Jaarverslag 2010 Save the Children. Jaarverslag 2010

Transcriptie

1 Jaarverslag 2010 Save the Children Jaarverslag 2010

2 foto cover: foto save cover: the akash children / panos pictures foto: save foto: the save children the children

3 Inhoudsopgave 1 Voorwoord van de voorzitter... 3 Verslag van de directie Tijdslijn Save the Children international Theorie van verandering Visie Missie Waarden Een nieuwe organisatie Wereldwijd de grootste Jaarverslagen Save the Children Nederland Naam en doelstelling Evaluatie beleid Beleidscyclus SWOT-analyse Programma s Uitgangspunten Noodhulp, wederopbouw... en structurele hulp Focus op fragiele staten Een complete aanpak Resultaten Afrika... Rewrite the Future... Oeganda... Democratische Republiek Congo Azië... India... Afghanistan... Pakistan Latijns-Amerika... Haïti Oost-Europa... Georgië Financiering programma s Particuliere fondsenwerving Donateurs Speciale acties Samenwerkingsverbanden Corporate partners Lobby en draagvlakversterking Doelstellingen Toezicht en bestuur Raad van Toezicht Directie Verantwoordingsverklaring Organisatie Structuur Personeelsbeleid Risicobeheersing De risico s Gedragscodes en kwaliteitsstandaarden... foto: save the children 4. Overzicht programma s Draagvlak in Nederland Inleiding Communicatie Campagnes... Stop Kindersterfte!... Externe campagnes Online Publicaties Voorlichting Vrijwilligers Financiën Samengevatte Jaarrekening Financiële resultaten internationaal...

4 foto: save the children

5 Voorwoord van de voorzitter De tijd die u nodig heeft voor het lezen van deze zin is vier seconden. In deze vier seconden sterft ergens ter wereld een kind jonger dan vijf jaar. Dat zijn elke dag kinderen. Dag in, dag uit. 90% van deze kinderen sterft door ondervoeding of door betrekkelijk eenvoudig te genezen ziekten als mazelen, diarree en malaria. In 2010 luidde Save the Children met een nieuwe mondiale campagne: Stop kindersterfte! de noodklok om dit probleem aan de orde stellen. In een groot aantal landen hebben we inmiddels gezondheidsprogramma s opgezet om kindersterfte terug te dringen. Ook Save the Children Nederland levert een belangrijke bijdrage aan deze campagne en concentreert zich daarbij op kinderen in de Indiase sloppenwijken. Voor Save the Children Nederland stond 2010 in het teken van bezinning en nieuwe lijnen uitzetten. Het was het láátste jaar van de meerjarenstrategie ( ). De opgedane ervaringen zijn meegenomen in de nieuwe meerjarenstrategie die onze organisatie de komende jaren richting zal geven. Internationaal vaart Save the Children sinds dit jaar een nieuwe koers die de organisatie moet voorbereiden op de toekomst. Doel is een betere samenwerking en daarmee een grotere slagkracht in het veld. Dat vraagt de nodige inzet en flexibiliteit van alle lidorganisaties, maar bij iedereen leeft de bereidheid om de organisatie nog verder te verbeteren. In hoofdstuk 6 vindt u de verantwoordingsverklaring van de Raad van Toezicht. Save the Children is een organisatie van een lange adem. Al meer dan 90 jaar zetten we ons in voor kinderen waar ook ter wereld. En dat blijven we doen zolang als dat nodig is. Dat lukt ons alleen dankzij de inzet van heel veel bevlogen vrijwilligers die zich belangeloos voor ons inzetten. Dankbaar zijn we ook voor de bijdragen van trouwe institutionele donoren als het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Europese Unie. En niet te vergeten de Nationale Postcode Loterij die de jaarlijkse bijdrage dit jaar heeft verdubbeld. Daarmee kunnen we dubbel zoveel werk verzetten! Verder zijn we blij met de steun van bestaande corporate partners en verwelkomen we nieuwe partners uit het bedrijfsleven. Zij uiten hun maatschappelijke betrokkenheid op gulle en soms originele wijze, bijvoorbeeld door het opzetten van een Leadership Academy. Hierover leest u meer op pagina 59. Save the Children. Onze missie ligt in onze naam besloten. We komen op voor de rechten van de allerkleinsten, in het bijzonder voor kinderen die leven in landen waar oorlog en geweld aan de orde van de dag zijn. We geven ze te eten. We zorgen voor medicijnen als ze ziek zijn. Leren ze rekenen en schrijven. En vertellen hoe ze voor zichzelf op kunnen komen. Kortom, we empoweren kinderen zodat ze opgroeien tot mondige volwassenen die met beide benen op de grond staan. Want elk kind verdient een kans. Rik van Slingelandt Voorzitter Raad van Toezicht

6 4 Verslag van de directie Het jaar begon met een grote schok 2010 was nog maar net begonnen toen de wereld werd opgeschrikt door een van de grootste natuurrampen uit de recente geschiedenis. Op 12 januari om half zes lokale tijd werd het dichtstbevolkte deel van Haïti getroffen door een aardbeving van 7.0 op de Schaal van Richter. Dit is helemaal mis, zei onze noodhulpcoördinator de ochtend na de ramp. Helaas kreeg hij gelijk. Ruim mensen overleefden de ramp niet, mensen raakten gewond, miljoenen waren hun huis kwijt en ontelbaar veel kinderen verloren hun ouders. Save the Children is al 25 jaar actief in Haïti en kent het land goed. Op het moment van de ramp werkten er zo n 160 mensen van Save the Children. In de weken na de ramp is dit aantal opgeschaald tot meer dan Save the Children werkt in samenwerking met de Verenigde Naties en coördineert samen met UNICEF alle activiteiten die in het getroffen land rond onderwijs plaatsvinden. Ruim een maand na de aardbeving, op 24 februari 2010, reisde ik naar het eiland om zelf poolshoogte te nemen. De eerste aanblik die het land bood viel mee. Direct bij het vliegveld was de schade beperkt gebleven. Dat beeld veranderde snel toen we verder reden, de hoofdstad Port-au-Prince in. Vele huizen, kantoorgebouwen en winkels waren deels of helemaal ingestort. Ik zag enorme puinhopen, waar niemand levend uit kan zijn gekomen. Tussen al dat puin bollen van plastic; heel veel kleine Coleman koepeltentjes van het type dat momenteel zo populair is in de zomer op de Europese campings. Alleen moeten de mensen er hier wel in wonen. Ook zijn er tentenkampen opgezet met veel provisorische voorzieningen van doeken en stukken zeil en plastic, verstrekt door internationale hulporganisaties. In de straten hadden de mensen, zo goed en zo kwaad als het ging, hun dagelijkse bezigheden hervat. Op de stoep handeltjes van etenswaren en huishoudelijke benodigdheden. Tijdens mijn verblijf bezocht ik een aantal plekken waar Save the Children actief was, zoals scholen, tentenkampen, plekken waar voedsel werd uitgedeeld en een gezondheidspost. Bij het schrijven van dit directieverslag is het inmiddels een jaar later, en ik maak me zorgen als ik zie hoeveel er nog te doen is in dit land. De wederopbouw komt maar mondjesmaat op gang. De toch al extreme armoede en de falende overheid bemoeilijken dit proces van wederopbouw. Ondanks de enorme inspanningen die ook de medewerkers van Save the Children doen, gaat het gewoon niet zo snel en effectief als we zouden willen. Vanzelfsprekend zal Save the Children er alles aan doen om de taken die wij op ons hebben genomen naar beste vermogen uit te voeren. Moessonregens overspoelen Pakistan Bijna een half jaar later, eind juli 2010, diende een tweede grote ramp zich aan, dit keer in Pakistan. Door hevige moessonregens traden de rivieren in de Indusvallei buiten hun oevers. Enorme modderstromen zetten een gebied vier keer zo groot als Nederland onder water. De moessons troffen vooral het noordwesten van het land, aan de grens met Afghanistan. Maar ze leidden daarna tot enorme overstromingen in de zuidelijke delta. Meer dan 20 miljoen mensen werden in meer of mindere mate getroffen door dit natuurgeweld. De ramp werd pas geleidelijk zichtbaar. Daarom duurde het even voordat de internationale gemeenschap de alarmbel rinkelde. Toen eenmaal duidelijk werd dat het ook hier om een catastrofe ging, kwamen de eerste noodhulpactiviteiten op gang. Net als in Haïti, is Save the Children ook al vele jaren actief in Pakistan. En ook hier werd ons team in hoog tempo opgeschaald om zoveel mogelijk slachtoffers te kunnen helpen. Giro 555 voor Haïti en Pakistan Save the Children is deelnemer van de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO). Dankzij de giften via Giro 555 hebben we in Haïti en Pakistan de eerste nood kunnen lenigen door het verstrekken van overlevingspakketten, tenten en andere hulpgoederen. Ook is een start gemaakt met de wederopbouw in beide landen. Stop Kindersterfte! Ook op het gebied van structurele hulp hebben we niet stil gezeten. Save the Children lanceerde begin 2010 een nieuwe mondiale gezamenlijke campagne: Stop Kindersterfte! Met deze campagne vraagt Save the Children extra aandacht voor dit nijpende probleem in veel ontwikkelingslanden. Negentig procent van deze sterfgevallen wordt veroorzaakt door ondervoeding of door eenvoudig te voorkomen ziekten. Save the Children wil in 2015 vijftig miljoen kinderen en vrouwen hebben bereikt met onze voorlichting en medische hulp. Verder zullen we overheden aanspreken op hun verantwoordelijkheid om kinderen te helpen overleven. In Nederland ondersteunen we, met financiering van de Nederlandse Postcode Loterij, deze wereldwijde campagne met de publieksactie Brei mee voor India. Met deze actie brengen we de omvang van kindersterfte breed onder de aandacht en laten we zien op welke manier we dit probleem aanpakken. Eén gezamenlijke koers In 2010 waren we in veel opzichten volop in beweging. Het was het eerste jaar van de nieuwe corporate strategie van Save the Children. Een betere centrale regie en een strakkere coördinatie van het werk staan hierin centraal. De komende jaren zullen we de leiding en uitvoering van het werk in ontwikkelingslanden bundelen in een centrale uitvoeringsstructuur: de International Program Unit (IPU) met zeven regiokantoren en geïntegreerde veldkantoren in de landen waar Save the Children actief is. Hiermee streven we verschillende belangrijke doelen na: verbetering van de levensomstandigheden voor kinderen op grote schaal door krachtenbundeling, versterking van onze lobby en belangenbehartiging, verhoging van de kwaliteit van programma s, meer focus, grotere efficiëntie en effectiviteit in de werkprocessen. Dit verslagjaar hebben we veel voorbereidend werk verzet om de nieuwe strategie gestalte te geven. De eerste resultaten van deze nieuwe aanpak zullen in 2011 zichtbaar zijn. Zo n ingrijpende wijziging in de organisatiestructuur gaat vanzelfsprekend niet zonder slag of stoot. Samen met andere lidorganisaties en Save the Children International besteden we veel aandacht aan een goede invoering van het nieuwe model. Dit vergt veel tijd en energie, waarvan we de komende jaren de vruchten zullen plukken. In 2010 werd ook de meerjarenstrategie van Save the Children Nederland afgesloten. Wij zijn de afgelopen

7 Verslag van de directie 5 jaren flink gegroeid. Dit blijkt uit de jaarlijkse omzet, het aantal programma s, de omvang van die programma s en het aantal werknemers. De doelen die in 2006 zijn gesteld waren ambitieus. Terugkijkend op deze periode mogen we al met al heel tevreden zijn over de behaalde resultaten. Wij hebben in onze nieuwe strategie dan ook voortgebouwd op wat goed was en daar waar nodig bijgestuurd. Over onze plannen leest u verderop in dit jaarverslag. Veranderingen in het politieke en maatschappelijke klimaat Nederland staat van oudsher bekend om de grote maatschappelijke betrokkenheid van haar inwoners en om haar open en tolerante cultuur. Hierin zien we steeds meer verandering optreden en dat stemt tot bezorgdheid. Er is een roep om vooral de eigen problemen op te lossen. In maatschappelijke discussies worden nut en noodzaak van ontwikkelingssamenwerking in twijfel getrokken. Het rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid Minder pretentie meer ambitie verwoordt kritiek en roept op tot een herbezinning op de rol van internationale samenwerking, die weer gewoon ontwikkelingshulp wordt genoemd. Meer aandacht voor de economie en de kracht van Nederland staan nu bij beleidsadviezen centraal. Over het belang van onderwijs en gezondheidszorg, de kern van ons werk, is de Raad sceptisch: het ziet weinig tot geen toegevoegde waarde voor Nederland. Met ons werk hopen en verwachten we het tegendeel te bewijzen. Bovendien gaat de Raad voorbij aan een zwaarwegend argument om wél te kiezen voor het verbeteren van onderwijs en gezondheidszorg in ontwikkelingslanden. Ons land heeft zich namelijk hiertoe al in 1990 verplicht krachtens het ratificeren van het Verdrag voor de Rechten van het Kind. Volgens dit Verdrag heeft elk kind recht op scholing en medische zorg. Maar ook zonder dit Verdrag zou het verbeteren van de levensomstandigheden van kinderen onderdeel moeten zijn van ons aller mondiale burgerschap. Resultaten in cijfers Op financieel gebied heeft Save the Children een goed jaar achter de rug. Onze inkomsten waren dit jaar hoger dan begroot en stegen van 14,9 miljoen in 2009 naar 18,8 miljoen, een stijging van 26 procent. Dit mooie cijfer geeft echter een enigszins vertekend beeld, want een deel van deze inkomsten is incidenteel en afkomstig uit de noodhulpacties SHO Haïti ( 2,2 miljoen) en Pakistan ( 0,8 miljoen). Bovendien leverde de extra trekking van de Nationale Postcode Loterij die jaarlijks wordt gehouden een eenmalig bedrag van 1,6 miljoen op. Dit komt ten goede aan het gezondheidsprogramma dat wij samen met onze collega s van Save the Children India hebben ontwikkeld voor het bestrijden van de kindersterfte in de sloppen van Delhi. Hiermee geven wij concreet vorm en inhoud aan onze nieuwe campagne Stop Kindersterfte! Wij zijn buitengewoon verheugd met het besluit van de Nationale Postcode Loterij haar bijdrage aan Save the Children structureel te verhogen van 0,5 naar 1 miljoen per jaar. In een tijd waarin structurele inkomensstromen steeds onzekerder worden, legt deze verhoging een belangrijke basis onder ons werk in de komende jaren. Dit geldt evenzeer voor de subsidie vanuit het Medefinancieringsstelsel van het Ministerie van Buitenlandse Zaken die in november 2010 aan Save the Children en haar coalitiepartners werd toegekend voor de periode Save the Children zal voor deze periode een subsidie ontvangen van 14,2 miljoen. In een jaar waarin het economisch klimaat nog altijd somber was, is de organisatie er in geslaagd de inkomsten uit eigen fondsenwerving te laten stijgen naar bijna 3,3 miljoen tegenover 2,8 miljoen in Helaas kan dit niet gezegd worden van de inkomsten uit subsidies van overheden. Deze subsidies zijn al jaren de grootste bron van inkomsten van de organisatie en daalden van 11,2 miljoen in 2009 naar 9,5 miljoen in Een forse daling die vraagt om een extra inspanning. Een voorbeeld hiervan is het onderwijsprogramma in Pakistan, waar tijdens de opstartfase vertraging is opgelopen waardoor ook de subsidieontvangsten vertraagd werden. Inmiddels is een inhaalslag in gang gezet. Tot slot kan de terugval van de subsidies niet los gezien worden van het klimaat van bezuinigingen, zowel in Nederland als in de Europese Unie, waaraan ook de sector Ontwikkelingssamenwerking niet ontkomt. Aan de kostenzijde heeft Save the Children goed op de kleintjes gepast. Hoewel de groei van onze activiteiten ook uitbreiding van onze organisatie vergt, letten wij hierbij sterk op onze kosten. Het percentage uitvoeringskosten bedroeg in % (tegenover 7,6% in 2009), daar waar de organisatie zichzelf een norm van maximaal 12% heeft opgelegd. De totale uitgaven zijn uitgekomen op 16,3 miljoen. Het verschil van 2,4 miljoen met totale inkomsten wordt voor een belangrijk deel verklaard doordat een deel van de inkomsten uit de SHO-acties na 2010 wordt besteed. De juiste teamspirit Een directeur kan niet zonder de mensen met wie hij werkt. In dat opzicht prijs ik mijzelf gelukkig. In de afgelopen jaren zijn we uitgegroeid tot een hechte club die steeds beter op elkaar ingespeeld raakt. Professioneel, betrokken en altijd bevlogen. Kortom, een team waar je als directeur trots op mag zijn. Maar ook buiten de muren van Save the Children werken vele mensen belangeloos mee aan het vormgeven van onze idealen. Dankzij onze institutionele en particuliere donateurs en vrijwilligers konden we ook dit jaar weer heel veel gestelde doelen realiseren. Ondanks de woelige tijden kijken we dan ook met een tevreden gevoel terug op het afgelopen jaar en vol verwachting vooruit! Holke Wierema Directeur

8 6 Jaaroverzicht 12 januari 2221 januari Haïti wordt opgeschrikt door een krachtige aardbeving, die een enorme verwoesting veroorzaakt. Save the Children neemt direct deel aan de grootscheepse hulpactie. (pagina 39) Ruim Nederland 83,5 miljoen zamelt massaal geld in voor Haïti. opgehaald Het aandeel voor Haïti! van Save the Children is bijna 3 miljoen, waarvan in miljoen ontvangen is. Met dit bedrag draagt Save the Children Nederland bij aan het Build Back Better programma van Save the Children International. (Pagina 39) 4 februari De Nationale Postcode Loterij financiert het programma Voorkom kindersterfte in de sloppenwijken van Delhi. Dankzij de steun van de Nationale Postcode Loterij kan Save the Children daar met mobiele klinieken medische zorg en voorlichting bieden. (Pagina 45) 7 april BABY Born lanceert Save the Children poppenlijn. 1 mei Eerste mobiele kliniek is operationeel in de sloppenwijken van Delhi. Op deze dag starten ook de gezondheidsprogramma s in Oeganda en DR Congo. (Pagina 33) 15 mei De resultaten van het Schokland programma zijn een bron van inspiratie voor alle partners die aan onderwijs in fragiele staten werken. 13 augustus SHO opent Giro 555 voor Pakistan. Save the Children is één van de deelnemers. (Pagina 37) 15 september Officiële vaststelling van de Meerjaren Strategie (pagina 65) 19 september 21 september 25 september Dam-tot-Dam loop. 50 vrijwilligers en 65 medewerkers van Corio lopen voor Save the Children. (Pagina 53) Save the Children en Corio gaan een meerjarig partnerschap aan. (Pagina 59) Lancering Brei voor India actie in het kader van de Stop Kindersterfte campagne. Het Nederlands publiek wordt gevraagd een mutsje te breien voor pasgeborenen in de sloppenwijken van Delhi. Ook de vrijwilligers zetten zich in om deze actie tot een succes te maken. (Pagina 54) 4 november Start jaarlijkse Soft Toys campagne van IKEA. (Pagina 60) 5 november 15 november Orkaan Thomas raast over Haïti. Om de daarop volgende cholera uitbraak een halt toe te roepen biedt Save the Children Nederland een bijdrage uit het KinderNoodhulpFonds. (Pagina 41) Save the Children publiceert het rapport The Future is Now: education in conflict affected countries waarin de resultaten van de vier jaar durende Rewrite the Future campagne ten behoeve van onderwijs in conflictgebieden beschreven zijn. Dit rapport geeft bovendien inzicht in hetgeen nodig is om kinderen in conflictgebieden ook in de toekomst onderwijs te kunnen bieden. (Pagina 55)

9 Jaaroverzicht 7 13 februari Save the Children Nederland ontvangt ISO certificering. Aan de organisatie wordt het ISO90001:2008 certificaat toegekend. Een bevestiging dat Save the Children haar bedrijfsvoering op professionele wijze aanpakt. (Pagina 74) 5 maart Save the Children start met de vijfjarige, wereldwijde campagne Stop Kindersterfte. Met een aftrap in kranten en een uitzending bij Tijd voor Max vraagt Save the Children aandacht voor onnodige kindersterfte. (Pagina 53) 30 maart 21 mei Save the Children opent 5 buurtcentra in Georgië,om kinderen een veilige plek Wensbron te geven om Efteling spelen en te leren. bestaat (Pagina 25 43) jaar 16 mei Eerste ledenvergadering onder de nieuwe meerjarenstrategie vindt plaats in Delhi, India. 21 mei 5 juli Wensbron Efteling bestaat 25 jaar. De opbrengst gaat naar Save the Children. (Pagina 60) Gedurende het WK Voetbal doet Save the Children mee aan aan de campagne 1 GOAL. Youp van t Hek en Guus Meeuwis dragen bij door de opbrengst van de WK single Majesteit aan Save the Children te doneren. 29 juli Hevige moessonregens zorgen voor grote overstromingen in Pakistan. Save the Children start direct met het bieden van noodhulp. (Pagina 37) Jaarverslag 2009 Save the Children Jaarverslag oktober Save the Children wordt 5 e bij de Transparantprijs, de prijs voor het meest onderscheidende en inzichtelijke jaarverslag. (Pagina 55) 30 oktober Uitgave van het boek Safe You Safe Me in acht lokale talen in India. Dit boek maakt Indiase kinderen bewust van de mogelijkheden om geweld en mishandeling te herkennen bij zichzelf of anderen en hoe zij hier actie op kunnen ondernemen. 1 november Aan het Dutch Consortium for Rehabilitation een samenwerkingsverband van CARE Nederland, Healthnet/TPO, Save the Children en ZOA Vluchtelingenzorg wordt MFS 2 financiering toegekend ten behoeve van wederopbouw in een aantal fragiele staten in Afrika. 19 november Tijdens het Kinderrechtenweekend wordt de fototentoonstelling Kinderen de toekomst van de Samenwerkende KinderFondsen geopend. (Pagina 55) 30 december De eindstand in 2010 van de Brei voor India actie is mutsjes. De totale eindstand zal pas in 2011 bekend zijn. (Pagina 54) 31 december Het MFS 1 onderwijsprogramma in het kader van Rewrite the Future wordt afgesloten. (Pagina 25)

10 1. Save the Children International foto: frederic courbet foto: save the children

11 Save the Children International was het eerste jaar van de nieuwe internationale meerjarenstrategie ( ). Voor het eerst in het bestaan van de organisatie hebben alle leden zich gecommitteerd aan gezamenlijke uitgangspunten. 1.1 Theorie van verandering Elke lidorganisatie van Save the Children heeft haar eigen signatuur. Maar we zijn eensgezind in ons streven om een betere wereld te creëren voor kinderen. Onze leidraad hierbij is de Theorie van verandering. Wij geloven in het onmogelijke mogelijk maken. In een wereld waar alle kinderen gelijke kansen hebben. Daar vechten we voor. We doen dit door. kinderen een stem te geven We komen op voor de rechten van kinderen, speciaal voor kinderen die leven in de moeilijkste omstandigheden. 1.3 Missie Het bewerkstelligen van doorbraken in de manier waarop de wereld omgaat met kinderen, en directe, blijvende veranderingen in het leven van kinderen tot stand brengen. 1.4 Waarden Verantwoording We doen ons uiterste best om meetbare resultaten te behalen en om rekenschap af te leggen aan onze achterban en partners en bovenal aan de kinderen. Ambitie We stellen hoge eisen aan onszelf en aan onze collega s, we zijn ambitieus in onze doelstellingen en we doen er alles aan om de kwaliteit van ons werk voor kinderen te verbeteren. Samenwerking We respecteren en waarderen iedereen, we zien onze diversiteit als een voordeel en we werken met partners om met een wereldwijde bundeling van krachten daadwerkelijk een verschil te maken voor kinderen. Creativiteit We staan open voor nieuwe ideeën, we grijpen kansen voor verandering aan en we nemen verantwoorde risico s om te komen tot duurzame oplossingen voor en met kinderen. te innoveren We ontwikkelen goede en praktisch toepasbare oplossingen voor problemen waarmee kinderen te maken hebben. samen te werken We werken samen met kinderen, maatschappelijke organisaties, (lokale) gemeenschappen, overheden en de private sector om kennis te delen en elkaars capaciteit te versterken. op grote schaal resultaten te behalen We staan garant voor kwaliteitsprogramma s en een goed beleid voor kinderen. We wenden onze kennis aan voor het bewerkstelligen van duurzame resultaten op grote schaal. 1.2 Visie Een wereld waarin ieder kind recht heeft op leven, bescherming, ontplooiing en participatie. foto: save the children foto: save the children

12 foto: save the children

13 Save the Children International 11 Integriteit We streven ernaar om te voldoen aan de hoogste maatstaven wat betreft eerlijkheid en gedrag; we doen niets wat onze goede naam kan schaden en we handelen altijd in het belang van kinderen. zoals Nederland, betekent het waarschijnlijk een stijging van overheadkosten. Dat is ongewenst. Gelukkig is daar bij het hoofdkantoor begrip voor en worden er oplossingen gezocht voor dergelijke onbedoelde gevolgen van de intensievere samenwerking. 1.5 Een nieuwe organisatie Tot 2010 werden de programma s in de ontwikkelingslanden aangestuurd vanuit de hoofd- en regionale kantoren van de lidorganisaties. In de programmalanden waren vaak meerdere lidorganisaties gelijktijdig onder eigen vlag actief. Met ingang van 2010 wordt gewerkt aan een nieuwe structuur. In deze nieuwe structuur komt de regie van de uitvoering in het veld in handen van een centraal geleide programmaeenheid, de International Program Unit (IPU). De IPU is gevestigd in Londen. De regionale structuur zal op termijn grotendeels verdwijnen. Ook zal Save the Children voortaan in de programmalanden als één organisatie aanwezig zijn. Er is het afgelopen jaar veel tijd en geld geïnvesteerd in de opzet van de IPU was vooral het jaar van de voorbereidingen. Hiervoor moesten nieuwe juridische en financiële afspraken gemaakt worden tussen de internationale organisatie en de leden. Zo worden de statuten herzien en vijf overeenkomsten op het gebied van financiën en programmabeheer opgesteld. Deze wijzigingen maken de weg vrij voor de nieuwe koers van de organisatie. Voordelen van de IPU zijn een meer efficiënte manier van werken en financiële besparingen. Nadelen zijn er ook. Save the Children Nederland is binnen de internationale organisatie een van de meest kostenefficiënte lidorganisaties met lage overheadkosten. Dit komt onder andere doordat wij gebruikmaken van de veldkantoren van andere leden. Door het samenvoegen van kantoren en diensten van lidorganisaties worden voortaan alle lidorganisaties mede-eigenaar van en medeverantwoordelijk voor de veldkantoren. De gemiddelde overheadkosten nemen daarom over de hele linie af, maar voor sommige lidorganisaties die voorheen geen veldkantoren hadden, 1.6 Wereldwijd de grootste Met 29 lidorganisaties, actief in ruim 120 landen, is Save the Children International de grootste onafhankelijke kinderrechtenorganisatie ter wereld. Alle leden van Save the Children International voeren een zelfstandig beleid en leggen daarover verantwoording af. Binnen de federatie is Save the Children Nederland een middelgrote lidorganisatie die in 2010 deelnam aan programma s in meer dan 20 landen. Save the Children Nederland maakt daarbij gebruik van het bestaande internationale netwerk van Save the Children veldkantoren. Nederland zendt geen mensen uit naar veldkantoren, het werk in het veld wordt voor het grootste deel uitgevoerd door lokale medewerkers. De programma s worden uitgevoerd door de veldkantoren. Save the Children Nederland blijft wel eindverantwoordelijk voor de programma s die met geld van de Nederlandse organisatie zijn gefinancierd. 1.7 Jaarverslagen Jaarlijks publiceert de internationale organisatie een jaarverslag. Deze jaarverslagen zijn verkrijgbaar via de website van Save the Children International ( en het Nederlandse secretariaat ( Het jaarverslag van Save the Children International en de financiële cijfers over 2010 zijn nog niet beschikbaar op het moment dat Save the Children Nederland het jaarverslag over 2010 publiceert. foto: save the children foto: save the children

14 2. Save the Children Nederland foto: save the children

15 Save the Children Nederland 13 Save the Children is sinds 1981 in Nederland gevestigd. Aanvankelijk onder de naam Stichting Redt de Kinderen. Stichting Redt de Kinderen trad in 1988 toe tot de internationale federatie van Save the Children organisaties en draagt sinds 1993 de internationale naam. De internationale organisatie is al veel ouder. In 1919 legde de Engelse Eglantyne Jebb de basis voor een wereldwijde beweging die zou opkomen voor de rechten van het kind. Zij was geschokt door de erbarmelijke omstandigheden waaronder kinderen tijdens de Eerste Wereldoorlog leefden. Eglantyne trok zich het lot van deze kinderen aan en richtte in 1919 een fonds op om ze te helpen. De volgende stap was een internationale beweging voor kinderen: The international Save the Children Union, die in 1920 werd opgericht in Genève. De internationale organisatie bestaat dus al 91 jaar. Helaas, zouden we bijna zeggen. Want dat betekent dat er nog steeds grote groepen kinderen zijn die onze hulp dringend nodig hebben. In de geest van Eglantyne Jebb blijft Save the Children Nederland zich onverminderd inzetten voor die kinderen. 2.1 Naam en doelstelling De huidige statutaire naam is Stichting Save the Children Nederland. In de dagelijkse praktijk wordt de naam Save the Children gevoerd. De stichting zetelt in Den Haag. Statutaire doelstelling Het verbeteren van de leefomstandigheden en toekomstperspectieven van kinderen en jongeren in moeilijke omstandigheden, waar ook ter wereld, ongeacht geslacht, ras, nationaliteit, geloof of politieke gezindheid, alsmede het verrichten van onderzoek en het uitvoeren van voorlichting en pleitbezorgingsactiviteiten ten behoeve van kinderen en jongeren in moeilijke omstandigheden. Save the Children committeert zich aan twee belangrijke documenten voor het realiseren van de statutaire doelstelling. Allereerst het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind. En ten tweede de Millenniumdoelstellingen. Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind Save the Children onderschrijft het belang van deze rechten, niet vanuit een gevoel van morele verplichting ten opzichte van kinderen die hulp nodig hebben, maar juist vanuit de idee dat kinderen recht hebben op een perspectiefrijk bestaan en daarin zelf actief kunnen handelen. Het Verdrag, dat in 1989 door de leden van de Verenigde Naties is aangenomen en inmiddels door bijna alle landen is geratificeerd, is verankerd in onze statuten en formuleert een groot aantal kinderrechten. Save the Children focust het beleid op het in praktijk brengen van drie basisrechten: het recht op onderwijs, het recht op gezondheidszorg en het recht op bescherming tegen uitbuiting en geweld. De Millenniumdoelen De Millenniumdoelen zijn in internationaal verband vastgesteld. In het jaar 2000 hebben regeringsleiders van 189 landen afgesproken om vóór 2015 een aantal belangrijke wereldproblemen aan te pakken. Save the Children draagt bij aan het realiseren van de volgende doelstellingen: 1. De armoede halveren en de hongersnood verminderen. 2. Elk kind naar school. 3. Mannen en vrouwen gelijkwaardig. 4. Minder kindersterfte. 5. Verbetering van de gezondheid van moeders. 6. Bestrijding van hiv/aids, malaria en andere dodelijke ziektes. 7. Bescherming van het milieu, iedereen schoon drinkwater en minder mensen in sloppenwijken. 8. Het ontwikkelen van een wereldwijde samenwerking voor ontwikkeling. 2.2 Evaluatie beleid De organisatie heeft met de strategische prioriteiten uit het Meerjaren Strategisch Plan als leidraad vele ontwikkelingen doorgemaakt. Hieronder zijn de belangrijkste resultaten en lessen van de meerjarenstrategie op een rij gezet.

16 14 Save the Children Nederland Prioriteit 2. Jongeren betrekken bij ons werk Resultaten Aantal vrijwilligers Een nieuw opgezet vrijwilligers- en jongerenprogramma. Bijvoorbeeld het YES!-programma. De naam staat voor Young Entrepreneurs for Schools en het doel was om kinderen en jongeren in Nederland te betrekken bij onze onderwijsprogramma s. 2. Samenwerking met mediapartners als NCRV-radio, bijvoorbeeld in het jongerenambassadeursproject. 3. Nieuwe media (vernieuwde website, presentatie via social media en e-nieuwsbrief). foto: save the children Wat we geleerd hebben We hadden hoge verwachtingen van het YES!-programma, maar in de praktijk bleek dat het betrekken van jongeren bij ons werk lang niet altijd eenvoudig is. Het is bovendien arbeidsintensief en brengt kosten met zich mee die niet in directe zin worden terugverdiend. Hetzelfde gold voor de Jongerenambassadeurs. In de loop van dit jaar is besloten na afloop van de termijn van de huidige jongerenambassadeurs voorlopig geen nieuw team te werven. De kosten waren te hoog en het rendement was relatief te laag. Dus zoeken we naar andere manieren om jongeren te bereiken, vooral via social media en het vrijwilligersnetwerk. Prioriteit 1. Groei door focus De focus op een beperkt aantal landen en thema s heeft geleid tot de gewenste groei van de omzet. Bij de landen hebben we ons vizier vooral gericht op fragiele staten als Afghanistan, Pakistan, DR Congo en Soedan. Een duidelijk verschil met 2006 is dat we in 2010 een aantal grote, meerjarenprogramma s hadden, bijvoorbeeld Rewrite the Future. Bij de thema s concentreerden we ons vooral op onderwijs, aansluitend bij de internationale Rewrite the Future-campagne. Resultaten Baten Omvang staf 15,4 fte 22,1 fte Wat we geleerd hebben De opportunistische politiek die in een fragiel land wordt gevoerd, leerde ons dat ons werk van de ene op de andere dag kan worden beëindigd. Een belangrijke les, waarin wordt onderstreept dat naast focus ook spreiding en diversificatie een rol moeten spelen bij het langetermijnbeleid. Prioriteit 3. Lobby en advocacy Resultaten We hebben met onze internationale onderwijscampagne Rewrite the Future veel aandacht en goodwill geoogst. Dit heeft onze positie ten aanzien van collega-organisaties en institutionele donoren gunstig beïnvloed. Verder wordt Save the Children door de overheid meer en meer gezien als een belangrijke speler. We zijn erin geslaagd om de kinderrechten blijvend op de kaart te zetten. Onder meer door de onderzoeksrapporten van Save the Children International.

17 Save the Children Nederland 15 Wat we geleerd hebben Save the Children is op internationaal vlak een geloofwaardige gesprekspartner voor overheden door de schaal waarop onze organisatie werkt en door de enorme hoeveelheid praktijkervaring die we hebben bij het uitvoeren van programma s. Binnen Nederland zouden we dit nog meer kunnen verzilveren door ons specifieker te richten op politici en beleidsmakers. De komende jaren gaan we hier gerichter beleid op voeren. Prioriteit 4. Professionalisering organisatie Resultaten 1. Meer evenwicht in beschikbare kennis, ervaring en competenties onder het personeel. We hebben zowel jonge talentvolle als ervaren mensen aangenomen (managers, financieel en inhoudelijk specialisten). 2. Hervorming bestuurlijk model. In 2008 is Save the Children overgegaan naar een Raad van Toezichtmodel. De bestuurlijke verantwoordelijkheden liggen nu bij de directie, waarop de Raad van Toezicht toezicht houdt. 3. Het principe van checks and balances is gemeengoed geworden binnen de organisatie, onder meer dankzij het inzichtelijk maken van procedures in een online handboek. 4. Meer IT-ondersteuning voor het personeelbeheer; een professioneel backupsysteem geïnstalleerd; thuiswerken mogelijk gemaakt. Wat we geleerd hebben Medewerkers voelen zich beter ondersteund als de werkprocessen en verantwoordelijkheden helder zijn ingericht en gedocumenteerd. Ook stimuleren we mensen om zichzelf te blijven ontwikkelen op hun vakgebied door middel van bijscholing. Prioriteit 5. een lerende organisatie zijn Resultaten Transparantie 5,3 8,1 jaarverslag Certificering ISO 9001:2008 certificaat Externe controles en evaluaties van onder andere de Nationale Postcode Loterij (2006), ECHO, de afdeling Noodhulp van de Europese Unie (in 2007 en 2010) en het Centraal Bureau Fondsenwerving (2008) zijn goed verlopen en positief beoordeeld. Uit deze en andere rapportages komt overwegend het beeld naar voren dat de organisatie zichzelf daadwerkelijk verbetert en op uiteenlopende terreinen vooruitgang boekt. Wat we geleerd hebben Interne en externe toetsing en beoordeling zijn goede graadmeters. We gebruiken de feedback om de kwaliteit van ons werk te verbeteren. Prioriteit 6. Samenwerkingsrelaties aangaan Resultaten 1. Dutch Consortium for Uruzgan 2. Akkoord van Schokland 3. Toetreding tot de Samenwerkende Hulporganisaties 4. MFS II (Dutch Consortium for Rehabilitation), met ingang van Wat we geleerd hebben In de praktijk blijken samenwerkingsvormen weliswaar arbeidsintensief, maar bovenal een goede manier elkaar aan te vullen en van elkaar te leren. Minder eenvoudig is de verdieping van samenwerkingsrelaties met zuidelijke partners. De werkwijze en de structuur van de internationale organisatie is daar deels debet aan. Prioriteit 7. Voortrekker zijn binnen de internationale organisatie op het gebied van onderwijs in fragiele staten en het versterken van lokale partners Resultaten Save the Children Nederland heeft binnen de internationale organisatie een meer dan gemiddelde bijdrage geleverd aan de Rewrite the Future-campagne. Dat is niet onopgemerkt gebleven en vanuit Save the Children International heeft Nederland hiervoor de nodige erkenning gekregen. Het versterken van lokale partners is gebeurd door het uitwisselen van kennis en het financieren van programma s in betreffende landen. Dit met wisselend succes. Wat we geleerd hebben We hebben geleerd dat samenwerken met andere Save the Children leden echt een win-winsituatie oplevert. Het onderzoeks- en promotiemateriaal over onderwijs in fragiele staten had Save the Children Nederland nooit alleen kunnen produceren. Doordat wij gebruik hebben gemaakt van materiaal van onze buitenlandse collega s hebben we in Nederland bij het publiek en overheden de aandacht en fondsen weten te werven voor dit thema. Hiermee hebben we in de eerste plaats veel kinderen kunnen helpen, maar ook bijgedragen aan een sterkere internationale organisatie. foto: save the children

18 16 Save the Children Nederland Beleidscyclus Save the Children Save the Children kent een beleidscyclus die uiteen valt in een meerjarencyclus en een jaarcyclus. De meerjarencyclus omvat de hoofdpunten van het beleid voor een periode van vijf jaar. In de jaarcyclus worden, op basis van het meerjarenbeleid, concrete (deel)plannen opgesteld. Over de uitgevoerde plannen wordt na afloop verantwoording afgelegd. In de meerjaren- en jaarcyclus staat ook beschreven hoe de inkomsten van Save the Children zijn verdeeld over de verschillende beleidsterreinen en hoe de stichting er financieel voorstaat. Meerjarencyclus De meerjarenbeleidscyclus bij Save the Children bestaat uit de volgende onderdelen: strategisch meerjarenplan met meerjarenraming over een periode van vijf jaar, jaarlijkse tussentijdse evaluatie, eindevaluatie in het laatste jaar van de cyclus. Strategisch meerjarenplan en meerjarenraming Het strategisch meerjarenplan is de beschrijving van de strategische visie en keuzes van de stichting en bevat een globale aanduiding van de wijze waarop deze worden nagestreefd, en een meerjarenraming. Jaarlijkse evaluatie In het laatste kwartaal van het jaar wordt het jaarplan voor het komende jaar opgesteld. In dit proces worden de tot dan toe behaalde resultaten in kaart gebracht en kritisch vergeleken met het strategisch meerjarenplan. Zo nodig vindt bijstelling plaats van het strategisch meerjarenplan en de meerjarenraming. Het managementteam bespreekt en analyseert de bevindingen, waarna de directeur rapporteert aan de Raad van Toezicht. Eindevaluatie In het laatste jaar van de cyclus evalueren het managementteam en de Raad van Toezicht de resultaten van het strategisch meerjarenplan en de meerjarenraming. De conclusies uit deze evaluatie worden meegenomen in het nieuw op te stellen strategisch meerjarenplan. Jaarcyclus De jaarcyclus bij Save the Children bestaat uit de volgende onderdelen: jaarplan met begroting, tussentijdse rapportages, eindevaluatie, jaarverslag en jaarrekening. Jaarplan met begroting Het jaarplan is gebaseerd op het strategisch meerjarenplan en op actuele informatie en ontwikkelingen. In dit jaarplan zijn concrete werkplannen en een begroting voor het komende kalenderjaar opgenomen. Alle afdelingen zijn betrokken bij het opstellen van het jaarplan, wat het draagvlak voor de plannen en de verantwoordelijkheid om deze te realiseren aanzienlijk versterkt. De plannen zijn nauw verweven met de jaarbegroting, die onderdeel is van het jaarplan. Het jaarplan wordt door de directie goedgekeurd en vervolgens vastgesteld door de Raad van Toezicht. Tussentijdse rapportages Het managementteam bespreekt de managementrapportages die per maand en per kwartaal worden opgeleverd. Deze rapportages bevatten een aantal vaste thema s, zoals de voortgang van lopende programma s, nieuwe programma s, donateurs, ziekteverzuim en inkomsten en uitgaven van de organisatie. Op basis van de managementrapportages brengt de directeur per kwartaal verslag uit aan de Raad van Toezicht. Halverwege het jaar vindt de Midterm Review plaats. Tijdens deze Review bespreekt het managementteam de voortgang van het jaarplan. De Midterm Review is een toetsingsinstrument om achterblijvende prestaties te traceren en om nieuwe impulsen te geven aan het realiseren van de doelstellingen. Zo nodig worden doelstellingen tijdens de Midterm Review bijgesteld. Rond het Midterm Review vindt tevens de Management Review plaats. Tijdens het Management Review wordt gekeken naar onder meer de kwaliteit van de werkprocessen, de risico s van de organisatie en de tevredenheid van onze belanghebbenden. Vervolgens worden er afspraken gemaakt over mogelijke verbeteringen en de opvolging van de gemaakte afspraken. Eindevaluatie, jaarverslag en jaarrekening Aan het eind van het jaar vindt een evaluatie plaats van de in het jaarplan vastgelegde doelstellingen. Op basis van de voorlopige cijfers bespreekt het managementteam onder meer de resultaten van het afgelopen kalenderjaar. Ook zoekt het team naar de oorzaken van eventueel niet behaalde doelstellingen. De bevindingen worden vastgelegd in een interne jaarrapportage. Gesignaleerde zwakheden of ongewenste uitkomsten worden meegenomen bij het opstellen van het eerstkomende jaarplan. De cyclus wordt afgesloten met het jaarverslag en de jaarrekening. Beide verschijnen in het voorjaar. In het jaarverslag legt Save the Children publiekelijk verantwoording af over het gevoerde beleid en de resultaten. De jaarrekening geeft een overzicht van de financiële situatie en toont een eindafrekening afgezet tegen de begroting. Jaarverslag en jaarrekening worden door de Raad van Toezicht vastgesteld na goedkeuring door de directie. De jaarrekening wordt na controle door een accountant voorzien van een controleverklaring van de onafhankelijke accountant.

19 Save the Children Nederland SWOT-analyse Analyse van de organisatie en haar omgeving Voor het bepalen van de nieuwe strategie is een SWOT-analyse uitgevoerd. Hieronder volgt een opsomming van de meest relevante aspecten van deze analyse. In hoofdstuk 5 staan de plannen voor de komende jaren, te beginnen met 2011, beschreven. Sterke punten 1. Onderdeel van de grootste kinderrechtenorganisatie ter wereld. Veel potentie door de internationale samenwerking en de schaalgrootte. 2. Integrale innovatieve programma s die gericht zijn op duurzaamheid. 3. Een goede beheersstructuur en degelijke en transparante verantwoording. 4. Een klein, flexibel team. Zwakke punten 1. Het monitoren van de resultaten kan nog beter. 2. Relatief weinig vrij besteedbare middelen, waardoor de mogelijkheden om te sturen op de ambities beperkt zijn. 3. Samenwerkingsverbanden zijn op de lange termijn zeer effectief, maar op de korte termijn ook arbeidsintensief. 4. Door begrensde capaciteit binnen de organisatie moeten beleidsmatig scherpe keuzes worden gemaakt. Kansen 1. Fragiele staten krijgen in toenemende mate aandacht van de Nederlandse politiek. Dit is een gunstige ontwikkeling voor Save the Children. Wij hebben immers jarenlange ervaring met het werken in deze gebieden en zijn hierin onderscheidend. 2. Save the Children is internationaal een sterk merk. De nieuwe strategie biedt alle leden de gelegenheid om te profiteren van de gezamenlijke operationele en fondsenwervende slagkracht. 3. Groeiende interesse in Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), waartoe de projecten van Save the Children ruime mogelijkheden bieden. 4. Technologische vooruitgang maakt interactie tussen Noord en Zuid makkelijker en schept kansen voor innovatieve oplossingen. Bedreigingen 1. Minder inkomsten als gevolg van de economische crisis en terughoudend overheidsbeleid. 2. Toenemende scepsis vanuit de Nederlandse samenleving en politiek over nut en noodzaak van ontwikkelingssamenwerking. 3. Conflictsituaties bemoeilijken het werk en het verantwoording afleggen over de resultaten. Save the Children Nederland is vooral actief in fragiele staten, waardoor resultaten en cijfers niet altijd even gemakkelijk te verkrijgen zijn. 4. Verzadiging onder grote groep donateurs. foto: save the children

20 3. Programma s foto s: save the children