Super Student schiet te hulp! magazine van Saxion. Geen idee hoe je toekomst eruit ziet? English pages! Take a look on page 36

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Super Student schiet te hulp! magazine van Saxion. Geen idee hoe je toekomst eruit ziet? English pages! Take a look on page 36"

Transcriptie

1 magazine van Saxion januari #4 English pages! Take a look on page Tips Minder mailen, meer drinken 22 Reportage Studenten bestrijden ramp 30 Interview Thijs werd per ongeluk professioneel gamer Geen idee hoe je toekomst eruit ziet? Super Student schiet te hulp!

2 TAKEN 3 WIN MET SAX Wil je zien hoe voormalig CIA-agent Bryan Mills zijn eigen hachje red dit keer? SAX geeft twee vrijkaarten weg voor de film Taken 3. Hoe je deze kan winnen? Beantwoord de volgende vraag: wat is de naam van de acteur die Bryan Mills speelt? het antwoord voor 31 januari naar sax@saxion.nl. Vergeet niet je contactinformatie (in elk geval een telefoonnummer) te vermelden en zet Take 3 in het onderwerp van de mail. Tickets zijn alleen geldig voor Wolff Cinestar in Enschede. Mail & win Ontdek jouw master aan de Universiteit Leiden Masterdag 6 februari unileidenmasters.nl Bij ons leer je de wereld kennen HELP DIEREN IN NOOD, OOK BIJ U IN DE BUURT WORD DONATEUR OF KOM IN ACTIE! Vele dieren leiden een buitengewoon beroerd bestaan; ook in Nederland. Ze worden opgesloten in veel te kleine hokken, ernstig mishandeld, of zonder pardon op straat gezet. Stichting DierenLot trekt zich het lot van deze dieren aan en wil hen graag helpen en vraagt daarbij om uw steun! Dan helpt u, samen met Stichting DierenLot, lokale en regionale dierenhulpverleners in Nederland.

3 magazine van saxion inhoud 3 Colofon SAX is een redactioneel onafhankelijke uitgave van Saxion. SAX wordt gratis verspreid onder studenten en medewerkers van Saxion in de vestigingen Deventer, Enschede, Apeldoorn en Hengelo. SAX verschijnt negen keer per jaar. Het dagelijks nieuws over Saxion en het hoger onderwijs lees je op Je vindt SAX ook op Twitter (@Sax_nu) en Facebook (Sax Media). Redactiesecretariaat Postbus 501, 7400 AM Deventer Handelskade 75, kamer B Abonnementen/toezending communicatie@saxion.nl Hoofdredactie Thijs Klaverstijn, Wendy van Til , sax@saxion.nl Eindredactie Désirée van Hattum info@vanhattumtekst.nl Aan dit nummer werkten mee Elke Agten, Anne Berentsen, Jasper Brester, Mandy van Dijk, Miriam Kuiper, Yvonne van de Meent, Ricco van Nierop, Nicolien Oldeman en Thijs Tomassen Fotografie Tessa Wiegerinck (cover), Toma Tudor, Auke Pluim Vormgeving Sanna Terpstra, Marije van der Veen, Twin Media bv Drukwerk MediaCenter Rotterdam Advertenties Bureau van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort Volgende Sax 17 februari Beeldmateriaal en teksten mogen alleen met toestemming van de redactie door derden worden gereproduceerd Inhoud 4 Warming-up Voorwoord, opinie en Hier is dat feestje 6 Interview Super Student schiet studenten te hulp! 10 Achtergrond Zeventien? Dan geen biertje 12 Belicht 13 Column Anne 14 Tips Minder mailen, vaker plassen en zelf je koffie halen 16 Kennis Coole shirts door slimme materialen 18 Opinie 19 Stage Communiceren in het Chinees met vertaal-app 20 Ingezoomd 22 Reportage Studenten oefenen rampbestrijding 25 Column Inke 26 Forum 28 Passie Boulderen: klimmen met je vingers 29 Oud-student 30 Interview Thijs werd per ongeluk professioneel gamer 33 Mededelingen 34 Cool Stuff 36 International Visiting student enclave in Gronau Rode onderwerpen: op de cover

4 4 warming up magazine van saxion opinie poll sax.nu + - Denk jij dat een docent met mastergraad beter is dan een docent zonder? Lage rente De rente op studieschuld is in 2015 historisch laag! Je betaalt maar 0,12 procent rente over je studielening en prestatiebeurs. In 2014 was het rentepercentage ook al laag, maar met 0,81 procent wel iets hoger. De lage rente is niet alleen gunstig voor de huidige studenten, maar ook voor studenten die dit jaar afstuderen of stoppen. Het percentage voor die groep staat namelijk vijf jaar vast. Medezeggenschap Voor het eerst neemt een internationale student zitting in de medezeggenschapsraad. Natuurlijk een triomf. Maar hoe gaat dat straks in de praktijk? Spreekt elk CMR-lid goed genoeg Engels? Worden alle ingediende stukken vertaald, zodat het internationale lid ook voor honderd procent kan deelnemen? Wij houden ons hart vast en vragen ons af of de internationale student straks goed kan meedoen. Ja 28,7% Geen mening Nee 65,3% 6% in beeld Hier is dat feestje! Wat Broederschap Nescio en Pro Deo Waar Rijkmanstraat 10, Deventer Wanneer 11 december 2014 Wie Blije verenigingsleden Waarom Studentenvereniging Pro Deo en Nescio zijn officieel een broederschap aangegaan. Samen zetten ze zich in voor studentenstad Deventer.

5 FOTOGRAFIE TOMA TUDOR 5 Ingezonden Aan de redactie van Sax, Hierbij onze reactie op het artikel in Sax: Tentamenfraude verzwijgen zou dom zijn. Hierin wordt o.a. het verantwoordelijkheidsbesef van surveillanten nogal ongenuanceerd aan de orde gesteld. De schrijver vraagt zich af of dat wel altijd aanwezig is. Op deze vraag gaan we later nader in. De schrijver stelt ook dat mensen die via een uitzendbureau ingehuurd worden, niet dezelfde binding met Saxion zouden hebben als werknemers met een dienstverband. Voor alle duidelijkheid merken wij op dat surveillanten wel degelijk een dienstverband zijn aangaan, met zowel het uitzendbureau (direct) als Saxion (indirect). Zij voelen zich uitermate verantwoordelijk voor de juiste gang van zaken tijdens het uitvoeren van hun taak als surveillant. Nieuwe surveillanten worden ingewerkt door een ervaren collega. Zij krijgen een uitgebreide instructie over de regels (vermeld in de OER) die worden toegepast tijdens de tentamens. Daarnaast wordt er veel aandacht besteed aan de meest voorkomende en bekende vormen van fraude die studenten hanteren. Tijdens gezamenlijke vergaderingen en digitale bijscholing (die de surveillant pro Deo bijwoont) worden de problemen die zijn opgetreden, geëvalueerd. De grote opkomst en gedrevenheid om de taken optimaal uit te voeren, zijn blijken van motivatie, betrokkenheid en verantwoordelijkheidsgevoel. Van surveillanten die niet voldoen aan de eisen van het toetsbureau, wordt het dienstverband beëindigd. Er zijn goede en minder goede surveillanten; deze gradatie doet zich in elke beroepsgroep voor, ook bij docenten. Uiteraard blijft surveilleren mensenwerk. Dit impliceert dat niet ieder geval van fraude ontdekt zal worden, ook al is men nóg zo alert. In toetsperioden wordt door roosterplanners, toetsbureaus en surveillanten topsport bedreven om soms honderden toetsen per dag in goede banen te leiden. Dit is alleen mogelijk met goed gemotiveerde en flexibele surveillanten met verantwoordelijkheidsgevoel. Studenten die (proberen te) frauderen, halen willens en wetens het niveau en de kwaliteit van de opleiding én de waarde van hun diploma omlaag. Kennelijk leven we in een maatschappij waar zelfs onze hoogopgeleiden er niet voor terugdeinzen te frauderen. Fraude is van alle tijden, hoort men vaak. Wij hopen dat fraude op Saxion tot de verleden tijd gaat behoren. Leden van de Klankbordgroep Surveillanten Saxion Enschede. voorwoord thijs en wendy Koffiedik? Nieuwe ronde, nieuwe kansen. Of eigenlijk gewoon: een nieuw jaar. Naast alle goedbedoelde voorspoedwensen en voornemens zijn wij vooral benieuwd wat het nieuwe jaar aan nieuws zal brengen. Waar zal 2015 bekend om worden? Gaan de studiefinanciering en het leenstelsel ook dit kalenderjaar domineren? Een deel is te voorspellen. Zo zullen er vast weer zaken zijn voor het College van Beroep voor de examens en zijn er opnieuw ontwikkelingen rond de studiefinanciering. We weten ook zeker dat studieverenigingen weer flink wat studieactiviteiten en anderen gezelligheden zullen organiseren. Waarschijnlijk zitten we niet verlegen om partyfoto s en -filmpjes. Daarnaast verwachten we dit jaar in elk geval nieuws over de nieuwbouwprojecten van Saxion in Enschede en Apeldoorn. We weten nu bijvoorbeeld al dat er straks bij de opening van de pabo in Enschede een knalfeest komt. We voorspellen dat de introductie in Enschede volgend jaar weer op dinsdag begint We bestuderen hier natuurlijk het koffiedik, dus pin ons er niet op vast. Of het nu gaat om een gevalletje tentamenfraude, om medezeggenschap binnen de school of om een akkefietje van een studentenvereniging in de binnenstad, Sax.nu en Sax magazine brengen ook dit jaar de feiten en werpen een kritische blik op alles wat in en om Saxion gebeurt. Daarbij zijn we niet kinderachtig, we zijn ook kritisch op onszelf. Zie bijvoorbeeld de ingezonden brief op deze pagina. We kunnen dat allemaal niet doen zonder dat jullie ons op de hoogte brengen én een oogje in het zeil houden. Attendeer ons dus vooral op die spelfout op Sax.nu, maar liever nog: meld het ons als er iets gaande is waarvan meer Saxionners moeten weten. En voor de rest wensen we jullie vooral een fijn jaar toe, waarin je natuurlijk SAX met veel plezier leest! Thijs Klaverstijn en Wendy van Til Hoofdredacteuren SAX

6 6 interview super student magazine van saxion Kai Vermaas gebruikt eigen ervaringen om studenten te helpen Twijfel over je toekomst? De Super Student helpt!

7 TEKST WILLEM KORENROMP FOTO S TESSA WIEGERINCK 7 Als een superheld helpt hij studenten zich een idee te vormen over het leven na de studie. Niet voor niets noemt Kai Vermaas (23) zich de Super Student. Met workshops en videocursussen schiet hij lotgenoten te hulp om, zoals hij zegt, studenten zin te geven in hun toekomst. Als Super Student wil je studenten zin geven in hun toekomst. Hoe is dat idee ontstaan? Dat ontstond twee jaar geleden, toen ik zelf met een probleem zat. Ik studeerde psychologie aan de UT. Tijdens een tentamenweek zat ik met een huisgenoot af te geven op het onderwijssysteem. Die huisgenoot stelde mij toen de vraag waarom ik eigenlijk studeerde. Daar kon ik geen antwoord op geven. Ik was alleen bezig met het halen van mijn diploma. Dat diploma was voor mij het eindpunt, verder keek ik niet. Terwijl een studie eigenlijk een opstapje is naar de toekomst. Maar van die toekomst, van alles wat er zou gebeuren na mijn studie, had ik geen flauw idee. Dat maakte me onzeker. Daardoor had ik weinig zin in mijn toekomst. Op dat moment besefte ik dat ik verkeerd bezig was. Wat heb je toen gedaan? Op de opleiding psychologie heb ik geleerd dat je om te weten wat je wilt eerst jezelf moet kennen. Ik heb mijn studie daarom op pauze gezet en ben een traject ingegaan om mezelf te ontwikkelen. Ik ben een jaar bestuur gaan doen en heb congressen gevolgd waarbij je jezelf beter leert kennen. Op een van die bijeenkomsten kwam ik in contact met David de Kock. Bij hem heb ik de cursus Succes Ik heb mijn studie op pauze gezet en ben een traject ingegaan om mezelf te ontwikkelen door eigen creatie gevolgd. David inspireerde me zo dat ik op hem afgestapt ben en heb gezegd: gast, ik wil jouw baan. We zijn uiteindelijk gaan samenwerken. Net als hij ging ik mensen begeleiden. Zat ik plotseling op een congres mensen met relatieproblemen te helpen, terwijl ik kort daarvoor nog een zesjesstudent was. Aan het eind van het congres werd ik beoordeeld als beste coach. Later ben ik samen met David en Arjan Vergeer het concept 365 Dagen Succesvol begonnen. Ook daarbij heb ik mezelf beter leren kennen. Zo heb ik door in mezelf te investeren geleerd wat ik wilde doen: mensen helpen. Toen ben ik teruggekomen op een afspraak die ik met mezelf had gemaakt: als ik er via deze route achter zou komen wat ik met mijn toekomst wilde, dan zou ik me de komende jaren inzetten om hetzelfde voor andere studenten te doen. En zo was de Super Student geboren. Yes! Ik geef nu workshops aan studenten. Ik probeer ze te inspireren en te helpen hun weg te vinden. Niets nieuws, alleen bestond dit nog niet voor studenten. Er zijn wel coachingspraktijken die iets soortgelijks aanbieden, maar die snappen vaak de problemen waar studenten mee zitten niet. Omdat ik zelf student ben sta ik er middenin. Ik begrijp ze wel!

8 8 interview super student magazine van saxion Bij Super Student denk je aan iemand die alleen maar goede cijfers haalt. Maar op dat vlak deed je het helemaal niet zo super Juist daarom heb ik deze naam gekozen. Cijfers maken namelijk geen zak uit. Veel studenten zijn onzeker omdat ze slechte cijfers halen, maar dat zegt in mijn ogen niets over hoe super iemand is. Mijn definitie van een Super Student is iemand die weet wat hem of haar zinvol maakt, die dat naar de buitenwereld kan communiceren en die weet wat hij wil bereiken en hoe hij daar moet komen. Pas als je dat kunt, kun je betekenisvol zijn voor de maatschappij. Veel studenten twijfelen over hun toekomst. Jij deed dat ook. Hoe zet je die knop om? Ik vertel mijn eigen verhaal. Ik snap waar studenten mee zitten omdat ik het zelf heb meegemaakt. Je kunt er voor kiezen om uit die situatie te stappen door aan jezelf te werken of je kunt het in je blinde vlek zetten: veilig doorstuderen. Dan loop je wel tegen problemen aan op het moment dat je op zoek gaat naar werk. Dat lijkt me niet zo n slim plan. De Super Student biedt hulp bij het werken aan jezelf. Er zijn drie stappen die daarbij moeten worden gezet. Stap een is zinvol worden: weten wie je bent en wat je kunt. Stap twee is zinnen geven. Het is leuk om te weten wie je bent en wat je kunt, maar dat moet je ook duidelijk kunnen maken aan een ander, anders kom je nergens. De derde stap is zin hebben in de toekomst. Vergelijk dat met op vakantie gaan. Er zijn twee momenten waarop je daar het meest zin in hebt: het moment dat je boekt en het moment dat je je koffers pakt. Dat is waar stap drie over gaat: een plan maken voor de toekomst én de eerste stappen van het plan zetten. Je weet immers niet hoe iets gaat zijn als je niet begint. Veel mensen blijven hangen in de planfase, maar pas als je de eerste stappen zet, verandert alles en leer je echt. Veel studenten willen feesten en alles van het studentenleven meemaken, terwijl thuis van ze wordt verwacht dat ze presteren. Daarom is stap twee ook zo belangrijk, zinnen geven. Hoe denk je dat mijn ouders reageerden toen ik vertelde dat ik mijn studie op pauze ging zetten? Ik heb ze goed kunnen uitleggen waarom ik deze beslissing nam. Als je duidelijk kunt maken dat een bestuursjaar niet alleen voor de leuk is, maar dat het je op den

9 9 duur ook aan een baan helpt en dat je er leert samenwerken met anderen en er praktijkervaring opdoet Je scoort later echt niet alleen punten met kennis, maar ook met hoe goed je met collega s omgaat en hoe je samen met een team mooie dingen neerzet. Op school wordt wel kennis bijgebracht, maar hoe je die kennis moet toepassen leer je vaak niet op een opleiding. In die persoonlijke ontwikkeling probeert de Super Student te helpen. Op de website van de Super Student staan succesverhalen van studenten die je hebt geholpen. Welk verhaal is jou het meest bijgebleven? Ik heb een keer in Maastricht een workshop Leren inspireren gegeven. Een studente gaf aan dat ze het idee had dat ze enorm succesvol zou kunnen zijn, maar dat haar iets in de weg stond. Ze wist alleen niet wat. Samen met een paar andere meiden hebben we dat na afloop van de workshop geprobeerd uit te zoeken. Uiteindelijk kwamen er allerlei problemen van vroeger naar boven. Die hebben we uit de weg kunnen ruimen. Dat was een heel emotioneel gebeuren. Iedereen stond erbij te janken, ikzelf ook. Het raakte me echt. Dat meisje heeft na die workshop besloten haar leven anders in te richten. In mijn ogen is zij het levende bewijs dat dit programma werkt. Wat betekende dat moment voor jou persoonlijk? Toen ik met de Super Student begon leek het mij vooral leuk om met studenten te werken en ze te helpen bij bepaalde ideeën. Wanneer je dan ziet dat je iemand zo kunt raken dat ze haar leven verandert, dat doet echt iets met je. Het geeft ook aan dat de Super Student echt werkt. Daar ben ik ook van overtuigd. Financieel levert de Super Student nog weinig op, maar als je ziet wat voor een impact dit heeft, wat voor waarde en betekenis dit voor mensen heeft, dat vind ik veel belangrijker. Veel mensen blijven hangen in de planfase, maar pas als je de eerste stappen zet, verandert alles en leer je echt Welke tips heb je voor studenten die op zoek zijn naar hun weg? De enige manier om je toekomst te voorspellen is door m zelf te creëren. Dat vind ik een mooie uitspraak. Als je voor jezelf bepaalt waar je naartoe wilt, dan ga je vanzelf het pad zien dat er naartoe leidt. Een andere tip: wees niet volledig, maar wees interessant. Dat geldt vooral voor sollicitaties. Veel mensen willen op hun cv laten zien wie ze zijn en wat ze allemaal kunnen, maar voor een bedrijf is dat niet interessant. Een bedrijf denkt: wat kun jij voor mij betekenen? Je levensverhaal wordt pas interessant als je daadwerkelijk een collega bent.

10 10 achtergrond alcohol 18+ magazine van saxion Geen grote problemen bij handhaving NIX18 Even was het schrikken toen begin 2014 de minimumleeftijd voor alcoholconsumptie naar achttien werd verhoogd. Studenten die eerst wel mochten drinken, moesten opeens op hun tellen passen. Veel eerstejaars die het feestgedruis van de HOI indoken, deden dat noodgedwongen nuchter. Maar hoe lastig was het nu eigenlijk, die verhoging van de leeftijdsgrens?

11 TEKST THIJS KLAVERSTIJN 11 In veruit het grootste deel van Europa ligt de wettelijke leeftijdsgrens voor het kopen en consumeren van alcohol op achttien jaar. Maar in onze buurlanden België en Duitsland, en bijvoorbeeld ook in Luxemburg, kun je op je zestiende rustig een biertje in de kroeg bestellen. Veel achttienminners vragen zich daarom af waarom ze als Nederlander de pineut zijn. De grens van achttien jaar is niet zonder reden gekozen, hoewel 24 eigenlijk meer voor de hand zou liggen, vinden de verslavingsexperts van Jellinek. Kijken we puur naar de schade aan het lichaam, dan had de wetgever eigenlijk voor 24 jaar moeten kiezen. De hersenen ontwikkelen zich namelijk tot het 24ste levensjaar. Achttien is dus eigenlijk nog aan de milde kant. HOI Tijdens de HOI wordt, net als bij elke andere introductieperiode voor hogescholen en universiteiten, traditioneel aardig wat alcohol verwerkt door eerstejaarsstudenten. Dit jaar moest voor het eerst een deel van de eerstejaars van de alcohol afblijven. We hebben natuurlijk sterk gelet op leeftijd door gekleurde polsbandjes te gebruiken, zegt Monique Stam, manager van het Studiesuccescentrum. Ik heb geen signalen opgevangen dat de NIX18-regel als probleem werd ervaren. De stemming zat er bijvoorbeeld op de woensdagavond tijdens de barbecue in Deventer goed in en de bar heeft een goede omzet gedraaid. En dat was echt niet alleen te danken aan de bierverkoop. Doegroepleiders waren vooraf door de organisatie van de HOI geïnstrueerd over de handhaving door de politie. Zowel van de kant van de politie als van de studenten zijn geen klachten binnengekomen. Stam: Om geen risico te lopen hebben we zelfs ook afgezien van het uitdelen van gratis bier dat zogenaamd alcoholvrij zou zijn, maar toch nog een klein percentage alcohol bevatte. We hebben afgezien van het uitdelen van gratis bier dat alcoholvrij zou zijn Introductiekampen van studieverenigingen bleek in sommige gevallen een lastiger verhaal. Ver weg van de school, geïsoleerd op een kampeerboerderij, wordt er minder gecontroleerd en de achttienplussers kopen toch wel kratjes bier voor zichzelf. Je doet er alles aan, maar het is lastig om te voorkomen dat minderjarigen alcohol drinken, zegt een bestuurslid. Als je toch iemand betrapte, dan kreeg hij of zij een enorme schop onder de kont. Feestjes Buiten de introductiekampen is het voor verenigingen stukken eenvoudiger zich aan de nieuwe alcoholregels te houden. Hoewel het juist ook weer gecompliceerder kan zijn, zoals bij sociëteit De Generaal in Enschede. Bij feestjes en borrels die daar worden georganiseerd, moeten de verenigingen zelf voor personeel, muziek, bar en bhv zorgen en zelf het deurbeleid regelen. Daar zijn al snel tien mensen voor nodig. Om het zich wat makkelijker te maken, hebben veel verenigingen daarom een contract gesloten met uitgaansgelegenheid Aspen Valley, zodat ze zich niet om bijzaken, zoals leeftijdscontrole, hoeven te bekommeren. Dat brengt wel een probleem mee, want Aspen Valley heeft inmiddels besloten geen minderjarigen meer toe te laten. Een deel van de leden kan daardoor niet naar feestjes van de eigen vereniging. Studie- en studentenverenigingen in Deventer kost het weinig moeite achttienminners bij de alcohol weg te houden. Dat hoeven ze namelijk niet zelf te doen. Voor feestjes maken we gebruik van externe locaties, zegt Job Klinkhamer, voorzitter van Pro-ACT en lid van BestuursOverleg Studieverenigingen Saxion (BOSS). De verantwoordelijkheid ligt bij de horecagelegenheid. Bovendien zijn de verenigingen in Deventer niet heel erg groot. We kennen elkaar, dus er is voldoende sociale controle. Dat beaamt ook Paulien Mantel, voorzitter van studentenvereniging Nescio. Iedereen kent elkaar binnen de vereniging aangezien we niet veel leden hebben. Als het nodig is delen we polsbandjes uit, bij feestjes bijvoorbeeld. We hebben het afgelopen jaar geen incidenten gehad.

12 In Belicht laten deskundigen van Saxion hun 12 belicht licht schijnen over een actuele kwestie. magazine van saxion Superbacterie Wil je mensen de stuipen op het lijf jagen? Laat het woord superbacterie vallen. Vorige maand werd een superbacterie gevonden in het water bij Rio de Janeiro, waar in 2016 olympische sporters zullen zeilen en windsurfen. Petra Juffer, docent/onderzoeker aan de opleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek, over het gevaar van superbacteriën. promoveerde ze aan de Vrije Universiteit op dit onderzoek. Een superbacterie wordt vaak gevonden in ziekenhuisafval, maar is nu dus ook aangetroffen op de Braziliaanse Flamengo Beach. Volgens onderzoekers komt dat doordat zeventig procent van het afvalwater van Rio de Janeiro in de baai van Guanabara wordt geloosd, precies op de plek waar in 2016 olympische wedstrijden zullen worden gehouden. De superbacterie die in Rio de Janeiro is gevonden is de Klebsiella pneumoniae carbapenemase (KPC). Carbapenemase is een enzym dat meerdere soorten antibiotica kan afbreken, waarmee de bacterie immuun is voor de meest gangbare antibiotica. Resistentie Voor Petra Juffer bij Saxion als docent/ onderzoeker aan de slag ging, was ze als analist werkzaam in een laboratorium voor microbiologie en infectieziekten. Een van de dingen die ze daar deed was het screenen van patiëntenmaterialen op bepaalde superbacteriën. Daarna studeerde ze bewegingswetenschappen en deed ze onderzoek naar de biologische effecten van bewegen (sporten) op de adaptatie van spieren en botten. Eind 2013 Besmetting met een superbacterie hoeft niet gevaarlijk te zijn, maar het brengt veel stress mee Besmetting met een superbacterie hoeft niet gevaarlijk te zijn, zegt Juffer, maar het brengt veel stress mee. Je kunt namelijk niet onmiddellijk worden behandeld. Het antibioticum dat voor de behandeling nodig is, is niet altijd snel te krijgen. Daarbij zijn artsen ook voorzichtig met het gebruik van extreme antibiotica om te voorkomen dat bacteriën een resistentie ontwikkelen. Bacteriën zijn eencellige micro-organismen die zich snel kunnen delen. Een antibioticum is gemaakt om bacteriën te vernietigen. Juffer: Maar een bacterie heeft net als de mens, hoewel simpeler, ook een afweermechanisme. Bacteriën ontwikkelen een enzym om zich te beschermen. Het afmaken van een antibioticakuur is dan ook belangrijk. Anders loop je de kans dat de bacteriën die je wilt vernietigen overleven. En zoals wij immuun zijn voor waterpokken als we ze eenmaal hebben gehad, worden bacteriën immuun voor antibiotica. Op termijn ontstaat dan een superbacterie.

13 TEKST THIJS KLAVERSTIJN 13 column anne Op de tenen getrapt Een bacterie heeft net als de mens, hoewel simpeler, ook een afweermechanisme De trein: een moderne dierentuin met een schouwspel aan slechte manieren, dramatische hygiëne, niet onder stoelen of banken gestoken paringsgedrag en andere rariteiten. Bij elkaar voldoende om een boek over vol te schrijven, zeker als je net als ik minimaal tien uur in de week op het spoor doorbrengt. Op een koude, druilerige avond begin november kreeg ik te maken met de grootste rariteit tot nu: de man die het voor elkaar krijgt in zijn eentje maar liefst vier stoelen bezet te houden in de overvolle spitstrein tussen Zwolle en Enschede. De mensen die derdeklas moeten staan, doen nog liever dat dan dat ze naast de meneer in kwestie gaan zitten. Ik ben er daar eentje van. Waarom? De man, type ambtenaar met negen-tot-vijf-buikje en laptoptas, gaat als barefooter door het leven. Dus nadat hij de hele dag met zijn blote poten op het perron, in het park en in het mannentoilet heeft gestaan, legt hij diezelfde twee blote poten op de treinstoel tegenover hem... Risico s Superbacteriën worden meestal geassocieerd met ziekenhuizen. Dat is deels terecht en deels onterecht. Onderzoekers denken dat de baai in Rio is besmet door afvalwater van zieken- en verzorgingshuizen, zegt Juffer, maar antibiotica worden ook veel gebruikt in de veeteelt. Alleen wordt bij ziekenhuizen vaker getest op superbacteriën, waardoor ze daar ook vaker worden ontdekt. Mensen die besmet raken met een superbacterie kunnen ziek worden. Je moet dan denken aan maag-, long- en urineweginfecties. Het zijn de kwetsbare groepen die het meest risico lopen, zoals ouderen, baby s en mensen die al ziek of nog herstellende zijn. Maar ook topsporters vormen een risicogroep volgens Juffer. Intensieve lichamelijke inspanning gaat ten koste van het immuunsysteem. Juffer: Het klinkt wel heel spannend, maar gezonde mensen hoeven zich eigenlijk niet druk te maken. Wel kun je drager van een superbacterie zijn. Dus als je net gezwommen hebt in die baai bij Rio de Janeiro is het niet slim om bij je zieke opa langs te gaan. Op Twitter beklaag ik me in 140 tekens over het feit dat hij en zijn voeten vier stoelen in beslag nemen, waarna ik de volledige Nederlandse en Belgische barefoot-community over me heen krijg. Ze verenigen zich om mij aan te vallen op het feit dat ik het maar asociaal vind. Van vijf man tegelijk krijg ik dingen als van welke planeet kom jij!? te horen. De opmerkingen die ik naar m n digitale hoofd geslingerd krijg zijn niet mager. Blijkbaar ben ik vies, want ik draag schoenen. Bah, dat kan toch echt niet! Want het is toch logisch, dat op blote voeten lopen? Het is toch vanzelfsprekend dat je er alles aan doet om je bloedsomloop te stimuleren en te aarden in Moeder Planeet? Plotseling ben ik een minderheid. Van welke planeet ik kom? Die van de schoenendragers. Die waar het al twijfelachtig is om met teenslippers een supermarkt binnen te gaan. Die waar wij algemene én ongeschreven fatsoensregels hebben om een lijn te trekken tussen al onze verschillende persoonlijke voorkeuren. Ik word aangevallen door een extreme minderheid over iets dat voor deze minderheid vanzelfsprekend is, maar onbegrip oplevert bij de rest van de samenleving. Wat moet ik hier nu mee? Het is niet dat ik er om heb gevraagd. De vanzelfsprekendheid van het onderwerp en de opdringerigheid van het bijbehorende volk doen me ergens aan denken Gelukkig hebben Jehova s nog het fatsoen om aan te bellen. Anne Berentsen is derdejaarsstudent Media, Informatie en Communicatie

14 14 service gezond op het werk magazine van saxion Hoe blijf je gezond achter je beeldscherm? Minder mailen, vaker plassen en zelf je koffie halen Onderuithangend in je stoel of opgevouwen over je tablet een werkstuk typen? Als je het niet te lang achter elkaar doet kan het geen kwaad. Bij langer dan twee uur aan een beeldscherm werken zijn een goede lichaamshouding en een optimale werkplek belangrijk. Tips voor de computerwerker.

15 TEKST MANDY VAN DIJK FOTO S ISTOCK 15 Tintelende handen, een stijve nek, gespannen schouders en hoofdpijn. Het zijn klachten die kunnen zijn veroorzaakt door een verkeerde computerwerkhouding. HRM-adviseur Ria Hoekman heeft twee basistips voor gezond werken: afwisseling en beperking. Zo is meer dan zes uur beeldschermwerk per dag te veel en is twee uur achter elkaar door werken het maximum. Maar ze heeft meer tips en trucs: Pauzeren Zorg voor afwisseling door korte pauzes in te lassen. Bespeur je bij jezelf een neiging om door te werken zonder pauze, dwing jezelf dan met de volgende trucs om toch af en toe achter de computer vandaan te komen. Drink veel. Als je de hele dag aan de computer werkt, is het goed om er voor te zorgen dat je regelmatig moet opstaan en lopen. Als je veel drinkt, moet je ook vaker plassen, en dus ook vaker lopen. Uitgelezen moment om meteen even je schouders, armen en benen los te schudden. In het verlengde daarvan: haal zelf je koffie en thee. Vertel lieve collega s of medestudenten die aanbieden een bakkie voor je te halen dat je met ze meeloopt. Als je je laat bedienen kom je in de verleiding langer door te werken dan goed voor je is. Nog een manier om er voor te zorgen dat je moet lopen: print af en toe iets uit en loop naar de printer. Voor medewerkers: stuur geen mailtje naar je collega, maar loop naar hem of haar toe. Dat is niet alleen goed voor je gezondheid, het is ook goed voor de sociale verhoudingen en kan voor het werk zelfs efficiënter zijn. Bewust worden Ben je je ervan bewust hoe je zit en hoe lang je al (zo) zit? Jezelf dat af en toe afvragen kan al helpen. Speel je piano, keyboard of orgel? Houd er rekening mee dat dit afgaat van je computertijd omdat dit in dezelfde houding gebeurt als beeldschermwerk. Tijdig een seintje krijgen wanneer het tijd is voor een pauze? Installeer een anti-cans (RSI)-programma. De beeldschermtachograaf, te vinden op MijnSaxion, is gratis. Zit je in de stress en wil je niets liever dan doorwerken om je opdracht af te krijgen? Neem juist dan een korte pauze. Stress zorgt er voor dat je eerder klachten krijgt. Werkplek en werkhouding Niet elk meubilair is geschikt voor het typen van een hele scriptie. In de bibliotheek van Saxion Deventer zijn werkplekken met verstelbare stoelen en verstelbare bureaus. Er zijn meer plekken van dit type gepland. Zet je voeten plat op de grond, in een hoek van negentig graden met je onderbenen. Leg ook je onderarmen in een hoek van negentig graden met je bovenarmen op het werkblad. Heb je even niet de beschikking over een bureau en werk je tijdelijk op een bank of in een stoel? Doet dat niet te lang, zeker niet langer dan twee uur. Houd je laptop of tablet niet op schoot, maar zet hem op een tafel. Een tablet wordt meestal tussen duim en wijsvinger vastgehouden (de pincetgreep) wat een zware belasting is voor je arm en schouder. Colleges duren over het algemeen geen uren. Daarom is het daar iets minder erg als je in oude zitgewoontes vervalt. Maar ook in de collegezaal is houding belangrijk. Zit rechtop met je benen naast elkaar en je voeten op de grond. Ga niet in je stoel hangen. Een tablet vasthouden is een zware belasting voor je arm en schouder Veel medewerkers maken gebruik van flexplekken. Vaak hebben die een verstelbare stoel, maar nog niet alle plekken hebben een in hoogte verstelbaar bureau, terwijl de hoogte van het werkblad wel belangrijk is. Geleidelijk vervangt Saxion alle niet-verstelbare bureaus door bureaus waarvan het werkblad hoger of lager kan worden gezet. HRM De dienst HRM van Saxion biedt faciliteiten voor alle medewerkers, zoals gezondheidschecks, werkplekonderzoeken en trainingen voor het houdingsen bewegingsapparaat (Tigra). Afgelopen jaar waren de gezondheidschecks het populairst: 114 medewerkers vroegen die aan. Een half dozijn Saxionners deed de Tigra-training en een achttal vroeg om een werkplekonderzoek.

16 16 kennis coole shirts magazine van saxion winnaar RAAK award Succesproject van prijswinnend RAAK-project uitgelicht Met coole shirts de markt op Dat een afstudeeronderzoek jaren later nog een staartje kan krijgen bewijst het project Onderzoek naar het effect van Phase Change Materials in kleding van oud-studenten Evelien Westerhof, Eliza Bottenberg en Johan Schenke. In 2010 ontwierpen zij een prototype van een shirt dat de huidtemperatuur verlaagt. En nu? De markt op!

17 TEKST ELKE AGTEN FOTO TOMA TUDOR 17 Even terug naar begin. Met het project Materialen in Ontwerp (MiO) wilde Kenniscentrum Design & Technologie in 2009 ontwerpers stimuleren nieuwe wegen in te slaan en kansrijke innovaties van de grond te krijgen. Door tal van positieve reacties uit de industrie en mooie ideeën die voortvloeiden uit dit project kwam er al snel een vervolg in de vorm van MiO deel 2. Hier bogen ontwerpers zich over de vraag: wat kun je nu eigenlijk met biopolymeren en smart materials? Er zijn veel gegevens over deze materialen beschikbaar, maar niet in een vorm waar creatieve ondernemers iets mee kunnen. Voor het project werd daarom onder andere het Book of Ideas geraadpleegd. Dit boek geeft antwoord op vragen als: wat kan wel en wat kan niet met dit materiaal? Dat geeft ondernemers de mogelijkheid buiten de gebaande paden te treden. RAAK-award Hoewel MiO2 ook al jaren geleden is afgesloten, werd het in november dit jaar beloond met de RAAK-award, een prijs die in het leven was geroepen om praktijkgericht onderzoek aan hogescholen in de spotlights te zetten. De RAAK werd voor de vierde keer uitgereikt en leverde Saxion een geldbedrag van euro op. Het RAAK-project MiO2 stond zo aan de basis van een nieuwe generatie ondernemers die ontwerpen vanuit de kracht van slimme materialen. Phase Change Materials Een van de deelnemers van MiO2 was afstudeerder Evelien Westerhof. Samen met stagiaires Eliza Bottenberg en Johan Schenke deed zij onderzoek naar het effect van phase change materials (pcm s) in kleding. Doel? Het ontwikkelen van methoden om de effecten van kleding gevuld met pcm s kwantitatief vast te stellen. Ze ontwierp een shirt-prototype gevuld met Thermusol, een pcm gebaseerd op zouthydraten. Uit een test tijdens sporten bleek dat de pcm s in de kleding een daling van de huidtemperatuur gaven. Dat zou een basis kunnen zijn voor veel innovatieve ideeën. De markt op! Een van de bedrijven die destijds meewerkten aan het project was Salca, producent van meerdere soorten Thermusol. Directeur Gerard Oortman: We zijn wel vaker betrokken bij proefprojecten van Saxion. Thermusol is de productnaam van het door ons geproduceerde pcm dat wij voornamelijk toepassen in complete producten voor de bouw. Het gebruik van dit materiaal in textiel is eigenlijk een soort spin-off van ons bestaande product. Samen met PROTEQ bodygear, een bedrijf gespecialiseerd in het ontwikkelen en produceren van kogelvrije vesten, zijn we nu bezig vesten op de markt te brengen gevuld met een soort koelelementen op basis van een pcm. Doordat dit materiaal er voor zorgt dat het lichaam afkoelt, is het bijvoorbeeld zeer geschikt om in de zomer door politieagenten te worden gedragen. Ook bedrijven waar de werknemers in een warme omgeving moeten werken kunnen baat hebben bij dit product. Branko ter Mors, technisch manager van PROTEQ bodygear: Het prototype dat de Deze ontwikkeling is basis voor veel innovatieve ideeën Phase change materials Phase change materials (pcm s) zijn veelgebruikte materialen die bijvoorbeeld worden toegepast in vloerverwarming en/of verkoeling. Pcm s, ook wel fase-overgangsmaterialen genoemd, worden gebruikt voor het opslaan van energie. Ze onttrekken warmte uit de omgeving en hebben zodoende een verkoelend effect. oud-studenten van Saxion hadden ontworpen was getest tijdens het sporten. Hoewel dit een goede manier was om te kijken of Thermusol de huidtemperatuur verlaagt, vroeg ik me af of het wel mogelijk was dit op de markt te krijgen. Sporters willen tijdens het sporten zo weinig mogelijk gewicht met zich meedragen. Vandaar dat een shirt gevuld met thermusol mij niet direct aansprak. Maar door dit onderzoek is wel duidelijk geworden dat plaatsing van de pcm s in kledingstukken de huid afkoelt. Erg interessant natuurlijk. Dat biedt allerlei mogelijkheden die we in samenwerking met Salca nu aan het uitwerken zijn. Het product dat we hebben geproduceerd is af en verkoopbaar. Nu nog een partij vinden die het commercieel op de markt wil brengen.

18 18 opinie yvonne van de meent magazine van saxion Er ontstaat dus weer een selectiejungle waarin scholieren met een vlekje buiten de boot dreigen te vallen De stiekeme comeback van de studentenstop Afgelopen jaar hadden strijders voor toegankelijk hoger onderwijs het druk met het redden van de niet meer te redden basisbeurs. Daardoor hadden ze geen oog voor de opmars van de studentenstop, die de toegankelijkheid misschien wel sterker bedreigt. Studentenstops, bestaan die dan nog, zullen jullie denken. Dat was toch iets uit de jaren zeventig? Inderdaad. Voor opleidingen als geneeskunde en tandheelkunde geldt sinds de jaren zeventig een numerus fixus. Omdat de arbeidsmarkt in die tijd overstroomd dreigde te raken met artsen werd het aantal eerstejaars gemaximeerd en moesten de instromers loten voor een studieplaats. Zo ging dat aan de universiteiten. In het hbo ging het er heel anders aan toe. Sociale academies, hts en en heao s bepaalden zelf wie werd toegelaten zoals middelbare scholen nog steeds doen. Omdat in de jaren zeventig en tachtig steeds meer jongeren wilden doorleren had het hbo de studenten voor het uitzoeken. De populairste opleidingen pikten de studenten met de beste papieren in: vwo ers en havisten met hoge cijfers voor vakken als wiskunde en economie. Havisten met een minder zwaar vakkenpakket dropen af naar het mbo. Aan deze selectiepraktijken kwam in 1992 een eind toen het recht op toelating in de wet (WHW) werd vastgelegd. Alleen opleidingen die onder hun eigen populariteit dreigden te bezwijken mochten de instroom beperken. Door een numerus fixus in te stellen waarbij de schaarse studieplaatsen werden verloot. Van die mogelijkheid is tientallen jaren mondjesmaat gebruik gemaakt. Tot in 2011 numerus fixus-opleidingen studenten zelf mochten gaan selecteren. Sindsdien groeit het aantal studentenstops spectaculair. Vooral in het hbo. Dit jaar hebben meer dan 200 opleidingen een studentenstop ingesteld, waarvan 144 hbo-bachelors. Twee jaar geleden waren dat er nog 67. Saxion heeft drie fixusopleidingen, maar Inholland, Fontys, de Hanzehogeschool en de HAN hebben er tien of meer. De Hogeschool van Amsterdam en de Hogeschool Utrecht spannen de kroon met 21 en 27 studentenstops. Daarbij zitten niet alleen hippe studententrekkers als Communication & Multimedia Design, maar ook doodgewone studies als accountancy en maatschappelijk werk die helemaal niet kampen met grote capaciteitsproblemen. Zij gebruiken de numerus fixus om ongemotiveerde studenten te weren of zwakke studenten de deur te wijzen. Oneigenlijk gebruik dat in de hand wordt gewerkt door prestatieafspraken over het verhogen van het studierendement. Numerus fixus-opleidingen hanteren zelfbedachte selectiecriteria. De een neemt reken- en taaltoetsen af, de ander toetst de motivatie en de derde aast op studenten in spe met kennis van de beroepspraktijk. Er ontstaat dus weer een selectiejungle waarin scholieren met een vlekje buiten de boot dreigen te vallen en waaraan terughoudende hogescholen zich binnenkort niet meer kunnen onttrekken. Want welke hogeschool wil opgescheept worden met kneusjes die door de concurrent zijn afgewezen? Zo ver is het gelukkig nog niet. De sluipende ondermijning van de toegankelijkheid van het hoger onderwijs kan nog best een halt toegeroepen worden. Als het hbo het wil, is het oneigenlijk gebruik van de numerus fixus volgend jaar al de wereld uit. YVONNE VAN DE MEENT IS FREELANCE ONDERZOEKSJOURNALIST

19 TEKST MIRIAM KUIPER stage 19 We communiceren via een vertaal-app Draaikracht meten in het Chinees We gebruiken een vertaal-app op de telefoon 1Je komt uit Estland en studeert in Nederland. Waarom? Ik heb Nederlandse vrienden en vind Nederlanders erg aardig. Daarnaast vind ik het land zelf ook erg leuk. Ik studeer hier elektrotechniek. Ik heb voor Saxion gekozen vanwege het internationale programma, maar ook omdat de studie elektrotechniek hier meer praktijkgericht is dan in Estland. Elvia Sober 2Hoe bevalt je stage in China? De mensen zijn hier heel vriendelijk en helpen graag. Ze willen zelfs mijn tas voor me dragen. Chinezen zijn ontzettend trots op hun geschiedenis en vertellen daar graag over, wat ik erg leuk en interessant vind. Ik woon op de campus van de universiteit van Nanjing. Door de week werk ik op de universiteit aan mijn opdracht over torque-sensoren. 3Torque-sensoren? Een torque-sensor is een sensor die de kracht meet die nodig is om rotaties te maken. De sensor is er al. Mijn taak is een koppeling tussen de sensor en de computer tot stand te brengen zodat de gemeten data kunnen worden overgezet en verwerkt. Het is een project waar ik in mijn eentje aan werk. 4Werk je de hele dag aan je onderzoek? Nee, ik krijg ook les in Chinees. Per dag werk ik ongeveer acht uur op de universiteit en daarnaast krijg ik individueel taalles. Dat is erg belangrijk om hier goed te kunnen werken, want de Chinezen spreken nauwelijks Engels. Zelfs de professor spreekt onvoldoende Engels. 5Is dat niet lastig communiceren? Ik kan inmiddels kleine zinnetjes zeggen in het Chinees, maar door mijn Estse accent zijn die voor de Chinezen toch moeilijk te verstaan. We gebruiken daarom een vertaal-app op de telefoon. Daardoor kunnen we toch goed met elkaar communiceren. Leeftijd 21 jaar Studie Elektrotechniek Stageplaats Nanjing, China 6Zien ze je hier als stagiair of als toerist? Mijn medestudenten nemen me vaak mee naar voor Chinezen bekende restaurants. Of naar bars of clubs. Daar drinken ze uit kleine glaasjes die ze meteen achterover slaan. Ik zie vooral de plekken waar de Chinezen trots op zijn. Als buitenlander val ik trouwens wel op. Ik word best vaak nagestaard.

20 20 ingezoomd magazine van saxion Gooi- en smijtwerk op het ijs Levend kegelen en fluitketelcurling. Dat waren twee van de activiteiten tijdens de Student Only Ice Games op de Oude Markt in Enschede vorig jaar december. Voor de feestdagen was er op het plein een kunstijsbaan aangelegd waarop ook studenten mochten genieten van het vertier dat ijs biedt. Het team van studievereniging SAMM (van de academie Mens en Maatschappij) was het meest bedreven in het gooi- en smijtwerk op het ijs. Zij wonnen er twee meter bier mee en een schaal warme hapjes.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?"

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent? Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer "Welkom:..." Introductiefase: 1. "We gaan vandaag proberen te voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?" 3. Discussie:...

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Interview met de Nederlandse studenten in de werkgroepen.

Interview met de Nederlandse studenten in de werkgroepen. Wie zijn wij: Daag! Mijn naam is Jorrit en ik ben 23 jaar jong. Ik ben geboren en getogen in Leeuwarden. Ik zit nu in het 2e jaar van de lerarenopleiding Economie. Bij deze wil ik jullie veel plezier en

Nadere informatie

Voor iedereen die een gelukkig en succesvol leven niet aan het toeval wil overlaten

Voor iedereen die een gelukkig en succesvol leven niet aan het toeval wil overlaten Voor iedereen die een gelukkig en succesvol leven niet aan het toeval wil overlaten Anderen over het werk van David en Arjan: Met hun boek en hun seminars maken De Kock en Vergeer heel Nederland gelukkig.

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

Project Alcohol 2014

Project Alcohol 2014 Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Burn-out: een geluk bij een ongeluk

Burn-out: een geluk bij een ongeluk Burn-out: een geluk bij een ongeluk Als ik Els (39) voor het eerst spreek, is zij al bijna een jaar thuis vanwege een burn-out. Ze werkt zeven jaar als communicatiemedewerker voor een sportbond wanneer

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...

Nadere informatie

Wat? Ambers mond valt open. Krijg ik dertigduizend euro? De notaris knikt. Dat klopt. Gefeliciteerd. Liz weet ook niet wat ze hoort.

Wat? Ambers mond valt open. Krijg ik dertigduizend euro? De notaris knikt. Dat klopt. Gefeliciteerd. Liz weet ook niet wat ze hoort. Een erfenis Dag dames, kan ik iets voor u doen? Amber kijkt Liz even aan en zegt dan: Ik heb hier een afspraak met de notaris. Mijn naam is Amber Overgauw. De vrouw kijkt op haar beeldscherm. Ik zie het,

Nadere informatie

BINNENSUIS Jehudi van Dijk

BINNENSUIS Jehudi van Dijk BINNENSUIS Jehudi van Dijk Op het toneel staat een vrouw. Ze draagt gewone kleren en ze heeft een horloge om. Ook staat er een stoel en een prullenbak en ligt er een pluisje op de grond. Ik denk altijs

Nadere informatie

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Inleiding. Veel plezier!

Inleiding. Veel plezier! Inleiding In dit boek lees je over Danny. Danny is een jongen van 14 jaar. Er zijn veel dingen die Danny verkeerd doet. Hij rent door de school. Hij scheldt zomaar een klasgenoot uit. Of hij spuugt op

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

September de maand van weerbaarheid

September de maand van weerbaarheid September de maand van weerbaarheid Het thema van deze maand is weerbaarheid. Het komt steeds vaker voor in het nieuws, kinderen die gepest worden. Vaak sta je als ouder machteloos. Hieronder volgt een

Nadere informatie

WAARSCHUWING. Als je wilt dat in je leven niets verbetert, leg dit boek dan NU weg. Het is niets voor jou. Koop een fles champagne en ga het vieren.

WAARSCHUWING. Als je wilt dat in je leven niets verbetert, leg dit boek dan NU weg. Het is niets voor jou. Koop een fles champagne en ga het vieren. WAARSCHUWING Als je wilt dat in je leven niets verbetert, leg dit boek dan NU weg. Het is niets voor jou. Koop een fles champagne en ga het vieren. INLEIDING Je herkent het vast: je stond met een glas

Nadere informatie

1 Lezen. 1.1 Lezen wat er staat. Lees eerst de tekst goed door en probeer dan de vragen hieronder te beantwoorden.

1 Lezen. 1.1 Lezen wat er staat. Lees eerst de tekst goed door en probeer dan de vragen hieronder te beantwoorden. 1 Lezen 1.1 Lezen wat er staat Lees eerst de tekst goed door en probeer dan de vragen hieronder te beantwoorden. Leren kun je op allerlei manieren doen. Je kunt een opleiding of cursus volgen, maar je

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Jong en veelbelovend

Jong en veelbelovend Jong en veelbelovend Geen bedrijf kan zonder jong talent. Ook Facilicom niet. Maar in tijden van krimp is het moeilijk om plekken voor hen te creëren. Hoe gaan jonge talenten hiermee om? Denken ze een

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Masters hangen aan Eelco's lippen...

Masters hangen aan Eelco's lippen... Masters hangen aan Eelco's lippen... De spanning voor het WK-Masters in Lyon loopt bij de deelnemers aan Project 2015 al danig op. Daarom hebben we Eelco gevraagd of hij een keer met ons wilde praten over

Nadere informatie

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Anne: Onderwijsassistent (MBO niveau 4) Lisa: Onderwijsassistent (MBO niveau 4)

Anne: Onderwijsassistent (MBO niveau 4) Lisa: Onderwijsassistent (MBO niveau 4) Anne: Onderwijsassistent (MBO niveau 4) Ik kreeg vanaf de eerste dag een fijn gevoel bij deze school. Er hangt een gezellige sfeer. Je wordt goed opgevangen door de docenten. Als je ergens mee zit kan

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Eindverslag SLB module 12

Eindverslag SLB module 12 Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.

Nadere informatie

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde

Nadere informatie

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel

Nadere informatie

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg!

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! leuk en zinvol werk passend bij wat jij kunt gezelligheid met collega s je eigen salaris verdienen Jo Arts, assistent-kok: Van thuis zitten word

Nadere informatie

5 manieren om je eigen pad te bewandelen

5 manieren om je eigen pad te bewandelen 5 manieren om je eigen pad te bewandelen Hierbij het nieuwe artikel met als onderwerp: 5 manieren om je eigen pad te bewandelen. Het is geschreven door wandelcoach Tineke Franssen. Tineke wandelt al een

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Leerstijlentest van David Kolb Davy Jacobs, GDD1B

Leerstijlentest van David Kolb Davy Jacobs, GDD1B Leerstijlentest van David Kolb Davy Jacobs, GDD1B Inleiding Mensen, studenten dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Als je dat weet, begrijp je beter waarom een student iets aanpakt,

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen?

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen? Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vorige week zijn we begonnen met voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het

Nadere informatie

Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen?

Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen? Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen? Vooraf Oud en nieuw is leuk en gezellig: oliebollen eten, spelletjes doen, televisie kijken, met zijn allen aftellen tot twaalf uur en vuurwerk afsteken.

Nadere informatie

Timemanagement? Manage jezelf!

Timemanagement? Manage jezelf! Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord Verwachtingen van klanttest De klanttest Ontwikkelplan

Inhoudsopgave. Voorwoord Verwachtingen van klanttest De klanttest Ontwikkelplan Klanttest. Inhoudsopgave Voorwoord Verwachtingen van klanttest De klanttest Ontwikkelplan Voorwoord In blok 2 hebben we een klanttest uitgevoerd om te kijken of er vraag is naar het ontwikkelingsplan.

Nadere informatie

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen.

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Leerstijlentest van David Kolb Mensen, scholieren dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Voor

Nadere informatie

De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008. Het wonder komt ongemerkt je geest binnen wanneer die even pas op de plaats maakt en stil is.

De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008. Het wonder komt ongemerkt je geest binnen wanneer die even pas op de plaats maakt en stil is. De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008 Lieve mensen, Allereerst wens ik iedereen een vreugdevol nieuw jaar toe. Misschien begin je dit jaar met de beste voornemens, zoals altijd en heb je bewust gekeken naar

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

KIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING

KIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING 1. DE HERSENEN 1.1 HOE ZIEN HERSENEN ERUIT? VRAAG WIE KAN VERTELLEN WAT HERSENEN ZIJN? VRAAG HEBBEN KINDEREN KLEINERE HERSENEN DAN GROTE MENSEN? 1.2 WANNEER GEBRUIK JE ZE?

Nadere informatie

A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik

A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik Mediawijsheid A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik Ik heb samen met de kinderen een gesprek gevoerd over de sociale media en het internet gebruik. Ik heb voor mezelf thuis een

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Kinderen. Hoe Yulius kinderen met autisme kan helpen

Kinderen. Hoe Yulius kinderen met autisme kan helpen Kinderen Hoe Yulius kinderen met autisme kan helpen Voor wie is dit boekje? Je hebt dit boekje gekregen omdat je autisme hebt of omdat je nog niet zeker weet of je autisme hebt. Je bent dan bij Yulius

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

DURF JIJ DE STAP AAN?

DURF JIJ DE STAP AAN? DURF JIJ DE STAP AAN? Naar leerjaar 3 vmbo op De Groene Campus www.degroenecampus.nl De Groene Campus: een leuke school met een goede sfeer D foto nog maken - food - design - groen - sport e Groene Campus?

Nadere informatie

Musical De Eendenclub verdwaalt

Musical De Eendenclub verdwaalt Pagina 1 van 9 Musical De Eendenclub verdwaalt Normale versie voor 3 typetjes (Otto/Elle/Izzi) Een eigen productie van Recrateam Zang: Leonie van Gent en Martijn Boer Stemmen op de cd-versie: Martijn Boer

Nadere informatie

Open dag 05oktober. Apeldoorn. saxion.nl/opendagen

Open dag 05oktober. Apeldoorn. saxion.nl/opendagen Open dag 05oktober Apeldoorn saxion.nl/opendagen Plattegronden Locatie Apeldoorn Ingang KE.05 KE.09 Centrale hal / Split-level K2.07 K2.25 K2.37 1 e & 2 e verdieping K3.07 3 e verdieping Legenda K0 (Begane

Nadere informatie

Naam opleiding: Molecular Science & Technology. Toelating

Naam opleiding: Molecular Science & Technology. Toelating Naam opleiding: Molecular Science & Technology Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Ria Massy. De taart van Tamid

Ria Massy. De taart van Tamid DE TAART VAN TAMID Ria Massy De taart van Tamid De taart van Tamid 1 Hallo broer! Hallo Aziz! roept Tamid. Zijn hart klopt blij. Aziz belt niet zo dikwijls. Hij woont nog in Syrië. Bellen is moeilijk in

Nadere informatie

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl http://www.edusom.nl Actielessen Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Nieuwe woorden Grammatica: werkwoorden in de verleden tijd Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente

Nadere informatie

ipad enquête - ouders - 18 reacties (van 29 ouders)!

ipad enquête - ouders - 18 reacties (van 29 ouders)! 18 responses View all Publish analytics 18 responses ipad enquête - ouders - 18 reacties (van 9 ouders) Summary View all responses Publish analytics In welke mate ziet u uw zoon of dochter de ipad thuis

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost Jouw praktische weg naar het hbo Onderdeel van AOC Oost 2014 2015 2Informatie Het Groene Lyceum 2014-2015 Lekker praktisch bezig zijn maar wel op een hoog niveau. Is dat ook voor jou de leukste route naar

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

De studiebelasting voor Werktuigbouwkunde bedraagt gemiddeld 42 uur per week. Wiskunde is wel een

De studiebelasting voor Werktuigbouwkunde bedraagt gemiddeld 42 uur per week. Wiskunde is wel een Naam opleiding: Werktuigbouwkunde Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen kan

Nadere informatie

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 2 april 2011 Jeroen Neef: betontimmerman met diploma Prefab fundering met IJB Smartfoot Uitvoerder Cees

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Dat had ik nooit gedacht en nog steeds kan ik het niet zo goed bevatten.

Dat had ik nooit gedacht en nog steeds kan ik het niet zo goed bevatten. Wow! 17.597,14 euro in drie dagen... Dat had ik nooit gedacht en nog steeds kan ik het niet zo goed bevatten. 17.597,14 euro in drie dagen tijd... de meeste mensen zouden hier een heel jaar voor moeten

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

maart 2015 Schoonmaken is echt een vak pagina 6 Nieuwe regels voor uw pensioen pagina 4 Pensioenleeftijd naar 67. En nu? pagina 8

maart 2015 Schoonmaken is echt een vak pagina 6 Nieuwe regels voor uw pensioen pagina 4 Pensioenleeftijd naar 67. En nu? pagina 8 Pensioen krant maart 2015 Schoonmaken is echt een vak pagina 6 Nieuwe regels voor uw pensioen pagina 4 Pensioenleeftijd naar 67. En nu? pagina 8 Pensioenheld De website legt alles duidelijk uit Karin Kars

Nadere informatie

R O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl

R O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl R O S A D E D I E F Arco Struik Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl In de winkel 3 Bart 5 Een lieve dief 7 De telefoon 9 Bij de dokter 11 De blinde vrouw 13 Een baantje 15 Bijna betrapt

Nadere informatie