5. Van werkloosheid gesproken

Transcriptie

1 5. Van werkloosheid gesproken 5.1. Werkloos: wie en hoeveel? (p ) Oorzaken van werkloosheid: geen diploma / laaggeschoold; automatisering (vervanging van mensen door machines); te oud; bewust werkloos (meer voordelen dan nadelen); wel diploma, maar geen gegeerd diploma; discriminatie (allochtonen); concurrentie van buitenlandse ondernemingen (lage lonen); regio / streek; ondernemingen die naar buitenland verhuizen (delokalisatie); besparingen / herstructurering. Werkloosheidsval = Geen moeite doen om uit werkloosheid te geraken omdat men er financieel amper beter van wordt. Men komt in een soort val terecht. Allochtonen hebben het moeilijker om werk te vinden: vooroordelen / discriminatie; (gebrekkige) talenkennis; Laag scholingsniveau. Werkloosheidscijfers (UVW s, NWWZ, ): zie eerste trimester, (p : niet kennen) 5.2. Werkloosheid: een vloek of een zegen? (p ) Voor de werkloze VLOEK: armoede verveling / sleur daling zelfzekerheid sociale isolering gebrek aan uitdaging ZEGEN: oudere mensen: vroeger op rust financiële verbetering (uitkering + zwartwerk)

2 Voor de maatschappij Werkloosheid heeft voor de maatschappij in haar geheel alleen maar nadelen. Overheidsuitgaven nemen toe (werkloosheidsuitkeringen) Overheidsontvangsten nemen af: o Minder inkomensbelasting (bedrijfsvoorheffing) + bijdragen SZ o Lagere koopkracht van werklozen consumeren minder nadelig voor ondernemingen minder winst minder vennootschapsbelasting (= belasting op de winst) minder BTW-ontvangsten (verbruiksbelasting) Investeringen in (bijna) kosteloos onderwijs leveren geen resultaat op voor de overheid. Afschaffen van werkloosheidsuitkeringen: goede zaak? Bedoeling: mensen aan te zetten actiever een job te zoeken in de hoop dat werkloosheid daalt meer inkomsten (inkomensbelasting) en minder uitgaven (werkloosheidsuitkeringen) MAAR: % van de mensen onder de armoedegrens zou beduidend hoger zijn extra uitgaven voor OCMW s Daling van de consumptie daling van de vraag naar de producten ondernemingen zullen minder produceren minder werknemers nodig (vraag naar arbeid daalt) kan leiden tot meer werkloosheid (= vicieuze cirkel) 5.3. De andere kant van de medaille: krapte op de arbeidsmarkt (p ) Paradox: uitspraak die een schijnbare tegenstrijdigheid bevat Arbeidsparadox: enerzijds zijn er heel wat werkzoekenden in België en anderzijds zijn er heel wat beroepen waarvoor ondernemingen onvoldoende mensen vinden (= knelpuntberoepen)

3 VDAB (=de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding) heeft een sociale en economische opdracht: 1. Als sociale taak is het zijn eerste bekommernis werkgever en werkzoekende met elkaar in contact te brengen. VDAB engageert zich om elke werkzoekende optimaal bij te staan bij het vinden van een passende job. Van inschrijving, tot de eerste werkdag. 2. Op economisch vlak wil VDAB een betrouwbare partner zijn voor alles wat met personeelsbeleid te maken heeft. Om die opdracht zo efficiënt mogelijk uit te voeren, biedt VDAB een uitgebreid en doeltreffend dienstenpakket aan: arbeidsbemiddeling training & opleiding loopbaanbegeleiding De belangrijkste beroepsgroepen (enkel indien meer dan 500 ontvangen jobs) waarin de knelpuntberoepen van 2008 kunnen gesitueerd worden: ingenieurs (para)medisch personeel verplegend personeel gekwalificeerd verzorgend personeel leerkracht secundair onderwijs leerkracht basisonderwijs technisch tekenaars technici boekhouders opvoeders begeleider kinderopvang informatici productieverantwoordelijke management assistant medewerker callcenter technisch-administratief bediende bediende planning/logistiek bediende kostprijsberekening bedienden transport (expeditie) vertegenwoordigers televerkoper filiaalhouders tuinier land/tuinbouwarbeider autobusbestuurder vrachtwagenbestuurder onderhoudsmecaniciens instellers-bedieners werktuigmachines mecanicien van motorvoertuigen administratieve en financiële managers productieverantwoordelijken technicus/installateur data/telecommunicatie schrijnwerker/meubelmaker schilder metselaar stukadoor dakdekker bekister/ijzervlechter installateurs sanitair en verwarming lassers wegenwerker monteurs in de metaalindustrie productieoperator voeding heftruckbestuurder kok kelner schoonmaker onderhoudsarbeiders beenhouwers, slagers, uitbeners kappers

4 De mogelijke oorzaken van het knelpuntkarakter van een beroep: 1. Een kwantitatief tekort aan arbeidskrachten: - het beroep wordt niet meer aangeleerd; - te weinig uitstroom uit bepaalde studierichtingen; - er is een tekort aan arbeidskrachten voor een bepaald beroep; - de deeltijds werkenden zijn niet beschikbaar voor een voltijdse job. 2. Een kwalitatief tekort aan arbeidskrachten: - er zijn voldoende werkzoekenden, maar er is een tekort aan vakbekwame werkzoekenden; - er zijn voldoende werkzoekenden, maar er is een tekort aan mensen met ervaring of met bijkomende specifieke kennis (bv. bepaalde technieken of machines) of met bepaalde eigenschappen (bv. kennis techniek + commerciële vaardigheden, zelfstandig kunnen werken, nauwgezet kunnen werken, leiding kunnen geven, communicatieve vaardigheden). 3. De werkomstandigheden: - laag loon, ongezond of zwaar werk, veel stress, ongunstige tijdsregeling (weekendwerk, avondwerk, deeltijds werk of gesplitste diensten); - statuut van zelfstandige. Globaal gezien hebben we op de arbeidsmarkt een aanbodoverschot (werkloosheid), maar toch zijn er verscheidene deelmarkten waar we een aanbodtekort hebben (knelpuntberoepen) Soorten werkloosheid (p ) Conjuncturele werkloosheid is werkloosheid die verband houdt met schommelingen in de economische conjunctuur. In tijden dat het economisch wat minder gaat en de vraag vanwege gezinnen (consumptie) en ondernemingen (investeringen) terugvalt, worden minder nieuwe werknemers aangenomen, worden contracten niet verlengd en worden mensen ontslagen. Structurele werkloosheid is werkloosheid die geen verband houdt met schommelingen in de economische conjunctuur. Het is werkloosheid dat ontstaat ten gevolge van de structuur van de productie en de arbeidsmarkt.

5 Verscheidene oorzaken kunnen aan deze werkloosheid ten grondslag liggen, zoals: een achterblijvende productiecapaciteit, als gevolg van geringe investeringen en/of economische veroudering; veranderingen in het productieproces, waardoor minder arbeid nodig is (automatisering); verschuivingen in de structuur van de werkgelegenheid of samenstelling van de beroepsbevolking, waardoor arbeidsvraag en arbeidsaanbod niet op elkaar aansluiten; delokalisatie. Voorbeelden van initiatieven van de overheid om de werkloosheid te verminderen (zie boek p ). Deze initiatieven moet je kunnen bespreken en de voor- en nadelen kunnen aanhalen.