UIT accijns en btw

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "UIT accijns en btw"

Ruben van der Ven
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Kostprijsverhogende belastingen. Zowel accijnzen als BTW zijn kostprijsverhogende belastingen. Zowel accijnzen als de BTW zijn indirecte belastingen.

1 Kostprijsverhogende belastingen. Zowel accijnzen als BTW zijn kostprijsverhogende belastingen. Zowel accijnzen als de BTW zijn indirecte belastingen. Ze worden via de tussenhandel geheven en niet direct bij de gebruiker. Dus als je een fles whisky koopt betaal je zowel BTW als accijns. Beide worden door de verkoper geïnd en afgedragen aan de overheid. De gebruiker betaalt de belasting dus indirect aan de overheid. BTW. BTW is de belasting toegevoegde waarde en is een algemene inkomstenbron van de overheid. De overheid belast waarde toevoeging en voorziet zich daarmee van inkomsten om haar eigen activiteiten te financieren. BTW is een procentuele opslag waardoor stijgende productprijzen een steiler verloop krijgen (zie figuur 1). Figuur 1. Het effect van BTW. Accijns. De overheid legt deze belastingen op om het gebruik van bepaalde goederen (of diensten) te verminderen. We noemen deze goederen demerit goods. De overheid wil goederen die de volksgezondheid schaden of het milieu belasten om gebruik te verminderen. Accijnzen zijn een goed middel om de negatieve externe effecten van goederen te verminderen. De formulering van negatieve externe effecten komt nauw: - Er is sprake van negatieve externe effecten als de welvaart van de een (door productie of consumptie van een goed) ten koste gaat van de ander. Dat komt omdat: Pagina 1 van 7

2 o De prijs van een product tot stand komt zonder rekening te houden met de kosten als gevolg van productie en/of gebruik. o Waardoor de maatschappij voor deze kosten opdraait en er dus maatschappelijke kosten ontstaan. Een accijns helpt op twee manieren maatschappelijke kosten tegen te gaan: Door de accijns vermindert het gebruik van een goed waardoor het negatieve externe effect afneemt. Het door de overheid afgeroomde surplus kan worden ingezet om het negatieve externe effect te verminderen. De werking van een accijns in het marktmodel. In een vijftal stappen vind je hieronder de werking van een accijns uitgelegd via het marktmodel. Stap 1. De overheid is ontevreden met de uitkomst van de markt, en legt een accijns op: Pagina 2 van 7

Stap 2. Reactie van vraag en aanbod op de accijns. Feitelijk zegt de overheid tegen de aanbieders van het product dat ze een deel van de opbrengsten als belasting aan de overheid moeten afdragen.

3 Stap 2. Reactie van vraag en aanbod op de accijns. Feitelijk zegt de overheid tegen de aanbieders van het product dat ze een deel van de opbrengsten als belasting aan de overheid moeten afdragen. Er gebeurt dan iets aan zowel de aanbodkant als de vraagkant van de markt: - Vraagkant (1): de prijs wordt door de opslag verhoogd waardoor de vraag terugloopt. - Aanbodkant (2): een deel van de aanbieders (zij die bij de oorspronkelijke evenwichtsprijs nog maar net bereid waren aan te bieden) trekt zich terug omdat de prijs die overblijft na aftrek van de accijns lager is dan waar ze voor bereid zijn om aan te bieden. - Aanbodkant (3): de overgebleven aanbieders wentelen maar een deel van de accijns af op de vragers. De accijns wordt niet volledig doorgerekend aan de klanten. Met andere woorden, de aanbieders teren voor een deel in op hun eigen surplus. Pagina 3 van 7

4 Stap 3. De overheid roomt een deel van het surplus af. Zowel het consumentensurplus (A) als het producenten surplus (B) worden kleiner omdat de overheid een deel van het beide surplus afroomt via de accijns. Afromen van het surplus is niet zozeer een verlies aan surplus. Het afromen leidt tot anders inzetten van het surplus. Die welvaart ging eerst naar de vragers en aanbieders op deze markt, maar wordt nu door de overheid voor de hele maatschappij ingezet. Dat kan algemene welvaart zijn (onderwijs, wegenbouw), maar ook specifiek om de kwalijke gevolgen van het verhandelde goed te verkleinen. Stap 4. De totale welvaart neemt af. Pagina 4 van 7

Door de ingreep van de overheid is er wel verlies aan welvaart (X en Y). Dat is de Harberger driehoek. Stap 5. De hoogte en de totale omvang van de accijns aflezen.

Beide rechthoeken correcte weergaven van de omvang van de totale accijns (accijns in * marktafzet). Rekenen met accijns.

5 Door de ingreep van de overheid is er wel verlies aan welvaart (X en Y). Dat is de Harberger driehoek. Stap 5. De hoogte en de totale omvang van de accijns aflezen. We kunnen nu de omvang van de accijns aflezen. Op de P-as is dat altijd het verschil tussen wat de vrager betaalt en de aanbieder ontvangt. Beide rechthoeken correcte weergaven van de omvang van de totale accijns (accijns in * marktafzet). Rekenen met accijns. Omdat accijns altijd via de aanbieder wordt geïnd, moet de accijns altijd in de aanbodvergelijking worden verwerkt. Dat gaat als volgt: Stel een markt kent de volgende vergelijkingen: q v = q a q v = 0,5p + 14 q a = 1,5p 2 P = in Q = in miljoenen stuks Als we het evenwicht in prijs op de bestaande markt door rekenen dan komen we tot de conclusie dat op deze markt de volgende evenwichtsprijs en hoeveelheid gelden (voor instellen van de accijns): 0,5p + 14 = 1,5p 2 2p= 16 p = 8 invullen: 1,5 * 8 2 = 10 >> q = 10 Pagina 5 van 7

6 De overheid legt een accijns op van 1,--. Dat betekent dat de overheid feitelijk van de prijs die aanbieders ontvangen 1,-- afroomt. Dat verwerken we door die ene euro ook werkelijk van de prijs af te trekken: q a = 1,5(p-1) 2 Daarna reken je het effect in de aanbodvergelijking door: q a = 1,5p - 1,5 2 q a = 1,5p 3,5 Berekening van het afwentelpercentage. Om het afwentelingspercentage te berekenen moeten we vaststellen hoeveel de prijs is gestegen voor de klant (vrager). Die stijging als percentage van de totale accijns is het afwentelingspercentage. In het voorgaande voorbeeld was de (evenwichts-)prijs die vragers betaalden 8,-- per stuk. Door nu opnieuw het evenwicht te berekenen inclusief de accijns, dus met de veranderde aanbodfunctie, kunnen we het afwentelingspercentage berekenen. Aan de vraagkant is niets verandert in het gedrag van vragers. Zij worden alleen geconfronteerd met een hogere prijs, waardoor hun vraag terug loopt. De vraagfunctie is dus gewoon de oude vraagfunctie. Het nieuwe evenwicht berekenen we dus als volgt: 0,5p + 14 = 1,5p 3,5 2p= 17,5 p = 8,75 De prijs is dus gestegen met 0,75, terwijl de accijns 1,-- is. Dat betekent dat de klant 0,75/ 1,-- * 100% = 75% van de accijns betalen. De aanbieders hebben dus 75% van de accijns afgewenteld op de vragers. Berekenen van de omvang van de accijns van de overheid. De omvang van de accijns is redelijk eenvoudig te berekenen. We weten de nieuwe evenwichtsprijs. Die vullen we opnieuw in de vraag of de aanbodfunctie in. Dan weten we de nieuwe afzet. Afzet * accijns = totale accijnsopbrengst van de overheid: Pagina 6 van 7

7 p = 8,75 invullen: 1,5 * 8,75 3,5 = 10 >> q = 9,625 oftewel stuks. De totale opbrengst voor de overheid bij een accijns van 1,-- = 1 * = ,-- Kostprijs verlagende subsidies. Subsidies hebben het tegenovergestelde doel van accijnzen, namelijk gebruik van een goed of dienst (merit goods) stimuleren. De overheid kan de subsidies zowel laten verlopen via de aanbieder (waardoor een lagere prijs tot stand komt) of uitkeren aan de vrager (waardoor de vraag toeneemt omdat de betalingsbereidheid door de opslag van de overheid toeneemt. Pagina 7 van 7

Vergelijkbare documenten

samenvatting micro economie. Onderdeel perfect werkende markt

samenvatting micro economie. Onderdeel perfect werkende markt De perfect werkende markt is een model dat beschrijft hoe markten het meest optimaal zouden functioneren. Bij het bestuderen van echte markten