STAATSOLIE VAN SUIKERRIET TOT ETHANOL PROJECT MILIEU EN SOCIALE EFFECTEN ANALYSE (MSEA) NON-TECHNISCHE SAMENVATTING

Transcriptie

1 STAATSOLIE VAN SUIKERRIET TOT ETHANOL PROJECT MILIEU EN SOCIALE EFFECTEN ANALYSE (MSEA) NON-TECHNISCHE SAMENVATTING ACHTERGROND De Staatsolie Maatschappij Suriname N.V. (Staatsolie) is van plan een suikerriet plantage tot ontwikkeling te brengen alsook een suikerriet tot ethanol verwerkingsfabriek in Wageningen in het district Nickerie gelegen in het noordwestelijk deel van Suriname (hierna te noemen het Project ). Het Project bestaat uit twee componenten: het agrarisch deel (de suikerriet plantage) en een industrieel deel (een ethanol verwerkings en productie fabriek). Het Project zal voorzien in drie basisbehoeften: de behoefte aan betrouwbare energie voor afgelegen gebieden in Suriname de suikerriet plantage zal zelfvoorzienend zijn en de overtollige energie zal voldoende zijn om te voorzien in de basis energie behoefte van Nieuw Nickerie; de noodzaak voor duurzame energie bronnen in het algemeen in Suriname; en doet hoe die effecten beheersbaar te maken. Momenteel is het MSEA rapport in concept en zal het begin november 2012 gepubliceerd en aan het NIMOS aangeboden worden. In deze Nontechnische samenvatting zijn de belangrijkste bevindingen van de MSEA van het Staatsolie van Suikerriet tot Ethanol Project opgenomen. PROJECT LOCATIE De Project locatie beslaat hectare waarvan ongeveer hectare voorheen beplant was met rijst (nu braakliggend land) met de bestaande daarbij behorende afvoer en irrigatie systemen. Voor het tot ontwikkeling brengen van het overig gebied zullen nieuwe afvoer en irrigatie systemen moeten worden aangelegd. De Project locatie bestaat uit drie blokken: noord, zuid en Bombay. De ethanol/suiker verwerkingsfabriek zal worden opgezet aan de zuidelijke zijde van de Oost-West verbinding, dicht bij het midden van het project. de noodzaak voor een economische prikkel en duurzaamheid voor de gemeenschap van Wageningen. Er is een Milieu en Sociale Effecten Analyse (MSEA) uitgevoerd ten behoeve van het Project. Een MSEA is een onderzoek dat de potentiële effecten, zowel positieve als negatieve, van een Project identificeert en aanbevelingen ES-1

2 Project Locatie en de Paramaribo- Nickerie Transport verbindingsweg Project gebied, de blokken Noord, Zuid en Bombay In 1987, werd het Bigi Pan Meervoudige Bestemmings Beheersgebied (BP MUMA) per decreet van de Minister van Natuurlijke Hulpbronnen ingesteld. Het beslaat de meest westelijk gelegen kusstrook en ondiep zeegebied van Suriname, alsook een stukje binnenland. Het noord blok ligt even te zuiden van de BP MUMA. BESCHRIJVING VAN HET PROJECT De commerciële suikerriet zal op basis van een vijf jaar cyclus en volgens best management principes beplant worden. Het planten zal mechanisch geschieden. Commerciële opbrengst van het suikerriet wordt geschat op gemiddeld 90 ton suikerriet per hectare per jaar. Men schat de aanvoer van suikerriet op ton bij volledige productie. De veld transport eenheden (trailers op rubberbanden voortgetrokken door ES-2 tractoren op rubberbanden) zullen worden ingezet om de geoogste suikerriet te vervoeren naar strategisch gelegen speciale locaties waar de lading overgezet zal worden en via vrachtwagens naar de ethanol fabriek vervoerd zal worden. Een gecombineerde ruwe suiker/ethanol fabriek en energie leverings installatie zal flexibele verhoging of verlaging van de ethanol danwel suiker productie regelen afhankelijk van de markt behoefte. De ethanol fabriek zal naar verwachting vaten vloeibare ethanol (40 miljoen liter ethanol per jaar) produceren. Staatsolie zal een klein deel van de geproduceerde ethanol exporteren; het overgrote deel zal worden aangewend voor het vermengen met brandstof in Suriname (10 tot 15 procent bio ethanol vermengd met procent gasoline). Men verwacht een suiker productie van metrieke ton per jaar MT van de ruwe suiker en MT zal voor binnenlands gebruik dienen. Staatsolie zal werkgelegenheid bieden aan de bevolking van nabij gelegen gemeenschappen en naar verwachting zal het Project ongeveer 450 banen creëren. De fabriek zal ook 9-12 MW energie leveren aan het nationaal distributienet (Nickerie). Naar verwachting zal de aanplant van de eerste commerciële suikerriet gewassen aanvangen in 2013 en zal de eerste oogst tegen eind 2015 een feit zijn. De bouw van de ethanol fabriek zal naar verwachting aanvangen in 2013 en de ethanol productie eind De bouw van de suikerfabriek zal ook aanvangen in 2013 terwijl de productie van ruwe suiker in 2017 zal beginnen. Met het leveren van energie zal reeds in 2015 een aanvang worden gemaakt. Transport van het gereed product (ethanol en ruwe suiker) van de fabriek

3 naar de Staatsolie raffinaderij te Tout Lui Faut (voor de ethanol) en export/opslag faciliteiten in Paramaribo (voor de suiker) zal geschieden via de Oost-West verbinding. BETROKKENHEID BELANGHEBBENDEN Een belangrijk onderdeel van elk MSEA proces is de betrokkenheid van belanghebbenden. Het doel hiervan is om zich ervan te verzekeren dat er rekening gehouden wordt met de inzichten, belangen en zorgpunten van belanghebbenden bij het Project bij beoordeling van potentiële effecten alsook bij het besluitvormings proces voor het Project. Betrokkenheid van belanghebbenden is een continu proces dat zich gedurende de gehele MSEA voortzet. Specifieke mogelijkheden voor participatie zijn in drie belangrijke fasen van het proces gecreëerd: Voorbereidende planning en verkenning ( Scoping ); Gegevensverzameling met betrekking tot de milieu en sociale baseline (begin situatie); en Bekendmaking en openbaar commentaar op de Concept MSEA (de huidige fase). Het proces van betrokkenheid van belanghebbenden voor het Project begon tijdens de planning en verkenningsfase en omvatte bijeenkomsten tussen Staatsolie, overheidsinstanties, vertegenwoordigers van lokale gemeenschappen en NGO s. Tijdens de MSEA verkenningsfase heeft Staatsolie focusgroep gesprekken met de lokale gemeenschappen op gang gebracht en persoonlijke interviews afgenomen van belangrijke belanghebbenden. Het concept voorstel ( Terms of Reference - ToR) voor de uitvoering van de MSEA werd toegezonden aan het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (NIMOS), verscheidene ministeries en werd in oktober 2011 ook beschikbaar gesteld aan de lokale gemeenschappen. Er werden openbare bijeenkomsten gehouden voor het verstrekken van informatie over het Project en over het concept MSEA voorstel (ToR). De betrokkenheid en participatie van belanghebbenden werd voortgezet tijdens de sociaaleconomische en milieu baseline studies. Veldonderzoek bood de gelegenheid voor betrokkenheid van belanghebbenden in het gehele invloed gebied van het Project en hield in: (i) kwantitatieve data verzameling middels een sociaal economisch onderzoek bij huishoudens in Wageningen en Post Utrecht; (ii) kwalitatieve data verzameling via (rurale) burger participatie evaluatie activiteiten waaronder focusgroepen en doelgerichte interviews met jeugd, gemeenschaps organisaties, Post Utrecht, en een geselecteerde groep in Wageningen; en (iii) gemeenschapsbijeenkomsten en interviews met belangrijke lokale, regionale en nationale belanghebbenden in Wageningen en Nieuw Nickerie. De laatste fase van betrokkenheid van belanghebbenden bij de MSEA en publieke participatie wordt nu ingezet als onderdeel van het openbaar maken van de concept MSEA en de toevoeging van commentaren in het concept MSEA rapport. ES-3

4 worden. De dieperliggende grondlagen en het grondgesteente zullen nietaangetast worden. Post Utrecht PROJECT EFFECTEN EN MITIGATIE Constructie werkzaamheden, operationalisering en afbouw activiteiten zullen zowel positieve als negatieve effecten hebben op het milieu, de sociale en -economische omstandigheden in het Project gebied. Effecten van het Project op fysieke, biologische en menselijke hulpbronnen zijn onderstaand beknopt opgenomen. Fysieke hulpbronnen De fysieke hulpbronnen die zijn vastgesteld in de MSEA omvatten de kwaliteit en kwantiteit van het water, de kwaliteit van de lucht, de topografie, geologie en grondlagen, broeikas gassen, lawaai, natuurlijke gevaren en geur. Met de aanname van verscheidene mitigerende maatregelen opgenomen in Paragraaf 6.0 van de MSEA zal het Project weinig of te verwaarlozen effecten hebben op de kwaliteit van de lucht, broeikas gassen, lawaai, mogelijke natuurrampen en geur. Staatsolie zal veranderingen aanbrengen in de topografie van de Project locatie om het gebied geschikt te maken voor suikerriet beplanting. Dit betekent dat de bovenste grondlaag verplaatst zal ES-4 Water is de enige fysieke hulpbron die een substantieel effect zal ondergaan als gevolg van het Project. De bovengrondse en ondergrondse waterhuishouding van het Project gebied is intensief bestudeerd. De bovengrondse waterhuishouding wordt gedomineerd door de complexiteit van lage rivier omstandigheden en kunstmatige waterbeheersing voor landbouw activiteiten. Door getijde werking stroomt verzilt water (water met een hoge zoutconcentratie) de rivieren en haar bronrivieren binnen. De mate van de zilte instroom verschilt dagelijks en is seizoen bepaald. Het ondiep liggend grondwater in het gebied is van nature verzilt door de afkomst van de sedimentaire afzettingen van de grondlagen, en doordat voorgaande landbouw activiteiten in het gebied de natuurlijke grond profielen en afvoer condities hebben veranderd doordat er enorme hoeveelheden zoetwater aan het systeem zijn onttrokken, waardoor het zout front vaker en verder landinwaarts is getrokken dan onder natuurlijke omstandigheden zou zijn gebeurd. Afvoer (drainage) gebieden en kenmerken van waterhuishouding buiten het gebied

5 Het Project zal de navolgende veranderingen en effecten hebben op de waterhuishouding van het gebied: De afvoer snelheid van oppervlakte water neemt toe als gevolg van aanpassingen en aanleg van kanalen en greppels; Toename van het oppervlakte water in het Bigi Pan MUMA gebied als gevolg van het verpompen van water tijdens de constructie; Toename van modderaanslag (troebel water) in het Bombay kanaal en verhoogd verzilting in de Baka Khudabuks en Kaaiman Pan gebieden van delen van het Bigi Pan MUMA, het Bombay kanaal, en de Nickerie rivier; Verhoogdeverzilting in het grondwater; en Potentiële afname van de hoeveelheid zoetwater in de Nickerie rivier (schattingen tonen aan dat gedurende de droge tijd dit kan oplopen tot 7% van de hoogwater stand van de rivier). De potentiële effecten op waterhuishouding zijn een belangrijk aandachtspunt van het Project. De waterhuishouding op de Project locatie en in gebieden benedenstrooms zullen daarom regelmatig gecontroleerd en beheerd worden op basis van het aangepaste Water Management plan dat voor dit Project van toepassing zal zijn. Staatsolie heeft zich gecommitteerd tot verscheidene mitigerende maatregelen in het Water Management plan, inhoudende, maar niet beperkt tot: Uitspoelen van kanalen en grondlagen (waar mogelijk) voor periodieke verwijdering van de zilte lagen; Beheerst lozen van water tijdens het regenseizoen voor acceptabele zoutconcentraties en afzien van lozen naar de Nickerie rivier onder bepaalde omstandigheden; in plaats daarvan voorkeur te geven aan het lozen naar de BP MUMA; Meerdere lozings punten voor vermindering van de effecten van de lozingen door deze over een groot gebied te verspreiden; Het plannen van lozingen om natuurlijke variaties in water niveaus en zoutconcentratie in de BP MUMA te vergelijken; en Het irrigeren met water van de afvoerkanalen binnen het gebied voor zover mogelijk. Deze en andere maatregelen zoals neergelegd in het Water Management plan zullen de effecten op het Project, als gevolg van water, matigen of van nauwelijks enig belang maken. Biologische hulpbronnen Biologische hulpbronnen vastgesteld in de MSEA behelzen water en land natuurgebieden (habitats), vis, wilde dieren en vegetatie. Land habitats in het Project gebied kunnen in grote lijnen omschreven worden als een combinatie van huidige en voormalige rijst polders, zwamp gebied en moeras bos. Het overgrote deel van de land habitats binnen de grenzen van het Project gebied zijn in de afgelopen decennia in wisselende mate verstoord. Het belangrijkste land leefgebied in het Project gebied zijn verlaten rijst polders met gras zwampen die ongeveer 44% van het totale Project gebied (6.547 hectare) beslaan). Het restant van leefgebieden bevat secundaire struikgewas zwampen (3.069 hectare), gemengde grassen of varens zwampen (2.981 hectare), ES-5

6 secundair zwamp moeras met lapjes bos (1.066 hectares) en enkele anderen van minder dan 500 hectare per type habitat. Het Project gebied zal bijna in zijn geheel worden omgezet in suikerriet arealen, en in bepaalde delen zullen wegen en de ethanol/suiker fabriek worden aangelegd. Deze gebieden zullen van hun huidige vegetatie worden ontdaan in voorbereiding op het in cultuur brengen. Wilde dieren die in en in de onmiddellijke nabijheid van het Project gebied leven zullen zich verplaatsen naar nabij gelegen natuurgebieden (habitats) tijdens de constructie, hoewel het te verwachten is dat verscheidene soorten zullen terugkeren naar het gebied wanneer het Project eenmaal operationeel is. Het wild dat in het Project gebied voorkomt bestaat uitsluitend uit soorten die normaal al in die regio voorkomen en effecten van het Project op deze dieren zullen naar verwachting niet van significante aard zijn. Individuen zullen enig effect voelen maar niet in die mate dat het een bedreiging vormt voor de overlevingskansen van populaties of subpopulaties. Geen enkele lokaal inheemse soort (m.a.w. die uniek is in dat stukje Suriname) is bekend in of wordt verwacht in het Project gebied. Tot de beschermde soorten in of nabij het Project gebied behoren de ocelot, de (bruine) kapucijner aap en de brulaap in land habitats, de Indische zeekoe in de Nickerie rivier, en de reuze rivier otter en de Gonini in en rond de Koffiemakka kreek. De habitats rond de Nickerie rivier en de Koffiemakka kreek hebben de grootste diversiteit en aantallen aan soorten in het Project gebied. Om de effecten op deze kwetsbare habitats als gevolg van het ES-6 Project te minimaliseren heeft Staatsolie zich gecommitteerd tot het in stand houden van een meter buffer zone om de Koffiemakka kreek en de Nickerie rivier. Een oerwoud bufferzone langs de Nickerie rivier dat door het Project in stand zal worden gehouden Het Project zal veranderingen veroorzaken in de huidige aquatische (water) habitats in alle drie blokken. Veel van die gebieden staan nu onder water, tenminste tijdens verschillende seizoenen, en zodra het Project ten uitvoer wordt gebracht zullen deze natuurgebieden omgezet worden in droge gebieden voor de verbouwing van suikerriet. De aquatische habitat in het Project gebied zal beperkt worden tot greppels en kanalen. Vele vis en andere waterdiersoorten, die in het project gebied zijn aangetroffen, zijn soorten die zich makkelijk aanpassen aan het nieuwe leefgebied. Mitigerende maatregelen voor de habitatsverandering en water vraagstukken (zoals boven vermeld in de paragraaf over Fysieke Hulpbronnen) omvatten het instellen van een bufferzone rond de Nickerie rivier en de Koffiemakka kreek, als ook maatregelen opgenomen in het Water Managementplan. Menselijke hulpbronnen

7 De wereldwijde toename in de productie van biobrandstof in het afgelopen decennium heeft een aanhoudende discussie op gang gebracht over de vooren nadelen van de productie van biobrandstof ten opzichte van andere energiebronnen. Voor wat betreft de sociaaleconomische vraagstukken, heeft deze discussie zich meer gericht op de mate waarin verandering in het gebruik van land van invloed is op het lokale en vaak traditionele gebruik van land en de gebruikers van land. Een recent onderzoek naar de sociaaleconomische effecten van de productie van biobrandstoffen in de wereld heeft aangetoond dat de belangrijkste sociaaleconomische effecten te maken hebben met het verwerven van landbouw grond die reeds gebruikt wordt voor landbouw doeleinden en/of dat er veranderingen in het land en water gebruik komen bij de traditionele gebruikers en bij diegenen die het voor eigen gebruik aanwenden (German et al., 2011). Het Project heeft deze effecten grotendeels vermeden omdat het geen land zal verwerven dat momenteel aangewend wordt voor landbouw of voor eigen (familie) gebruik, noch worden er enige negatieve effecten verwacht voor traditionele middelen van bestaan. Het Project zal gedurende de constructie fase economische voordelen bieden aan de nationale Surinaamse economie en rechtstreeks belasting opbrengsten genereren voor Suriname uit de belastingen en royalties tijdens de operationele fase. Het Project zal ook economische voordelen opbrengen voor de lokale gemeenschappen, zoals het creëren van werkgelegenheid voor lokale bewoners en door het Project op gang gebrachte economische activiteiten, alsook ES-7 voordelen voor de middelen van bestaan die te maken hebben met toename van inkomsten en van mogelijkheden voor indirecte werkgelegenheid. Er worden enkele demografische effecten verwacht, zoals toename van de bevolking en een mogelijke toestroom van arbeiders van buiten de regio welke verandering kan brengen in het vormingsproces (cohesie) van de samenleving en in het lokaal bestuur. Bovendien kunnen er ook effecten optreden in de gezondheidstoestand van de mensen in de gemeenschappen alsook effecten in de lokale infrastructuur. Om deze effecten proactief te minimaliseren en beheersbaar te maken, zullen er verscheidene beheersmaatregelen worden getroffen zoals een Arbeiders Huisvesting en Integratie Plan, het maximaal aantrekken van lokale krachten/capaciteit, een Gezondheid en Veiligheidsplan voor de Gemeenschap, Ongedierte en Vector management plan en een Transport Gezondheids en Veiligheidsplan. De BP MUMA, die ten noorden van het Project gebied ligt was ten dele aangewezen vanwege haar historisch belang voor vroegere culturen. Het Hertenrits Natuur Reservaat, dat een groot deel van de BP MUMA beslaat, bevat belangrijke archeologische locaties van gevestigde landbouwers die het gebied al in de vierde eeuw A.D. begonnen te bevolken. Er liggen verscheidene bekende archeologische locaties ten noorden van het Project gebied, maar deze zullen geen effecten ondervinden van het Project. Hoewel er geen culturele locaties zijn geciteerd in het project gebied, bestaat de kans op archeologische vondsten tijdens de constructiefase omdat vroegere culturen van vrijwel de gehele kustlijn en

8 Wageningen gebruik maakten. Alhoewel de mogelijkheid bestaat (matig tot groot) dat men archeologische objecten of locaties tegenkomt ergens in het totale Projectgebied gedurende de constructie fase, is de kans klein dat men op zulke objecten of locaties stuit op de plek van de ethanolfabriek. Verscheidene maatregelen zullen genomen worden voor de bescherming van culturele hulpbronnen zoals: Aanvulling van archeologische veldonderzoeken in maagdelijke delen van het Project gebied die zeker verstoord zullen raken tijdens de constructie, en opgraving indien nodig als men stuit op archeologisch materiaal; Flexibiliteit in het Project ontwerp om objecten van culturele waarde te beschermen; en Het opzetten van een Chance Find Program (programma voor toevallige vondsten) alsook het trainen van Project managers en arbeiders. Als deze maatregelen getroffen zijn, kan de culturele waarde die in en rond het Project gebied bestaat, beheerd en beschermd worden. Beknopt effecten overzicht Onderstaande tabel somt de bevindingen van de MSEA op met betrekking tot de invloed van potentiële effecten op fysieke, biologische en sociaaleconomische hulpbronnen, er van uitgaande dat de mitigerende maatregelen zoals genoemd in de MSEA worden uitgevoerd. Zoals de tabel aangeeft zal het Project slechts één significant negatief effect hebben. Het Project zal naar verwachting positieve economische voordelen op zowel ES-8 gemeenschaps als nationaal niveau brengen. Er is een scala aan mitigerende en beheersmaatregelen uitgewerkt om positieve effecten te versterken, terwijl tegelijkertijd elk negatief effect ontstaan door het Project gemitigeerd, beheersd en/of gecompenseerd wordt. Deze maatregelen zijn opgenomen in Paragraaf 7 van het MSEA rapport. Aantal en Belangrijkheid van Hulpbronnen Overgebleven Effecten na Mitigatie Effect Groot Matig Klein Te verwaarlozen Lucht kwaliteit Natuurlijke Gevaren Lawaai Vibratie Geur Geologie, Topografie & grondlagen Water hulpbronnen (Versterking) Water hulpbronnen Land Biologie Water Biologie Cultureel Erfgoed Sociale hulpbronnen (Versterking) Sociale Hulpbronnen Transport