De Groen Proeven PvB s verantwoord

Transcriptie

1 Plant en Productie De Groen Proeven PvB s verantwoord Ontwerp en Creatie Voeding en Gezondheid Plant en Productie Leefomgeving en Recreatie Dier en Zorg Groenbreed

2 2

3 Inhoud Hoofdstuk 1 De Groen Proeven PvB s verantwoord 5 Hoofdstuk 2 Examenstandaarden Groen Proeven 9 Plant en Productie 10 Ontwerp en Creatie 17 Leefomgeving en Recreatie 25 Voeding en Gezondheid 33 Dier en Zorg 41 Hoofdstuk 3 Totaaloverzicht Groen Proeven PvB bank Plant en Productie 50 Ontwerp en Creatie 51 Leefomgeving en Recreatie 52 Voeding en Gezondheid 53 Dier en Zorg 54 Groenbreed 55 Bijlage Competentieoverzicht vmbo 58 3

4 4

5 Hoofdstuk 1 De Groen Proeven PvB s verantwoord In september 2013 is de Groen Proeven PvB-bank opgeleverd. Voor zes contextvelden zijn PvB s ontwikkeld (docentversie en leerlingversies). In hoofdstuk 3 vindt u een totaaloverzicht van de PvB s uit de PvB-bank. U vindt deze PvB s digitaal op de Groen Proeven website De Groen Proeven PvB s zijn gebaseerd op de zogenaamde examenstandaarden Groen Proeven, die de ontwikkelgroep Groen Proeven in samenwerking met het Cito heeft opgesteld. In deze examenstandaarden zijn de examenprogramma s landbouw en landbouwbreed vertaald naar kerntaken en werkprocessen (net als in het mbo). Verder is in beeld gebracht welke relatie er is tussen de werkprocessen en de exameneenheden van de landelijke examenprogramma s, inclusief de competenties (de LNK s en LBK s). Voor 5 contextvelden is een examenstandaard ontwikkeld: Plant en Productie Ontwerp en Creatie Ontwerp en Creatie Voeding en Gezondheid Leefomgeving en Recreatie Voeding en Gezondheid Dier en Zorg Plant en Productie Leefomgeving en Recreatie Dier en Zorg Voor het contextveld groenbreed is geen aparte examenstandaard ontwikkeld; de exameneenheden van landbouwbreed zijn gekoppeld aan de vijf vakgerichte contextvelden. De examenstandaarden vormen tevens een verantwoordingsdocument in relatie tot het PTA beroepsgericht (landbouw én landbouwbreed). In deze brochure vindt u de actuele versies van de examenstandaarden. Handig om bij de hand te hebben bij het maken van uw PTA en/óf wanneer u zelf een Groen Proeven PvB wilt maken op basis van het landelijke format (zie 5

6 De opbouw van een examenstandaard Elke examenstandaard begint met een totaaloverzicht van de kerntaken en werkprocessen die essentieel zijn voor dit contextveld. Kerntaken zijn de voor het contextveld meest kenmerkende activiteiten. Werkprocessen zijn onderdelen van de kerntaak: welke processen moet de leerling beheersen om de taak te kunnen uitvoeren? Met andere woorden: wat moet de leerling kunnen? De formulering van een werkproces bevat dan ook altijd een werkwoord (bijvoorbeeld: De leerling legt/maakt/verzorgt/et cetera ). Een examenstandaard bestaat uit een beperkt aantal kerntaken (maximaal vier), die uitgewerkt worden in werkprocessen. Een voorbeeld: Ontwerp en Creatie Kerntaken 1 Ontwerpen en maken van arrangementen en natuurlijke creaties 2 Presenteren en verpakken van producten en creaties van natuurlijke groene materialen Werkprocessen 1.1 De leerling maakt en onderhoudt ondergronden. 1.2 De leerling bepaalt kleur, vorm en materiaal. 1.3 De leerling maakt arrangementen. 2.1 De leerling verzorgt, verpakt en presenteert bloemen en planten. 2.2 De leerling etaleert en presenteert overige producten. 3 Verkopen en service verlenen 3.1 De leerling verkoopt met een klantgerichte houding. 3.2 De leerling berekent verkoopprijs en rekent af 3.3 De leerling voert eenvoudig bedrijfseconomische berekeningen uit. 4 Gebruiken, onderhouden en beheren van productiemiddelen en bedrijfsgebouwen 4.1 De leerling onderhoudt gereedschappen en hulpmiddelen 4.2 De leerling onderhoudt bedrijfsruimten. 6

7 Hierna vindt u in de examenstandaard per werkproces een uitwerking. U ziet: 1. welke exameneenheid/eenheden uit de examenprogramma s in relatie staan tot dit werkproces; 2. voor welke leerweg; 3. welke kenniseenheden uit het examenprogramma voorwaardelijk zijn voor het naar verwachting succesvol uitvoeren van dit werkproces; 4. welke competenties een leerling in elk geval moet aanspreken om dit werkproces goed uit te kunnen voeren. Deze uitwerking laat zien aan welk deel van de examenprogramma s landbouw en landbouwbreed dit contextveld gerelateerd is; welke LNK s, LBK s en welke competenties hiermee worden afgedekt. Een voorbeeld: 1.1 De leerling maakt en onderhoudt ondergronden LN/K/22 De leerling kan hulpmaterialen vakkundig gebruiken. LN/K/22.85G De leerling heeft kennis van hulpmaterialen en gereedschappen. Competenties: 3, 8, 9, en De leerling bepaalt kleur vorm en materiaal LN/K/3 LN/K/22 De leerling kan met plantmateriaal omgaan. De leerling kan de symbolische waarde van materialen toepassen. LN/K/3.20 De leerling kan de meest gangbare planten herkennen aan de eigenschapen en de naamgeving. LB/K/12.37 De leerling kan trends en ontwikkeling in producten en productie noemen en daarover gegevens verzamelen. LB/K/14 De leerling kan een bloemwerk samenstellen. Competenties: 2, 8, 9, 15 en 19 7

8 De vertaling naar de PvB De praktijksituatie vormt een essentieel onderdeel van elke PvB. Deze praktijksituatie is geschreven rond een aantal specifieke werkprocessen en competenties uit de examenstandaard. In hoofdstuk 1 van de docentversie van elke PvB staat verantwoord welke werkprocessen en competenties in de betreffende PvB expliciet worden beoordeeld en hoe deze zich verhouden tot de examenprogramma s. Bij de PvB De klant in de bloemenwinkel ziet dat er als volgt uit: 1. Verantwoording Deze PvB is gebaseerd op de examenstandaard Ontwerp en Creatie van Groen Proeven (zie ook Onderstaand schema maakt inzichtelijk hoe de te beoordelen werkprocessen en competenties in deze PvB zich verhouden tot de exameneenheden van de examenprogramma s landbouw en natuurlijke omgeving (LNK) en landbouwbreed (LBK). Kerntaken Werkprocessen LNK LBK LGK 1. Ontwerpen en maken van arrangementen en natuurlijke creaties 2. Presenteren en verpakken van producten en creaties van natuurlijke groene materialen 1.2 De leerling bepaalt kleur, vorm en materiaal. 1.3 De leerling maakt arrangementen. 2.2 De leerling etaleert en presenteert overige producten. 3, , Verkopen en service verlenen 3.1 De leerling verkoopt met een klantgerichte houding. 5,21 13,16 13a Competenties: (LNK/2 en LBK/2) Competenties 3 Samenwerken en overleggen 6 Presenteren 8 Vakdeskundigheid toepassen 14 Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten 4 8

9 Hoofdstuk 2 Examenstandaarden Groen Proeven Hierna volgen de examenstandaarden voor de vijf contextvelden, (inclusief groenbreed). U vindt ze ook digitaal op de Groen Proeven website De leerling verkoopt dieren, dierproducten en dierbenodigdheden 1.1 De leerling maakt een teeltmedium gereed Dier en Zorg Plant en Productie Ontwerp LN/K/11 en De leerling kan kosten en LN/K/11.47 De leerling kan kengetallen interpreteren LN/K/30 opbrengsten bepalen. LN/K/ De leerling is op de hoogte van de hoofdlijnen Creatie van wettelijke regelingen voor ondernemingen. ExamEnstandaard LB/K/13 De leerling kan op correcte LN/K/10.45 De leerling heeft inzicht in marketing/verkoop. LG/K/13a wijze klanten helpen en daarbij inspelen op consumentengedrag. LB/K/8 De leerling kan een winkel- presentatie verzorgen, artikel en verkoopklaar maken, afrekenen met een kassa en goederen ontvangen en verwerken. LN/K/6 De leerling kan teeltmedia LN/K/17.59G LN/K/17 gereed maken en onderhouden LN/K/6.31G LB/K/6 en daarbij de juiste materialen ExamEnstandaaRd en middelen inzetten. Leefomgeving en Recreatie LN/K/16 De leerling kan bemesting LN/K/16.58G LB/K/7 toepassen. De leerling heeft kennis van: > teeltmedia; > gewasbescherming; > ziekten en plagen; > oogstrijpheid. De leerling heeft kennis van: > voedingselementen; > meststoffen; > het effect van menselijk handelen op landschap en milieu; en kan: > de uitslag van een grond-/bemestingsonderzoek interpreteren. Voeding en Gezondheid dier en Zorg Competenties: 4, 5, 6, 8, 9, 14, 15, en 19 LB/K/7.28 De leerling kent de functie van voedingsmiddelen bij planten en de meststoffen waarin deze voorkomen en kan deze toepassen. Competenties: 4, 8, 9, 13, 15 en 16 9

10 Plant en Productie 10

11 Plant en Productie Plant en Productie 1.1 De leerling maakt een teeltmedium gereed Exameneenheid Kerntaken BB KB Werkprocessen GL Voorwaardelijke kennis 1 Telen van planten 1.1 De leerling maakt een teeltmedium gereed. LN/K/6 LN/K/17 LB/K/6 LN/K/16 LB/K/7 De leerling kan teeltmedia gereed maken en onderhouden en daarbij de juiste materialen en middelen inzetten. 2 Verrichten van verwerking- en afzethandelingen De leerling kan bemesting toepassen. 3 Gebruiken, onderhouden en beheren van productiemiddelen en gebouwen Competenties: 4, 8, 9, 13, 15 en 16 LN/K/17.59G De leerling heeft kennis van: 1.2 De leerling LN/K/6.31G verzorgt planten. > teeltmedia; 1.3 De leerling vermeerdert planten. > gewasbescherming; > ziekten en plagen; 2.1 De leerling kan oogsten. > oogstrijpheid. 2.2 De leerling maakt producten/gewassen verkoop klaar. 2.3 De leerling LN/K/16.58G voert kostprijsberekeningen De leerling en heeft andere kennis administratieve van: handelingen uit. > voedingselementen; > meststoffen; 3.1 De leerling onderhoudt gereedschappen en machines. > het effect van menselijk handelen op 3.2 De leerling onderhoudt gebouwen. landschap en milieu; en kan: > de uitslag van een grond-/bemestingsonderzoek interpreteren. LB/K/7.28 De leerling kent de functie van voedingsmiddelen bij planten en de meststoffen waarin deze voorkomen en kan deze toepassen. 11

12 Plant en Productie Uitwerking werkprocessen 1.1 De leerling maakt een teeltmedium gereed 1.1 De leerling maakt een teeltmedium gereed LN/K/6 De leerling kan teeltmedia LN/K/17.59G De leerling heeft kennis van: LN/K/17 Exameneenheid gereed maken en onderhouden BB KB GL LN/K/6.31G Voorwaardelijke kennis > teeltmedia; LB/K/6 en daarbij de juiste materialen > gewasbescherming; LN/K/6 De leerling kan teeltmedia LN/K/17.59G De leerling heeft kennis van: en middelen inzetten. ziekten en plagen; LN/K/17 gereed maken en onderhouden LN/K/6.31G > teeltmedia; oogstrijpheid. LB/K/6 en daarbij de juiste materialen > gewasbescherming; LN/K/16 De en middelen leerling kan inzetten. bemesting LN/K/16.58G De > ziekten leerling en heeft plagen; kennis van: LB/K/7 toepassen. > voedingselementen; oogstrijpheid. > meststoffen; LN/K/16 De leerling kan bemesting LN/K/16.58G De leerling heeft kennis van: het effect van menselijk handelen op LB/K/7 toepassen. > voedingselementen; landschap en milieu; > meststoffen; en kan: > het effect van menselijk handelen op > de uitslag van een grond-/bemestingslandschap en milieu; onderzoek interpreteren. en kan: LB/K/7.28 De leerling kent de functie van voedings- > de uitslag van een grond-/bemestingsmiddelen bij planten en de meststoffen waarin onderzoek interpreteren. deze voorkomen en kan deze toepassen. LB/K/7.28 De leerling kent de functie van voedings- Competenties: 4, 8, 9, 13, 15 en 16 middelen bij planten en de meststoffen waarin deze voorkomen en kan deze toepassen. Competenties: 4, 8, 9, 13, 15 en 16 12

13 Plant en Productie 1.2 De leerling verzorgt planten LN/K/3 De leerling kan met plant- LN/K/3.20 De leerling kan de meest gangbare planten LN/K/16 materiaal omgaan. LN/K/16.56 herkennen aan de eigenschappen en de LB/K/10 naamgeving. LN/K/6 LN/K/17 De leerling kan gewassen telen. LN/K/6.31G LN/K/17.59G De leerling heeft kennis van: > teeltmedia; > gewasbescherming; > ziekten en plagen; > oogstrijpheid. LB/K/17 LB/K/5 De leerling kan effecten van menselijk handelen op landschap en milieu beïnvloeden. LB/K/5.25 De leerling heeft kennis van de relatie tussen voedselproductie en teeltmaatregelen en de milieu effecten (regionaal en mondiaal) die daarbij optreden. Competenties: 8, 9, 10, 15 en De leerling vermeerdert planten LN/K/3 De leerling kan vermeerderings- LN/K/3.21 De leerling heeft van de meest gangbare planten LN/K/16 methoden (generatieve en LN/K/16.57G kennis van vermeerderingsmethoden. LB/K/6 vegetatieve) toepassen. Competenties: 8, 9, 15, en 16 13

14 Plant en Productie 2.1 De leerling kan oogsten LN/K/6 De leerling kan gewassen LN/K/6.31G De leerling heeft kennis van: LN/K/17 oogsten. LN/K/17.59G > teeltmedia; > gewasbescherming; > ziekten en plagen; > oogstrijpheid. Competenties: 3, 8, 9, 10, 15, 16, 18 en De leerling maakt producten/gewassen verkoop klaar LN/K/9 LN/K/26 De leerling kan kwaliteitseisen toepassen bij het vervaardigen van voedingsmiddelen. LB/K/14 De leerling kan een presentatie verzorgen, artikelen verkoop klaar maken en goederen ontvangen en verwerken. Competenties: 8, 9, 14, 15, 17 en 19 14

15 Plant en Productie 2.3 De leerling voert kostprijsberekeningen en andere administratieve handelingen uit LN/K/11 De leerling kan kosten en LN/K/11.47 De leerling kan kengetallen interpreteren. LN/K/30 opbrengsten bepalen. LN/K/ De leerling is op de hoogte van de hoofdlijnen van wettelijke regelingen voor ondernemingen. LG/K/14a De leerling kan een globale prijsberekening maken en regelmatig voorkomende administratieve handelingen op het gebied van beheer uitvoeren. LN/K/ De leerling is op de hoogte van de hoofdlijnen van wettelijke regelingen voor ondernemingen. Competenties: 4, 7, 11, 16, De leerling onderhoudt gereedschappen en machines LN/K/13 De leerling kan werktuigen, LN/K/32 installaties en pompen LB/K/15 onderhouden. LN/K/14 LN/K/15 De leerling kan diverse motorsystemen herkennen en onderhouden. LN/K/13.50 De leerling kan mechanische overbrengingen herkennen. Competenties: 8, 9, 15, 16 en 19 15

16 Plant en Productie 3.2 De leerling onderhoudt gebouwen LN/K/35 De leerling kan de meest voorkomende onderhoudswerkzaamheden aan gebouwen en erf uitvoeren. LN/K/ De leerling heeft kennis van onderhoudswerkzaamheden aan gebouwen en erf. Competenties: 8, 9, 10, 15, 16 en 19 16

17 3.1 De leerling verkoopt dieren, dierproducten en dierbenodigdheden LN/K/11 Ontwerp en LN/K/30 Creatie LB/K/13 LG/K/13a De leerling kan kosten en LN/K/11.47 De leerling kan kengetallen interpreteren opbrengsten bepalen. LN/K/ De leerling is op de hoogte van de hoofdlijnen van wettelijke regelingen voor ondernemingen. De leerling kan op correcte wijze klanten helpen en daarbij inspelen op consumentengedrag. LN/K/10.45 De leerling heeft inzicht in marketing/verkoop. LB/K/8 De leerling kan een winkelpresentatie verzorgen, artikel en verkoopklaar maken, afrekenen met een kassa en goederen ontvangen en verwerken. Competenties: 4, 5, 6, 8, 9, 14, 15, en 19 17

18 Ontwerp en Creatie Ontwerp en Creatie Kerntaken 1 Ontwerpen en maken van arrangementen en natuurlijke creaties 2 Presenteren en verpakken van producten en creaties van natuurlijke groene materialen Werkprocessen 1.1 De leerling maakt en onderhoudt ondergronden. 1.2 De leerling bepaalt kleur, vorm en materiaal. 1.3 De leerling maakt arrangementen. 2.1 De leerling verzorgt, verpakt en presenteert bloemen en planten. 2.2 De leerling etaleert en presenteert overige producten. 3 Verkopen en service verlenen 3.1 De leerling verkoopt met een klantgerichte houding. 3.2 De leerling berekent verkoopprijs en rekent af 3.3 De leerling voert eenvoudig bedrijfseconomische berekeningen uit. 4 Gebruiken, onderhouden en beheren van productiemiddelen en bedrijfsgebouwen 4.1 De leerling onderhoudt gereedschappen en hulpmiddelen 4.2 De leerling onderhoudt bedrijfsruimten. 18

19 Ontwerp en Creatie Uitwerking werkprocessen 1.1 De leerling maakt en onderhoudt ondergronden LN/K/22 De leerling kan hulpmaterialen vakkundig gebruiken. LN/K/22.85G De leerling heeft kennis van hulpmaterialen en gereedschappen. Competenties: 3, 8, 9, en De leerling bepaalt kleur vorm en materiaal LN/K/3 LN/K/22 De leerling kan met plantmateriaal omgaan. De leerling kan de symbolische waarde van materialen toepassen. LN/K/3.20 De leerling kan de meest gangbare planten herkennen aan de eigenschapen en de naamgeving. LB/K/12.37 De leerling kan trends en ontwikkeling in producten en productie noemen en daarover gegevens verzamelen. LB/K/14 De leerling kan een bloemwerk samenstellen. Competenties: 2, 8, 9, 15 en 19 19

20 Ontwerp en Creatie 1.3 De leerling maakt arrangementen LN/K/5 De leerling kan bloemwerk LN/K/5.27G De leerling heeft kennis van: LN/K/22 maken. > het maken van bloemwerk; LB/K/14 > het verzorgen van bloemwerk; > het presenteren van bloemwerk. LN/K/21.77 De leerling kan de meest gangbare levende materialen herkennen aan de uiterlijke eigenschappen en benoemen met de Nederlandse naam. LB/K/21.78 De leerling kan de meest gangbare levende materialen herkennen aan de uiterlijke eigenschappen en benoemen met de geslachtsnaam. Competenties: 8, 9, 10, 11, 13, 16 en 19 20

21 Ontwerp en Creatie 2.1 De leerling verzorgt, verpakt en presenteert bloemen en planten LN/K/5 De leerling kan bloemwerk LN/K/5.27G De leerling heeft kennis van: LN/K/21 verzorgen en presenteren. > het maken van bloemwerk; LN/K/22 > het verzorgen van bloemwerk; LB/K/14 > het presenteren van bloemwerk. LN/K/21.79 De leerling bezit productkennis van de meest gangbare assortiment in een bloemenwinkel en kan deze producten verzorgen en verkoopklaar maken. LN/K/21. 81G De leerling heeft van de meest gangbare planten kennis van groeivoorwaarden en vermeerderingsmethoden. LN/K/22 De leerling kan de kwaliteit van snijbloemen, kamerplanten en bloemwerk bewaken. Competenties: 8, 9, 13, 15, 16 en 17 21

22 Ontwerp en Creatie 2.2 De leerling etaleert en presenteert overige producten LN/K/22 De leerling kan producten presenteren en een presentatie verzorgen. LB/K/14 De leerling kan een winkel- presentatie verzorgen. Competenties: 8, 9, 14, 15 en De leerling verkoopt met een klantgerichte houding LN/K/5 De leerling kan een product LN/K/5.28 De leerling kan inkoopkanalen benoemen en de LN/K/21 verkopen/een verkoopgesprek LN/K/21.80 logistiek binnen een bloemenwinkel uitvoeren. LB/K/13 voeren. LN/K/10.45 De leerling heeft inzicht in marketing/verkoop. LB/K/13a LN/K/21 De leerling kan orders verzorgen. LN/K/5.28 LN/K/21.80 De leerling kan inkoopkanalen benoemen en de logistiek binnen een bloemenwinkel uitvoeren. LN/K/21 LG/K/13a De leerling kan een voorraad beheren. De kandidaat kan op correcte wijze klanten helpen en daarbij inspelen op consumentengedrag. Competenties: 2, 4, 6, 14 en 18 22

23 Ontwerp en Creatie 3.2 De leerling berekent verkoopprijs en rekent af LN/K/22 LB/K/14 De leerling kan de kostprijs van bloemwerk berekenen. LN/K/ De leerling kan kosten en opbrengsten bepalen en interpreteren en renteberekeningen maken. LB/K/14 De leerling kan afrekenen met een kassa. LB/K/16 De leerling kan verschillende geautomatiseerde systemen toepassen. Competenties: 7, 8, 15 en De leerling voert eenvoudige bedrijfseconomische berekeningen uit LN/K/11 De leerling kan kosten en LN/K/11.47 De leerling kan kengetallen interpreteren. LN/K/30 opbrengsten bepalen. LN/K/ De leerling is op de hoogte van de hoofdlijnen van wettelijke regelingen voor ondernemingen. LN/K/31 LB/K/14 De leerling kan een eenvoudige boekhouding voeren. LN/K/ De leerling is op de hoogte van de hoofdlijnen van wettelijke regelingen voor ondernemingen. Competenties: 7, 8, 15 en 19 23

24 Ontwerp en Creatie 4.1 De leerling onderhoudt gereedschappen en hulpmiddelen LN/K/22 LB/K/10 De leerling kan gereedschappen en hulpmaterialen vakkundig gebruiken en onderhouden. LN/K/22.85G De leerling heeft kennis van hulpmaterialen en gereedschappen. Competenties: 8, 9, 16 en De leerling onderhoudt bedrijfsruimten LN/K/35 De leerling kan de meest voorkomende onderhoudswerkzaamheden aan gebouwen uitvoeren. LN/K/ De leerling heeft kennis van onderhoudswerkzaamheden aan gebouwen en erf. Competenties: 3, 8, 16 en 19 24

25 1.1 De leerling maakt een teeltmedium gereed LN/K/6 LN/K/17 LB/K/6 Leefomgeving en Recreatie LN/K/16 LB/K/7 De leerling kan teeltmedia LN/K/17.59G gereed maken en onderhouden LN/K/6.31G ExamE nstandaar d en daarbij de juiste materialen en middelen inzetten. De leerling kan bemesting LN/K/16.58G toepassen. LB/K/7.28 De leerling heeft kennis van: > teeltmedia; > gewasbescherming; > ziekten en plagen; > oogstrijpheid. De leerling heeft kennis van: > voedingselementen; > meststoffen; > het effect van menselijk handelen op landschap en milieu; en kan: > de uitslag van een grond-/bemestingsonderzoek interpreteren. De leerling kent de functie van voedingsmiddelen bij planten en de meststoffen waarin deze voorkomen en kan deze toepassen. Competenties: 4, 8, 9, 13, 15 en 16 25

26 Leefomgeving en Recreatie ExamE nstandaar d Leefomgeving en Recreatie Kerntaken 1 In overleg met de opdrachtgever voorbereiden van werkzaamheden bij de aanleg en/of het onderhoud van natuur en leefomgeving 2 Verrichten werkzaamheden bij de aanleg en/of het onderhoud van natuur en leefomgeving 3 Gebruiken, onderhouden en beheren van productiemiddelen en bedrijfsgebouwen Werkprocessen 1.1 De leerling bereidt in overleg met de opdrachtgever de aanleg en/of het onderhoud voor. 2.1 De leerling voert de aanleg en/of het onderhoud uit en voert een opleveringsgesprek met de klant. 3.1 De leerling onderhoudt gereedschappen en machines. 3.2 De leerling onderhoudt gebouwen en leefomgeving. 3.3 De leerling voert kostprijsberekeningen en administratieve handelingen uit. 26

27 Leefomgeving en Recreatie ExamE nstandaar d Uitwerking werkprocessen 1.1 De leerling bereidt in overleg met de opdrachtgever de aanleg en/of het onderhoud voor LN/K/20 LB/K/3 LB/K/3 LB/K/4 LB/K/13 LG/K/13a De leerling kan een tuintekening/ tuinontwerp maken. De leerling kan m.b.v. instrumenten en apparaten schattingen en metingen uitvoeren. De leerling kan natuurbeschermingsmaatregelen/ milieumaatregelen toepassen. De leerling kan op correcte wijze klanten helpen. LN/K/10.45 De leerling heeft inzicht in marketing/verkoop. Competenties: 7, 8, 9, 13 en 14 27

28 Leefomgeving en Recreatie ExamE nstandaar d 2.1 De leerling voert de aanleg en/of het onderhoud uit en voert een opleveringsgesprek met de klant LN/K/18 LN/K/4 LB/K/3 De leerling kan aan de hand van een tuintekening/tuinontwerp een tuin (of een deel daarvan) aanleggen. LN/K/19.67 De leerling kan de meest gangbare houtachtige beplantingen en vermeerderingsmethoden herkennen en noemen. LN/K/3 De leerling kan met LN/K/20.71 De leerling kan de meest gangbare kruidachtige LB/K/10 plantmateriaal omgaan. beplantingen en vermeerderingsmethoden herkennen en noemen. LN/K/3.20 De leerling kan de meest gangbare planten herkennen aan de eigenschappen en de naamgeving. LN/K/4 LN/K/19 LN/K/20 LB/K/4 De leerling kan hulpmiddelen (gereedschappen en machines) bij aanleg en onderhoud inzetten. LN/K/4.24 De leerling kan aan de hand van een tekening een tuin (of een onderdeel daarvan) aanleggen. Competenties: 2, 3, 8, 9, 14, 15, 16, 18 en 19 >> Lees verder op de volgende pagina 28

29 Leefomgeving en Recreatie ExamE nstandaar d LN/K/18 De leerling kan de meest LN/K/16.58G De leerling heeft kennis van: voorkomende grondsoorten > voedingselementen; herkennen, bewerken en > meststoffen; bemesten. > het effect van menselijk handelen op landschap en milieu; en kan; > de uitslag van een grond-/bemestingsonderzoek interpreteren. LN/K/18.66G De leerling heeft kennis van: > grondsoorten; > de rol van voedingselementen. LN/K/4 De leerling kan werkzaamheden LN/K/19.67 De leerling kan de meest gangbare houtachtige LN/K/19 bij het aanleggen en het beplantingen en vermeerderingsmethoden LN/K/20 onderhouden van houtachtige herkennen en noemen. en kruidachtige begroeiingen en LN/K/20.71 De leerling kan de meest gangbare kruidachtige gazons verrichten. beplantingen en vermeerderingsmethoden herkennen en noemen. LN/K/18.66G De leerling heeft kennis van: > grondsoorten > de rol van voedingselementen LN/K/20.72G De leerling heeft kennis van: > ziektebeelden van kruidachtige gewassen; > gereedschappen; > functies van grasvelden. Competenties: 2, 3, 8, 9, 14, 15, 16, 18 en 19 >> Lees verder op de volgende pagina 29

30 Leefomgeving en Recreatie ExamE nstandaar d LB/K/4 De leerling kan natuur- LN/K/18.64G De leerling heeft kennis van: LB/K/5 beschermingsmaatregelen/ > materialen en gereedschappen voor onderhoud; milieumaatregelen toepassen bij > functies van dode materialen en technische aanleg en onderhoud. werken; > machines; > het effect van menselijk handelen op landschap en milieu. LB/K/5.25 De leerling heeft kennis van de relatie tussen voedselproductie en teeltmaatregelen en de milieueffecten (regionaal en mondiaal) die daarbij optreden. Competenties: 2, 3, 8, 9, 14, 15, 16, 18 en 19 30

31 Leefomgeving en Recreatie ExamE nstandaar d 3.1 De leerling onderhoudt gereedschappen en machines LN/K/4 LN/K/19 LN/K/20 LB/K/15 LN/K/32 De leerling kan hulpmiddelen (gereedschappen en machines) bij aanleg- en onderhoudswerkzaamheden onderhouden. LN/K/18.64G De leerling heeft kennis van: > materialen en gereedschappen voor onderhoud; > functies van dode materialen en technische werken; > machines; > het effect van menselijk handelen op landschap en milieu. LN/K/13 De leerling kan werktuigen, installaties en pompen onderhouden. LN/K/15 De leerling kan diverse motorsystemen herkennen en onderhouden. LN/K/13.50 De leerling kan mechanische overbrengingen herkennen. Competenties: 8, 9, 15, 16 en 19 31

32 Leefomgeving en Recreatie ExamE nstandaar d 3.2 De leerling onderhoudt gebouwen en leefomgeving LN/K/35 De leerling kan de meest gangbare onderhoudswerkzaamheden aan gebouwen en erf uitvoeren. LN/K/ De leerling heeft kennis van onderhoudswerkzaamheden aan gebouwen en erf. Competenties: 8, 9, 15, 16 en De leerling voert kostprijsberekeningen en administratieve handelingen uit LN/K/11 De leerling kan kosten en LN/K/11.47 De leerling kan kengetallen interpreteren. LN/K/30 opbrengsten bepalen. LN/K/ De leerling is op de hoogte van de hoofdlijnen van wettelijke regelingen voor ondernemingen. LG/K/14a De leerling kan een globale prijsberekening maken en regelmatig voorkomende administratieve handeling gericht op het gebied van beheer uitvoeren. LN/K/ De leerling is op de hoogte van de hoofdlijnen van wettelijke regelingen voor ondernemingen. Competenties: 4, 7, 8, 10, 16 en 19 32

33 Voeding en Gezondheid 33

34 Voeding en Gezondheid Voeding en Gezondheid Kerntaken 1 Beheersen van productieprocessen 2 Verrichten van verwerking- en afzethandelingen 3 Gebruiken, onderhouden en beheren van productiemiddelen en bedrijfsgebouwen Werkprocessen 1.1 De leerling zorgt voor de juiste grondstoffen voor het bereiden van een product. 1.2 De leerling bereidt en controleert een voedingsmiddel. 1.3 De leerling verpakt en slaat het bereide product op. 2.1 De leerling berekent de kostprijs van een voedingsmiddel. 2.2 De leerling verkoopt het eindproduct. 3.1 De leerling onderhoudt gereedschappen en hulpmiddelen. 3.2 De leerling onderhoudt bedrijfsruimten. 3.3 De leerling voert HACCP controles uit. 34

35 Voeding en Gezondheid Uitwerking werkprocessen 1.1 De leerling zorgt voor de juiste grondstoffen voor het bereiden van een product LN/K/9 LN/K/26 LN/K/26 De leerling kan kwaliteitseisen toepassen bij het vervaardigen van een product. De leerling kan informatie over voedingsmiddelen verwerken. LN/K/9.40 De leerling heeft kennis van: > de belangrijkste voedingsstoffen en voedingsmiddelen; > de relatie tussen de samenstelling van voedingsmiddelen en koop- en eetgedrag; > de positieve en negatieve eigenschappen van micro-organismen. Competenties: 8, 9, 11, 15 en 18 35

36 Voeding en Gezondheid 1.2 De leerling bereidt en controleert een voedingsmiddel LN/K/9 LN/K/26 LN/K/26 LB/K/9 De leerling kan kwaliteitseisen toepassen bij het vervaardigen van een product. De leerling kan bepalingen aan voedingsmiddelen uitvoeren en beoordelen. De leerling kan voedingsproducten vervaardigen. LN/K/9.40 De leerling heeft kennis van: > de belangrijkste voedingsstoffen en voedingsmiddelen; > de relatie tussen de samenstelling van voedingsmiddelen en koop- en eetgedrag; > de positieve en negatieve eigenschappen van micro-organismen. LB/K/9.32 De leerling kent de functies van humane voedingstoffen en de voedingsmiddelen waarin deze voorkomen. Competenties: 2, 3, 8, 9, 13, 15, 16, 17 en 18 36

37 Voeding en Gezondheid 1.3 De leerling verpakt en slaat het bereide product op LN/K/29 LB/K/9 De leerling kan voedingsmiddelen conserveren. LN/K/29.106G De leerling heeft kennis van: > persoonlijke hygiëne; > bedrijfshygiëne; > reiniging- en desinfectiemiddelen; > regels, voorschriften en procedures; > besmettingsrisico s en mogelijke gevolgen; > voedselinfectie en voedselbescherming. Competenties: 4, 8, 9, 13, 15, 16, 18 en De leerling berekent de kostprijs van een voedingsmiddel LG/K/14a De leerling kan een globale LB/K/14 kostprijsberekening maken. Competenties: 2, 4, 11 en 16 37

38 Voeding en Gezondheid 2.2 De leerling verkoopt het eindproduct LN/K/5 De leerling kan een product LN/K/10.45 De leerling heeft inzicht in marketing/verkoop. LN/K/21 verkopen/een verkoopgesprek LN/K/5.28 (eerste De leerling kan inkoopkanalen benoemen. LB/K/13 voeren. deel eindterm) LG/K/13a LB/K/14 De leerling kan een winkel- presentatie verzorgen. Competenties: 8, 9, 14, 15 en De leerling onderhoudt gereedschappen en hulpmiddelen LB/K/10 De leerling kan verschillende productiemiddelen onderhouden. LB/K/15 De leerling kan op een veilige wijze onderhoudswerk- zaamheden aan een installatie uitvoeren. Competenties: 8, 9, 16 en 19 38

39 Voeding en Gezondheid 3.2 De leerling onderhoudt bedrijfsruimten LN/K/28 LN/K/28 LN/K/28 De leerling kan regels, voorschriften en procedures rondom hygiëne toepassen. De leerling kan een reinigingsplan uitvoeren. De leerling kan een reinigingsplan opstellen, uitvoeren en controleren. LN/K/29.106G De leerling heeft kennis van: > persoonlijke hygiëne; > bedrijfshygiëne; > reiniging- en desinfectiemiddelen; > regels, voorschriften en procedures; > besmettingsrisico s en mogelijke gevolgen; > voedselinfectie en voedselbescherming. LN/K/29.106G De leerling heeft kennis van: > persoonlijke hygiëne; > bedrijfshygiëne; > reiniging- en desinfectiemiddelen; > regels, voorschriften en procedures; > besmettingsrisico s en mogelijke gevolgen; > voedselinfectie en voedselbescherming. LN/K/29.106G De leerling heeft kennis van: > persoonlijke hygiëne; > bedrijfshygiëne; > reiniging- en desinfectiemiddelen; > regels, voorschriften en procedures; > besmettingsrisico s en mogelijke gevolgen; > voedselinfectie en voedselbescherming. Competenties: 3, 8, 9, 16 en 19 >> Lees verder op de volgende pagina 39

40 Voeding en Gezondheid LN/K/35 De leerling kan de meest voorkomende onderhoudswerkzaamheden aan gebouwen uitvoeren. LN/K/ De leerling heeft kennis van onderhoudswerkzaamheden aan gebouwen en erf. Competenties: 3, 8, 9, 16 en De leerling voert HACCP controles uit LN/K/9 LN/K/27 LB/K/17 De leerling kan microorganismen kweken en aantonen en een microscoop gebruiken. De leerling kan kwaliteitseisen toepassen en instrumenten hanteren voor kwaliteitsverbetering LB/K/9.31 De leerling kan het belang van micro-organismen en additieven bij voeding noemen. LB/K/17.48 De leerling kent kwaliteitsinstanties, hun werkwijze en de regels waaraan ze uitvoering geven om de kwaliteit te borgen. Competenties: 7, 8, 9, 15 en 16 40

41 Dier en Zorg dier en Zorg 41

42 dier en Zorg Dier en Zorg 1.1 De leerling maakt een teeltmedium gereed Exameneenheid Kerntaken BB KB Werkprocessen GL Voorwaardelijke kennis 1 Verzorgen van dieren 1.1 De leerling hanteert dieren. LN/K/6 LN/K/17 LB/K/6 LN/K/16 LB/K/7 De leerling kan teeltmedia gereed maken en onderhouden en daarbij de juiste materialen en middelen inzetten. De leerling kan bemesting toepassen. 2 Voeren van dieren 2.1 De leerling voert dieren. 3 Verkopen van dieren, dierproducten en dierbenodigdheden Competenties: 4, 8, 9, 13, 15 en 16 LN/K/17.59G De leerling heeft kennis van: 1.2 De leerling LN/K/6.31G verzorgt dieren, hun > teeltmedia; huisvesting en hun leefomgeving. 1.3 De leerling controleert de conditie > gewasbescherming; en de gezondheid van dieren. 1.4 De leerling gebruikt gereedschappen > ziekten en en materialen plagen; bij de verzorging van dieren, hun huisvesting en hun > oogstrijpheid. leefomgeving. 1.5 De leerling verzorgt de opslag en afvoer van mest. LN/K/16.58G De leerling heeft kennis van: > voedingselementen; > meststoffen; 3.1 De leerling verkoopt dieren, dierproducten > het effect van en menselijk dierbenodigdheden. handelen op 3.2 De leerling geeft informatie en voorlichting landschap en over milieu; dieren. 3.3 De leerling voert kostprijsberekeningen en kan: en andere administratieve handelingen uit. > de uitslag van een grond-/bemestingsonderzoek interpreteren. LB/K/7.28 De leerling kent de functie van voedingsmiddelen bij planten en de meststoffen waarin deze voorkomen en kan deze toepassen. 42

43 dier en Zorg Uitwerking werkprocessen 1.1 De leerling maakt een teeltmedium gereed 1.1 De leerling hanteert dieren LN/K/6 De leerling kan teeltmedia LN/K/17.59G De leerling heeft kennis van: LN/K/17 Exameneenheid gereed maken en onderhouden BB KB GL LN/K/6.31G Voorwaardelijke kennis > teeltmedia; LB/K/6 en daarbij de juiste materialen > gewasbescherming; LN/K/25 De leerling kan dierenwelzijnshandelingen uitvoeren. en middelen inzetten. > ziekten en plagen; > oogstrijpheid. LB/K/8 De leerling kan dieren LN/K/16 De leerling kan bemesting LN/K/16.58G De leerling heeft kennis van: LN/K/8 verantwoord verzorgen. LB/K/7 toepassen. > voedingselementen; Competenties: 2, 4, 8, 9, 15 en 16 > meststoffen; > het effect van menselijk handelen op landschap en milieu; en kan: > de uitslag van een grond-/bemestingsonderzoek interpreteren. LB/K/7.28 De leerling kent de functie van voedingsmiddelen bij planten en de meststoffen waarin deze voorkomen en kan deze toepassen. Competenties: 4, 8, 9, 13, 15 en 16 43

44 dier en Zorg 1.2 De leerling verzorgt dieren, hun huisvesting en hun leefomgeving LN/K /7 De leerling kan dieren huisvesten LN/K/25.94 en 95 De leerling kan de meest voorkomende LN/K/23 en hun leefomgeving verzorgen. diersoorten en -rassen herkennen en beschrijven en heeft kennis van basisbegrippen van de voortplanting. LN/K/7.33G De leerling heeft kennis van: LN/K/23.90G > huisvestingsvormen; > verwerking en opslag van mest. LB/K/8 LN/K/8 LN/K/25 De leerling kan dieren verzorgen rekening houdend met hun welzijn. LN/K/8.38 De leerling heeft kennis van basisbegrippen van de erfelijkheidsleer en fokkerij. LB/K/10 De leerling kan basale verzorgingshandelingen voor dieren uitvoeren. Competenties: 2, 4, 8, 9, 15 en 16 44

45 dier en Zorg 1.3 De leerling controleert de conditie en gezondheid van dieren LN/K/25 LB/K/8 De leerling kan dieren verzorgen rekening houdend met hun welzijn. De leerling kan dieren verantwoord verzorgen en daarbij voorwaardelijke kennis toepassen over de gezondheid van dieren. LN/K/25.94 en 95 De leerling kan de meest voorkomende diersoorten en -rassen herkennen en beschrijven en heeft kennis van basisbegrippen van de voortplanting. Competenties: 2, 4, 7, 8, 9, 10, 15, en 16 45

46 dier en Zorg 1.4 De leerling gebruikt gereedschappen en materialen bij de verzorging van dieren, hun huisvesting en hun leefomgeving. LN/K/32 LN/K/32 LN/K/14 LN/K/35 LB/K/10 LB/K/15 LN/K/13 De leerling kan hoofdgroepen van materialen herkennen en gebruiken. De leerling kan de meest gangbare gereedschappen herkennen en gebruiken. De leerling kan de meest gangbare onderhoudswerkzaamheden aan gebouwen en erf uitvoeren. De leerling kan verschillende productiemiddelen onderhouden. De leerling kan op een veilige wijze onderhoudswerkzaamheden aan een installatie uitvoeren. LN/K/13.49 De leerling kan hoofdgroepen van materialen herkennen. LN/K/ De leerling heeft kennis van onderhoudswerkzaamheden aan gebouwen en erf. LB/K/15.44 De leerling kan: > de belangrijkste motorsystemen en hun werking noemen; > de belangrijkste aandrijfsystemen en -technieken noemen. LN/K/13.50 De leerling kan mechanische overbrengingen herkennen. Competenties: 2, 8, 9, 10, 15, 16 en 19 46

47 dier en Zorg 1.5 De leerling verzorgt de opslag en afvoer van mest LN/K/7 De leerling kan het bewaren en LN/K/23.90G De leerling heeft kennis van: LN/K/23 afvoeren van mest beoordelen. LN/K/7.33G > huisvestingsvormen; > verwerking en opslag van mest. LB/K/5 De leerling kan milieumaatregelen LN/K/7.34 De leerling kan de relatie tussen mest en milieu nemen om negatieve gevolgen leggen. voor het milieu te beperken. LB/K/5.25 De leerling heeft kennis van de relatie tussen voedselproductie en teeltmaatregelen en de milieueffecten (regionaal en mondiaal) die daarbij optreden. Competenties: 2, 4, 7, 8, 9, 10, 15, en De leerling voert dieren LN/K/7 De leerling kan dieren LN/K/7.36G De leerling heeft kennis van voedermiddelen. LN/K/24 verantwoord voeren afhankelijk LN/K/24.93G De leerling heeft kennis van: LB/K/8 van hun aard en gebruiksdoel en > voersoorten; gebruik maken van de > voersystemen; daarbij behorende hulpmiddelen. > voedernormen; en kan > voedingsberekeningen uitvoeren Competenties: 2, 8, 9, 13, 15, 16, 17 47

48 dier en Zorg 3.1 De leerling verkoopt dieren, dierproducten en dierbenodigdheden LN/K/11 De leerling kan kosten en LN/K/11.47 De leerling kan kengetallen interpreteren LN/K/30 opbrengsten bepalen. LN/K/ De leerling is op de hoogte van de hoofdlijnen van wettelijke regelingen voor ondernemingen. LB/K/13 LG/K/13a De leerling kan op correcte wijze klanten helpen en daarbij inspelen op consumentengedrag. LN/K/10.45 De leerling heeft inzicht in marketing/verkoop. LB/K/14 De leerling kan een winkel- presentatie verzorgen, artikelen verkoopklaar maken, afrekenen met een kassa en goederen ontvangen en verwerken. Competenties: 4, 5, 6, 8, 9, 14, 15, en 19 48

49 dier en Zorg 3.2 De leerling geeft informatie en voorlichting over dieren LN/K/8 LN/K/25 De leerling kan de meest voorkomende diersoorten en -rassen herkennen en beschrijven. LN/K/25 De leerling kan gegevens over dieren verzamelen. Competenties: 2, 4, 7, 8, 9, 10, 11, 15, en De leerling voert kostprijsberekeningen en administratieve handelingen uit LN/K/11 De leerling kan kosten en LN/K/11.47 De leerling kan kengetallen interpreteren. LN/K/30 opbrengsten bepalen. LN/K/ De leerling is op de hoogte van de hoofdlijnen van wettelijke regelingen voor ondernemingen. LG/K/14a De leerlingen kan een globale LN/K/ De leerling is op de hoogte van de hoofdlijnen van prijsberekening maken en wettelijke regelingen voor ondernemingen. regelmatig voorkomende administratieve handelingen op het gebied van beheer uitvoeren. LN/K/25 De leerling kan gegevens over dieren registreren. Competenties: 2, 4, 7, 8, 9, 10, 15, en 16 49

50 Hoofdstuk 3 Totaaloverzicht Groen Proeven PvB bank 2013 De Groen Proeven PvB bank blijft in ontwikkeling. Zie voor een actueel overzicht. Plant en Productie Examenprogramma 2 Plant en Productie Titel en omvang PvB 3 Onderwerp omschrijving Te beoordelen competenties LNK LBK LGK De kweker maakt er meer van... ** De leerling loopt stage bij een kwekerij. Hij moet een bestelling oppotten, uitzetten en verzorgen. De leerling controleert planten op evt. ziektes en controleert de voorraad teeltmedium. 8. vakdeskundigheid toepassen 9. materiaal & middelen inzetten 13. plannen & organiseren 16. instructies en procedures opvolgen 3, 9, 13, 14, 16, 32 6, 10, 14, 15 Als een Stekker** De leerling neemt een telefonische bestelling voor bewortelde stekken op en maakt de bestelling klaar voor levering. Hierna wordt er een nieuwe voorraad bewortelde stekken gemaakt. 2. beslissen & activiteiten initiëren 14. op behoeften en verwachtingen klant richten 15. kwaliteit leveren 19. bedrijfsmatig handelen 3, 9, 13, 14, 15, 16, 17, 26, 32 5, 6, 14, 15 De plant en de klant** Een klant vraagt informatie over vermeerdering en verzorging van een plant. De leerling staat de klant te woord en voert de vermeerdering uit. 8. vakdeskundigheid toepassen 9. materiaal & middelen inzetten 14. op behoeften en verwachtingen klant richten 15. kwaliteit leveren 3, 9, 13, 16, 19, 26, 32 6, 7, 10, 14 Horticultura** Er worden op een kwekerij producten geoogst die daarna verkoop klaar gemaakt worden. Voor veiling en/of particuliere verkoop. Er komt een bestelling binnen die klaargezet moet worden. 3. samenwerken & overleggen 8. vakdeskundigheid toepassen 13. plannen & organiseren 15. kwaliteit leveren 6, 9, 11, 13, 14, 17, 26, 30, 32 14, 15 14a 2 Exclusief voorwaardelijke kennis. 3 Alle Groen Proeven PvB s zijn gecodeerd. Deze codering geeft de omvang/complexiteit van de PvB aan. ** = een PvB rond 2-3 samenhangende onderwerpen (bijvoorbeeld ter afsluiting van een periode). *** = een PvB met een complexe opdracht rond meerdere onderwerpen (bv. ter afsluiting van een schooljaar). 50

51 Ontwerp en Creatie Ontwerp en creatie Examenprogramma Titel en omvang PvB Onderwerp omschrijving Te beoordelen competenties LNK LBK LGK De klant in de bloemenwinkel** Tijdens het maken van een presentatie komt er een klant in de winkel. De klant wordt geholpen en het verkochte boeket moet worden gemaakt en op een leuke manier worden ingepakt. De kostprijsberekening is ook een onderdeel. 3. samenwerken & overleggen 6. presenteren 8. vakdeskundigheid toepassen 14. op behoeften en verwachtingen klant richten 3, 5, 21, 22 13, 14, 16 13a De bloemschiktopper** Voor een bijzondere activiteit in de school worden (grotere) bloemstukken gemaakt naar eigen ontwerp BB/KB 6. presenteren 8. vakdeskundigheid toepassen 11. onderzoeken 18. met druk en tegenslag omgaan... GL 3. samenwerken & overleggen 6. presenteren 13. plannen & organiseren 18. met druk en tegenslag omgaan 3, 5, 11, 21, 22, 30, 31 13, 14 13a De blitse biedermeier*** Een biedermeier wordt telefonisch besteld en moet gemaakt en ingepakt worden. 2. beslissen & activiteiten initiëren 8. vakdeskundigheid toepassen 9. materiaal & middelen inzetten 14. op behoeften en verwachtingen klant richten 3, 5, 21, Plantadorus*** Een zorgcentrum geeft opdracht voor het inrichten van een plantenbak. De leerling gaat naar de locatie en ontvangt de opdracht. Het zorgcentrum verwacht een offerte. 5. relaties & netwerken bouwen 11. onderzoeken 12. leren 13. plannen & organiseren 3, 5, 21, a, 14a Uitpakken en wegzetten*** In een bloemenwinkel is veel vracht binnengekomen. Van de verschillende bloemen wordt de prijs berekend en de bloemen worden gelabeld weggezet. BB 8. vakdeskundigheid toepassen 13. plannen & organiseren 16. instructies en procedures opvolgen 18. met druk en tegenslag omgaan... KB/ GL 8. vakdeskundigheid toepassen 13. plannen & organiseren 17. omgaan met veranderingen en aanpassen 18. met druk en tegenslag omgaan 5, 21, 22, 35 10, 13, 14 13a De coole corsage** Er is een opdracht binnen gekomen voor bruidswerk. De corsage moet ontworpen en gemaakt worden. Ook de kostprijs, offerte en nacalculatie komen aan bod (KB en GL). 4. ethisch & integer handelen 8. vakdeskundigheid toepassen 14. op behoeften en verwachtingen klant richten 19. bedrijfsmatig handelen 3, 5, 10, 11, 21, 22, 30 12, 13, 14, 16, 21 5/27G, 13a, 14a De blikvanger*** Er wordt een presentatiewedstrijd gehouden. Het idee wordt eerst gepresenteerd door middel van een moodboard en daarna mag het uitgevoerd worden. Het budget en het kostenplaatje komen ook aan bod. 2. beslissen & activiteiten initiëren 3. samenwerken & overleggen 4. ethisch & integer handelen 6. presenteren 3, 5, 21,

52 Leefomgeving en Recreatie Examenprogramma Leefomgeving en Recreatie Titel en omvang PvB Onderwerp omschrijving Te beoordelen competenties LNK LBK LGK Onderhouden tuinen*** Bij een klant wordt een tuin onderhouden. De leerling bereidt zich voor en houdt bij welke werkzaamheden er gedaan worden. 3. samenwerken & overleggen 8. vakdeskundigheid toepassen 13. plannen & organiseren 14. op behoeften en verwachtingen klant richten 3, 4, 13, 18, 19, 20, 32, 35 3, 4, 5, 10, 15 5a, 14a Aanleg tuinen*** Bij een klant wordt een tuin aangelegd. De leerling draagt zorg voor de aanleg en kostprijsberekening. 7. formuleren & rapporteren 8. vakdeskundigheid toepassen 9. materiaal & middelen inzetten 14. op behoeften en verwachtingen klant richten 3, 4, 11, 18, 19, 20, 30, 32 3, 4, 5, 10, 14, 15 Een onderhoudsavontuur** Een klant geeft opdracht voor het onderhouden van een tuin. De leerling maakt een onderhoudsplan, voert dit uit en stuurt collega s aan. 3. samenwerken & overleggen 8. vakdeskundigheid toepassen 12. leren 13. plannen & organiseren 3, 4, 13, 15, 18, 19, 20, 32 3, 4, 10, 15 5a Het Pieterpad** De beheerder van het Pieterpad geeft opdracht voor het onderhoud aan een deel van de route. De bermen, het schelpenpad en picknickbanken hebben onderhoud nodig. 9. materiaal & middelen inzetten 13. plannen & organiseren, 14. op behoeften en verwachtingen klant richten 16. instructies en procedures opvolgen 3, 4, 11, 18, 19, 20, 30, 32, 35 3, 4, 10, 15 14a Een tweede leven** De directeur van een basisschool wil plantenbakken van gebruikt materiaal op het schoolplein. Hij wil ook graag een verzorgingsadvies van de beplanting. De leerling houdt een opleveringsgesprek. 2. beslissen & activiteiten initiëren 3. samenwerken & overleggen 9. materiaal & middelen inzetten 15. kwaliteit leveren 3, 4, 11, 18, 19, 20, 30 3, 4, 10, 13 13a, 14a Het is hier fantastisch** Op een recreatiepark worden speeltoestellen, sanitair en gebouwen gecontroleerd op schade of storingen. Deze worden verholpen en direct worden vragen van omstanders beantwoord. 7. formuleren & rapporteren 8. vakdeskundigheid toepassen 9. materiaal & middelen inzetten 14. op behoeften en verwachtingen klant richten 2, 3, 4, 11, 18, 19, 20, 30, 35 3, 4, 15 14a Buitenwerk in de buurt*** De gemeente geeft een schoolbedrijf opdracht voor het opknappen van bijvoorbeeld speeltuintjes in de buurt. Leerlingen inventariseren de werkzaamheden (bijvoobeeld onderhoud van toestellen en terrein), voeren deze uit en stellen aan de hand van de werkzaamheden een rekening op. BB/KB 3. samenwerken & overleggen 8. vakdeskundigheid toepassen 9. materiaal & middelen inzetten 16. instructies en procedures opvolgen... GL 3. samenwerken & overleggen 8. vakdeskundigheid toepassen 9. materiaal & middelen inzetten 14. op behoeften en verwachtingen klant richten 3, 4, 11, 13, 15, 18, 19, 20, 30, 32 3, 4, 13, 20 13a, 14a 52

53 Voeding en Gezondheid Voeding en gezondheid Examenprogramma Titel en omvang PvB Onderwerp omschrijving Te beoordelen competenties LNK LBK LGK De pizzabakker*** In de kantine geeft de chef opdracht om een gezonde pizza te maken. De GL leerling houdt eerst een marktonderzoek, zodat de KB en BB leerlingen de goede topping kunnen maken. De verpakking en etikettering moet er representatief uitzien. De KB en GL leerlingen verkopen de pizza zelf in de kantine. BB/KB 3. samenwerken & overleggen 8. vakdeskundigheid toepassen 13. plannen & organiseren 16. instructies en procedures opvolgen... GL 3. Samenwerken en overleggen 8. Vakdeskundigheid toepassen 11. Onderzoeken 13. Plannen en organiseren 5, 9, 21, 26, 29 9, 13, 14 13a, 14a Grootmoeders toetjes*** In de keuken van de kantine maken leerlingen yoghurt en vla. Dit wordt vanuit grondstoffen gemaakt. Vanuit een project komen er ouderen eten in de schoolkantine. De vlafip wordt geserveerd als toetje. 3. samenwerken & overleggen 8. vakdeskundigheid toepassen 13. plannen & organiseren 15. kwaliteit leveren 9, 26, 27, 29 9, 17 De smaakpolitie*** In een keuken wordt als kwaliteitsslag regelmatig een HACCPcontrole uitgevoerd. Aan de hand van de bevindingen wordt er een advies geschreven. 7. formuleren & rapporteren 8. vakdeskundigheid toepassen 11. onderzoeken, 13. plannen & organiseren 9, 26, 27, 28, 29 9, 17 Fraai verpakt** Voor de lancering van een nieuwe kroket is een aantrekkelijke verpakking nodig. Deze wordt ontwikkeld in overleg met een expert. 2. beslissen & activiteiten initiëren 6. presenteren 8. vakdeskundigheid toepassen 13. plannen & organiseren 5, 9, 21, 26, 29 9, 13, 14 13a 53

54 Dier en zorg Examenprogramma Dier en Zorg Titel en omvang PvB Onderwerp omschrijving Te beoordelen competenties LNK LBK LGK De manege** In een manege moeten paarden verzorgd en gelongeerd worden. 3. samenwerken & overleggen 8. vakdeskundigheid toepassen 9. materiaal & middelen inzetten 14. op behoeften en verwachtingen klant richten 8. 17, 23, 25 8, 10 De dierenkliniek*** In een dierenartsenpraktijk wordt een laatste check gehouden voor dat de eigenaar zijn dier op komt halen. 7. formuleren & rapporteren 8. vakdeskundigheid toepassen 14. op behoeften en verwachtingen klant richten 16. instructies en procedures opvolgen 8, 11, 14, 25, 30, 32 8, 13, 14 13a, 14a Dieren plezieren*** Naar aanleiding van een onderzoek wordt er een kooiverrijking gemaakt en gepresenteerd, daarbij komt een gebruikersadvies en kostenplaatje voor de KB en GL. De GL leerling schrijft bovendien een artikel voor de krant. 4. ethisch & integer handelen 6. presenteren 8. vakdeskundigheid toepassen 9. materiaal & middelen inzetten 8, 11, 14, 17, 23, 25, 30, a Welzijn dieren** In een dierenverblijf wordt een onderzoek gedaan naar dierenwelzijn. Er is aandacht voor huisvesting, verzorging en voeding. 8. vakdeskundigheid toepassen 11. onderzoeken 13. plannen & organiseren 16. instructies en procedures opvolgen 8, 11, 17, 23, 25, 30 8, 10, 13, 14 13a, 14a De Beestenboel*** In een dierenwinkel komt een klant die geïnformeerd wordt over de aanschaf van een dier. 3. samenwerken & overleggen 8. vakdeskundigheid toepassen 13. plannen & organiseren 14. op behoeften en verwachtingen klant richten 8, 11, 17, 24, 25, 30 8, 13, 14 13a, 14a Dierenmanieren*** Onderzoeken van het gedrag van dieren en het maken van een ontwerp voor verrijkingsmaterialen voor dieren. 2. beslissen & activiteiten initiëren 4. ethisch & integer handelen 8. vakdeskundigheid toepassen 11. onderzoeken 8, 11, 25, a 54

55 Groenbreed Examenprogramma Titel en omvang PvB Onderwerp omschrijving Te beoordelen competenties LNK LBK LGK Groenbreed De mini onderneming*** Op een markt worden eigen producten verkocht. De leerlingen stellen zelf de verkooprijs vast en adviseren en helpen de klanten. Daarnaast geeft de KB en GL leerling achtergrondinformatie van het product. 2. beslissen & activiteiten initiëren 3. samenwerken & overleggen 6. presenteren 15. kwaliteit leveren 5, 9, 21, 22, 26, 30 13, 14, 16 13a De Gagelkamp*** Een agrarisch ondernemer wil een nieuwe markt aanboren. Hij laat onderzoeken wat de mogelijkheden zijn en verwacht een presentatie van de bevindingen. BB/KB 6. presenteren 11. onderzoeken 13. plannen & organiseren, 18. met druk en tegenslag omgaan... GL 6. presenteren 11. onderzoeken 18. met druk en tegenslag omgaan 19. bedrijfsmatig handelen 11, 22, 30 14, 16 14a De klant is koning** Een partycentrum wil zijn zaal herinrichten. Leerlingen maken hiervoor een moodboard. Voor gasten dekken de leerlingen de tafel in sfeer, bereiden een gang, en serveren uit. De leerling houdt kosten en uren bij voor de rekening. BB/KB 6. presenteren 13. plannen & organiseren 15. kwaliteit leveren 16. instructies en procedures opvolgen... GL 6. presenteren 13. plannen & organiseren 15. kwaliteit leveren 19. bedrijfsmatig handelen 9, 11, 22, 26 9, 14 13a, 14a High tea*** Voor een themamiddag in een zorgcentrum wordt een high tea verzorgd. Er worden lekkere hapjes en bloemwerk gemaakt. Natuurlijk moet het budget in de gaten worden gehouden. BB/KB 3. samenwerken & overleggen 4. ethisch & integer handelen 15. kwaliteit leveren 18. met druk en tegenslag omgaan... GL 4. ethisch & integer handelen 8. vakdeskundigheid toepassen 15. kwaliteit leveren 16. instructies en procedures opvolgen 22, 26 9, 14 Lees verder op de volgende pagina 55