Wakkerstad. Werkbladen Gemeentelijke Duurzaamheidsindex GDI De GDI prikkelt tot nadenken en stimuleert het handelen

Transcriptie

1 Wakkerstad Werkbladen Gemeentelijke Duurzaamheidsindex GDI-2015 De GDI prikkelt tot nadenken en stimuleert het handelen Stichting Duurzame Samenleving Oktober

2 1. Gebruik van de werkbladen De werkbladen zijn bedoeld om de discussie binnen de gemeente rond duurzaamheid te ondersteunen (zie ook de gebruikershandleiding). Ze laten u zien hoe de GDI is opgebouwd: het raamwerk van de GDI - pagina 3, een korte omschrijving van de basisgegevens voor de 24 indicatoren pagina 4, in een oogopslag de resultaten voor uw gemeente: het spinnenweb en een staafdiagram pagina 5, de verzamelde basisgegevens voor uw gemeente voor dit jaar en het vorige jaar met een aantal vergelijkingsmogelijkheden pagina 6, de berekende waarden voor de 24 indicatoren voor dit en het vorige jaar, eveneens met een aantal vergelijkingsmogelijkheden pagina 7. Bekijk het spinnenweb op pagina 4. Stel vast voor welke indicatoren uw gemeente een goede en voor welke een minder goede score behaalt. Bekijk de waarden van de basisgegevens. Vergelijk ook met andere gemeenten: Ga in gesprek met elkaar, inwoners, bedrijven, gemeente e.a. Bepaal een aantal speerpunten o.b.v. Wat vinden inwoners belangrijk? Ideeën en suggesties uit de samenleving Al bestaande initiatieven en projecten Bestaand beleid en bijbehorende plannen en projecten Spinnenweb Vergelijking met andere gemeenten Ga aan de slag Laat periodiek de voortgang en vooral ook de effecten zien. U kunt op vele verschillende manieren uw eigen analyse van de data maken en de resultaten gebruiken om met elkaar en anderen in gesprek gaan. Een suggestie: Een aantal succesfactoren leest u op de laatste pagina van deze werkbladen. 2

3 2. Raamwerk GDI De GDI omvat de 3 dimensies van duurzaamheid: Mens en Maatschappij; Milieu, Natuur en Grondstoffen; en Economie. Deze worden gevormd door 9 categorieën, die zijn opgebouwd uit 24 indicatoren, zoals onderstaand raamwerk laat zien. Gemeentelijke Duurzaamheidsindex GDI-2015 Dimensie Categorie Indicator Minima Basisbehoeften Mens en Maatschappij Milieu, Natuur en Grondstoffen Economie Persoonlijke ontwikkeling Sociale ontwikkeling Milieu en natuur Grondstoffen Klimaat en energie Mobiliteit Werk Openbare financiën Onderwijs Sociale zekerheid Gender gelijkheid Gezondheid Sport Burgerparticipatie Veiligheid Water Lucht Natuur Huishoudelijk afval Afvalscheiding Energiegebruik Energiebesparing CO 2 uitstoot Hernieuwbare energie Vervoerswijze CO 2 uitstoot wegverkeer Werkloosheid - totaal Jeugdwerkloosheid Werkgelegenheid EV/VV OZB-tarief 3

4 3. De indicatoren en de basisgegevens Hieronder ziet u een korte omschrijving van de basisgegevens voor elk van de 24 indicatoren en het jaar waarop de data betrekking hebben. Basisgegevens Omschrijving Jaar 1 Minima % personen < 105% sociaal minimum Onderwijs % voortijdig schoolverlaters in VO en MBO Sociale zekerheid aantal uitkeringen arbeidsongeschiktheid per 1000 inwoners Gender gelijkheid arbeidsparticipatie vrouwen in % potentiële beroepsbevolking vrouwen A Ernstig overgewicht volwassenen % volwassenen met ernstig overgewicht B Overgewicht kinderen % kinderen met overgewicht Sport % personen > 19 jaar die voldoen aan de beweegnorm (NNGB) Burgerparticipatie opkomstpercentage Gemeenteraadsverkiezingen Veiligheid aantal misdrijven per 1000 inwoners Water biologische kwaliteit oppervlaktewater A Lucht NO 2 concentratie NO 2, in µg/m B Lucht PM 10 concentratie PM 10, in µg/m Natuur natuurkwaliteit in % Huishoudelijk afval totaal huishoudelijk afval, kg/inwoner Afvalscheiding scheidingspercentage huishoudelijk afval Energiegebruik energiegebruik woningen en publieke dienstverlening, kwh/inwoner Energiebesparing energiebesparing woningen en publieke dienstverlening, , % CO 2 uitstoot CO 2 uitstoot woningen en publieke dienstverlening, ton/inwoner Hernieuwbare energie productie hernieuwbare elektriciteit en warmte, kwh/inwoner Vervoerswijze % verplaatsingen anders dan per auto CO 2 uitstoot wegverkeer CO 2 uitstoot wegverkeer, ton/inwoner Werkloosheid aantal WW-uitkeringen per 1000 inwoners Jeugdwerkloosheid % werkloze jongeren jaar Werkgelegenheid % verandering in aantal banen, Solvabiliteitsratio EV/VV ratio eigen vermogen/vreemd vermogen van de gemeente OZB-tarief gemiddeld OZB-tarief in % WOZ-waarde

5 4. De resultaten in een oogopslag Het spinnenweb laat zien hoe duurzaam uw gemeente is aan de hand van de 24 indicatoren van de GDI. Daarnaast ziet u dezelfde scores in afnemende volgorde in een staafdiagram. Toelichting op het spinnenweb: het midden van het web, een score 0, geeft aan: niet duurzaam; de buitenste cirkel, een score 10, geeft aan: duurzaam. Hoe voller het web, hoe duurzamer uw gemeente is. De scores van uw eigen gemeente zijn blauw; de gemiddelde scores van alle 393 gemeenten worden weergegeven door de rode lijn. 5

6 5. Basisgegevens De basisgegevens zijn verkregen uit openbare bronnen. Deze kunt u vinden op U kunt de data van uw gemeente vergelijken met diverse andere grootheden in de tabel. U kunt ook zelf andere vergelijkingen maken, bijvoorbeeld met buurgemeenten of andere vergelijkbare gemeenten: Basisgegevens Eenheid Wakkerstad NL 2015 NL 2014 Groottekl. Stedel.kl Maximum Gemidd. Minimum Gemidd Minima % 7,9 7,6 15,4 7,6 2,9 7,3 6,0 5,9 2 Onderwijs % 3,8 3,8 5,7 3,3 0,0 3,3 2,8 2,9 3 Sociale zekerheid per 1000 inw. 68,7 68,7 88,9 47,0 13,3 47,2 45,7 46,5 4 Gender gelijkheid % 58,3 60,0 69,1 59,6 44,5 60,6 60,3 60,5 5A Ernstig overgewicht volw. % 12,0 12,0 22,2 12,7 4,0 12,7 12,5 12,5 5B Overgewicht kinderen % 13,0 13,0 20,4 13,3 9,4 13,3 12,6 12,3 6 Sport % 68,4 68,4 82,0 66,3 52,6 66,3 66,6 67,4 7 Burgerparticipatie % 56,6 56,6 85,3 53,8 41,0 53,8 54,4 55,6 8 Veiligheid per 1000 inw. 62, ,5 59,7 0,0 64,8 47,2 48,9 9 Water waarde 5,0 5,0 7,0 3,3 1,0 3,3 4,0 3,7 10A Lucht NO 2 µg/m 3 18,1 20,6 30,2 20,5 8,1 23,4 19,3 19,5 10B Lucht PM 10 µg/m 3 20,7 25,2 24,5 20,8 14,5 25,6 20,8 20,7 11 Natuur waarde 0,1 0,1 0,4 0,1 0,0 0,1 0,1 0,1 12 Huishoudelijk afval kg/inw Hergebruik % Energiegebruik kwh / inw Energiebesparing % -0,2 5,8 17,0-1,0-52,9 6,7 0,3-0,1 16 CO 2 uitstoot ton / inw. 2,5 2,5 4,2 2,5 1,8 2,4 2,5 2,5 17 Hernieuwbare energie kwh / inw Vervoerswijze % ,9 51,0 19 CO 2 uitstoot wegverkeer ton / inw. 0,9 0,9 4,9 1,0 0,5 0,9 1,0 1,0 20 Werkloosheid per 1000 inw Jeugdwerkloosheid % 1,1 2,0 5,1 1,2 0,0 1,4 1,2 1,1 22 Werkgelegenheid % 1,9 6,8 100,0-1,0-34,3-0,4 4,2-2,3 23 Solvabiliteitsratio EV/VV ratio 0,6 0,5 7,4 0,7-0,2 0,7 0,6 0,7 24 OZB-tarief % 0,145 0,134 0,312 0,162 0,054 0,153 0,146 0,156 6

7 6. Indicatorwaarden Indicator Wakkerstad NL 2015 Groottekl. Sted. klasse NL Maximum Gemiddelde Minimum 8 3 Gemiddelde 1 Minima 4,5 4,7 8,0 4,7 1,0 5,8 5,9 4,9 2 Onderwijs 3,8 3,8 10,0 4,5 1,0 5,5 5,3 4,5 3 Sociale zekerheid 2,7 2,7 10,0 5,5 1,0 5,7 5,6 5,5 4 Gender gelijkheid 7,6 7,8 9,0 7,7 5,8 7,8 7,9 7,9 5 Gezondheid 6,2 6,2 9,1 5,8 2,3 6,2 6,3 5,8 6 Sport 5,4 5,4 10,0 4,7 1,0 4,7 5,0 4,7 7 Burgerparticipatie 5,7 5,7 8,5 5,4 4,1 5,4 5,6 5,4 8 Veiligheid 5,0 4,7 10,0 5,2 1,0 6,2 6,1 4,8 9 Water 5,0 5,0 7,0 3,3 1,0 4,0 3,7 3,3 10 Lucht 7,7 6,0 10,0 7,2 5,1 7,5 7,4 6,7 11 Natuur 3,8 3,8 10,0 3,8 1,2 3,5 3,7 3,8 12 Huishoudelijk afval 8,4 8,3 10,0 6,8 1,0 6,6 6,6 6,6 13 Hergebruik 5,4 5,3 9,5 5,0 1,4 5,7 5,6 4,9 14 Energiegebruik 6,9 6,9 10,0 7,3 1,0 7,3 7,3 7,5 15 Energiebesparing 3,9 6,3 10,0 3,7 1,0 4,1 4,0 6,7 16 CO2 uitstoot 1,9 1,9 3,6 2,0 1,0 2,0 2,0 2,1 17 Hernieuwbare energie 1,0 1,0 10,0 2,1 1,0 2,4 1,6 2,1 18 Vervoerswijze 8,1 4,9 10,0 6,5 1,0 5,9 6,2 4,8 19 CO2 uitstoot wegverkeer 6,3 6,4 8,1 6,1 1,0 6,0 6,0 6,5 20 Werkloosheid 2,0 4,7 8,4 4,1 1,0 3,7 3,9 5,8 21 Jeugdwerkloosheid 8,1 6,5 10,0 7,9 1,2 8,0 8,2 7,6 22 Werkgelegenheid 5,4 6,3 10,0 4,6 1,0 5,4 4,4 4,8 23 Solvabiliteitsratio EV/VV 2,1 2,0 10,0 2,3 1,0 2,1 2,3 2,3 24 Heffingen (OZB-tarief) 6,1 6,6 10,0 5,4 1,0 6,1 5,7 5,8 Uit de basisgegevens zijn de scores van de indicatoren berekend. De daarvoor gebruikte formules vindt u op de website: Voor verdere vragen en opmerkingen kunt u ons bereiken via info@gdindex.nl. 7

8 7. Een aantal succesfactoren I. Gedreven en bevlogen trekkers. Het succes hangt sterk af van de toevallige aanwezigheid / beschikbaarheid van enthousiaste trekkers, met name onder de inwoners en het bedrijfsleven. Je kunt het toeval een handje helpen door actief te zoeken naar zulke trekkers en door zoveel mogelijk inwoners bij het proces te betrekken. II. III. IV. Sluit aan bij al bestaande initiatieven Door inwoners en bedrijven zijn al veel meer initiatieven genomen dan veelal bekend is. Sluit daar bij aan en versterk die waar nodig en mogelijk. Samenwerking Niemand kan het alleen. Samenwerking tussen inwoners, bedrijven, organisaties en gemeente geeft veel energie. Bedrijven Ook trekkers vanuit het bedrijfsleven, al dan niet met een welbegrepen eigenbelang, zijn belangrijk voor succes. V. Informatie en communicatie De kunst is om het enthousiasme vast te houden, zowel van de trekkers als van alle anderen. Veel informatie verstrekken, met grote regelmaat, en goede communicatie is daartoe uitermate zinvol. Het is belangrijk om te laten zien wat de directe effecten van alle inspanningen zijn. Dat stimuleert. VI. Een andere rol voor de gemeente De gemeente, bestuur noch ambtelijk apparaat, kan het alleen doen en moet dat ook niet willen. Het gaat veel meer om het VII. VIII. IX. mobiliseren van anderen en vervolgens waar nodig stimuleren en faciliteren. Ook het mobiliseren van de denk- en daadkracht van ambtelijke collega s die niet expliciet duurzaamheid in hun portefeuille hebben is nuttig en nodig. Financiën De beschikbaarheid van financiën in de vorm van een geldpotje of een investeringsfonds is zeker nuttig, al moet het belang daarvan niet worden overschat. Ook met een bescheiden bedrag vanuit de gemeente kan veel worden bereikt. Duurzaamheid is meer dan klimaat Binnen veel gemeenten is duurzaamheid vooral aandacht voor Klimaat en energie. Duurzaamheid omvat ook afval, groen, milieu en zeker ook de vele aspecten van de sociale en de economische dimensie. Ervaringen Onderlinge uitwisseling van ervaringen wat blijkt succesvol te zijn, wat is gebleken niet zo goed te werken etc. is uitermate nuttig en mag best wat vaker plaats vinden. X. Laat je niet gek maken door cijfertjes De beschikbare data zijn nuttig als hulpmiddel om met elkaar in gesprek te gaan, de juiste maatregelen te treffen en om de vooruitgang te monitoren. Maar cijfertjes kunnen ook een eigen leven leiden en dat is nu juist niet de bedoeling. Data, de cijfertjes, zijn er voor mensen, niet omgekeerd. 8