Transcriptie

1 Jaarverslag 2010

2 2

3 Kom over en help wil haar kwetsbare naaste in Oost-Europa en Eurazië dienen vanuit de christelijke roeping tot barmhartigheid en recht, in partnerschap met kerken en christelijke organisaties. Het bestuur van de stichting, dat uit zeven personen bestaat, bepaalt het beleid van de stichting en ziet toe op de uitvoering daarvan. In de verantwoordingsverklaring legt het bestuur de gemaakte keuzes uit. In 2010 is het meerjarenbeleidsplan ingezet. Dit beleidsplan richt zich op Kind en Gezin. Programma s Onder het thema Kind en Gezin wil Kom over en help bijdragen aan het doel: Kinderen in hun omgeving zijn ondersteund om een meer menswaardig en waarde(n)vol bestaan op te bouwen. Er zijn vijf programma s die gericht zijn op deze doelstelling: 1. Veilige leefomgeving Doelstelling: meer kinderen groeien op in een veilige (gezins)omgeving. Bestedingen in 2010: (begro ng 2010: ) 2. Dagelijkse levensbehoe en Doelstelling: meer kinderen groeien op in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoe en wordt voorzien. Bestedingen in 2010: (Begro ng 2010: ) 3. Toegang tot gezondheidszorg Doelstelling: Meer kinderen worden bereikt met voorlich ng en hebben toegang tot basisgezondheidszorg. Bestedingen in 2010: (Begro ng 2010: ) 4. Toegang tot onderwijs Doelstelling: Meer kinderen hebben toegang tot kwalita ef onderwijs in hun omgeving. Bestedingen 2010: (Begro ng 2010: ) 5. Bewustwording en draagvlakversterking Doelstelling: De achterban bewustmaken van de noodzaak van hulp in Oost-Europa en Eurazië. Bestedingen 2010: (Begro ng 2010: ,00). Partners Kom over en help hee 23 partners in acht landen. De partnerorganisa es zijn kerken en christelijke organisa es. PR en fondsenwerving Het bestand van Kom over en help telt donateurs. Daaronder zijn 525 bedrijven, 276 scholen en kerken. Ondanks de tegenvallende inkomsten tot en met de maand oktober hee Kom over en help het jaar goed afgesloten door de gi enstroom in november en december. Dit werd versterkt met een bijdrage van EO-Me erdaad, hogere inkomsten uit subsidies en inkomsten uit legaten en nalatenschappen. De begrote inkomsten zijn behaald. Vooruitblik Speerpunten voor 2011 zijn: focus op Kind en Gezin meer effec ef in minder landen: van 8 naar 6 landen partneroriënta e gericht op uitbreiding in Moldavië propor onele hulpverlening door het streven naar een eigen bijdrage van 10% capaciteitsversterking van partners op het gebied van visie, beleid, organisa e en Planning, Monitoring en Evalua e uitbreiding van de achterban vooral gericht op jongeren kostenbeheersing door efficiën e Financieel Baten uit eigen fondsenwerving: Totale baten: Besteed aan doelstellingen: Kosten eigen fondsenwerving: (6,4% van de Baten uit eigen fondsenwerving) Kosten beheer en administra e: (4,7% van de totale lasten) Totale lasten: Samenva ng 3

4 Inhoudsopgave 1 Samenva ng.3 2 Inhoudsopgave.4 3 Voorwoord.5 4 Organisa e.6 - Missie, visie, kernwaarden.7 - Bestuur.8 - Verantwoordingsverklaring.10 - Personeel en organisa e.14 5 Kind en gezin.16 - Doel.17 - Beleid.17 - Strategie.19 - Evalua e.19 - SWOT-analyse.20 6 Programma s.24 - Veilige leefomgeving.26 - Dagelijkse levensbehoe en.26 - Toegang tot gezondheidszorg.27 - Toegang tot onderwijs.27 - Bewustwording en draagvlakversterking.28 7 Projecten.30 - Albanië.31 - Armenië.34 - Bulgarije.36 - Georgië.41 - Moldavië.44 - Oekraïne.47 - Roemenië.51 - Servië.54 8 Partners.58 9 PR en fondsenwerving Vooruitblik Financieel verslag.70 - Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Kasstroomoverzicht Algemene toelich ng op de jaarrekening Toelich ng op lastenverdeling kosten eigen organisa e Begro ng 2011 en meerjarenbegro ng 2012 en Accountantsverklaring

5 Voorwoord Ondanks alle veranderingen, blijft één ding hetzelfde: Hij, de Schepper van hemel en aarde, verandert nooit! Er wordt wel eens gezegd: De enige zekerheid is de constante verandering. Daar zit zeker een kern van waarheid in. Steeds vragen nieuwe zaken de aandacht. In dit jaarverslag doen we verslag van een proces van verandering. Want ook binnen Kom over en help zitten we in een veranderingsproces. De focus komt steeds meer op de hulp aan kinderen en gezinnen te liggen. We sluiten projecten af, we starten nieuwe. We nemen afscheid van partners en kiezen nieuwe. Maar de nood blijft! In Oost- Europa en Eurazië leven nog steeds veel gezinnen in grote armoede. Deze kinderen en hun ouders hebben recht op een menswaardig en waardevol bestaan. Kom over en help zet zich hier vanuit haar christelijke roeping voor in. Toch is het niet goed om te zeggen dat constante verandering de enige zekerheid is. De Bijbel leert ons namelijk anders. Want ondanks alle veranderingen, blijft één ding hetzelfde: Hij, de Schepper van hemel en aarde, verandert nooit! In Jakobus 1 vers 17 lezen we: Alle goede gave, en alle volmaakte gift is van boven, van den Vader der lichten afkomende, bij Welken geen verandering is, of schaduw van omkering. Hij verandert nooit. En dat is de grootste zekerheid. En als het goed is ook de enige basis van ons leven. Die boodschap is het waard om na te volgen en te belijden. Hier in Nederland, maar ook in de landen waar we mogen werken. Ook in 2010 hebben we door de giften van vele mensen het werk kunnen doen. Samen met u kijken we terug. We doen verslag van de hulp die gegeven is, vanuit het perspectief dat Hij het was die ons de middelen gaf om het werk te mogen doen. Ondanks de crisis kwamen de gelden binnen. Daarin zien we de trouw en zegen van Hem Die nooit verandert. In dat perspectief kijken we terug. En in dat perspectief kijken we ook vooruit. Ondanks alle verandering is dat dé zekerheid! Groot is Uw trouw, o Heer, o God en Vader Er is geen schaduw van omkeer bij U. Zijn wij ontrouw, Gij blijft immer Dezelfde die Gij steeds waart, dat bewijst Gij ook nu. Gij geeft ons vrede, vergeving van zonden, en uw nabijheid, die sterkt en die leidt: Kracht voor vandaag, blijde hoop voor de toekomst. Gij geeft het leven tot in eeuwigheid. Gerben Heldoorn, bestuursvoorzi er 5

6 Organisa e 6

7 Missie, visie en kernwaarden Visie De Bijbel is het Woord van God en daarom voor Kom over en help de inspiratiebron en norm voor al haar handelen. Op grond hiervan weet ze zich van harte gedreven inhoud te geven aan de Bijbelse opdracht het geestelijke en lichamelijke welzijn van de armen, wezen en verdrukten te bevorderen, zodat tekenen van hoop en van de komst van het Koninkrijk van God zichtbaar worden in deze wereld. Missie Kom over en help wil haar kwetsbare naaste in Oost-Europa en Eurazië dienen vanuit de christelijke roeping tot barmhartigheid en recht, in partnerschap met kerken en christelijke organisaties. Kernwaarden De kernwaarden van Kom over en help zijn terug te voeren op de christelijke identiteit van de organisatie. In deze basisverklaring wordt rekenschap gegeven van de ethiek van bestuur en medewerkers van Kom over en help. Zeven thema s komen hierbij aan de orde: Verbondenheid Holistisch mensbeeld Aandacht Barmhartigheid Recht Partnerschap Betrouwbaarheid Verbondenheid Kom over en help heeft vanuit haar geschiedenis een sterke geestelijke verbondenheid met de christenen en kerken die geleden hebben en nog lijden onder de gevolgen van het communisme. Deze verbondenheid leidt tot blijvende betrokkenheid bij hen en bij hun samenleving. Een holistisch mensbeeld Kom over en help ziet het welzijn van de mens vanuit het holistische perspectief dat de mens in harmonie leeft in zijn relatie met God, zijn naaste, de schepping en zichzelf. Aandacht voor de kwetsbare naaste Kom over en help richt zich op kwetsbare groepen. Zij focust op kinderen en families, omdat door armoede en ontwrichting veel kinderen niet kunnen opgroeien en zich niet kunnen ontwikkelen in de veiligheid van een stabiel en waarde(n)vol gezin. Barmhartigheid Kom over en help ziet het als haar roeping om in bewogenheid haar kwetsbare naaste te dienen, in navolging van Christus die met innerlijke ontferming en bewogenheid omzag naar de mens in zijn geestelijke en lichamelijke noden. Recht Zoals de Bijbel richtlijnen geeft voor de ordening van het maatschappelijke leven waarin de armen rechten hebben en zoals Christus opkwam voor de armen en verdrukten, zo wil Kom over en help een stem geven aan hen die niet gehoord worden en geen helper hebben. Partnerschap Partnerschap betekent voor Kom over en help om samen met lokale partners, op basis van gedeelde christelijke visie en uitgaande van gelijkwaardigheid en wederkerigheid, inhoud te geven aan armoedebestrijding. Betrouwbaar en professioneel Kom over en help is een betrouwbare en professionele organisatie. Zij is aanspreekbaar op een verantwoorde besteding van middelen, heeft een transparant beleid en is bereid te leren van ervaringen. 7

8 Bestuurssamenstelling Op 31 december 2010 was de samenstelling van het bestuur als volgt: Dhr. G.J. Heldoorn MA, voorzitter Senior consultant CPS onderwijsontwikkeling en advies te Amersfoort, directeur School met de Bijbel Nieuwer ter Aa, voorzitter van de RMU sector Onderwijs-GOLV Mr. A. van Stuijvenberg, secretaris Advocaat, secretaris Raad van Toezicht RMU, lid Raad van Advies Stichting Ontmoeting, lid Adviescommissie Medezeggenschap Gereformeerd Schoolonderwijs Drs. A.P. de Jong, penningmeester Manager Credit Riskmanagement ING Domestic Bank Nederland, regio Zuid-West (Rotterdam), secretaris Raad van Advies Burgland Groep Ds. A. van Heteren, lid Predikant binnen de Christelijke Gereformeerde Kerk, partijvoorzitter SGP, secretaris Stichting Bewaar het Pand, secretaris Gereformeerde Bijbelstichting, lid Raad van Toezicht van VVORG Amersfoort, bestuurslid Stichting Reformatorische Publicatie Ir. R.H. Warnaar, lid Directeur NET Foundation, bestuurslid Stichting Reformatorische Hulpverlening Bali Dr. M.A. van den Berg, lid Predikant Hervormde Morgenstergemeente Zoetermeer, voorzitter Stichting Cursus Theologische Vorming Putten, voorzitter Van Rijswijk Foundation Mevr. C.H. de Jong, lid Adviseur marketing en communicatie Driestar Educatief, vrijwilliger Gevangenenzorg Nederland, lid thuisfrontcommissie InterServe. Gedurende 2010 is van vier bestuursleden afscheid genomen: J. Bosma - 16 februari 2010 W.C. Heuvelman (penningmeester) - 20 april 2010 Th. Van de Kamp - 25 november 2010 Ds. J.P. Ouwehand - 25 november 2010 Verkiezingen Naast de verkiezingen aangaande het bestuurslidmaatschap zijn er om de vier jaar verkiezingen voor de functies voorzitter, secretaris, penningmeester en algemeen adjunct. In 2010 betrof dat de functies penningmeester (W.C. Heuvelman) en voorzitter (G.J. Heldoorn MA). In de vacature penningmeester is gekozen drs. A.P. de Jong en in de functie voorzitter is herkozen G.J. Heldoorn MA. Voor de benoeming van nieuwe bestuursleden is een wervingsprocedure gevoerd. Deze procedure heeft geresulteerd in de benoeming van dr. M.A. van den Berg, drs. A.P. de Jong en mevr. C.H. de Jong. Commissies De directie wordt bijgestaan door een aantal commissies, waarin leden van het bestuur zitting hebben: Beleidscommissie: dhr. G.J. Heldoorn MA, mevr. C.H. de Jong, ir. R.H. Warnaar Financiële commissie: drs. A.P. de Jong, mevr. C.H. de Jong, dhr. E. Heger (administrateur). Personeelscommissie: dhr. G.J. Heldoorn MA, dr. M.A. van den Berg, ds. A. van Heteren, mr. A. van Stuijvenberg Commissie voor samenwerking met andere organisaties: dr. M.A. van den Berg, mr. A. van Stuijvenberg, ir. R.H. Warnaar De beleidscommissie, financiële commissie en de commissie voor samenwerking met andere organisaties hebben een adviserende rol richting de directeur. De personeelscommissie is een bestuurscommissie die beslissingsbevoegdheid heeft bij benoeming, schorsing en ontslag van medewerkers. De directeur is adviseur van deze commissie. Vergoedingen De bestuursleden ontvangen geen vergoeding voor het werk voor de stichting. Gemaakte kosten worden op declaratiebasis vergoed. Bestuursleden ontvangen een reiskostenvergoeding van 0,28 per kilometer voor de voor de stichting afgelegde reisafstand. In 2010 werd door bestuursleden in totaal 524,16 voor gemaakte kosten gedeclareerd. 8

9 Bestuur Besproken onderwerpen In 2010 zijn vier bestuursvergaderingen gehouden. Deze vergaderingen vonden plaats op 16 februari, 20 april, 13 september en 25 november Tijdens deze vergaderingen zijn zaken aangaande het functioneren van de stichting behandeld, zodat het bestuur zijn toezichthoudende rol kon vervullen. Bij alle vergaderingen stonden financiële rapportages op de agenda. Op deze wijze houdt het bestuur toezicht op de financiële situatie en zicht op ontwikkelingen. Eind 2009 is het meerjarenbeleidsplan op hoofdlijnen vastgesteld. Naar aanleiding daarvan is het jaarplan 2010 ontwikkelt. Gedurende het verslagjaar is het meerjarenbeleidsplan verder uitgewerkt. Tijdens de vergadering van 20 april 2010 is de meerjarenbegroting vastgesteld en in de vergadering van 25 november de definitieve begroting voor Tijdens de vergadering van 20 april is het jaarverslag en de jaarrekening van 2009 besproken en vastgesteld. Gedurende het jaar is er toezicht gehouden op de uitvoering van het beleid via project- en financiële rapportages. Het bestuur ontving gedurende het jaar rapportages van de interne controles van de administratieve organisatieprocessen. Er zijn door het bestuur normeringen vastgesteld voor de kosten van de eigen fondsenwerving en kosten van de eigen organisatie. Verder is er tijdens de bestuursvergaderingen gesproken over personeelszaken als ontslag, benoemingen, ziekte en re-integratie. De samenstelling van de diverse commissies is aangepast en de commissie Lectuur is opgeheven. Er waren aftredingen en benoemingen van bestuursleden. Verder is er een procedure afgesproken voor de evaluatie van het functioneren van de bestuursleden. Deze procedure bestaat uit het invullen van een lijst over het functoneren van het bestuurslid dat herkiesbaar is. Na het invullen van de lijsten door de bestuursleden heeft het herkiesbare lid een gesprek met twee medebestuursleden naar aanleiding van deze informatie. Werkbezoeken Tijdens werkbezoeken werden vanuit het bestuur en door de medewerkers contacten onderhouden met de partners in Oost- Europa en Eurazië. In 2010 zijn er zeven werkbezoeken uitgevoerd: Albanië (2x), Armenië en Georgië, Oekraïne, Moldavië (2x) en Servië. Daarnaast was er een monitoring en lobbyreis en een partnerconsultatie in Bulgarije. Ook de vrijwilligersreis ging naar Bulgarije. De toerustingsconferentie vond plaats in Georgië. De Xperiencereis ging dit jaar naar Oekraïne en Moldavië. 9

10 Verantwoordingsverklaring Hieronder volgt de verantwoordingsverklaring volgens de CBF-richtlijn. 1. Toezicht houden, besturen en uitvoeren Volgens bestuursstatuut is het bestuur een beleidsbepalend en toezichthoudend orgaan dat: het beleid vaststelt en de uitvoering daarvan toetst; het management van de stichting mandateert aan de titulaire directeur. Het bestuur wordt geïnformeerd over de voortgang van de projecten door middel van een monitoring- en evaluatieplan. Deze evaluatie vindt plaats in september over het eerste halfjaar en in februari over het tweede halfjaar. Tegelijk wordt er dan een financiële rapportage gegeven met een analyse op hoofdlijnen. De directeur zorgt voor informatie over personeelszaken, reisverslagen, netwerkvergaderingen en relevante ontwikkelingen. Het bestuur krijgt eveneens één keer per jaar een rapportage betreffende de interne controle van de administratieve organisatie. Om de betrokkenheid van de bestuurders bij de landen, partners en projecten te borgen is er de mogelijkheid mee te gaan met werkbezoeken van de stafleden. (Zelf)evaluatie van het bestuur De leden van het bestuur worden voor een periode van vier jaar benoemd en kunnen maximaal tweemaal worden herbenoemd. In november 2010 is in de bestuursvergadering een procedure vastgesteld voor de (zelf)evaluatie van het bestuur. Deze procedure wordt ook gebruikt bij het eerste evaluatiegesprek met een nieuw bestuurslid, na een jaar bestuurslidmaatschap. Herverkiezing van bestuursleden geschiedt op basis van een evaluatie van het functioneren conform het gewenste profiel: Belijdend lid zijn van een van de navolgende kerken: Protestantse Kerk in Nederland, Hersteld Hervormde Kerk, Christelijk Gereformeerde Kerk, Gereformeerde Gemeenten, Gereformeerde Gemeenten in Nederland en Oud- Gereformeerde Gemeenten in Nederland; Het vermogen binnen de interkerkelijke samenwerking van de stichting bij te dragen aan de realisering van de doelstelling; Onderschrijven van de visie en de missie van de stichting; Visie op het thema Kind en Gezin en de beleidsgebieden veilige leefomgeving, dagelijkse levensbehoeften, gezondheidszorg,en onderwijs; Een juist evenwicht in betrokkenheid en bestuurlijke afstand; Het vermogen en de attitude om de directeur met raad terzijde te staan; Het vermogen om het beleid van de stichting en het functioneren van de directeur en de organisatie te toetsen; Integriteit, verantwoordelijkheidsgevoel en een onafhankelijke opstelling; Inzicht in de eisen die kwaliteit, doelmatigheid en continuïteit aan een organisatie als de stichting stellen; Voldoende beschikbaarheid en bereidheid tot het periodiek bezoeken van partners van de stichting in het buitenland; Voldoende beschikbaarheid om vergaderingen en bijeenkomsten bij te wonen. Relatie bestuur en directie De directeur is verantwoordelijk voor het management van de stichting. Hij is verantwoordelijk voor de voorbereiding, uitwerking, uitvoering en periodieke (financiële) verslaggeving van het door het bestuur vast te stellen en gevoerde beleid van de stichting. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor de opstelling van de concept-begroting, met inachtneming van de missie en visie, en voor de samenstelling van het concept- jaarverslag en de concept-jaarrekening. Het bestuur blijft echter wettelijk verantwoordelijk en aansprakelijk en de directeur is te allen tijde verantwoording verschuldigd aan het bestuur. Jaarlijks voert een delegatie van het bestuur een functioneringsgesprek met de directeur. Daarbij wordt een aantal medewerkers gevraagd naar het functioneren van de directeur. 2. Effectiviteit en efficiëntie van de bestedingen Kom over en help streeft naar professionaliteit én maximale effectiviteit van haar bestedingen. Verschillende instrumenten worden gebruikt om haar strategische doelstellingen te realiseren. Deze instrumenten bieden de mogelijkheid om, indien nodig, tijdig in te grijpen en te anticiperen op ontwikkelingen in het werkgebied en in Nederland. Meerjarenbeleidsplan In het meerjarenbeleidsplan is het beleid voor de langere termijn uitgewerkt. Het jaarplan inclusief begroting voor 2010 was een eerste stap in het bereiken van de langere termijn doelen. Het jaar 2010 was een transitiejaar met afbouw van oude doelstellingen en de ontwikkeling van nieuwe projecten. Het formuleren van specifieke doelen, activiteiten, verwachte resultaten en meetbare indicatoren heeft veel tijd en energie gekost en zal ook in 2011 nog bijstelling behoeven. Monitoring en evaluatie van de projecten heeft daarom op hoofdlijnen plaatsgevonden. In 2011 zal er weer per kwartaal projectmonitoring plaatsvinden op basis van een monitoringsheet en evaluatieplan gerelateerd aan het jaarplan. Halfjaarlijks is 10

11 Verantwoordingsverklaring een financiële rapportage inclusief analyse opgesteld. Jaarlijks wordt in het jaarverslag en jaarrekening verantwoording afgelegd van de uitvoering van de doelstellingen. Projectrapportage Aan de hand van duidelijk opgestelde rapportageformulieren leggen de partners aan Kom over en help verantwoording af over de ontvangen hulp. Door deze rapportage en incidentele controle ter plaatse is het mogelijk zicht te houden op de uitvoering en de voortgang van de hulpverlening. Daarnaast is een goede rapportage ook nodig voor een transparante verantwoording naar de donateurs toe. Voor de Winterhulp wordt in enkele landen ook een externe audit gedaan. Bij nieuwe projectaanvragen door partners wordt getoetst of ze binnen de kaders van het beleid en de vastgestelde kaders van de begroting passen. Aanvragen waarbij dit niet het geval is, kunnen slechts na een bestuursbesluit worden uitgevoerd. Het aangaan van samenwerking met nieuwe partners kan pas na bestuursbesluit. Kom over en help blijft, samen met haar partners in Oost-Europa en Eurazië, werken aan het proces van kwaliteitsontwikkeling. Het gaat daarbij vooral om het hanteren van meetbare doelstellingen. Op deze wijze kan het effect en de impact van de hulpverlening in kaart gebracht worden. Intern toezicht Om intern (toe)zicht te houden op de procedures binnen de organisatie worden door de interne controle functionaris per kwartaal controles uitgevoerd op de (risicovolle) processen binnen de (financieel) administratieve organisatie, zoals vastgelegd in het Handboek Administratieve Organisatie. Gedurende 2010 werden er 4 controles uitgevoerd. Na afloop van het boekjaar ontvangen zowel de directeur als het bestuur een rapportage. Via deze rapportages en informatievoorziening heeft het bestuur inzicht in het functioneren van de stichting en kan, indien nodig, tijdig ingrijpen. Focusbeleid Na evaluatie is besloten in de nieuwe beleidsperiode te focussen op het thema Kind en Gezin en projecten te steunen in minder landen. Hiermee wordt meer effectiviteit en efficiëntie beoogd. Reservebeleid Er is een bedrag als continuïteitsreserve gereserveerd. Deze reservering is nodig om de risico s op korte termijn af te dekken en is inclusief de afwikkeling van lopende projecten en besteding van ontvangen fondsen. Met betrekking tot het uitzetten van beschikbare geldmiddelen heeft Kom over en help het volgende beleid bepaald: De gelden mogen alleen zonder risico worden uitgezet (lopende rekeningen, spaarrekeningen en kortlopende termijn deposito s); De gelden mogen, gerekend naar de toestand per 1 januari van een jaar, maximaal voor 60% en maximaal voor een periode van 1 jaar worden vastgezet, de overige gelden dienen direct opvraagbaar te zijn. Mailbeleid In 2010 is segmentering als basis voor mailingen uitgebreid. Er wordt continu gestreefd naar efficiëntie door de juiste samenhang tussen geefgedrag en mailfrequentie te zoeken. Bovendien geven de donateurs hun persoonlijke postwens aan. 3. Omgang met belanghebbenden Kom over en help streeft ernaar de relatie met de achterban te behouden en te verstevigen. Aandachtspunten hierbij zijn de uitbreiding van de achterban en het betrekken van jongeren bij onze stichting. Het communicatiebeleid van Kom over en help wil de beeldvorming over de organisatie sturen. Hieronder valt alle communicatie met de achterban en de media, zoals advertenties, pers en opinieberichten, gerichte mailings, telemarketing, website, particuliere acties en de jaarlijkse tournee. Gedragscode Kom over en help heeft een Gedragscode voor fondsenwerving met daarin beschreven hoe de werving, het beheer en de besteding van de ontvangen middelen is geregeld. In het benaderen en informeren van de donateurs, sponsors en andere betrokkenen en bij alle fondsenwervende activiteiten staan integriteit, betrouwbaarheid en transparantie centraal. Doelgroepen In het bestand van Kom over en help staan particuliere donateurs. Daarnaast behoren ook veel kerkelijke gemeenten tot de achterban van Kom over en help. Deze kerkelijke gemeenten behoren hoofdzakelijk tot de Protestantse Kerk in Nederland, Hersteld Hervormde Kerk, Christelijk Gereformeerde Kerk, Gereformeerde Gemeenten, Gereformeerde Gemeenten in Nederland en Oud Gereformeerde Gemeenten (in Nederland). Ook in het basis- en voortgezet onderwijs wordt geprobeerd meer draagvlak te creëren voor het werk van Kom over en help. Een andere doelgroep vormen bedrijven, waarvan er 525 in het bestand staan. Ook het vergroten van de betrokkenheid van jongeren bij het werk van Kom over en help is belangrijk. 11

12 Doe het ene en laat het andere niet na. Oost-Europa kreeg mijn bijzondere belangstelling jdens het vak geschiedenis op de middelbare school. In de jaren tach g gaven we gehoor aan de oproep 'Zet een kaars voor je raam' om mee te leven met de Poolse bevolking. De opstand in Roemenië in 1989 onder leiding van Tökes Lászlo en de execu e van president Ceauşescu en zijn vrouw Elena na een schijnproces in Targoviste deden me huiveren. Vervolgens bezocht ik Roemenië. Eerst in het voorjaar. Ik genoot van het prach ge land met zijn Karpaten en uitgestrekte valleien. Een half jaar daarna bezocht ik het land weer. Midden in de winter. Met z n vieren in een auto. We kwamen er bijna niet in en kwamen bijna niet meer thuis, vanwege de sneeuw. Toen heb ik gezien wat ontbering betekent. Op de terugweg naar Nederland dacht ik: Niet alleen hier, niet alleen in dit land. Nee, miljoenen mensen in entallen landen, ook medechristenen in het voormalige Oostblok maken dit op dit moment mee. Dat beeld hee me nooit meer losgelaten. Ik vergeleek het met onze situa e in ons land en kon het even niet bij elkaar krijgen. Toen in 2001 een oproep in de krant werd geplaatst voor een bestuurslid van Kom over en help kon ik de beslissing binnen een seconde maken. Zo is het eigenlijk gegaan. Hoe je dat verder noemen moet? Ik weet het niet. Het komt op je weg. Ik heb het als Gods leiding ervaren. En als ik dan denk aan al die mooie ontmoe ngen, naast hun harde realiteit van het bestaan. De eenheid in verscheidenheid. De rijkdom in hun armoede. Het geloofsvertrouwen. De wederkerigheid. De begroe ngen en de afscheidsmomenten. S l in de auto of hoog in de lucht op de terugweg: Dank U wel Heere was een jaar met veel rampen, oorlogen, honger en leed in de wereld. Er zijn gelukkig veel organisa es die in die nood willen voorzien. Groot- en kleinschalig. Als je kijkt naar Haï, Pakistan en Indonesië, om maar een paar landen te noemen, is er een veelvoud aan nood die er heerst in vergelijking met Bulgarije of Albanië. Toch wil ik hierin benadrukken: Doe het ene en laat het andere niet na. Daar bedoel ik mee te zeggen, dat we aan de grote nood in 'onze' landen echt niet voorbij mogen gaan. Als je zelf meermalen in die landen bent geweest, dan zie je, dan beleef je, dan voel je dat. Dit jaar heb ik Roemenië en Georgië bezocht. Twee verschillende landen waar ik wel hetzelfde zag. Waar je ook rijdt: er wordt veel gebouwd en gerestaureerd, er rijden veel nieuwe auto's, het assor ment in de winkels breidt uit. Het lijkt erop of men met een inhaalslag bezig is. Of men West-Europese landen moet gaan volgen. En dat laatste zal ook zo zijn binnen het kader van EU, denk ik. Anderzijds zag ik dezelfde zigeuners, dezelfde armoede in grauwe flats en onderdakjes, medicijngebrek en eenzaamheid. Het kwam bij me over: de tegenstelling tussen 'schijn' en 'zijn' wordt groter. Het is geweldig, dat onze broeders en zusters juist voor die categorie 'zijn' oog blij houden. En, dat is niet onbelangrijk, dat wij als Kom over en help daar onze bijdrage aan kunnen leveren in de vorm van materiële en immateriële hulp. Mr. A. van Stuijvenberg, secretaris 12

13 Verantwoordingsverklaring Vrijwilligers Het beleid binnen de stichting is erop gericht dat, naast de vaste kantoormedewerkers, zoveel mogelijk werkzaamheden door vrijwilligers worden gedaan. Het werk van vrijwilligers vergroot enerzijds de betrokkenheid van de achterban en anderzijds is de inzet van vrijwilligers kostenbesparend. MVO Kom over en help wil een maatschappelijk betrokken organisatie zijn. Dit krijgt onder meer vorm in het bieden van mogelijkheden voor maatschappelijke stages. Ook wordt er door het gebruik van milieuvriendelijk papier voor de mailings en een efficient mailbeleid rekening gehouden met het milieu. Het aantal vluchten door medewerkers wordt zo beperkt mogelijk gehouden door meerdere landen tijdens één reis te bezoeken. Samenwerking met organisaties in Nederland De contacten met organisaties in Nederland zijn erop gericht om waar mogelijk samen te werken, van elkaar te leren en overlap te voorkomen. Kom over en help werkt onder anderen samen met de volgende organisaties: Prisma, kerkelijke deputaatschappen, stichting Hulp Oost-Europa, en de Gereformeerde Bijbelstichting. Klachtenprocedure Kom over en help ziet klachten als een waardevolle bron van informatie met betrekking tot de kwaliteit van het functioneren en het beeld dat de achterban van het functioneren van de stichting heeft. Klachten worden afgehandeld volgens de klachtenprocedure. Internationaal Kom over en help is actief in Albanië, Armenië, Bulgarije, Georgië, Moldavië, Oekraïne, Roemenië en Servië. Er wordt samengewerkt met lokale partners als kerken en christelijke organisaties. Om zo optimaal mogelijk met deze belanghebbenden om te gaan, wordt gebruik gemaakt van projectaanvragen, rapportages, monitoring en evaluatie, partner- en projectovereenkomsten, werkbezoeken en gezamenlijke partnermeetings. Ook wordt continu gewerkt aan capaciteitsversterking door training en coaching. Verder is er samenwerking en afstemming met: Come Over And Help, Albanian Encouragement Project, Zending Gereformeerde Gemeenten en de Griekse Evangelische Kerk. 13

14 Bestuur en medewerkers Het bestuur is eindverantwoordelijk voor de organisatie. De directeur heeft de dagelijkse leiding. Naast de directeur en de secretaresse zijn er drie afdelingen, namelijk PR/Fondsenwerving, Projecten en Administratie. Vanwege de omvang van het personeelsbestand is gekozen voor een platte organisatiestructuur met korte lijnen. De directie heeft overleg met de afdelingen, waarbij de afdelingscoördinatoren het aanspreekpunt zijn. Naast de vaste medewerkers zijn er veel vrijwilligers die op allerlei gebieden meehelpen. De stichting heeft een comité van aanbeveling waarin predikanten uit diverse kerkgenootschappen zijn vertegenwoordigd. De organisatiestructuur van stichting Kom over en help ziet er als volgt uit: Bestuur 7 personen Directeur Karst de Vries (36 uur) Secretaresse He y van Walderveen de Groot (24 uur) Coördinator PR/ Fondsenwerving Jan ne Pekaar (32 uur) Medewerker PR/ Fondsenwerving José Groeneveld-Bakker (16 uur) Coördinator Projecten Maris Goudzwaard (28 uur) Medewerker Projecten Ruth Brouwer- van Holst (36 uur) Administrateur Evert Heger (32 uur) Administra ef medewerker Wilma van Maanen- Versteeg (24 uur) 205 Vrijwilligers Opleidingen en cursussen van bestuur en medewerkers in 2010 Creëren van een gezamenlijk referentiekader rondom visie op (Bijbels) opvoeden en kennis op gebied van opvoedondersteuning Training PME: Meten is weten? / Wat telt werkelijk in partnerrelaties? Training Between Faith and Profession Seminar Socializing 2.0 Training donateurs werven en behouden met direct mail en andere dm-technieken Herhalingscursus bedrijfshulpverlening 14

15 Personeel en organisa e Mutaties Afdeling PR/Fondsenwerving Per is Fokko van Braak gestopt als coördinator PR/Fondsenwerving. Per is Jantine Pekaar begonnen in deze functie. Afdeling Projecten Per is Mirma van den Brink-de Romph gestopt als medewerker projecten. Afdeling Administratie Per is Marjoleen van Davelaar-de Visser gestopt als telefoniste en administratief medewerker. Secretariaat Per is Hanneke Wassinkmaat gestopt als secretaresse. Per heeft Hetty van Walderveen-de Groot deze functie overgenomen. Arbeidsvoorwaarden Sinds 2005 hanteert Kom over en help de arbeidsvoorwaarden van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), met enkele aanvullingen en kleine wijzigingen. De medewerkers worden beloond op basis van een functiewaarderingssysteem en de salarisschalen behorend bij de arbeidsvoorwaardenregeling. De directeur is ingeschaald in salarisschaal 11 van de arbeidsvoorwaardenregeling. In 2010 bedroegen de totale salariskosten van de directeur ,00 inclusief pensioenpremie en sociale lasten. Er bestaat geen bonusregeling. Nevenfunctie directeur De directeur is ambtsdrager in de Christelijke Gereformeerde Kerk te Genemuiden. Dit draagt bij in het beter verstaan van pastoraat en diaconaat. Vanuit de kerkenraad en de kerkelijke gemeente is er een sterke, stimulerende betrokkenheid bij zijn werk, die als bemoedigend ervaren wordt. Deze nevenfunctie is geen risico voor belangenverstrengeling of voor onvoldoende onafhankelijkheid. Diversen Het ziektepercentage over 2010 is 4,59% (2009: 5,27% en 2008: 0,52%). De werkzaamheden van Karin de Koning, ten behoeve van de afdeling PR/Fondsenwerving zijn beëindigd. Twee medewerkers zijn in het bezit van een certificaat voor bedrijfshulpverlener. Per 31 december 2010 is de gemiddelde leeftijd van de medewerkers 40,5 jaar. Qua samenstelling is de verhouding van vrouwelijk en mannelijk personeel als volgt: in aantallen: 5 (62,5%) vrouwen en 3 (37,5%) mannen; in formatie-uren: vrouwen 132 uur (57,9%) en mannen 96 uur (42,1%). Vrijwilligersbeleid De stichting streeft ernaar zoveel mogelijk werkzaamheden door vrijwilligers te laten uitvoeren. Dit vergroot de betrokkenheid van de achterban en is ook kostenbesparend. Ruim 205 vrijwilligers ondersteunen de verschillende afdelingen binnen de organisatie. Hierbij valt te denken aan het verzamelen, ophalen en inladen van hulpgoederen, het geven van voorlichtingen, het organiseren van fondsenwervende acties en het ondersteunen bij administratieve en allerhande kantoorwerkzaamheden. Vrijwilligers ontvangen een reiskostenvergoeding van 0,28 per kilometer voor de voor de stichting afgelegde reisafstand. Er zijn diverse kerkelijke gemeenten (partnergemeenten) die een band hebben met een kerkelijke gemeente in Oost-Europa of Eurazië en deze financieel dan wel materieel ondersteunen. De voorlichters worden eens in de drie jaar in de gelegenheid gesteld om het werkveld te bezoeken. Daarnaast wordt eens in de twee jaar een vrijwilligersreis naar Oost-Europa of Eurazië georganiseerd. Comité van aanbeveling Het comité van aanbeveling van Kom over en help bestond op 31 december 2010 uit de volgende personen: Ds. C. Bos, Urk, ds. J. Brons, Urk, ds. J.J. van Eckeveld, Zeist, ds. A.A. Floor, Barendrecht, ds. G. Gerritsen, Salfort, Canada, ds. W.J. op t Hof, Urk, ds. R. Kattenberg, Lelystad, ds. R. Kok, Noordeloos, ds. C.J. Meeuse, Goes, ds. A. Moerkerken, Capelle a/d IJssel, ds. J. Oosterbroek, Havelterberg, ds. M.C. Tanis, Werkendam en ds. P. de Vries, Driebruggen. 15

16 Kind & Gezin 16

17 Doel, beleid en strategie Doel Onder het thema Kind en Gezin wil Kom over en help bijdragen aan het doel: Kinderen in hun omgeving zijn ondersteund om een meer menswaardig en waarde(n)vol bestaan op te bouwen. Er zijn vijf programma s die gericht zijn op deze algemene doelstelling: 1. veilige leefomgeving 2. dagelijkse levensbehoeften 3. toegang tot gezondheidszorg 4. toegang tot (vak)onderwijs 5. bewustwording en draagvlakversterking Binnen deze programma s richt Kom over en help zich op de volgende interventiestrategieën: Directe armoedebestrijding: Kom over en help wil in samenwerking met haar partnerorganisaties kinderen in hun omgeving direct ondersteunen zodat zij een meer menswaardig en waardevol bestaan op kunnen bouwen. Maatschappijopbouw: Effectiviteit en impact van interventies, gericht op directe armoedebestrijding en beleidsbeïnvloeding, is grotendeels afhankelijk van de capaciteit en kwaliteit van de partnerorganisaties. Kom over en help wil haar partnerorganisaties (incl. kerken) versterken zodat zij binnen de lokale context effectief de doelgroep kunnen bereiken. Binnen capaciteitsversterking wordt vooral aandacht gegeven aan visie, beleid en organisatieontwikkeling. Beleidsbeïnvloeding: Kom over en help wil samen met haar partners als pleitbezorgers opkomen voor de positie en rechten van het kwetsbare kind om door middel van beïnvloeding van (inter)nationaal beleid en (rechts)systemen voor-waarden te scheppen dat kinderen in hun omgeving een menswaardig en waardevol bestaan op kunnen bouwen. Bewustwording en uitbreiding van (inter)nationale netwerken van partnerorganisaties spelen hierin een grote rol. Bewustwording en draagvlakversterking in Nederland. Hieronder wordt verstaan het informeren van de achterban over de armoedeproblematiek in Oost-Europa en Eurazië en hen actief hierbij betrekken. Evenals informatieverstrekking over het kerkelijk en maatschappelijk leven in Oost-Europa en Eurazië. Beleid Kom over en help wil zich samen met haar partners inzetten voor kinderen en gezinnen die door omstandigheden belemmerd worden om een menswaardig en waardevol bestaan op te bouwen. Alle interventies worden in samenwerking met de partnerorganisaties projectmatig uitgevoerd binnen de PME-afspraken van Kom over en help. Er wordt uitgegaan van integrated child development. Kind en gezin worden bezien vanuit een holistisch perspectief: Iedereen leeft in harmonie in zijn relatie met God, zijn naaste, de schepping en zichzelf. De interventies zijn gericht op het bevorderen van het geestelijk en lichamelijk welzijn, zodat tekenen van hoop en van de toekomst van het Koninkrijk van God zichtbaar worden in deze wereld. In het beleid wordt uitgegaan van de gezinsbenadering. Ieder mens én kind is onderdeel van een gezin en familie. Hierbij wordt de bredere definitie voor gezin gehanteerd, zoals deze ook gebruikt wordt in de interventielanden: als zijnde het geheel van bloed-verwanten en/of zij die een wettelijke verplichting hebben als voogd/pleegouder. In het Engels wordt gezin en familie beide met family vertaald. Kom over en help gebruikt in de Nederlandse documentatie beide begrippen maar doelt op de hierboven beschreven brede definitie. Kom over en help ziet kinderen als zegen van God waarbij de ouder(s) eerste en natuurlijke zorgdrager zijn voor de behoefte van het kind. In de verhouding tussen ouders en kinderen zijn drie relaties te onderscheiden: Emotionele liefdesrelatie: kinderen ontvangen alle liefde, aandacht en geborgenheid die zij nodig hebben van hun ouders. Het gezin blijft een veilige thuishaven tijdens het opgroeien, waarin het kind een eigen identiteit ontwikkelt en verantwoordelijkheden krijgt. Gezagsrelatie: ouders geven liefdevol een kader aan voor een gezonde ontwikkeling van het kind waarbinnen het morele grenzen leert te aanvaarden. Zorgrelatie: ouders hebben als taak om hun kinderen te verzorgen door liefde, aandacht en toewijding maar ook in materiële zin. Kom over en help gelooft dat beide ouders een significante invloed hebben op de ontwikkeling en welzijn van het kind. Waar nodig moeten ouders worden gestimuleerd en gesterkt in het opnemen van de verantwoordelijkheden van het ouderschap om zodoende de positie van het kind veilig te stellen. Duurzaamheid en stabiliteit van het huwelijk hebben directe betekenis voor kinderen. Vanuit de Bijbel worden huwelijk en gezin nauw aan elkaar verbonden. In de christelijke visie op huwelijk en gezin wordt het huwelijk gekenmerkt door drie zaken: De mens is geschapen als man of vrouw; man en vrouw zijn onderscheiden maar ook op elkaar aangewezen. Man en vrouw vormen een allesomvattende levensgemeenschap; Deze levensgemeenschap is bedoeld als een permanente relatie. Man en vrouw dragen een blijvende verantwoordelijkheid voor elkaar; Het huwelijk is in de schepping van één man en één vrouw bedoeld als een monogame relatie. 17

18 Het raakt me steeds heel erg als armoede en nood een gezicht krijgt door de rechtstreekse ontmoe ng. Een christelijke handreiking doen door diaconaat en ontwikkelingsprojecten is de passie van mijn leven. Hulpverlenen in de naam van Christus, Die de armen, verdrukten, weduwen en wezen op het oog heeft, Die het verlorene zoekt. In de communistische tijd was dat door het smokkelen van Bijbels en christelijke lectuur om zo de verdrukte kerk te helpen overleven. Na De Wende was dat door de kerk te helpen opbouwen in alle facetten van het kerk-zijn. De verbinding met mensen die het gevolg is van deze Bijbelse roeping, is een dagelijkse stimulans. Gelukkig zien we ontwikkeling in Oost-Europa op politiek, economisch en kerkelijk gebied. Maar juist de kwetsbare groepen als kinderen en arme gezinnen hebben hulp nodig om te overleven en zich te ontwikkelen. Duizenden kinderen verblijven nog in de postcommunistische opvanginstituten. Ze missen vader en moeder, terwijl die er wel zijn, maar die niet voor hen kunnen of willen zorgen. Heel veel gehandicapte kinderen worden in staatstehuizen achtergelaten. Er is hoegenaamd geen screening op de individuele problematiek van deze kinderen. Het gevolg is dat licht, zwaar en dubbel gehandicapte kinderen in één tehuis zijn gestopt. Het uitgangspunt is dat ze toch niets kunnen bereiken. De zorg bestaat uit een bed, wat eten en een oppasser. De meeste ouders van deze kinderen komen nooit meer op bezoek. Velen sterven vroegtijdig of leven in zeer geïsoleerde omstandigheden. Ze hebben geen toegang tot passend onderwijs, gezondheidszorg en sociale voorzieningen. Daarom richten we ons op hen die hulp nodig hebben maar geen helper hebben. Ik heb veel gereisd en ik heb veel armoede en ellende gezien. Het raakt me steeds heel erg als armoede en nood een gezicht krijgen door de rechtstreekse ontmoeting. Daardoor ben ik des temeer gemotiveerd om iets bij te dragen in hulpverlening en ontwikkeling. De uitdaging is altijd weer om die ervaringen zo te vertalen en zo dicht bij onze achterban te brengen dat ze dezelfde bewogenheid en verbinding gaan beleven zodat er gebeden en blijmoedig gegeven wordt. Vanwege de economische en financiële crisis was er steeds de spanning of we voldoende middelen zouden hebben om onze hulpverleningsdoelen te halen. Deze dagelijkse spanning is soms een geloofsbeproeving. Juist hierin zijn onze broeders en zusters in Oost-Europa mij ten voorbeeld. Velen weten s morgens niet wat ze s avonds moeten eten. Als er al werk en inkomen is dan is het vaak te weinig om van te leven. Vaders en moeders worstelen dagelijks met de vraag hoe ze hun kinderen moeten voeden en kleden. Ze stellen hun vertrouwen op God. Ze bidden om hulp terwijl die nog niet voorhanden lijkt te zijn. Zij bidden ook: Geef ons heden ons dagelijks brood. Maar het staat nog niet op tafel! En ze geloven en vertrouwen dat God toch zorgt, dwars door alle moeite en vragen heen. t Is een voorrecht samen te mogen dienen om in de naam van Christus hulp te bieden in die nood. Karst de Vries, directeur 18

19 Doel, beleid en strategie Kom over en help gaat uit van de christelijke familiewaarden en positive parenting waarbij trouw een sleutelwoord is. Tal van oorzaken kunnen worden aangewezen bij het uiteenvallen van gezinnen, zoals armoede, scheiding, Hiv/Aids, oorlog, rampen, overlijden of afwezigheid van ouder(s) en huiselijk geweld. Het uiteenvallen van gezinnen heeft een toename in het aantal éénoudergezinnen, kindgezinnen, buitenechtelijke kinderen, weduwen en wezen als gevolg. Kom over en help richt zich, daar waar mogelijk, op preventie en herstel van gezinsstructuren. Ook wordt het (re)integreren van kinderen uit institutionele opvang in (pleeg)families sterk gestimuleerd. Gezinnen, in kleiner en uitgebreider verband, hebben het grootste potentieel om te zorgen voor kwetsbare kinderen. Dit blijkt ook duidelijk uit Bijbelse normen en waarden en ook uit vele culturele normen en waarden wereldwijd. Bij de uitvoering van het beleid is aandacht voor de diversiteit in vorm en structuur die een familie in verschillende culturele contexten kan aannemen. Hierbij wordt uitgegaan van een open ontmoeting met haar lokale partners die gekenmerkt wordt door gelijkwaardigheid. Samen met haar partners zoekt Kom over en help naar oplossingen voor problemen van kinderen en gezinnen. Uitgangspunt daarbij is de gedeelde christelijke visie op kind en gezin. Ook de samenleving heeft een grote invloed op de ontwikkeling en welzijn van het kind. Kom over en help wil het kind zélf, ouders, kerken, docenten, lokale leiders en andere volwassenen betrekken bij de ontwikkeling van het kind. Hierbij is bewustwording van de behoeften en rechten van het kind en de Bijbelse opdracht daarin van groot belang. Kinderen maken verschillende ontwikkelingsfases door. De behoeften per fase zijn verschillend. Een kind ontwikkelt zich ook op verschillende gebieden. Elk gebied heeft zijn eigen leermomenten. Deze ontwikkelingsfases zijn cultuurgebonden. Iedere cultuur kent eigen normen en waarden en legt de nadruk op datgene wat zij belangrijk vindt om over te brengen op het kind. Veiligheid, voedsel, gezondheid en onderwijs worden gezien als basisvoorwaarden om de ontwikkeling van het kind goed te laten verlopen en mogelijk te maken. Strategie De strategie van Kom over en help is erop gericht de projecten van lokale partners te versterken. Er wordt aansluiting gezocht bij bestaande kerkelijke structuren en christelijke organisaties om in goed overleg op strategisch en operationeel niveau samen te werken. Dat impliceert dat Kom over en help geen projecten in eigen beheer uitvoert en in principe geen medewerkers uitzendt naar de doelgebieden. Het werkgebied omvat de volgende landen in Oost-Europa en Eurazië: Albanië, Armenië, Bulgarije, Georgië, Moldavië, Oekraïne, Roemenië en Servië. Evaluatie Het in 2010 ingezette nieuwe beleid met als thema Kind en Gezin is nog niet rijp voor een diepgaande evaluatie. In deze transitieperiode is vooral tijd gestoken in de opbouw en invulling van de beleidsvoornemens. In februari 2010 is een tweede partnerconsultatie gehouden in Bulgarije waar partners uit Bulgarije, Georgië, Armenië en Oekraïne vertegenwoordigd waren. Ook deze bijeenkomst onderstreepte de conclusie dat de grote verscheidenheid aan doelstellingen, landen, partners en projecten tot versnippering leiden, waardoor de effectiviteit afneemt. Ook werd duidelijk dat de kerken die uit de verdrukking zijn gekomen zich ontwikkelen, zodat ze minder hulpontvangers zijn maar partners om andere hulpbehoevenden te bereiken. Afbouw Roemenië en Servië De afbouw van oude doelstellingen per land en de afbouw van partnerrelaties in Roemenië en Servië is in 2010 in goed overleg voortgezet. Ondanks veel problemen beseffen onze partners in Roemenië dat het tijd wordt meer op eigen benen te staan en verantwoordelijkheid te nemen voor ontwikkeling. In vergelijking met andere landen zijn deze partners ook het meest in staat zelf of met behulp van andere donoren via nationale en internationale netwerken hun projecten vorm te geven en voort te zetten. Ook in Servië zijn nog veel problemen als ontheemde vluchtelingen, werkloosheid en politieke instabiliteit. Toch is de verwachting dat dit snel tot verbetering kan komen na uitlevering van verdachte oorlogsmisdadigers en opheffing van de economische sancties. In tegenstelling tot de nieuwe doelstellingen van Kom over en help, richt de partner (Serbian Baptist Union) zich vooral op evangelisatie en kerkplanting. Hun diaconale en sociale werk wordt uitgevoerd door de organisatie Love your Neighbour. De projecten van deze organisatie zijn vooral gericht op het ondersteunen van het evangelisatiewerk en het versterken van de bestaande gemeenten. Opbouw in Albanië, Oekraïne en Bulgarije In Albanië, Oekraïne en Bulgarije zijn de armoedeproblemen van kwetsbare kinderen en gezinnen zo groot dat in deze landen uitbreiding en verdieping van projecten plaatsvindt. Vooral de vele kinderen in institutionele opvang vragen om aandacht. Hierbij is ook de politieke lobby van groot belang. Er moet veel gebeuren op het gebied van maatschappelijke bewustwording. Alle (gehandicapte) kinderen hebben immers recht op een mens- en levenswaardig bestaan. Oriëntatie in Moldavië, Armenië en Georgië In Moldavië, Armenië en Georgië is onderzoek gedaan naar (nieuwe) partners die zich richten op hulpverlening aan kwetsbare kinderen en gezinnen. In Armenië en Georgië hebben bestaande partners nieuwe projectaanvragen gedaan die om uitwerking vragen. In Moldavië zijn contacten gelegd met potentiële partnerorganisaties. Ook hier is verdere oriëntatie nodig. 19

20 De SWOT analyse en daaruit voortvloeiende ac epunten De interne omgeving STERKE PUNTEN Kom over en help ziet de noodzaak tot visieontwikkeling en strategisch beleid, en is innova ef Het thema sche werkterrein van Kom over en help t.w. Kind & Gezin gee veel mogelijkheden om aanslui ng te blijven zoeken/houden bij de interesses van de zeer trouwe achterban Kom over en help hee in 36 jaar hulpverlening in Oost-Europa veel exper se opgedaan. De grote betrokkenheid van het bestuur, het personeel en de vrijwilligers Kom over en help investeert veel in haar rela es met de partners in Oost-Europa en hee daardoor een sterk partnernetwerk ZWAKKE PUNTEN De beperkte kwaliteit van de kerkelijke partners en trage implementa e van de ontwikkelingsdoelstelling door Christelijke NGO s Kom over en help steunt te veel (kleine) projecten in te veel landen De kerkelijke breedte van de achterban van Kom over en help maakt de betrokkenheid van die achterban bij het werk van Kom over en help in Oost- Europa m.n. kwetsbaar voor theologische kwes es Inzet van veel vrijwilligers is noodzaak, maar maakt de s ch ng kwetsbaar op het gebied van con nuïteit en kwaliteit van het werk De historisch ontwikkelde betrokkenheid van de achterban leidt tot vergrijzing ervan De externe omgeving KANSEN Kom over en help wil nieuwe partners vinden voor het uitwerken van de nieuwe focus en bestaande partners versterken Door beperking in landen is intensivering van de hulp mogelijk. Betere monitoring op impact en effec viteit op focus Kind en Gezin Binnen Oost-Europese landen en ook in het Westen is hernieuwde aandacht voor de zigeuners, als zeer achtergebleven groep in een zich ont-wikkelend Oost-Europa. Kom over en help kan zich met het werk voor deze groepen profileren en nieuwe (poten ële) gevers bereiken Kom over en help kan inze en op meer samenwerking met andere organisa es Het Xperience programma voor jongeren biedt kansen voor duurzame betrokkenheid van jongeren; Kom over en help kan inspelen op de belangstelling die er in Nederland lee voor andere culturen zoals in Oost-Europa en Eurazië BEDREIGINGEN Partners zijn de zwakste schakel. Door de nieuwe focus kunnen partners a aken, ze kunnen andere prioriteiten hebben of niet professioneel genoeg zijn De eigen profilering van kerkelijke deputaatschappen Weinig ontwikkelt maatschappelijk middenveld in Oost-Europa; cultuur van a ankelijkheid (financieel, ontwikkeling visie) Toetreding tot de Europese Unie van projectlanden en de algemene sfeer van ontwikkeling rondom Oost -Europa, kan de interesse van poten ële par culiere gevers af doen nemen (inclusief kerken). Daarbij wordt het moeilijker voor Kom over en help de reden van haar bestaan en werk in Oost- Europa te blijven legi meren De theologische verschillen tussen de achterban (donoren) en de voorban (doelgroepen) kunnen leiden tot verminderde bereidheid tot verbinding Professionalisering Kom over en help stree naar voortgaande professionalisering. Dit betekent dat een duidelijke interven elogica wordt geformuleerd waarin de doelstellingen op de verschillende niveaus goede samenhang vertonen. Door eenduidige indicatoren worden de doelstellingen gemeten. Belangrijk is daarbij dat Kom over en help dit proces vorm gee in nauwe samenwerking met haar partners in Oost-Europa en Eurazië. In samenwerking met partners wordt een capaciteitsversterkingsprogramma uitgewerkt om inhoudelijk en op organisa eniveau capaciteit te versterken. Bij inhoud moet men daarbij denken aan het, 20

21 SWOT-analyse zo mogelijk, toevoegen van een ontwikkelingsdimensie aan de diaconale ac viteiten. Kom over en help wil meer effec ef zijn in minder landen door samenhangende programma s per land substan eel te steunen en zodoende versnippering tegen te gaan. Daarnaast moet gezocht worden naar samenwerking met bestaande christelijke NGO s ter versterking van structurele ontwikkelingsac viteiten. Focus op Roma-gemeenschap Er moet meer aandacht komen voor projecten voor Roma omdat dit een vergeten etnische groep is met een sterk afwijkende culturele achtergrond. Door discrimina e, uitslui ng en geringe integra e missen ze vaak de toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en werkgelegenheid. De genderproblema ek speelt binnen de Roma-gemeenschap een nega eve rol voor de ontwikkeling van meisjes en vrouwen. Ini a even tot meer integra e dienen met respect voor de eigenheid van de groep te worden ontwikkeld. Draagvlak Kom over en help betrekt jongeren bij de problema ek van de kwetsbare groepen door Xperience-reizen naar de projectlanden te organiseren. Als ambassadeurs van de s ch ng geven de jongeren na afloop van de reis presenta es om anderen te informeren over de situa e in Oost-Europa en om fondsen voor projecten te werven. Daarnaast staat Kom over en help open voor ini a even van (jeugd)groepen uit Nederlandse kerken of andere ini a even. Er wordt con nu gestreefd naar het vergroten van de omvang van de achterban binnen de kerkgenootschappen waaruit die achterban nu a oms g is. Ook de financiële en materiële inzet van Nederlandse bedrijven zal versterkt moeten worden. Tevredenheid van partners Uit rapportages, werkbezoeken, consulta es, enquêtes en evalua es blijkt een grote tevredenheid van de partners over de samenwerking met Kom over en help. Door de vaak jarenlange partnerband worden vooral trouw, con nuïteit en consisten e genoemd. Innova e is vaak in eerste instan e bedreigend, maar op termijn juist ook een punt van tevredenheid omdat het leidt tot ontwikkeling en kwaliteitsverbetering. Investering in rela es en aandacht voor de persoonlijke situa e van partnerleden en hun persoonlijke- en organisa eproblemen wordt als zeer wezenlijk gezien en gewaardeerd. Dit is dan ook een belangrijk aandachtspunt voor Kom over en help. Tevredenheid van stakeholders De veelal jarenlange rela e met par culiere donateurs die regulier of heel gericht blijven doneren voor onze projecten gee aan dat Kom over en help als een betrouwbare organisa e wordt ervaren. De binding die er is met kerken uit de diverse denomina es is uniek te noemen, gezien de verdeeldheid tussen de kerken en denomina es. Op zowel basisscholen als op middelbare scholen zijn de voorlichters van Kom over en help welkom om informa e over landen en projecten te geven, waarna meestal ac es in gang worden gezet. Overheidssubsidies zijn steeds professioneel en naar tevredenheid verantwoord. Er wordt inzichtelijke verantwoording gegeven aan vermogensfondsen die doneren na een projectaanvraag. Er is regulier overleg met Plaatselijke Comités, werkgroepen en partnergemeenten over func oneren, ac es en projectdoelen. Mogelijke miscommunica e of frustra e worden daarmee voorkomen dan wel jdig opgelost, zodat de mo va e blij of wordt versterkt. Er is contact met enkele grote par culiere donoren en bedrijven die aan projectsponsoring doen. Het reguliere contact ter informa e en verantwoording wordt zeer gewaardeerd. Om de vier à vijf jaar wordt een imago-onderzoek uitgevoerd. Ook daaruit blijkt waardering voor professionaliteit, het interkerkelijke karakter van de organisa e en transparan e. De s ch ngsstructuur leent zich minder voor inbreng van stakeholders en ontevredenheid kan tot ui ng komen in veelvuldige klachten of het stoppen van de rela e en het inhouden van dona es. Van beide is geen sprake, wat mede leidt tot genoemde conclusies. Posi onering De ontstaansgeschiedenis van Kom over en help begint bij de Bijbel- en lectuurvoorziening aan kerken en christenen in Oost- Europa. Daar was het in de communis sche jd verboden om christelijke lectuur te bezi en. Juist de reformatorische kerken en christenen in Nederland wisten zich geroepen zich in te ze en voor de vervolgde kerk. De s ch ng had en hee een brede interkerkelijke achterban en richt zich op de versterking van (projecten van) bijbelgetrouwe kerkelijke en/of christelijke organisa es. Dit in tegenstelling tot andere hulporganisa es en kerkelijke deputaatschappen die zich vanuit een denomina e in belangrijke mate richten op een denomina e in Oost-Europa. Ook zijn er meer evangelisch georiënteerde organisa es die zich in Oost-Eurapa voornamelijk richten op evangelische kerken en christenen. Kom over en help onderscheidt zich verder met een sterke focus op het thema Kind en Gezin en heldere doelstellingen als het creëren van veilige leefomgeving, dagelijkse levensbehoe en, toegang tot onderwijs en gezondheidszorg, waarbij diaconaat en ontwikkeling wel onderscheiden maar niet gescheiden worden. Zonder zelf mensen uit te zenden, werkt Kom over en help strategisch samen met lokale partners in de projectlanden op het gebied van armoedebestrijding, maatschappijopbouw en beleidsbeïnvloeding. Tegelijker jd richt Kom over en help zich ook op bewustwording en draagvlakversterking in Nederland. In de landenkeuzes komt een prioritering naar voren die te maken hee met de problema ek en de bereidheid juist daar present te zijn waar 21

22 anderen niet of minder zijn en daar niet meer te zijn waar anderen veelvuldig aanwezig zijn. Samenwerking Kom over en help zoekt afstemming en samenwerking met andere (Nederlandse) organisa es die op onderdelen hetzelfde doel dienen of in dezelfde landen werkzaam zijn. Deze afstemming leidt tot transparan e en voorkomt doublures. Samenwerking kan leiden tot kwan ta eve en kwalita eve versterking van programma s en projecten. Voor de achterban gee dit duidelijkheid en inzicht over de inzet en de effec viteit van de diverse organisa es. De samenwerking binnen Prisma richt zich op gezamenlijke bezinning op ontwikkelingsvraagstukken, (poli eke) lobby en fondsenwerving. In Oost-Europa en Eurazië hee Kom over en help een samenhangend capaciteitsversterkingsprogramma voor haar partners opgezet. Met de inzet van direc e, projectmedewerkers en externe consultants worden partnermee ngs georganiseerd waarbij interna onale partners op loca e worden uitgenodigd voor gezamenlijke training en coaching op het gebied van visie, beleids- en projectontwikkeling. Netwerken, samen leren en het s muleren van (inter)na onale contacten van zowel Kom over en help als haar partners met de andere maatschappelijke organisa es, is van groot belang. Ook samenwerking met de overheid is belangrijk. Risicomanagement Bij de beleidsuitvoering spelen risico s op het gebied van o.a. financiën, strategie, iden teit, fondsenwerving en compliance. Om snel op de risico s die zich bij de beleidsuitvoering kunnen voordoen te reageren, is een jdige signalering van groot belang. De directeur hee overleg met de coördinatoren van de afdelingen en evalueert per kwartaal de ontwikkelingen aan de hand van een monitoringsplan en de parallel lopende financiële rapportages. Analyse van de gegevens kan aanleiding zijn tot een voorstel van aanpassingen in het jaarplan of de begro ng. Financiën Hoewel voor 2010 begroot was op het niveau van de beter dan verwachte inkomsten over 2009, was er wel het risico van teruglopende inkomsten vanwege de economische crisis. Dit bleek in het tweede kwartaal waarheid te worden. Er is besloten een deel van de te besteden middelen te bevriezen, zodat verder tegenvallende inkomsten niet tot financieringsproblemen zouden leiden. Omdat de ervaring leert dat 45% van de inkomsten in het laatste kwartaal van het jaar worden ontvangen, is het las g de uitgaven af te stemmen op de begro ngsbudge en. De bevriezing van met name de werkbudge en had vooral impact op het ondersteunen van innova eve projecten in het kader van Kind en Gezin. Bestaande projecten en zelfs noodhulp konden worden gefinancierd. Daarnaast is risicospreiding aangebracht door de vereiste reserves onder te brengen bij meerdere banken vanwege de overheidsgaran e van ,- per bank. Strategie Door partnerbezoeken en partnerconsulta es is een aantal problemen geconstateerd waarop we adequaat beleid ontwikkelen. Enkele partners hebben moeite met het ontwikkelen van beleid en uitvoeringscriteria waardoor er geen op male waarborg is dat de allerarmsten profiteren van diaconale hulp en/of ontwikkelingsprogramma s. Niet alle partners geven voldoende openheid zodat op basis van gelijkwaardigheid beleid gemaakt kan worden. Soms wordt er nog een a ankelijkheidsrela e ervaren waardoor er geen op male communica e mogelijk is op beleidsniveau. Het niveauverschil tussen kerkelijke partners en christelijk NGO s is dermate dat er beleid op maat nodig blijkt. Daarnaast is er behoe e aan een gezamenlijke visie op diaconaat en ontwikkeling zodat wederzijdse doelstellingen complementair kunnen zijn. Iden teit De hulp die Kom over en help verleent, richt zich met name op kerken en organisa es van bap s sche signatuur omdat in de projectlanden kerken met een reformatorische achtergrond veelal ontbreken. De geloofsbeleving en -ui ngen van onze broeders en zusters in de projectlanden zijn soms anders dan die van de achterban in Nederland. Het is steeds weer een uitdaging om in de informa evoorziening naar de achterban de juiste balans te vinden in de vertaalslag van de ene kerkelijke cultuur naar de andere. Wederkerigheid is een belangrijke kernwaarde die inhoud krijgt, door uitwisseling van informa e en mensen, om zo de waarden van elkaars kerk- en geloofsbeleving te ontdekken en te respecteren. Opera oneel Kom over en help werkt met gekwalificeerde medewerkers die professioneel zijn én de iden teit van de s ch ng uitdragen. Vanwege jd- en kostenbeheersing is een efficiënte werkwijze van belang. Omdat (financiële) rapportages en de controle daarvan veel vraagt, staat de inhoudelijke begeleiding van projecten onder druk. Door het bouwen aan sterkere partnerrela es en capaciteitsversterking van bestaande partners zal er meer werk in de projectlanden gedaan kunnen worden. De keerzijde van deze kostenbesparende ontwikkeling is dat de organisa e in Nederland meer kwetsbaar wordt bij het jdelijk uitvallen van een medewerker. 22

23 SWOT-analyse Fondsenwerving De fondsenwerving van Kom over en help richt zich met name op kerken, scholen, bedrijven en par culieren. Door naamsbekendheid, transparan e en professionaliteit van de organisa e is er een trouwe achterban die reageert met gi en op fondsenwervingsac viteiten zoals mailingen en nieuwsbrieven. Uit onderzoek blijkt dat de achterban van Kom over en help vergrijst. Jongeren binden zich steeds minder voor langere jd aan een organisa e maar reageren meer op kwaliteit en nieuwe ontwikkelingen. Bovendien zijn er steeds meer organisa es, ook van evangelische signatuur, die in de reformatorische vijver vissen. Er is daardoor meer inspanning nodig om de inkomsten op peil te houden en te vergroten. Gezien de veranderde verhoudingen en de (economische) ontwikkelingen in Oost-Europa wordt het moeilijker fondsen te werven voor de onveranderde noden van kwetsbare doelgroepen als (wees)kinderen en Roma. Subsidie De mogelijkheden voor het verkrijgen van overheidssubsidie zijn voor de projecten van Kom over en help beperkt, gezien het overheidsbeleid ten aanzien van de projectlanden. Kom over en help zoekt steeds naar mogelijkheden voor subsidie, maar wil niet a ankelijk zijn van ins tu onele fondsen. In 2010 is voor het laatst MFS-subsidie ontvangen via Prisma. Samen met andere Prismaleden is een liaison officer benoemd die in 2010 onderzoek hee gedaan naar samenwerkingsverbanden tussen de leden en subsidiemogelijkheden bij met name vermogensfondsen. In 2011 zal deze dienst niet langer afgenomen worden en worden vermogensfondsen in eigen beheer geworven. Compliance Het par ciperen in het MedeFinancieringsStelsel (MFS) via de vereniging Prisma vereist voldoende (financiële) capaciteit op het gebied van projectaanvraag, -begeleiding, financiële verantwoording en programma sch werken. Bovendien is het hebben van het CBF-keurmerk een voorwaarde voor lidmaatschap; Kom over en help is sinds 1999 keurmerkhouder. Sinds december 2007 is Kom over en help ANBI gecer ficeerd, waardoor de gi en van de gevers fiscaal a rekbaar blijven en Kom over en help als s ch ng geen schenkingsrecht verschuldigd is over de ontvangen gi en. Door het Prisma-lidmaatschap dingt Kom over en help ook mee naar de meeli projecten van EO-Me erdaad. De kwaliteitsverbetering die dergelijke verbanden met zich meebrengt is de investering waard. 23

24 Programma s 24

25 Kom over en help richt zich binnen de algemene doelstelling: Kinderen in hun omgeving zijn ondersteund om een meer menswaardig en waarde(n)vol bestaan op te bouwen op de volgende programma s: 1. Veilige leefomgeving 2. Dagelijkse levensbehoe en 3. Toegang tot gezondheidszorg 4. Toegang tot onderwijs 5. Bewustwording en draagvlakversterking In 2009 is besloten de doelstelling toerus ng en gemeenteopbouw in twee jaar af te bouwen. Het jaar 2010 stond in het teken van de a ouw van steun aan lectuurprojecten, kerkbouwprojecten en ondersteuning van voorgangers en evangelisten. Kom over en help hanteert binnen de bestaande programma s de eerder genoemde drie verschillende interven estrategieën: Directe armoedebestrijding, maatschappijopbouw en beleidsbeïnvloeding. In de komende paragrafen zal de interven estrategie directe armoedebestrijding per programma toegelicht worden. Kom over en help wil daarnaast haar partners s muleren een waarde(n)volle visie te ontwikkelen op gemarginaliseerde kinderen en gezinnen in hun omgeving. De interven estrategie maatschappijopbouw is erop gericht de partners en hun omgeving te ontwikkelen om de kwaliteit, efficiën e en impact van de verschillende programma s te op maliseren. Binnen het thema Kind & Gezin is de interven estrategie maatschappijopbouw gericht op visie en beleidsontwikkeling, capaciteitsversterking en linking & learning. In 2010 zijn in dit kader consultancybezoeken gebracht aan Albanië en Bulgarije. Daarnaast is er in Bulgarije een bewustwordingsconferen e georganiseerd en hebben bijna alle partners de partnerconsulta e bezocht. In 2011 zal dit traject verder worden voortgezet. Hulpverlening vraagt om een posi eve maatschappelijke omgeving waar in de wetgeving en in de toekenning van overheidsfinanciën oog is voor de posi e van maatschappelijk kwetsbare groepen. Kom over en help wil samen met haar partners door middel van beleidsbeïnvloeding als pleitbezorgers opkomen voor de posi e en rechten van het kwetsbare kind en wil s muleren dat deze op de agenda van de (lokale) overheid en poli eke par jen komen te staan. Gezien de omvang van Kom over en help en haar partners zijn de ac viteiten en de impact op het gebied van beleidsbeïnvloeding beperkt. In 2010 is in samenwerking met EU/SGP in Bulgarije aandacht gevraagd voor de posi e van tehuiskinderen. Dit hee er mede toe geleid dat tehuizen in 2010 niet gekort zijn op hun budget. In 2011 zal daar waar mogelijk meer ingezet worden op beleidsbeïnvloeding. Veiligheid Dagelijkse levensbehoe en Gezondheidszorg Onderwijs Directe armoede bestrijding Gezinsbegeleiding Pleegzorg Verbetering van zorg in tehuizen Integra e Materiële hulp Inkomensondersteuning Zelfstandig inkomen verwerven Preven e Voorlich ng Rehabilita e Kleine medische ingrepen Verbeteren van par cipa e Lifeskills Ouderpar cipa e Maatschappij opbouw Beleidsbeïnvloeding Visie en beleidsontwikkeling Capaciteitsversterking Linking & learning Lobby & advocacy 25

26 Veilige leefomgeving Doelstelling: meer kinderen groeien op in een veilige (gezins)omgeving Voor de ontwikkeling van het kind is een veilige, geborgen en liefdevolle (gezins)omgeving van primair belang. Kom over en help ziet vanuit Bijbels perspec- ef het gezin als hoeksteen van de samenleving, die als opdracht hee deze veiligheid voor het kind te waarborgen. De christelijke gemeente kan hierin een grote rol spelen in de kerk en in de maatschappij. Ook de maatschappij hee grote invloed op de veiligheid van het kind. Veel kinderen in Oost-Europa en Eurazië groeien op in tehuizen, een omgeving waarin de veiligheid niet gewaarborgd is of hebben te maken met migra e van ouder(s), armoede, huiselijk geweld en verslaving van ouder(s). Het communis sche systeem en de val daarvan hee mede bijgedragen aan deze situa e. Daarnaast hee het maatschappelijk systeem grote invloed (gehad) op de houding ten opzichte van gemarginaliseerde kinderen, ook binnen de christelijke kerken. Het ontbreken van een veilige leefomgeving hee grote invloed op de fysieke en emo onele ontwikkeling van het kind en hee in veel gevallen een nega eve invloed op de volgende genera e. Bestedingen 2010: (Begro ng 2010: ) Het programma veilige leefomgeving hee de volgende subdoelstellingen: 1. Gezinnen met (opvoedings)problemen hebben een gezonde gezinsstructuur en doen aan posi ve paren ng 2. Kinderen die door omstandigheden niet thuis kunnen opgroeien, zijn opgenomen in pleeggezinnen 3. Kinderen die noodgedwongen opgroeien binnen ins tu onele opvang hebben menswaardige levensomstandigheden 4. Isolement van kinderen die opgroeien in kindertehuizen is doorbroken In 2010 hee dit programma circa 750 kinderen in Bulgarije, Moldavië, Oekraïne en Roemenië bereikt en is de veiligheid van de leefomgeving van deze kinderen sterk verbeterd. In 2011 wordt dit programma verder uitgebreid en ligt de nadruk op de eerste twee subdoelstellingen. Dagelijkse levensbehoe en Doelstelling: meer kinderen groeien op in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoe en wordt voorzien Naast een veilige leefomgeving zijn ook voedsel, kleding, warmte en inkomen als dagelijkse levensbehoe en van levensbelang voor het kind en zijn ontwikkeling. Voor velen in de projectlanden zijn deze levensbehoe en geen vanzelfsprekendheid. Het helpen van mensen in hun dagelijkse levensbehoe en is een vorm van diaconale hulp. Kom over en help richt zich met name op kwetsbare kinderen en gezinnen en alleenstaande ouderen die geen of ontoereikend sociaal vangnet hebben. Hulp is in principe eindig en daarom worden mensen ges muleerd om hun mogelijkheden te gebruiken en te voorzien in hun eigen inkomen. Een aantal kwetsbare groepen zoals ouderen, kinderen met een beperking en sociaal zeer zwakke gezinnen zullen echter permanente ondersteuning nodig hebben. De kerk hee de roeping tot 26

27 barmhar gheid en Kom over en help ondersteunt kerken in de partnerlanden hierin. De omvang van de hulp is beperkt en draagt in geringe mate bij aan de verbetering van de kwaliteit van het leven. Het gee wel mogelijkheden tot contact tussen de kerk en de gemeenschap en gee hoop en verbondenheid aan hen die het moeilijk hebben. Gezien de beperkte omvang van Kom over en help en haar lokale partners worden mensen waar mogelijk ondergebracht bij het sociale vangnet van de overheid. Bestedingen in 2010: (Begro ng 2010: ) Het programma dagelijkse levensbehoe en hee de volgende drie subdoelstellingen: 1. Allerarmste gezinnen in de samenleving zijn ondersteund door middel van jdelijke materiële hulpverlening 2. Kwetsbare gezinnen met kinderen zijn jdelijk financieel ondersteund 3. Gezinnen hebben een zelfstandig bestaan opgebouwd en kunnen in hun eigen inkomen voorzien In 2010 hebben circa gezinnen ondersteuning ontvangen in hun dagelijkse levensbehoe en. In 2011 wordt meer aandacht gevraagd voor structurele oplossing en begeleiding van gezinnen. Toegang tot gezondheidszorg Doelstelling: meer kinderen worden bereikt met voorlich ng en hebben toegang tot basisgezondheidszorg Programma s Toegang tot goede, betaalbare basisgezondheidszorg is van levensbelang en cruciaal in de ontwikkeling van een kind. Hoewel deze toegang de laatste twin g jaar in de project-landen aanzienlijk is toegenomen, geldt dit niet voor iedereen. Kom over en help wil bijdragen aan de toegang tot zorg voor kwetsbare kinderen en gezondheidsvoorlich ng aan jongeren. Verslaving is daarbij een belangrijk thema, met name alcohol en drugsmisbruik is een groot probleem. Oost-Europa en Centraal Azië zijn daarnaast de enige regio s waar het aantal HIVgeïnfecteerden nog steeds s jgt. In Oost-Europa is besme ng met HIV veelal gevolg van drugsgebruik. Onderzoek wijst uit dat in toenemende mate besme ng plaats vindt via seksuele overdracht. Uit recent onderzoek blijkt dat ondanks de (interna onale) aandacht voor Roma in Oost-Europa vooral kinderen van Roma beperkte toegang hebben tot gezondheidszorg. De grootste barrières vormen armoede, laag opleidingsniveau van ouders, taal, culturele gewoonten en administra eve/geografische obstakels. Het probleem van een slechte toegang tot gezondheidszorg kan niet los worden gezien van andere problemen waarmee deze minderheidsgroepering kampt, zoals discrimina e, armoede en beperkte toegang tot onderwijs. Bestedingen in 2010: (Begro ng 2010: ) Het programma gezondheidszorg hee de volgende subdoelstellingen: 1. De gezondheid van kwetsbare kinderen is beter beschermd en verbeterd door preven eve middelen 2. Jongeren en ouders maken bewuste en posi eve keuzes met betrekking tot hun gezondheid en hebben een verbeterde toegang tot gezondheidszorg 3. Ex-verslaafden en gehandicapten nemen zelfstandig deel aan de maatschappij 4. Levensomstandigheden en toekomstperspec ef van kinderen is verbeterd door middel van kleine medische ingrepen Het programma toegang tot gezondheidszorg bevond zich in 2010 in een opbouwfase. Circa personen zijn bereikt via de verschillende interven es. In 2011 wordt dit programma verder uitgebouwd en onderzoek gedaan naar de toegang tot gezondheidszorg in Oost-Europa door een Nederlandse studente Culturele Antropologie. 27

28 Toegang tot onderwijs Doelstelling: meer kinderen hebben toegang tot kwalita ef onderwijs in hun omgeving Onderwijs, zowel formeel als informeel, speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van het kind en is mede bepalend voor de mogelijkheden die het hee in de toekomst. In de projectlanden is nog steeds geen sprake van gelijke kansen in het onderwijs. Onderwijs voor kinderen met een andere culturele achtergrond (met name Roma) of een beperking is niet of nauwelijks ontwikkeld en hee vooralsnog bij de meeste overheden geen hoge prioriteit. Ondanks het feit dat Roma officieel erkend zijn als minderheidsgroepering is discrimina e nog al jd wijdverbreid. Kom over en help richt zich samen met haar partners op verbeteren van de toegang tot kwalita- ef onderwijs voor economisch en cultureel gemarginaliseerde kinderen. Onderwijs en religie zijn in de projectlanden strikt gescheiden. Kom over en help wil de mogelijkheden die er zijn binnen het formele en informele onderwijs op maal benu en als het gaat over doorgeven van christelijke normen en waarden. Bestedingen 2010: (Begro ng 2010: ) Het programma onderwijs hee de volgende subdoelstellingen: 1. Gemarginaliseerde kinderen par ciperen beter in regulier onderwijs 2. Kinderen zijn geestelijk toegerust en sociaalvaardiger 3. Ouders par ciperen ac ef in het onderwijs van hun kinderen In 2010 zijn meerdere projecten binnen dit programma van start gegaan. Ruim kinderen en docenten zijn bereikt. In 2011 wordt het programma uitgebreid met projecten gericht op inclusief onderwijs voor kinderen met een beperking. Bewustwording en draagvlakversterking Doelstelling: Kom over en help vindt het belangrijk om de achterban in Nederland bewust te maken van de problema ek in Oost-Europa en Eurazië. Hierdoor zal het draagvlak voor onze doelstellingen groter worden. Om onze achterban bewust te maken van de noodzaak van hulp voorzien wij hen van informa e en brengen we ze in contact met onze partners en doelgroep in Oost-Europa en Eurazië. Publica es In 2010 zijn vier nieuwsbrieven verschenen in magazinevorm waarin de problema ek in Oost-Europa en Eurazië aan de orde kwam. In oktober werd weer een Winterhulp Special verzonden in het kader van de Winterhulpac e. Hierin vertelde een Oekraïens gezin over hun leefsitua e. Dit bracht de problema ek dichter bij de mensen en zorgde voor een gevoel van wederkerigheid. SGP-Europarlementariër Bas Belder bezocht in februari van dit jaar verschillende projecten in Bulgarije. Zijn publica es hierover in diverse media genereerden ook aandacht voor de problema ek. Verder is Kom over en help in 2010 begonnen met twi eren. De tweets beva en veelal achtergrondinforma e met betrekking tot het werkgebied. Tournee In november 2010 werd een tournee georganiseerd. Ds. Yuriy Shargordoskiy uit Oekraïne-Zuid bezocht samen met zijn vrouw een aantal (basis)scholen, een conferen e, een informa eavond en twee zangavonden. Zij vertelden hier over het belang van Winterhulp in hun regio. Deze ontmoe ngen zorgden voor een sterkere band met de achterban. Ook werden de scholieren en de bezoekers van de zangavonden geïnformeerd over de problema ek in Oekraïne. In totaal werden 1785 mensen bereikt met deze tournee. De tournee bracht 4.960,76 op. Bedrijven en kerken Het streven van Kom over en help is om bedrijven en kerken te koppelen aan projecten in de projectlanden. In 2010 hebben 28 bedrijven structureel gegeven aan specifieke projecten in Oost-Europa. Eén bedrijf is heel concreet gekoppeld aan een 28

29 Programma s project. Samen brachten zij ,56 op. Er waren negen kerkelijke partnergemeenten, die samen ,05 inbrachten. Xperience In 2010 is één Xperiencereis georganiseerd. Vij ien jongeren en drie begeleiders bezochten verschillende projecten in Oekraïne-Zuid en Moldavië. Na afloop gaven de jongeren in hun omgeving presenta es over de projecten die zij bezocht hebben. Ook haalden ze door middel van allerlei ac es geld op voor deze projecten. In 2010 kwam er in totaal ,28 binnen via Xperiencejongeren. Voorlich ngen In 2010 zijn zes en voorlich ngen gegeven door voorlichters van Kom over en help. Dit gebeurde op scholen, in kerken en op verenigingen. De voorlich ngen zijn bedoeld om informa e te geven over het werk van Kom over en help en de concrete projecten die gesteund worden. In de meeste gevallen ging een voorlich ng gepaard met geldinzameling of een ac e. Bestedingen 2010: (Begro ng 2010: ,00) 29

30 Projecten 30

31 Albanië Albanië kent een turbulente geschiedenis en behoort binnen Europa tot de landen met de laagste levensstandaard. Van 1944 tot 1991 was Albanië een communis sche volksrepubliek. Jarenlang was het land geheel geïsoleerd van de omliggende landen. In 1967 werd Albanië officieel tot atheïs sche staat uitgeroepen. Tot 1990 waren alle moskeeën en kerken gesloten. Gelovigen werden jdens het regime van Enver Hoxha zwaar vervolgd. Direct na de val van het communisme in 1991, toen de grenzen open gingen, is Kom over en help gestart met hulpverlening in met name Zuid Albanië. Het communis sche verleden hee diepe sporen nagelaten in de samenleving. Armoede, werkloosheid, beperkte of geen toegang tot onderwijs en gezondheidszorg zijn algemene problemen in Albanië. Naar scha ng hee ongeveer 25% van de bevolking na de val van het communisme het land verlaten om elders hun geluk te beproeven. In 2010 woonden circa 3.6 miljoen mensen in Albanië, vooral gecentreerd in de grote steden. De Roma bevolking hee een minderheidsposi e. Kom over en help richt zich in Albanië met de programma s dagelijkse levensbehoe en en onderwijs vooral op de Roma bevolking in Zuid Albanië. Het programma gezondheidszorg is in opbouw en is gericht op chronisch zieken en kinderen met een beperking. Partners in Albanië In 2010 hee Kom over en help samengewerkt met drie lokale christelijke organisa es in Zuid Albanië. Daarnaast is in 2010 besloten om per 2011 de samenwerking met Swiss Founda on Interna onal (SFI) te hernieuwen. Met deze organisa e is jdens de Kosovo crisis (1999) samengewerkt. SFI richt zich op dagelijkse levensbehoe en en onderwijs in Centraal Albanië. Deze organisa e zal ook worden ingezet op capaciteitsversterking en kwaliteitsverbetering van de verschillende programma s gericht op dagelijkse levensbehoe en van de andere lokale partnerorganisa es. In 2009 hee Kom over en help Albanië aangemerkt als focusland. In mei 2010 is in dit kader een oriënta ereis gemaakt naar Noord Albanië om mogelijkheden te onderzoeken van uitbreiding partnernetwerk naar Noord Albanië. Vanwege grote culturele verschillen tussen Zuid en Noord Albanië en de geografische afstand is vooralsnog besloten te focussen op Zuid en Centraal Albanië. In maart 2010 is een steekproef controle uitgevoerd in de (financiële) administra e van Good Samaritan Founda on en Lidia Founda on door een externe Albanese consultant; dit als aanvulling op de jaarlijkse accountantscontrole. Partners in 2010 Dagelijkse Gezondheidszorg Onderwijs Totaal levensbehoe en Good Samaritan Founda on Lidia Founda on MNRC Delvinë Totaal Dagelijkse levensbehoe en Doelstelling: meer kinderen in Albanië groeien op in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoe en wordt voorzien. Strategie: directe armoedebestrijding Resultaten 130 kinderen (95 gezinnen) zijn maandelijks ondersteund met voedselbonnen 12 oudere echtparen met een chronische ziekte zijn maandelijks ondersteund Tijdens de overstromingen in Skhöder zijn in januari 79 gezinnen en in december 100 gezinnen voorzien van voedsel, kleding en toiletar kelen. Impact Doordat de zorg voor de meest noodzakelijke dagelijkse levensbehoe en grotendeels is weggenomen hebben families de kans om de draad weer op te pakken en te werken aan de toekomst. Vader verliest zijn baan in de bouw en het kleine beetje geld wat moeder verdient met het vegen van de straten, is nog niet eens genoeg voor de huur van het huisje waarin de familie woont. En dan nog vier jonge kinderen die eten nodig hebben en naar school willen.. Sterke en zwakke punten + De lokale partners bieden de meest kwetsbare en gemarginaliseerden in de samenleving een helpende hand en helpen hen met dagelijks brood. Een christelijke getuigenis in een samenleving vol armoede en wantrouwen. - Ondanks strenge criteria m.b.t. tot de keuze van kinderen en gezinnen die geholpen worden en de duur van de hulp ontstaat gemakkelijk een ongewenste a ankelijke situa e. Leer- en verbeterpunten De lokale partners missen de structuur en capaciteit om een structurele oplossing te bieden. 31

32 Albanië Toekomst In 2011 zal het Poor Family project zich op 100 kinderen richten en zullen deze kinderen naast voedselhulp ook schoolboeken en uniformen ontvangen. Financiën De verleende noodhulp jdens de twee overstromingen in Shköder was niet opgenomen in de begro ng van 2010 maar is in januari en in december op verzoek van de partner verstrekt. Overige uitgaven zijn conform begro ng. Project nr. Project Begro ng Uitgaven 50120/68000 Poor Family Sarandë Special care Sarandë Noodhulp Skhöder overstroming Totaal Gezondheidszorg Doelstelling: meer kinderen in Albanië worden bereikt met voorlich ng en hebben toegang tot basisgezondheidszorg. Strategie: directe armoedebestrijding en maatschappijopbouw. Resultaten 31 mensen zijn ondersteund bij een noodzakelijke medische behandeling De plaatselijke kerken hebben resp. 10% - 20% bijgedragen aan de kosten van deze behandelingen. Het in 2009 gestarte onderzoek naar de situa e van gehandicaptenzorg in Zuid-Albanie is afgerond. Impact De financiële support voor medische behandeling maakt behandeling mogelijk voor hen die door armoede buitengesloten zijn van gezondheidszorg. De gezondheid en het toekomstperspec ef van de persoon en zijn/haar omgeving is hierdoor aanmerkelijk verbeterd. De voor het onderzoek uitgevoerde inventarisa e van het aantal gehandicapten en hun (levens) omstandigheden hee er toe geleid dat ouders elkaar zijn gaan ontmoeten. Deze ontmoe ngen hebben maatschappelijke bewustwording en lotgenotencontact sterk ges muleerd en een drive om iets te gaan doen voor deze kinderen. Sterke en zwakke punten + In 2010 hebben de lokale kerken voor het eerst zelf financieel bijgedragen aan het medisch fonds van hun gemeente. + Het onderzoek naar de situa e van gehandicapten hee lokaal een bewustwordingsproces op gang gebracht. - Het onderzoek naar wat er op dit gebied plaats vindt in andere delen van Albanië is niet goed van de grond gekomen en overgedragen aan Lidia Founda on (NGO) die meer exper se en capaciteit hee. - Het medische fonds is propor oneel ten opzichte van de groo e van de gemeente daarom beperkt in omvang en impact Leer- en verbeterpunten Medische zorg en kennis met betrekking tot specialis sche zorg (vb. fysiotherapie) is lokaal niet aanwezig. Visie ontwikkeling en training van betrokken mensen is van groot belang. Het opleidingsniveau in de omgeving is echter beperkt. Malenë woont met haar ouders in Delvinë. De buren weten dat zij er is, maar kennen haar niet. Ze is al jd binnen. Haar beentjes zijn vergroeid, ze hee epilepsie en Malenë is broodmager. Als ze wakker is, neuriet ze zacht. Ze wil vaak niet eten. Water met suiker, dat krijgt haar moeder er nog wel in. Haar ouders zijn werkloos en het gezin lee van de uitkering die ze krijgen voor de handicap van Malenë: 1800 Lek ( 13,-). Medische zorg is niet alleen duur, ook ver weg.. Toekomst Vooralsnog zullen in 2011 de medische fondsen niet worden uitgebreid. In 2011 zal de partner een projectvoorstel schrijven voor gehandicapten(thuis)zorg. Kom over en help wil dit ini a ef financieel en met (externe) exper se ondersteunen. In de toekomst zal daarmee de nadruk meer gaan liggen op het (zelfstandig) deelnemen van gehandicapten aan de maatschappij. Financiën De uitgaven voor de medische fondsen in Delvinë en Sarandë zijn conform de begro ng. Het onderzoek naar gehandicaptenzorg is gefinancierd vanuit het werkbudget. 32

33 Albanië Project nr. Project Begro ng Uitgaven Onderzoek gehandicaptenzorg Medisch fonds Delvinë Medisch fonds Sarandë Totaal Onderwijs Doelstelling: meer kinderen in Albanië hebben toegang tot kwalita ef onderwijs in hun omgeving. Strategie: directe armoede bestrijding en maatschappijopbouw. Resultaten 48 kinderen hebben deelgenomen aan het nieuwe huiswerkproject in Delvinë 40 Romakinderen hebben deelgenomen aan de ABC-klassen 270 jongeren hebben met succes een vakopleiding gevolgd 736 docenten hebben deelgenomen aan één van de negen trainingen en 2630 docenten zijn indirect getraind Twee scholen zijn opgeknapt en vijf scholen ontvingen educa eve hulpmiddelen In de zomer van 2010 hebben ca. 250 jongeren deelgenomen aan educa eve zomerkampen De overheid van Delvinë hee ruimte beschikbaar gesteld voor het huiswerkproject De overheid van Sarandë hee toegezegd de huur van het kantoor van Lidia Founda on te financieren Ter ondersteuning van de projecten zijn 25 schoolsets, 40 computers en 10 flatscreens naar Albanië verstuurd In samenwerking met ZGG zijn 13 grote tenten voor de zomerkampen gesponsord. In mei 2010 is het onderwijsprogramma van Lidia Founda on door een externe consultant geëvalueerd. Impact Onderwijs is van groot belang voor de ontwikkeling en toekomstperspec ef van kinderen en helpt hen aan de armoedespiraal te ontsnappen. Roma kinderen en kinderen uit andere kwetsbare gezinnen hebben in 2010 enorme kansen gekregen; Kwaliteit van het onderwijs wordt bepaald door faciliteiten en kwaliteiten van de docenten. Op beide face en hee het onderwijsprogramma in 2010 bijgedragen; Dat de overheid verantwoordelijkheid wil nemen voor een onderdeel van de overheadkosten is voor lokale begrippen revolu onair. Tijdens de zomerkampen wordt veel aandacht gegeven aan lifeskills. Sterke en zwakke punten + Door in te spelen op de verschillende school jden hebben meer kinderen deelgenomen aan het huiswerkproject in Delvinë. - Het blijkt erg moeilijk om docenten te vinden die én opgeleid zijn én christen. Leer- en verbeterpunten De effec viteit van de vakopleidingen kunnen verbeterd worden door de duur te verlengen, samenwerking met de lokale overheid te versterken en binnen het opleidingsprogramma meer aandacht te geven aan bedrijfsvoering; Een (financiële) bijdrage van deelnemers zal de betrokkenheid vergroten en de financiële situa e van Lidia Founda on versterken; Het bestuur van Lidia Founda on hee zich de laatste jaren passief opgesteld ten opzichte van fondsenwerving ondanks de wetenschap dat de overheidssteun vanuit Nederland per zal worden stopgezet. Toekomst Verbeteren van toegang tot onderwijs voor kinderen met een beperking zal in 2011 een van de speerpunten zijn. Financiën De onderwijsprojecten van Lidia Founda on zijn in samenwerking met Prisma/ICCO allian e uitgevoerd en gefinancierd door MFS. Per 1 januari 2011 komen deze projecten echter niet langer in aanmerking voor deze subsidie. In 2010 is extra aan subsidie ontvangen voor het QETP programma. In totaal is in aan MFS subsidie ontvangen. Project nr. Project Begro ng Uitgaven Quality Educa on Training Programme Evalua e Onderwijsprogramma Huiswerkproject Delvinë Zomerkampen Sarandë Totaal

34 Armenië Armenië is de oudste christelijke staat en één van de oudste landen ter wereld. Geografisch ligt het land in Azië maar vanuit cultureel en historisch perspec ef beschouwt men zich behorend tot Europa. Armenië grenst aan Azerbeidzjan, Georgië, Turkije en Iran en hee zelf geen toegang tot een zee. De grenzen met Turkije en Azerbeidjan zijn gesloten. Sinds 2001 is Armenië lid van de Raad van Europa. De gevolgen van de zware aardbeving (1988) en de oorlog met Azerbeidzjan (1991) over Nagorno-Karabach hee diepe sporen achtergelaten in de samenleving. Velen zijn door (de nasleep van) deze gebeurtenissen niet in staat geweest een redelijk bestaan op te bouwen. In de jaren 90 is meer dan een kwart van de totale bevolking uit het land geëmigreerd als gevolg van de economische situa e. Vluchtelingen die alles moesten achterlaten in Azerbeidzjan wonen in de verlaten en kapotgeschoten dorpen van Nagorno-Karabach. Kom over en help richt zich in Armenië met het programma dagelijkse levensbehoe en op de allerarmsten in de samenleving. Kom over en help ziet Armenië als oriënta eland en zoekt naar mogelijke uitbreiding van programma s. Partners In Armenië werkt Kom over en help sinds 2007 samen met de Union of Evangelical Chris an Bap st Churches of Armenia. De gemeentes zijn goed georganiseerd en zijn zich zeer bewust van hun diaconale taak en hebben een goede rela e met de Armeens-Apostolische kerk. In 2010 is de samenwerking met deze partner verdiept. In dit jaar zijn ook andere organisa es in Armenië bezocht maar is besloten het partnernetwerk in Armenië vooralsnog niet uit te breiden. Partners in 2010 Dagelijkse A ouw oude Totaal levensbehoe en doelstellingen Evangelical Chris an Bap st Churches of Armenia Dagelijkse levensbehoe en Doelstelling: meer kinderen in Armenië groeien op in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoe en wordt voorzien. Strategie: directe armoede bestrijding. Resultaten 3 gaarkeukens zijn ondersteund en 300 mensen bezochten vijf keer per week de gaarkeuken In totaal zijn er ca maal jden verstrekt. 10 gezinnen (33 kinderen) hebben maandelijks hulp ontvangen via het Poor Family programma 562 gezinnen (1381 kinderen) hebben gedurende de wintermaanden voedselhulp en brandhout ontvangen Er is een bakkerijproject gestart waardoor vier gezinnen een zelfstandig inkomen verwerven. Impact De gaarkeukens zijn veel meer dan een maal jd alleen. Ontmoe ng en daarmee het doorbreken van het (sociaal) isolement is een belangrijk element van de gaarkeukens; Tijdelijke materiële hulpverlening is vooral een steun in de rug van arme gezinnen. Onmisbaar, maar voor velen niet genoeg om te ontsnappen aan de armoedespiraal. Sterke en zwakke punten + Winterhulp wordt op maat gegeven: brandhout, voedselpakke en en speciale pakke en voor de kinderen rond de kerst + Gaarkeukens hebben een veelzijdig effect en zijn een helder christelijk getuigenis in de plaatselijke gemeenschap - Zelfstandig inkomen verwerven is binnen het programma dagelijkse levensbehoe en vooralsnog een klein onderdeel. Leer- en verbeterpunten De aanloop jd voordat de Lavash bakkerij gestart kon worden is lang geweest. De bakkerij die in 2010 opgezet is voldoet echter aan de lokale wensen en mogelijkheden. Toekomst In 2011 zullen nog vier bakkerijen gestart worden met hulp van Nederlandse bakkers en subsidie van NCDO. Financiën De Winterhulp en gaarkeukens worden gefinancierd vanuit de Winterhulp inkomsten. Mede dankzij de bijdrage van EO-Me erdaad in 2009 konden enkele extra gaar-keukens geopend worden die ook in 2010 gesteund konden worden. Wonen met je gezin op vij ien vierkante meter. Karton bijeenscharrelen dat als brandstof dienst moet doen voor een oventje om eten te warmen. Geen vast inkomen en alle dagen kale pasta op het menu. De Armeense Bap stengemeente wil via een prak sche christelijke handreiking de meest arme (kinderrijke) gezinnen bereiken. 34

35 Armenië Project nr. Project Begro ng Uitgaven Poor Family hulp Lavash Bakkerij Winterhulp Armenië Gaarkeuken Armavir Gaarkeuken Hrazdan Gaarkeuken Ararat Totaal A ouw oude doelstellingen Doelstelling: zorgen om bestaan voorgangers en evangelisten zijn weggenomen. In 2010 zijn drie Armeense voorgangers maandelijks financieel ondersteund. Dit project behoort tot de oude doelstelling geestelijke toerus ng. De kosten van dit project zijn Dit is conform de begro ng. Volgens de opzet van dit fonds neemt deze steun per jaar met 25% af. Per 2012 zal deze financiële ondersteuning geheel stopgezet worden. 35

36 Bulgarije is sinds 1 januari 2007 lid van de Europese Unie. In 1989 werd het land na een jarenlang communis sche regime een democra sche meer par jenstaat. Het land is ook in 2010 nog volop in transi e, met name op het gebied van Kindzorg. De benadering dat kinderen ook rechten hebben staat in contrast met de communis sche opva ng dat kinderen door de staat beschermd moeten worden. In 2009 is de hervorming van de Kindzorg aangemerkt als een één van de prioriteiten van de Bulgaarse overheid. In februari 2010 hee de ministerraad een hervormingsstrategie geaccepteerd met als doel alle kindertehuizen binnen 15 jaar te sluiten. Er is in Bulgarije duidelijk een proces gaande van allerlei wetsvernieuwingen op het gebied van Kindzorg, maar tot op heden ontbreekt veelal het mechanisme van implementa e. Naar scha ng leven er 8 tot 10% Roma in Bulgarije. Dit is het hoogste percentage binnen Europa. Uitslui ng en discrimina e van de Roma is echter een groot probleem in Bulgarije. De Roma s in de Romawijken hebben veelal geen toegang tot basisvoorzieningen als gezondheidszorg, kwaliteitsonderwijs en openbaar vervoer. Naar scha ng is ongeveer 80% van de kinderen in tehuizen van Romaa omst. Kom over en help richt zich samen met haar partners in Bulgarije voornamelijk op veilige leefomgeving en op dagelijkse levens-behoe en. In 2010 is één project gericht op gezondheidszorg ondersteund en is een voorzich ge start gemaakt met het programma onderwijs. Partners In Bulgarije werkt Kom over en help samen met drie partners. De contacten met de Bulgarian Bap st Union dateren al van de communis sche jd. Zij waren het die Kom over en help na de val van het communisme meenamen naar de kindertehuizen in Bulgarije om de nood te laten zien van deze verwaarloosde en achtergelaten kinderen naast alle andere noden van het land op dat moment. De samenwerking met Bulgarian Child Inc. en New Hope for the Balkans is in 2010 verder uitgebreid. Partners in Veilige Dagelijkse Gezondheidszorg Onderwijs A ouw oude Totaal 2010 leefomgeving levensbehoe en doelstellingen Bap st Union of Bulgaria - Bulgarian Child Inc. New Hope * for the Balkans Totaal * kosten 2010 onderzoek naar onderwijssitua e Roma, onderzoek zal in 2011 worden afgerond Veilige leefomgeving Doelstelling: meer kinderen in Bulgarije groeien op in een veilige (gezins)omgeving. Strategie: directe armoedebestrijding, maatschappijopbouw en beleidsbeïnvloeding. Resultaten In vier tehuizen hebben 273 kinderen extra zorg ontvangen Bij drie van de vier projecten gericht op extra zorg voor kinderen in tehuizen is de lokale kerk betrokken Bij twee van de projecten zijn Nederlandse partnergemeenten betrokken Het project in Gorna Goznitsa is medio april 2010 gestopt vanwege slui ng van het tehuis 52 kinderen namen deel aan zomerkampen Twee jeugdteams bezochten twee kindertehuizen Voor het eerst hebben de leiders van drie Bulgaarse kerkgenootschappen gezamenlijk jdens een bezinningsconferen e nagedacht over kindproblema ek in hun land. 45 kerkleiders hebben deze bewustwordingsconferen e bezocht Het Romavrouwenproject is geëvalueerd door een externe consultant; Op basis van het evalua erapport is het project een tweede fase ingegaan. In februari is in samenwerking met Kom over en help door EU parlementariër Bas Belder (EU/SGP) een monitoring bezoek gebracht om op verschillend niveau de ontwikkelingen op het gebied van kindzorg in Bulgarije te volgen. Bulgarije In Bulgarije groeien naar scha ng kinderen op in kindertehuizen. Slechts 1.8% hee beide ouders verloren. Alle andere kinderen hebben één of beide ouder(s) nog maar zijn vanwege hun thuissitua e en/of vanwege hun beperking in een kindertehuis opgenomen. Het oude communis sche denkpatroon dat de Staat beter voor de kinderen kan zorgen is nog springlevend. De situa e van de kinderen in de kindertehuizen is echter schrijnend. En hoe langer een kind verblij in een tehuis, hoe slechter het sociale en economische toekomstperspec ef. Onder druk van de EU is Bulgarije gestart met deïns tu onalisering van de tehuizen. Er is echter nog een lange weg te gaan. 36

37 Bulgarije Impact Om een goed beeld te krijgen van zijn leven, ben ik een hele dag Kinderen die nooit bezocht worden door familie of met Splendid mee geweest. Van s morgens vroeg tot s avonds laat waarvoor het personeel jdens het weekend geen is hij te vinden op een vuilnisbelt, een half uur lopen bij zijn huis jd had om hen te voeden krijgen nu liefde en vandaan. Hij verzamelt metaal, in de hoop dat hij aan het eind van aandacht van mensen van buiten hun wereldje. de dag genoeg betaald krijgt om zijn vrouw Borka en hun twee Kinderen voelen het haarscherp aan: ze worden dochters te eten te geven. Ondanks mijn hulp is de opbrengst van (toch) niet vergeten. Bulgaarse kerken zijn zich die dag Lev 2,40 ( 1,20). Dat betekent droog brood vandaag. Zijn meer en meer bewust van de problema ek door gemiddelde dagopbrengst moet zeker 3,- zijn. Als ik bij hen thuis middel van plaatselijke ini a even, bewustwordingsconferen e en kerkelijke jeugdteams en in hun krotje ben, overvalt me de uitzichtloosheid. Geen uitzicht op ander werk, kinderen die niet of amper naar school gaan, moeder denken ac ef na over de volgende stap die zij die doof is en ook niet kan werken. De koude wind giert door de zouden kunnen en moeten ze en. De Bulgaarse scheuren van het dak, honger staat in hun ogen. overheid is zich bewust van de aandacht vanuit de EO-Me erdaad-presentatrice, Carla van Weelie. EU voor de kindzorg. Begin 2010 is vanwege een begro ngstekort op alle budge en gekort, behalve die van de kindertehuizen. Door de directeurs gezien als duidelijk gevolg van de herhaalde bezoeken van de EU-delega e. Sterke en zwakke punten + Toenemende betrokkenheid van partners en kerken bij de Kindzorg problema ek - Rela ef weinig lobby door de kerken. Nieuwe regelgeving beperkt de toegang tot kindertehuizen. Het nieuwe beleid van de overheid veroorzaakt veel onrust en onzekerheid. Hoewel partners goede rela es hebben met de overheid worden zij niet betrokken Leer- en verbeterpunten Het EU beleid leidt in Bulgarije tot krampach ge slui ng van tehuizen, terwijl er nog geen adequate opvang voorhanden is met schijnoplossingen als gevolg. Toekomst Kom over en help wil zich in het algemeen samen met haar partners prioriteit geven aan het programma veilige leefomgeving ; De projecten binnen dit programma zullen in Bulgarije in 2011 worden voortgezet; In 2011 zal in Dubnitsa een thuiszorg project gestart worden waarbij gezinnen met kinderen met een (meervoudige) beperking financieel ondersteund en begeleid worden zodat deze kinderen thuis kunnen opgroeien. CGK Genemuiden hee toegezegd dit project financieel te ondersteunen; In 2011 zal een 18+ jongeren project ondersteund worden (Borovtsi) waar jongens uit tehuizen begeleid worden om een zelfstandig leven op te bouwen en te integreren in de maatschappij; In 2011 zal een training sensory integra on aan personeelsleden van kindertehuizen worden gegeven. Financiën In 2010 is vanwege de problema ek in Bulgarije het programma veilige leefomgeving in de loop van het jaar uitgebreid. Extra projecten zijn gefinancierd uit werkbudge en. De projecten in Gorna Goznitsa en in Lom zijn in 2010 gefinancierd door de resp. partnergemeenten GCK Genemuiden en GCK Bennekom. Project nr. Project Begro ng Uitgaven Baba project Gorna Gosnitsa* Baba project Burzitsa Kindertehuis Lom Helping Hands Vidrare Zomerkamp Jeugdteams /80200 Roma vrouwen Bewustwordingsconferen e Totaal * In 2010 is dit tehuis gesloten 37

38 De partners hebben ondersteuning nodig, maar de medewerkers in Nederland ook. Toen ik voor het eerst met Kom over en help te maken kreeg, zo n vijf jaar geleden, zag ik de organisatie vooral als assistentiegericht. Bestuursleden of personeel waren in Oost-Europa geweest, hadden daar de nood gezien en wilden hulp bieden. Er ontstond een hele organisatie met transporten, winterhulp en goederen, gericht op het geven van noodhulp. In de afgelopen vijf jaar heb ik twee verschuivingen gezien binnen de stichting. De eerste ligt in de contacten met de kerken. Kom over en help wil de kerken nu toerusten om zélf in hun omgeving te kunnen helpen. Dat laat respect zien voor hoe anderen naar hun omgeving kijken, maar het is ook een uitdaging voor de kerken om zelf kritisch te gaan kijken naar de problemen. De tweede verschuiving is dat Kom over en help van de assistentiegerichte benadering af gaat. Niet omdat die fout is, maar omdat je de problemen vóór wilt zijn. Je wilt mensen geen vis geven, maar een hengel. Dat is veel ingrijpender. Als er een man langs de weg naar Jericho is aangevallen en gewond aan de kant van de weg ligt, verzorg je hem en breng je hem naar de herberg. Maar als er 250 gewonde mensen langs de weg liggen, dan moet je ook iets doen, maar op een andere manier. Dan moet je aankloppen bij het gemeentebestuur van Jericho, en proberen samen iets aan de criminaliteit te doen. Dat is een heel andere benadering: je richt je dan niet op de gevolgen, maar op de oorzaken van het probleem. De training die de medewerkers van Kom over en help afgelopen jaar bij mij volgden, is er op gericht om de partners in Oost-Europa beter te helpen. Hierdoor kunnen zij groeien in het uitvoeren van hun activiteiten, waardoor de levensomstandigheden van bijvoorbeeld Roma beter worden. De partners hebben ondersteuning nodig, maar de medewerkers in Nederland ook. Hoe ga ik met mijn partners om? In hoeverre geef ik ze vrijheid om zelf een lijn uit te zetten? Zij werken anders dan wij in het Westen. In hoeverre geef je dan ruimte en ondersteuning voor het varen van een eigen koers? Ik denk dat het belangrijk is dat dat in balans blijft. Je bent samen verantwoordelijk voor de projecten. Voor een goed resultaat ben je van elkaar afhankelijk. Staf en bestuur van Kom over en help moeten hier steeds over nadenken. Hoe houden we de balans tussen respect voor hún keuzes en je éigen gedachten over goede hulp. Er is in dit vakgebied altijd een verschil tussen wat je mag verwachten en wat je graag zou willen. We willen zoveel en zo snel, maar Kom over en help heeft ervoor gekozen om niet zelf ter plaatse te helpen, maar daarvoor partnerorganisaties in te schakelen. Dat is een cruciale keuze, want je moet rekening houden met wat die partners kunnen en willen. Wat ik het mooie vind aan Kom over en help (daarom ben ik er ook zo met hart en ziel bij betrokken), is dat de organisatie heel bewust bezig is met en kritisch kijkt naar het resultaat van het werk. Veel mensen vinden het heerlijk om noodlijdende mensen te eten te geven. Maar die hulp geeft vaak geen blijvend resultaat. Kom over en help gaat wel voor een blijvend resultaat, bijvoorbeeld door de plaatselijke politieke situatie te beïnvloeden ten gunste van bijvoorbeeld kinderen en ouderen. Het is soms lastig om voor dit type projecten de achterban te motiveren. Toch helpt deze vorm van hulp beter dan het geven van eten. Kom over en help zit mijns inziens op de goede weg. Er is een voortschrijdende bewustwording van gelijkwaardigheid met de partners in Oost-Europa. Dat is een erg belangrijk proces. Het is ook een heel transparante organisatie. Ik vind het bijvoorbeeld geweldig dat er ook twee bestuursleden aan de training hebben meegedaan. Iedereen in deze organisatie toont zijn passie voor de zaak. Ik vraag me wel af of er onder de achterban voldoende draagvlak blijft bestaan voor Oost-Europa. Dit komt denk ik enerzijds door het huidige politieke klimaat over de Europese Unie. Men betaalt immers al aan de EU, dus waarom zou men via een ander kanaal Oost-Europa helpen. Anderzijds komt het doordat mensen verder reizen, waardoor de aandacht voor mensen in nood verschuift naar verre bestemmingen. Ik zou willen zeggen: Oost-Europa ligt dichtbij maar je komt er nog veel uitsluiting, corruptie en degelijke problemen tegen. Je hoeft dus niet ver weg te gaan om de naaste te worden van mensen in nood. En dat is toch wat Jezus van ons vraagt. Gerard Verbeek, internationaal consultant 38

39 Bulgarije Dagelijkse levensbehoe en Doelstelling: meer kinderen in Bulgarije groeien op in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoe en wordt voorzien. Strategie: directe armoedebestrijding. Resultaten Iedere maand bezochten bezoekers de gaarkeuken in Varna Tijdens de wintermaanden hebben personen voedselpakke en ontvangen en zijn 613 boeken verspreid Twin g gezinnen namen deel aan het koeienproject. Tien gezinnen zijn in 2010 eigenaar geworden van de koeien; Hiervan breiden twee eigenaren hun veestapel langzaam uit. De acht andere eigenaren hebben echter hun koe verkocht; Honderd pakke en groentezaden zijn gedistribueerd Twee transporten met hulpgoederen zijn naar Bulgarije gegaan Impact Tijdelijke voedselverstrekking is vooral een steuntje in de rug van de arme gezinnen. Gezien de omvang van de hulp en de nood van de gezinnen is de impact echter gering; Voor de bezoekers van de gaarkeuken is niet alleen de goede maal jd die men ontvangt van groot belang maar door de onderlinge contacten wordt het sociaal isolement waarin velen leven verbroken. Ondanks eerdere posi eve reac es en intensieve begeleiding hee 80% van de eigenaren na het verkrijgen van eigendom hun koe verkocht. De tweede groep lijkt echter zeer gemo veerd en bestaat uit een jongere genera e van Roma families voor wie de koeien een deel van de familie geworden zijn en de melk niet meer te missen is; Sterke en zwakke punten + De persoonlijke betrokkenheid van de partners en de kerken is een sterke christelijke getuigenis naar de samenleving. Voedselhulp blij echter een korte termijnoplossing en neemt de oorzaak van de problemen niet weg; - De projecten gericht op zelfstandige inkomstenverwerving staan nog in de kinderschoenen en moeten zich verder ontwikkelen. Leer- en verbeterpunten In 2010 zijn stevige discussies gevoerd met de partner over winterhulp. Deze open discussie over criteria en omvang van hulp hebben geleid tot een nieuw plan van aanpak voor winterhulp bij de partner. Ondanks de posi eve evalua e van het koeienproject in 2010 blijkt de betrokkenheid van de doelgroep tegen te vallen. In het algemeen zijn de Roma vooral gericht op direct resultaat. Meer betrokkenheid en meer par cipa e van de doelgroep is een verbeterpunt voor Toekomst Kom over en help wil in 2011 nog meer de nadruk bij de partner leggen op belang van een sociaal vangnet voor de gezinnen en het belang van een integrale aanpak. Daarnaast zal er naar nieuwe mogelijkheden gezocht worden om gezinnen te ondersteunen een zelfstandig bestaan op te bouwen. Financiën Partnergemeente CGK Veenendaal hee in 2010 opnieuw de gaarkeuken financieel ondersteund en hee bijgedragen. EO me erdaad hee vanuit hun winterac e ter beschikking gesteld voor winterhulp Bulgarije In 2010 is hiervan 90% ontvangen ( ) Gezondheidszorg In 2010 is één project op het gebied van gezondheidszorg ondersteund. De gezondheidssitua e van veel kinderen in tehuizen is zorgelijk. Omdat veel tehuizen kampen met grote financiële tekorten hebben zij niet of nauwelijks geld voor de meest noodzakelijke medicijnen. In samenwerking met Bulgarian Child Inc. hebben in kinderen in 10 tehuizen vitaminen, medicijnen en vaccina es ontvangen voor de winterperiode. De directeurs van de tehuizen geven aan dat deze hulp hee geleid tot minder zieke kinderen in de winterperiode. Dit project is gefinancierd vanuit de Winterhulpcampagne en zal in 2011 worden voortgezet. Onderwijs Het programma onderwijs bevindt zich in de oriënterende fase. Onderwijs wordt meer en meer als middel gezien om de armoedespiraal van de Roma te doorbreken. Medio 2010 is een baseline onderzoek gestart naar de onderwijssitua e van Roma dat in 2011 zal worden afgerond. Hier zal in het jaarverslag van 2011 verslag van worden gedaan. Het onderzoek zal naar verwach ng leidraad zijn in nieuw te starten projecten en als lobby document rich ng de (lokale) overheid. In 2010 is uitgegeven voor de start van dit onderzoek. 39

40 Bulgarije A ouw oude doelstellingen Doelstelling: toerus ng en opbouw van kerkelijke gemeenten. In 2010 zijn veer g voorgangers financieel ondersteund. De financiële bijdrage van Kom over en help in de salarissen van de voorgangers neemt per jaar met 25% af. In 2011 zal dit project geheel worden afgebouwd. Kerkbouwprojecten zijn in 2009 afgesloten. Ontvangen bestemmingsgi en (in totaal 4.401) naar aanleiding van ac es zijn overgemaakt aan het betreffende kerkbouwproject. Project nr. Project Begro ng Uitgaven 7000/70010 Ondersteuning voorgangers Kerkbouw Kislitza Totaal

41 Georgië is een transcon nentale staat en ligt voor een zeer klein deel in Europa en voor het overige deel in Azië. Georgië is sinds 27 april 1999 lid van de Raad van Europa en beschouwt zichzelf als een Europees land. Het land grenst aan Rusland, Azerbeidzjan, Armenië, Turkije en de Zwarte Zee. In de prak jk zijn de autonome regio's Abchazië en Zuid-Osse ë sinds 1991 ona ankelijk, zodat de Georgische overheid hier in de prak jk geen gezag meer over hee. Deze ona ankelijkheid is een bron van terugkerende gewapende conflicten, waarbij buurland Rusland regelma g een grote rol speelt. Voornamelijk om die reden is de rela e tussen beide landen slecht. In augustus 2008 hee tegen deze achtergrond een oorlog gewoed in Zuid- Osse ë tussen Georgië en Rusland. Sinds die jd hebben zowel Rusland als Georgië melding gedaan van schendingen van het vredesbestand. Deze laatste oorlog hee tot in 2010 grote economische en sociale gevolgen. Voor een groot aantal vluchtelingen zijn huizen gebouwd, maar er zijn ook nog steeds groepen vluchtelingen die erbarmelijk gehuisvest zijn en die niet weten wat ze de volgende dag moeten eten. Kom over en help richt zich in Georgië met het programma dagelijkse levensbehoe en op vluchtelingen en andere kwetsbare gezinnen. In 2011 zullen ook verschillende projecten gericht op onderwijs worden gestart. Gedurende zal de doelstelling geestelijke toerus ng worden afgebouwd. Partners Sinds 2006 werkt Kom over en help in Georgië samen met Evangelical Bap st Church of Georgia. Zij hebben hun diaconale ac viteiten ondergebracht in Interna onal Charity Humanitarian Associa on Beteli. Georgische bap sten proberen aanslui ng te zoeken bij de oude christelijke cultuur van hun land en onderscheiden zich daarmee van Bap stengroeperingen in het buurland Armenië. Deze samenwerking hee zich in 2010 posi ef ontwikkeld. Men par cipeert op de nieuwe koers van Kom over en help en wil haar bestaande projecten gericht op Kind en gezin graag uitbreiden. In 2010 zijn ook verschillende andere organisa es in Georgië bezocht, vooralsnog zal het partnernetwerk in Georgië niet worden uitgebreid maar de samenwerking met de Evangelical Bap st Church of Georgia verdiept worden. Partners in 2010 Dagelijkse Onderwijs A ouw oude Totaal levensbehoe en doelstellingen Evangelical Bap st Church Georgia Totaal Dagelijkse levensbehoe en Doelstelling: meer kinderen in Georgië groeien op in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoe en wordt voorzien. Strategie: directe armoedebestrijding, beleidsbeïnvloeding. Resultaten Tijdens de wintermaanden zijn 275 gezinnen (640 kinderen) bereikt met winterhulppakke en en brandhout 240 chronisch zieken zijn in de winter bereikt met medicijnen via een thuiszorgproject 145 vluchtelingen die niet terug kunnen keren naar huis zijn bereikt met voedselpakke en Impact De allerarmste gezinnen in de samenleving die geen (sociaal) vangnet hebben worden bereikt met prak sche hulp en een luisterend oor. Gedesillusioneerden weten en ervaren hierdoor dat ze niet vergeten zijn. Sterke en zwakke punten + Prioriteit wordt gegeven aan gebroken gezinnen en ouderen; Sterke betrokkenheid en sobere levenss jl van de leiders van de partnerorganisa e - Het programma dagelijkse levensbehoe en in Georgië is vooralsnog gericht op het uitdelen van hulp. Leer- en verbeterpunten Partner bezint zich op de wijze van hulpverlening en onderzoekt de mogelijkheden om niet alleen mensen te helpen die zich in een armoedespiraal bevinden maar hen ook te helpen hieraan te ontsnappen; Kom over en help hee aandacht gevraagd voor de situa e van bepaalde groepen vluchtelingen bij Sandra Roelofs (Nederlandse) vrouw van President Mikheil Saakashvili, echter zonder direct resultaat. Georgië Anno 2010 lee 35% van de bevolking onder de armoedegrens. Georgië wordt niet gezien als ontwikkelingsland maar de tragische werkelijkheid is dat veel mensen het heel moeilijk hebben. Velen kunnen de prijzen van voedsel, elektriciteit en gas niet betalen. De infla e van de voedselprijzen tussen oktober 2010 en januari 2011 is 20%. Eén maal jd per dag is vaker regel dan uitzondering. Vooral de wintermaanden zijn moeilijk. - Merab Gaprindashvili Toekomst In 2011 zal de nadruk nog meer liggen op het bereiken van vluchtelingen die niet naar huis terug kunnen keren. Vluchtelingen ac veren en samen zoeken naar mogelijkheden om een nieuw bestaan op te bouwen. 41

42 Iets in je is gebroken als je ziet dat er zoveel kinderen zijn die geen mogelijkheden hebben. Er is maar zo weinig dat je kan doen. Je móet kiezen. Ik ben Ibrahim Bajrami, directeur van Lidia Founda on in Sarandё. Als kleine jongen ging ik naar de kerk in Sarandё, en maakte ik kennis met Lidia Founda on. Later, toen ik studeerde, ging ik in de zomervakan es mee met de zomerkampen. Ik studeerde geneeskunde, en ging mee als hulpverlener. Tijdens mijn studie deed ik ook onderzoek naar welke hulp nodig was om de mensen écht en structureel te helpen. Na mijn studie in Amerika voelden mijn vrouw en ik dat we terug moesten naar Albanië om de mensen te helpen. We keerden terug en ik werd directeur van Lidia Founda on. Een goede mogelijkheid om te helpen en om terug te keren naar Albanië, waar de werkloosheid hoog is. We zijn blij dat we terug gekeerd zijn naar Albanië. We kunnen een voorbeeld zijn voor de mensen om ons heen. Ik wil graag arts zijn, maar nog liever de mensen in Albanië helpen. Mensen vragen me soms waarom ik niet in Amerika ben gebleven en arts ben geworden. Dat komt door mijn emo onele binding met Albanië en Lidia Founda on. Iets in je is gebroken als je ziet dat er zoveel kinderen zijn die geen mogelijkheden hebben. Er is maar zo weinig dat je kan doen. Je móet kiezen. Als ik de kinderen in Delvinё zie als ze na school jd naar het huiswerkproject komen, voel ik voldoening. Ik zie heel duidelijk dat de kinderen ermee geholpen worden. Elk kind dat geholpen is, is een zegen. We krijgen steeds meer ervaring met de projecten. Waar we eerst niet van konden dromen, is er nu. We hebben meer en betere partners. De dingen gaan makkelijker. We willen ook buiten onze organisa e kijken. We hebben afgelopen jaar bijvoorbeeld een ambulance aan de gemeente Sarandё geschonken. Deze ambulance kregen we door veel brieven te sturen naar allerlei partners en instellingen. Door dit gebaar hebben we nu een betere verhouding met de lokale gemeenschap. We hebben ook de toeris sche sector in Sarandё geholpen, door foto s te maken en een duidelijke pla egrond van het gebied te maken. Hiermee hebben we als organisa e veel bekendheid gekregen bij de lokale bevolking én overheid. De naam Lidia Founda on is gekozen omdat Lidia een voorbeeld was van ona ankelijkheid en zelfvoorzienendheid. Ze was een inspirerend persoon. Het laat iets zien van hoe we als organisa e willen zijn voor onze omgeving. Mijn droom voor Lidia Founda on? Ik droom van een Albanië dat geen Lidia Founda on nodig hee. Ibrahim Bajrami, directeur Lidia Founda on 42

43 Georgië Financiën Gedurende het vierde kwartaal blijkt dat een aantal vluchtelingengezinnen nog steeds niet naar huis kan terugkeren en in erbarmelijke omstandigheden lee. Deze zijn extra ondersteund met voedselhulp ter waarde van Project nr. Project Begro ng Uitgaven Winterhulp Georgië Medicijnen Georgië Voedselhulp vluchtelingen Totaal Onderwijs Onderwijs in Georgië is verplicht van 6 tot 14 jaar. Ieder jaar worden de lesmethodes vernieuwd en zijn de boeken van voorgaande jaren niet meer in gebruik. Ieder jaar boeken aanschaffen: voor veel ouders een onmogelijke opgave en uitgave... In 2010 hee Kom over en help voor het eerst zomerkampen voor kinderen van vluchtelingen ondersteund. 87 kinderen hebben deelgenomen aan deze zomerkampen. Een echt feest en lichtpuntje in hun grauwe bestaan en voor velen de eerste kennismaking met het christelijke geloof. Kom over en help hee aan dit project (53110) bijgedragen. Toekomst In 2011 zullen opnieuw zomerkampen worden ondersteund. Daarnaast zullen in 2011 twee nieuwe projecten gericht op onderwijs worden gestart. Het huiswerkproject zal zich richten op 25 kinderen die opgroeien in eenouder gezinnen of zonder ouders. Het Onderwijs centrum richt zich op middelbare schoolleerlingen uit gezinnen met een sociale achterstand en wil hen s muleren en voorbereiden op een verdere studie. A ouw oude doelstellingen In 2010 zijn 4 voorgangers financieel ondersteund. De kosten van dit project zijn conform begro ng. Per 2012 zal deze financiële ondersteuning geheel stopgezet worden. In mei 2010 hebben 15 Georgische voorgangers deelgenomen aan de voorgangersconferen e waarin de Tien Geboden zijn behandeld. Tot grote spijt van de deelnemers zal deze echter in deze vorm geen vervolg krijgen, gezien de nieuwe focus van Kom over en help. Project nr. Project Begro ng Uitgaven Toerus ngsconferen e Ondersteuning voorgangers Totaal

44 Moldavië Moldavië ligt tussen Oekraïne en Roemenië en is een smeltkroes die de Roemeense cultuur met de Russische cultuur verbindt. Moldavië is een van de armste landen in Europa en kent een hoge buitenlandse staatschuld. De eens zeer bloeiende wijnhandel is tanende en is sterk a ankelijk van de Russische energie voorziening. Economische hervormingen zijn hard nodig in Moldavië maar gezien de poli eke impasse waarin het land zich bevind, worden deze niet ingezet. Sinds de zomer van 2009 hee Moldavië geen president en de pogingen in 2010 om het poli eke stelsel te hervormen zijn op niets uitgelopen. Door de hoge werkloosheid vertrekken velen naar omliggende landen om daar werk te zoeken. Meer dan kinderen groeien op zonder hun ouders. De zorg voor deze kinderen wordt veelal aan de grootouders overgedragen of kinderen worden opgenomen in kindertehuizen. Door hun achtergrond van armoede en sociale problemen kunnen veel kinderen niet goed meekomen op school. Kom over en help richt zich in Moldavië op veilige leefomgeving en onderwijs. Deze programma s richten zich met name op directe armoede bestrijding. Een incidentele bestemmingsgi binnen de doelstelling dagelijkse levensbehoe en wordt overgemaakt. Er is op dit moment geen programma gericht op dagelijkse levensbehoe en. Partners In 2010 hee Kom over en help samengewerkt met drie lokale christelijke organisa es. De samenwerking met Bethania Founda on en Spring of Life Church is voortgezet. Moldavië is in 2009 door Kom over en help aangemerkt als oriënta eland. In 2010 zijn 7 organisa es bezocht om nieuwe contacten te leggen en een beeld te krijgen van de algemene situa e in Moldavië. Met de organisa e Tinerii Pentru Cristos is een pilotproject gestart. Bij voldoende financiën zal in 2011 nog een partner worden toegevoegd. De samenwerking met Bethesda, het kindertehuis in Kishinev, is eind 2008 afgebouwd. De priva sering van de grond waarop het gebouw staat is vanwege de steeds wisselende poli eke situa e nog steeds niet rond waardoor het gebouw niet verkocht kan worden. Daarom is het gebouw in 2010 verhuurd aan een interna onale school. Na investering in onderhoud en een omheining, kan vanuit de huuropbrengsten de overeengekomen terugbetaling van de investering op gang komen. De verwach ng is dat dit in 2011 ongeveer 10000,- euro zal bedragen. Kom over en help wil de vrijkomende financiële middelen herinvesteren in kinderhulp projecten in Moldavië.In Nederland is de werkgroep Bunschoten- Spakenburg/Eemdijk nauw betrokken bij een groot aantal projecten in Moldavië. Partners in 2010 Veilige Dagelijkse Onderwijs A ouw oude Totaal leefomgeving levensbehoe en doelstellingen Bethania Founda on Afronding Bethesda Spring of Life Church Kerken in Zuid-Moldavië * Tinerii Pentru Cristos Totaal * bestemmingsgi Hervormde gemeente Opheusden Veilige leefomgeving Doelstelling: meer kinderen in Moldavië groeien op in een veilige (gezins)omgeving Strategie: directe armoedebestrijding, maatschappijopbouw Resultaten In 2010 is een pleegzorgproject gestart 18 kinderen zijn opgenomen in vijf pleeggezinnen alle pleeggezinnen zijn professioneel begeleid en financieel ondersteund drie jongeren uit het voormalige Bethesda kindertehuis zijn financieel ondersteund Op dit moment groeien in Moldavië meer dan kinderen op in staatstehuizen. Ongeveer 10% van de kinderen hee geen ouders, de overige kinderen hebben wel ouders, maar deze zijn niet in staat om voor hen te zorgen. Omdat de kinderen zonder de liefde, zorg en structuur van een gezin opgroeien zijn deze kinderen op enerlee ijd erg kwetsbaar en poten eel slachtoffer voor mensensmokkel en criminaliteit. Impact Tehuiskinderen groeien op in een gewone gezinssitua e en dit hee grote invloed op hun ontwikkeling en toekomstperspec ef Sterke en zwakke punten - Gezinnen worden professioneel begeleid en volgen gezamenlijk trainingen; + Door de financiële ondersteuning a ankelijk te laten zijn van het totaal aantal kinderen in het gezin wordt jaloezie en claimgedrag voorkomen; 44

45 Moldavië Leer- en verbeterpunten Bewustwording binnen de kerken rond het thema Pleegzorg komt langzaam op gang maar is noodzakelijk om kinderen in christelijke pleeggezinnen te kunnen plaatsen Toekomst In 2011 zal het pleegzorgproject van Bethania verder uitgebreid worden. De financiële ondersteuning van de kinderen uit het voormalige Bethesda Kindertehuis zal geleidelijk worden afgebouwd, al naar gelang van de persoonlijke ontwikkeling van de kinderen. Financiën Het pleegzorgproject is gestart in 2010 en wordt langzaam opgebouwd. In de begro ng is uitgegaan van de maximale omvang. Project nr. Project Begro ng Uitgaven Nazorg kinderen Bethesda * Pleegzorg Bethania * Totaal * 100% gefinancierd door werkgroep Bunschoten-Spakenburg/-Eemdijk Dagelijkse levensbehoe en Kom over en help hee op dit moment geen programma dagelijkse levensbehoe en in Moldavië. In het verleden zijn vriendschappen ontstaan tussen gemeenten in Zuid Moldavië en in Nederland. De Hervormde gemeente van Opheusden hee in 2010 tegen die achtergrond overgemaakt voor winterhulp in Zuid Moldavië. Deze bestemmingsgi is overgemaakt naar de betreffende gemeente. Onderwijs Doelstelling: meer kinderen hebben toegang tot kwalita ef onderwijs in hun omgeving. Strategie: directe armoedebestrijding. Omdat veel kinderen in Moldavië in armoede opgroeien, is er vaak thuis weinig aandacht voor onderwijs. De al dan niet permanente afwezigheid van ouders en het ontbreken van begeleiding, s mulans en structuur zorgt er voor dat veel kinderen niet goed kunnen meekomen op school en het onderwijs vroeg jdig verlaten. Het onderwijsprogramma in Moldavië richt zich op verbeteren van par cipa e in het onderwijs en life skills. Resultaten Drie huiswerkprojecten zijn ondersteund; Binnen deze projecten hebben 57 kinderen dagelijks begeleiding en een goede maal jd gekregen In de zomer van 2010 zijn 4 kampen ondersteund en hebben 323 kinderen deelgenomen In 2010 is een personenbusje gefinancierd om kinderen te vervoeren jdens de verschillende ac viteiten Impact Par cipa e in het onderwijs is toegenomen en kinderen hebben betere resultaten behaald; Ouders/verzorgers zijn meer betrokken geraakt bij het onderwijs van hun kinderen; Door middel van crea eve lessen en sport en spel zijn sociale vaardigheden van kinderen ges muleerd en zijn ze in aanraking gekomen met het Evangelie. Sterke en zwakke punten + huiswerkprojecten voorkomen vroeg jdige schoolverla ng en hebben ruime aandacht voor christelijke normen en waarden - geen zicht op financiële ondersteuning vanuit de overheid Leer- en verbeterpunten Lokale bewustwording en fondsenwerving maakt project minder a ankelijk van interna onale fondsen. Toekomst In 2011 zullen de mogelijkheden om het onderwijsprogramma uit te breiden met een onderwijsproject gericht op kinderen met een beperking worden onderzocht. 45

46 Moldavië Financiën De onderwijsprojecten zijn voornamelijk gefinancierd door de werkgroep Bunschoten/Spakenburg-Eemdijk. Project nr. Project Begro ng Uitgaven Huiswerkproject Bulboaca * Huiswerkprojecten Zuid Moldavië Zomerkampen * Personenbusje * Totaal * 100% gefinancierd door werkgroep Bunschoten-Spakenburg/-Eemdijk A ouw oude doelstellingen In 2010 is in Moldavië de ondersteuning aan voorgangers verder afgebouwd. In 2012 zal het project geheel worden afgerond. In 2010 hebben twee voorgangers financiële ondersteuning ontvangen. Kosten van deze ondersteuning (project 70040) in 2010 zijn Dit is 900,- minder dan begroot aangezien één voorganger het project voor jdig hee verlaten. 46

47 Oekraïne Oekraïne is het grootste land dat geheel in Europa ligt en is sinds 1991 een ona ankelijke staat. In West Oekraïne spreekt men Oekraïens en is men in het algemeen pro-europa. Het Oosten ven Oekraïne is sterk Russisch georiënteerd en er wordt veelal Russisch gesproken. Door deze poli eke verscheidenheid en het taalprobleem ontbreekt eenheid in het land. De wereldwijde economische recessie hee hard toegeslagen in het land en de economische groei stagneert omdat bedrijven minder willen investeren. Onder de bevolking zijn grote welvaarstegenstellingen. Corrup e, verslavingsproblema ek, arbeidsmigra e en straatkinderen zijn algemene problemen waarmee men in het gehele land mee kampt. Kom over en help ondersteunt in Oekraïne projecten gericht op veilige leefomgeving, dagelijkse levensbehoe en, gezondheidszorg en onderwijs. Partners Kom over en help werkt in Oekraïne samen met 7 partners. De jarenlange samenwerking met de twee broederraden is gezien de nieuwe focus op Kind en gezin en de toenemende eisen aan partnerschap in een nieuwe fase gekomen. In 2011 zal de samenwerking verder besproken en geëvalueerd worden. De samenwerking met Good Shepherd is stabiel gebleven. Dit geldt eveneens voor de samenwerking met Ray of Hope. In 2009 is de Living Word Ministry na het vertrek van de oprichter in drie verschillende onderdelen uiteengevallen. In 2010 hebben de drie partners in Rovno zich zeer posi ef ontwikkeld. Partners in 2010 Veilige leefomgeving Veilige leefomgeving Doelstelling: meer kinderen in Oekraïne groeien op in een veilige (gezins)omgeving Strategie: directe armoedebestrijding Het programma veilige leefomgeving richt zich in Oekraïne op ondersteuning van family home en integra e. Resultaten 37 Kinderen zijn in Good Shepherd Shelter opgenomen 92 kinderen namen deel aan het integra eproject Impact Vanaf de oprich ng zijn inmiddels duizenden kinderen die aan hun lot waren overgelaten jdelijk opgevangen in de Good Shepherd Shelter. Een klein deel van de kinderen is daar permanent gebleven, de overige kinderen zijn ondergebracht bij gezinnen en andere tehuizen. Een klein gedeelte van de kinderen kan weer teruggeplaatst worden in het gezin waar ze vandaan komen. De lokale overheid weet de shelter ook te vinden als men een plaats zoekt om kinderen onder te brengen. In Rovno organiseert men voor een vergeten groep kinderen met een handicap speciale zomerkampen waarbij ook de ouders betrokken worden. Juist deze kinderen worden zo ook uit hun isolement gehaald. Sterke en zwakke punten + Liefde en betrokkenheid partners + An cipa e op 18+ problema ek - Vooralsnog focus op opvang en niet op pleegzorg Dagelijkse levensbehoe en Gezondheidszorg Onderwijs A ouw oude doelstellingen Totaal Evangelical Chris an Bap st Churches Ukraine Union of Evangelical Bap st Churches Ukraine Ray of Hope Good Shepherd Living Word * New Life House of Gospel Totaal Kolya (17) kent de hoofdsteden van bijna alle landen uit zijn hoofd. Het liefst wordt hij later ontdekkingsreiziger zodat hij alle landen kan bezoeken waar hij over gelezen hee. Daarnaast houdt hij van hardlopen en onder de jongens is hij echt de leider. Kolya woont in een kindertehuis in Oekraïne. Zijn vader zit in de gevangenis, zijn moeder is niet geïnteresseerd in hem 47

48 Oekraïne Leer- en verbeterpunten Good Shepherd hee in 2010 deelgenomen aan na onale conferen e gericht op kindzorg; Verdere visie ontwikkeling op pleegzorg is noodzakelijk. Toekomst In 2011 zullen in Rovno meer ac viteiten gestart worden om het isolement van kinderen met een beperking te doorbreken. Daarnaast zal in samenwerking met SGJ/Lindafonds en de lokale partners een methodiek gericht op Pleegzorg worden vertaald naar het Russisch en Oekraïens. De mogelijkheden van pleegzorg in de Oekraïense context zullen verder onderzocht worden. Financiën De financiering van de projecten is gedaan vanuit het budget voor Kinderhulp, terwijl een belangrijke bijdrage voor de Good Shepherd al jarenlang komt van de het lokale comité uit Alblasserdam. Project nr. Project Begro ng Uitgaven Good Shepherd Shelter Integra e kampen Totaal Dagelijkse levensbehoe en Doelstelling: meer kinderen in Oekraïne groeien op in een omgeving waarin hun dagelijkse levensbehoe en wordt voorzien Strategie: directe armoedebestrijding Kom over en help richt zich in Oekraïne binnen het programma dagelijkse levensbehoe en vooral op winterhulp en inkomensondersteuning. Resultaten Circa gezinnen hebben winterhulp ontvangen Circa 150 gezinnen namen deel aan Poor Family project 400 pakke en met groentezaden zijn verspreid Twin g transporten met hulpgoederen gingen naar Oekraïne Impact De zorgen van families zijn jdelijk verlicht. Het zadenproject gee gezinnen de mogelijkheid zelfstandig in levensbehoe en te voorzien. Sterke en zwakke punten + allerarmsten in de samenleving worden bereikt - het programma is vooral gericht op hulp bieden en in mindere mate op ontwikkeling Leer en verbeter punten Partners tonen weinig ini a ef en communis sch denken lijkt nog sterk. Het is een zoektocht voor Kom over en help om haar partners op de juiste manier te s muleren. Toekomst In 2011 zal het Poor Family project in Oekraïne geëvalueerd worden. Financiën De verschillende projecten werden gefinancierd vanuit de jaarlijkse Winterhulpcampagne en vanuit de Kinderhulpsponsoring. It is pleasant to see the cheerful faces of our students and their parents, which are pleased that have found for children such school in which them is good. The price of dinners and fare in the school bus also has been risen. The complete sum for study at our school Grivnas per one month for one student. Certainly, for many families it is the large problem. Without your help, hardly we would have 110 students. We express the large gra tude to that people who support of such families. It is 40 children from 23 families. - Director River of Life school, Ta ana Yakshina 48

49 Oekraïne Project nr. Project Begro ng Uitgaven Winterhulp Oekraïne Winterhulp Oekraïne Zuid /50465/50490 Poor family hulp Totaal Gezondheidszorg Doelstelling: meer kinderen worden bereikt met voorlich ng en hebben toegang tot basisgezondheidszorg. Strategie: directe armoedebestrijding. In Oekraïne richt Kom over en help zich met haar partners op voorlich ng en rehabilita e van verslaafden. De partners zien grote mogelijkheden om juist aan deze gemarginaliseerden het Evangelie te brengen door middel van Woord en rehabilita e. Resultaten 30 jongeren zijn opgevangen en begeleid in a ickcentra 327 jongeren in scholen zijn bereikt met voorlich ng gericht op verslaving Impact Der g jongeren zijn succesvol afgekickt. Sterke en zwakke punten + programma richt zich op rehabilita e en voorlich ng/preven e + Goede verhouding met overheid en orthodoxe kerken - Ontwikkeling van de partner van het preven e project in Oekraïne Zuid blij achter ondanks eerdere consultancy bezoeken Leer- en verbeterpunten In West Oekraïne is er een goede wisselwerking tussen de rehabilita eprojecten en de preven eac viteiten. In Zuid Oekraïne is echter weinig ontwikkeling te bespeuren. De voorlich ng die men gee is posi ef, maar het ontbreekt aan visie voor de toekomst. Toekomst Met de partner in Oekraïne zuid zal in 2011 verder gesproken worden over mogelijke veranderingen/uitbreidingen voor de toekomst. Financiën De projecten zijn gefinancierd vanuit de reguliere inkomsten Project nr. Project Begro ng Uitgaven Preven e Project Oekraïne Zuid Preven e Project Oekraïne West Rehabilita e project Oekraïne West Totaal

50 Oekraïne Onderwijs Doelstelling: meer kinderen in Oekraïne hebben toegang tot kwalita ef onderwijs in hun omgeving Strategie: directe armoedebestrijding Resultaten 42 kinderen uit arme gezinnen namen deel aan het schoolfonds 647 kinderen namen deel aan zomerkampen Impact 42 extra kinderen zijn in de gelegenheid christelijk onderwijs te volgen; 647 kinderen kwamen in aanraking met christelijke normen en waarden en zijn ges muleerd in verbeteren van sociale vaardigheden. Sterke en zwakke punten + kinderen uit de hele samenleving nemen deel aan zomerkampen - christelijk onderwijs is par culier en krijgt geen ondersteuning van de overheid, en zal dus a ankelijk blijven van buitenlandse fondsen Leer- en verbeterpunten Meer aandacht voor fondsenwerving en werving van extra leerlingen die een bijdrage kunnen betalen is noodzakelijk om op de lange termijn minder a ankelijk te worden van derden. Toekomst In 2011 zal een project gericht op inclusief onderwijs voor kinderen met een beperking ondersteund worden. Financiën De zomerkampen worden gefinancierd vanuit de kinderhulp sponsoring. Voor het schoolfonds zijn ook enkele specifieke donoren zoals het Ichthus college uit Veenendaal. Project nr. Project Begro ng Uitgaven Schoolfonds Kiev Zomerkampen Oekraïne Zomerkampen Oekraïne Zuid Totaal

51 Roemenië In verzet tegen de onderdrukking van communis sche dictator Ceauşescu kwam het Roemeense volk in 1989 in opstand. Ceauşescu werd samen met zijn vrouw Elena afgezet en na een kort proces geëxecuteerd. Ceauşescu liet een sterk verarmd volk achter. Na het eind van de Koude Oorlog ontwikkelde Roemenië betere banden met het Westen van Europa. De Hongaarstalige en Roemeens talige bevolking is weinig geïntegreerd. De Roma bevolking wordt in het algemeen door beide bevolkingsgroepen gediscrimineerd. Roemenië is sinds 1 januari 2007 lid van de Europese Unie. De krediet crisis hee echter het land in opbouw een geduchte terugslag gegeven. Kom over en help ondersteunt al meer dan 35 jaar projecten in Roemenië. Gezien het focusbeleid van Kom over en help en de verbeterde situa e in Roemenië ten opzichte van de andere partnerlanden is in 2010 een start gemaakt met de a ouw van steun aan projecten. Eind 2011 zal de steun naar verwach ng geheel zijn afgebouwd. Kom over en help richt zich samen met haar partners in Roemenië op veilige leefomgeving, dagelijkse levensbehoe en en onderwijs. De programma s richten zich op directe armoedebestrijding. Partners In Roemenië werkt Kom over en help samen met vier partners. Deze partners hebben een breed donoren bestand en zijn als organisa e niet financieel a ankelijk van Kom over en help. In 2011 zal een afscheidsbezoek gebracht worden als afslui ng van een jarenlange goede samenwerking. Partners in 2010 Veilige leefomgeving Dagelijkse levensbehoe en Onderwijs Totaal CE Oradea Lazarenum Founda on Eszter Molnar Csaba Korodi Totaal Veilige leefomgeving Doelstelling: meer kinderen in Roemenië groeien op in een veilige (gezins)omgeving Strategie: directe armoedebestrijding Resultaten 27 kinderen zijn in door Kom over en help ondersteunde family homes opgevangen De twee ondersteunde family homes hebben hun 18+ integra ebeleid verder ontwikkeld Impact De 27 kinderen die door omstandigheden niet thuis op kunnen groeien is een veilig thuis geboden. Door middel van persoonlijke begeleiding en de mogelijkheid om goed onderwijs te volgen worden zij voorbereid op een zelfstandig leven. Roemenië voert, onder druk van de EU, een ac ef beleid om kindertehuizen te sluiten. Sinds 1997 kent Roemenië de mogelijkheid van pleegouderschap. De kindertehuizen zijn ontstaan in de jd van het communisme. Gezinnen werden toen aangespoord om veel kinderen te krijgen. De regering nam daarbij een deel van de verzorging over in de vorm van kindertehuizen. Na de val van het communisme bleven de kindertehuizen bestaan. Niet zozeer om grote gezinnen te ondersteunen, maar vanwege de grote armoede. Sterke en zwakke punten + goede persoonlijke begeleiding en aandacht voor het opbouwen van een zelfstandig bestaan - family homes blijven nabootsing van een gezinssitua e Leer- en verbeter punten Partnerorganisa es hebben geen toegang tot fondsen van overheid en EU. Toekomst Lidia Home hee wil in de toekomst kost en inwoning aanbieden aan kinderen uit arme gezinnen die in de stad studeren. Beide kindertehuizen willen zich in de toekomst meer richten op preven e. Financiën Projecten zijn conform de begro ng uitgevoerd. De Hervormde gemeente van Vlist/Polsbroek hee het Julia home financieel ondersteund. De bijdrage van Kom over en help aan deze projecten bedraagt circa 10% van de begro ng van de tehuizen. 51

52 Roemenië Project nr. Project Begro ng Uitgaven Kindertehuis Lidia Home Kindertehuis Julia Home Totaal Dagelijkse levensbehoe en Doelstelling: meer kinderen in Roemenië groeien op in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoe en wordt voorzien. Strategie: directe armoedebestrijding. Resultaten 354 gezinnen hebben winterhulp ontvangen Circa 600 kinderen zijn maandelijks ondersteund Kom over en help hee in Nederland deelgenomen aan een rondetafelgesprek met de ChristenUnie om aandacht te voor de situa e van Roma in Roemenië. Impact De zorgen van families zijn jdelijk verlicht. De armoede onder de Romabevolking is groot. Soms is er behoe e aan elementaire bestaansmiddelen, zoals brood. Soms zijn er problemen ontstaan, zoals een dreigende scheiding of een erns ge ziekte. Luisteren en meeleven is erg belangrijk voor deze mensen, die vaak aan de rand van de samenleving staan. De kerk ziet het als haar taak om deze mensen te helpen. Sterke en zwakke punten + programma bereikt de allerarmsten in de samenleving en hen die geen helper hebben + er is specifieke aandacht voor verbetering van leefomstandigheden van gezinnen - rela ef geringe aandacht voor het zelfstandig verwerven van inkomen Leer en verbeter punten Meer aandacht voor het opbouwen van een zelfstandig bestaan is van groot belang voor het zel eeld van mensen en gezien de afnemende financiële steun. Toekomst Indien de partners geen andere donoren zullen vinden in 2011 zal schaalverkleining onvermijdelijk zijn. Financiën Uitgaven voor dagelijkse levensbehoe en in Roemenië zijn conform de begro ng. Project nr. Project Begro ng Uitgaven Winterhulp Tirgu Mures Winterhulp Oradea Poor family Tirgu Mures Poor family Oradea Totaal Onderwijs Doelstelling: meer kinderen in Roemenië hebben toegang tot kwalita ef onderwijs in hun omgeving Strategie: Directe armoedebestrijding Het onderwijsprogramma in Roemenië richt zich met name op life skills. De focus van de partners ligt op kinderen uit gezinnen met een sociaaleconomische achtergrond. Resultaten Twin g kinderen hebben deelgenomen aan het huiswerkproject Pici Haz 50 kinderen hebben deelgenomen aan wekelijkse kinderclubs De 6 kinderkampen zijn door 195 kinderen bezocht 52

53 Roemenië Impact Door begeleiding en extra lessen in het onderwijs is voorkomen dat kinderen hun jd op straat doorbrengen en zijn op school betere resultaten behaald. Door middel van crea eve lessen en sport en spel zijn sociale vaardigheden van kinderen ges muleerd en zijn ze in aanraking gekomen met het Evangelie. Sterke en zwakke punten + heldere missie en visie: onderwijsbegeleiding en evangelisa e - voor een groot deel a ankelijk van buitenlandse fondsen Leer- en verbeter punten Lokale fondsenwerving onder bedrijven en kerken is noodzakelijk bij teruglopende buitenlandse financiering voor de toekomst van een aantal projecten. Hoewel Roemenië een lid is van de EU is de armoede op het pla eland nog steeds groot. Vooral de Roma leven vaak in moeilijke omstandigheden. S jgende (voedsel)prijzen, werkloosheid en de koude winters maken het voor velen extra zwaar. Toekomst Afnemende financiële steun maakt de toekomst van de onderwijsprojecten na 2011 onzeker. Financiën Uitgaven ongeveer conform de begro ng. Incidenteel zijn op dringend verzoek van de partner in 2010 de bijdragen aan zomerkampen verhoogd. Project nr. Project Begro ng Uitgaven Huiswerkproject Pici Haz Kinderclub CE Oradea Zomerkampen dove kinderen Zomerkampen Roma kinderen Zomerkampen Oradea Zomerkampen Tirgu Mures Zomerkampen Bogata Totaal

54 Servië Servië ligt in Zuidoost Europa en is sinds 2006 een ona ankelijke staat nadat het 85 jaar lang onderdeel was van Joegoslavië en tussen 2003 en 2006 van de confedera e Servië en Montenegro. Servië kent een turbulente geschiedenis met Balkan oorlogen en de Joegoslavische oorlogen (waaronder de Kosovo crisis ). Na de val van voormalig president Milosevic in 2000 ving in Servië een proces aan van democra sering en economische wederopbouw, dat aangedreven wordt door de wens om op termijn deel uit te maken van de Europese Unie. Het punt van de samenwerking door Servië met het Joegoslavië Tribunaal is momenteel een belangrijk onderwerp in het toenaderingsproces van het land tot de Europese Unie. De wereldwijde economische crisis hee geleidt tot stagna e van de economische groei. Vooral onder de Roma bevolking is veel armoede. De belangrijkste religie in Servië is de Servisch-orthodoxe Kerk. Verspreid over het land zijn er vele orthodoxe kloosters. In het zuidwesten van Servië hangt de meerderheid van de inwoners de islam aan. De Bap s sche gemeenten vormen een zeer kleine minderheid in Servië. Kom over en help richt zich met de programma s dagelijkse levensbehoe en, gezondheidszorg en onderwijs op directe armoedebestrijding onder met name de Romagemeenschap. Partners Kom over en help werkt in Servië samen met de Bap stenorganisa e Love Your Neighbour. Deze organisa e richt zich met name op evangelisa e en kerkplan ng. Vanwege het nieuwe focusbeleid van Kom over en help zal de samenwerking per 2012 worden beëindigd. Gedurende 2010 is de partner ac ef op zoek gegaan naar andere donoren. Partners in 2010 Dagelijkse Gezondheidszorg Onderwijs A ouw oude Totaal levensbehoe en doelstellingen Love Your Neighbour Dagelijkse levensbehoe en Doelstelling: meer kinderen in Servië groeien op in een omgeving waar in hun dagelijkse levensbehoe en wordt voorzien. Strategie: directe armoedebestrijding Resultaten 145 families hebben gedurende de wintermaanden voedselpakke en ontvangen 14 families (65 kinderen) zijn maandelijks ondersteund door middel van Poor Family help Na de aardbeving in Kraljevo (3 november) zijn 180 noodhulppakke en uitgedeeld aan 50 getroffen gezinnen 4 vrachtwagens met hulpgoederen zijn naar Servie gegaan. Ongeveer 800 gezinnen zijn geholpen met hulpgoederen. Impact De verleende materiële hulp is voor veel gezinnen een verlich ng en bemoediging. Sterke en zwakke punten + Door de partner worden de meest kwetsbaren in de samenleving bereikt met prak sche hulp. - Het programma dagelijkse levensbehoe en richt zich op materiële hulp en inkomensondersteuning en biedt een jdelijke oplossing in de armoedeproblema ek. Leer- en verbeterpunten In 2010 is geprobeerd om een tweedehandskledingwinkeltje op te ze en om daarmee ook lokaal inkomen te verwerven. Vanwege douaneproblemen in Servië moest dit project worden afgeblazen. Toekomst De toekomst voor de projecten gericht op dagelijkse levensbehoe en is na 2011 vooralsnog onzeker. De omvang van de bap stengemeenten is gering terwijl met hulp vanuit buitenland men een groot aantal projecten uitvoert. Het wegvallen van de steun van Kom over en help zal naar verwach ng leiden tot schaalverkleining. Financiën In 2010 hee Come over and Help bijgedragen aan het programma dagelijkse levensbehoe en. Project nr. Project Begro ng Uitgaven Winterhulp Servië Noodhulp aardbeving Kraljevo Poor Family hulp Totaal

55 Servië Gezondheidszorg Doelstelling: meer kinderen in Servië worden bereikt met voorlich ng en hebben toegang tot basisgezondheidszorg. Strategie: directe armoedebestrijding. Het dorpje Sainovac ligt in het zuiden van Servië. Het hee inwoners, waarvan 15% Roma. In de samenleving horen deze Roma er vaak niet bij. 60% van hen is ongele erd, omdat er voor hen geen onderwijs beschikbaar is of ook omdat ze zelf geen vervoermiddelen hebben. De werkloosheid onder Roma is nagenoeg 100%. Een vaste baan is een droom, het kunnen uitvoeren van seizoensarbeid een buitenkans. Veel gezinnen in dit dorpje en omgeving moeten rondkomen van 50 tot 100 euro per maand. Gezondheid is een groot probleem in Sainovac en omgeving: hygiëne wordt niet in acht genomen; het drinkwater is van een zeer slechte kwaliteit (geen (gescheiden) riolerings- en drinkwatersysteem); 85% van de bevolking hee geen toegang tot enige vorm van medische hulp. Dr. Olga, een arts uit de omgeving, houdt iedere week gra s spreekuur in het centrum. Resultaten Al snel na de start van het project was het vertrouwen gewonnen van de lokale bevolking. Vele mensen die eerst verstoken waren van hulp weten nu de weg te vinden naar het centrum voor eerstelijns hulp, maar er worden er inmiddels ook diverse doorverwezen naar en geholpen in het ziekenhuis van Nis. Deze hulp is in sommige gevallen levensreddend. Met name ook voor de mensen die aan huis gebonden zijn en thuis opgezocht worden. Impact Impact wordt door de partner omschreven als levensreddend ; Voorlich ng en begeleiding voorkomt erger, verbetert de toegang tot gezondheidszorg en gee toekomstperspec ef. Sterke zwakke punten + Project is gericht op een arm en verlaten gebied met weinig tot geen faciliteiten; + Overheid en ziekenhuisartsen zijn nauw betrokken bij het ontwikkelen en de implementa e van het project; - Onzekere financiële toekomst belemmert verdere ontwikkeling. Leer en verbeterpunten De smalle basis waarop dit project steunt is een groot gevaar voor de con nuïteit. Men hee weinig eigen middelen vanwege de geringe omvang van de bap stengemeenten en Kom over en help is nog steeds de enige financiële sponsor van dit project. Toekomst In 2011 wordt de discussie met de partner voortgezet en wordt geholpen bij het zoeken naar alterna eve financiering voor de ac viteiten vanaf Financiën De uitgaven voor dit project worden gefinancierd uit reguliere inkomsten. In het verleden is voor de opzet van het project deels subsidie ontvangen. Project nr. Project Begro ng Uitgaven Preven e & Voorlich ng More than Health Onderwijs Doelstelling: meer kinderen in Servië hebben toegang tot kwalita ef onderwijs in hun omgeving. Strategie: directe armoedebestrijding. Resultaten 40 jongeren zijn in 2010 begonnen aan een computercursus 55 kinderen bezochten het zomerkamp en hebben les ontvangen op het gebied van lifeskills. Impact Impact van computerlessen zijn nog niet te meten gezien het feit dat deze nog niet afgerond zijn. Naar verwach ng gee het jongeren meer kansen binnen het onderwijs en op de arbeidsmarkt. Sterke en zwakke punten + Partner hee een goede reputa e in gemeenschap en is goed georganiseerd - Projecten zijn sterk a ankelijk van buitenlandse fondsen Het onderwijsprogramma in Servië is kleinschalig en richt zich op verbeteren van par cipa e binnen het onderwijs en lifeskills. De projecten worden uitgevoerd in Sainovac, een dorp in Zuid Servië met circa inwoners (85% Serven, 15% Roma). 55

56 Servië Leer- en verbeter punten Een con nu punt van aandacht is om partners niet a ankelijk te maken van één of enkele donors uit het buitenland. Nu de hulp aan Servië wordt afgebouwd verdient dit nog meer aandacht in Financiën De zomerkampen werden gefinancierd vanuit de Kinderhulp inkomsten; de nieuw gestarte computer cursus is gefinancierd vanuit het werkbudget. Project nr. Project Begro ng Uitgaven Computer cursussen Zomerkampen Totaal A ouw oude doelstellingen Gezien de a ouw van de doelstelling geestelijke toerus ng is in 2010 de laatste toerus ngsconferen e voor voorgangers gehouden. Deze conferen e is door 65 deelnemers bezocht. Daarnaast is binnen dezelfde doelstelling het project ondersteuning voorgangers verder afgebouwd. In 2010 hebben vijf voorgangers maandelijkse financiële ondersteuning ontvangen. Per 2012 zal dit project worden beëindigd. Evenals in eerdere jaren ontvangt het uitvoerende comité in 2010 en in 2011 een tegemoetkoming in de administra eve kosten. Project nr. Project Begro ng Uitgaven Toerus ngsconferen e Servië * Ondersteuning voorgangers Totaal * 100% gefinancierd door Come over and Help. 56