eerste helft van 2013 is de in eerdere jaren ingezette focus op het CO 2 -bewustzijn binnen de organisatie voortgezet. Daarbij ligt de nadruk op het vergroten en het vasthouden van de bewustwording van medewerkers over mogelijkheden om hun eigen carbon footprint te verlagen. Aangezien een belangrijk deel van onze CO 2 -uitstoot wordt veroorzaakt door brandstofverbruik door (lease)auto s, blijft vermindering van het brandstofverbruik een belangrijk item. Daarnaast is aandacht besteed aan het reductieprogramma De acties in het reductieprogramma zijn organisatiebreed uitgezet. Ook binnen de bedrijfsonderdelen zelf vinden diverse initiatieven plaats. Zo ging Strukton Rail West in juni van start met een nieuwe cursus E- Driving. Meer hierover onder paragraaf 6.1. Regelmatig worden de cijfers en de mogelijkheden van de NS-Business Card intern gecommuniceerd. De NS-Business Card is een belangrijk hulpmiddel bij de realisatie van het doel om het brandstofverbruik door leaseauto s te verminderen. Pagina 5 van 10 CO2-rapportage week 24/2013 Versie 1 d.d. 12 augustus 2013

6 In de interne communicatiemedia (intranet, personeelsblad) wordt regelmatig aandacht gevraagd voor CO 2 -reductie. In het duurzaamheidsdiscussieforum op het intranet, in de speciale CO 2 -mailbox en op het interne social medium Yammer verschijnen regelmatig diverse ideeën en reacties. Een aantal van de ingediende ideeën, is verwerkt in het reductieprogramma Een ieder wordt opgeroepen om vooral ideeën te blijven aandragen. 6. Voortgang reductieprogramma 6.1 Lagere uitstoot als gevolg van mobiliteit De mobiliteit van medewerkers van Strukton Rail zorgt voor het grootste deel van de footprint. In de eerste helft van 2013 werd 65% van de totale uitstoot van Strukton Rail veroorzaakt door leaseauto s (grijs en geel). Daarnaast werd nog eens 9% veroorzaakt door woonwerkverkeer met privéauto s (OV en auto) en 2% door zakelijke reizen (vliegreizen, taxi, privéauto s en OV). CO 2 -reductie in de mobiliteit is daarmee uitermate belangrijk voor het behalen van de CO 2 -reductiedoelstelling. De totale uitstoot gerelateerd aan mobiliteit is over de eerste 24 weken met 564 ton gedaald ten opzichte van deze periode in Hieronder kort een stand van zaken rond de maatregelen t.b.v. lagere uitstoot als gevolg van mobiliteit in de eerste helft van 2013: - Mobiliteitsbudgetten: Samen met Rijkswaterstaat en andere partners binnen de U15 (een samenwerkingsverband van bedrijven binnen de regio Utrecht) wordt gewerkt aan de implementatie van een mobiliteitsbudget. Een eerste pilot bij Maastricht waar Strukton Civiel in participeerde, is gunstig verlopen. In de komende weken zullen we nagaan in hoeverre Strukton Rail ook iets dergelijks op kan zetten. - Per 1 januari 2013 is een nieuwe leaseregeling van start gegaan. Deze bevat maatregelen waarmee het leasewagenpark schoner wordt. De leaseregeling en andere, eerder ingezette maatregelen rond het wagenpark lijken hun effect te gaan hebben. Het verbruik ten opzichte van week is liter lager. Mogelijk is hier sprake van het begin van een trendbreuk. - Bedrijfsauto s: Wij hanteren de top 10 van zuinigste bestelauto s van de ANWB en de Stichting Natuur & Milieu. Waar dit haalbaar is, zetten wij kleinere en zuinigere bedrijfsauto s in. Verder wordt bij nieuwe bestellingen van bedrijfsauto s de begrenzing van de maximumsnelheid ingesteld op 120km/uur. Ook worden nieuwe bedrijfsauto s voorzien van een lichtgewicht aluminium inrichting; het gewicht van de auto s neemt daardoor af, en daarmee het brandstofverbruik. - E-driving. Na een succesvolle pilot bij Strukton Rail West in 2012, laat Strukton Rail West sinds juni 2013 weer 27 bestuurders trainen in Het Nieuwe Rijden. Zij volgden begin juni een training en zullen vanaf eind juni een e-learning traject volgen. Tijdens de training daalde het gemiddelde verbruik met 18,7% ten opzichte van het historisch gemiddelde. De pilot in 2012 gaf vergelijkbare Pagina 6 van 10 CO2-rapportage week 24/2013 Versie 1 d.d. 12 augustus 2013

7 resultaten en heeft uitgewezen dat dit effect in de loop van de tijd weliswaar vermindert, maar dat het verbruik aantoonbaar lager blijft. Daarnaast wordt veiliger gereden. - Elektrische aandrijving: Er is op dit moment onvoldoende aanbod in elektrisch aangedreven bestelauto s die geschikt zijn voor ons werk. Het beladen vermogen van beschikbare elektrische bestelauto s in relatie tot de actieradius geeft op dit moment onvoldoende basis voor verder onderzoek. Met de elektrische poolauto van Strukton Rail West doet Strukton Rail verdere ervaring op met elektrisch rijden. Ook wordt een proef gestart met het rijden op gas, op basis waarvan zal worden nagegaan wat daarvan het reductiepotentieel is. - Flexibel werken: Het flexibel werken wordt door heel Strukton Rail heen gestimuleerd. Een overzicht van flexibele werkplekken is voor alle medewerkers van Strukton Rail beschikbaar op het intranet. Strukton Rail Production Support gaat geleidelijk over op flexibel werken. De kantoren zijn hier nog verder op aangepast. Sinds de start van de overgang op flexibel werken is in totaal ca. 30% kantoorruimte bespaard (met het daarmee gepaard gaande energieverbruik). - Videoconferencing. Naast Utrecht, Breukelen, Nijmegen, Zutphen, Kassel en Stockholm heeft nu ook de vestiging in Den Bosch een videoconferencingfaciliteit. Verder heeft de leverancier een eenvoudig boekingsportaal gerealiseerd. Ook Enschede en Alblasserdam maken gebruik van videoconferencing, maar via een ander systeem. Zoals in onderstaande figuren te zien (waarin ook Struktonvestigingen van andere werkmaatschappijen staan), worden de faciliteiten binnen Strukton Rail nog niet heel intensief gebruikt. In 2013 zal het gebruik van de faciliteiten worden gestimuleerd. Pagina 7 van 10 CO2-rapportage week 24/2013 Versie 1 d.d. 12 augustus 2013

8 - NS Business Card: Reizen met het openbaar vervoer zorgt voor minder CO 2 -uitstoot dan reizen met de auto. Voor 2013 is de doelstelling om 5% per jaar meer treinkilometers te reizen met de NS-Business Card. Dit komt overeen met km in Het gebruik van de NS Business Card blijft in de eerste helft van 2013 achter ten opzichte van zowel de ambitie als het aantal kilometers in In de tweede helft van 2013 zal het gebruik van de NS Business Card verder worden gestimuleerd. - Fietsstimulering. Fietsen is verreweg de meest milieuvriendelijke manier van reizen. Bovendien is fietsen gezond. Het doel is om medewerkers te stimuleren voor het woon-werkverkeer gebruik te maken van de fiets. Samen met Rijkswaterstaat en andere partners binnen de U15 onderzoeken we mogelijkheden om het fietsgebruik te stimuleren. Medio juni hebben we binnen Strukton een enquête onder de medewerkers gehouden. Daarnaast hebben we een nulmeting gedaan in het fietsenhok op de kantoren in Utrecht, Breukelen en Amersfoort, en hebben we een aantal diepte-interviews gehouden. Met de gegevens uit de enquête, meting en interviews willen we meer inzicht krijgen in het gebruik van de fiets voor woon- werkverkeer. In het bijzonder willen we onderzoeken hoe we het fietsen meer kunnen stimuleren. Op basis hiervan zullen we in de tweede helft van 2013 maatregelen uitvoeren. - OV-fiets station Maarssen. Begin 2013 hebben we naar de medewerkers gecommuniceerd dat op station Maarssen OV-fietsboxen staan aan de voor ons kantoor gunstige kant van het station. De acht fietsboxen zijn hier neergezet in een samenwerking tussen Strukton, de gemeente Stichtse Vecht en de NS. - Pendelbus. Eind 2011 heeft Strukton bij wijze van proef een pendeldienst ingevoerd op het hoofdkantoor. Van de pendeldienst werd veel gebruik gemaakt. Dit was aanleiding om een structurele pendeldienst te implementeren, die de gehele dag beschikbaar is. Hierdoor kunnen medewerkers en bezoekers gemakkelijker met het Openbaar Vervoer naar het hoofdkantoor komen (en dus de auto thuis laten). Sinds 8 januari 2013 rijdt de pendelbus op gas. De pendeldienst is tot stand gekomen dankzij een idee van onze eigen medewerkers. Achter het stuur zitten collega s die in meer of mindere mate hun eigenlijke functie niet meer kunnen uitoefenen. Pagina 8 van 10 CO2-rapportage week 24/2013 Versie 1 d.d. 12 augustus 2013

9 6.2 Lagere uitstoot door productiemiddelen Binnen het reductieprogramma wordt via een viertal speerpunten bekeken of de uitstoot veroorzaakt door productiemiddelen kan worden verlaagd. Twee hiervan (de rijstijl en het nieuwe draaien - een initiatief van onder meer de Stichting Natuur & Milieu, BMWT en diverse aannemers waaronder Strukton) hebben te maken met het gedrag van de machinisten. De andere twee hebben vooral te maken met de bouwmethode en het gebruik van klein mechanisch gereedschap (KMG). De uitwerking van de speerpunten vindt onder meer plaats door aan te sluiten bij de initiatieven die Strukton Civiel ontwikkelt en verdere studie naar de mogelijkheden. In maart 2013 heeft de eerste proeftraining voor het nieuwe draaien plaatsgevonden. De stijging van de uitstoot van de productiemiddelen (179 ton) wordt met name veroorzaakt door de stijging van de GMG-gebonden uitstoot. Dit kan een verband hebben met de toename va de geactiveerde productie. Hoe deze relatie ligt wordt in de komende periode uitgezocht. 6.3 Lagere uitstoot door gas en elektra - Inkoop groene stroom: Met ingang van 2011 koopt Strukton zo veel mogelijk groene stroom in. Voor 2012 en 2013 is het doel om 80% groene stroom in te kopen. In 2012 zijn hier de grootste stappen in gezet. In 2013 wordt waar het nog mogelijk is vanwege het aflopen van contracten nog verder worden omgeschakeld naar groene stroom. - Opwekking duurzame energie: De pilot met de locomotief Janine heeft in 2012 tot goede resultaten geleid. In de tweede helft van 2013 zal worden bezien of dit kan worden uitgebreid naar meer locomotieven of andere railvoertuigen. - Aanpassing dataruimte: Doel is het aantal servers waar mogelijk verder te verminderen. Een server verbruikt, afhankelijk van het type, tussen de 350W en 700W (3.066 tot 6132 KWh) per jaar. In het land verdwijnen steeds meer servers, doordat de ICT-diensten op een andere wijze worden aangeboden. Op het hoofdkantoor in Utrecht worden steeds meer diensten gecentraliseerd en virtueel aangeboden, zonder toename van de energieconsumptie in de dataruimte. Verdere reductie wordt aangepakt op natuurlijke momenten: is een systeem aan vervanging toe, dan is dat het uitgelezen moment om te veranderen. - Apparaten/lampen uit: Dit is vooral een item waarvoor blijvend wordt gewerkt aan bewustwording en handhaving van bewustzijn, met als belangrijkste resultaat verandering van de mindset van medewerkers. Voor 2013 wordt de uitstoot als gevolg de gas- en elektra verbruiken bepaald door de verbruiken over 2012 lineair te verdelen. Hierdoor is sprake van een stijging van het absolute verbruik. In 2013 zal nagegaan worden of het mogelijk is de verbruiken beter te benaderen. Pagina 9 van 10 CO2-rapportage week 24/2013 Versie 1 d.d. 12 augustus 2013

10 Uit een rapportage van Strukton Worksphere blijkt dat de verbruiken van de panden in Hengelo en Enschede relatief hoog zijn. De werkgroep onderzoekt wat de oorzaken zijn en of hier reductie kan worden bereikt. 6.4 Papier - E-HRM: De voorbereidingen hiervoor lopen en zijn deels geïmplementeerd. De beoordelingscyclus gebeurt inmiddels papierloos. In mei is aangekondigd dat de loonstroken vanaf eind juli van dit jaar digitaal worden verzonden. Verder zijn de voorbereidingen gestart voor het digitaliseren van de correspondentie rond opleidingen en hercertificeringen van medewerkers. - Digitale factuurafhandeling: In november van 2012 is de afhandeling van inkoopfacturen gedigitaliseerd. Naar verwachting wordt hiermee op jaarbasis vel papier bespaard. Op dit punt zijn vooralsnog geen verdere voordelen te halen. Bij de implementatie van de nieuwe applicatie zal een verdere digitalisering van de factuurafhandelingsprocessen ter hand worden genomen. - Digitaliseren rapportages ProRail. In 2011 is de rapportagestroom voor ProRail al voor een deel gedigitaliseerd. In de eerste helft van 2013 is onderzocht in hoeverre verdere digitalisering mogelijk is. Dit blijkt vooralsnog niet mogelijk. Inkoop Bij de inkoop van o.a. ICT-middelen wordt rekening gehouden met minimale CO 2 -uitstoot. Leveranciers van Strukton moeten een duurzaamheidsverklaring tekenen. Deze verklaring is, samen met de eis tot aanlevering van de CO 2 -footprint van de scope 1 en scope 2 CO 2 -emissies conform de eisen in de CO 2 -Prestatieladder, een aanvulling op de algemene Inkoopvoorwaarden van Strukton. De duurzaamheidsverklaring én de eis tot aanlevering van de CO 2 -emissies maken daarmee een onlosmakelijk deel uit van de bestaande en toekomstige overeenkomsten tussen Strukton en zijn leveranciers. In het begin van het jaar 2013 zijn twee rapportages opgesteld, met als doel de emissiebronnen uit Scope 3 in kaart te brengen. Hierbij gaat het om een ketenanalyse voor betonnen dwarsliggers en een ketenanalyse voor ballast. In beide analyses zijn CO 2 -reductiedoelstellingen vastgelegd. Op deze reductiedoelstellingen wordt door het jaar heen gestuurd. De voortgang wordt separaat gerapporteerd. Met de keteninitiatieven proberen we samen met inkoop zo CO 2 -neutraal mogelijk in te kopen, dan wel onze toeleveranciers ertoe te bewegen spullen aan te bieden die CO 2 -arm geproduceerd zijn. Ook is het doel zo min mogelijk emissie te veroorzaken in de logistiek en de werkmethodes van spooronderhoud en -vernieuwing. Uit onderzoek blijkt dat ons groot mechanisch vernieuwingsmaterieel veel minder uitstoot heeft dan traditionele uitvoeringsvormen met klein materieel. Pagina 10 van 10 CO2-rapportage week 24/2013 Versie 1 d.d. 12 augustus 2013