(61! -- I62! -- Octrooiraad

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "(61! -- I62! -- Octrooiraad"

Transcriptie

1 Octrooiraad noi A Terfnzageleggmg nu 7S13137 Nederland (19] NI [54] Werkwijze voor het bereiden van D-alankieverbindingen. [St] Int.Cl 2.: C07C101/08, A61K31/1951! C07B23/0G.!71] Aanvrager: Merck & Co., Inc. te Rahway, New Jersey, Ver.Siv.Am, (74] Gem.: Dr. J.6. Frielink c.s. NEDERLANDSCH OCTROOIBUREAU Joh. de Wittlaan 15 's-gravenhage. (211 Aanvrage Nr, (22] Ingediend 10 november (32] Voorrang vanaf 20 november (33) Land van voorrang: Ver. St. v. Am. (US). (31 ] Nummer van de voorrangsaanvrage: !23 -- (61! -- I62! -- (43! Ter image gelegd 24 mei De aan dit blad gehechte stukken zijn een afdruk van de oorspronkelijk ingediend beschrijving met conclusie(s) en eventuate tekening(sn).

2 NoO s 11^.975 Merek & Co.» inc., te Bahwa^, New Jersey, Ver.Si.v*Amerika Werkwjjze voor het bereiden ran D-alanineverbindingen. De uitvinding heeft betrekking op een. werkwijze voor bet bereiden van 3-fluor-D-alanine en de daarmee analoge deuteroverbinding, welke produkten krachtige antibacteriële middelen zijn die van waarde zijn voor wat betreft het remmen van de groei van pathogene bacteriën van zowel de gram-positieve als gram-negatieve soort. Meer in het bijsonder heeft de uitvinding betrekking op een werkwijze voor het bereiden van or-d-alanineverbindingen door middel van een asymmetrische bereidingswijze waarbij fluorpyrodruiveiizuur omgezet wordt met een optisch-actief D-amine, zoals bijvoorbeel D- ^-methylbenzylamine, waardoor een overeenkomstig ketimine wordt verkregen dat vervolgens met een als reductiemiddel dienend alkalimetaalboorhydride of -boordeuteride, zoals bijvoorbeeld natriumboorhydride of natriumboordeuteride, wordt gereduceerd tot een N-(D- oc-methylbenzyl)-derivaat, welk derivaat tenslotte in het 3- fluor-d-alanine of 2-deutero-3- fluor-d-alanine kan worden overgevoerd. Volgens de werkwijze van de uitvinding wordt een optischactieve D-amineverbinding>, zoals bijvoorbeeld D-o -methylbenzylamine, R(D)- enylglycine of 1-amino-(S)-2-r(R)-1-hydroxyethyl]indoline, omgezet met fluorpyrodruivenzuur, en wel bij voorkeur in een oplossing van een kleine alkanol, zoals bijvoorbeeld ethanol of isopropanol. De omzetting wordt aanvankelijk in de koude uitgevoerd, waarna het reactiemengsel de gelegenheid wordt geboden om op onge-

3 veer kamertemperatuur te komen» onder welke omstandigheden de omzetting in het algemeen in een periode van een uur blijkt te zijn vol- : tooid. Het op deze wijze gevormde D-ketimine, zoals bijvoorbeeld het 2-(D- a-methylbenzylimino) 3-fluorpropionzuur of 2-*(D~<x-carboxybenzylimino) 3-fluorpropionzuur, wordt daarna omgezet met een als reduc-. 5 tiemiddel dienend alkalimetaalboorhydride,, bij voorkeur in een isopropanoloplossing bij C. Onder deze omstandigheden blijkt da reductie van het D-ketimine in ongeveer 3 uren praktisch te zijn voltooid. In het algemeen verdient het de voorkeur om voor de daaropvolgende hydrogenolysetrap rechtstreeks gebruik te maken van de ver- 10 kregen oplossing van het gereduceerde produkt, hoewel het ook mogelijk is om de oplossing tussentijds eerst nog met water te verdunnen» Op een soortgelijke wijze kan het D-ketimine worden omgezet met een alkalimetaalboordeuteride onder de omstandigheden zoals die ; 15 in de bovenstaande beschrijving zijn aangegeven voor de omzetting met het alkalimetaalboorhydride, waarna de oplossing die het geredu^ ceerde (gedeutereerde) produkt bevat als zodanig in de daaropvolgend de hydrogenolysetrap kan worden gebruikt of waarbij naar verkiezing eerst het gedeutereerde produkt kan worden ge'isoleerd zodat bij- 20 voorbeeld het 2-deutero-(D-a-methylbenzyl) 3*"fluor~D-alahine of 2-deutero-N-(D- a-carboxybenzyl) 3-fluor-D-alanine wordt verkregen. V: Een oplossing van het bovenstaande aan het stikstofatoom ge- ' substitueerde derivaat in ethanol of isopropanol, welke oplossing ; desgewenst met water kan zijn verdund, wordt hierna met waterstof onder een verhoogde druk van bijvoorbeeld 2,8 kg/cm omgezet, en wel in aanwezigheid van een hydrogeneringskatalysator zoals bijvoorbeeld palladiumhydroxyde-op-houtskool. Bij deze omzetting wordt de substituent aan het stikstofatoom afgesplitst en nadat de opname van de waterstof is opgehouden wordt de katalysator afgefiltreerd 30 en wordt het filtraat onder verminderde druk drooggedampt. Eet residu wordt tenslotte uit een waterige oplossing van isopropanol herkristalliseerd en geeft daarbij als produkt het 3-fluor-D-alanine of 2-deutero-3-fluor-D-alanine. De volgende voorbeelden verduidelijken de werkwijzen volgens ; !37 : 2

4 de uitvinding en dienen in generlei opzicht als beperkend te worden aangemerkt» VOORBEELD X. Een koude oplossing van 12,1 g D» oi-methylbenzylamine in 100 ml isopropanol wordt langzaam toegevoegd aan een oplossing van 5»3 g fluorpyrodruivenzuur in 250 ml isopropanol» terwijl tijdens het toevoegen de temperatuur van het mengsel op 0 C wordt gehandhaafd. Dan laat men de oplossing op een temperatuur van 25 C komen en houdt men het mengsel gedurende een uur op deze temperatuur. De oplossing die het D-ot-methylbenzylaminezout van 2-(D-oc. -methylbenzyl- Q imino) 3-fluorpropionzuur bevat, wordt hierna tot ongeveer 10 C afgekoeld en wordt dan met 0,66 g natriumbóordeuteride behandeld. Vervolgens wordt het reactiemengsel gedurende een periode van 3 uren.' bij 25 C geroerd en worden ongeveer 100 ml water toegevoegd zodat een waterige isopropanoloplossing wordt verkregen die het rr-(d-otmethyibenzyl) 2-deutero-3-fluor-D-alanine bevat. Na dan de ph met behulp van een verdunde waterige oplossing van waterstofchloride op 5 te hebben gebracht wordt de methylbenzylgroep onder een waterstofdruk van 2,8 kg/cm en in aanwezigheid van 5,0 g 10-procents palladiumhydroxyde-op-houtskool door middel van een hydrogenolyse afgesplitst. Nadat er geen waterstof meer wordt opgenomen wordt het mengsel tot?0 C verhit en wordt de katalysator afgefiltreerd. Het filtraat wordt onder verminderde druk'drooggedampt en geeft daarbij een vast residu. Door dit residu achtereenvolgens eerst uit een 50- procents mengsel van isopropanol en water en daarna uit water te her kristalliseren, verkrijgt men tenslotte als produkt het praktisch zuivere 2-deutero-3-fluor-D-alanine.' VOORBEELD II Een koude oplossing van 12,1 g D-«-methylbenzylamine in 100 ml isopropanol wordt langzaam toegevoegd aan een oplossing van 5,3 g fluorpyrodruivenzuur in 250 ml isopropanol, terwijl tijdens het toevoegen de temperatuur van het mengsel op 0 C wordt gehandhaafd. Dan laat men het mengsel op een temperatuur van 25 C komen en houdt men de oplossing gedurende een uur op deze temperatuur. De oplossing die het D- oc-methylbenzylarainezout van 2-(D-methylbenzylimino) 3-fluorpropionzuur bevat, wordt hierna tot ongeveer 10 C af Z

5 gekoeld en wordt dan met 0»60 g natriuisboorhydride behandeld. Vervolgens wordt het reactiemengsel gedurende een periode van 3 uren bij 25 C geroerd en worden ongeveer 100 ml water toegevoegd zodat een waterige isopropanoloplossing wordt verkregen die het N-(D-<*- methylbenzyl) '. 3-fluor-D-alanine bevat. Na dan de ph met behulp van een verdunde waterige oplossing van waterstofchloride op *t,5 te hebben gebracht wordt de methylbenzylgroep onder een wa» terstofdruk van 2,8 kg/cm en in aanwezigheid van 5,0 g 10-procents palladiumhydroxyde-op-houtskool door Mddel van een hydrogenolyse afgesplitst. Nadat er geen waterstof meer wordt opgenomen wordt het o mengsel tot 70 C verhit en wordt de katalysator afgefiltreerd. Het filtraat wordt onder verminderde druk drooggedampt en geeft daarbij een vast residu. Door dit residu achtereenvolgens eerst uit een 5>0~ procents mengsel van isopropanol en water en daarna uit water te her kristalliseren, verkrijgt men tenslotte als produkt het praktisch zuivere 3-fluor-D-alanine. In plaats van het bij de omzetting van het fluorpyrodruivenzuur toegepaste D-<* -methylbenzylamine, kunnen voor het gestelde doel ook andere optisch-actieve aminoverbindingen worden gebruikt, zoals bijvoorbeeld het R(D)-fenylglycine of 1-amino-(S)- 2-[(R)-1- hydroxyethylïindoline. CONCLUSIES 1. Werkwijze voor het bereiden van 3-fluor-D-alanine of 2 deu tero-3-fluor-d-alanine, met het kenmerk, dat men de desbetreffende produkten langs een asymmetrisch weg synthetiseert. 2. Werkwijze volgens conclusie 1, m e t h e t k e n- m e r k, dat men fluorpyrodruivenzuur met behulp van een optischactief D-amine in het overeenkomstige D-ketimine omzet en de laatstgenoemde verbinding behandelt met een alkalimetaalbodrhydride of een alkalimetaalboordeuteride waardoor het ketimine wordt gereduceerd tot het overeenkomstige aan het stikstofatoom gesubstitueerde 3- fluor-d-alanine of het aan het stikstofatoom gesubstitueerde 2- deutero-3-fluor-d-alanine, en dat men tenslotte de onderhavige aan het stikstofatoom gesubstitueerde verbinding met waterstof in aan- j wezigheid van palladiumhydroxyde-op-houtskool omzet teneinde door k j

6 hydrogenolyse de substituent van het stikstofatoom af.te splitsen en als eindprodukt het gewenste 3-fluor-D-alanine of 2-deutero-3- fluor-d-alanine te verkrijgen 3» Werkwijze volgens conclusie 2 S m et het k e n - m e r k, dat men fluorpyrodruivenzuur met behulp van een optischactief D-amine in het overeenkomstige D-ketimine omzet en de laatst genoemde verbinding behandelt met een alkalimetaalboorhydride.waardoor het ketimine wordt gereduceerd tot het overeenkomstige aan het stikstofatoom gesubstitueerde 3-fluor-D-alanine, en dat men tenslot te de onderhavige aan het stikstofatoom gesubstitueerde verbinding met waterstof in aanwezigheid van palladiumhydröxydê-op-houtskool omzet teneinde door hydrogenolyse d,e substituent van het stikstofatoom af te splitsen en als eindprodukt het gewenste 3-fluor-Dalanine te verkrijgen» k. Werkwijze volgens conclusie 2, met het kenm e r k, dat men fluorpyrodruivenzuur met behulp van een optischactief D-amine in het overeenkomstige D-ketimine omzet en de laatstgenoemde verbinding behandelt met een alkalimetaalboordeuteride waardoor het ketimine wordt gereduceerd tot het overeenkomstige aan het stikstofatoom gesubstitueerde 2-dëutero-3-fluor-D-alanine, en dat men tenslotte de onderhavige.aan het stikstofatoom gesubstitueerde verbinding met waterstof in aanwezigheid van palladiumhydroxyde-op-houtskool omzet teneinde door hydrogenolyse de substituent van het stikstofatoom af te splitsen en als eindprodukt het gewenste 2-deutero-3-fluor-D-alanine te verkrijgen. 5. Werkwijze volgens conclusie 2, m e t h e t] k e n- m e r k, dat men fluorpyrodruivenzuur met behulp van D--methylbenzylamine in 2-(D- <x -methylbenzylimino) 3-fluorpropionzuur omzet en de laatstgenoemde verbinding behandelt met natriumboorhydride v/aar do or N- (D- oc -methylbenzyl) 3-fluor-D-alanine wordt gevormd, en dat men tenslotte het N-(D-^-methylbenzyl)-derivaat in aanwezigheid van palladiumhydroxyde-op-hoütskool met waterstof reduceert waardoor als gevolg van deze hydrogenolyse de methylbenzylsubstituent wordt afgesplitst en als eindprodukt het gewenste 3-fluor-Dalanine wordt verkregen. 6. Werkwijze volgens conclusie 2, m e t h e t k e n ] 3 7 5

7 merk, dat men fluorpyrodruivenzuur met behulp van D- oc-methylbenzylamine in 2-(D- oi -methylbenzylimino) 3-fluorpropionzuur omzet en de laatstgenoemde verbinding behandelt met natriumboordeuteride waardoor N-(D-ot-methylbenzyl) 2-deutero»5-fluor-D-alariine' wordt gevormd, en dat men tenslotte het N-(D-ot-methylbenzyl)-derivaat in aanwezigheid van palladiumhydroxyde-op-houtskool met waterstof reduceert waardoor als gevolg van deze hydrogenolyse de methylbènzylsubstituent wordt afgesplitst en als eindprodukt het gewenste 2- deutero-3-fluor-d-alanine wordt verkregen. 7» Werkwijze volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat men fluorpyrodruivenzuur met behulp van l(d)-fenylglycine in 2-(D-& -carboxybenzylimino) 3-fluorpropionzuur omzet en de laatstgenoemde verbinding behandelt met natriümboorhydride waardoor N-(D- -carboxybenzyl) 3-fluor~D~alanine wordt gevormd, en dat men tenslotte het N-(D-oc-carboxybenzyl)-derivaat in aanwezigheid van palladiumhydroxyde-op-houtskool met waterstof reduceert waardoor als gevolg van deze hydrogenolyse de carboxybenzylsubstituent wordt afgesplitst en als eindprodukt het gewenste 3- fluor-d-alanine wordt verkregen. 8. Werkwijze volgens conclusie 2, met het k'e n. -- merk, dat men fluorpyrodruivenzuur met behulp van R(D)-fenylflycine in 2-(D- <x -carboxybenzylimino) 3-fluorpropionztaur omzet en de laatstgenoemde verbinding behandelt met natriumboordeuteride waardoor N-(D-«-carboxybenzyl) 2-deutero-3-fluor-D-alanine wordt revormd, en dat men tenslotte het N-(D-<*-carboxybenzyl)-derivaat in aanwezigheid van palladiumhydroxyde-op-houtskool met'waterstof reduceert waardoor als gevolg van deze hydrogenolyse de carboxybenzylsubotituent wordt afgesplitst en als eindprodukt het gewenste 2-deutero-3-fluor-D-alanine wordt verkregen. 9. Werkwijze volgens conclusie 2, m e t het ken- merk, dat men als optisch-actief D-amine waarmee het fluorpyrodruivenzuur wordt omgezet, gebruik maakt van 1-amino-(S)-2-[(R)-14- hydroxyethyl] indoline. 10. Werkwijze volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat men fluorpyrodruivenzuur met behulp van een optisch-

8 actief D-amine in het overeenkomstige D-ketiraine omzet en de laatstgenoemde verbinding behandelt met een alkalimetaalboorhydride of alkalimetaalboordeuteride waardoor het ketimine wordt gereuduceerd tot het overeenkomstige aan het stikstofatoom gesubstitueerde 3~ fluor-d-alanine of het aan het stikstofatoom gesubstitueerde 2- deutero-3-fluor-d-alanine. 11. Werkwijze volgens conclusie 10, m e t h e t k e n - m e r k, dat men 2-(D- c<-methylbenzylimino) 3-fluorpropionzuur met behulp van natriumboorhydride omzet in N-(D- >*.=>methylbenzyl) 3- fluor-d-alanine. 12. Werkwijze volgens conclusie 10, met het kenmerk, dat men 2-(D-«c-methylbenzylimino) 3-fluorpropionzEur met behulp van natriumboordeuteride omzet in N-(P-«-methylbenzyl) 2- deutero-3-fluor-d-alanine. 13. Werkwijze volgens conclusie 10, m.et h e t. k e n - m e r k, dat men 2-(D-oc-carboxybenzylimino) 3-fluorpropionzuur met behulp van natriumboordeuteride omzet in N-(D-oc-carboxybenzyl) 2- deutero-«5-fluor-d-alanine. 14. Werkwijze ter bereiding van tegen bacteriën werkzame preparaten, net het k e n n e r k, dat men daarbij als werkzame stof 3-fluor-D-alanine en/of het deutero-analogon daarvan, of zouten van deze verbindingen toepast. 15. Gevormde voortbrengselen, verkregen door toepassing van de werkwijze volgens conclusie

[i0iateriraag@leg.gin9 nu 7409872

[i0iateriraag@leg.gin9 nu 7409872 Octrooiraad [i0iateriraag@leg.gin9 nu 7409872 Nederland [19] NL [54] Werkwijze voor het vacuümdlcht afsfüitem vsn elk der eerste uiteinden van een aantal holle transportorganen dia uit'tftonden in een

Nadere informatie

tepsèot van testosteron.

tepsèot van testosteron. 0e rooi?aad Nederland [19] NL [54J Werkwijze wow het bgreiden van easi reagens voor radioïmmunologische tepsèot van testosteron. IS1J Int.C! 2.: C07C169/14, ^ [71 i Aanvrager: istituto F^rrnacologico Serono

Nadere informatie

qo ATerinzagelegging 8302853

qo ATerinzagelegging 8302853 Octrooiraad qo ATerinzagelegging 8302853 Nederland @ NL l ) fj) @ @ Kernreactor. Int.Cl 3.: F28D7/00, F28F9/00, G21C15/02. Aanvrager: The Babcock & Wilcox Company te New Vork. Gem.: Ir. F.X. Noz c.s. Algemeen

Nadere informatie

noiaïerinzagelegging nu 7600394

noiaïerinzagelegging nu 7600394 Octrooiraad noiaïerinzagelegging nu 7600394 Nederland [19] NL [54] Werkwijze en inrichting voor het op lek controleren van een splijtstofelement. [51] int.ci 2.: G21C17/06, [71 ] Aanvrager: N.V. tot Keuring

Nadere informatie

Korte aanduiding: V/erkwijze ter verwerking van alkalihalogenidezouten voor optische en scintillatietoepassingen.

Korte aanduiding: V/erkwijze ter verwerking van alkalihalogenidezouten voor optische en scintillatietoepassingen. OCTROOIRAAD Prijs ƒ 3, NEDERLAND Ter inzage gelegde Octrooiaanvrage Nr. 7 4 0 6 3 5 1 Int. Cl. B 01 j 17/06, G 02 b 1/02, G 01 * 1 / 202 - Indieningsdatum: 10 mei 1974, Datum van terinzagelegging: 20 november

Nadere informatie

De hierna volgende tekst is een afdruk van de beschrijving met conclusie(s) en tekening(en), zoals deze op bovengenoemde datum werd ingediend.

De hierna volgende tekst is een afdruk van de beschrijving met conclusie(s) en tekening(en), zoals deze op bovengenoemde datum werd ingediend. Prijs ƒ 3,- OCTROOIRAAD Jk&n Jfe'S&s NEDERLAND Ter inzage gelegde _ ^ Octrooiaanvrage Nr. 7 3 0 6 3 5 2 Int. Cl. E 04 c 1/40 // G 21 c 11/00, B 32 t 13/12, B 28 b 19/00. Indieningsdatum: 7 mei 1973, Datum

Nadere informatie

[loiaïerinzagelegging nu 7712227

[loiaïerinzagelegging nu 7712227 Qctrooiraad [loiaïerinzagelegging nu 7712227 Nederland [19] NL [54] Werkwijze voor het opslaan van waterstof waarbij het later weer kan worden vrijgemaakt. [51] Int.CI 2.: C22C19/03, B01D53/16, C01B6/02,

Nadere informatie

io ATerinzagelegging 7906913

io ATerinzagelegging 7906913 Octrooiraad io ATerinzagelegging 7906913 Nederland @ NL @ fj) @ @ Werkwijze en inrichting voor het tot stand brengen van een ionenstroom. Int.CI 3.: H01J37/30, H01L21/425. Aanvrager: Nederlandse Centrale

Nadere informatie

nol a iersnzageiegq9ng mi

nol a iersnzageiegq9ng mi Qctrooiraad nol a iersnzageiegq9ng mi Nederland [Ï9] Ml [54] Werkwijze voor het verwijderen van radio-actief jodium en radio-actieve organische jodiden uit een jodium-jodide bevattende afvoergasstroom.

Nadere informatie

noiaterinzagelegging nu 7606676

noiaterinzagelegging nu 7606676 Octrooiraad noiaterinzagelegging nu 7606676 Nederland [19] NL [54] Inrichting voor inwendige bestraling. [51] Int.CI 2.: A61N5/10, G21K5/02. [71] Aanvrager: Eric van 't Hooft te Leersum. [74] Gem Ir N.A

Nadere informatie

o ATerinzagelegging @ 7906572

o ATerinzagelegging @ 7906572 Octrooiraad o ATerinzagelegging @ 7906572 Nederland @ NL

Nadere informatie

ATerinzagelegging 7815069

ATerinzagelegging 7815069 Octrooiraad ATerinzagelegging 7815069 Nederland @ NL 0 Inrichting voor het scheiden, respectievelijk verreken van. gasvormige mengsels» @ Int.CI 3.: B01D59/20, B01D53/24, B04B5/08. Aanvrager: Haga Zentrifugen

Nadere informatie

noiaterinzagelegging nu 7611724

noiaterinzagelegging nu 7611724 Qctrooiraad noiaterinzagelegging nu 7611724 Nederland [191 NL [54] Multipactorontladingsinrichting, [Ui Irrt.CI*.: H01J23/813, [71] Aanvrager: English Electric Valve Company Limited te Chelmsford, Groot-

Nadere informatie

g AÏerinzagelegging 8203791

g AÏerinzagelegging 8203791 Octrooiraad g AÏerinzagelegging 8203791 Nederland NL @ Maritieme gecontroleerde opslag van schadelijk materiaal. Int.Cl 3.: G21F9/24, G21F9/36// B65D 88/78. @ Aanvrager: Adviesbureau Bongaerts, Kuyper

Nadere informatie

ATerinzagelegging @ 8003858

ATerinzagelegging @ 8003858 Octrooiraad ATerinzagelegging @ Nederland ( 1 NL @ Straalpomp met labyrintdichting. Int.CI 3.: F04F5/44, G21C15/00. @ Aanvrager: General Electric Company te Schenectady, New York, Ver. St. v. Am. @ Gem.:

Nadere informatie

@ATerinzagelegging 7802858

@ATerinzagelegging 7802858 Octrooiraad @ATerinzagelegging 7802858 Nederland @ NL @ < j) @ @ Röntgenfluorescopie-inrichting. Int.CI 2.: A61 B6/00. Aanvrager: N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken te Eindhoven. Gem.: Ir. R.A. Bijl c.s.

Nadere informatie

oaterinzagelegging 7902620

oaterinzagelegging 7902620 Octrooiraad oaterinzagelegging 7902620 Nederland (jj) NL lonenbron. l) @ @ Int.CI 2.: H01J3/04. Aanvrager: United Kingdom Atomic Energy Authority te Londen. Gem.: Ir. G.F. van der Beek c.s. NEDERLANDSCH

Nadere informatie

EXAMEN MIDDELBAAR ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWIJS IN Dit examen bestaat voor iedere kandidaat uit 5 OPGAVEN

EXAMEN MIDDELBAAR ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWIJS IN Dit examen bestaat voor iedere kandidaat uit 5 OPGAVEN MAVO-4 II EXAMEN MIDDELBAAR ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWIJS IN 1974 MAVO-4 Dinsdag 11 juni, 9.00 11.00 NATUUR-EN SCHEIKUNDE II (Scheikunde) OPEN VRAGEN Dit examen bestaat voor iedere kandidaat uit 5 OPGAVEN

Nadere informatie

Hoofdstuk 8. Opgave 2. Opgave 1. Oefenvragen scheikunde, hoofdstuk 8 en 10, 5 VWO,

Hoofdstuk 8. Opgave 2. Opgave 1. Oefenvragen scheikunde, hoofdstuk 8 en 10, 5 VWO, Oefenvragen scheikunde, hoofdstuk 8 en 10, 5 VWO, Hoofdstuk 8 Opgave 1 Bruistabletten bevatten onder andere natriumwaterstofcarbonaat. Als je deze tabletten in water brengt, treedt een reactie op waarbij

Nadere informatie

noiaterinzagelegging nu 7702407

noiaterinzagelegging nu 7702407 Octrooiraad noiaterinzagelegging nu 7702407 Nederland i19] NL {54] Werkwijze voor de bereiding van N- trijoodbenzoylaminoacylpolyhydroxyaminen. [511 nt.cl 2.: C07C103/82, A61K29/02. [711 Aanvrager: Mallinckrodt,

Nadere informatie

nolaïerinzagelegging nu 7606892

nolaïerinzagelegging nu 7606892 Octrooiraad nolaïerinzagelegging nu 7606892 Nederland [19J NL 54j Manostaat [51] Int.CI 2.: G05D16/06// G01L7/08. [71] Aanvrager: Stichting Reactor Centrum Nederland te '$*Gravenhage. [74] Gem.: Ir. A.

Nadere informatie

[loiaïerinzagelegging nu 7810884

[loiaïerinzagelegging nu 7810884 Octrooiraad [loiaïerinzagelegging nu 7810884 Nederland [19] NL [54] Bereiding van dispersies. [51] Int.CI 2.: B01J13/00, B01J23/10, B01F3/12, C01F17/00. (71 ] Aanvrager: United Kingdom Atomic Energy Authority

Nadere informatie

@ATerinzagelegging 8003353

@ATerinzagelegging 8003353 Octrooiraad @ATerinzagelegging 8003353 Nederland @ NL > 0 Met de hartslag gestuurd stralingsonderzoekapparaat. @ @ @ lnt.ci 3.: A61B6/02. Aanvrager: N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken te Eindhoven. Gem.:

Nadere informatie

Ter inzage gelegde - Octrooiaanvrage Nr. 7 2 0 7 8 3 7. Int. CL P 16 41/00, F 16 1 I9/O6.

Ter inzage gelegde - Octrooiaanvrage Nr. 7 2 0 7 8 3 7. Int. CL P 16 41/00, F 16 1 I9/O6. OCTROOIKAAD Prijs ƒ 3, Ter inzage gelegde - Octrooiaanvrage Nr. 7 2 0 7 8 3 7 NEDERLAND Int. CL P 16 41/00, F 16 1 I9/O6. Indieningsdatum: 9 juni 1972,. 15 uur 16 min. Datum van terinzagelegging: 11 december

Nadere informatie

AÏerinzagelegging 7906634

AÏerinzagelegging 7906634 Octrooiraad AÏerinzagelegging 7906634 Nederland @ NL ^ fj) @ @ Inrichting voor het bepalen van lokale absorptieverschillen in een objekt. Int.CI 3.: A61B6/02. Aanvrager: N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken

Nadere informatie

Dit examen bestaat voor iedere kandidaat uit 20 vragen

Dit examen bestaat voor iedere kandidaat uit 20 vragen MAVO-4 II EXAMEN MIDDELBAAR ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWIJS IN 1983 MAVO-4 Woensdag 15 juni, 9.00 11.00 NATUUR-EN SCHEIKUNDE II (Scheikunde) MEERKEUZETOETS Dit examen bestaat voor iedere kandidaat uit 20

Nadere informatie

CENTRALE COMMISSIES VOORTENTAMEN TENTAMEN SCHEIKUNDE. Voorbeeldtentamen 2

CENTRALE COMMISSIES VOORTENTAMEN TENTAMEN SCHEIKUNDE. Voorbeeldtentamen 2 CENTRALE COMMISSIES VOORTENTAMEN TENTAMEN SCHEIKUNDE Voorbeeldtentamen 2 tijd : 13.30 tot 16.30 uur aantal opgaven : 6 Iedere opgave dient op een afzonderlijk vel te worden gemaakt (want voor iedere opgave

Nadere informatie

34 ste Vlaamse Chemie Olympiade

34 ste Vlaamse Chemie Olympiade 34 ste Vlaamse hemie Olympiade 2016-2017 2 de ronde 22 februari 2017 Je naam en voornaam: Je adres: De naam van je school: Het adres van je school: Je leerjaar: antal lesuren chemie per week die je dit

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1-2 vwo 2008-II

Eindexamen scheikunde 1-2 vwo 2008-II Beoordelingsmodel Brons 1 maximumscore 4 Een juiste berekening leidt tot de uitkomst 78,3(%). berekening van het aantal mmol S 2 3 2 : 18,3 (ml) vermenigvuldigen met 0,101 (mmol ml 1 ) 1 omrekening van

Nadere informatie

Weer rioolwater1986-ii(i)

Weer rioolwater1986-ii(i) EXAMEN SCEIKUNDE VWO 1986, TWEEDE TIJDVAK, opgaven Weer rioolwater1986-ii(i) In rioolwater zijn veel organische verbindingen opgelost. Als voldoende zuurstof wordt toegevoerd, kunnen de meeste van die

Nadere informatie

Ter inzage gelegde. Octrooiaanvrage Nr. 7 2 0 5 2 2 3

Ter inzage gelegde. Octrooiaanvrage Nr. 7 2 0 5 2 2 3 OCTROOIRAAD Prijs ƒ 3,- Ter inzage gelegde Octrooiaanvrage Nr. 7 2 0 5 2 2 3 NEDERLAND Inta G 01» 33/16 ' G 21 h 5/ - Indienmgsdatum: ^ april 1972, Datum van terinzagelegging: 23 oktober 1973. 8 uur 59

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2007-II

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2007-II Beoordelingsmodel EcoEthanol TM 1 maximumscore 2 Voorbeelden van juiste argumenten zijn: Er komt minder broeikasgas / de toename van het 2 gehalte in de atmosfeer wordt minder / het gaat de opwarming van

Nadere informatie

S [11] Octrooiraad. [10] A Terlnzageiegg ca. Nederland [19] NL

S [11] Octrooiraad. [10] A Terlnzageiegg ca. Nederland [19] NL Octrooiraad [10] A Terlnzageiegg ca S [11] Nederland [19] NL [541 Werkwijze voor de vervaardiging van betonnen vaten, in het bijzonder containers voor gevaarlijke stoffen, en met deze werkwijze vervaardigde

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde vwo I

Eindexamen scheikunde vwo I Beoordelingsmodel Ureum 1 maximumscore 3 Een juiste uitleg leidt tot de conclusie dat in ureum het massapercentage hoger is dan in ammoniumnitraat. de formule van ammoniumnitraat is 4 3 1 de massa van

Nadere informatie

H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W +

H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W + H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W + D o e l m a t i g h e i d s t o e t s v o o r g e b i e d e n w a a r v o o r g e e n b o d e m b e h e e r p l a n i s v a s t g e s

Nadere informatie

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 18 juni uur

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 18 juni uur Scheikunde 1 (nieuwe stijl) Examen VW Voorbereidend Wetenschappelijk nderwijs Tijdvak 2 Woensdag 18 juni 13.30 16.30 uur 20 03 Voor dit examen zijn maximaal 68 punten te behalen; het examen bestaat uit

Nadere informatie

OEFENVRAAGSTUKKEN STEREOCHEMIE Hoofdstuk 16 PULSAR CHEMIE

OEFENVRAAGSTUKKEN STEREOCHEMIE Hoofdstuk 16 PULSAR CHEMIE OEFEVRAAGSTUKKE STEREOEMIE oofdstuk 16 PULSAR EMIE 1,2-dimethylcyclopropaan Als men diazomethaan, 2 2, laat reageren met trans-2-buteen ontstaan verscheidene reactieproducten. Van één van de reactieproducten

Nadere informatie

CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN SCHEIKUNDE TENTAMEN SCHEIKUNDE. datum : donderdag 29 juli 2010

CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN SCHEIKUNDE TENTAMEN SCHEIKUNDE. datum : donderdag 29 juli 2010 CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN SCHEIKUNDE TENTAMEN SCHEIKUNDE datum : donderdag 29 juli 2010 tijd : 14.00 tot 17.00 uur aantal opgaven : 6 Iedere opgave dient op een afzonderlijk vel te worden gemaakt

Nadere informatie

Tentamen Octrooigemachtigden

Tentamen Octrooigemachtigden Tentamen Octrooigemachtigden Tentamen Verdedigen van een octrooiaanvrage (deel B) chemie 6 oktober 13.30 17.30 uur TETAMEOPGAVE VERDEDIGE VA EE OCTROOIAAVRAGE (B) CHEMIE Brief van de cliënt Geachte gemachtigde,

Nadere informatie

gaterinzageiegging 7904882

gaterinzageiegging 7904882 Octrooiraad gaterinzageiegging Nederland (19) NL 0 Inrichting voor het maken van een panoramische röntgenopname van de kaak en het gebit van een patiënt. lnt.ci 3.: A61B6/14, G03B41/16. @ @ Aanvrager:

Nadere informatie

M tl yl Plfll Octrooiaanvrage Nr. 7 2 0 4 7 2 2

M tl yl Plfll Octrooiaanvrage Nr. 7 2 0 4 7 2 2 Prijs/3,- ajr^-a, Ter inzage geksgde M tl yl Plfll Octrooiaanvrage Nr. 7 2 0 4 7 2 2 M.C1. G 21 c 3/62 // B 22 f 3/00 s NEDERLAND C 04 * 35/00. Indieningsdatum: 7 april 1972* Datum van terinzagelegging:

Nadere informatie

AÏerinzagelegging @ 8202901

AÏerinzagelegging @ 8202901 Octrooiraad AÏerinzagelegging @ 8202901 Nederland @ NL @ Centrifuges, centrifuge-installaties en inrichtingen voor het regelen van de stroom daarvoor. ( j) Int.CI 3.: B01D 59/20, B04B 5/08. @ @ Aanvrager:

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1-2 vwo 2005-II

Eindexamen scheikunde 1-2 vwo 2005-II 4 Beoordelingsmodel Rozengeur 1 1-broom-3-methyl-2-buteen stamnaam buteen 1 juiste namen substituenten 1 alle plaatsaanduidingen juist 1 en Wanneer de naam 3-methyl-1-broom-2-buteen is gegeven, dit goed

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Stein F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, juni 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k S t e i

Nadere informatie

Onderzoekscompetenties. 3 de jaar. Hoe verlopen chemische reacties? A Tekst leerlingen: leerwerkboek

Onderzoekscompetenties. 3 de jaar. Hoe verlopen chemische reacties? A Tekst leerlingen: leerwerkboek Onderzoekscompetenties 3 de jaar Hfdst 4 Hoe verlopen chemische reacties? A Tekst leerlingen: leerwerkboek Onderzoek: het behoud van atoomsoorten in een reactiereeks Werkmethode 1. Wat onderzoeken? Probleemstelling

Nadere informatie

toelatingsexamen-geneeskunde.be Vraag 2 Wat is de ph van een zwakke base in een waterige oplossing met een concentratie van 0,1 M?

toelatingsexamen-geneeskunde.be Vraag 2 Wat is de ph van een zwakke base in een waterige oplossing met een concentratie van 0,1 M? Chemie juli 2009 Laatste wijziging: 31/07/09 Gebaseerd op vragen uit het examen. Vraag 1 Geef de structuurformule van nitriet. A. B. C. D. Vraag 2 Wat is de ph van een zwakke base in een waterige oplossing

Nadere informatie

Deze methylionen hechten zich aan het methoxymethaan, waarbij trimethyloxonium-ionen worden gevormd:

Deze methylionen hechten zich aan het methoxymethaan, waarbij trimethyloxonium-ionen worden gevormd: EXAMEN SCHEIKUNDE VWO 1982 EERSTE TIJDVAK opgaven Oxonium 1982-I(I) Sommige reacties van alkoxyalkanen vertonen overeenkomst met reacties van alkanolen. Zo kan zowel ethoxyethaan als ethanol reageren met

Nadere informatie

Onderzoeksthema: DNA extractie uit levende cellen (kiwi) (6 jaar) C. Schramme

Onderzoeksthema: DNA extractie uit levende cellen (kiwi) (6 jaar) C. Schramme Onderzoeksthema: DNA extractie uit levende cellen (kiwi) (6 jaar) C. Schramme Bij dit onderzoekje wordt het accent in hoofdzaak gelegd op het leren ontwikkelen van een onderzoeksmethode, een werkwijze,

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2003-II

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2003-II Tijdens het rijpen van vruchten krijgen ze een zoetere smaak. Dat komt onder andere doordat amylose (zetmeel) door hydrolyse wordt omgezet tot glucose. Hieronder is een fragment van een amylosemolecuul

Nadere informatie

36ste Vlaamse Chemieolympiade

36ste Vlaamse Chemieolympiade 36ste Vlaamse Chemieolympiade 2018-2019 2de ronde 27 februari 2019 Je naam en voornaam: Je adres: De naam van je school: Het adres van je school: Je leerjaar: antal lesuren chemie per week die je dit schooljaar

Nadere informatie

2 Concentratie in oplossingen

2 Concentratie in oplossingen 2 Concentratie in oplossingen 2.1 Concentratiebegrippen gehalte Er zijn veel manieren om de samenstelling van een mengsel op te geven. De samenstelling van voedingsmiddelen staat op de verpakking vermeld.

Nadere informatie

Het is echter waarschijnlijker dat rood kwik bestaat uit Hg 2+ ionen en het biantimonaation met de formule Sb2O7 4.

Het is echter waarschijnlijker dat rood kwik bestaat uit Hg 2+ ionen en het biantimonaation met de formule Sb2O7 4. Lyceum Oudehoven Hoefslag 4 4205 NK Gorinchem Schoolexamen Leerjaar: 4 Vak: Scheikunde Datum: 26-06-2013 Tijd: 13.00 14.30 uur Uitdelen: opgavenvellen + proefwerkpapier Toegestaan: rekenmachine, potlood,

Nadere informatie

ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO

ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO versie december 2014 INHOUDSOPGAVE 1. Vooraf 2. Wat is een buffer? 3. Hoe werkt een buffer? 4. Geconjugeerd zuur/base-paar 5. De ph van een buffer De volgende

Nadere informatie

EXAMEN SCHEIKUNDE VWO 1983 EERSTE TIJDVAK opgaven

EXAMEN SCHEIKUNDE VWO 1983 EERSTE TIJDVAK opgaven EXAMEN SCHEIKUNDE VWO 1983 EERSTE TIJDVAK opgaven Eliminatie 1983-I(I) Als uit een molecuul twee atomen of atoomgroepen worden verwijderd waarbij in het molecuul een meervoudige binding ontstaat, dan spreekt

Nadere informatie

[54] Werkwijze voor het verlagen van het radioactlvitehsnivoau van een stroom lichte koolwaterstoffen.

[54] Werkwijze voor het verlagen van het radioactlvitehsnivoau van een stroom lichte koolwaterstoffen. Octroofraad [10] A Terihzagelegging nu 7414553 Nederland [19] NL [54] Werkwijze voor het verlagen van het radioactlvitehsnivoau van een stroom lichte koolwaterstoffen. 51] Int.Cl 2.: C10G29/00, 801D53/00,

Nadere informatie

riomterinzagejegging nu 7408454

riomterinzagejegging nu 7408454 Octrooiraad riomterinzagejegging nu 7408454 Nederland [19] NL [54] Opvangplaat voor een elektron-radiografisch systeem. [51] Int.Cl 2.: G03G5/02, G03G15/04. [71] Aanvrager: Xonics, Inc. te Van Nuys, Californië,

Nadere informatie

L i mb u r g s e L a n d m a r k s

L i mb u r g s e L a n d m a r k s L i mb u r g s e L a n d m a r k s P r o g r a m m a I n v e s t e r e n i n S t ed e n e n D o r p e n, l i j n 2 ; D e L i m b u r g s e I d e n t i t e i t v e r s i e 1. 0 D o c u m e n t h i s t o

Nadere informatie

The Pd-Catalyzed Semihydrogenation of Alkynes to Z-Alkenes: Catalyst Systems and the Type of Active Species R.M. Drost

The Pd-Catalyzed Semihydrogenation of Alkynes to Z-Alkenes: Catalyst Systems and the Type of Active Species R.M. Drost The Pd-Catalyzed Semihydrogenation of Alkynes to Z-Alkenes: Catalyst Systems and the Type of Active Species.M. Drost Samenvatting De Pd-Gekatalyseerde Z-Selectieve Semi-hydrogenering: Katalysatorsystemen

Nadere informatie

Hierbij gaat een octrooiaanvrage, het daarvoor uitgebrachte nieuwheidsrapport, en drie documenten uit de stand der techniek.

Hierbij gaat een octrooiaanvrage, het daarvoor uitgebrachte nieuwheidsrapport, en drie documenten uit de stand der techniek. pgave B Geachte kandidaat, Hierbij gaat een octrooiaanvrage, het daarvoor uitgebrachte nieuwheidsrapport, en drie documenten uit de stand der techniek. Het doel van deze opgave is om een set conclusies

Nadere informatie

no ATerinzagelegging im 7605253

no ATerinzagelegging im 7605253 Octrooiraad no ATerinzagelegging im 7605253.Nederland t19] NL [54] Inrichting voor tomografie. [51] Int Cl 2 A61B6/02, H04N7/00 [71] Aanvrager NV Optische Industrie'De Oude Delft'te Delft, [74] Gem Dr

Nadere informatie

AÏerinzagelegging nu 7513490

AÏerinzagelegging nu 7513490 Octrooraad AÏernzageleggng nu 7513490 Nederland [19] NL [54] Werkwze voor het verwaardgen van een elektrsch geledende aag op een nwendg wandgedeelte van een kathodestraalbus en een kathodestraalbus vervaardgd

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde havo 2008-II

Eindexamen scheikunde havo 2008-II Beoordelingsmodel Forams 1 maximumscore 2 aantal protonen: 14 aantal neutronen: 16 aantal protonen: 14 1 aantal neutronen: 30 verminderd met het aantal protonen 1 Indien het juiste aantal protonen (7)

Nadere informatie

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M +

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + A a n l e i d i n g I n d e St a t e nc o m m i s si e v o or R ui m t e e n G r o e n ( n u g e n o em d d e St at e n c

Nadere informatie

- CD. - Correctievoorschrift lbo-mavo~d. :s ~ "'C

- CD. - Correctievoorschrift lbo-mavo~d. :s ~ 'C - Correctievoorschrift lbo-mavo~d CL» "'C c :s ~ - CD.c (,) U) Lager Beroeps Onderwijs Middelbaar Algemeen Voortgezet Onderwijs 9 88 Tijdvak nhoud Algemene regels 2 Scoringsvoorschrift 2. Scoringsregels

Nadere informatie

Practische aspecten van een chemische synthese. September 2013

Practische aspecten van een chemische synthese. September 2013 Practische aspecten van een chemische synthese September 2013 1 WAT IS HET DEL VAN EEN SYNTHESE? Het in handen krijgen van een gewenste verbinding. Wanneer deze onbekend is. Wanneer deze bekend is, maar

Nadere informatie

.s::: _ Examen VWO ~.-

.s::: _ Examen VWO ~.- Examen VWO ~ Voorbereidend s::::: Wetenschappelijk ::::J Onderwijs ~.- Q).s::: U en Tijdvak 1 Donderdag 15 mei 13.30-16.30 uur Als bij een vraag een verklaring, uitleg, berekening of afleiding gevraagd

Nadere informatie

Spel Organische stoffen. Spelbord:

Spel Organische stoffen. Spelbord: Spel Organische stoffen Spelbord: 1 Alkanen lossen niet op in 4 Van C5 ketens tot C18 ketens is de toestand bij kamertemperatuur vast. Fout Vloeibaar. 7 Bij een slechte verbranding van alkanen ontstaan

Nadere informatie

Oefenopgaven CHEMISCHE INDUSTRIE

Oefenopgaven CHEMISCHE INDUSTRIE Oefenopgaven CEMISCE INDUSTRIE havo OPGAVE 1 Een bereidingswijze van fosfor, P 4, kan men als volgt weergeven: Ca 3 (PO 4 ) 2 + SiO 2 + C P 4 + CO + CaSiO 3 01 Neem bovenstaande reactievergelijking over

Nadere informatie

H O E D U U R I S L I M B U R G?

H O E D U U R I S L I M B U R G? H O E D U U R I S L I M B U R G? N AD E R E I N F O R M A T I E S T A T E N C O M M I S S I E S OV E R O N D E R AN D E R E A F V A L S T O F F E N H E F F I N G E N I N L I M B U R G 1 6 a u g u s t u

Nadere informatie

Tentamenopgave chemie B Geachte kandidaat,

Tentamenopgave chemie B Geachte kandidaat, Tentamenopgave chemie B 08 5 Geachte kandidaat, Hierbij gaat een octrooiaanvrage NL060000301 zoals ingediend op 27 januari 08, en het document dat de basis vormt van de inroeping van prioriteit voor bijgaande

Nadere informatie

4 e Internationale Chemieolympiade, Moskou, 1972, Sovjet Unie

4 e Internationale Chemieolympiade, Moskou, 1972, Sovjet Unie 4 e Internationale Chemieolympiade, Moskou, 1972, Sovjet Unie Theorie pgave 1 1,52 g mengsel van twee vaste elementen reageert met een overmaat zoutzuur. ierbij komt 0,896 L gas vrij en 0,56 g van een

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1-2 vwo 2003-II

Eindexamen scheikunde 1-2 vwo 2003-II 2 Eén van de stoffen die bijdragen tot het broeikaseffect is distikstofmonooxide ( 2 ). Volgens Binas-tabel 57 A is de vormingswarmte van 2 (g) positief: +0,815 10 5 Jmol 1. Dit betekent dat voor een bepaalde

Nadere informatie

R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s

R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s O p le i d i n g: M a s t e r P u b l i c M a n a g e m e n

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL IN TE VULLEN PRACTICAVERSLAGEN

INHOUDSTAFEL IN TE VULLEN PRACTICAVERSLAGEN 1 INHOUDSTAFEL IN TE VULLEN PRACTICAVERSLAGEN VERSLAG PRACTICUM 1: VASTE EN VLOEIBARE ZEEP UIT OLIËN BEREIDEN 5 1 DOELSTELLING 5 2 PRINCIPE EN PROCEDURE 5 3 REACTIEVERGELIJKINGEN 6 4 OPSTELLING 6 5 WAARNEMINGEN

Nadere informatie

Toepassingen agar-agar Agar-agar kan gebruikt worden om zo goed als elke oplossing om te zetten in een gel, zij het in de vorm van parels, spaghetti

Toepassingen agar-agar Agar-agar kan gebruikt worden om zo goed als elke oplossing om te zetten in een gel, zij het in de vorm van parels, spaghetti Toepassingen agar-agar Agar-agar kan gebruikt worden om zo goed als elke oplossing om te zetten in een gel, zij het in de vorm van parels, spaghetti of bladen. Agar-agar 's geleereigenschappen worden geactiveerd

Nadere informatie

::s. .c e en. _ Examen VWO. ~.- Cl)

::s. .c e en. _ Examen VWO. ~.- Cl) _ Examen VWO ~ Voorbereidend C Wetenschappelijk Onderwijs ::s ~.- Cl).c e en Tijdvak 1 Maandag 24 mei 13.30-16.30 uur Als bij een vraag een verklaring, uitleg of berekening gevraagd wordt, worden aan het

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2003-I

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2003-I 4 Antwoordmodel Vitamine C 1 De koolstofatomen met de nummers 4 en 5 zijn asymmetrisch. één asymmetrisch koolstofatoom aangeduid 1 het tweede asymmetrische koolstofatoom aangeduid 1 Indien behalve de nummers

Nadere informatie

Figuur 1 Een dobbelsteen en zijn spiegelbeeld, uitgeklapt om duidelijk weer te geven dat beide niet gelijk aan elkaar zijn.

Figuur 1 Een dobbelsteen en zijn spiegelbeeld, uitgeklapt om duidelijk weer te geven dat beide niet gelijk aan elkaar zijn. SAMENVATTING In dit hoofdstuk is het werk dat in het proefschrift beschreven is samengevat en op een dusdanige manier verwoord dat het voor chemici in zijn algemeenheid te volgen is. Eerst worden de begrippen

Nadere informatie

Introductie. KI met vers of ingevroren sperma?

Introductie. KI met vers of ingevroren sperma? Introductie In de moderne varkenshouderij wordt op meer dan 95% van de zeugenbedrijven kunstmatige inseminatie (KI) toegepast. Dit werkt preventief tegen ziekteoverdracht en insleep (via direct contact

Nadere informatie

PROEFVERSIE HOCUS POCUS... BOEM DE CHEMISCHE REACTIE. WEZO4_1u_ChemischeReacties.indd 3

PROEFVERSIE HOCUS POCUS... BOEM DE CHEMISCHE REACTIE. WEZO4_1u_ChemischeReacties.indd 3 HOCUS POCUS... BOEM VERSIE PR O EF DE CHEMISCHE REACTIE WEZO4_1u_ChemischeReacties.indd 3 14/04/16 20:53 HOOFDSTUK 1 CHEMISCHE REACTIES EN FYSISCHE VERSCHIJNSELEN 1.1 Chemische reactie en fysisch verschijnsel

Nadere informatie

Bereiding van extracten en analyseoplossingen

Bereiding van extracten en analyseoplossingen Compendium voor monsterneming en analyse in uitvoering van het Materialendecreet en het Bodemdecreet Bereiding van extracten en analyseoplossingen Versie oktober 2018 CMA/2/IV/6 1 PRINCIPE Deze procedure

Nadere informatie

OEFENOPGAVEN MOLBEREKENINGEN

OEFENOPGAVEN MOLBEREKENINGEN OEFENOPGAVEN MOLBEREKENINGEN * = voor VWO Salmiak, NH 4 Cl(s), kan gemaakt worden door waterstofchloride, HCl(g), te laten reageren met ammoniak, NH 3 (g) 01 Wat is de chemische naam voor salmiak? 02 Geef

Nadere informatie

1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we aan de hand van chemische reacties een oplossing de kleuren van een stoplicht krijgen?

1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we aan de hand van chemische reacties een oplossing de kleuren van een stoplicht krijgen? Chemisch stoplicht 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we aan de hand van chemische reacties een oplossing de kleuren van een stoplicht krijgen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2003-II

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2003-II 4 Antwoordmodel Etheen 1 Het juiste antwoord kan als volgt zijn weergegeven: 2 H 2 H 2 H 2 H 2 H H H H H H H H + 2H 2 2 H + H H H H H H H 2 voor de pijl 1 formule van glucose en het overgebleven fragment

Nadere informatie

ßCalciumChloride oplossing

ßCalciumChloride oplossing Samenvatting door R. 1673 woorden 17 februari 2013 8 1 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Pulsar chemie Additiereactie Bij een reactie tussen hexeen en broom springt de C=C binding open. Aan het molecuul

Nadere informatie

Examen VWO. Scheikunde 1,2 (nieuwe stijl)

Examen VWO. Scheikunde 1,2 (nieuwe stijl) Scheikunde 1,2 (nieuwe stijl) Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 18 juni 13.30 16.30 uur 20 03 Voor dit examen zijn maximaal 70 punten te behalen; het examen bestaat

Nadere informatie

Dit examen bestaat voor iedere kandidaat uit 20 vragen

Dit examen bestaat voor iedere kandidaat uit 20 vragen MV0-3 EXMEN MELR LGEMEEN VOORTGEZET ONERWJS N 1982 MV0-3 onderdag 6 mei, 9.00-11.00 uur NTUUR- EN SHEKUNE (Scheikunde) MEERKEUZETOETS it examen bestaat voor iedere kandidaat uit 20 vragen ij het examen

Nadere informatie

Grensvlakpolymerisatie

Grensvlakpolymerisatie Grensvlakpolymerisatie 1 maximumscore 2 Een voorbeeld van een juist antwoord is: De reactor wordt gekoeld (dus er komt energie vrij). De reactie is dus exotherm. de reactor wordt gekoeld 1 conclusie 1

Nadere informatie

vwo I Vrijdag 4 mei, uur Dit examen bestaat uit vier opgaven EXAMEN VOORBEREIDEND WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS IN 1984 SCHEIKUNDE F-20

vwo I Vrijdag 4 mei, uur Dit examen bestaat uit vier opgaven EXAMEN VOORBEREIDEND WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS IN 1984 SCHEIKUNDE F-20 vwo EXAMEN VOORBEREDEND WETENSCAPPELJK ONDERWJS N 1984 Vrijdag 4 mei, 9.00-12.00 uur SCEKUNDE Dit examen bestaat uit vier opgaven 2 OPGAVE De reeks van alkaanzuren kan met de algemene rornlllle C 0 1 n+t

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 Scheikunde 3 havo

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 Scheikunde 3 havo Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 Scheikunde 3 havo Samenvatting door een scholier 1366 woorden 12 november 2012 6,2 17 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal 1.1 Bij scheikunde hou je

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2005-II

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2005-II 4 Beoordelingsmodel Alcoholtest 1 Een juiste uitleg leidt tot de conclusie dat de werking van het enzym aldehydedehydrogenase wordt geblokkeerd. (misselijkheid betekent) aceetaldehyde wordt niet omgezet

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde havo 2008-I

Eindexamen scheikunde havo 2008-I Beoordelingsmodel Uraan 1 maximumscore 2 aantal protonen: 92 aantal neutronen: 146 aantal protonen: 92 1 aantal neutronen: 238 verminderen met het aantal protonen 1 2 maximumscore 2 UO 2 + 4 HF UF 4 +

Nadere informatie

Methanol. Formule. Brandalcohol, methylalcohol. Productie. (a) Productie van synthesegas. (i) Traditionele methoden

Methanol. Formule. Brandalcohol, methylalcohol. Productie. (a) Productie van synthesegas. (i) Traditionele methoden Methanol Formule CH3OH Naam Familie Productie Brandalcohol, methylalcohol Alcoholen (a) Productie van synthesegas (i) Traditionele methoden Methanol wordt vervaardigd uit synthesegas dat een mengsel is

Nadere informatie

Chemie 2001 Vraag 1 Je wil 1 liter van een 0,010 M oplossing van glucose (C6H1206) bereiden, door een geschikt volume van een meer geconcentreerde oplossing over te brengen in een maatkolf van 1,0 liter

Nadere informatie

[loiaterinzagebegging nu 75OT134

[loiaterinzagebegging nu 75OT134 Octrooïraad [loiaterinzagebegging nu 75OT134 Nederland [1'9] NL [54] Werkwijze voor hat bepalen volgens een radio-immunoproef van de aanwezigheid van Neisseria gonorrhoeae-antilichamen in serum van de

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1-2 vwo 2008-II

Eindexamen scheikunde 1-2 vwo 2008-II Ammoniak Ammoniak wordt bereid uit een mengsel van stikstof en waterstof in de molverhouding N 2 : H 2 = 1 : 3. Dit gasmengsel, ook wel synthesegas genoemd, wordt in de ammoniakfabriek gemaakt uit aardgas,

Nadere informatie

Uitwerkingen. T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen

Uitwerkingen. T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen Uitwerkingen T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen 2008 Voorbeeld toets dinsdag 29 februari 60 minuten NASK 2, 2(3) VMBO-TGK, DEEL B. H5: VERBRANDEN EN ONTLEDEN

Nadere informatie

EXAMEN SCHEIKUNDE VWO 1978, TWEEDE TIJDVAK, opgaven

EXAMEN SCHEIKUNDE VWO 1978, TWEEDE TIJDVAK, opgaven EXAMEN SCHEIKUNDE VWO 1978, TWEEDE TIJDVAK, opgaven Acetylglycine 1978-II(I) Vele endotherme reacties verlopen alleen als men aan de stoffen die men wil laten reageren energie toevoert. Toevoeren van energie

Nadere informatie

38 e Nationale Scheikundeolympiade

38 e Nationale Scheikundeolympiade 8 e Nationale Scheikundeolympiade Rijksuniversiteit Groningen THEORIETOETS correctievoorschrift dinsdag juni 207 Deze theorietoets bestaat uit 6 opgaven met in totaal 4 deelvragen. Gebruik voor elke opgave

Nadere informatie

Datum Voorzitter Secretaris Klusser

Datum Voorzitter Secretaris Klusser Datum Voorzitter Secretaris Klusser Elaborate Aan de slag 4: Het winnen van koper uit malachiet teamopdracht Inleiding De bereiding van koper uit malachiet gaat in verschillende stappen: Stap 1: het maken

Nadere informatie