Rapport van het inspectiebezoek aan de psychogeriatrische afdelingen van ZorgSaam Bachten Dieke in Terneuzen op 27 oktober 2015

Transcriptie

1 Rapport van het inspectiebezoek aan de psychogeriatrische afdelingen van ZorgSaam Bachten Dieke in Terneuzen op 27 oktober 2015 Utrecht januari 2016 V

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding en belang Doelstelling Methode Toetsingskader Beschrijving locatie Conclusie en beschouwing Overzicht van de scores per thema Conclusie: geboden zorg voldoet onvoldoende aan de normen en is daardoor risicovol Onvoldoende voorbereid op vele veranderingen tegelijkertijd Bachten Dieke heeft reeds verbeteringen in gang gezet Cliëntgerichtheid: afhankelijk van medewerkers Handhaving Overzicht van normen waaraan de geboden zorg niet voldeed Resultaatsverslag Beoordeling van overige locaties Vervolgacties inspectie Bevindingen inspectiebezoek Thema 1: sturen op kwaliteit en veiligheid Thema 2: cliëntdossier Thema 3: deskundigheid en inzet medewerkers Thema 4: medicatieveiligheid Thema 5: vrijheidsbeperking...28 Bijlage 1 Geraadpleegde documenten...32 Bijlage 2 Overzicht wet- en regelgeving, veldnormen, circulaires en rapporten 33 Pagina 2 van 33

3 1 Inleiding De Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) heeft op 27 oktober 2015 een onaangekondigd bezoek gebracht aan de psychogeriatrische afdeling van ZorgSaam Bachten Dieke (hierna: Bachten Dieke) in Terneuzen. In het eerste hoofdstuk van dit rapport beschrijft de inspectie het kader waarbinnen zij het bezoek bracht. In de hoofdstukken hierna volgen de conclusie en beschouwing, de handhaving met daarin de maatregelen die de zorgaanbieder moet nemen en tenslotte de bevindingen. 1.1 Aanleiding en belang De taak van de inspectie is het bevorderen van de naleving van wet- en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden bij onder toezicht staande zorgaanbieders. De inspectie doet dit niet vanuit de opvatting regels zijn regels, maar vanuit de overtuiging dat regels en (beroeps)normen er zijn om risico s tegen te gaan en gezondheidsschade te voorkomen. Etra aandacht gaat uit naar kwetsbare groepen. De inspectie geeft onder meer invulling aan haar taak door aangekondigde en onaangekondigde inspectiebezoeken te brengen aan onder toezicht staande zorgaanbieders. 1.2 Doelstelling De doelstelling van het inspectiebezoek was te beoordelen in hoeverre de door Bachten Dieke geboden zorg voldeed aan de relevante wet- en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden die risico s op gezondheidsschade bij cliënten beperken. 1.3 Methode Om tot een gefundeerd oordeel te komen, gebruikte de inspectie verschillende informatiebronnen. Door de informatie uit deze bronnen te vergelijken en te wegen, beoordeelde de inspectie of de door Bachten Dieke geboden zorg voldeed aan relevante wet- en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden. De inspectie raadpleegde de volgende informatiebronnen: cliëntenraad; uitvoerende medewerkers; specialist ouderengeneeskunde; leidinggevenden en manager Zorg, Welzijn en Ondersteuning; cliëntdossiers; documenten, genoemd in bijlage 1; een rondgang over de psychogeriatrische afdeling van de locatie. De inspectie selecteerde een aantal thema s waarvan bekend is dat zij binnen de langdurige zorg graadmeters zijn voor de kwaliteit en de veiligheid van de zorg. De inspectie toetste de kwaliteit en de veiligheid van de zorg tijdens het bezoek aan de hand van de volgende thema s: sturen op kwaliteit en veiligheid; cliëntdossier; deskundigheid en inzet personeel; medicatieveiligheid; vrijheidsbeperking. Per thema maakte de inspectie een selectie van normen waaraan zij de geboden zorg toetste. Bij deze selectie baseerde de inspectie zich op bekende risico s op gezondheidsschade bij cliënten. Bij iedere norm formuleerde zij één of meer beoordelingsaspecten. De inspectie toetste in hoeverre de geboden zorg voldeed aan de geselecteerde normen en bijbehorende beoordelingsaspecten. Pagina 3 van 33

4 1.4 Toetsingskader De normen en beoordelingsaspecten die de inspectie hanteerde, zijn gebaseerd op de weten regelgeving en de daarvan afgeleide normen van de koepelorganisaties en de branche - en beroepsverenigingen. Bij risico s waarvoor wet- en regelgeving en daarvan afgeleide normen ontbraken, hanteerde de inspectie indien nodig eigen handhavingsnormen. Een overzicht van het normenkader is opgenomen in bijlage Beschrijving locatie Bachten Dieke is onderdeel van Stichting ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen. ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen biedt ziekenhuiszorg, ambulancezorg, thuiszorg en ouderenzorg. ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen had ernstige financiële problemen. Hiervoor is een financieel reddingsplan met andere partijen opgesteld. Voor de ouderenzorg en thuiszorg heeft dit tot gevolg dat er momenteel een proces gaande is om een fusi e tussen ZorgSaam en Curamus tot stand te brengen. Thuis- en ouderenzorg ZorgSaam De thuis- en ouderenzorgtak is onderverdeeld in drie regio s: Sluis, Terneuzen en Hulst. Managers Zorg, Welzijn en Ondersteuning (ZWO) sturen de drie regio s aan. In de drie regio s liggen vier intramurale locaties: Bachten Dieke in Terneuzen, Coensdike in Aardenburg, Emmaus in IJzendijke, en Vremdiekein Hoek. Zowel de thuis- als de ouderenzorg werkt met zogenaamde ReVeT s. Dit zijn resultaat verantwoordelijke teams. Leidinggevenden hebben een coachende rol richting de ReVeT s. Door een recente reorganisatie is de managementlaag ingekrompen. Uiteindelijk is het plan dat teamleiders ongeveer 100 personeelsleden aan gaan sturen. Dit was ten tijde van het inspectiebezoek nog niet het geval, omdat de ReVeT s nog in een opstartfase verkeerden. Bachten Dieke Bachten Dieke beschikt over 86 appartementen, waarvan 24 plaatsen voor cliënten met dementie (psychogeriatrische cliënten) en 62 plaatsen voor verzorgingshuiscliënten. Ten tijde van het inspectiebezoek verblijven 49 verzorgingshuiscliënten en 23 cliënten met dementie in Bachten Dieke. De lage bezetting in het verzorgingshuis heeft te maken met plannen om op den duur alle appartementen op de begane grond te verhuren aan de etramurale zorg. De zorgorganisatie laat dit op een natuurlijke manier verlopen, zodat cliënten niet verplicht hoeven te verhuizen. Bachten Dieke beschikt ook over een etramurale dagopvang. Cliënten die nog thuis wonen kunnen gebruik maken van dagopvang. Daarnaast is het restaurant voor iedereen toegankelijk, ook voor mensen uit de buurt. Aansluitend aan Bachten Dieke staan de aanleunflats Ferdinand Bol en Kerkepad. Hier wonen cliënten zelfstandig en kunnen zij gebruik maken van de faciliteiten van Bachten Dieke. Psychogeriatrische afdeling Scheldehof in Bachten Dieke De psychogeriatrische unit, genaamd Scheldehof, bevindt zich op de derde verdieping. De psychogeriatrische afdeling is verdeeld in drie woningen (Het Baken, De Parel en Het Oranjekwartier) waar elk acht cliënten verblijven. Elke woning heeft een eigen gang en een eigen huiskamer. De gangen van de drie woningen staan in open verbinding met elkaar. Cliënten hebben voornamelijk ZZP 1 5 en enkele cliënten ZZP 7. Het dienstenpatroon voor de psychogeriatrische afdeling is als volgt: per woning is er overdag een medewerker met niveau 3 IG aanwezig (van uur tot uur). Om 15.30uur start per woning de avonddienst. Daarnaast heeft elke woning per dag voor 6 uur een medewerker met niveau 2. Deze inzet is afgestemd op de groep en kan dus qua diensttijd verschillen. In totaal heeft elke woning 24 uur per dag aan medewerkers in de 1 ZZP: Zorgzwaartepakket Pagina 4 van 33

5 directe zorg in te zetten, waarvan 1,5 uur aan de gezamenlijke nachtdienst wordt afgestaan. In Bachten Dieke is altijd een medewerker van niveau 4 aanwezig of beschikbaar voor de verpleegkundige zorg. Het multidisciplinaire behandelteam komt van Curamus. Dit geldt niet voor de fysiotherapeut, die in dienst is van ZorgSaam en voor de ergotherapeut, die een eigen praktijk heeft. Pagina 5 van 33

6 2 Conclusie en beschouwing Dit hoofdstuk start met een totaaloverzicht van de scores per thema. Vervolgens geeft de inspectie haar conclusie. Daarna volgen paragrafen met een beschouwend karakter. Voor de bevindingen van de inspectie: zie hoofdstuk Overzicht van de scores per thema De onderstaande tabel biedt per thema een overzicht van de normen waaraan de inspectie de geboden zorg toetste. Als de inspectie hierbij naast de geselecteerde normen ook andere normen heeft gehanteerd, zijn de bevindingen daarvan beschreven in hoofdstuk 4 en niet zichtbaar in deze tabel. 2.2 Conclusie: geboden zorg voldoet onvoldoende aan de normen en is daardoor risicovol De zorg die Bachten Dieke biedt, leidt tot risico s op gezondheidsschade voor cliënten. De zorg die Bachten Dieke biedt, voldoet niet aan 19 normen. Om deze risico's te beperken verwacht de inspectie dat de zorgaanbieder verbeteringen realiseert op de punten waar de geboden zorg niet aan de normen voldoet. In hoofdstuk 3 staan de te nemen maatregelen vermeld en worden de vervolgacties aangegeven Onvoldoende voorbereid op vele veranderingen tegelijkertijd De risico s in de zorg bij Bachten Dieke komen voort uit het onvoldoende inspelen op de vele veranderingen die tegelijkertijd doorgevoerd werden. Het weghalen van een managementlaag, een nieuwe locatieverantwoordelijke, het invoeren van het werken in ReVeT s, de overgang op een elektronisch cliëntendossier, de in gang gezette samengang met Curamus, het ontslag van ervaren medewerkers en de plaatsing van medewerkers zonder affiniteit met de psychogeriatrische doelgroep (verpleegkundigen uit het ziekenhuis) en zonder dat zij scholing kregen, deze veranderingen waren niet voldoende voorbereid. Dit blijkt uit de Pagina 6 van 33

7 normafwijkingen die geconstateerd zijn op alle thema s. Met name springen hierbij de thema s cliëntdossier, deskundigheid medewerkers en vrijheidsbeperking in het oog. Ook de normafwijkingen op de andere thema s hebben te maken met het niet voldoende doordenken van de effecten van de veranderingen, het niet bekend zijn met afspraken en/of het zich niet houden aan de afspraken. De huidige situatie doet een groot beroep op de huidige medewerkers. De inspectie kreeg signalen dat door de onevenwichtigheid in de samenstelling van de teams sommige medewerkers een hoge werkdruk ervaren. De situatie doet ook een beroep op het management om de vele organisatorische en personele ontwikkelingen en knelpunten te ontwarren en samen met medewerkers en behandeldienst voortvarend verbeteringen door te voeren. Het management is zich dat bewust en is hiertoe ook bereid Bachten Dieke heeft reeds verbeteringen in gang gezet In Bachten Dieke had het management op het moment van het inspectiebezoek al een verbeterplan opgesteld naar aanleiding van eigen waarnemingen en signaleringen. Bij het opstellen van dit verbeterplan waren de cliëntenraad en de behandeldienst betrokken. Sommige onderdelen van het verbeterplan, zoals de scholing van de medewerkers, waren al in gang gezet. Het is positief dat de risicovolle situatie is herkend en erkend door het management en dat dit tot acties heeft geleid. De inspectie concludeert daarom dat het urgentiebesef en de wil om te verbeteren aantoonbaar aanwezig zijn Cliëntgerichtheid: afhankelijk van medewerkers De wijze waarop de cliëntgerichtheid van de zorg geregeld is, was in Bachten Dieke te medewerkerafhankelijk. Aan de aanbodkant zijn er veel (groeps)activiteiten in Bachten Dieke. Zo is er aan de achterzijde van Bachten Dieke een grote mooi aangelegde tuin waarin het goed wandelen is en waar verschillende zitjes aanwezig zijn. De inrichting van de afdeling is huiselijk. Cliënten kunnen op verschillende manieren eigen accenten in de inrichting aanbrengen. De mate waarop medewerkers inspelen op de individuele wensen en behoeften van de cliënten verschilt. Niet duidelijk is of er voor alle bewoners activiteiten zijn en of hier aandacht voor is. In het cliëntdossier is niet voldoende zichtbaar of er activiteiten zijn en of bij de activiteiten rekening wordt gehouden met de persoonlijke behoeften en wensen van de bewoners. Pagina 7 van 33

8 3 Handhaving Dit hoofdstuk begint met een overzicht van de normen waaraan de geboden zorg niet voldeed en waarvoor verbetermaatregelen noodzakelijk zijn. Vervolgens geeft de inspectie aan wat zij van de zorgaanbieder verwacht. Daarna beschrijft de inspectie haar vervolgacties. De inspectie gaat ervan uit dat de informatie in hoofdstuk 4 voldoende handvatten biedt om de verbeteringen door te voeren die nodig zijn om te voldoen aan de in paragraaf 3.1 genoemde normen. 3.1 Overzicht van normen waaraan de geboden zorg niet voldeed 1.2 De zorgaanbieder zorgt ervoor dat medewerkers (bijna) fouten systematisch en structureel melden. Hij verzamelt en analyseert de meldingen en gebruikt deze voor verbeteracties. 1.8 De zorgaanbieder zorgt ervoor dat zinvolle/passende dagbesteding in voldoende mate aanwezig is. 2.1 De cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger is aantoonbaar betrokken bij het opstellen van het zorg-/ondersteuningsplan. 2.2 De wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt zijn de basis voor de zorg-/ondersteuningsdoelen. 2.4 Medewerkers inventariseren en evalueren periodiek de cliëntgebonden risico's en baseren hierop de zorg en de ondersteuning. 2.5 Afgesproken doelen, acties, rapportages en evaluaties zijn op elkaar afgestemd. 2.6 De cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger is betrokken bij de periodieke evaluatie en bijstelling van het zorg-/ondersteuningsplan. De evaluatiefrequentie is conform de veldnorm of hoger. 3.1 Medewerkers werken cliëntgericht. 3.3 Medewerkers hebben voldoende kennis en vaardigheden om ondersteuning te kunnen bieden aan de doelgroep van cliënten. 3.4 Medewerkers werken op een verantwoorde manier met relevante, actuele richtlijnen, protocollen en/of werkinstructies. 3.5 Medewerkers zorgen ervoor dat cliënten in een veilige (woon)omgeving verblijven. 3.7 De zorgaanbieder zet op de juiste momenten voldoende en deskundige medewerkers in voor de uitvoering van de dagelijkse zorg. 4.6 De zorgaanbieder draagt zorg voor het veilig en verantwoord bewaren en afvoeren van medicatie. 4.7 De zorgaanbieder registreert de (werk)voorraad medicatie en bewaakt de houdbaarheid ervan. 4.8 Een tweede bekwaam persoon controleert de niet-gds 2 -medicatie, of er is een afspraak met de apotheek dat het geen risicovolle medicatie betreft voor deze cliënt. 5.2 Voordat een vrijheidsbeperkende maatregel wordt ingezet, analyseren de disciplines die bij de zorg aan de cliënt zijn betrokken het (probleem)gedrag van de cliënt. 5.6 De cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger geeft toestemming voor de toepassing van de vrijheidsbeperkende maatregel(en). Pagina 8 van 33

9 5.7 Alle vrijheidsbeperkende maatregelen die bij de cliënt worden toegepast, zijn opgenomen in het cliëntdossier. 5.9 De zorgaanbieder gebruikt informatie over vrijheidsbeperkende maatregelen op locatie- of teamniveau voor kwaliteitsverbetering. 3.2 Resultaatsverslag De inspectie verwacht dat de zorgaanbieder de noodzakelijke verbetermaatregelen neemt en de inspectie daarvan een resultaatsverslag stuurt. Dit resultaatsverslag verwacht de inspectie drie maanden na het versturen van het vastgestelde rapport. In dit resultaatsverslag staat per norm: - of de zorgaanbieder binnen de gestelde termijn volledig voldoet aan de norm; - welke aanpak en acties de zorgaanbieder heeft ingezet om volledig aan de norm te voldoen; - hoe de zorgaanbieder heeft gemeten dat hij volledig aan de norm voldoet; - als de zorgaanbieder per de datum van het resultaatsverslag nog niet volledig aan de norm voldoet: welk niveau van verbetering in kwalitatieve en kwantitatieve zin de zorgaanbieder per de datum van het resultaatsverslag feitelijk heeft bereikt (bijvoorbeeld een % van het geheel). 3.3 Beoordeling van overige locaties De inspectie verwacht dat de zorgaanbieder controleert of ook de bij overige locaties of teams geboden zorg aan alle getoetste normen voldoet en dat hij zo nodig passende maatregelen treft. 3.4 Vervolgacties inspectie Op basis van het ontvangen resultaatsverslag beoordeelt de inspectie of vervolgacties nodig zijn. Een aangekondigd of onaangekondigd hertoetsbezoek aan Bachten Dieke behoort tot de mogelijke vervolgacties. Pagina 9 van 33

10 4 Bevindingen inspectiebezoek Dit hoofdstuk bevat per thema een inleiding, de scores op de normen en op de bijbehorende beoordelingsaspecten. Na ieder thema volgt zo nodig een toelichting op de scores. De scores zijn in een tabel weergegeven. Er zijn vier scoremogelijkheden: voldoet, voldoet niet, niet van toepassing (n.v.t.) en niet beoordeeld. De score n.v.t. geeft de inspectie als de situatie waarop de norm van toepassing is, in Bachten Dieke nooit voorkomt. Niet beoordeeld betekent dat de situatie waarop de norm en/of het beoordelingsaspect van toepassing is/zijn in Bachten Dieke wel voorkomt, maar tijdens het bezoek niet aan de orde is geweest. De inspectie beschouwt de geboden zorg waarop een norm van toepassing is als niet beoordeeld, wanneer deze zorg op de helft of meer dan de helft van de beoordelingsaspecten van die norm een score niet beoordeeld heeft. In alle gevallen geldt: als de geboden zorg op één beoordelingsaspect van een norm een score voldoet niet heeft, dan scoort de geboden zorg op de hele norm voldoet niet. Dit geldt dus ook als de geboden zorg op de helft of meer dan de helft van de beoordelingaspecten van een norm een score niet beoordeeld heeft. De nummering van de normen is niet altijd opeenvolgend. Dit komt omdat de normen uit een groter normenbestand komen; de inspectie toetst niet aan alle normen uit dit bestand. 4.1 Thema 1: sturen op kwaliteit en veiligheid In de uitvoering van de zorg moet zichtbaar zijn dat de zorgaanbieder stuurt op kwalitatief goede en veilige zorg. Deze zorg is gericht op het bevorderen dan wel in stand houden van de kwaliteit van bestaan en de eigen regie van de cliënt. De zorgaanbieder borgt in samenspraak met relevante disciplines en partijen een effectieve Plan-Do-Check-Act cyclus. Dit betekent dat hij structureel relevante kwaliteitsinformatie verzamelt en hierover met belanghebbenden in dialoog gaat. Daardoor wordt zichtbaar wat goed gaat en waar het nog beter kan. De zorgaanbieder is eindverantwoordelijk voor het uitvoeren van de hierop gebaseerde verbeteracties en voor de beoordeling van de effecten ervan. De zorgaanbieder werkt systematisch aan het optimaliseren van de relatie tussen cliënt en professional. De zorgaanbieder richt zijn organisatie zo in dat medewerkers in dialoog met de cliënt kunnen handelen. Hierbij zijn de wensen en behoeften van de cliënt altijd het uitgangspunt. Pagina 10 van 33

11 Voldoet Voldoet niet N.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan de psychogeriatrische afdelingen van ZorgSaam Bachten Dieke in 1.1 De zorgaanbieder gebruikt op structurele wijze cliëntervaringen voor kwaliteitsverbetering. a) Eens in de twee jaar voert de zorgaanbieder een cliënttevredenheidsonderzoek uit. Het laatste onderzoek is maimaal twee jaar oud. b) Maimaal binnen een jaar na het cliënttevredenheidsonderzoek heeft de zorgaanbieder de resultaten op de locatie/in het team aantoonbaar gebruikt om de kwaliteit te verbeteren. 1.2 De zorgaanbieder zorgt ervoor dat medewerkers (bijna-)fouten systematisch en structureel melden. Hij verzamelt en analyseert de meldingen en gebruikt deze voor verbeteracties. a) Medewerkers zeggen (bijna-)fouten veilig te kunnen melden. b) Ten minste een persoon of commissie (bijvoorbeeld MIC) analyseert de meldingen systematisch. c) Op basis van de meldingenanalyse neemt de zorgaanbieder aantoonbaar verbetermaatregelen. 1.3 De zorgaanbieder gebruikt klachten van cliënten voor verbeteracties. a) Er is een klachtencommissie conform de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector. b) De zorgaanbieder gebruikt klachten uit de klachtenafhandeling voor verbeteracties. c) Cliënten en hun vertegenwoordigers weten waar ze met een klacht terecht kunnen en vinden dat de zorgaanbieder serieus met hun klacht(en) omgaat. 1.4 De zorgaanbieder regelt cliëntenmedezeggenschap. a) De zorgaanbieder regelt medezeggenschap waarbij cliënten en/of cliëntvertegenwoordigers cliëntbelangen behartigen. b) De leden/cliënten die deelnemen aan de cliëntenmedezeggenschap ervaren dat de zorgaanbieder hen tijdig en goed informeert en goed luistert naar hun inbreng. Ook vinden zij dat de zorgaanbieder de juiste zaken agendeert. Pagina 11 van 33

12 Voldoet Voldoet niet N.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan de psychogeriatrische afdelingen van ZorgSaam Bachten Dieke in 1.5 De zorgaanbieder heeft in- en eclusiecriteria voor cliënten. a) De zorgaanbieder gebruikt in- en eclusiecriteria voor cliënten als uitgangspunt bij de samenstelling van cliëntgroepen. b) De cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger heeft van de zorgaanbieder informatie ontvangen over de in- en eclusiecriteria voor cliënten. 1.8 De zorgaanbieder zorgt ervoor dat zinvolle/ passende dagbesteding in voldoende mate aanwezig is. a) Cliënten hebben een dagbesteding die past bij hun wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen. Toelichting 1.2 Medewerkers gaven aan (bijna-)fouten veilig te kunnen melden. De zorgaanbieder analyseerde de meldingen (nog) niet systematisch. Binnen elk ReVeT was recentelijk een coördinator Veilig Incident Melden (VIM) aangesteld om de meldingen binnen zijn/haar team te analyseren. Deze medewerkers werden ten tijde van het inspectiebezoek nog geschoold in het maken van een oorzakenboom om te zoeken naar basisoorzaken. De meldingenanalyses van de VIM-coördinatoren waren daarom (nog) geen bron voor de zorgaanbieder om aantoonbaar verbetermaatregelen te nemen. Op basis van gesprekken en de inzage van documenten bleek echter wel dat het management ermee bezig was om de uitkomsten van VIM-analyses in de vorm van verbetermaatregelen te implementeren en te benutten als bron om de zorg te verbeteren. Op termijn stond het in de planning om VIM-coördinatoren van de verschillende ReVeT s per kwartaal bij elkaar te laten komen om een analyses te maken op instellingsniveau. De inspectie zag een actueel overzicht van VIM-meldingen. Het viel in positieve zin op dat de VIM-coördinatoren de behandeling van de melding terugkoppelden aan de melder. 1.4 De zorgaanbieder regelde medezeggenschap waarbij cliënten en/of cliëntvertegenwoordigers cliëntbelangen behartigen. De cliëntenraad vond dat de zorgaanbieder hen tijdig en goed informeerde en goed luisterde naar hun inbreng. Zo was de cliëntenraad op de hoogte van en betrokken bij het verbeterplan dat in Bachten Dieke was opgesteld. 1.5 De zorgaanbieder gebruikte in- en eclusiecriteria voor cliënten als uitgangspunt bij de samenstelling van cliëntgroepen. Voorafgaand aan de opname ontving de cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger deze informatie op het moment dat de zorgovereenkomst gesloten werd. 1.8 Cliënten hadden geen dagbesteding die bij hun wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen paste. Tijdens het inspectiebezoek zag de inspectie steekproefsgewijs een aantal cliëntendossiers in. De inspectie kon in de dossiers niet zien wat de wensen en behoeften waren en wat daarbij passende dagbesteding voor de betreffende cliënten was. De zorgaanbieder bood wel groepsactiviteiten aan, zowel in Bachten Dieke als specifiek op de Pagina 12 van 33

13 psychogeriatrische afdeling. Tijdens het inspectiebezoek was er op de psychogeriatrische afdeling bijvoorbeeld onder begeleiding een groepsactiviteit gaande met honden. Daarnaast gaf het management aan dat er spellen besteld waren voor de psychogeriatrische afdeling. De inspectie kon echter onvoldoende zien dat er op individueel cliëntniveau gekeken werd naar passende dagbesteding. In één van de cliëntdossiers was het zogenaamde formulier plezierige activiteiten ingevuld. Dit formulier was door de psycholoog gemaakt om de verzorging erbij te helpen passende dagbesteding voor cliënten te vinden. De inspectie zag in het formulier dat de betreffende cliënt van zingen en lezen hield. In de dagagenda van de cliënt kwamen deze activiteiten niet terug, maar andere activiteiten wel, zoals helpen met het dekken van de tafel. De inspectie constateerde dat er geen samenhang was tussen de wensen en behoeften van de cliënt en de activiteiten in de dagagenda. De inspectie merkte in positieve zin op dat bij een andere cliënt in de dagagenda specifieke wensen en behoeften waren opgenomen: de cliënt bekeek graag fotoboeken over zijn/haar reizen, hield van balspellen en keek graag een DVD van Haarlem. Overigens waren deze wensen en behoeften bij deze cliënt niet opgenomen in het zorgleefplan. Pagina 13 van 33

14 Voldoet Voldoet niet N.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan de psychogeriatrische afdelingen van ZorgSaam Bachten Dieke in 4.2 Thema 2: cliëntdossier 2 Het cliëntdossier is een belangrijke basis voor cliëntgerichte zorg. De zorgaanbieder maakt met iedere cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger vóór de start van de zorgverlening of zo snel als mogelijk na de start van de zorgverlening afspraken over de uitvoering van de zorg en ondersteuning. Deze afspraken gaan uit van de wensen, behoeften en mogelijkheden van de cliënt. Ook houden deze afspraken rekening met beperkingen van de cliënt en met ingeschatte mogelijke cliëntgebonden risico s. Bij de uitvoering van de zorg en ondersteuning is het uitgangspunt het zo veel mogelijk versterken van de eigen regie van de cliënt en van zijn ervaren kwaliteit van bestaan. De medewerker die eerstverantwoordelijke is voor de uitvoering van de zorg en ondersteuning aan de cliënt stelt in dialoog met de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger zorg- en ondersteuningsdoelen vast. In deze doelen moeten de wensen van de cliënt doorklinken en de wijze waarop hij zijn leven wil inrichten. De doelen zijn niet uitsluitend probleemgericht gedefinieerd maar bevorderen ook de kwaliteit van het bestaan van de cliënt zo goed mogelijk. Ook maakt de eerstverantwoordelijke medewerker met de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger afspraken over de uitvoering van de zorg en ondersteuning. De medewerker legt deze afspraken vast in de vorm van een individueel zorg-/ondersteuningsplan. Uit dit plan wordt duidelijk welke zorg en ondersteuning een cliënt van de zorgaanbieder vraagt. Ook beschrijft het plan wat er nodig is om de zorg- en ondersteuningsdoelen te behalen en wie daarvoor verantwoordelijk is of zijn. Naast de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger en de eerstverantwoordelijke medewerker leveren alle overige betrokken medewerkers en disciplines, zoals gedragswetenschappers, artsen en paramedici een zichtbare bijdrage aan afspraken over de uitvoering van de zorg en ondersteuning aan de cliënt. De zorgaanbieder heeft geborgd beleid voor het rapporteren in het zorg-/ ondersteuningsplan over de voortgang op de zorg- en ondersteuningsdoelen en over de mate waarin deze doelen worden behaald. Ook is de zorgaanbieder verantwoordelijk voor rapportage over andere relevante zaken op individueel cliëntniveau die om rapportage vragen. De zorgaanbieder waarborgt de periodieke multidisciplinaire evaluatie van het zorg-/ondersteuningsplan met de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger. Na de evaluatie maken de betrokkenen met elkaar nieuwe afspraken. 2.1 De cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger is aantoonbaar betrokken bij het opstellen van het zorg-/ondersteuningsplan. a) Bij iedere nieuwe cliënt is binnen zes weken na de start van de zorgverlening een zorg-/ondersteuningsplan vastgesteld. 2 Onder cliëntdossier verstaat de inspectie alle vastgelegde informatie op individueel cliëntniveau die relevant is voor de zorgverlening aan de cliënt. Het individuele zorg-/ondersteuningsplan is een onderdeel van het cliëntdossier. Pagina 14 van 33

15 Voldoet Voldoet niet N.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan de psychogeriatrische afdelingen van ZorgSaam Bachten Dieke in b) De cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger is aantoonbaar betrokken bij de beschrijving van de levensgeschiedenis, wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. c) Uit het cliëntdossier blijkt dat de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger heeft ingestemd met de inhoud van het zorg-/ondersteuningsplan. 2.2 De wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt zijn de basis voor de zorg-/ondersteuningsdoelen. a) De zorg-/ondersteuningsdoelen passen bij de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. b) De zorg-/ondersteuningsdoelen zijn gebaseerd op diagnostiek van relevante disciplines. 2.3 In het cliëntdossier is zichtbaar dat relevante disciplines betrokken zijn bij de zorg en ondersteuning. a) Het cliëntdossier bevat relevante informatie, zoals diagnoses, onderzoeken en/of opdrachten van betrokken disciplines. b) Relevante disciplines zijn aantoonbaar betrokken bij het opstellen en evalueren van afspraken over zorg- en ondersteuningsdoelen. c) Vakinhoudelijke specialisten hebben hun adviezen en/of opdrachten aan medewerkers toepasbaar gemaakt voor de dagelijkse omgang met de cliënten. 2.4 Medewerkers inventariseren en evalueren periodiek de cliëntgebonden risico's en baseren hierop de zorg en de ondersteuning. a) In het cliëntdossier zijn relevante cliëntgebonden risico s en daaruit voortvloeiende afspraken opgenomen. Voorbeelden van cliëntgebonden risico s zijn: - Huidletsel - Incontinentie - Vallen - Problemen medicatiegebruik - Ondervoeding/overgewicht - Probleem- of onbegrepen gedrag - Mondzorg b) De zorg-/ondersteuningsdoelen passen bij de resultaten van de individuele risico-inventarisaties. Pagina 15 van 33

16 Voldoet Voldoet niet N.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan de psychogeriatrische afdelingen van ZorgSaam Bachten Dieke in 2.5 Afgesproken doelen, acties, rapportages en evaluaties zijn op elkaar afgestemd. a) De zorg-/ondersteuningsbehoeften, de zorg-/ ondersteuningsdoelen en de acties hebben een logische samenhang. b) De (dagelijkse) rapportages zijn gekoppeld aan de zorg-/ ondersteuningsdoelen en acties. c) De evaluaties van de geboden zorg en ondersteuning gaan over de zorg-/ondersteuningsbehoeften, zorg-/ ondersteuningsdoelen en zorgacties. 2.6 De cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger is betrokken bij de periodieke evaluatie en bijstelling van het zorg-/ondersteuningsplan. De evaluatiefrequentie is conform de veldnorm of hoger. a) De cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger is aantoonbaar betrokken geweest bij de evaluatie van het zorg-/ondersteuningsplan. b) Periodieke evaluaties zijn aantoonbaar uitgevoerd met een minimale frequentie zoals vastgelegd in de veldnorm of vaker. c) Aantoonbaar is geëvalueerd of de gemaakte afspraken over de zorg-/ondersteuningsbehoeften, zorg-/ ondersteuningsdoelen en zorgacties zijn nageleefd. De uitkomst van de evaluatie wordt gebruikt voor een eventuele wijziging van het zorg-/ondersteuningsplan. Toelichting algemeen De zorgaanbieder werkte met een papieren dossier dat digitaal aangemaakt werd in een zogenaamde mappenstructuur. In deze mappenstructuur zaten allerlei formulieren die medewerkers voor elke cliënt moesten invullen en opslaan. Een ICT-medewerker van Curamus had deze mappenstructuur ontwikkeld. Volgens de leidinggevende was dit een verbetering ten opzichte van het vorige dossier waar alles op papier werd bijgehouden en waarin geen duidelijke structuur zat. De mappenstructuur was een tijdelijke oplossing. Het uiteindelijke doel was dat alle teams binnen ZorgSaam en Curamus overgaan op het elektronische cliëntendossier (ECD) Nedap. De planning is dat in november 2016 het ECD volledig is ingevoerd. De scholing van medewerkers loopt gelijk op met de invoering van de diverse onderdelen van Nedap. Curamus en ZorgSaam hebben beide de planningsmogelijkheden van Nedap reeds ingevoerd. Pagina 16 van 33

17 Toelichting 2.1 De cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger was niet altijd aantoonbaar betrokken bij de beschrijving van de levensgeschiedenis, wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. In de mappenstructuur bevond zich een formulier waarop de levensgeschiedenis van de cliënt ingevuld kon worden. Medewerkers vulden dit formulier niet consequent in. Bovendien vond de vertaling van dit formulier naar het zorgleefplan niet plaats. Uit het cliëntdossier bleek niet altijd dat de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger had ingestemd met de inhoud van het zorg-/ondersteuningsplan. Volgens de afspraak van de zorgaanbieder moest de cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger het zorg-/ ondersteuningsplan tekenen. In de drie cliëntdossiers die de inspectie inzag ontbrak deze handtekening, zowel in de mappenstructuur als in het papieren dossier. In één van de drie cliëntdossiers zag de inspectie wel een ondertekende dagagenda. De dagagenda en het zorgleefplan kwamen niet op alle punten overeen. 2.2 De zorg-/ondersteuningsdoelen pasten niet bij de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. Medewerkers vulden formulieren voor de levensgeschiedenis en risicosignalering niet volledig en niet consequent in. De zorg-/ondersteuningsdoelen waren om deze reden niet gebaseerd op wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. In één van de zorgleefplannen waren de twee domeinen participatie en mentaal welbevinden niet ingevuld. 2.4 Relevante cliëntgebonden risico s en daaruit voortvloeiende afspraken waren niet volledig en niet consequent in het cliëntdossier opgenomen. In de mappenstructuur zat een formulier voor de risicosignalering. In twee van de drie cliëntdossiers die de inspectie inzag, ontbrak de risicoscore voor huidletsel en in één cliëntdossier ontbrak de risicoscore voor vallen. De zorg-/ ondersteuningsdoelen pasten niet bij de resultaten van de individuele risicoinventarisaties. Uit één cliëntdossier bleek dat er een risico was op een dunne huid. De behandeling hiervan was niet als doel in het zorgleefplan opgenomen. Dezelfde cliënt gebruikte bedhekken, maar de risicosignalering als basis voor deze maatregel ontbrak in het cliëntdossier. Ditzelfde gold voor een andere cliënt die een bewegingsmelder had. 2.5 Afgesproken doelen, acties, rapportages en evaluaties waren niet op elkaar afgestemd. Medewerkers gebruikten de dagagenda als basis voor de dagelijkse activiteiten en zorg. De inspectie constateerde dat de dagagenda s niet altijd overeen kwamen met de doelen die in het zorgleefplan stonden. Medewerkers rapporteerden niet op doel en alleen bij bijzonderheden/als afgeweken werd van de afspraak. In enkele cliëntdossiers waren nauwelijks dagrapportages aanwezig. Op deze manier konden de cliënt en/of diens vertegenwoordiger en medewerkers niet evalueren of gemaakte afspraken daadwerkelijk nageleefd werden. 2.6 De zorgaanbieder betrok de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger aantoonbaar bij de evaluatie van het zorg-/ondersteuningsplan. Het multidisciplinair overleg (MDO) gebeurde voor elke cliënt tenminste twee keer per jaar. Uit de MDO-verslagen bleek niet dat evaluaties gingen over het naleven van alle gemaakte afspraken over de zorg-/ondersteuningsbehoeften, zorg-/ondersteuningsdoelen en zorgacties. Zodoende was niet duidelijk of de wijziging van het zorg-/ondersteuningsplan na een MDO gebaseerd was op een goede evaluatie van de daarvoor geleverde zorg. Pagina 17 van 33

18 Voldoet Voldoet niet N.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan de psychogeriatrische afdelingen van ZorgSaam Bachten Dieke in 4.3 Thema 3: deskundigheid en inzet medewerkers De zorgaanbieder organiseert de uitvoering van de geboden zorg zo dat hij tijdig, doelmatig, doelgericht en deskundig in de zorg- en ondersteuningsbehoeften van de cliënt voorziet. De zorgaanbieder zet voldoende en deskundige medewerkers in. Hij schoolt, ondersteunt en stimuleert hen structureel. Medewerkers richten zich op het behouden of bereiken van het optimale niveau van functionele autonomie en kwaliteit van bestaan voor de cliënt. Deskundige medewerkers zijn betrouwbaar, werken cliëntgericht en bejegenen de cliënt op een passende manier. Zij zijn in staat om de cliënt op een professionele, multidisciplinaire wijze de juiste ondersteuning te bieden op het vlak van sociaal-emotioneel, cognitief en somatisch functioneren. Deskundige medewerkers kunnen reflecteren op het effect van het eigen handelen. Medewerkers werken volgens protocollen, procedures en werkinstructies. De zorgaanbieder borgt dat relevante actuele protocollen, procedures en werkinstructies aanwezig zijn. De zorgaanbieder stimuleert medewerkers om met gezond verstand te blijven werken. Hij biedt de mogelijkheid om gemotiveerd af te wijken van geldende protocollen en procedures wanneer situaties daarom vragen. Medewerkers leggen afwijkingen van protocollen, procedures, werkinstructies en zorgafspraken schriftelijk vast in het cliëntdossier. Bij de geboden zorg kunnen tegelijkertijd of opeenvolgend verschillende onderdelen van dezelfde zorgaanbieder of verschillende zorgaanbieders betrokken zijn. In zulke situaties doet de zorgaanbieder wat in zijn vermogen ligt om een goede communicatie en coördinatie tussen alle betrokkenen, onder wie de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger, te waarborgen. 3.1 Medewerkers werken cliëntgericht. a) Medewerkers kunnen aangeven op welke wijze ze cliënten methodisch en actief ondersteunen in het uiten van behoeftes en wensen. b) Medewerkers reageren met adequate acties op behoeftes en wensen van cliënten. 3.2 Medewerkers besteden aandacht aan de invloed van hun bejegening op het gedrag van de cliënt. a) Medewerkers zijn zich ervan bewust dat de manier waarop ze cliënten bejegenen, invloed heeft op het gedrag van die cliënten. b) Medewerkers bespreken in formele overlegstructuren (zoals teambespreking, supervisie en intervisie) en in de dagelijkse praktijk met elkaar hoe de manier waarop ze cliënten bejegenen, invloed heeft op het gedrag van die cliënten. Pagina 18 van 33

19 Voldoet Voldoet niet N.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan de psychogeriatrische afdelingen van ZorgSaam Bachten Dieke in 3.3 Medewerkers hebben voldoende kennis en vaardigheden om zorg en ondersteuning te kunnen bieden aan de doelgroep van cliënten. a) Medewerkers kennen de zorg- en ondersteuningsbehoeften van de cliënten. b) Medewerkers vinden dat ze voldoende zijn toegerust om met de zorg- en ondersteuningsbehoeften van de cliënten te kunnen omgaan. c) Medewerkers ervaren vakinhoudelijke ondersteuning van zowel hun direct leidinggevende als van vakinhoudelijke specialisten zoals (para-)medici, gedragswetenschappers en verpleegkundigen met aandachtsgebieden. 3.4 Medewerkers werken op een verantwoorde manier met relevante, actuele richtlijnen, protocollen en/of werkinstructies. a) Medewerkers kennen relevante richtlijnen, protocollen en werkinstructies, en weten wanneer en hoe deze moeten worden gebruikt. b) Medewerkers weten dat ze beargumenteerd kunnen afwijken van richtlijnen, protocollen en werkinstructies om individueel maatwerk mogelijk te maken. Afwijken van richtlijnen, protocollen en werkinstructies is alleen mogelijk als de afwijking is besproken en op cliëntniveau is vastgelegd. c) De zorgaanbieder borgt dat medewerkers met actuele richtlijnen, protocollen en werkinstructies werken. 3.5 Medewerkers zorgen ervoor dat cliënten in een veilige (woon)omgeving verblijven. a) Medewerkers weten wat nodig is om ervoor te zorgen dat cliënten zich veilig voelen. Medewerkers nemen indien nodig maatregelen om de beleving van veiligheid bij cliënten te vergroten. b) Medewerkers creëren een veilige leefomgeving, rekening houdend met de individuele cliëntgebonden risico s. Pagina 19 van 33

20 Voldoet Voldoet niet N.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan de psychogeriatrische afdelingen van ZorgSaam Bachten Dieke in 3.6 Medewerkers krijgen scholing om adequaat te kunnen voorzien in de zorg- en ondersteuningsbehoeften van de cliënten. a) De zorgaanbieder weet welke kennis en kunde nodig is om te voldoen aan de zorg- en ondersteuningsbehoeften van de cliënten. b) De zorgaanbieder weet over welke kennis en kunde de medewerkers beschikken. c) De zorgaanbieder voert een scholingsplan uit dat past bij de zorg- en ondersteuningsbehoeften van de doelgroep en het deskundigheidsniveau van de medewerkers. 3.7 De zorgaanbieder zet op de juiste momenten voldoende en deskundige medewerkers in voor de uitvoering van de dagelijkse zorg. a) De zorgaanbieder borgt dat alleen bevoegde en bekwame medewerkers voorbehouden en risicovolle handelingen uitvoeren. b) De zorgaanbieder borgt de inzet van voldoende en deskundige medewerkers op basis van de zorg- en ondersteuningsbehoeften van cliënten. c) De zorgaanbieder borgt de inzet van tijdelijke invalkrachten op zo n manier dat de benodigde zorg en ondersteuning van de cliënten verantwoord is. 3.8 Vakinhoudelijke specialisten zijn in voldoende mate beschikbaar. a) Vakinhoudelijke specialisten zijn beschikbaar wanneer nodig. b) Medewerkers ervaren dat zij de bij de zorg en ondersteuning aan cliënten betrokken vakinhoudelijke specialisten makkelijk kunnen bereiken en dat die hen adequaat ondersteunen. 3.9 De zorgaanbieder verzamelt en analyseert contetuele factoren die van invloed zijn op de inzet van medewerkers. Zo nodig treft de zorgaanbieder passende maatregelen. a) De zorgaanbieder heeft ziekteverzuim, personeelsverloop, inzet van invalkrachten en ervaren werkdruk in beeld. b) De zorgaanbieder treft zo nodig passende maatregelen. Pagina 20 van 33

21 Toelichting 3.1 Niet alle medewerkers hadden voldoende ervaring en affiniteit met de psychogeriatrische doelgroep. Hierdoor speelden deze medewerkers niet met adequate acties in op de wensen en behoeften van cliënten. De inspectie kreeg tijdens het bezoek te horen dat door de toepassing van het afspiegelingsbeginsel bij de reorganisatie van ZorgSaam verpleegkundigen uit het ziekenhuis per 1 april 2015 zonder nadere scholing geplaatst waren op de psychogeriatrische afdeling van Bachten Dieke. Een deel van deze medewerkers had geen ervaring en affiniteit met de psychogeriatrische doelgroep. Dit bleek bijvoorbeeld uit het zorgleefplan van een cliënt waarin de domeinenparticipatie en mentaal welbevinden in het geheel niet waren ingevuld. De medewerker die het zorgleefplan had opgesteld werkte voorheen in het ziekenhuis. Op basis van gesprekken en documenten constateerde de inspectie dat het management deze knelpunten herkende en daarop verbetermaatregelen inzette. De scholing voor de medewerkers was onlangs gestart. 3.2 Medewerkers waren zich ervan bewust dat de manier waarop ze cliënten bejegenden, invloed had op het gedrag van die cliënten. Ze bespraken dit in de teambespreking en in de dagelijkse praktijk met elkaar. Bij het teamoverleg was soms een coach aanwezig die gespecialiseerd was in de Brein Omgevings Methodiek (BOM). 3.3 De inspectie vernam tijdens het bezoek van verschillende gesprekspartners dat niet alle medewerkers voldoende waren toegerust om met de zorg- en ondersteuningsbehoeften van de cliënten te kunnen omgaan. Niet ieder kende de zorg- en ondersteuningsbehoefte van de cliënten voldoende. 3.4 Medewerkers kenden niet alle relevante richtlijnen, protocollen en werkinstructies, en wisten niet altijd wanneer en hoe deze moesten worden gebruikt. Bij inzage van de cliëntdossiers bleek dat niet alle formulieren, waaronder bijvoorbeeld de risicosignaleringslijst, waren ingevuld zoals intern was afgesproken. Daarnaast vond de controle van de medicatievoorraad op houdbaarheidsdata niet plaats zoals was vastgelegd in de procedure farmaceutische zorg. Hieruit bleek dat de zorgaanbieder niet voldoende borgde dat medewerkers volgens protocol werkten. 3.5 Medewerkers zorgden er niet voor dat cliënten in een veilige (woon)omgeving verbleven. Tijdens de rondgang trof de inspectie bij cliënten op de kamer schoonmaakmiddelen en verzorgingsproducten aan die toische componenten bevatten. De kamers van cliënten waren niet op slot, dus alle cliënten konden bij deze middelen komen. Medewerkers maakten geen individuele risicoafweging voor alle cliënten op de afdeling of dit mogelijk gevaar opleverde. Op de kranen zat een temperatuurbegrenzer, maar deze was makkelijk door te drukken. Dit leverde mogelijke risico s op voor verbranding bij cliënten. 3.6 De zorgaanbieder wist welke kennis en kunde nodig was om te voldoen aan de zorg- en ondersteuningsbehoeften van de cliënten. De zorgaanbieder wist ook over welke kennis en kunde de medewerkers beschikten. Vanwege de financieel kwetsbare situatie van ZorgSaam was het scholingsprogramma in de eerste helft van het jaar beperkt geweest. Het management had de scholing onlangs met behulp van subsidie kunnen uitbreiden. Medewerkers volgden ten tijde van het inspectiebezoek een e-learning programma dat zich richtte zich op de thema s: het invoeren van kleinschalig wonen, belevingsgerichte zorg en het zorgleefplan. 3.7 De zorgaanbieder borgde niet de inzet van voldoende en deskundige medewerkers op basis van de zorg- en ondersteuningsbehoeften van cliënten. Met name op de afdeling Het Oranjekwartier had het management zorgen over de personele formatie. Vanwege de reorganisatie bij ZorgSaam begin 2015 waren in Bachten Dieke medewerkers geplaatst die elders boventallig waren Pagina 21 van 33

22 verklaard. Een deel van de medewerkers van Bachten Dieke was ontslagen. De inspectie vernam dat dit op de afdeling Het Oranjekwartier leidde dit tot een lage arbeidstevredenheid met alle bijbehorende verschijnselen, zoals onverschilligheid, ziekteverzuim en verloop. Het management onderkende dit knelpunt en had halverwege oktober 2015 een verzoek bij de raad van bestuur gelegd voor het selectief aanvullen van de formatie op deze psychogeriatrische afdeling. Het management was van plan om medewerkers aan te trekken met de juiste deskundigheid en motivatie om op deze afdeling te werken. De zorgaanbieder zette geen tijdelijke invalkrachten in. Dit punt is daarom als niet van toepassing aangegeven. Pagina 22 van 33

23 Voldoet Voldoet niet N.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan de psychogeriatrische afdelingen van ZorgSaam Bachten Dieke in 4.4 Thema 4: medicatieveiligheid Het uitgangspunt is dat een cliënt die medicatie gebruikt, zelf zijn medicatie beheert. Wanneer dat niet of niet meer helemaal lukt, neemt de zorgaanbieder het medicatiebeheer deels of helemaal van de cliënt over. De cliënt heeft hierbij naar vermogen een eigen rol en verantwoordelijkheid. Het thema medicatieveiligheid richt zich op de (gedeeltelijke) overdracht van het medicatiebeheer door de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger aan de zorgaanbieder. Er is een keten van cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger, arts, apotheker, zorgaanbieder en zorgmedewerker. Voor een veilig medicatieproces is het van belang dat de activiteiten en verantwoordelijkheden van al deze schakels in de keten naadloos op elkaar aansluiten. De zorgaanbieder heeft een adequaat medicatieveiligheidsbeleid dat ieders rol, verantwoordelijkheid en de samenwerking tussen de genoemde schakels beschrijft. Die samenwerking moet gebeuren op een manier die de medicatieveiligheid ten goede komt. 4.1 De zorgaanbieder heeft een procedure rondom veilige en verantwoorde farmaceutische zorg beschreven. a) De zorgaanbieder heeft een procedure farmaceutische zorg die voldoet aan de eisen van de Veilige principes in de medicatieketen. b) In de procedure farmaceutische zorg zijn de verantwoordelijkheden van alle betrokken partijen beschreven. 4.2 De zorgaanbieder bepaalt in dialoog met de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger of de medicatie geheel of gedeeltelijk in eigen beheer wordt gegeven. De zorgaanbieder legt de gemaakte afspraken over het medicatiebeheer vast in het cliëntdossier. a) De zorgaanbieder maakt in dialoog met de cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger afspraken over het geheel of gedeeltelijk door de cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger zelf beheren van medicatie. b) De afspraken over het geheel of gedeeltelijk door de cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger zelf beheren van medicatie staan in het cliëntdossier. c) De betrokkenen evalueren de afspraken over het geheel of gedeeltelijk zelf beheren van medicatie volgens de frequentie in de veldnorm of naar behoefte vaker. Pagina 23 van 33

24 Voldoet Voldoet niet N.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan de psychogeriatrische afdelingen van ZorgSaam Bachten Dieke in 4.3 Medewerkers die hulp bieden bij de medicatie beschikken over een actueel medicatieoverzicht en actuele toedienlijst van de apotheek. a) Medewerkers beschikken voor elke cliënt die medicatie gebruikt over een actueel medicatieoverzicht en een actuele toedienlijst van de apotheek. b) De apotheek maakt en levert de medicatie-overzichten en de toedienlijsten van cliënten die medicatie gebruiken; medewerkers maken deze overzichten en lijsten niet zelf en passen bestaande medicatieoverzichten en toedienlijsten niet zelfstandig aan. c) Medewerkers beschikken binnen 24 uur na de start van de zorg over een actueel medicatieoverzicht. 4.5 Bij medicatiewijziging past de medewerker de GDS-medicatie 3 niet aan. a) De medewerker past bij medicatiewijzigingen niet zelf de medicatie aan die de apotheek in een GDS-systeem 2 heeft uitgezet. 4.6 De zorgaanbieder draagt zorg voor het veilig en verantwoord bewaren en afvoeren van medicatie. a) De medicatiekast, de medicijnkar en de opiatenkast zijn afgesloten. Alleen medewerkers die zijn geschoold in het omgaan met medicatie en die taken op het terrein van medicatie hebben, hebben hier toegang toe. b) De zorgaanbieder heeft afspraken met de apotheek over de wijze van afvoeren van retourmedicatie. c) Medewerkers controleren de temperatuur van de koelkast waarin medicatie wordt bewaard. Deze temperatuur is minimaal 2 C en maimaal 8 C. 4.7 De zorgaanbieder registreert de (werk)voorraad medicatie en bewaakt de houdbaarheid ervan. a) De zorgaanbieder zorgt aantoonbaar voor periodieke controle op de medicatievoorraad. De zorgaanbieder heeft vastgelegd wie voor de periodieke controle verantwoordelijk is. b) Er is geen niet-op-naam-gestelde medicatie op voorraad, met uitzondering van de 'dokterstas. 3 GDS = Geneesmiddelen Distributie Systeem. Bij gebruik van een GDS heeft de apotheek de geneesmiddelen per cliënt per toedientijdstip verpakt. Pagina 24 van 33