Inhoudsopgave PA jaarverslag

Transcriptie

1 Jaarverslag 2012

2 Inhoudsopgave 2

3 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Organisatie 7 Activiteiten 17 Landbouwbeleid 47 Arbeid en arbeidsomstandigheden 51 Financiën 57 Bestuurlijk organogram 65 Overzicht leden bestuur en dagelijks bestuur 66 Leden diverse commissies 68 Organogram en peroneelssamenstelling PA 74 Externe vertegenwoordiging 76 Verordeningen en besluiten 77 Lijst met afkortingen 91 3

4 Inhoudsopgave 4

5 Voorwoord Geachte lezer, Voor u ligt het jaarverslag van het Productschap Akkerbouw over het jaar Naast dit jaarverslag brengen wij tegelijkertijd de financiële jaarrekening over het jaar 2012 uit. Beide verslagen geven een volledig en transparant beeld van de activiteiten van het Productschap Akkerbouw in het afgelopen jaar. Het jaar 2012 was voor de organisatie en haar medewerkers een jaar waarin het toekomstperspectief sterk kantelde. Eind 2011 werd het Kabinetsstandpunt over de PBO van het Kabinet Rutte I besproken in de Tweede Kamer. Naar aanleiding van dit debat werd een aantal moties ingediend. De belangrijkste was een motie waarin PVV, SP, VVD en D66 verzochten om het opheffen van de productschappen. Daarnaast vroeg de motie om een voorstel voor het onderbrengen van de wettelijke taken (medebewind) en van de activiteiten met een publiek belang. Deze motie is aanvaard. Het Kabinet Rutte I heeft op 21 juni 2012 een schriftelijke reactie gegeven op de motie, maar is aan verdere behandeling niet meer toegekomen. Gedurende de demissionaire fase van het Kabinet Rutte I is door de productschappen verder gewerkt aan een intensievere onderlinge samenwerking, een traject dat eind 2010 werd gestart. Deze verdergaande samenwerking heeft onder andere geresulteerd in de verhuizing van het Productschap Akkerbouw van Den Haag naar Zoetermeer. Door de verhuizing is het eenvoudiger geworden om in de dagelijkse werkzaamheden samen te werken met andere productschappen, die bijna allemaal op hetzelfde adres zijn gevestigd. Daarnaast kon door de verhuizing de gezamenlijke medebewindsorganisatie van start gaan. In die organisatie zijn alle medebewindstaken van de verschillende productschappen ondergebracht. Het regeerakkoord van het Kabinet Rutte II was voor de productschappen zeer ingrijpend. In het regeerakkoord van VVD en PvdA wordt namelijk het opheffen van publiekrechtelijke organen vanaf 2014 aangekondigd en daarmee ook de opheffing van het Productschap Akkerbouw. Verder wordt aangegeven dat een aantal publieke taken zal worden ondergebracht bij het Ministerie van Economische Zaken (EZ). Alle overige taken kunnen elders privaat worden ondergebracht, mits het bedrijfsleven dat wenselijk acht. De laatste maanden van 2012 is druk onderzocht op welke wijze het voornemen uit het regeerakkoord kan worden uitgevoerd. Zowel private alternatieven als overdracht van taken naar EZ passeren daarbij de revue. De productschapsvoorzitters zijn in een klankbordgroep betrokken bij het Programma PBO van EZ. Het bedrijfsleven heeft in ieder geval aangegeven het belangrijk te vinden dat in 2013 zoveel als mogelijk wordt doorgegaan met de voorgenomen projecten. Alle medewerkers van het Productschap Akkerbouw zetten zich daar volledig voor in, terwijl zij zich tegelijkertijd bezinnen op hun carrière na het opheffen van het productschap. Wij danken u voor uw interesse in onze werkzaamheden en vragen u om samen met ons ook in 2013 actief mee te blijven denken over de toekomst van de akkerbouwsector. Namens het bestuur, Renée Bergkamp, Voorzitter PA Matthé Elema, Secretaris PA 5

6 6

7 Organisatie Het Productschap Akkerbouw (PA) is ingesteld per 1 januari Het bundelt de activiteiten van het voormalige Productschap Granen, Zaden en Peulvruchten (GZP) en de sectorale activiteiten van het Hoofdproductschap Akkerbouw (HPA). Het PA is een organisatie van en voor het akkerbouwbedrijfsleven, te beginnen bij de sector uitgangsmateriaal tot en met de detailhandel in (verwerkte) akkerbouwproducten. Het PA is een publiekrechtelijk bedrijfslichaam met regelgevende bevoegdheid, ingesteld bij Koninklijk Besluit van 10 december De wettelijke basis is gelegen in de Wet op de bedrijfsorganisatie. De sectoren die ressorteren onder het PA kenmerken zich door een grote mate van verscheidenheid, zowel in het aantal bedrijven per sector, de omvang en het karakter (ambachtelijk of industrieel, kapitaal- of arbeidsintensief) als ook de mate van internationaal georiënteerd zijn. Dit laatste is veelal aanzienlijk. Er bestaat een levendig handelsverkeer met lidstaten en derde landen, zowel wat betreft de import van grondstoffen als de export van eindproducten. De invloed van het Europese landbouwbeleid is over het algemeen groot. Missie en doelstellingen Het productschap is een publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie voor het bedrijfsleven, waarin werkgevers- en werknemersorganisaties samenwerken. De missie is in de wet vastgelegd: Het productschap heeft tot taak een het algemeen belang dienende bedrijfsuitoefening door de ondernemingen te bevorderen, evenals het gemeenschappelijk belang van die ondernemingen en van de daarbij betrokken personen te behartigen. Het productschap heeft tegelijkertijd oog heeft voor het algemeen belang en voor de gezamenlijke belangen van de betrokken bedrijven en degenen die daar werken. Geformuleerd in termen van vandaag kan de doelstelling worden omschreven als het scheppen van randvoorwaarden voor maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen. Het werkterrein is de productiekolom (de keten). Kenmerkend is de oriëntatie op het product en wat daarmee samenhangt. De belangrijkste aandachtsgebieden zijn markt(ordening), structuurversterking, afzetbevordering, landbouwkundig en technologisch onderzoek, kwaliteit, gezondheid en voedselveiligheid en aangelegenheden op het terrein van de arbeidsmarkt en -omstandigheden. Essentieel voor dit alles is een goede relatie met de betrokken organisaties van het bedrijfsleven (werkgevers en werknemers). Gestreefd wordt naar activiteiten, die zich naar hun aard lenen voor een publiekrechtelijke benadering en die een toegevoegde waarde hebben ten opzichte van de activiteiten, die door privaatrechtelijke organisaties worden vervuld. Het productschap biedt de betrokken sectoren een platform om gezamenlijk de aan de orde zijnde onderwerpen te bespreken en eventueel een gemeenschappelijke zienswijze te ontwikkelen en uit te dragen. Deze zienswijze wordt vertaald in concrete actieplannen en activiteiten, zoals het ontwikkelen van structuurversterkende maatregelen en gemeenschappelijk landbouwkundig en technologisch onderzoek en voorlichting. Onder bepaalde omstandigheden kan aan activiteiten extra kracht worden bijgezet door de verordenende bevoegdheid, waarover het productschap beschikt. De activiteiten van het PA worden voor het grootste deel bekostigd door het betrokken bedrijfsleven via heffingen. Over het algemeen wordt onderscheid gemaakt tussen kosten die gemaakt worden voor het apparaat en het bestuur en kosten die verbonden zijn aan 7

8 1 Organisatie het uitvoeren van speciale sectoractiviteiten. Het PA heeft twee heffingsinstrumenten ter beschikking om de activiteiten te financieren. De kosten verbonden aan de organisatie en aan het bestuur worden over het algemeen gefinancierd met behulp van algemene heffingen (financieringsheffing). Voor bijzondere doeleinden zijn bestemmingsheffingen (vaak aangeduid met het begrip fondsheffing) van toepassing; de baten komen terecht in speciaal door het bestuur ingestelde fondsen. Code Goed Bestuur product- en bedrijfschappen In voorgaande jaren heeft het productschap allerlei maatregelen genomen om de voorschriften uit de Code Goed Bestuur te implementeren. De bedrijfslichamen hebben op 30 maart 2007 aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), als coördinerend bewindspersoon voor de PBO, de Code Goed Bestuur product- en bedrijfschappen aangeboden. Deze is op 1 juli 2007 van kracht geworden. De code is inmiddels verankerd in de Wet op de bedrijfsorganisatie. In de code zijn verschillende principes en uitwerkingen opgenomen ter bevordering van het transparant, democratisch en doelmatig functioneren van de schappen. De inhoud van de code beoogt een ieder, die actief is in de bestuurswereld van de bedrijfslichamen te stimuleren zich op een maatschappelijk geaccepteerde en verantwoorde wijze te gedragen en daar publiekelijk verantwoording over af te leggen. Uitwerkingen die voortvloeien uit de code zijn onder meer: Model voor het interne toezicht op de Code Goed Bestuur. Verordening PA Reglement van orde Verordening PA Klachtenbehandeling Integriteitsprotocol medewerkers (inclusief klokkenluidersregeling). Protocol PA Bestuurlijke integriteit. Communicatieplan Code Goed Bestuur. De eerste vijf uitwerkingen zijn in maart en juni 2008 door het bestuur vastgesteld. Het communicatieplan bevat de activiteiten die vanaf 2008 worden ondernomen om de communicatie met de achterban op gestructureerde wijze te intensiveren. Het communicatieplan is in 2012 geactualiseerd. Het Model voor het interne toezicht regelt dat het toezicht op de naleving van de code wordt neergelegd bij de Interne Auditdienst (IAD) van het HPA. Deze dienst is onafhankelijk en rapporteert aan een auditcommissie. Deze commissie bestaat uit leden van het dagelijks bestuur van het HPA, dat op zijn beurt weer is samengesteld uit vertegenwoordigers uit de kring van de Productschappen Akkerbouw (PA), Diervoeder (PDV) en Wijn (PW). De IAD stelt elk jaar een auditverslag op. Het reglement van orde voorziet in spelregels voor de werkwijze van het bestuur. De verordening inzake klachtenbehandeling zorgt ervoor, dat mondeling of schriftelijk ingediende klachten behoorlijk en zorgvuldig worden behandeld. De verordening is de wettelijke vastlegging van het klachtenprotocol. Het Integriteitsprotocol Medewerkers is in 2007 aan de ondernemingsraad voorgelegd en begin 2008 geïmplementeerd. In de code is eveneens een klokkenluidersregeling opgenomen. Op deze regeling is in 2012 geen beroep gedaan. Het Protocol bestuurlijke integriteit betreft de uitwerking van onderdeel 2 van principe VI van de code. Het betreft nadere richtlijnen ten aanzien van transparant handelen, verantwoording en functiescheiding van leden van bestuur, commissies en werkgroepen. 8

9 1 Organisatie Onder andere wordt aandacht besteed aan personele unies en het vraagstuk van dubbele petten. Zo is onder meer geregeld dat bestuursleden niet deelnemen aan beraadslagingen en/of besluitvorming, die hun persoonlijke of andere rechtstreekse belangen raken. De vraag of dit het geval is, is een staand aandachtspunt bij het begin van elke vergadering van het (dagelijks) bestuur. In het overzicht bestuursleden met nevenfuncties is per bestuurslid aangegeven de datum van eerste benoeming, welke functie bekleed wordt binnen het productschap en welke voor het productschap relevante nevenfuncties hij/zij bekleedt. Dit overzicht is openbaar gemaakt via de website van het productschap. Wijzigingen worden bijgehouden. Uit dit overzicht blijkt dat enkele bestuursleden ook een bestuursfunctie vervullen bij een benoemende organisatie, waarmee een bestuurlijke relatie bestaat dan wel een organisatie waarin de benoemende organisatie bestuurlijk participeert. Bij de aanvang van een nieuwe benoemingsperiode wordt de bestuursleden verzocht een opgave van nevenfuncties in te dienen. Daarnaast worden bestuursleden regelmatig gerappelleerd om wijzigingen door te geven. Bovendien wordt er in het begin van het 2e jaar van de benoemingsperiode een brief met een reminder gestuurd. Overeenkomstig het bepaalde in onderdeel 3 van de uitwerkingsparagraaf van principe 1 (benoemingsprocedure bestuur) heeft het productschap iedere benoemende organisatie aangeschreven met het verzoek slechts bestuursleden te benoemen, van wie duidelijk is dat ze aan de gedrags- en incompatibiliteitscriteria voldoen, die in de code zijn opgenomen. Draagvlakonderzoek In de gewijzigde Wet op de bedrijfsorganisatie (Wbo) is opgenomen dat elk product- en bedrijfschap iedere vier jaar een representatief draagvlakonderzoek moet uitvoeren onder alle onder de werkingssfeer van het schap vallende ondernemingen. In 2010 zijn de voorbereidingen getroffen voor een in 2011 te houden draagvlakonderzoek. Door de ontwikkelingen op het politieke front (zie onder PBO-discussie), is het draagvlakonderzoek niet uitgevoerd. Wel is een ondernemerspeiling gehouden. PBO-discussie Eind november 2011 is het kabinetsstandpunt ten aanzien van de PBO in de Tweede Kamer besproken. Naar aanleiding van dit debat zijn enkele moties ingediend. De belangrijkste was een motie van Aptroot c.s. waarin PVV, SP, VVD en D66 verzoeken om het opheffen van de productschappen en binnen 6 maanden de Wbo (Wet op de bedrijfsorganisatie) aan te passen. Daarnaast vraagt de motie om een voorstel voor het onderbrengen van de wettelijke taken (medebewind) en van de activiteiten met een publiek belang. Deze motie is aanvaard. Met de nodige vertraging is uiteindelijk gedurende de demissionaire fase van het Kabinet Rutte I door de ministers Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) op 21 juni 2012 een brief aan de Tweede Kamer aangeboden. In de brief werd een reactie gegeven op de motie Aptroot c.s. waarin is verzocht de product- en bedrijfschappen op te heffen en hun publieke (onmisbare) taken elders onder te brengen. Met de brief kwam het kabinet tegemoet aan de wens van de meerderheid van de Tweede Kamer, namelijk het opheffen van de bestaande productschappen en het onderbrengen van een deel van de taken bij een nieuwe organisatie. De reactie van het kabinet paste bij de lijn waar de productschappen zelf reeds aan werkten in afstemming met (de organisaties uit) de betrokken sectoren. Zowel het kabinet als de schappen gaven daarmee gehoor aan de wens van de agrarische sectoren en vele ondernemingen daarin. Een wens die werd gestuurd vanuit de gedachte, dat vooral in de huidige economische situatie behoefte blijft bestaan aan de ondersteuning van duurzame en sociale innovaties en daarmee aan de uitvoering van de agenda s van de topsectoren Agro & Food en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. In overleg met het betrokken bedrijfsleven en na publicatie van de brief benadrukten de productschappen het belang van een snelle verdere vormgeving van het keteninstituut, waarbij de voorkeur uitging naar een publieke organisatie. Een publiek orgaan zou immers meer ruimte geven om taken collectief op te pakken en is, door de ingezette samenwerking tussen productschappen, sneller te realiseren. Een dergelijke opzet zou ook de invloed van ondernemers en werknemers en hun organisaties en die van ongeorganiseerden waarborgen. 9

10 1 Organisatie Na publicatie van de brief werd nog enkele malen over de PBO gesproken tijdens procedurevergaderingen van de Vaste Kamercommissie van SZW, maar tot behandeling in de Tweede Kamer kwam het door de verkiezingen en de formatieperiode daarna niet meer. Regeerakkoord Begin november werd de inhoud bekend van het regeerakkoord, dat aan de basis staat van het Kabinet Rutte II. Die inhoud van het regeerakkoord bleek voor de productschappen teleurstellend. In het akkoord staat onder andere dat product- en bedrijfschappen worden opgeheven en dat de heffing wordt afgeschaft. Verder staat er ook dat de medebewindstaken en autonome publieke taken vanaf 2014 door het Ministerie van Economische Zaken (voorheen EL&I) uitgevoerd moeten worden. Het regeerakkoord legt sterk de nadruk op het herstel van de Nederlandse economie. De agrofood- en tuinbouwsector leveren een substantiële bijdrage aan onze economie. Werkgevers- en werknemersorganisaties hebben ook in 2012 steeds aangegeven in grote meerderheid behoefte te hebben aan productschappen, waarin zij activiteiten uitvoeren die zowel in het belang van de sector zijn als in het algemeen belang, zoals voedselveiligheid, plant- en diergezondheid en dierenwelzijn. Verder maakt het voornemen van het kabinet het voor land- en tuinbouw nagenoeg onmogelijk om een financiële bijdrage te leveren aan het Nederlandse topsectorenbeleid. Dit gaat ten koste van het innovatieve vermogen van een sector die, mede dank zij de samenwerking van het bedrijfsleven in PBO-verband, de tweede exporteur is van landbouwproducten in de wereld. Afbouw productschappen De laatste maanden van 2012 is druk onderzocht op welke wijze het voornemen uit het regeerakkoord kan worden uitgevoerd. Hiervoor is er onder andere overleg geweest met het Ministerie van Economische Zaken (EZ). Een aantal voorzitters en secretarissen heeft met DG Agro Hoogeveen van EZ gesproken over het proces, dat moet leiden tot de overdracht van de publieke taken (waaronder medebewind) van de productschappen aan het departement EZ. Afgesproken is dat werkgroepen, onder leiding van een stuurgroep, samengesteld uit onder meer de DG Agro en enkele voorzitters/secretarissen van de productschappen, onderdelen van deze overdracht gaan uitwerken. Als eerste wordt een werkgroep ingericht om zorgvuldig te beoordelen welke activiteiten wel of niet van publiek belang zijn. Daarna moet dan bepaald worden hoe de publieke taken in de structuur van EZ kunnen worden ondergebracht. Ook zal een werkgroep worden ingericht voor de personele aspecten van de overdracht, omdat het ministerie en de productschappen ervan uitgaan dat personeel dat bij de taken hoort ook meegaat met de taken. Eind 2012 was het voornemen om een afgerond beeld te hebben per maart Communicatie Het productschap communiceert intensief met het bedrijfsleven in alle stadia van het besluitvormingsproces. Hierdoor verkrijgt het productschap input in het kader van de beleidsontwikkeling. Zo zijn medewerkers veelvuldig aanwezig bij uiteenlopende sectorbijeenkomsten (zelf georganiseerde informatiedagen en workshops, open dagen, lezingen etc). Bij de programmering van onderzoek is sprake van een bottom up werkwijze. Ondernemers oefenen invloed uit via regionale programmeringscommissies. Het PA besteedt veel aandacht aan het bekend maken van resultaten van beleid. Zo wordt onder andere ten behoeve van de primaire akkerbouw jaarlijks het magazine Akkerland verspreid ( exemplaren). Ontwerpverordeningen worden niet meer alleen in het publicatieblad van de SER gepubliceerd, maar waar nodig ook via vakbladen en de productschapsite onder de aandacht van belanghebbenden gebracht. Verderop in dit jaarverslag wordt op basis van de veel uitgebreidere jaarrekening het financiele beleid verantwoord. Voor alle financiële stukken geldt, dat deze worden opgesteld aan de hand van richtlijnen van de SER. De (herziene) begroting en de jaarrekening worden op de website geplaatst. Per heffing is een heffingsfolder beschikbaar, met daarin een toelichting op activiteiten die met behulp van de heffing worden gefinancierd. Beleidsvoornemens, resultaten en voor het bedrijfsleven relevante ontwikkelingen worden regelmatig via persberichten en weekberichten in de publiciteit gebracht. Verder organiseert het productschap regelmatig bijeenkomsten voor het bedrijfsleven. 10

11 1 Organisatie Bedrijfsvoering In 2007 is gestart met het invoeren van principe XX: Efficiency en effectiviteit van de Code Goed Bestuur product- en bedrijfschappen. Dit principe richt zich op het vergelijken van de prestaties van de schappen, door onder meer het uitvoeren van benchmarking. In deze werkgroep zijn het Productschap Tuinbouw (PT), het Bedrijfschap Horeca, het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD), de Productschappen Vee, Vlees en Eieren (PVE), het HPA (mede namens PW, PDV en PA) en de SER vertegenwoordigd. Aanbesteding Het productschap is als publiekrechtelijke instelling aanbestedingsplichtig volgens de van kracht zijnde Europese richtlijn (EG) 2004/18/EC, Verordening (EG) 2083/2005 en het Nederlands Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten. In 2012 deed deze situatie zich niet voor. Nieuwe activiteiten Als het bestuur besluit tot het verrichten van een substantiële nieuwe activiteit of tot een vergaande aanpassing van een bestaande activiteit, moet het bestuur beargumenteren waarom is gekozen voor een uitvoering door het PA. Het productschap beargumenteert zijn keuze in dergelijke situaties op basis van de elementen die worden genoemd in de PBO-toets. Raadpleging van de achterban kan deel uitmaken van dit proces. Op verzoek van en gefinancierd door de consumptieaardappeltelers (PA Fonds consumptieaardappelen) heeft het productschap AGRIPRINS (AGRarIsche PRijsINformatieSysteem) ontwikkeld, een actueel en landelijk online-prijsinformatiesysteem, waarin aardappeltransac-ties tussen aardappeltelers en afnemers worden ingebracht en kunnen worden bekeken. Het project wordt aangestuurd door vertegenwoordigers van telers (LTO en NAV), beursbesturen van Emmeloord (LNCN) en Goes (vakgroep Akkerbouw ZLTO) en afnemers (VAVI). Het productschap beheert en faciliteert dit project. In 2012 is een jaarrondtest van Agriprins uitgevoerd. (Zie tevens het hoofdstuk Aardappelen en uien.) Samenloop van heffingen In 2008 heeft het bestuur ingestemd met een notitie inzake het voorkómen van samenloop van heffingen. De conclusie van het bestuur was dat samenloop van heffingen helaas niet altijd te vermijden is. Wel dient te worden getracht om de administratieve lasten inzake de samenloop zoveel mogelijk te voorkomen. Rapport van bevindingen Interne AuditDienst (IAD/HPA) De interne toezichthouder IAD/HPA heeft op 2013 aan het Dagelijks Bestuur van het HPA, in zijn hoedanigheid van auditcommissie, rapport uitgebracht over de naleving door de akkerbouwproductschappen van de principes van de Code Goed Bestuur in De verrichte auditwerkzaamheden hebben niet geleid tot signalering van bijzondere aandachtspunten. Administratieve lasten In is een onderzoek gedaan naar de administratieve lasten d.m.v. interviews van bedrijven. Dit was voor het laatst gebeurd in 2004 met betrekking tot het jaar De lasten over 2010 geven ten opzichte van de lasten over 2003 een lichte daling voor het Productschap Akkerbouw te zien ( ,- in 2010 tegenover ,- in 2003). De lagere lasten hebben vooral betrekking op de teeltverordeningen ( ,- in 2003 tegenover ,- in 2010) en zijn aan de volgende factoren toe te schrijven: Minder ontheffingsaanvragen c.q. meldingen. Vereenvoudigingen van ontheffingsaanvragen c.q. meldingen. Ten aanzien van de verordening m.b.t. vergelingsziekte zijn controles op naleving van de regels bij het desbetreffende bedrijf niet meer noodzakelijk als gevolg van het positieve effect van bestrijdingsmiddelen. In 2003 waren de gemeten kosten voor deze controles 9.600,-. Naleving van de verordening m.b.t. wratziekte (lasten 4.300,- in 2003) heeft in 2010 geen administratieve lasten veroorzaakt. 11

12 1 Organisatie Verhoging van het uurtarief van 30,- naar 35,- (ca.15%); in de jaarlijkse schattingen is met deze stijging geen rekening gehouden. Overige verschillen zijn o.m. gevolg van andere voor interview geselecteerde bedrijven. Bij de administratieve afhandeling van de teeltvoorschriften wordt zoveel mogelijk het digitaal uitwisselen en archiveren van documenten toegepast. Hierdoor is de afhandeling efficiënter en sneller. Ook kunnen de betrokken ondernemers bij vragen/verzoeken sneller worden geholpen (zie Teeltvoorschriften). In 2012 hebben in dit verband verder geen relevante wijzigingen plaatsgevonden. 12

13 1 Organisatie Bestuur Het bestuur is paritair samengesteld uit vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers. Het maximaal te benoemen aantal leden van het bestuur bedraagt 25. Het bestuur is het afgelopen jaar drie keer in vergadering bijeengekomen. De benoemende organisaties met het bijbehorende aantal zetels staan vermeld in onderstaand overzicht. Organisaties van ondernemers het kweekbedrijf voor de in artikel 8 van het Instellingsbesluit akkerbouwproductschappen genoemde producten: Plantum NL 1 lid de teelt van akkerbouwgewassen: LTO Nederland 3 leden de handel van de in artikel 8 van het Instellingsbesluit akkerbouwproductschappen genoemde producten: Koninklijke Vereniging Het Comité van Graanhandelaren Nederlandse Aardappelorganisatie Centrale Vereniging voor de Coöperatieve Handel 1 lid 1 lid 1 lid de be- en verwerkende bedrijven ten aanzien van de in artikel 8 van het Instellingsbesluit akkerbouwproductschappen genoemde producten: Vereniging VNO-NCW Vereniging van Nederlandse Fabrikanten van Graanzetmeel Nederlandse Vereniging van Meelfabrikanten Vereniging voor de Aardappelverwerkende Industrie Centrale Vereniging voor de Coöperatieve Industrie Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie Nederlandse Vereniging voor de Bakkerij Nederlandse Brood- en banketbakkers Ondernemers Vereniging Vereniging van de Nederlandse Fabrikanten van Bakkerijgrondstoffen 1 lid 1 lid 1 lid 1 lid 1 lid 1 lid 1 lid 1 lid 1 lid de detailhandel in de in artikel 8 van het Instellingsbesluit akkerbouwproductschappen genoemde producten: Vereniging Centraal Bureau Levensmiddelenhandel 2 leden 13

14 1 Organisatie Organisaties van werknemers: FNV Bondgenoten CNV Vakmensen CNV Dienstenbond De Unie 3 leden 2 leden 1 lid 1 lid De voorzitter wordt benoemd door de Kroon. De gezamenlijke akkerbouwproductschappen hebben dezelfde voorzitter. De secretaris wordt benoemd door het bestuur. Het dagelijks bestuur en de plaatsvervangende voorzitters van werknemers- en van werkgeverszijde worden uit het midden van het bestuur benoemd. De overheid is in het bestuur vertegenwoordigd door de afvaardiging van vertegenwoordigers van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (Ministerie van Economische Zaken) en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Overeenkomstig de bepalingen van de Code Goed Bestuur is een overzicht van bestuursleden alsmede hun nevenfuncties op de website geplaatst. De leden van het bestuur ontvangen een vacatievergoeding en een reis- en verblijfkostenvergoeding voor hun deelname aan bestuursvergaderingen. Het bestuur heeft een verordening vastgesteld waarin vacatiegelden en overige vergoedingen, zoals reis- en verblijfkosten zijn geregeld. Basis voor deze verordening zijn de richtlijnen van SER daaromtrent. De gegevens met betrekking tot de bezoldiging van de voorzitter en de vergoedingen van bestuursleden zijn opgenomen in het hoofdstuk FINANCIEN. Bestuurders streven een duidelijke functiescheiding na tussen hun functie(s) bij het bedrijfslichaam en andere functies. Ter uitwerking hiervan is door het bestuur een protocol opgesteld, dat eveneens is gepubliceerd op de website. Representativiteitsonderzoek Eind 2011 heeft het PA bij de Toezichtkamer van de SER gegevens aangeleverd ten behoeve van de vierjaarlijkse representativiteitstoets van het organisatorisch draagvlak van het PA en de Commissies Vlas en Brood en Banket, zoals verenigd in de dragende organisaties. De Toezichtkamer heeft in 2012 vastgesteld dat de representativiteit voor alle geledingen voldoende is. Secretariaat Ter ondersteuning van het (dagelijks) bestuur en de commissies en werkgroepen beschikt het productschap over een secretariaat, bestaande uit 16,7 formatieplaatsen. Het organisatieschema van het secretariaat is opgenomen in bijlage 3. Van het secretariaat van het productschap maken deel uit de secretaris, de beleidsmedewerkers, de beleidsondersteunende medewerkers, de bakkerijadviseurs en de secretaresses. Een overzicht van de personele samenstelling is opgenomen in bijlage 4. Het secretariaat is belast met het uitvoeren van de werkzaamheden (voorbereidend en uitvoerend), die voortvloeien uit de (wettelijke) taken en verantwoordelijkheden (van het bestuur) van het productschap en de door het bestuur genomen besluiten. De algemene leiding van het secretariaat berust bij de secretaris. Het secretariaat wordt in ruime mate ondersteund door diverse afdelingen van het HPA. Naast een aantal organisatorische en administratieve taken betreft dat met name de afdeling Juridische en Bestuursaangelegenheden, de afdeling Voedsel en Voeding en de afdeling Arbeid.. 14

15 1 Organisatie Verordeningen en besluiten Elke 4 jaar na inwerkingtreding van verordeningen moet het bestuur de bestaansgronden heroverwegen en besluiten over handhaving of intrekking. In 2012 zijn de verordeningen heroverwogen, die sinds de start van het Productschap Akkerbouw (januari 2008) van kracht zijn. Uitkomst van deze heroverweging is dat alle verordeningen een doel dienen dat onverkort moet worden nagestreefd en dat zij daarom moeten worden gehandhaafd. Goedgekeurde en vastgestelde verordeningen en besluiten zijn weergegeven in bijlage 6. Toezicht Het PA kent verschillende toezichthouders. Dit jaarverslag wordt toegezonden aan de SER en de rijksoverheid. Het toezicht kan als volgt worden onderverdeeld: Goedkeuring door de SER is vereist voor de begroting, de jaarlijkse heffingsverordeningen en overige autonome verordeningen. Het Instellingsbesluit bepaalt hoeveel bestuurders door de organisaties van werknemers en van werkgevers benoemd kunnen worden. De SER wijst de werkgeversorganisaties en vakbonden aan, die op basis van hun representativiteit binnen de sector het recht hebben bestuursleden te benoemen. De SER toetst om de vier jaar de representativiteit van deze organisaties. Na inwerkingtreding van de Wijziging van de Wet op de bedrijfsorganisatie (ontwerp 2008) houdt de Toezichtkamer van de SER toezicht op de uitvoering door het productschap van de principes van de Code Goed Bestuur. Deze principes betreffen democratische besluitvorming, transparante onderbouwing van vergoedingen en heffingen, integer handelen, publieke en transparante verantwoording, toegankelijke klachtenbehandeling en adequaat toezicht. Het toezicht bestaat uit de scan van jaarverslagen, periodiek onderzoeken van administratieve lasten, draagvlak en inventarisaties van personele unies. De minister van SZW is politiek verantwoordelijk voor de productschappen. Het productschap legt aan de minister iedere vier jaar verantwoording af over het eigen functioneren. Bovendien stuurt het productschap de minister vierjaarlijks een evaluatie van de autonome verordeningen. Het Ministerie van EZ toetst de fondsheffingen aan de EU-regelingen, opdat ongeoorloofde steun aan het bedrijfsleven wordt voorkomen. Is er volgens het ministerie sprake van een steunmaatregel, dan worden de heffings- en fondsverordening aan de Europese Commissie voorgelegd, alvorens goedkeuring kan plaatsvinden. Voor verordeningen die strafbepalingen bevatten en verordeningen die procedureel niet vooraf zijn aangekondigd in het Mededelingenblad Bedrijfsorganisatie is ook de goedkeuring van de minister(s) nodig. Tuchtrecht Overtredingen van verordeningen van het productschap worden op grond van de Wet Tuchtrechtspraak Bedrijfsorganisatie 2004 tuchtrechtelijk bestraft. Als uit onderzoek blijkt dat sprake is van een overtreding, wordt dit vastgelegd in een berechtingsrapport. Dit rapport wordt door de voorzitter van het productschap voorgelegd aan het Tuchtgerecht, met het verzoek tot berechting over te gaan. Het tuchtgerecht bestaat uit een onafhankelijk rechtsgeleerd voorzitter en 11 leden (sectorgenoten), van wie er 2 per zitting aanwezig zijn. Het HPA heeft het secretariaat van het tuchtgerecht ondergebracht bij de Stichting Instituut voor Agrarisch Recht (IAR) te Wageningen. De Productschappen Akkerbouw, Diervoeder, Wijn, Margarine, Vetten en Oliën, het Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel en het Productschap Tuinbouw maken ook van dit tuchtgerecht gebruik. Mogelijke tuchtrechtelijke maatregelen na overtreding van een verordening zijn: a. berisping b. geldboete van ten hoogste 7.800,- c. openbaarmaking van de uitspraak op kosten van de betrokkene d. het onder verscherpte controle stellen van het bedrijf van betrokkene op diens kosten, voor ten hoogste twee jaren. 15

16 1 Organisatie De geldboete kan geheel of gedeeltelijk voorwaardelijk worden opgelegd. Bij een berisping of bij een boete van minder dan 225,- kan de voorzitter van het tuchtgerecht de zaak zonder zitting afdoen. Als het wederrechtelijk genoten voordeel echter meer is dan 25% van de hoogste geldboete ( 1.950,-), kan de maximale boete ,- bedragen. De uitspraken worden gepubliceerd op de site Nadere bijzonderheden over de in 2012 door het tuchtgerecht behandelde zaken zijn vermeld aan het eind van het hoofdstuk Teeltvoorschriften Bezwaar en beroep Wie het niet eens is met door het productschap genomen besluiten, kan hiertegen bezwaar maken. De wet (Algemene wet bestuursrecht) geeft voor het indienen van een bezwaarschrift een aantal regels, waaronder de regel dat binnen 6 weken na de dag van verzending van het besluit bezwaar gemaakt moet worden. Men kan bezwaar maken tegen opgelegde heffingen, maar ook tegen besluiten, bijvoorbeeld tot het niet verlenen van een ontheffing in het kader van teeltvoorschriften. Indien de indiener van het bezwaarschrift zich niet kan vinden in de beslissing op het bezwaarschrift, bestaat de mogelijkheid om binnen 6 weken na de dag van verzending van de beslissing op bezwaar, beroep in te stellen bij het College van beroep voor het bedrijfsleven te Den Haag. In het verslagjaar zijn naar aanleiding van de op 28 november 2011 opgelegde financierings- en fondsheffingen akkerbouwgewassen 205 bezwaarschriften ontvangen en behandeld. Hiervan zijn er 188 toegewezen (onjuiste bedrijfsgegevens, contributieaftrek); 17 bezwaarschriften zijn afgewezen (verpacht land, het zijn van akkerbouwer, bedrijfsbeëindiging). Alle bezwaarschriften zijn afgehandeld. Er is geen beroep ingesteld bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven. Met betrekking tot een bedrijf dat graan verwerkt in bio-ethanol is het Dagelijks Bestuur (DB) van het productschap van oordeel, dat het bedrijf daarmee valt onder de werkingssfeer van het Productschap Akkerbouw. Het betreffende bedrijf is het daarmee niet eens en heeft in 2010 dan ook hiertegen bezwaar gemaakt. Het bedrijf voert ter zitting onder meer aan, dat de activiteiten van het productschap geen betrekking hebben op dergelijke ondernemingen. Het bedrijf is van mening dat daardoor de toegevoegde waarde van het productschap voor hen nihil is en dat de op te leggen heffingen in strijd zijn met het evenredigheidsbeginsel. Het bezwaar is eind 2010 afgewezen. Begin 2011 heeft het bedrijf tegen deze afwijzing beroep ingesteld. Medio 2011 was een zitting voorzien, maar in verband met de politieke ontwikkelingen aangaande de hervorming van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie is de zaak aangehouden tot het voorjaar

17 Activiteiten Het PA is op tal van gebieden betrokken bij de ontwikkeling van sectorbeleid. Hierover wordt in dit jaarverslag verantwoording afgelegd. Daar waar sprake is van een door het bestuur ingesteld overlegplatform, is de rapportering gekoppeld aan betreffende commissie. Voor het overige is de rapportering gekoppeld aan beleidsthema s. Teelt Teeltvoorschriften Via het productschap kan de akkerbouw zelf voorschriften vaststellen waaraan alle telers zich moeten houden. De geldende voorschriften hebben betrekking op ziekten in gewassen (aardappelen, bieten en uien), onkruiden (knolcyperus en wilde haver), gewasbescherming (spuitkeuring en reiniging van GBM-verpakkingen) en milieu (erosie en coëxistentie). Overtredingen van teeltvoorschriften worden tuchtrechtelijk afgehandeld. (Zie hiervoor de laatste paragraaf van dit hoofdstuk en het hoofdstuk Tuchtrecht.) De voorschriften worden elke vergadering van de Commissie Teeltaangelegenheden (CT) aan de orde gesteld. Indien nodig worden de regels aangevuld, gewijzigd of geschrapt. Telers worden hierover via verschillende media geïnformeerd (kranten, vakbladen, PA-site, brieven en/of mailings). Een belangrijk medium, dat elk voorjaar verschijnt, is Akkerland, het blad van het PA voor alle heffingbetalende akkerbouwers. De transitie naar digitale uitwisseling en archivering bij de administratieve afhandeling van de verordeningen is in 2012 vrijwel afgerond. Hierdoor verloopt de procedure sneller en efficiënter en kunnen de betrokken ondernemers bij vragen/verzoeken sneller worden geholpen. Knolcyperus Doel: Knolcyperus is een zeer hardnekkig onkruid, dat sinds eind jaren zeventig in Nederland voorkomt. Door maatregelen te treffen op besmette percelen/producten, wordt getracht vermeerdering en verspreiding van dit organisme te voorkomen. Uitvoering en resultaat: De uitvoering is gebaseerd op verordeningen van de Productschappen Akkerbouw (PA) en Tuinbouw (PT) en wordt gecoördineerd door het PA. Evenals in 2010 en 2011, werd in 2012 door middel van een persbericht opgeroepen om mee te helpen in de strijd tegen dit onkruid en met knolcyperus besmette percelen te melden. Dit leverde 12 meldingen op. Daarnaast werden 14 meldingen ontvangen van de keuringsdiensten (BKD en Naktuinbouw). Van alle gemelde percelen bleken uiteindelijk 21 daadwerkelijk besmet. Jaarlijkse worden alle besmette percelen geïnspecteerd. In 2012 bleek ruim 34% (+3%-punt) niet te inspecteren, m.n. doordat het in gebruik was als grasland. Van de geïnspecteerde percelen is ruim 55% vrij bevonden. Dit is 6%-punt hoger dan in 2011 en bijna even hoog als in 2009 en Dit duidt op gunstige omstandigheden in mei en juni, de periode waarin de (chemische) bestrijding van het onkruid belangrijk is. Tijdens de jaarlijkse inspecties worden gegevens verzameld op basis waarvan bepaald kan worden welke ondernemers in overtreding zijn en zich moeten verantwoorden voor het tuchtgerecht. In totaal zijn 17 dossiers geselecteerd; deze worden onderworpen aan nader onderzoek. Het effect van de regelmatige en actieve informatievoorziening door PA en PT over hoe het onkruid effectief kan worden bestreden, wordt zichtbaar door een gestage afname van het aantal en de omvang van de teeltverboden (zie tabel). 17

18 2 Activiteiten Teeltverboden (per 31/12) aantal areaal (in ha) 416,11 411,23 421,66 406,94 403,46 344,27 327,68 Jaarlijks worden de resultaten van opsporing en handhaving besproken in de Evaluatie knolcyperus, een overleg met alle betrokken sectoren en uitvoerders. Op advies van dit overleg wordt sinds 2009 een beloningsbeleid gevoerd. De beloning bestaat uit het verlenen van een ontheffing voor de teelt van snijmaïs. Deze mogelijkheid wordt geboden als bij de jaarlijkse inspectie geen knolcyperus wordt gevonden, of na een grondbehandeling met metamnatrium ( natte grondontsmetting ). Ook kan ontheffing voor de teelt van (snij)graan worden verkregen op voorwaarde, dat na de oogst natte grondontsmetting wordt toegepast. In 2012 is dit ook mogelijk gemaakt voor snijmaïs op gescheurd grasland. Het doel is om ook de ondernemers met grasland te stimuleren om het onkruid te bestrijden en daarmee het aantal niet-inspecteerbare percelen te laten dalen. Op het voormalige proefveld in Beilen is in 2012 wederom veldonderzoek gedaan. De resultaten worden begin 2013 besproken en verwerkt in de voorlichting aan ondernemers over de beste bestrijdingsmethoden. Daarbij zal ook de uitbreiding van de toelating van Frontier Optima worden meegenomen, die met jarenlange inzet van PA gerealiseerd is. 2013: Dit jaar zal verder worden gezocht naar mogelijkheden om het beloningsbeleid te verbreden. Ook wordt gepoogd (uitbreiding van) toelatingen van effectieve middelen te verkrijgen, om de ondernemers nog beter te kunnen voorlichten over de beste bestrijdingsmethoden. Vergelingsziekte bij bieten Doel: Vergelingsziekte kan bij bieten de opbrengst en kwaliteit aanzienlijk schaden. Door in de belangrijke teeltgebieden in het voorjaar voorraadbieten met bladvorming te verbieden en zaadteelt van bieten te verbieden of luizenbestrijding te verplichten, wordt voorkomen dat vanuit zieke planten (door luizen) de volgende teelt wordt besmet. Uitvoering en resultaat: Door deze maatregelen en het coaten van bietenzaad komt vergelingsziekte vrijwel niet meer voor. De activiteit van het productschap is beperkt tot het verstrekken van een ontheffing voor de zaadteelt aan één veredelaar. Het teeltvoorschrift wordt door telers en veredelaar echter niet als overbodig beschouwd. 2013: Het voornemen is om in 2013 dit voorschrift te continueren. Wilde haver Doel: Wilde haver is een lastig onkruid door de lange levensduur van het zaad en de snelle vermeerdering. Het is met name schadelijk bij de teelt van zaaigranen. Door de verplichting om wilde haver tijdig te verwijderen en te vernietigen wordt vermeerdering en verspreiding voorkomen. Uitvoering en resultaat: Jaarlijks wordt via de media gevraagd om overtreders te melden, waarna de betreffende telers nog één kans krijgen om aan de regels te voldoen. In 2012 zijn 10 meldingen ontvangen. Sinds 2003 was het laagste aantal meldingen 6 en het hoogste aantal 29. De helft van de meldingen is ook in voorgaande jaren gedaan. Nieuw waren meldingen uit de Noordoostpolder en Opperdoes. De betreffende ondernemers hebben in alle gevallen de wilde haver alsnog bestreden. 2013: De verplichting om wilde haver tijdig te verwijderen en te vernietigen zal ook in 2013 blijven gelden. Goedgekeurd pootgoed Doel: : Kwalitatief goed pootgoed is voor individuele ondernemers een voorwaarde voor een geslaagde aardappelteelt. Voor de Nederlandse aardappelteelt als geheel betekent het een lagere ziektedruk en een beter imago. Voordelen zijn een hogere opbrengst (in gewicht en financieel), minder inzet van gewasbeschermingsmiddelen en betere exportkansen. Telers zijn daarom verplicht om gebruik te maken van goedgekeurd (gecertificeerd) pootgoed. Dit kan aangekocht NAK-pootgoed zijn of eigen pootgoed, vermeerderd onder het TBM- of ATR-regime. 18

19 2 Activiteiten Uitvoering en resultaat: Onder het TBM-regime mogen zetmeelaardappeltelers zelf pootgoed vermeerderen. Ongeveer driekwart van de bijna telers maakt hiervan jaarlijks gebruik. In opdracht van de Stichting TBM worden de gewassen beoordeeld en wordt advies gegeven over de te verwachten pootgoedkwaliteit. Consumptieaardappeltelers kunnen zelf pootgoed vermeerderen onder het ATR-regime. Het aantal ondernemers en het areaal neemt jaarlijks licht toe (zie tabel). Deelname ATR aantal areaal (in ha) De NAK keurt deze gewassen en controleert bij aangifte of wordt voldaan aan de volgende voorwaarden: geen reguliere NAK-pootgoedteelt op het betrokken bedrijf; de teelt vindt plaats binnen 25 km van het vestigingsadres. Handhaving geschiedt jaarlijks op basis van keurings- en beoordelingsgegevens van de NAK respectievelijk de Stichting TBM, en op basis van meldingen. In 2012 zijn 2 meldingen ontvangen tegenover 0 in 2011, 2 in 2010, 0 in 2009, 1 in 2008 en 6 in Daarnaast kwamen uit de gegevens van de NAK 2 overtredingen naar voren van de 25 km-norm bij vermeerdering onder het ATRregime. Deze ondernemers mogen het in 2012 geoogste product niet als pootgoed gebruiken in Naar aanleiding van de ringrotvondsten op Goeree-Overflakkee eind 2011, waarbij signalen waren van het gebruik van ongekeurd pootgoed, zijn inspecties verricht in het gebied. Deze vonden plaats rond het poten (maart/april) en aan het eind van het groeiseizoen (september). Bij de inspectie in het voorjaar is gezocht in het gebied waar de hoogste pakkans werd verwacht. Van de 64 geïnspecteerde bedrijven bleken 7 telers in overtreding; het pootgoed is door de NVWA vastgelegd en afgezet als diervoeder. In september zijn 9 aselecte bedrijven onderzocht door de gegevens van de aardappelteelt vast te leggen en de bewijzen van goedgekeurd pootgoed op te vragen. Bij 4 bedrijven zijn voldoende certificaten overgelegd. Bij 3 bedrijven werden onvoldoende certificaten overgelegd, maar wel facturen. Bij 1 was sprake van onderverhuur en bij de laatste zou sprake zijn van deelbouw. Bij geen van de betrokken ondernemers is gebruik van illegaal pootgoed aangetoond. 2013: Het voornemen is om in 2013 de bestaande regels te continueren en de regels actief en landelijk te handhaven. Verwacht wordt dat met het beschikbare budget zo n 4% van de aardappeltelers kan worden gecontroleerd. Wratziekte Doel: Wratziekte bij aardappelen wordt veroorzaakt door de bodemschimmel Synchytrium endobioticum. Om vermeerdering en daarmee verspreiding van wratziekte tegen te gaan, mogen in grote delen van Nederland slechts rassen worden gebruikt, die resistent zijn tegen of weinig vatbaar voor het in dat gebied voorkomende type (fysio D1, G2/O1 en/of T1). Uitvoering en resultaat: Elk jaar informeert het productschap via Akkerland alle telers over wratziekte, het beleid en de toegestane aardappelrassen. De rassen worden toegestaan op grond van tweejarig laboratoriumonderzoek. De NAK heeft in het seizoen in totaal 610 aardappelpercelen geïnspecteerd op aanwezigheid van verboden rassen. Daarvan waren 25 gelegen in het nieuwe preventiegebied rond Bergeijk i.v.m. de aanwezigheid van wratziektefysio D1. Er zijn geen verboden rassen aangetroffen. Wel werd naar aanleiding van een melding van gebruik van illegaal pootgoed een verboden ras aangetroffen in Drenthe. De betreffende teler moet zich verantwoorden voor het tuchtgerecht. Jaarlijks worden de resultaten van de opsporing en het wratziekteonderzoek besproken in de Evaluatie wratziekte, een overleg met alle schakels in de aardappelketen. 2013: In dit evaluatieoverleg komt het definitieve protocol voor de laboratoriumtoetsing aan de orde. Begin 2013 zal in Akkerland wederom aandacht worden besteed aan de toegestane rassen in de kerngebieden en de uitbreiding van het preventiegebied zuidoost Nederland. 19

20 2 Activiteiten Aardappelmoeheid (AM) Doel: AM wordt veroorzaakt door het aardappelcysteaaltje. Om AM te beheersen mogen aardappelen niet vaker dan één keer in de drie jaar (1:3) op een perceel worden geteeld. Deze vruchtwisselingseis geldt niet voor de zetmeel- en consumptieaardappelteelt in Drenthe e.o. Daarnaast geldt in 5 kleine gebieden, waar veel voortkwekingsmateriaal wordt geteeld, een verbod op aardappelteelt. AM kan alleen worden voorkomen of ingedamd door de regels van het productschap te combineren met andere door de teler te nemen maatregelen, zoals raskeuze, bedrijfshygiëne en inzet van chemische middelen of vanggewassen, zoals aardappelen. Uitvoering en resultaat: De pootaardappelteelt wordt 100% gecontroleerd door de NAK. Bij de consumptie- en zetmeelaardappelteelt wordt op basis van meldingen gehandhaafd. In 2012 zijn geen meldingen ontvangen. In het gebied Opperdoes kunnen overtredingen ook door de jaarlijkse kartering worden achterhaald. Deze zijn in 2012 echter niet geconstateerd. In bepaalde situaties kan ontheffing worden verkregen en telers met vroege aardappelen kunnen jaarlijks deelnemen aan de vroegrooiregeling. In 2012 zijn 88 (2011: 79) ontheffingen verstrekt en werd met 74 (2011: 68) percelen deelgenomen aan de vroegrooiregeling. De redenen waarvoor het vaakst ontheffingen zijn verstrekt zijn oud grasland, herindeling bedrijf en aardappel als vanggewas. Voor het vanggewas zijn in het verslagjaar 16 ontheffingen (in totaal ruim 23 ha) verstrekt aan in totaal 12 ondernemers. In 2011 betrof het 8 ondernemers met ruim 22 ha. 2013: Het voornemen is om in 2013 de bestaande regels te continueren. Erosie Zuid-Limburg Doel: Akker- en tuinbouwpercelen in het Zuid-Limburgse heuvellandschap zijn bij regenbuien gevoelig voor erosie. Om dit te voorkomen moeten afhankelijk van gewas, hellinglengte en hellingspercentage maatregelen worden genomen, zoals bewerking, wissen van sporen en inzaaien van een bodembedekker. Vanaf 18% helling is alleen exploitatie als grasland toegestaan. Uitvoering en resultaat: Het PA en het PT hanteren dezelfde regels. Het PA coördineert de uitvoering. De provincie Limburg is toezichthouder en controleert jaarlijks op akker- en tuinbouwbedrijven. Indien ondanks de maatregelen toch erosie optreedt, is melding bij het productschap verplicht. In teeltjaar 2012 (najaar 2011 t/m oogst 2012) zijn in totaal 3 meldingen ontvangen en zijn corrigerende maatregelen getroffen. Als oorzaak werd veel neerslag, al dan niet in combinatie met afstroming van een bovenliggend perceel, gemeld. Sinds 2009 ligt de nadruk bij erosiebestrijding op het toepassen van niet-kerende grondbewerking (NKG) in combinatie met een bodembedekker. Ploegen is onder voorwaarden (nog) toegestaan. Eén van die voorwaarden is dat het ploegen moet worden gemeld bij het productschap. In teeltjaar 2012 zijn 220 meldingen ontvangen. Daarnaast zijn 10 ontheffingen aangevraagd en verstrekt in verband met de aanleg van een gasleiding, wortelonkruidbestrijding en deelname aan het project Bodembreed. In 2012 zijn alle dossiers van de toezichthouder over vermeende overtredingen in teeltjaar 2011 beoordeeld. Bij 3 dossiers is duidelijk sprake van overtreding van de erosieregels. De dossiers van vermeende overtredingen in teeltjaar 2012 worden begin 2013 verwacht. Vervolgens zal worden beoordeeld of er voldoende basis is voor een tuchtrechtzaak of dat kan worden volstaan met een waarschuwing. De erosieregels maken deel uit van de Cross Compliancevoorwaarden voor EU-steun. Een bewezen overtreding kan daarom leiden tot korting op de bedrijfstoeslag en eventueel op andere steunregelingen. De 5 overtredingen in 2011 zijn beboet met kortingen. 2013: Jaarlijks worden beleid en resultaten van de handhaving besproken in de Evaluatie erosie, een overleg tussen uitvoerders en betrokken belangenorganisaties. Op basis daarvan wordt de uitvoeringsinstructie geactualiseerd en worden afspraken gemaakt over handhaving. Begin 2013 zal vooral aandacht worden besteed aan vernieuwing van de erosieregels op basis van nieuwe inzichten. Naar verwachting worden de nieuwe regels eind 2013 van kracht. Coëxistentie Doel: In de verordening worden regels gesteld aan de teelt van genetisch gemodificeerde organismen (ggo s), naast gangbare en biologische gewassen. Het betreft o.a. verplichtingen om ggo-teelt te melden en het toepassen van isolatieafstanden tot gelijksoortige niet-ggo gewassen. De regels gelden met ingang van 1 januari Uitvoering en resultaat: Aanleiding tot het in werking laten treden van de regels was het voornemen van BASF om haar ggo-aard- 20