Jaarverslag Kloosterstraat 7, 9420 Erpe-Mere tel : 0479/ /

Transcriptie

1 Jaarverslag 2013 Kloosterstraat 7, 9420 Erpe-Mere tel : 0479/ info@welzijnsschakelommekeer.be /

2 INHOUD 1. Voorwoord 2. Onze visie op armoede 3. Onze missie 3.1. De 6 criteria 3.2. Puzzelstukken voor een ommekeer 4. Onze organisatie 5. Aantal betrokkenen 6. Basiswerking 6.1. Het belang van basiswerking 6.2. Huisbezoeken 6.3. Soepbabbels 6.4. Gezamenlijke groenten en fruitaankoop "Het Klokhuis" 6.5. Groepsactiviteiten 7. Themawerking 7.1. Werken aan krachten en in dialoog gaan 7.2. Werken rond het recht op onderwijs 7.3. Werken rond het recht op cultuur en vrije tijd De UiTPAS : prioriteiten voor mensen in armoede Sociaal artistiek project: De Courageusen De Foto-Expo Er op UiT! Concreet werken aan toeleiding 7.4. Werken rond het recht op mobiliteit (maatschappelijke dienstverlening) 7.5. Werken aan vorming binnen onze groep 7.6. Werken aan vorming buiten onze groep 8. Samenwerking met partners 9. Mogelijkheden tot ondersteuning Zin in vrijwilligerswerk? Steun onze actie: Heb jij ook een boontje voor Welzijnsschakel Ommekeer? 2

3 1. Voorwoord Op 25 februari 2014 hebben we, heel onverwacht, afscheid moeten nemen van Rita. Rita Quintyn was sinds het prille begin van de welzijnsschakel één van de steunpilaren van Welzijnsschakel Ommekeer. We missen je Rita! Jouw enthousiasme en gulle lach zullen zeker nog lang blijven nazinderen in onze werking. Het ga je goed Rita, waar je nu ook bent! Het kan frustrerend zijn altijd opnieuw de vele vooroordelen rond armoede te moeten weerleggen. Neen, het is geen verhaal van eigen schuld dikke bult. Neen, armen zijn geen profiteurs. Trouwens, wie kan rond komen met een leefloon heeft niet veel over om te profiteren maar moet elke maand meer dan knokken om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen. En neen, het zijn ook geen sukkelaars! Wie het over mensen in armoede of met armoede ervaring heeft mag niet te snel het woord sukkelaar in de mond nemen. Hoe goed bedoeld ook, je moet de betekenis van sukkelaar maar eens in een woordenboek opzoeken. Geloof me vrij, geen enkele verklaring of synoniem van sukkelaar is op hen toepasbaar, in tegendeel! Recht voor de raap, solidair, vindingrijk, creatief, zijn meer toepasbare adjectieven. Dit mochten we, meer dan ooit, ondervinden gedurende ons werkjaar 2013 dat gekenmerkt werd door een opwelling van creativiteit. Twee projecten, die we in samenwerking met onze partners Netwerk tegen Armoede,Welzijnsschakels, Cultuurnet Vlaanderen, realiseerden springen er uit dit jaar: De Courageusen en de foto-expo Er op Uit. Ze zijn het tastbare bewijs van die creativiteit, van hun inzet en zin voor samenwerking. De werkgroep, of beter de vriendengroep de Courageusen zag hierdoor het levenslicht. In dit verslag verneem je hierover heel wat meer! Het spanningsveld tussen een caritieve- en een structurele benadering van armoede zorgde ook in 2013 in onze vereniging voor discussie en controverse. Bij een caritatieve aanpak ligt het accent op het verstrekken van materiële ondersteuning, zij het, gelukkig maar, vaak onder protest. Bij een structurele aan pak van armoede daarentegen wordt gewerkt aan een mentaliteitsverandering in de samenleving. Via die weg willen wij ondermeer het beleid -meer nog dan vandaag hetgeval is- verplichten om rekening te houden met de gevolgen die hun (beleids)beslissingen kunnen hebben op het leven van mensen in armoede. De Welzijnsschakel Ommekeer heeft geopteerd voor de structurele aanpak en wil dit nogmaals benadrukken. Hierbij vertrekken we steeds vanuit de ervaringswereld van de mensen in armoede, vanuit hun talenten en sterktes. Onze themawerkingen onder andere rond onderwijs maken deze fundamentele optie concreet. Wij zetten ons af tegen elke vorm van paternalisme. In naam van alle bestuursleden wens ik hier ook nog eens onze beide medewerkers Licorice en Koen en alle vrijwilligers te bedanken voor het vele en puike werk dat ook in 2013 werd verzet. Jullie lezers wens ik veel leesgenot en een open geest zodat jullie er ook van overtuigd blijven, en indien dit nog niet hetgeval zou zijn, ervan overtuigd worden dat armoede uitsluiting betekent en een onrecht is! In naam van het bestuur, alle leden en vrijwilligers van de Welzijnsschakel Ommekeer Jos De Maere, voorzitter 3

4 2. Onze visie op armoede Bron: Gewoon mens mogen zijn! Visietekst verenigingen waar armen het woord nemen Armoede is uitsluiting We binden de strijd aan tegen armoede vanuit de ervaringen van mensen in armoede. Heel belangrijk in de strijd tegen armoede is dat iedereen gelijkwaardig kan deelnemen aan de samenleving en dat we de samenleving in vraag stellen wanneer die gelijkwaardigheid in het gedrang komt. Gelijkwaardigheid betekent voor ons ook het waarderen van ieders inzet en het garanderen dat iedereen dezelfde kansen krijgt. Omdat niet iedereen gelijke startposities heeft, moet er in de eerste plaats iets aan die ongelijkheid gedaan worden. Armoede betekent immers in de eerste plaats uitsluiting op verschillende vlakken. Het is het ontbreken van kansen en het niet mogen en kunnen meedoen, er niet bij horen. Het is een uitsluiting die maakt dat je rechten niet gegarandeerd zijn. Het feit dat de toegang tot iemands rechten geblokkeerd is, noemen we "structurele uitsluiting". Maar minstens zo zwaar is de confrontatie met sociale uitsluiting: de dagelijkse realiteit dat men op je neerkijkt, dat mensen weigeren om je als gelijkwaardig te zien en te behandelen, om je een plaats te geven, voor je op te komen: de ervaring dat je niet mag zijn wie je bent. Die structurele en sociale uitsluiting is niet zonder gevolgen. Dat mensen geen (goede) woning hebben, geen werk,... is het zichtbare deel van armoede. Soms noemt men dat het materiële of de buitenkant. Maar de binnenkant, de manier waarop mensen armoede beleven, is vaak nog veel pijnlijker om te dragen. Het is de ervaring van schaamte, stress, het gevoel gefaald te hebben, eenzaam zijn en zich onzeker en nutteloos voelen, maar ook van wantrouwen en angst. Armoede en uitsluiting treft steeds meer mensen, maar het raakt sommigen nog harder dan anderen. Hoe meer uitsluiting je ervaart op verschillende levensdomeinen en hoe langer het duurt, hoe kwetsbaarder en armer je bent. Wie heel zijn leven of zelfs van generatie op generatie deze uitsluiting (sociaal en structureel) ervaart, draagt dan ook onvermijdelijk de kwetsuren hiervan. Onze focus ligt daarom op de mensen die het meest en langst uitgesloten zijn: los van kleur, afkomst of achtergrond. Armoede is een onrecht! Niemand kiest ervoor om arm te zijn! Toch zoekt de samenleving vaak de oorzaak van armoede bij de persoon zelf. Door de verantwoordelijkheid eenzijdig bij mensen in armoede te leggen, riskeert men echter blind te zijn voor de maatschappelijke component. Armoede heeft immers in de eerste plaats een maatschappelijke oorzaak omdat de samenleving er niet in slaagt de rechten van mensen te verzekeren. Wie wil meedraaien in een steeds complexere samenleving heeft immers allerlei competenties (kennis en vaardigheden) nodig. En als je die niet van bij het begin mee hebt, dan riskeer je al achterop te lopen en uitgesloten te raken. Iets doen aan die ongelijke start is dan ook een verantwoordelijkheid van de ganse samenleving. Maar het bestaan van armoede plaatst ook grote vraagtekens bij ons systeem van sociale bescherming. 4

5 Armoede is met andere woorden een structureel probleem: het heeft te maken met hoe de samenleving is opgebouwd, kortom de structuur van de samenleving: dat gaat dan over de regels die gelden in ons economisch systeem, het beleid dat men voert, de wetten die men maakt en de manier waarop instellingen (organisaties en diensten) werken. Deze creëren armoede en houden ze in stand. Maar evenzeer is het van belang hoe mensen hebben geleerd met elkaar om te gaan of net om mekaar te mijden. Om armoede te bestrijden moeten we dan ook het beleid aanpakken zodat dit echt rekening houdt met de belangen van mensen in armoede. Maar alleen met regels en wetten te veranderen, komen we er niet zolang mensen niet ook in de dagelijkse praktijk rekening houden met de leefwereld en de noden van mensen in armoede. Dat kan enkel door een mentaliteitsverandering waarbij mensen er actief voor kiezen om zo te handelen dat iedereen -en met name de mensen die het meest uitgesloten worden- toegang heeft tot zijn/haar rechten. Alleen dan krijgen mensen in armoede een volwaardige en gelijkwaardige plaats in alle verenigingen, in buurtcomités, in schoolraden en vakbonden, kortom in de samenleving. Zo'n mentaliteitsverandering houdt ook in dat iedereen mee verantwoordelijk is in de mate dat hij of zij de mogelijkheid heeft om bij te dragen tot een oplossing. Armoede is een moeilijk en complex probleem en de mogelijkheden waarover iedereen beschikt om dit probleem op te lossen zijn erg verschillend, maar vaak ook aanvullend. Daarom is er nood aan solidariteit om samen aan de slag te gaan. Mensen in armoede samen met niet-armen, als partners: elk vanuit de eigen kennis, vaardigheden en ervaringen en met respect voor mekaar. Als we willen dat maatregelen om armoede te bestrijden ook echt kunnen werken, dan kan dat alleen als mensen in armoede ook hun stem laten horen en deelnemen aan het beleid zodat men niet enkel over hen beslist, maar met hen. Zij weten immers beter dan wie ook wat het betekent om in armoede te leven en om iedere dag het hoofd boven water te houden. Zij kennen de dagelijkse overlevingsstrategieën, de voor- en nadelen van maatregelen die armoede moeten bestrijden. Zij kunnen anders dan technici, vanuit de ervaring van de impact van maatregelen op het leven in armoede, de keerzijde van een nieuwe maatregel aanvoelen. Ze hebben ook de grote wil om te werken aan een betere wereld voor hun kinderen en voor anderen. (*) Gewoon mens mogen zijn! Visietekst verenigingen waar armen het woord nemen 5

6 3. Onze missie 3.1. Werken rond de 6 criteria Gezinnen met en zonder armoede-ervaring uit de regio van Erpe-Mere gaan samen op weg om armoede structureel te stoppen. We zijn sinds 2004 een welzijnsschakel : Sinds januari 2011 zijn we een erkende vereniging waar armen het woord nemen : We krijgen jaarlijks een subsidie van de Vlaamse Overheid in teken van het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding. We zijn als vereniging aangesloten bij het Netwerk tegen Armoede en werken op basis van zes criteria. Die zes criteria moeten allemaal in min of meerdere mate aan bod komen in onze werking om erkend te kunnen blijven als "Vereniging waar armen het woord nemen". De zes criteria werden bij het ontstaan van het Netwerk tegen Armoede, in 2003, geformuleerd door de mensen in armoede zelf. De zes criteria vormen een krachtig geheel, ze maken niet alleen mensen in armoede sterker; ze zijn ook een unieke formule in de structurele bestrijding van armoede. Die zes criteria zijn : blijven armen zoeken De vereniging moet blijk geven van een actieve openheid naar alle mensen in armoede, met een extra inspanning voor de meest geïsoleerde armen. Hierbij staan we open voor alle mensen in armoede zonder onderscheid van taal, ras, huidskleur, geslacht, geaardheid of geloofsovertuiging. Armen verenigen zich Armen en niet-armen samenbrengen in een onafhankelijke vzw met het doel armen uit hun maatschappelijk isolement te halen en hun slagkracht te vergroten. In hun werking zijn ze gericht op de samenwerking met andere organisaties en instanties die zich tot kansarmen richten. Armen nemen het woord Het creëren van voorwaarden opdat armen het woord kunnen nemen, met als einddoel een volwaardige gesprekspartner in de samenleving te vormen. Daartoe organiseren de verenigingen activiteiten die de kans bieden om deze vaardigheden te ontwikkelen. De armen moeten in de gelegenheid gesteld worden in de eigen vereniging ritme, snelheid en inhoud te bepalen. Werken aan maatschappelijke emancipatie De armen helpen groeien om hun burgerrechten volwaardig op te nemen en de maatschappij bewust te maken van de gelijkwaardigheid van armen en niet-armen. Werken aan maatschappelijke structuren Het stimuleren van de betrokkenheid van armen bij het beleid en bij de evaluatie van de maatschappelijke structuren en, de rechtstreekse contacten tussen de armen en de verantwoordelijken in de samenleving bevorderen. Dialoog en vorming Het streven naar solidariteit tussen de armen en de samenleving. Daartoe organiseren zij vormingsactiviteiten en zoeken actief partners in de samenleving om kennis over armoede, vanuit de ervaring van de armen, uit te wisselen en misverstanden, vooroordelen en uitsluitinggedrag bloot te leggen. 6

7 3.2. Puzzelstukken voor een ommekeer In 2012 hebben we met een groep een kunstwerk gemaakt van keramiek. Het kunstwerk bestaat uit puzzelstukken die kunnen zorgen voor een ommekeer in het leven voor mensen in armoede in Erpe- Mere. Het kunstwerk kreeg een permanente plaats in de wachtzaal van het Sociaal Huis van Erpe-Mere. We geven graag wat uitleg bij de puzzelstukken: Uitgeschopt worden door de maatschappij! Huis met een lage drempel In armoede moeten leven is veel meer dan geen geld hebben. Het gevoel er niet bij te horen, niet volwaardig te kunnen deelnemen, raakt ons veel dieper, doet veel meer pijn! Er bestaan spijtig genoeg nog veel vooroordelen over mensen die armoede-ervaring hebben. Zonder ons verhaal te kennen worden we nog vaak bestempeld als profiteur of marginaal. We hebben dan misschien weinig geld, maar daarom voelen we ons van binnen niet altijd arm! Onze rijkdom zit van binnen! We kunnen zorgen voor elkaar, we strijden voor een toekomst voor onze kinderen, we laten de moed niet zakken! Bij Ommekeer kan je gemakkelijk binnen vallen en worden er geen moeilijke vragen gesteld. Bij een tas koffie of soep krijg je de kans nieuwe mensen te leren kennen en je op je gemak te voelen. Alles kan, niets moet! In onze gemeente zouden er meer van die huizen moeten zijn met een lage drempel. Bv. een sociaal restaurant of een buurthuis waar je gemakkelijk binnen kan stappen en jezelf kan zijn. Zo zouden mensen die het moeilijk hebben gemakkelijker buiten komen. Met respect elkaar steunen! We zijn een groep die elkaar steunt. We geven elkaar eens stevige arm en dat maakt ons sterk. We staan er niet alleen voor, we hebben elkaar! In onze groep zijn er zowel mensen met armoede-ervaring als zonder armoedeervaring en we leren van elkaar en steunen elkaar. Samen kunnen we armoede de wereld uit helpen! Elkaar recht trekken! We proberen voor elkaar te zorgen. Als iemand een tijdje niet meer naar de groep komt of iemand heeft het moeilijk dan proberen we via een telefoontje of sms je of een huisbezoek er te zijn voor elkaar. We kunnen ook op elkaar terugvallen. Als iemand het niet ziet zitten om naar het Sociaal Huis of CAW te gaan. Dan gaan we samen, zo voelen we ons meer op ons gemak. We kunnen veel tips geven aan elkaar. Er zijn veel dingen die bestaan waar je recht op hebt, maar we weten dat niet altijd of de regels zijn te ingewikkeld. Er zit in onze groep een schat aan informatie en ervaringen die we proberen van mens tot mens door te geven. We maken elkaar sterker en trekken elkaar op die manier recht! 7

8 Een luisterend oor Als je armoede-ervaring hebt dat heb je serieuze problemen waar je zo maar niet mee naar buiten komt. Je voelt schaamte en schuld en je wilt jezelf beschermen. Je hebt al te vaak het deksel op de neus gehad. Het duurt een tijdje voor je beetje bij beetje je verhaal wil en kan doen. Luisteren betekent ook dat we echt kunnen meetellen. We kunnen ons gedacht zeggen, we kunnen mee beslissen in welke richting we willen gaan met onze groep. Er wordt veel te weinig geluisterd naar mensen die ervaring hebben met armoede. Er wordt vaak gepraat en beslist over ons, boven onze hoofden, door mensen die niet weten wat het is. Terwijl wij dagelijks moeten knokken om te leven, vaak overleven met een te laag inkomen. Iedereen gelijk! Het is voor ons belangrijk dat iedereen gelijkwaardig kan deelnemen in onze vereniging maar ook in onze samenleving. Natuurlijk is iedereen verschillend, maar iedereen heeft zijn talenten en kwaliteiten. Gelijkwaardigheid betekent voor ons dat iedereen zijn inzet wordt gewaardeerd en dat iedereen dezelfde kansen krijgt. Daar proberen wij aan te werken binnen maar ook buiten onze groep. Uiteindelijk wil iedereen een menswaardig leven opbouwen, zonder steeds afhankelijk van iemand te moeten zijn. Altijd dank U moeten zeggen, altijd moeten hulp vragen, helpt ons ook niet vooruit! Naar buiten durven komen Een open deur is belangrijk. Je welkom voelen, je snel op je gemak voelen en niet bekeken worden. Jezelf mogen zijn op een ongedwongen manier. Langs een open deur kom je niet enkel binnen bij Ommekeer, het is ook de bedoeling naar buiten te komen. Als je armoede-ervaring hebt dan kom je minder buiten, je sluit je op. Door mee te doen in onze vereniging durf ik terug buiten komen en uit mijn schelp komen. Een open deur is ook durven naar buiten komen met ons verhaal. Leerkrachten, vrijwilligers uit het verenigingsleven of hulpverleners komen meestal uit de middenklasse en weten niet wat het is in armoede te leven. Door met ons verhaal naar buiten te komen, hopen we dat we elkaar beter leren kennen en dat vooroordelen plaats maken voor begrip en dat we samen op weg kunnen gaan om armoede aan te pakken. Liggen en rechtstaan! Door deel te nemen aan de groepswerking leren we veel nieuwe dingen kennen, het verruimt je horizon, je leert je talenten kennen en gebruiken, je leert wat je rechten en plichten zijn, je leert praten over je problemen, je leert opkomen voor jezelf, je wordt sterker! Je leert dat niemand er voor kiest om in armoede te leven en dat iedereen het recht heeft op een menswaardig leven! We hebben net zoals iedereen het recht gewoon mens te zijn! Het zorgt voor een ommekeer in je leven! 8

9 4. Onze organisatie Eind 2003 vinden een groep geëngageerde mensen elkaar en ontstaat de Welzijnsschakel van Erpe- Mere. Sinds april 2008 zijn we een vzw geworden, en bestaan we onder de naam Welzijnsschakel Ommekeer vzw. De algemene vergadering en raad van bestuur staan in voor de grote krijtlijnen en de financiën van onze vereniging. In de werkgroep vrijwilligers/visie denken we samen na over waar we als vereniging naartoe willen. Het zijn vooral de verschillende werkgroepen die de richting van onze vereniging bepalen. Bij de werkgroepen staat tandemwerking centraal (samen op weg : mensen met en zonder armoede-ervaring). Basiswerking: De werkgroep ontmoetingsmomenten is de werkgroep die de ontmoetingsmomenten zoals de gezamenlijke groenten en fruitaankoop en soepbabbels organiseert. De werkgroep huisbezoeken staat in voor de vorming van de huisbezoekers en de opvolging van de huisbezoeken. De werkgroep ontspanning plant en organiseert laagdrempelige sociale en culturele groepsactiviteiten. Themawerking: De werkgroep ons recht werkt rond structurele aanpak van de armoede. Drie thema s staan hierbij centraal: recht op cultuur en vrije tijd (wg de courageusen), onderwijs (oudergroep) en maatschappelijke dienstverlening. De werkgroep vorming en dialoog staat in voor vorming rond armoede binnen en buiten de groep. Onze themawerking richt zich ook op de gemeente Lede en Haaltert, waar we in samenwerking met de welzijnsschakel van Lede en Haaltert armoede structureel willen aanpakken. We werken ook structureel samen met de Vierdewereldgroep Mensen voor Mensen van Aalst. 9

10 5. Overzicht van het aantal betrokkenen bij onze werking in 2013 Basiswerking Aantal gezinskernen die worden bereikt (dec 2013) : 132 met armoede-ervaring (+13% in vergelijking met 2012), 21 zonder armoede-ervaring Gemiddeld aantal aanwezigen op gezamenlijke groenten en fruitaankoop :146 Gemiddeld aantal aanwezigen op soepbabbels: 28 Gemiddeld aantal aanwezigen op eigen groepsactiviteiten: 112 Themawerking Gemiddeld aantal deelnemers themawerking vrije tijd en cultuur (De Courageusen) : 14 Gemiddeld aantal deelnemers themawerking vrije tijd en cultuur (foto-expo Er op UiT ): 9 Gemiddeld aantal deelnemers aan vormingen buiten de groep: 9 Gemiddeld aantal deelnemers die we in groep toeleiden naar culturele activiteiten: 19 Gemiddeld aantal deelnemers werkgroep ontspanning: 11 Gemiddeld aantal deelnemers werkgroep huisbezoeken: 8 Vrijwilligers Aantal vrijwilligers met armoede-ervaring in de vereniging: 28 Aantal vrijwilligers zonder armoede-ervaring in de vereniging: 18 Verdeling van de aangesloten gezinnen in armoede volgens dorpskern april 2014 percentage van aantal gezinnen in armoede aangesloten bij Ommekeer totaal aantal inwoners Mere 84 5% Erpe 27 1,60% Burst 17 1,70% Aaigem 7 0,90% Bambrugge 5 0,90% Ottergem 1 0,60% Erondegem 2 0,30% TOTAAL AANTAL GEZINNEN % van onze gezinnen zijn woonachtig in de sociale woonwijken van Erpe-Mere 10

11 6. De basiswerking 6.1 Het belang van basiswerking bron : Gewoon mens mogen zijn! Visietekst verenigingen waar armen het woord nemen In de verenigingen waar armen het woord nemen, staan de ervaringen van mensen in armoede centraal. Luisteren naar mensen in armoede vraagt echter om actie: we komen dan ook in de eerste plaats samen om armoede te bestrijden, om samen te strijden voor een rechtvaardigere samenleving. Samenkomen om maatschappelijke structuren te veranderen gaat echter niet vanzelf, maar is gekoppeld aan een basiswerking. Verenigen geeft energie en een vereniging staat of valt met een basiswerking. Mensen ontmoeten er mekaar en ervaren er doorgaans heel wat solidariteit. Dit is vooral zichtbaar wanneer men als groep naar buiten komt. Om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen in armoede hun weg vinden in de vereniging houdt men de drempel zo laag mogelijk en krijgen mensen de tijd om op verhaal te komen. Mensen die geïsoleerd waren bouwen zo opnieuw contacten op. De vereniging is voor heel wat mensen dan ook een thuis waar anderen je aanvaarden zoals je bent, en je tegelijk ook steeds uitnodigen om je eigen grenzen te verleggen. Dat een vereniging een thuis wordt, gebeurt uiteraard niet vanzelf. Veel heeft te maken met het vertrouwen dat er is tussen de mensen die de vereniging uitmaken. het houdt vaak ook in dat er extra aandacht moet zijn voor de mensen die het meest uitgesloten zijn en dat men uitsluiting binnen de vereniging -van mensen ten aanzien van anderen- ten allen tijde vermijdt. Dit houdt ook in dat men waakzaam is voor vooroordelen: bv van nieuwe armen t.a.v. generatiearmen, vooroordelen tegenover etnisch-culturele minderheden,... Een lage drempel houdt ook in dat de vereniging niet werkt met vaste lidmaatschappen en voortdurend openstaat voor nieuwe deelnemers. Hierbij doet men heel gerichte inspanningen om telkens de meest geïsoleerde armen bij de werking te betrekken Huisbezoeken Mensen in armoede leven vaak in een isolement. Door uitsluiting hebben ze te maken met achtereenvolgende teleurstellingen, slechte ervaringen, schaamte en komen de gezinnen meestal niet naar buiten met hun problemen. Vaak nemen ze minder deel aan het sociale leven. Welzijnsschakel Ommekeer hecht veel belang aan de opbouw van een relatie tussen mensen met en zonder armoede-ervaring. Huisbezoeken zijn daarbij een belangrijk middel. Bij de start van de werking werden telkens tandems gevormd. Elk gezin in armoede werd gelinkt aan een vrijwilliger zonder armoede. Maandelijks, later tweemaandelijks vond er een contact plaats. Doordat er veel nieuwe gezinnen aangemeld worden, was deze formule niet langer houdbaar. Er werd beslist dat de tandems die al bestonden eventueel verder kunnen werken, ze kunnen ook afgebouwd worden als de gezinnen op de groepsbijeenkomsten aanwezig zijn. Bij nieuwe gezinnen en gezinnen die een tijdje niet meer aanwezig waren op groepsmomenten vinden er wel nog huisbezoeken plaats.dit is een zinvolle, warme en leerrijke gebeurtenis voor de twee leefwerelden. Het is zeker niet de bedoeling om als hulpverlener op bezoek te gaan. Vrijwilligers zijn in de eerste plaats als mens aanwezig. 11

12 "Huisbezoeken zijn altijd een beetje verrassend. Ik kreeg de naam en het adres van een gezin door via een dienst in Sint-Niklaas. De mensen waren naar Erpe-Mere verhuisd. Ten eerste was het adres verkeerd. Met wat fantasie kon ik toch terug vinden waar het gezin woonde (ik koos op mijn gps een adres dat leek op de straatnaam die ik doorkreeg).ten tweede dacht ik dat ik mij met gebarentaal zou moeten verstaanbaar maken, gezien de vreemde naam van het gezin. Tot mijn grote verrassing sprak de vrouw het dialect van de streek. Zij was Afrikaans maar was opgevoed in Aalst. Haar partner wacht op papieren en was gevlucht uit Oeganda. Werk vinden is voor hem niet vanzelfsprekend. Het jonge gezin met een kersverse baby had nood aan nieuwe contacten in de streek. Als je weinig geld hebt, is er ook geen geld om buiten te komen, vertelden ze. Op het volgende ontmoetingsmoment van de welzijnsschakel willen ze er bij zijn. Ten slotte viel het op dat het gezin én ikzelf graag naar de Voice van Vlaanderen kijken op VTM. De wereld is klein Lieven,, Erpe-Mere We hebben in 2013 twee avondvergaderingen georganiseerd om de huisbezoekers bij elkaar te brengen. Op de eerste avond werden een aantal concrete (maar wel anonieme) situaties voorgelegd en besproken. Op de tweede avond werden alle adressen van de gezinnen waar op huisbezoek gegaan wordt overlopen en geactualiseerd. Er werd ook bekeken wie waar langs gaat, waar er een andere huisbezoeker zinvol kan ingezet worden of waar een huisbezoek niet langer een noodzaak is. Knelpunten tijdens de huisbezoeken werden op een discrete en respectvolle manier besproken. We hanteren het principe dat we praten over mensen alsof ze er zelf bij zijn. Er waren 10 nieuwe gezinnen die werden doorgegeven om een huisbezoek te ontvangen. Tijdens de vorming werd de huisbezoeken top10 besproken. Huisbezoeken-top-10 door mensen met en zonder armoede-ervaring : 1-We hebben grote vindingrijkheid om gezinnen in uitsluiting te vinden én om taal te vinden om hen te benaderen. 2-Het is maatwerk 3-We gaan gezinnen in uitsluiting hun draagkracht vergroten (we gaan ze niet veranderen) 4-We moeten niets verkopen 5-We komen ongewapend 6-Er is een deur die altijd wat verder open gaat 7-We groeien naar een wederkerige relatie 8-Elke soort van huisbezoek is belangrijk (van deurcontact tot thuisbezoek) 9-Netwerken en samenwerking is belangrijk. In samenwerkingen moeten we de welzijnsschakeleigenheid een gewaardeerde plaats laten krijgen 10-In huisbezoeken wordt de kern van welzijnsschakelwerk/-visie/-aanpak duidelijk Niet wat je doet, maar hoe je het doet is belangrijk. Wat je doet voor mij, zonder mij, doe je tegen mij (Ghandi) 12

13 6.2. Soepbabbels Wij willen met onze vereniging een plaats zijn waar iedereen zich thuis kan voelen en waar voldoende ruimte is voor ontmoeting, vaak alleen maar om even bij te praten maar ook om samen na te denken en in gesprek te gaan met elkaar en met beleidsmakers en hulpverleners over die zaken die ons leven leuk of lastig maken. Elke eerste en derde donderdag van de maand is het verzamelen geblazen voor een soepbabbel in ons ontmoetingshuis nu in de Kloosterstraat 7 te Mere. Al om 10u00 gaan enkele vrijwilligers aan de slag om de lekkere soep te bereiden; liefst met gehaktballetjes. Tussen twaalf en twee zijn alle leden van de welzijnsschakel ommekeer welkom om te genieten van een lekkere tas soep met boterhammen en beleg. We bieden dit aan tegen een democratisch prijsje van 1 euro. Geen soepbedeling maar samen ervoor zorgen dat er soep op tafel komt en dat er ruimte is voor een gezellige babbel. Nadien is er ook koffie. Deze soepbabbel is ook het uitgelezen moment om informatie te delen over heel diverse onderwerpen die ons allen aanbelangen. Volgende thema's kwamen aan bod : Hoe kan in het aanbod van de UiTpas terugvinden op het internet? informatie rond mobiliteit en de belbus, Het aanbod in CC De Werf, film Joseph de Rebel met een nabespreking,...daarenboven houdt het sociaal huis van Erpe-Mere tijdens de soepbabbel eens per maand een zitdag waar iedereen met zijn vragen terecht kan. De soepbabbel is ook een goed moment om mensen toe te leiden naar het sociaal, cultureel en sportief aanbod. Deze formule slaat aan en met een gemiddelde aanwezigheid van 28 deelnemers op een donderdagmiddag kunnen we toch spreken van een succes maar er blijft ruimte voor meer. 13

14 6.4. Maandelijkse gemeenschappelijke aankoop van groenten en fruit: Het Klokhuis Elke 2 e zaterdag van de maand, bieden wij, gezinnen in armoede gekend bij de welzijnsschakel Ommekeer, groenten en fruit aan. Door onze maandelijkse groepsaankoop kunnen mensen in armoede bij ons aan zeer gunstige prijzen verse groenten en fruit aankopen. Zij betalen de helft van de aankoopprijs en de rest wordt gedragen door de vereniging. In 2013 hebben we een omzet gemaakt van 15,000 euro. Om iedereen de kans te geven, is de aankoop gelimiteerd. Zo mag er per persoon in het gezin 1 kg fruit/groenten aangekocht worden. We blijven hierbij continu prijzen vergelijken om onze groenten en fruit zo voordelig mogelijk te kunnen aanbieden. Wij maken ook dankbaar gebruik van deze gelegenheid om extra aandacht te vestigen op gezondheid en mensen te stimuleren om gezond te eten. Door zowel in voormiddag als in de namiddag open te zijn is er meer spreiding en is er meer tijd voor een babbel en het is aangenamer werken voor de vrijwilligers. Naast de aankoop krijgen de mensen er ook de gelegenheid tot een babbel met koffie en koekjes. We doen dit om mensen in armoede samen te brengen, uit hun sociaal isolement te halen en nieuwe contacten te leggen.. Er zijn altijd enkele vrijwilligers die nieuwe mensen ontvangen of eventuele vragen beantwoorden. Door die verkoop bereiken we een groot aantal gezinnen, gemiddeld zo n 65 tal (gemiddeld 10 gezinnen meer dan in 2012 ). Sommige mensen komen juist groenten kopen en zijn onmiddellijk weer weg, de meesten kunnen er gerust een hele namiddag gezellig doorbrengen. Je ziet dat sommigen afspreken om rond hetzelfde uur te komen zodat ze samen een koffie kunnen drinken en wat kunnen praten met elkaar. Anderen vinden het fijn dat er iemand is die naar hun probleem kan luisteren. De gezinnen kunnen er ook informatie krijgen, zoals rond groepsuitstappen, toneel, enz. We aanzien de gezamenlijke groenten en fruitaankoop als een coöperatieve werking omdat we ernaar streven zoveel mogelijk gezinnen actief te laten deelnemen aan het organiseren van de verkoop. Het is een maandelijkse samenwerkingsoefening, in tandem, die goed draait en waar iedereen zich goed bij voelt. 14

15 Voor 2014 blijven we deze tandemwerking prioritair vooropstellen zodat de participatie van mensen in armoede in de toekomst steeds verder wordt verzekerd. Er zijn nog altijd gezinnen in armoede voor wie de drempel te hoog is om naar onze gezamenlijke groenten en fruitaankoop te komen. We blijven deze mensen actief opsporen en stimuleren via onze werking huisbezoeken. We blijven ook verder zoeken naar structurele oplossingen voor mensen die vervoerproblemen hebben om naar onze gezamenlijke groenten en fruitaankoop en andere activiteiten te komen. Door het toenemend succes neemt de groenten en fruitverkoop een steeds groter wordende deel van ons budget in beslag. Hiervoor zullen we in 2014 verder actief inkomsten zoeken. Parallel hiermee blijven we de noden toetsen en er verder op toezien dat de juiste mensen bereikt worden. Via onze klokhuiswerking willen we blijven garanderen dat mensen in armoede aan betaalbare prijzen lekkere en gezonde groenten en fruit kunnen blijven aankopen Behaalde resultaten: JAAR KOSTEN GROENTEN EN FRUIT BIJDRAGEN LEDEN KOST VOOR WZS OMMEKEER , , , , , , , , , , , , , , ,00 In 2012 waren er gemiddeld een 55 gezinnen. In 2013 liep dit op tot

16 6.5. Sociale, culturele groepsactiviteiten Gezinnen in armoede worden vier maal per jaar uitgenodigd om deel te nemen aan groepsactiviteiten en ontspanningsmomenten die we zelf organiseren. Onze vereniging probeert gezinnen met en zonder armoede-ervaring samen te brengen zodat we elkaars leefwereld beter leren kennen. Deze laagdrempelige activiteiten zorgen voor een opbouw van basisvertrouwen. Vaak is de weg naar cultuur en ontspanning voor mensen in armoede moeilijk, niet alleen door geldgebrek maar beperkte mobiliteit,moeilijke sociale contacten, gevoeligheden aan de binnenkant en praktische problemen zoals kinderopvang spelen hierbij ook een rol. De sociale en culturele groepsactiviteiten halen mensen uit hun isolement en laat mensen in armoede de eerste stappen zetten binnen onze vereniging. Door enkele laagdrempelige sociale, culturele activiteiten samen te organiseren, verantwoordelijkheid te geven en nemen, groeit het vertrouwen en zijn mensen minder geremd om deel te nemen aan culturele activiteiten buiten de groep met de UiTPAS. Een goede verwelkoming en onthaal zijn bij deze activiteiten heel belangrijk. Deze activiteiten worden georganiseerd vanuit de werkgroep ontspanning. De volgende activiteiten vonden plaats: januari 3 koningenzingen : Een groepje van een 12tal kinderen ging in de straten rond ons lokaal onder begeleiding van enkele vrijwilligers drie koningen gaan zingen. Nadien konden ze genieten van een warme chocomelk. februari Begin februari organiseerden we een nieuwjaarsfeest met een lekker feestmenu. De gezinnen hadden de keuze op de middag of s avonds naar het feest te komen. Van iedere gezin werd een mooie gezinsfoto genomen als herinnering. Via een powerpoint kregen de gezinnen uitleg over de resultaten van 2012 en de uitdagingen van In totaal namen 142 personen deel. Mei Dit jaar ging de familie-uitstap met de trein richting Plopsaland via vakantieparticipatie. Een ideale activiteit voor gezinnen met kinderen. We konden genieten van prachtig weer en een onvergetelijke dag voor de kinderen. In totaal waren er 146 deelnemers. 16

17 Juli In de grote vakantie organiseerden we een familienamiddag met een gezellige BBQ. We organiseerden een infomarktje waar er individueel informatie werd gegeven rond het aanbod van de UiTPAS, vakatantieparticipatie en het fonds vrijetijdsparticipatie. Er was veel ambiance en we waren fier op het resultaat! In totaal namen 161 personen deel aan deze activiteit. November In november kregen we Sint-Maarten op bezoek en zongen de kinderen uit volle borst voor de zwarte pieten. De Sint kwam zowel in de voormiddag als in de namiddag op bezoek op die manier verliep alles rustiger en kon de Sint meer tijd maken voor de kinderen. In totaal waren er 135 deelnemers 17

18 7. Themawerking 7.1. Werken aan krachten en in dialoog gaan Bron: Gewoon mens mogen zijn! Visietekst verenigingen waar armen het woord nemen Willen we de leefwereld van mensen in armoede echt leren kennen, dan is er nood aan een aanpak die oog en oor heeft voor hun ganse verhaal en werkelijkheid: kijken naar verleden en toekomst, naar problemen en kwetsuren, naar verwachtingen en krachten,... Belangrijk is het geheel in beeld te houden en ook de context waarin mensen bewegen voor ogen te houden. Zo kunnen mensen in armoede opnieuw verbindingen leggen met zichzelf en opnieuw 'iemand' zijn. Maar ze verbinden zich ook met anderen, met de samenleving, met het hier en nu en met de toekomst: het leven in handen nemen en plannen kunnen maken. Zo kan er ook doorverwezen worden naar de hulpverlening (men noemt dit soms ook "schakelen"). Omdat we juist heel kwetsbare en moeilijk bereikbare mensen willen betrekken, is het eveneens belangrijk dat mensen steeds nieuwe kansen kunnen krijgen. Dat gaat vaak met vallen en weer opstaan. De werking daagt mensen uit om het woord te nemen, nieuwe dingen uit te proberen en verantwoordelijkheid op te nemen in de vereniging. Rekening houden met de draagkracht van mensen is essentieel, maar ook daar kan men aan sleutelen: door krachtgericht te werken en te investeren in de krachten, mogelijkheden en vaardigheden van mensen zodat ze stilaan meer aandurven. Wat je aandacht geeft groeit immers! Het benoemen van kleine stappen, een oprecht schouderklopje of een aanmoediging kan wonderen doen. Voor de vereniging als geheel betekent dit eveneens dat men zo democratisch mogelijk werkt. Zo komt wat er aan de basis leeft ook daadwerkelijk naar boven en bepalen mensen in armoede de werking van de vereniging. Investeren in de groei van mensen is hoe dan ook een langetermijnproces. Het werk in de verenigingen heeft immers meestal geen direct resultaat, maar de ervaring leert dat mensen in armoede stilaan sterker worden, beter voor zichzelf opkomen en aan zelfvertrouwen winnen in de verenigingen. Die investering - die ook van de vereniging een langdurige inzet van mensen vraagt- vormt meteen ook de basis voor de beleidsdialoog. Eigen aan het groepswerk in de verenigingen is dat men zich niet beperkt tot het wel en wee van de eigen groep, maar dat men vanuit de ervaringen van de groep voorstellen doet om tot een rechtvaardiger beleid en samenleving te komen. Op die manier komt dit ook andere mensen in armoede ten goede. Het individuele verhaal van uitsluiting wordt in het groepswerk een gedeeld en gedragen verhaal. Dit veronderstelt in de eerste plaats een dialoog in de eigen groep om de verschillen tussen mensen te overbruggen. Mensen moeten er de ruimte krijgen om het woord te nemen en hun eigen mening te geven. Maar waar nodig moeten mensen die eigen mening ook kritisch in vraag kunnen stellen om zo van mekaars ervaringen te leren. Van daaruit kan men de dialoog aangaan met partners, met het beleid en met de bredere samenleving. Zo een dialoog heeft tijd nodig en moet op het ritme van mensen in armoede gebeuren. 18

19 Het belang van de dialoog zit in het feit dat mensen in armoede samen met partners (individuen of organisaties) kennis opbouwen over bepaalde aspecten van armoede. Op die manier ontstaat een gedeelde deskundigheid waarin plaats is voor technische kennis over bepaalde dossiers én voor ervaringskennis van mensen in armoede. Mensen in armoede hebben immers een kennis van armoede die niet-armen niet hebben. Door te luisteren naar hun verhaal worden de knelpunten duidelijk. Tenslotte zorgt een goede dialoog ook voor wederzijds begrip tussen de partners (mensen in armoede en nietarmen, diensten en organisaties, beleidsinstanties ). En dat is essentieel om maatschappelijke structuren te veranderen. Een dialoogthema dat op deze manier van onderuit groeit in de vereniging biedt het meeste kans op een duurzame betrokkenheid. Toch is een goede dialoog niet altijd evident: om in dialoog te gaan met nietarmen moeten mensen in armoede vaak al een zekere groei hebben doorgemaakt in de vereniging. Er gaat dus heel wat voorbereidend werk vooraf aan een dialoogproces. En toch loont het om zoveel mogelijk stappen samen te zetten met heel de groep of toch met verschillende mensen in de groep. Men staat hierdoor meestal sterker in het overleg met anderen, de deelnemers aan de dialooggroep leren er nieuwe vaardigheden door en tenslotte blijft iedereen op die manier ook betrokken op het thema. Een dialoog voeren met mensen in armoede is niet vrijblijvend: het onrecht waarvan zij getuigen roept om resultaten! Soms is een dialoog onmogelijk omdat het beleid niet bereid is hiertoe. Of leeft het gevoel dat de andere partij een dialoogproces inzet als zoethouder voor loze beloftes. In dat geval kan het nodig zijn om actie te voeren en zo een échte dialoog af te dwingen. Actie kan ook gebeuren in opvolging van een dialoogproces: bijvoorbeeld omdat de beloofde resultaten uitblijven. Maar actie is niet alleen een ultiem middel om in te zetten wanneer de dialoog niet lukt. Actie betekent ook dat verenigingen activiteiten opzetten om de publieke opinie bewust te maken van uitsluiting en armoede of om heel gericht bepaalde groepen (bv. leerkrachten) te sensibiliseren. Ten slotte kan actie ook slaan op het naar buiten treden met de resultaten van een project. Eigen aan deze acties is dat mensen als volwaardige medeburger vanuit hun kracht en waardigheid naar buiten treden. 19

20 7.2. Werken rond recht op onderwijs Onderwijs is een van de belangrijkste springplanken om te ontsnappen aan de armoede. Samen met de scholen van Erpe-Mere, Lede en het OCMW van Erpe-Mere en Lede en de Welzijnsschakel van Lede willen we via een schoolcode armoede structureel aanpakken op school en meer kansen creëren voor kinderen uit gezinnen in armoede zodat hun toekomst veilig wordt gesteld. Ons engagement bestaat uit: bijdragen tot een positieve beeldvorming rond armoede door middel van vorming in de scholen. Bijdragen tot de concrete uitwerking van de schoolcode. We vormen ook een brugfunctie tussen gezinnen in armoede en de school in geval van problemen of conflicten. Omdat er binnen onze groep veel vragen zijn rond onderwijs en opvoeding starten we in 2014 met een nieuwe themawerking rond onderwijs. We starten met een oudergroep die maandelijks zal uitwisselen rond ervaringen en aanbevelingen zal formuleren. Met die aanbevelingen willen we in dialoog gaan met de scholen van Erpe-Mere/Lede en het CLB. Scholen in Erpe-Mere In Erpe-Mere zijn in er in 2013 twee overlegmomenten geweest tussen de vertrouwenspersonen van de scholen,het OCMW en WZS Ommekeer. Vooral de communicatie met ouders rond de UiTPAS aan kansentarief, de registratie van de UiTPAS op scholen de verlening van de UiTPAS kwamen aan bod. Met mijn zoon gaat het momenteel slecht op school. Iedere morgen vertrekt hij met grote tegenzin naar school en klaagt hij van buikpijn. Als ik hem vraag wat het probleem is, trekt hij de schouders op. Hij is de laatste tijd vaak stil. Vorige week was er grote ruzie met zijn broer en kwam alles naar boven. Hij wordt gepest op school. Tijdens de speeltijd zijn er enkele kinderen van zijn klas die hem achterna lopen en"stinkie" noemen. Het zou al een tijdje aan de gang zijn... Van die zaken wordt ik echt kwaad en raakt het mij recht in het hart... Alles komt dan weer naar boven. Als kind ben ik ook vaak gepest geweest, zelf zo erg dat ik twee keer van school heb moeten veranderen. Niet dat we zeggen ons kind, schoon kind, maar het zijn toch vaak onze kinderen die er worden uitgekozen. De scholen doen al veel inspanningen rond pesten! Hoe pakken jullie zulke problemen aan? Zijn er op school afspraken rond pesten? Karel, Erpe-Mere Onze vereniging heeft in 2013 vorming rond armoede gegeven in enkele scholen van Erpe-Mere. Meer concrete informatie rond deze vormingen kan je vinden onder het hoofdstuk 7.6. : Werken aan vorming buiten onze groep. 20

21 Scholen in Lede In Lede trekken we de werking met de scholen in samenwerking met de Welzijnsschakel en het OCMW van Lede. Alle scholen van Lede zijn betrokken.we hebben twee voorbereidende vergaderingen georganiseerd van het scholenoverleg waarbij vanuit concrete schoolervaringen van gezinnen in armoede uit Lede, de dialoogmomenten met de scholen voorbereid. "We hebben het de laatste maanden financieel heel moeilijk. Er is veel stress in huis, zeker toen er vorige week een deurwaarder aan de deur stond. Als onze situatie niet betert, staan we binnenkort met de rug tegen de muur en zullen we in een collectieve schuldenregeling moeten stappen. Op zulke momenten zouden onze kinderen de warme maaltijden op school echt kunnen gebruiken, want thuis moeten we wikken en wegen en kan ik de kinderen vaak geen deftig eten geven. Onszelf kunnen we dingen ontzeggen, maar gezonde voeding is belangrijk voor de groei en de ontwikkeling van onze kinderen. Ik heb ook achterstallige facturen op school en sinds kort moet je voorschotten betalen om recht te hebben op warme maaltijden. Kan de school er iets aan doen zodat mijn kinderen toch minstens één volwaardige maaltijd per dag zouden kunnen krijgen? Bv. door een sociaal tarief?" Marthe, Erpe-Mere In 2013 hebben we twee dialoogmomenten georganiseerd met alle scholen van Lede. Mensen in armoede bespreken hoe armoede en onderwijs in de pers is verschenen de afgelopen maanden en gaan daar rond in dialoog met de scholen. Vanuit concrete casestudies zoeken we samen naar signalen van armoede, de krachten van ouders in armoede en pistes om de communicatie tussen ouders en school te verbeteren. De thema s: warme maaltijden, aankoop boeken, pesten en CLB kwamen aan bod. Volgende prioritaire werkpunten werden gekozen en uitgewerkt: informatiebeleid rond de UiTPAS aan kansentarief en de vertrouwenspersoon, opvolging van de verlenging van de UiTPAS aan kansentarief, facturatie van het kansentarief via het nieuwe computersysteem uitgewerkt door CultuurNet, mogelijkheden tot kostenbeperking voor gezinnen in armoede bij aankoop van boeken in het secundair onderwijs, mogelijkheden tot kostenbeperking voor gezinnen in armoede van de nietpedagogische factuur (opvang, warme maaltijden, schoolfoto s, ),... 21

22 Nu dat de scholen rechtstreeks toegang hebben tot een lijst van leerlingen met kansentarief via de computer hoeven de ouders hun UiTPAS niet meer te tonen in het begin van het jaar. Dit zorgt voor meer discretie en drempelverlaging. In het Stella College kregen alle leerlingen een UiTPAS wat zorgt voor minder stigmatisering. Het overleg met de scholen van Lede verloopt in een heel positieve sfeer. "Onze dochter heeft leerproblemen en ze ziet daar echt van af. Binnenkort is er een bespreking op school, samen met het CLB. Ik ken het CLB alleen van het medisch onderzoek. We hebben een hoop papieren gekregen om in te vullen. Om eerlijk de zijn, ik weet niet goed wat het CLB allemaal doet. Wie zijn dat? Zijn die te betrouwen? Is dat geen slecht teken dat ze het CLB er bij halen? Zouden zij ons kunnen helpen? Hoe kan het CLB dichter bij de ouders gebracht worden, zodat er meer vertrouwen is? In sommige scholen worden de contactgegevens van het CLB in de agenda van alle leerlingen gekleefd en hangt er een affiche op school met de contactgegevens en foto s van de CLB-medewerkers. Zou dit ook kunnen op jullie school? " Petra, Erpe-Mere 22

23 7.3. Werken rond het recht op cultuur en vrije tijd De UiTPAS : prioriteiten voor mensen in armoede Wat is de UiTPAS? Het Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen ijvert al jaren voor een Vlaamse Vrijetijdpas. In 2010 gaf Minister van Cultuur Joke Schauvliege Cultuurnet Vlaanderen de opdracht voor de realisatie van het pilootproject Vlaamse vrijetijdspas, de UiTPAS. Een pas voor iedereen met specifieke aandacht voor mensen in armoede. De partners van de regionale kansenpas uit Aalst, Erpe-Mere, Lede en Haaltert zullen hiervoor tot eind 2013 pilootpartners zijn. De UiTPAS zal de regionale kansenpas vervangen. De UiTPAS is een kaart voor iedereen die deelneemt aan vrijetijdsactiviteiten. Met de UiTPAS kan je punten sparen en ze verzilveren in een korting, cadeau of ander voordeel. De UiTPAS is een algemene voordeelpas die elke liefhebber van cultuur-, sport- en andere vrijetijdsactiviteiten kan verwerven, met bijzondere aandacht voor mensen in armoede. De pas kan gebruikt worden voor een gemeenteoverschrijdend, uitgebreid en gevarieerd vrijetijdsaanbod van aanbieders die instappen in het systeem. Bovendien is de pas ook inzetbaar bij het schoolaanbod. Het pilootproject werd eind 2013 positief geëvalueerd door de Vlaamse Overheid en zal uitgebreid worden naar andere regios (o.a. Kortrijk, Gent,Brussel, ). De pas wil: Iedereen kansen geven om deel te nemen aan het brede vrijetijdsaanbod, met bijzondere aandacht voor de specifieke drempels die mensen in armoede daarbij ondervinden. Alle pashouders stimuleren om iets nieuws te proberen, zowel zij die al deelnemen als zij die de stap nog moeten zetten. Alle pashouders stimuleren om vaker te doen wat ze graag doen. Resultaten UiTPAS aan kansentrief in de regio: In 2013 werd vanuit de werkgroep regionale UiTPAS/kansenpas de uitwerking van de UiTPAS aan kansentarief verder opgevolgd. In deze werkgroep is er een vertegenwoordiging van de lokale besturen (cultuurdiensten, OCMW), CultuurNet, Demos en de Provincie Oost-Vlaanderen. Onze vereniging samen met de Welzijnsschakels uit Lede/Haaltert en de vierdewereldgroep Mensen voor Mensen hebben er vooral over gewaakt dat de pas op de eerste plaats een kaart is waarmee mensen in armoede meer kunnen participeren aan cultuur/sport en vrijetijdsactiviteiten. In onze gemeente verliep de invoering van de UiTPAS moeizaam. Onze (kleine) verenigingen ervaren veel praktische drempels zoals niet goed weten hoe de registratie verloopt van activiteiten in het computersysteem of steeds een kaartlezer moeten gaan afhalen in het administratief centrum op Steenberg,... We ervaren samen met CultuurNet dat de gemeente onvoldoende investeert in de promotie van de UiTpas. 23

24 Er worden weinig passen verkocht, er worden weinig tot geen omruilvoordelen gepromoot, er wordt weinig gecommuniceerd over de UiTPAS,... Dat vinden we een spijtige zaak, zeker als we de vergelijking maken met Haaltert en Lede waar er meer gedragenheid is. We hopen dat in 2014 de gemeente een tandje bij zal steken, zeker omdat vanaf dat moment de ondersteuning van CultuurNet voor een groot deel wegvalt en de gemeente zelf het voortouw moet nemen. Wel positief is dat de gemeente in haar meerjarenplan heeft opgenomen dat ze de UiTPAS willen promoten en in functie van de UiTPAS het subsidiereglement voor het verenigingsleven gaan aanpassen. Er zijn dus alvast goede voornemens! "In juni ben ik voor de eerste keer naar en opera geweest. Ze hebben mij echt moeten overhalen want opera sprak mij echt niet aan. Opera bufa van Mozart ging door in CC De Werf. Het zou geen gewone opera worden hadden ze mij beloofd Met een bang hart ging ik naar de voorstelling. Ik heb er echt van genoten van begin tot einde! De operazangers liepen tussen het publiek en we kregen tussendoor lekker eten en we werden ook betrokken in de voorstelling. Het was echt een beleving! Naar zo n opera wil ik zeker nog eens gaan! " Stefany, Erpe-Mere In Erpe-Mere waren er eind personen met een kansentarief. Door de onderbescherming op het platteland mogen we er vanuit gaan dat er nog een groep van mensen recht heeft op het kansentarief maar geen aanvraag doen. De onderbescherming aanpakken is een van de grote uitdagingen in onze gemeente. Positief is dat vanaf begin 2014 de verlengingsaanvraag via het Sociaal Huis voor sommigen werd vereenvoudigd. Januari 2013 waren er 307 personen met een UiTPAS voor het brede publiek, eind januari waren er dat al Gedurende de hele periode van het pilootproject zijn er 38 passen verkocht via de Cultuurdienst. 187 via de Bibliotheek en 160 via de secundaire school Sint-Jozef (alle leerlingen kregen er een UiTPAS). De UiTPAS aan kansentarief wordt op de eerste plaats gebruikt via de toeleidingsactiviteiten van Ommekeer. Op de tweede plaats voor de buitenschoolse activiteiten van de scholen. Individueel gebruik beperkt zich hoofdzakelijk tot de cinema in Aalst, de BIB en de ijspiste in Aalst. Wat vooral opvalt, is dat mensen in armoede beperkt punten sparen bij de lokale aanbieders van Erpe-Mere. Sportverenigingen komen weinig tot niet voor in de lijst. Mensen in armoede komen weinig in de BIB of de sportzaal, zeker als de vergelijking wordt gemaakt met de uitpassers zonder kansentarief. Uit deze cijfers blijkt nogmaals dat toeleiding de enige weg is om het gebruik van de UiTPAS bij mensen in armoede te verhogen. 24

25 Volgende prioriteiten werden vooropgesteld: Er zal vooral geïnvesteerd moeten worden in toeleiding (inspanningen die ervoor zorgen dat mensen hun pas gebruiken) willen we dat dit project wel degelijk de toegang tot sociale-, culturele- en sportieve activiteiten verhoogd voor mensen in armoede. Opsporen van mensen die mogelijks recht hebben op een UiTPAS aan kansentarief Op het platteland is er duidelijk onderbescherming. Mensen in armoede leven sterk geïsoleerd en vinden vaak uit zichzelf de weg niet naar de UiTPAS aan kansentarief. Vanaf eind 2012 worden er twee zitdagen georganiseerd door het Sociaal Huis in de lokalen van Welzijnschakel Ommekeer tijdens onze laagdrempelige activiteiten. Op die manier willen we de drempel naar het Sociaal Huis verlagen. Onze laagdrempelige activiteiten en de systematische doorverwijzing door het Sociaal Huis zorgen ook voor een instroom van nieuwe gezinnen in armoede. Ondanks al deze inspanningen blijft het aantal mensen met een UiTPAS aan kansentarief relatief laag in onze gemeente (160 personen eind 2013). We zijn blij dat het OCMW net zoals in Aalst de verlenging van de UiTPAS aan kansentarief heeft vereenvoudigd. Niet iedereen hoeft jaarlijks een sociaal onderzoek te ondergaan, maar kan bewijsstukken opsturen. Deze aanpassing zorgt voor een drempelverlaging bij mensen in armoede. Informeren van mensen rond gebruik/aanbod van de UiTPAS Ook in 2013 bleef een van de grote uitdagingen ervoor te zorgen dat mensen in armoede goed geïnformeerd worden over het gebruik en de mogelijkheden van de UiTPAS. Naast de bestaande kanalen (via het gemeentelijk infoblad en via website) werd er ook geinformeerd op maat van mensen in armoede. In het pilootproject werd voorzien dat mensen met kansentarief regelmatig een sms'je krijgen rond een interessant omruilvoordeel of activiteit. Twee maandelijks werd er ook een aanbod in de kijker verspreid. In samenwerking met CultuurNet werden er begin 2013 mobiele infopanelen uitgewerkt die uitleg geven over de UiTPAS aan kansentarief, het aanbod en de omruilvoordelen. Deze infopanelen zijn in 2013 zowel gebruikt door de Cultuurdienst, Ommekeer als de scholen. We hebben een fotostrip gemaakt die op een visuele manier weergeeft hoe je je pas aanvraagt en hoe je hem gebruikt. De fotostrip is een hulpmiddel om op een verstaanbare manier te communiceren rond de UiTPAS bij een persoonlijk gesprek. In 2013 zijn er meer dan 3000 exemplaren verspreid en gebruikt door de OCMW'S en sociale verenigingen. Intern hebben we in 2013 geïnvesteerd in de communicatie rond de UiTPAS zowel via de werkgroepen, sms-berichten, de infopanelen in ons lokaal als via onze tweemaandelijkse nieuwsbrief. 25

26 Toegang tot het volledig aanbod in de regio Een van onze prioriteiten is dat gezinnen in armoede van het platteland toegang hebben tot het volledige aanbod in de regio. In onze gemeente maken de meeste verenigingen de overgang van kansenpas naar UiTPAS moeizaam, met als gevolg dat het aanbod beperkt blijft. Het uitgangspunt is steeds geweest dat je met de UiTPAS kan deelnemen aan het volledige aanbod in de regio Aalst, Erpe- Mere, Lede en Haaltert. Begin 2013 hebben alle lokale besturen beslist hun aanbod open te stellen voor mensen met kansentarief. Het gemeentebestuur heeft in haar meerjarenplan opgenomen dat er een subsidie aanpassing komt voor verenigingen die werken met de UiTPAS. We hopen dat een nieuwe subsidieregeling meer verenigingen zal aanzetten om actief te gaan werken met de UiTPAS. Het aanbod toegankelijker maken: toeleiding door de aanbieder Er is niet enkel de uitdaging mensen in armoede naar de vrijetijdsaanbieders te krijgen, ook de aanbieders moeten inspanningen doen opdat hun aanbod zo toegankelijk mogelijk is voor mensen in armoede. Mensen in armoede ervaren verschillende drempels. Om het lokale bestuur en de verenigingen daar bewust van te maken, hebben we in 2013 twee projecten opgezet ("de rourageusen", foto-expo "Er op UiT"). Voor meer informatie verwijzen we naar punt en en Vrije tijd op het platteland: Erpe-Mere, Lede en Haaltert De plattelandcontext is niet dezelfde als de stad. Armoede is meer verdoken, er is een groter probleem rond mobiliteit, er is minder vrijetijdsaanbod, er zijn minder welzijnsorganisaties actief,... Het OCMW, gemeentebestuur en Welzijnsschakel Ommekeer hebben een afsprakennota vrijetijdsparticipatie waarbij we ons samen engageren het verenigingsleven toegankelijker te maken voor mensen in armoede. Deze afsprakennota bestaat ook in Lede en Haaltert met de locale Welzijnsschakels. De afsprakennota richt zich vooral op de uitbouw van het kansenpas/ UiTPAS systeem. Ons engagement binnen de afsprakennota bestaat vooral uit toeleiden (=zorgen dat gezinnen in armoede de weg vinden naar ) van de gezinnen naar de activiteiten van het verenigingsleven in Erpe- Mere en de regio en vorming aanbieden rond armoede aan het verenigingsleven om zo drempels weg te werken. "Deze zomer gingen we met de groep naar de musical de tovenaar van oz aan het Donkmeer. Het verhaal bracht mij helemaal terug naar de fijne herinneringen van de Courageusen. De voorstelling heb ik van nul zien opbouwen. Wij zaten toen net op de camping aan het Donkmeer en konden zo ook de repitities en de decoropbouw volgen van dag tot dag. Het was echt mooi, indrukwekkend met prachtige lichteffecten. Daar heb ik echt van genoten! Jean-Paul, Erpe-Mere 26

27 Welzijnsschakel Ommekeer coördineert een samenwerking met Welzijnsschakel Lede en Welzijnsschakel 't Klikt uit Haaltert. We hebben enkele keren per jaar een overleg waarbij we het UiTPASproject opgevolgd hebben in onze plattelandsgemeenten. We hebben ook samengewerkt rond toeleiding naar het aanbod : de organisatie van de reservaties van groepsuitstappen naar het cultureel centrum De Werf gebeurde gezamenlijk vanuit onze werkgroep. We werkten samen aan het fotoproject "Er op UiT". Met Welzijnsschakel Lede volgden we de UiTPAS op in de scholen van Lede. Welzijnsschakel Haaltert nam deel aan het theaterproject "De Courageusen". De toekomst van de UiTPAS in onze regio en de uitrol naar Vlaanderen Binnen onze regio gaan we samen met de andere Welzijnsschakels en de vierdewereldgroep Mensen voor Mensen er verder over waken dat de UiTPAS een vrijetijdspas blijft voor mensen in armoede. We stellen volgende prioriteiten voorop : Er over waken dat het stadsbestuur van Aalst een coördinerende rol opneemt na het einde van het pilootproject, va de regiowg er voor zorgen dat er naast de UiTPAS ook structureel geïnvesteerd wordt in toeleiding in elke gemeente, verder waken over aangepaste communicatie en participatie van mensen in armoede in het UiTPASverhaal. Het pilootproject kreeg een positieve evaluatie en wordt uitgerold naar andere regio s in Vlaanderen (o.a. Gent, Kortrijk,Brussel,, ) Via de beleidsgroep cultuur van het Netwerk hebben de vierdewereldgroep "mensen voor mensen" en Welzijnsschakel Ommekeer aanbevelingen kunnen formuleren rond de uitrol van de UiTPAS in Vlaanderen. Volgende criteria zijn voor ons een verplichting wil men in een andere regio opstarten: De UiTPAS moet een pas zijn voor iedereen, met extra aandacht voor mensen in armoede. Een UiTPAS kan niet zonder investering in toeleiding en participatie van mensen in armoede. Dit moet duidelijk aantoonbaar zijn in het projectplan en de begroting. De UiTPAS is een instrument om het recht op vrijetijdsparticipatie van mensen in armoede waar te maken. De UiTPAS streeft naar toegankelijkheid en toeleiding naar het volledige vrijetijdsaanbod, lokaal, regionaal en bovenlokaal. De UiTPAS biedt een duidelijk kansentarief aan mensen in armoede op het volledig aanbod van maximum 20% van de prijs. De UiTPAS wordt ontwikkeld met de participatie van mensen in armoede. Het streven blijft een UiTPAS die in heel Vlaanderen geldt. 27

28 Sociaal artistiek project: De Courageusen Een UiTPAS alleen is niet voldoende. Naast de uitwerking en invoering van de UiTpas moeten de verenigingen en de beleidsmakers aanpassingen doen willen ze hun aanbod toegankelijker maken voor mensen in armoede. Met ons sociaal artistiek project De Courageusen willen we het recht op cultuur en vrije tijd bespreekbaar te maken bij het verenigingsleven en beleidsmakers met het oog op een concrete verbetering van de toegang tot cultuur en vrije tijd voor mensen in armoede. Om de dialoog op gang te brengen, wordt het thema recht op cultuur en vrije tijd in theaterscènes verwerkt. Tussen de theaterscènes door waren er dialoogtafels. "Er is hier iemand die vorig jaar zijn ene dochter inschreef bij een sportclub via de uitpas. Maar de sportkleren en schoenen die hij moest kopen waren een zware kost. Er wordt twee keer per week getraind en iedere week is er wedstrijd op verplaatsing. Daarbij kwam nog dat de vereniging taarten verkoopt en een eetfestijn organiseert wat een grote financiële inspanning vraagt. Maar waar je als betrokken ouder je moreel verplicht voelt uiteindelijk is zij gestopt met haar favoriete sport. Zijn dochter zit bij de majoretten. Dat is fijn. Het inschrijvingsgeld is laag. De sfeer is tof. Er zijn duidelijke regels en de omgang met de ouders is zeer goed. Uitsluiting wordt er niet toegestaan. Is er iemand die mee wil nadenken over vrijtijdsbesteding voor alle kinderen van Erpe Mere?. Getuigenis project De Courageusen, Erpe-Mere 28

29 Hoe verliep het proces: 1. De eerste fase (themafase) bestond uit vier avonden waar we ervaringen en dromen willen verzamelen van mensen in armoede rond cultuur en vrije tijd. Uit deze 4 bijeenkomsten kwamen 4 thema s aan bod: vervoer, kinderen, cultuur, en vrije tijd en de UiTpas. Deze fase werd ondersteund door de Stichting Lodewijk de Raet vzw. Aan deze fase namen gemiddeld 13 mensen in armoede deel. 2. Tweede fase (theaterfase) liep over 8 weken met een à twee bijeenkomsten per week (totaal: 17 bijeenkomsten). De eerste drie sessies waren workshops, vrijblijvend voor een grotere groep deelnemers om kennis te maken met theater. Daarna namen deelnemers een beslissing of ze verder wilden deelnemen. Op maandagavond werkten we in groep en op woensdagmiddag ging de regisseur individueel werken. Aan de hand van het materiaal van de eerste fase werden er samen met de deelnemers theaterscènes uitgewerkt. Deze fase werd ondersteund door de vzw Wisper. Aan deze fase namen gemiddeld 12 mensen in armoede deel. " die niet meer buiten durft komen. Ze is een alleenstaande mama en al de energie gaat naar de kinderen. Ze heeft zoveel problemen die maar blijven aanslepen. Ze heeft een muur om zichzelf gebouwd en sluit zich op. Energie om samen met haar gezin iets te doen is er niet meer, ook al weet ze dat de kinderen daar echt zouden van genieten. Het is zeker wel al twee jaar geleden dat ze nog eens op stap gingen. Op den duur heb je de gewoonte niet meer om naar buiten te komen durf je niet meer buiten komen. Dankzij de groepsuitstappen met Welzijnsschakel Ommekeer/Haaltert kan ze via de uitpas nu af en toe naar het theater. Ze zou dit op haar eentje nooit gedaan hebben! Als ze thuiskomt, dan voelt ze zich goed. Je hebt nieuwe mensen leren kennen. Je komt in contact met dingen die je nog niet kent. Het verruimt je horizon! Is er iemand die nog creatieve ideeën heeft voor de gemeente? Getuigenis uit het project De Courageusen, Erpe-Mere 29

30 Volgende theaterscènes werden opgebouwd: Voorstelling van de groep via de bewegingszin De bewegingszin is een dans die trapsgewijs door steeds meer mensen wordt uitgevoerd, op het einde staat iedereen op podium. De dans bestaat uit bewegingen ontstaan uit persoonlijke bewegingen die je als persoon doet wanneer je je klaar maakt om er aan te beginnen. 1ste scéne : de statistieken X staat vooraan en stelt vragen waar iedereen persoonlijk op antwoord met ja, nee of twijfelt en dan toch kiest en een stap voor of achteruit te zetten. Dit onderdeel gaat over vooroordelen iedereen is verschillend ook mensen met armoede-ervaring. 2de scéne : Er is hier iemand die Is een scène met 5 personen die één of meerdere verhalen vertellen over iemand uit de groep. Door steeds te beginnen met de zin : Er is hier iemand We willen zo de drempels zichtbaar maken die mensen met armoede ervaren wanneer ze willen deelnemen aan het verenigingsleven. 3de scéne: Het land van WEL Dit is de scène waar een bewerking werd gemaakt van het verhaal van de wizard of Oz. Hier kregen mensen tekst en hebben we gewerkt met decor. Een kort krachtig stukje theater met ruimte voor humor. Een grappig verhaal met knipogen naar de vooroordelen en de drempels die onze groep ervaart wanneer zij willen genieten van cultuur en vrije tijd. 3. Derde fase (uitwerken van dialoog): Tussen de theaterscènes door worden er dialoogmomenten met het publiek uitgewerkt (5 bijeenkomsten). Aan de hand van de theaterscénes en het inhoudelijk materiaal van de eerste fase werden er aanbevelingen en een methodiek uitgewerkt en vervolgings aangeleerd aan vrijwilligers met en zonder armoede-ervaring. Aan deze fase namen gemiddeld 8 deelnemers in armoede deel. 4. Vierde fase (dialoogfase): We hebben drie dialoogmomenten georganiseerd met een groot aantal deelnemers. Dialoogmoment in Erpe-Mere : totaal 130 aanwezigen / 10 dialoogtafels. Dialoogmoment Haaltert : totaal 96 aanwezigen / 9 dialoogtafels. Opvolgdialoogmoment Haaltert : totaal 13 aanwezigen 30

31 Volgende verenigingen en beleidsmakers namen deel : Gemeente Haaltert : Open en Liberaal, Parochieploeg Denderhoutem, ACW, CD&V, Okra Denderhoutem, Bezoekerscentrum Haaltert, SPA, Oxfam wereldwinkel, gemeentebestuur, OCMW, gezinsbond Heldergem, CM-ziekenzorg, Davidsfonds Kerksen, Dorpsraad Heldergem, KSA, KLJ, Koor "Jubilate", Blauwe vriendenkring, Ouderraad "De Bloesem", Mobiel21 Gemeente Erpe-Mere : Femma, CM-Ziekenzorg, Markant, Okra trefpunt Mere, KWB Mere, Wereldwinkel Erpe-Mere, Toneelvereniging ASEM, Gezinsbond Mere, KVLV Burst, S-Plus Erpe-Mere, Netwerk tegen Armoede, OCMW Erpe-Mere (ocmw-raadsleden, voorzitter, coördinator Sociaal Beleid), Vierdewereldgroep Mensen voor Mensen, Chiro Mere, Koor "SingthetFro", Koor Haaltert, Welzijnsschakels vzw " Er is hier iemand die zich schuldig voelt omdat ze naar een toneel gaat met de UiTPAS. Als ze in de theaterzaal zit, dan is het voor haar moeilijk om niet aan thuis te denken. Ze denkt dan aan haar schulden van de elektriciteit en de gas. Ze is bang dat iemand haar herkent, want wat zullen ze dan wel zeggen ze kan wel naar het toneel gaan, maar haar gezin onderhouden kan ze niet! Er is hier iemand die zich bekeken voelt. Zodra ze de zaal binnen komt voelt ze blikken op zich en hoort ze de mensen denken : Wat voor iemand komt hier nu binnen? Maar cultuur is toch een recht voor iedereen NIET? Is er iemand die manieren kent hoe iedereen zich welkom kan voelen?" Resultaten van het project De Courageusen : Getuigenis project De Courageusen, Erpe-Mere Verantwoordelijkheid nemen: We gaan nu verder werken met deze groep als werkgroep cultuur. Want als er iets is dat bij alle deelnemers is gegroeid dan is het zeker engagement binnen onze werking. Mensen in armoede hebben talenten: Door dit project werd heel duidelijk dat mensen in armoede ook talenten hebben en kunnen groeien. Dit ontkracht vooroordelen die leven in onze samenleving en geven ook aan op welke manier men wel succesvol kan omgaan met mensen in armoede in onze gemeente. Dit heeft zeker een impact op hoe het verenigingsleven, lokaal bestuur en OCMW kijken naar mensen in armoede. Mensen in armoede zijn sterker geworden en hebben grenzen verlegd: Alle deelnemers hebben persoonlijke grenzen verlegd tijdens de fases van dit project. Bij iedereen heeft dit project een impact gehad op hun als persoon en misschien ook wel op hun persoonlijkheid. Verbondenheid: Na de opvoering voelde iedereen een groot gemis op maandagavond. Iedereen keek iedere keer uit naar onze wekelijkse samenkomst. 31

32 Eerste stappen tot engagement vanuit verenigingsleven/lokaal bestuur : Aangezien de doelstelling van dit project (toegankelijkheid tot cultuur en vrije tijd voor iedereen) ligt in het verlengde van een breder project (De UiTPAS, vrijetijdspas voor iedereen) heeft dit theaterproject bijdragen tot het toegankelijker maken van het verenigingsleven in onze gemeenten. Er is alvast een engagement tot opvolging vanuit de deelnemende verenigingen en er zijn concreet gedragen pistes tot verandering : Het openstellen van de minder mobiele centrale voor cultuur en vrije tijdsactiviteiten. Zowel het OCMW van Erpe-Mere en Haaltert willen in 2014 werken aan een MMC die ook toegankelijk is voor mensen in armoede in functie van culturele, sociale en sportieve activiteiten. Verenigingen zijn vragende partij voor een omkadering van het vervoer van deelnemers naar hun activiteiten. Werken aan een betere communicatie rond de UiTPAS : de verenigingen hebben zich geëngageerd tot een open en duidelijke communicatie rond hun aanbod en de UiTPAS (vermelden van de tarieven, logo, ). Afspraken rond een warm onthaal in de vereniging : De verenigingen hebben zich geëngageerd werk te maken van een warme welkom door het aanstellen van vertrouwenspersonen, kennismakingsactiviteiten, peter en meterschap, positief beleid bij het wegblijven van de deelnemers, De resultaten van deze dialoogtafels zullen verwerkt worden in ons fotoproject "Er op UiT". 32

33 De Foto-Expo Er op UiT! Een van de grote prioriteiten van de armoedeverenigingen in het UiTPASverhaal is het structureel opnemen van het luik toeleiding. Zowel op vlaams niveau als lokaal niveau moeten er middelen worden voorzien om duurzaam te kunnen investeren in toeleiding. In het kader van het pilootproject van de UiTPAS kregen we middelen van CultuurNet Vlaanderen om een foto-expo uit te werken rond drempels die mensen in armoede ervaren en inspanningen die cultuuraanbieders/beleidsmakers kunnen doen om hun aanbod toegankelijker te maken. Deze fotoexpo zal in 2014 gebruikt worden door CultuurNet bij de uitrol van de UiTPAS naar Vlaanderen en zal beheerd worden door het Netwerk tegen Armoede. Tijdens onze zoektocht naar een manier om drempels bespreekbaar te maken is het idee van deze foto expo gegroeid. Al onze ervaringen, drempels, prakische tips en goeie ideeën voor oplossingen wilden we omzetten in beelden. Vanuit de vereniging kwam ook de specifieke vraag jongeren in armoede te betrekken in dit project. Fase 1 (inhoudelijke inbreng): In 2012 zijn we met mensen in armoede op zoek gegaan naar drempels maar ook naar goede ervaringen en tips die het aanbod toegankelijker kunnen maken. Vooral drempels rond kosten, het zich welkom voelen, goed geïnformeerd worden, vervoer en opvang kwamen aan bod. Het materiaal van het theaterproject "De Courageusen", de resultaten van de dialoogmomenten met "De Courageusen" en de inbreng van de regionale werkgroep UiTPAS/kansenpas werden verwerkt. 33

34 Fase 2 (beelden maken) : Fotoproject met een 12 tal jongeren in armoede uit Erpe- Mere en Aalst. We zijn vertrokken vanuit het beeld van de jongeren op hun omgeving. We hebben zo min mogelijk ingegrepen in hun kijk op de verenigingen in onze regio. Fotografie is een medium waar kijken heel belangrijk is. Toen we onze jongeren op pad stuurden voor de eerste keer op de markt in Aalst hebben we alleen gevraagd van de moeite te doen van echt te kijken wat ze effectief zien en dit vanuit verschillende standpunten. Durven door de knieën te gaan, durven mensen aan te spreken met de vraag of ze hen mochten portreteren. Fotografie is een wisselwerking tussen durven, kijken en durven kijken. Nadien hebben we samen met de jongeren de gemaakte foto s beken en besproken, hen gewezen op knappe details of goeie cadrages. Daarna gingen ze zelf op stap en koppelden die ervaringen terug in groep. Bij deze fase werden gemiddeld 5 jongeren in armoede betrokken. Fase 3 (uitwerken van de foto -expo) :beelden/geluidsfragmenten koppelen aan drempels en aanbevelingen : Het formuleren van getuigenissen en aanbevelingen en deze koppelen aan beelden. Het inspreken van de verhalen en deze koppelen aan de gemaakte foto's. Uitwerken van infopanelen : uitschrijven van ervaringen en koppelen aan beelden. Uitwerken van infokaarten met aanbevelingen en een engagementsverklaring. Bij deze fase (6 bijeenkomsten) werden gemiddeld 7 personen in armoede betrokken. fase 4 (uitwerken dialoog) : Samen een draaiboek maken om de foto-expo te doorlopen. Vervolgens in dialoog te gaan aan de hand van de methodiek van infokaarten en een engagementsverklaring. Bij deze fase werden gemiddeld 6 personen in armoede betrokken. Fase 5 (dialoog) : In 2013 hebben we twee dialoogmomenten georganiseerd met de foto-expo. Een bij de officiële voorstelling in de BIB van Haaltert en een aan de KWB van Haaltert. De bedoeling is dat bestuursleden van verenigingen worden uitgenodigd op de foto-expo voor een dialoogmoment. 34

35 De opbouw van het bezoek bestaat uit : Voorstelling van de totstandkoming en opzet van de foto-expo Bezoek aan de foto-expo : de bestuursleden bekijken via de TV schermen de getuigenissen en mogelijke acties. Dialoog: aan de hand van infokaarten bespreken we drempels binnen de vereniging die mensen in armoede ervaren en stellen we acties voor die de drempels kunnen wegwerken. Na de dialoog kan het bestuur een engagementsverklaring tekenen rond toegankelijkheid die bestaat uit een aantal engagementen. Ommekeer en de vereniging zoeken binnen het aanbod van de vereniging een concrete activiteit waar we samen mensen in armoede willen naartoe leiden. Resultaten van de foto-expo Er op UiT : De foto expo ER OP UiT reist in 2014 rond in de Erpe Mere, Haaltert, Lede en Aalst. Ter ondersteuning van de expo hebben we ook 23 verschillende infokaarten gemaak met telkens een drempel ivm cultuurparicipatie en ook steeds een tip/oplossing voor de drempel. Deze kaarten werden ism Cultuurnet Vlaanderen en Netwerk tegen armoede op 3000 exemplaren gedrukt om te gebruiken als dialoog instrument voor alle verenigingen in Vlaanderen en Brussel. Deze expo en kaarten zullen ook jaarlijks gebruikt worden voor de vorming voor cultuuraanbieders in Vlaanderen georganiseerd door het Netwerk tegen armoede. Ook de Expo zal kunnen uigeleend worden door verschillende verenigingen om in dialoog te gaan met lokale partners rond cultuur en vrijetijd voor iedereen. 35

36 Concreet werken aan toeleiding In 2013 hebben we 370 toeleidingen gedaan naar de aanbieders (2012 waren er 300 toeleidingen). toeleiding vraagt veel energie en tijd en we willen duidelijk stellen dat we op dit moment dit enkel kunnen via vooral vrijwillige inzet. Willen we meer energie steken in de toeleiding van de armsten dan kan dit enkel met een financiële structurele ondersteuning via lokale en/of Vlaamse overheid. Door in groep deel te nemen aan het aanbod wordt de drempel verlaagd om iets nieuws te proberen en zorgt de groep voor veiligheid. Ons groepje van mensen die samen naar voorstellingen gaan, heeft ook een naam gekregen samen UIT samen THUIS. Binnen het groepje "samen UiT samen THUIS" geven we prioriteit aan mensen in armoede die nog nooit of weinig hebben deelgenomen aan het aanbod. Mensen in armoede persoonlijk aanspreken, opbellen en sms-berichtjes sturen zijn de beste manieren om mensen in armoede warm te maken om deel te nemen. Mensen kunnen zich ook via een inschrijvingsstrook en enveloppe port betaald, die tweemaandelijks wordt toegestuurd, inschrijven. Bij de evaluatie van de toeleidingsactiviteiten blijkt dat een groot deel van de groep steeds bestaat uit dezelfde mensen in armoede. Omdat we willen prioriteit geven aan nieuwe mensen zullen we in 2014 de grote groepsactiviteiten afbouwen en een nieuw toeleidingsproject opstarten : Cultuurambassadeurs. Cultuurambassadeurs zijn vrijwilligers die een klein groepje van mensen (max. 4tal) toeleiden naar een activiteit. Overzicht van deelname in groep aan activiteiten georganiseerd door het verenigingsleven in de regio toegankelijk met de UiTPAS aan kansentarief: Februari CC De Werf : Kaatje Tralalaatje - Aantal deelnemers : 24 Februari Muziekoptreden: Berlaen - Aantal deelnemers: 6 Maart CC De Werf : Echt Antwaarps Theater - Aantal deelnemers: 22 Maart DIDO top Aantal deelnemers: 26 April CC De Werf: Circus Ronaldo - Aantal deelnemers: 24 April Paaszoektocht Aalst - Aantal deelnemers: 22 April Schlagerparade Florahallen Aalst / Aantal deelnemers: 49 Juni Schlagerfestival seniorenraad Erpe-Mere - Aantal deelnemers: 9 Juni CC De Werf: Laika - Aantal deelnemers: 20 Augustus Donkfeesten: musical Wizard of Oz - Aantal deelnemers: 40 September Steenbergcross - Aantal deelnemers: 25 Oktober CC De Werf : Cuba Vibra -Aantal deelnemers: 24 Oktober 1 euro fuif jeugdhuis DIDO Aantal deelnemers : 5 November Night of the Proms Antwerpen Aantal deelnemers: 39 November Toneel ASEM -Aantal deelnemers: 11 December CC De Werf : comedy Bert Kruismans -Aantal deelnemers: 24 36

37 Al deze groepsactiviteiten hebben we kunnen organiseren dankzij de samenwerking met het fonds vrijetijdsparticipatie, vakantieparticipatie, de aangesloten verenigingen en de partners van de werkgroep regionale kansenpas/uitpas. Individuele boekingen Ieder jaar zijn er gezinnen die via Welzijnsschakel Ommekeer een boeking doen voor de Rode Kruis kampen. Deze boekingen doen we via de locale verantwoordelijke. Via vakantieparticipatie kunnen gezinnen met een laag inkomen een uitstap of vakantie reserveren aan een lager tarief. De boeken met het aanbod zijn ter inzage beschikbaar in onze lokalen. We hebben een vaste vrijwilliger die de reservaties doet voor de gezinnen. Vooral gezinnen met kinderen maken uitstappen via vakantieparticipatie. Vakanties boeken gebeurt minder en blijkt ook minder evident. Naast vakantieparticipatie bestaat er ook nog het fonds vrije tijdsparticipatie. Tot dusver maakten we enkel groepsuitstappen via het fonds. In 2013 hebben we gezinnen in armoede ook de kans geven via onze vereniging individueel of als gezin voorstellingen te boeken. Een deel van het aanbod van het fonds vrijetijdsparticipatie is ook opgenomen in het UiTPASproject. 37

38 7.3. Werken rond het recht op maatschappelijke dienstverlening : mobiliteit Uit de praktijk blijft dat de financiële drempel niet de enige drempel is die mensen in armoede er van weerhoud om aan cultuur of vrije tijd te doen. Ook praktische drempels zoals geen kinderopvang of niet mobiel zijn spelen een belangrijke rol. Tijdens het project van De Courageusen (zie ) kwam het probleem van de mobiliteit sterk naar voren. De verenigingen zijn ook vragende partij voor een betere omkadering van de organisatie van het vrijwilligersvervoer. Met de verschillende partners van de regionale werkgroep kansenpas gaan we in 2013 een samenwerking aan met mobiel 21. Mobiel 21 is een beweging voor duurzame mobiliteit gefinancierd vanuit het Vlaamse ministerie van mobiliteit. Mobiel 21 kiest ervoor de leefomgeving op een meer milieuvriendelijke en veiligere manier bereikbaar en leefbaar te maken. Mobiel 21 inspireert en activeert mensen, groepen, organisaties en beleid om doordacht om te gaan met verplaatsingen en verplaatsingswijzen. Mobiel 21 wil ook werken aan betere mobiliteit voor mensen in armoede via het project mobikansen. We willen het probleem van de mobiliteit bij mensen in armoede in kaart brengen en samen met de locale besturen zoeken naar structurele oplossingen om de vervoersarmoede aan te pakken. " Er is hier iemand die er eigenlijk niet is. Hij wou er graag bij zijn, maar de laatste bus vertrekt al om half negen. Dus hij geraakt niet meer thuis. Ik moest jullie de groeten doen! Misschien is hier iemand in de zaal die hem de volgende keer naar huis kan brengen?" Getuigenis project "De Courageusen", Erpe-Mere In het kader van het UiTPASproject willen we op de eerste plaats de mobiliteit verbeteren voor mensen in armoede naar het sociaal, cultureel en sportief aanbod in de regio. Zowel in het project van de courageusen als in de foto-expo kwam het probleem van mobiliteit uitgebreid aan bod. Er werd een stuurgroep opgericht en enkele proefprojecten uitgewerkt en opgezet : Bij de vierdewereldgroep "Mensen voor Mensen" onderzocht men de mogelijkheid van het gebruik van fietsen en taxicheques door mensen in armoede. Onze vereniging en Welzijnsschakel 't Klikt koos voor het openstellen van de Minder Mobiele Centrale (MMC) voor mensen in armoede zonder eigen vervoer. Met onze vereniging hebben we een voorstel uitgewerkt die de MMC ook toegankelijk kan maken voor mensen in armoede. We hebben dit voorstel samen met mobiel21 voorgelegd aan het OCMW van Erpe- Mere en Haaltert en we zullen dit in 2014 verder opvolgen. 38

39 Voor ons is het volgende belangrijk voor 2014: De MMC wordt opengesteld voor mensen in armoede met kansentarief en mensen in armoede gekend bij Welzijnschakel Ommekeer die niet beschikken over eigen vervoer. Mensen met kansentarief kunnen genieten van een aangepast tarief wat betreft de kosten van het lidmaatschap en de km-vergoedingen (voorstel is 1/4 de kostprijs). Iedere sociale, culturele of sportieve vereniging die het wenst zou zich lid kunnen maken van de MMC en twee vrijwilligers aanstellen in functie van hun aanbod. "Er is hier iemand die zich soms eenzaam voelt. Het is niet dat ze geen familie en vrienden heeft, maar dat het zo moeilijk is om er te geraken. Een auto heeft ze niet. Altijd aan familie of vrienden vragen om je te voeren durft zij op den duur niet meer! De bus neemt ze alleen als het echt niet anders kan, want het is soms echt lastig met de uren. Ze is soms erg lang onderweg voor iets heel klein. En als het sneeuwt of vriest zoals afgelopen winter, dan wordt wachten aan de bushalte een ware nachtmerrie. Ze droomt van een elektrische plooifiets, dat zou een verlengstuk zijn van bus en trein. Of van een belbus van 24u op 24u. Of autodelen zoals in Aalst. Is er iemand in de zaal die nog andere oplossingen weet..." Getuigenis uit het project "De Courageusen", Erpe-Mere 39

40 7.5. Werken aan vorming binnen de groep We willen dat mensen in armoede hun rechten kennen en goed geïnformeerd zijn, zo kunnen mensen groeien en hun burgerrechten volwaardig opnemen. Vanuit de groep hebben we volgende vormingen en infosessies georganiseerd voor onze leden. De infosessies liggen meestal in de lijn van onze themawerking (maatschappelijke dienstverlening, onderwijs en vrije tijd). Deze vormingen en infosessies worden georganiseerd in aansluiting op de soepbabbels of op aparte specifieke bijeenkomsten. Interne vormingen: Januari Januari Overzicht werking 2012 en planning 2013 : Tijdens het nieuwjaarsfeest krijgen de deelnemers een overzicht van de werking 2012 en planning 2013 via een powerpoint. Nadien volgt er een quiz rond de inhoud van de powerpointpresentatie. Totaal aantal deelnemers : 142 Vorming boeking Fonds Vrijetijdsparticipatie / Forumdag Vakantieparticipatie : We namen deel aan een vorming rond het nieuwe digitale boekingssysteem van het Fonds Vrijetijdsparticipatie. We namen deel aan de forumdag van vakantieparticipatie. Totaal 3 deelnemers. Maart Aanbod uitpas op internet : Waar zoeken? Wat zijn omruilvoordelen? Hoeveel punten heb ik gespaard? Hoe maak ik een account aan op (21 deelnemers in armoede) Maart- juni Fotografie :In samenwerking met de vierdewereldgroep "Mensen voor Mensen" leren jongeren met armoede-ervaring fotografische beelden maken van drempels die ze ondervinden in het verenigingsleven (cultuur, vrije tijd, sport). Jongeren leren fotograferen, leren mensen aanspreken, staan stil bij drempels, verbinden de beelden aan inhoudelijke teksten. (drie bijeenkomsten, 5 deelnemers in armoede) Maart Basisvorming armoede welzijnschakels voor nieuwe vrijwilligers (3 sessies): 3 nieuwe vrijwilligers nemen deel aan deze vorming April Mobiliteit : Hoe rijden de bussen in onze gemeente? Hoe geraak ik met de bus in het Sociaal Huis of CC De Werf? Wat moet er gebeuren zodat mensen in armoede meer de bus nemen? We maken samen een belbusoefening. We doen samen een stellingenspel : rechten rond mobiliteit (sociale tarieven bij de De Lijnen de NMBS, de werking van de belbus). Aantal deelnemers in armoede: 24 40

41 juni Werking en aanbod Cultureel Centrum De Werf: In teken van de cultuurwerking en het pilootproject van de UiTPAS willen wij onze leden toeleiden naar het aanbod van het CC De Werf. We kregen in groep een rondleiding in het gebouw (inkom, balie, foyer, concertzalen,...) en in kleine groepjes informatie rond het aanbod (cursussen, dans, familievoorstellingen en optredens), kans tot vraagstelling ( 14 deelnemers in armoede) juli Vrijetijdsmarkt (tijdens de familie BBQ) : Het aanbod via de UiTPAS, het aanbod via vakantieparticipatie en het fonds vrijetijdsparticipatie. ( 42 deelnemers in armoede) oktober Film Joseph de Rebel 17 oktober : We stellen de campagne voor van het Netwerk tegen armoede voor een verhoging van de uitkeringen tot aan de armoedegrens. We staan stil rond de zin of onzin van noodhulp aan de hand van een nabespreking (stellingenspel) bij de film "Joseph de rebel' ( 15 deelnemers in armoede) Januari tot december Toeleiding naar het Sociaal en Cultureel aanbod in de regio Erpe-Mere, Lede, Haaltert en Aalst : Via groepstoeleiding willen wij mensen in armoede laten kennis maken met het sociaal, cultureel en sportief aanbod in onze regio. We doen dit door samen het aanbod te bekijken, samen te kiezen en in groep deel te nemen aan een aanbod dat vaak voor mensen in armoede niet evident zijn. Op die manier wordt het sociaal isolement doorbroken en worden persoonlijke grenzen verlegd. (16 activiteiten, gemiddeld 87 verschillende deelnemers in armoede) Externe vormingen: januari Academische zitting opening nieuwe locatie WZS Ommekeer : Begin januari 2013 werd onze nieuwe locatie ingehuldigd met een academische zitting met tussenkomsten van mensen in armoede, het gemeentebestuur, Welzijnsschakels vzw, Het Netwerk tegen Armoede en sponsors. Aan de hand van getuigenissen werd de werking en visie op armoedebestrijding voorgesteld. (146 deelnemers) 41

42 februari 1 op 10 : Voorstelling in avant-premiere van de televisiereeks "1 op10". 1 op 10 vertelt in zes afleveringen over mensen die onder de armoedegrens leven. Als inleiding op de film brengen mensen in armoede getuigenissen rond wat het is te leven onder de armoedegrens in een plattelandsgemeente. In totaal 135 aanwezigen. februari Vorming armoede en onderwijs leerkrachten Ninove: In tandem geven we uitleg over onze werking en delen we ervaringen/aanbevelingen van mensen in armoede met onderwijs (omgaan met vooroordelen, mondelinge communicatie op school, werken in de klas en aandacht voor de kinderen tijdens de vrije momenten). (5 deelnemers) maart Voorstelling werking basisschool Sint-Jozef: De leerlingen van de basisschool Sint- Jozef bezoeken ons lokaal en leren onze werking kennen. (deelnemers: alle leerlingen en leerkrachten) april Vorming Onderwijs en Armoede Leerkrachten SLO in opleiding VTI : Volgende thema's kwamen aan bod aan de hand van een interview en vraagstelling: Het belang van onderwijs in de strijd tegen armoede, goede communicatie en ouderbetrokkenheid, kosten op school, het verschil in leefwereld en concrete tips rond goede communicatie. ( totaal 15 deelnemers) mei Vorming medewerkers welzijnszorg : voorstelling van onze werking en visie aan de hand van powerpointpresentatie en getuigenissen. (12 deelnemers) september Pedagogische studiedag BO De Brug, Erpe-Mere : Deze vorming werd uitgevoerd in samenwerking met CultuurNet inhoud Ommekeer : voorstelling van de werking van Ommekeer en de doorverwijzingsmogelijkheid, de kloof tussen de thuiswereld en de schoolwereld, Tips en tricks die kunnen leiden tot een positieve relatie tussen leerkracht en ouders in armoede, persoonlijke ervaringen met de UiTPAS op school. inhoud CultuurNet: De werking van de UiTPAS aan kansentarief op school. Hoe de UiTPAS aan kansentief promoten op school? De UiTPAS een instrument om mensen in armoede kansen te geven en te bereiken? 42

43 november Vorming armoede op school aan de leerlingen van de derde graad van de Sint- Jozefschool, Erpe-mere : inhoud : Hoe komt armoede in de media? / De rugzak van iemand in armoede aan de hand van een concreet verhaal / Hoe komen tot een positieve relatie met iemand in armoede? / Op zoek naar krachten van mensen in armoede aan de hand van een persoonlijk verhaal/ Hoe kunnen we dit toepassen op school/ klas? (3 sessies / 58 deelnemers) november Vorming leerkrachten in opleiding KAHO Sint-Lievens, Aalst. Volgende thema's kwamen aan bod: Het belang van onderwijs in de strijd tegen armoede, goede communicatie en ouderbetrokkenheid, kosten op school, het verschil in leefwereld en concrete tips rond goede communicatie. ( totaal 43 deelnemers) november Vorming leerlingen basisonderwijs Aaigem 6de leerjaar. Aan de hand van dominoblokken laten we de leerlingen kennis maken met de problemen van Carmen en staan we stil bij pesten en uitsluiting op school. ( 37 deelnemers) november/ december Vorming voor Cultuuraanbieders ism Netwerk tegen Armoede, Fonds vrijetijdsparticipatie, Locus, Socius kan toetsen en verbreden. Inhoud dag 1 : armoede een complex verhaal : we willen een bredere kijk geven op armoede door ondermeer in te brengen hoe mensen in armoede dit alles ervaren, willen we het 'wijzij denken' doorprikken en ruimte creëren waar iedr zijn/haar ervaringen en inzichten Inhoud dag 2 : Verschillende interventiestrategieën in het werken met mensen in armoede, werken aan toeleiding, bezoek aan onze fototentoonstelling "Er op UiT", vraaggesprek met CC De Werf. handige info en tips. Deelnemers aan de vorming : cultuurcentrum Het Loo, Tessenderlo, bibliotheek Wetteren, cultuurbeleidscoördinator Tessenderloo, cultuurfunctionaris Belgica Dendermonde, gezinsbond, bibliothecaris Tessenderloo, bibliotheek Temse, stafmedewerker erfgoeddag faro, vorming en projecten kunstwerkt, Federatie van Marokkaanse Verenigingen, bibliotheek Dendermonde, Vlaams Fonds voor de Letteren, stafmedewerker educatie Archeduc, vorming plus Gent-Eeklon EVA vegetarisch eten 43

44 december De courageusen op vormingsdag armoede op den buiten Lede : In samenwerking met welzijnsschakel Lede organiseren we jaarlijks een vormingsavond in teken van de campagne van welzijnszorg in Lede. Dit jaar in teken van armoede op het platteland. De courageusen traden op met twee theaterscènes : de statistieken en er is hier iemand. Enkele mensen in armoede werden geïnterviewd. Aantal deelnemers : 136 december Vorming armoede op school aan de leerlingen van het 5de secundair Stella College, Lede. Inhoud: voorstelling van onze werking, De kloof in onze samenleving en hoe die overbruggen?, Het verhaal van Carmen of hoe armoede te maken heeft met alle levensdomeinen, op zoek gaan naar krachten van mensen in armoede aan de hand van het verhaal van Petra, (3 sessies/ totaal 50 deelnemers) december Vorming aan bachelor verpleging : de buitenkant en binnenkant van armoede, krachten van mensen in armoede en voorstelling van onze themawerking rond gezondheid. (aantal deelnemers: 28 ) December Vorming SPA afdeling Erpe-Mere: Voorstelling van onze werking aan de hand van een powerpointpresentatie. De buitenkant en binnenkant van armoede aan de hand van dominoblokken (verschillende levensdomeinen). (aantal deelnemers: 7) 44

45 8. Samenwerking met partners/medestanders Onze samenwerking met OCMW en gemeentebestuur (voornamelijk dienst cultuur) verloopt via het lokaal netwerk vrijetijdsparticipatie, werkgroep regionale UiTPAS/kansenpas en de werkgroep vertrouwenspersonen scholen. Via de UiTPAS krijgen we financiële ondersteuning voor onze culturele en sociale activiteiten. Het OCMW/Sociaal Huis organiseert twee maal per maand een zitdag in ons lokaal. In 2013 werden we lid van de Cultuurraad. De Welzijnsraad werd opgesplitst in twee werkgroepen senioren en kansarmoede. Aan de werkgroep kansarmoede nemen deel : CAW, LOGO, INDRA, OCMW. Ons lokaal wordt gehuurd door de gemeente. Deze structurele ondersteuning van de gemeente aanzien we als een erkenning van onze werking. Met CultuurNet Vlaanderen werken we samen met de andere partners aan de uitbouw en uitvoering van het pilootproject van de Vlaamse Vrijetijdspas: de UiTPAS. De samenwerking met de scholen van Erpe-Mere verloopt via de werkgroep vertrouwenspersonen onder leiding van het OCMW. We hebben ook een samenwerking met de scholen van Lede. We staan samen met welzijnsschakel Lede in voor de coördinatie van het overleg met het OCMW en scholen. De basisschool Mere, de secundaire school St-Jozef en de Sint-Vincentiusschool uit Aaigem ondersteunen bovendien financieel onze werking. We hebben een samenwerking met Welzijnsschakel Lede en Welzijnsschakel t Klikt uit Haaltert. In Lede staan we samen in voor de coördinatie van het overleg met het OCMW en de scholen van Lede rond de UiTPAS op school. Met Welzijnsschakel Haaltert hebben we samen gewerkt aan het project van de courageusen en de foto-expo Er op UiT. In 2013 hebben we een drie maal overleg gehad rond cultuur en vrije tijd, specifiek rond het thema toeleiding met de welzijnsschakels van Lede en Haaltert. Met de vierdewereldgroep Mensen voor Mensen hebben we een structurele samenwerking rond cultuur en vrije tijd. In 2013 hadden we regelmatig overleg rond de werking van de regionale kansenpas, structurele verankering van toeleiding, prioriteiten van het Uit-pas project, We namen ook actief deel aan de werkgroep regionale kansenpas/uitpas onder coördinatie van de vierdewereldgroep Mensen voor Mensen. Er was een deelname van jongeren in armoede uit Aalst aan onze fotoproject. Via het Netwerk tegen Armoede, nemen wij deel aan de beleidsgroep Cultuur en vrije tijd die aanbevelingen formuleert op Vlaams niveau. We organiseerden in 2013 een tweedaagse vorming voor cultuuraanbieders. Onze foto-expo Er op UiT zal beheerd worden door het Netwerk. We zijn ook lid van de algemene vergadering van het Vlaams Netwerk. Onze werkkrachten nemen deel aan intervisiemomenten onder de medewerkers uit erkende verenigingen uit Oost-Vlaanderen. We nemen deel aan het provinciaal coördinatorenoverleg. Dankzij de erkenning als vereniging waar armen het woord nemen krijgen wij een structurele subsidie van de Vlaamse Overheid departement Welzijn en kunnen wij twee halftijdse werkkrachten tewerk stellen. In samenwerking met Welzijnsschakels vzw hebben we het theaterproject "De Courageusen" opgezet. Ook de vzw Wisper en stichting Lodewijk de Raet zijn betrokken bij dit theaterproject. We namen deel aan de contactavonden Welzijnsschakels Oost-Vlaanderen. 45

46 Met Mobiel21 werkten we in 2013 via het project mobikansen aan betere mobiliteit van mensen in armoede. De samenwerking met mobiel21 loopt tot eind In 2013 konden we terug rekenen op financiële ondersteuning vanuit de Parochie St-Bavo Mere, maar vooral op medestanders die achter onze werking staan. In 2013 kregen we een financiële ondersteuning van Rotary Aalst-Noord voor de inrichting van ons nieuwe lokaal. In het teken van het UiTPASproject hebben we ook een goede samenwerking met het sociaal en cultureel verenigingsleven in onze gemeente. Via een actie Heb jij ook een boontje voor Welzijnsschakel Ommekeer? proberen we inwoners van onze gemeente warm te maken iedere maand 5 euro te storten. Op die manier krijgt onze vereniging meer naambekendheid en meer draagvlak bij de brede bevolking. Eind 2013 hadden we 63 personen die maandelijks onze werking ondersteunen. In 2013 hebben we heel wat individuele giften ontvangen, waarvoor onze oprechte dank! 46

47 10. Mogelijkheden tot ondersteuning 9.1. Zin in vrijwilligerswerk? Onze vereniging steunt vooral op vrijwilligerswerk. Is voor jou armoede een onrecht? Wil je mensen in armoede leren kennen en samen op weg gaan? Dan kan Welzijnsschakel Ommekeer de plek voor jou zijn! Ter informatie geven we enkele engagementen die onze vrijwilligers op zich nemen: ONTMOETINGSMOMENTEN Gezamenlijke groenten en fruitaankoop: Het Klokhuis Je wilt helpen bij het onthaal van de gezinnen (welkom, koffie), je wilt helpen bij de verkoop van de groenten, Iedere 2 de zaterdag van de maand (voormiddag of namiddag) Soepbabbel: Samen soep maken, afwassen, informeel gesprek met de mensen. (Iedere 1 de of 3 de donderdag van de maand. Van 10u30 tot 14u) Ontspanning in groep Je helpt bij het organiseren van groepsactiviteiten (4x jaar). nieuwjaarsfeest, groepsuitstap, BBQ, Sint- Maartenfeest MENSEN IN ARMOEDE ZOEKEN EN UITNODIGEN: Huisbezoeken Je doet een kennismakingsbezoek bij nieuwe gezinnen (eerste keren gaat er iemand mee) Mensen opbellen Je belt gezinnen op die weinig deelnemen en je probeert hen warm te krijgen om deel te nemen. Inschrijvingen Je doet de administratie van de inschrijvingen van activiteiten, je bent telefonisch bereikbaar voor inschrijvingen Ommekeer Gazet Je helpt bij de redactie en/of mailing van onze 2 maandelijkse nieuwsbrief voor leden en medestanders WERKEN ROND BASISRECHTEN: CULTUUR, ONDERWIJS, MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENING Cultuurambassadeur : Je begeleidt een groep naar een toneel of optreden in Erpe-Mere en Aalst, Werkgroep Ons Recht! 2x maand vergaderen rond de grondrechten (onderwijs, vrije tijd, ) en gaan overleggen met OCMW, scholen. Getuigenissen geven buiten de groep Samen met mensen in armoede ervaringen delen en naar buiten komen met onze ervaringen in verenigingen en scholen in Erpe-Mere. 47

48 10.2. Steun onze actie: Heb jij ook een boontje voor Welzijnsschakel Ommekeer? Er bestaat heel wat verborgen armoede in Erpe-Mere! Met onze werking bereiken we nu ongeveer 120 gezinnen in Erpe Mere, gezinnen zoals we zeggen met armoede ervaring. Graag zouden we minstens even veel gezinnen zonder armoede ervaring vinden die ons willen steunen. Vorig jaar werd hiervoor het Boontje voor Ommekeer in het leven geroepen waarbij men maandelijks 5 Euro of meer kan storten via een bestendige opdracht. Een gestaag groeiende maar toch nog kleine groep brengt zodoende maandelijks ons een klein startkapitaal bijeen waarmee de kosten van het klokhuis (de groenten en fruitverkoop) en de soepbabbel al een stuk kunnen vergoed worden. Naast de financiële steun zijn deze boontjes ook voor ons een morele steun. Door het boontje laat je ons maandelijks zien en voelen dat ook jij werkelijk om armoede geeft. Dat jij het de moeite waard vindt dat een organisatie zich hiervoor inzet. Dat jij het werk van onze vrijwilligers apprecieert en hun wil helpen hun doel te bereiken, een doel waar ook jij achter staat: samen werken aan duurzame armoedebestrijding. Wij zijn dan ook zeer dankbaar aan onze boontjes-leveranciers die dit lezen en willen hun vragen hun steun verder te zetten en in hun omgeving te getuigen, te getuigen van hun steun aan WZS Ommekeer. Te getuigen van het bewustzijn dat wij allen samen moeten werken tegen armoede. Enkel door een breder draagvlak te creëren kunnen wij samen wat veranderen en hiervoor zullen niet enkel wij jullie dankbaar zijn, maar de gehele samenleving. Steun onze werking en stort maandelijks 5 euro! Armoede kunnen we maar aanpakken in onze gemeente als we veel medestanders hebben die aan armoedebestrijding willen doen. We hebben je steun nodig! Welzijnsschakel Ommekeer bestrijdt armoede, uitsluiting op een structurele manier. Met jouw steun kunnen we samen wegen op politieke besluitvorming rond armoede. 48

49 Welzijnsschakel Ommekeer vzw Kloosterstraat 7, 9420 Erpe-Mere / info@welzijnsschakelommekeer.be www. welzijnsschakelommekeer.be Bestendige opdracht Ik geef een bestendige opdracht aan mijn bank om vanaf heden maandelijks en tot mijn schriftelijke herroeping van mijn bankrekening nr. _ / _ / bij naam van mijn bank bankkantoor in de gemeente over te schrijven naar de bankrekening nr van het Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen met vermelding: 611-WELZIJNSSCHAKEL OMMEKEER. Ik kan deze doorlopende opdracht op elk gewenst ogenblik stopzetten of wijzigen. Als ik dat doe binnen de tien dagen die de volgende betaling voorafgaan, zal deze nog worden uitgevoerd voor deze betaling. Als het totaal van mijn giften tijdens het kalenderjaar 40 bereikt, zal ik automatisch een fiscaal attest ontvangen in de loop van het 1ste trimester van het volgende jaar. Naam. Voornaam (M/V) Adres... Nr. Bus. Postcode Woonplaats. Tel (....) Geboortedatum./. /. Datum Handtekening.. Welzijnsschakel Ommekeer vzw dankt u van harte voor uw steun! 49