KNNV Zoogdierenwerkgroep Voorne

Transcriptie

1 KNNV Zoogdierenwerkgroep Voorne vleermuis foto Jan Alewijn verslag 48 Wintertelling Vleermuizen Voorne januari e versie Jan Alewijn Dijkhuizen

2 inleiding Sinds de winter van 1982 worden op Voorne de vleermuizen in winterslaap geteld. In de loop van de jaren werden steeds nieuwe overwinteringsobjecten en daarmee ook meer vleermuizen ontdekt. Ondanks het feit dat we goed op de hoogte zijn van de locaties van bunkers werden ook dit jaar weer twee nieuwe open objecten gevonden. Nieuwe objecten worden indien ze geschikt zijn- al vrij snel door vleermuizen in gebruik genomen wat mogelijk ten koste gaat van het aantal in de omringende bunkers. Meer bunkers levert dus niet automatisch meer vleermuizen op. Er werden in het eerste weekeinde van januari 2011 meer dan 90 objecten bezocht met als resultaat 290 getelde overwinterende vleermuizen. Later in de maand werden nog vier bunkers in de Biberstelling ontdekt en bezocht, dit leverde nog 12 vleermuizen op zodat het totaal op 02 uit kwam. De verzamelde gegevens worden landelijk verwerkt ten behoeve van het meetnet overwinterende vleermuizen van het CBS. gebiedsbeschrijving Op een enkel object na is onderzoek gedaan in bunkers uit de Tweede Wereldoorlog welke verspreid liggen in de Duinen van Voorne en in de duinzoom. De bunkers in de duinen zijn allen onder het zand gewerkt en meestal met struweel of bomen begroeid. De bunkers in de duinzoom staan boven de grond en worden gedeeltelijk ook gebruikt als manege of als schuur. (Noordweg, Windgatseweg) Voor het eerst is ook een vleermuis gevonden in de Waterbunker te Hellevoetsluis. Daarnaast is ook een bezoek gebracht aan de kelder van het gemeentehuis te Abbenbroek en de nieuwe vleermuisgrot in het Grasweggebied maar daar werden (nog) geen vleermuizen gevonden. werkwijze Het onderzoek is uitgevoerd conform de handleiding voor het monitoren van vleermuizen in de winter CBS Op zaterdag 1 en zondag 2 januari 2011 werd het gehele kustgebied van Voorne onderzocht. Op 29 januari meldde Jeroen Rijpsma dat hij nog vier bunkers had ontdekt in de Biberstelling, die hebben we dezelfde dag nog bezocht en geteld. Er werd zoveel mogelijk gebruik gemaakt van led verlichting (koud) aangevuld met halogeenlampen (warm) en spiegeltjes om in alle hoeken en gaten te zoeken. Dankzij de inzet van Hanna Borren, Kees Mostert, Jan Wondergem, Jeroen Willemsen, Gerben Achterkamp, Bart Noort, Anton van Meurs, Jos van der Kaaden, Jeroen Rijpsma en ondergetekende is het onderzoek snel en efficiënt uitgevoerd. vandalisme Er zijn tijdens deze telling weinig vernielingen aangetroffen, wel bleken bij twee bunkers de originele sloten vervangen door een vreemd slot, deze zijn verwijderd. beheer van bunkers In de loop van de jaren hebben het en een aantal bunkers voorzien van deuren waar wel de vleermuizen maar niet de mensen door kunnen. Afgelopen jaar heeft het 7 toegangen van nieuwe deuren voorzien, dat is in dit geval vooral om de veiligheid gedaan maar het effect blijkt voor de vleermuizen over het algemeen ook gunstig.

3 resultaten De tabellen geven het aantal vleermuizen per geclusterde bunkers weer. Ter vergelijking is steeds een grafiek toegevoegd met aantallen vleermuizen sinds 200. Achterin het verslag is het totaal overzicht bijgevoegd. aantal vleermuizen 2011 in relatie tot voorgaande jaren Kaart met overzicht bunkercomplexen Brielse Maasdam Boulevard Mildenburg en Reigersnest Bernhard en Biber Heesterhof Noordweg particulier Windgatseweg particulieren Wasserman Schapenwei Meertje Pompstation Quackbunkers Weergors Quacksedijk particulier

4 resultaten per complex Hieronder worden de resultaten per complex weergegeven maar dat is natuurlijk alleen maar een menselijke indeling. Vleermuizen zullen, zeker met de koude periode van afgelopen maanden, over een veel groter gebied dan de door ons genoemde complexen een geschikt winterverblijf proberen te vinden. In de resultaten van dit jaar is dat ook goed terug te zien, de kleine bunkers in het Weergors waren zo goed als leeg, de grotere bunkers bij de particulieren bleken juist meer vleermuizen te herbergen. Brielse Maasdam Opvallend in dit complex is de duidelijke daling in bunker drie, daar zat meestal wel wat in de dicht gemetselde ramen, deze bunker is echter erg gevoelig voor de buitentemperatuur B rielse Maasdam Boulevard Deze bunkers zijn de dip vanaf 2006 gelukkig weer te boven. Het blijft leuk om opnieuw 4 van de totaal 7 vleermuizen in deze twee bunkers te vinden. Tijdens surveillance van het Zuid-Hollands Landschap zal wel aandacht voor bunker 6 moeten blijven. Hier bleek een vreemd slot aan de deur te hangen Boulevard

5 Mildenburg en het Reigersnest Bunker 11, deze ligt achter Hotel van Marion, was dit jaar minder in trek bij vleermuizen dan voorgaande jaren, hier was duidelijk verstoring geweest, er zat een ander slot op de deur en er lag veel afval in de bunker. 1 Reigersnest Mildenburg Bernhard en Bibercomplex Bernhard Er zijn wel een paar nieuwe bunkers in dit complex open en er bleken ook al 15 vleermuizen te verblijven. Het blijft een verrassend complex. Biber Bunker 17, wat vroeger een van de beste bunkers was, wordt steeds minder interessant. Ook de bunker achter het Duinhuis (20) was slecht dit jaar, dit komt duidelijk door verstoring. Alles bij elkaar werden er in dit complex iets meer vleermuizen geteld. 6

6 Heesterhof Opvallend is dat er nu al 9 vleermuizen in gang nummer 94 worden geteld. Deze is afgelopen jaar door het Zuid- Hollands Landschap afgesloten met een deur, dat blijkt goed uit te pakken. Object 98 is ook een nieuwe gang, er hing 1 vleermuis Heesterhof Windgatseweg particulieren Het is lang geleden dat er in dit Windgatseweg complex zoveel vleermuizen zijn geteld. Het gaat hier om relatief grote bunkers, deze staan waarschijnlijk minder onder invloed van de weersomstandigheden buiten, dat zou een verklaring kunnen zijn voor de hogere aantallen

7 Wasserman Wasserman In het Wassermancomplex vonden we minder vleermuizen dan anders. Een deel van de bunkers is nog altijd erg droog. Van vandalisme was deze keer niets te merken hoewel er duidelijk wel veel door het complex gewandeld wordt. Schapenwei Bij dit complex zijn bij twee bunkers de afsluitende toegangsplaten weg gehaald. We adviseren om de toegangen weer wat meer af te sluiten. Dit heeft een positief effect op het klimaat in de bunkers Schapenwei

8 Meertje Pompstation Ook in dit complex hebben grote verschuivingen plaats gevonden. In bunker 66 werden wel eens 18 Pompstation vleermuizen geteld, nu 1. Bunker 67 ontwikkeld zich juist goed. De grote bunker in de zeereep, welke reeds in de 80er jaren als vleermuisbunker is ingericht, blijft een topbunker met 28 overwinteraars. Afgelopen jaar heeft in het kader van herstel duingraslanden een groot deel van de hoge begroeiing rond het meertje Pompstation verwijderd. Welk effect dit heeft op de vleermuis populatie is nog niet bekend, op dit moment is er nog geen directe aanwijzing dat er door de werkzaamheden verschuivingen hebben plaatsgevonden Quackbunkers Zowel in bunker 72 als 7 zijn de aantallen vleermuizen zich weer langzaam aan het herstellen. heeft niet voor niets een aantal van deze objecten afgesloten, ze liggen zeer dicht bij een parkeerplaats waar regelmatig vandalisme plaatsvindt Quackbunkers

9 Weergors De aantallen in dit complex zijn nooit hoog, de bunkers zijn klein en vaak met meerdere openingen. Zeker met de afgelopen weersomstandigheden dus geen verrassing dat er maar 1 vleermuis gevonden werd. Overigens bleek er ook een verwilderde kat in een van de bunkers te huizen Weergors Quacksedijk particulier Standaard in hetzelfde buisje hangen altijd een paar Grootoorvleermuizen. Deze keer werden er geteld Quacksedijk

10 Fort Noorddijk Het fort wordt nu ieder jaar gebruikt waar het voor is ingericht Noorddijk Waterbunker gemeente Hellevoetsluis Nadat dit object is leeg gegraven en de wanden zijn schoongemaakt vond er nog regelmatig vandalisme plaats. Nadat de gemeente de ramen en deuren goed heeft afgesloten wordt nu het klimaat beter voor vleermuizen. Er mag van ons nog meer vocht in de bunker in blijven staan. De eerste overwinterende vleermuis is deze keer waargenomen Waterbunker

11 totaal overzicht soorten 200 tot Opvallend is dat niet alleen de totaal aantallen schommelen maar ook de verhouding tussen vleermuizen en vleermuizen. De tellingen blijven spannend en de resultaten intrigerend. De conclusie is dat Voorne een redelijk stabiele populatie overwinterende vleermuizen herbergt. 2 e versie: Jan Alewijn Dijkhuizen coördinator KNNV zoogdierenwerkgroep janalewijndijkhuizen@kpnmail.nl