Archeologisch Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek ten zuiden van de plas Kalenberg te Meteren, gemeente Geldermalsen.

Transcriptie

1 Archeologisch Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek ten zuiden van de plas Kalenberg te Meteren, gemeente Geldermalsen. Eric Norde, Gerard Boreel en Remco Lotte Zuidnederlandse Archeologische Notifies 185 Amsterdam 2009 Archeologisch Centrum Vrije Universiteit - Hendrik Brunsting Stichting

2 De serie Zuidncdcrlandse Archeologische Notifies is een uitgave van de Hendrik Brunsting Stichting van het Archeologisch Centrum van de Vrije Universiteit te Amsterdam Colofon Opdrachtgever: Project: Provincie: Gemeente: Plaats: Toponiem: Bevoegd Gezag: Extern deskundige: Kaartblad: Oppervlakte plangebied: Uitvoerder: Plaats documentatie: Objectcode: Onderzoeksmeldingsnummer: Coordinates Status: Datum: Auteurs: Grafische bewerking: Autorisatie: ISBN: Gemeente Geldermalsen Meteren plas Kalenberg Zuid, gemeente Geldermalsen. Gelderland Geldermalsen Meteren Kalenberg Gemeente Geldermalsen drs. J. Krist 39 C ca. 1,6 ha. ACVU-HBS ACVU-HBS, dependance Rivierengebied GLM-MKZ / / / / Definitief drs. E.H.L.D. Norde, drs. G.L. Boreel en drs. ing. R.M. Lotte drs. ing. R.M. Lotte drs. J. van Renswoude ACVU-HBS Amsterdam, juli 2009 Archeologisch Centrum van de Vrije Universiteit - Hendrik Brunsting Stichting, Amsterdam DeBoelelaan HV Amsterdam

3 INHOUD I N L E I D I N G Motivatie Doel en vraagstelling van het onderzoek Opzet van het rapport 1 BUKEAUONDERZOEK Doelstelling Methode Resultaten Onderzoeksgebied (LS01) Huidig en toekomstig gebruik (LS02) Historische situatie (LS03) Landschap (LS04) Archeologie (LS04) Archeologische verwachting (LS05) Conclusie 5 li OOK O N D ER ZO E K ( V S03 ' doelstelling Methode Resultaten Landschap en stratigrafie Archeologie Conclusie 7 CONCLUSIE 8 A A N R E V E L I N G EN O Literatuur 10 B ij 1 agen : Bijlage 1. Meteren - Kalenberg Zuid. Locatie van het onderzoeksgebied in Nederland en het onderzoeksgebied weergegeven op een luchtfoto. Bijlage 2. Meteren - Kalenberg Zuid. De huidige en de historische situatie rond Bijlage 3. Meteren - Kalenberg Zuid. Het onderzoeksgebied geprojecteerd op de Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden (IKAW). Bijlage 4. Meteren - Kalenberg Zuid. Bodemkundige situatie voor het onderzoeksgebied. Bijlage 5. Meteren - Kalenberg Zuid. Booronderzoek: boorlocatie en boorstaten. Bijlage 6. Boorraai A-A'. Bijlage 7 Overzicht van archeologische perioden.

4 I N I. E I D I N G MOTIVATIE De gemeente Geldermalsen wil twee percelen, kadastraal aangeduid als H648 en H1481, ten zuiden van de plas Kalenberg in Meteren gaan ontwikkelen. Het westelijke perceel (H648) zal worden bestemd voor woningbouw en maatschappelijke functies en het oostelijke perceel (H1481) zal in de toekomst mogelijk worden gebruik voor waterberging. Tot die tijd heeft het een agrarische functie. Voordat de gemeente overgaat tot aankoop en ontwikkeling van deze percelen willen ze eerst het archeologisch potentieel van deze percelen onderzoeken. In opdracht van de gemeente Geldermalsen heeft het Archeologisch Centrum van de Vrije Universiteit - Hendrik Brunsting Stichting (ACVU- HBS) in april 2009 daartoe een archeologisch Bureauonderzoek en een Inventariserend Veldonderzoek, door middel van boringen uitgevoerd. In juni zijn vervolgens enkele aanvullende boringen gezet. De motivatie voor dit archeologische onderzoek is het feit dat bij het ontwikkelen van de percelen de eventueel in de ondergrond aanwezige archeologische resten en waarden zouden kunnen worden aangetast. 1.2 DO EL EN VRAACSTELLING VAN HET ONDERZOEK Doel van het onderzoek is het opsporen en in kaart brengen van de eventueel in het onderzoeksgebied aanwezige archeologische vindplaatsen. Aan de hand van bestaande bronnen dient informatie verworven te worden over bekende of te verwachten archeologische waarden. Deze informatie moet resulteren in een gespecificeerde verwachting om in een aansluitend stadium van het onderzoek aangevuld en getoetst te worden op basis van boorwaarnemingen. Uiteindelijk dient het onderzoek te resulteren in een advies ten aanzien van eventueel archeologisch vervolgonderzoek. De vraagstelling van het onderzoek is drieledig: 1-Wat zijn de bekende en te verwachten archeologische waarden binnen het onderzoeksgebied? 2-Kan de in antwoord op vraag 1 uitgesproken verwachting onderschreven en aangevuld worden op basis van boorwaarnemingen? Welke informatie leveren deze waarnemingen ten aanzien van het karakter, de omvang en datering van de eventueel aanwezige archeologische vindplaatsen? 3-Wat zijn de te nemen vervolgstappen om te komen tot een waardering van de eventueel aanwezige archeologische waarden, op basis waarvan uiteindelijk een beleidsbeslissing (meestal een selectiebesluit) genomen kan worden? 1.3 Ol'Z E T VAN II F. T R A I' P O R T De verslaglegging van het uitgevoerde onderzoek zal per uitgevoerd onderdeel plaats vinden. In het hierna volgende hoofdstuk zal het uitgevoerde Bureauonderzoek worden beschreven (vraag-1). Als toets en in aanvulling op het bureauonderzoek zal in hoofdstuk 3 het uitgevoerde Inventariserend Veldonderzoek worden beschreven (vraag-2). Afsluitend zal een conclusie (hoofdstuk 4) en een advies (hoofdstuk 5) gegeven worden ten aanzien van eventueel vervolgonderzoek (vraag-3).

5 BUREAUONDERZOEK 2.1 D O E L S T E I. L I N C Het doel van het bureauonderzoek is het verwerven van informatie, aan de hand van bestaande bronnen, over bekende of verwachte archeologische waarden, binnen een omschreven gebied. 1 Hierbij zullen gegevens verzameld worden met betrekking tot de aanwezigheid, karakter, omvang, datering en gaafheid van de archeologische waarden en de aardwetenschappelijke gegevens. Dit zal resulteren in een gespecificeerde verwachting, op basis waarvan een beslissing genomen kan worden ten aanzien van eventueel vervolgonderzoek. 2.2 METHOD E Het bureauonderzoek is uitgevoerd conform de specificaties uit de KNA 3.1 (LS01 t/m LS05). Een eerste stap hierin is het afbakenen van het onderzoeksgebied en het vaststellen van de consequenties van toekomstig gebruik (LS01). In de volgende stappen wordt vastgesteld wat de huidige situatie is (LS02), hoe de historische situatie was en of er verstoringen bekend zijn (LS03) en wat de bekende archeologische waarden en aardwetenschappelijke gegevens zijn (LS04). Op basis van de in boven beschreven specificaties verkregen gegevens wordt een gespecificeerd verwachtingsmodel opgesteld (LS05), waarin zo gedetailleerd mogelijk de verwachte archeologie beschreven wordt. 2.3 H E S U L T A T E N OSDflZOtKS G H HIED 'isol' Het onderzoeksgebied Meteren plas Kalenberg Zuid bevindt zich ten zuiden van de plas Kalenberg te Meteren in de gemeente Geldermalsen en omvat de kadastrale percelen H648 en H (zie bijlage 1 en 2a). In het westen wordt het onderzoeksgebied begrensd door de bebouwde kom van Meteren en in het oosten door de Rijksstraatweg. Het onderzoeksgebied heeft bij benadering een centrumcoordinaat van / De totale oppervlakte beslaat circa 1,6 ha, verdeeld over de percelen H648 (circa 6689 m 2 )en H1481 (circa 8960 m 2 ) H U I 1) I ('. h IS 1 O K KIIMS II C C tbhl'ir < I. S O 2 > Het onderzoeksgebied is op het moment onbebouwd. Het huidig gebruik is grasland. Vanwege dit gebruik worden er binnen het gebied geen grootschalige verstoringen van het bodemarchief verwacht. In toekomst zal het gebied gebruikt gaan worden voor woningbouw en waterberging. Bij de realisatie daarvan zal de ondergrond met de eventueel daarin aanwezige archeologische waarden verstoord worden. Omdat de planvorming zich nog in een vroeg stadium bevindt, is de exacte verstoringsdiepte nog niet bekend. 1 COD2006, KNA Het perceel aangeduid als H1481 omvat in werkelijkheid de kadastrale percelen H1481, H631 en H632, zie bijlage 2.

6 2.3-3 H I S T O H I s <; H r. SI T U A T I II ' I. s o 3 ' Bijlage 2b geeft de kadastrale situatie voor het onderzoeksgebied weer rond circa Hierop valt te zien dat de beide percelen rond 1830 onbebouwd waren. Het huidige kadastrale perceel H648 omvatte rond 1830 de kadastrale percelen 208, 209 en een klein stukje van perceel 203. In het register behorende bij het kadaster van circa 1830 staan de genoemde percelen omschreven als respectievelijk boomgaard, boomgaard en bos. Het huidige perceel H1481, op bijlage 2a de kadastrale percelen H1481, H631 en H632, omvatten rond 1830 respectievelijk globaal de kadastrale percelen 212, 211 en 210. In het register behorende bij het kadaster staan al deze percelen omschreven als bouwland. Op alle andere geraadpleegde historische kaarten staat tot halverwege de vorige eeuw het perceel H648 ook aangegeven als boomgaard, nadien wordt het (akker)bouwland. Het perceel HI481 staat op alle geraadpleegde historische kaarten aangegeven als (akker)bouwland. Beide percelen lijken dus in ieder geval in de Nieuwe Tijd onbebouwd te zijn geweest A N I) S C H A ]> ' I. S O 4 ' Het onderzoeksgebied bevindt zich in het Midden-Nederlandse rivierengebied. Dit gebied is opgebouwd uit afzettingen van Rijn en Maas uit het Laat-Weichselien ( v.chr.) en het Holoceen (8.000 v.chr. - heden). Deze afzettingen van Holocene rivieren worden gerekend tot de Formatie van Echteld (voorheen Betuwe en Westland Formatie). Dit pakket, dat in de burnt van Meteren zo'n 7 tot 8 meter dik is, bestaat uit zand en klei en alle mogelijke mengvormen daarvan. Het ligt over de grove zanden die behoren tot de pleistocene ( v.chr.) afzettingen van de Formatie van Kreftenheye.' Het onderzoeksgebied bevindt zich op de Erichemse-Meterense stroomgordel, deze is actief geweest tot ongeveer 3100 v.chr. Ergens in de Midden Bronstijd, rond 1250 v.chr., vindt een reactivering plaats van deze stroomgordel en ontstaan meer naar het zuiden nieuwe stroomgordels. Rond de overgang naar de IJzertijd raakte de meandergordel van Erichem-Meteren echter weer buiten gebruik. En heeft zich op de oeverwallen een vegetatielaag kunnen ontwikkelen. Geomorfologisch wordt het onderzoeksgebied gekenmerkt door vormen die voorkomen in fluviatiele of door rivieren gevormde landschappen. De hogere delen van het landschap worden gevormd door de stroomruggen. Deze fossiele stroomgordels zijn geheel of gedeeltelijk verland en omdat de oeverwallen hoger zijn opgeslibd dan de lager gelegen kom, zijn ze als ruggen herkenbaar in het landschap. De lager gelegen overstromingsbekkens of kommen bestaan uit zware kleien en lagen veen. Doordat dit materiaal sterker klink (bodemdaling onder eigen gewicht) vertoont dan het zand, waaruit de ondergrond van de stroomgordels bestaan, worden de reliefverschillen versterkt. De bodemkaart van Nederland laat zien dat het hele plangebied sprake is van kalkhoudende poldervaaggronden. Deze jonge stroomruggronden bestaan uit zwak zandige tot sterk siltige kleien. Om eventuele hoogteverschillen in het landschap in kaart te brengen is gebruik gemaakt van het Actueel Hoogtebestand van Nederland (AHN). Eventuele hoogteverschillen zouden kunnen wijzen op oude woonplaatsen, daarnaast zijn vaak fossiele stroomruggen als verhoging zichtbaar in het landschap. Bestudering van het AHN heeft geen noemenswaardige afwijkingen aangetoond. 4 3 Berendsen en Stouthamer, 2001 Om deze reden is er voor gekozen om geen afbeelding van het AHN in deze rapportage op te nemen.

7 2.3-5 ARCH r. o i. o c 1 i; > I. s o 4 ' Bijlage 3 geeft een beeld van de archeologische vervvachting voor het onderzoeksgebied en de directe omgeving, volgens de Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden (IKAW). Vanwege de ligging op de Erichemse-Meterense stroomgordel, heeft het onderzoeksgebied op de IKAW een hoge kans op het aantreffen van archeologische resten. Dit beeld wordt ondersteund door de archeologische beleidskaart van de gemeente Geldermalsen. 3 Van het onderzoeksgebied zijn geen archeologische vindplaatsen bekend. Wei bevindt er zich in de directe omgeving een groot aantal archeologische vindplaatsen (zie figuur 1 en bijlage 3). In figuur 1 zijn deze vindplaatsen met symbolen weergegeven. Duidelijk is hier te zien dat er op de stroomgordel en in de omgeving een groot aantal nederzettingen voorkomen vanaf het Neolithicum tot en met de Late Middeleeuwen. Ten noorden van het onderzoeksgebied liggen voornamelijk de oudste vindplaatsen, uit het Neolithicum, de Bronstijd en de IJzertijd. Zuidelijk van het onderzoeksgebied komen voornamelijk vindplaatsen uit de Romeinse tijd, de Vroege Middeleeuwen, Voile Middeleeuwen en de Late Middeleeuwen voor. Het gebied ten noorden van het onderzoeksgebied is in 1995 reeds intensief onderzocht ten behoeve van het bestemmingsplan Kalenberg. 6 Binnen dit plangebied zijn diverse nieuwe vindplaatsen in kaart gebracht. Een van deze vindplaatsen in direct ten noorden van het onderhavige plangebied gelegen (ter hoogte van de huidige plas Kalenberg). Binnen deze vindplaats zijn een vuurstenen bijlafslag, een kleine vuursteenafslag en diverse fragmenten prehistorisch aardewerk (mogelijk neolithisch)gevonden. Aanvullende boringen konden echter geen duidelijkheid geven over de aard van deze vondsten.' Ten oosten van het plangebied heeft grootschalig archeologisch onderzoek plaatsgevonden binnen het plangebied "De Plantage". Tijdens dit onderzoek zijn in totaal tien vindplaatsen in kaart gebracht. Het gaat hierbij voornamelijk om nederzettingsresten daterend uit de Middeleeuwen en de Nieuwe tijd. h ARCH r. 01 o <; 1 s c 111: v 1; R W A <; IITINI; ( 1 s 0 5 ' Op basis van verkregen resultaten wordt in overeenstemming met de IKAW een hoge verwachting voor archeologische behoudenswaardige resten toegekend aan het onderzoeksgebied Meteren, Kalenberg Zuid. Het onderzoeksgebied is gelegen op een stroomgordel welke vanaf het Neolithicum tot en met de Late Middeleeuwen bewoond is geweest. Op basis van vondsten uit de omgeving van het plangebied kan het binnen het plangebied gaan om vondsten daterend uit de periode van het (laat) Neolithicum tot en met de Romeinse tijd of uit de Voile en Late Middeleeuwen. Op basis van de bekende gegevens is de kans op de aanwezigheid van archeologische waarden daterend uit de Vroege Middeleeuwen of de Nieuwe tijd klein. De archeologische waarden worden direct onder de bouwvoor in de aanwezige oeverafzettingen verwacht. 5 Heunks "Jager Jager 1995, Tops, Boreel & Verhelst, 2006.

8 tj, Rguurl. typgdindpimmnen ctafteriqln OBcnccte 2.4 t: O N C I. U S I F. Om te komen tot een gespecificeerde archeologische verwachting voor het onderzoeksgebied, is een bureauonderzoek uitgevoerd naar de bekende en de te verwachten archeologische waarden binnen het onderzoeksgebied. Volgens zowel de Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden als de archeologische beleidskaart van de gemeente Geldermalsen kent het onderzoeksgebied een hoge verwachting voor de aanwezigheid van archeologische resten in de ondergrond. De hoge verwachting is gebaseerd op de ligging op de Erichemse-Meterense stroomgordel. Uit de bekende vindplaatsen in de directe omgeving valt op te maken dat deze stroomgordel vanaf het Neolithicum tot en met de Late Middeleeuwen bewoond is geweest. Uit het onderzochte kaartmateriaal valt niet op te maken dat het gebied in het recente verleden ernstig is verstoord. Op basis van deze gegevens wordt aan het onderzoeksgebied gebied in overeenstemming met de IKAW een hoge archeologische verwachting toegekend. Het kan hierbij gaan om vondsten daterend uit de periode van het (laat) Neolithicum tot en met de Romeinse tijd of uit de Voile en Late Middeleeuwen. Op basis van de bekende gegevens is de kans op de aanwezigheid van archeologische waarden daterend uit de Vroege Middeleeuwen of de Nieuwe tijd klein. De archeologische waarden worden direct onder de bouwvoor in de aanwezige oeverafzettingen verwacht en kunnen zich manifesteren als losse vondsten (aardewerk, houtskool, verbrande leem) of als zogenaanide cultuurlaag, welke vaak duidelijk zichtbaar is in boringen als een afwijkende, "vuile" laag. Indien er sprake is van een archeologische laag, kunnen vindplaatsen vaak het best in kaart worden gebracht met behulp van een booronderzoek. Om beter inzicht te krijgen in de mogelijke aanwezigheid van archeologische waarden dient in eerste instantie een verkennend booronderzoek te worden uitgevoerd, waarbij aandacht wordt besteed aan de intactheid van de bodem. Indien de bodem tot op grote diepte verstoord is, kunnen er geen intacte archeologische waarden meer worden verwacht.

9 BOORONDERZOEK ( VS DOELSTELLINC; Doel van het Inventariserend Veldonderzoek door middel van boringen is het toetsen en eventueel aanvullen van de archeologische verwachting, zoals die is geformuleerd in het bureauonderzoek (hoofdstuk 2). Hiertoe is in eerste instantie een verkennend onderzoek uitgevoerd, dat later is gevolgd door een karterend onderzoek. Het doel van het verkennende onderzoek was om de bodemopbouw in kaart te brengen, zodat de in het bureauonderzoek opgestelde verwachting nader kon worden gespecificeerd. Naast het in kaart brengen van de bodemopbouw is tijdens deze fase specifiek gelet op het voorkomen van diepgaande verstoringen. Tijdens de karterende fase zijn ter hoogte van een zandopduiking enkele aanvullende boringen gezet met als doel om en eventueel aanwezige archeologische waarden in kaart te brengen M 1. T 11 o D li Het booronderzoek is uitgevoerd conform de specificatie VS03 uit de KNA 3.1. In de verkennende fase van het onderzoek zijn totaal 13 boringen (bijlage 6) gezet met een gemiddelde diepte van ca. 2,4 m en tot een maximale diepte van 3 m -mv. (beneden maaiveld). Deze boringen zijn gezet in een verspringend grid van 60 bij 20 meter. Vervolgens zijn in de karterende fase nog zes boringen gezet, waarmee het gehanteerd grid is verdicht. Deze boringen zijn vooral gezet ter hoogte van een zandopduiking, waarvoor tijdens het verkennend onderzoek een hoge archeologische verwachting is opgesteld. In totaal zijn er binnen het plangebied 19 boringen gezet, wat conform de geldende normen voldoende is om archeologische vindplaatsen aan te tonen. De plaatsing van de boringen in het veld heeft plaatsgevonden met behulp van een GPS, gerefereerd aan het RD-coordinaatsysteem. Hiervoor is gebruik gemaakt van een Magellan explorist 400 Handheld GPS, met een gemiddelde nauwkeurigheid van 3 m tot 5 m. De boringen zijn uitgevoerd met een Edelmanboor, met een diameter van 7 cm, in combinatie met een 3 cm guts. Het opgebrachte materiaal is om de tien centimeter diepte bemonsterd en beschreven volgens de Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode (ASB), dat gebaseerd is op NEN Naast lithologische en bodemkundige aspecten is in het bijzonder aandacht besteed aan het wel of met voorkomen van archeologische indicatoren als houtskool, verbrande klei/leem, aardewerk, (on)verbrand bot, natuursteen, fosfaatvlekken en baksteen en andere niet natuurlijke insluitsels. Hiertoe is het opgeboorde sediment geheel versneden met behulp van een boormes. Documentatie van de boringen heeft plaatsgevonden met gebruikmaking van het softwarepakket Deborah2 v2.6. ln 3.3 KESULTATEN 3.3.I 1 A N I) S C H A P r. N S 'I R A T I G R A f I F. Het plangebied bevindt zich op de stroomrug van de Erichemse-Meterense stroomgordel. Op een diepte, varierend tussen 2,48m -mv. en 0,55 m-mv. bevindt zich overal in het plangebied beddingzand in de ondergrond.'' Dit zeer fijne tot matig grove Zand wordt gei'nterpreteerd als beddingzand van de stroomgordel. Rond de boringen 10, 11 en 12 bevindt zich een opduiking van dit beddingzand. Hier bevindt de top van het Zand zich op een diepte van respectievelijk 1,3 m, 0,9 m en 0,6 m -mv. Ten oosten en westen van deze opduiking zakt het zand scherp weg tot bijna 2,5 m -mv. Hier wordt het beddingzand afgedekt door oeverafzettingen in de vorm van zand, ' Bosch 2007 en Nederlands Normahsatie Instituut " RAAP ' In bijlage 6 is een doorgaande boorraai over het plangebied afgebeeld.

10 afgewisseld door veel dunne laagjes siltige klei, of door siltige tot zandige klei. In een sterk tot uiterst siltige klei, in de top van deze oeverafzettingen is in boringen 5, 6 en 8, 16, 18 en 19 een zeer zwak ontwikkeld vegetatieniveau herkend. Dit niveau kan echter niet over grotere afstand worden gevolgd, zodat er sprake is van een discontinu niveau. De huidige bouwvoor, die zich direct boven de oeverafzettingen bevindt, bestaat uit een zwak tot matig zandige klei. Deze zandige kleien kunnen als oever- of crevasse-afzettingen worden gei'nterpreteerd. Deze zijn ontstaan na verlanding van de Erichemse-Meterense stroomgordel AH <: H 1. o 1 o c; 1 K Slechts in een drietal boringen is op verschillende dieptes een spikkel houtskool aangetroffen. Dit houtskool bevond zich in twee boringen in een zwak ontwikkelde vegetatieniveau (boringen 8 en 18). Het niveau laat verder geen indicaties zien voor eventuele menselijke activiteiten ter plaatse. In boring 17 werd een spikkel houtskool in de oeverafzettingen waargenomen. In deze boring kan het gaan om verspoeld houtskool, aangezien spikkels houtskool van nature kunnen voorkornen in fluviatiele afzettingen. Zij worden met het water meegenomen van stroomopwaarts. De aangetroffen spikkels worden hier dan 00k niet gei'nterpreteerd als aanwijzing voor bewoning binnen het plangebied. Ondanks de afwezigheid van aanwijzingen voor archeologische vindplaatsen moet rekening gehouden worden met losse vondsten op de zandopduiking in het oostelijk deel van het plangebied. Mogelijk is deze zandrug naar het noorden te vervolgen geweest, waar reeds in het verleden neolithische vondsten werden gedaan (fig. 1). Ook grafvelden kunnen met de boor niet worden aangetoond. 3.4 C () N C I. U S I l: Het booronderzoek binnen het plangebied Meteren - Kalenberg Zuid heeft laten zien dat het zich bevindt op de stroomgordelafzettingen van de Erichemse-Meterense stroomgordel. Zandige beddingafzettingen worden afgedekt door kleiige oeverafzettingen, waarin zich op een enkele plaats een vegetatieniveau zwak ontwikkeld heeft. Het relief van het beddingzand laat een rug of opduiking zien in het oostelijk deel van het plangebied. Hoewel dergelijke ruggen van oudsher aantrekkelijk zijn geweest voor bewoning, zijn hier geen aanwijzingen gevonden voor de aanwezigheid van archeologische vindplaatsen. Tijdens het veldwerk zijn, afgezien van enkele spikkels houtskool geen archeologische indicatoren waargenomen. Houtskool wordt gezien als zogenaamde secundaire indicator, waardoor hier minder waarde aan wordt gehecht. Naast het ontbreken van indicatoren zijn er tijdens het onderzoek ook geen doorlopende vegetatieniveau's of woonlagen waargenomen. De archeologische verwachting voor het plangebied kan daarom op basis van het uitgevoerde veldwerk worden bijgesteld naar een lage archeologische verwachting.

11 CONCLUSIE De gemeente Geldermalsen wil twee percelen, kadastraal aangeduid als H648 en H1481, ten zuiden van de plas Kalenberg in Meteren gaan ontwikkelen. In opdracht van de gemeente Geldermalsen heeft het Archeologisch Centrum van de Vrije Universiteit - Hendrik Brunsting Stichting (ACVU- HBS) in april 2009 daarom een archeologisch Bureauonderzoek en een Inventariserend Veldonderzoek, door middel van boringen uitgevoerd. Het onderzoek is in opdracht van de gemeente Geldermalsen uitgevoerd. Tijdens het onderzoek is getracht antwoord te geven op de hieronder te behandelen vragen. Wat zijn de te verwachten archeologische waarden binnen het onderzoeksgebied? Op basis van verkregen resultaten vvordt in overeenstemming met de IKAW een hoge trefkans voor archeologische behoudenswaardige resten toegekend aan het onderzoeksgebied Meteren - Kalenberg Zuid. Het onderzoeksgebied is gelegen op een stroomgordel welke vanaf het Neolithicum tot en met de Late Middeleeuwen bewoond is geweest. Kan de in antwoord op vraag 1 uitgesproken verwachting onderschreven en aangevuld worden op basis van boorwaamemingen? Welke informatie leveren deze waamemingen ten aanzien van het karakter, de omvang en datering van de cventueel aanwezige archeologische vindplaatsen? Het Inventariserend Veldonderzoek door middel van boringen heeft de in het bureauonderzoek opgestelde archeologische verwachting voor het onderzoeksgebied Meteren - Kalenberg Zuid kunnen toetsen en nuanceren. Zandige beddingafzettingen worden afgedekt door kleiige oeverafzettingen, waarin zich op een enkele plaats een vegetatieniveau zwak ontwikkeld heeft. De afzettingen zijn afgezet door de Erichemse - Meterense stroomgordel. Het relief van het beddingzand laat een rug of opduiking zien in het oostelijk deel van het plangebied. Hoewel dergelijke ruggen van oudsher aantrekkelijk zijn geweest voor bewoning, zijn geen aanvvijzingen gevonden voor de aanwezigheid van archeologische vindplaatsen. De archeologische verwachting kan daarom voor het plangebied worden bijgesteld naar een lage archeologische verwachting. Rekening moet echter gehouden worden met eventuele losse vondsten en grafvelden, die met een booronderzoek niet zijn aan te tonen. Wat zijn de te nemen vervolgstappen om te komen tot een waardering van de eventueel aanwezige archeologische waarden, op basis waarvan uiteindelijk een beleidsbeslissing (meestal een selectiebesluit) genomen kan worden? Aangezien er tijdens het onderzoek geen archeologische waarden zijn aangetroffen, hoeft er geen waardering te worden uitgevoerd.

12 AANBEVELINGEN Er zijn geen aanwijzingen voor archeologische vindplaatsen binnen het plangebied Meteren Kalenberg Zuid. Daarom wordt geadviseerd geen verder archeologisch onderzoek te laten uitvoeren en het terrein vrij te geven voor verdere ontwikkeling. Wei dient tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden rekening te worden gehouden met zogenaamde toevalsvondsten. Indien tijdens graafwerkzaamheden archeologische waarden worden aangetroffen, dient hiervan conform de monumentenwet melding te worden gemaakt bij het bevoegd gezag of de Rijksdienst voor het Cultured Erfgoed.

13 LITERATUUR Berendsen, H.J.A., 1986: Het landschap van de Bommelerwaard, Utrecht (Nederlands Geografische Studies 10). Berendsen, H.J.A./E. Stouthamer, 2001: Palaeogeographic development of the Rhine-Meuse Netherlands, Assen. delta, 77ic Berendsen, H.J.A./E.L.J.H. Faessen/A.W. Hesselink/H. Kempen, 2001: Zand in banen- Zanddieptekaarten van het Gelders Rivierengebied met inbegrip van de uiterwaarden, Provincie Gelderland, Arnhem. Bosch, J.H.A., 2007: Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode. Op basis van de Standaard Boor Beschrijvingsmethodc versie 5.2, Utrecht (TNO-rapport NITG 2007-U-R0246/A). Centraal College van Deskundigen (CCvD) Archeologie, 2006: Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie {KKA), versie 3.1, vastgesteld op 19 juni 2006, SIKB Gouda. Heunks, E., 2006: Gemeente Geldermalsen - Beleidsnote Archeologische Monumentenzorg; naar een realistische en duurzame omgang met het archeologisch erfgoed. Bijlage 5: Toelichting op de archeologische beleidskaart van de Gemeente Geldermalsen. RAAP-Rapport Jager, D.H. de, 1995: Gemeente Geldermalsen, bestemmingsplan Kalenberg. Archeologisch onderzoek. RAAP-Rapport 148. Nederlands Normalisatie-instituut, 1989: Nederlandse Norm NEN 5104, Classificatie van onverharde grondmonsters, Nederlands Normalisatie-instituut, Delft. RAAP, 2006: Deborah2, v2.6, Amsterdam. Rijksdienst voor het Cultured Erfgoed, 2009: Archeologisch Informatie Systeem (ARCHIS 2), Amersfoort. Tops, B.P.C.A, G.L. Boreel & E.M.P. Verhelst, 2006: Huis Meteren en Blanckenstijn, twee adellijke huizen in een dynamisch landschap. Inventariserend veldonderzoek in het plangebied Meteren De Plantage, gemeente Geldermalsen. Zuidnederlandse Archeologische Notifies 64.

14 Bijlage 1. Meteren - Kalenberg Zuid. Locatie van het onderzoeksgebied in Nederland.

15 b. Huidige situatie, met de ligging van de twee onderzochte percelen. JV Ji. a. Kadastrale minuutplan circa 1830, met de ligging van de twee onderzochte percelen. Bijlage 2. Meteren - Kalenberg Zuid. De huidige en de historische situatie rond 1830.

16 < r; O T3 u a: 1> "u 'Si bl O CD a c (D O) a) _i C5 Q Z O > / u 5 o ^ ra o> OJ -C a> <D.2 S2 t: c o a) > (11 " * a) -2. a) t» t s * " h CZ3 I i I 9600 W «9H

17 I CM < O ss 1 M c *c 5 u 0 1=3 o / a <u ^S <u bc (/: J*! <U o N t-i 5J -a c o > u &C 3 T3 O pa '3 N o 3 3 fq 9600eWefr69U

18 I I Bijlage 5. Meteren - Kalenberg Zuid. Locatie van de boringen.

19 I I boring: beschrijver: GB, datum: X: , Y: , precisie locatie 1 m, coordinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, provincie: Gelderiand, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever. Gemeente Geldermalsen, uitvoerder ACVU-HBS Algemeen: aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: Wei, zwakzandig, grijsbruin, interpretatie: oeverafzettingen Bodemkundig: regelmatig geploegd/bewerkte A-horizont, enkele Fe-vlekken, interpretatie; bouwvoor 4 Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm} Lithologie: klei, matig zandig, grijsbnjin, weinig plantenresten, interpretatie: oeverafzettingen Bodemkundig: regelmatig geploegd/bewerkte A-horizont enkele Fe-vlekken, interpretatie: bouwvoor 5 Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: zand, uiterst siltig, lichtbruin, zeerfijn 6 Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: zand, matig siltig, lichtbruin, zeerfijn 7 Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: zand, matig siltig, lichtbruingrijs, matig fijn, interpretatie: beddingafzettingen Bodemkundig: C-horizont, enkele Fe-vlekken 9 Algemeen aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: zand, matig siltig, bruingrijs, matig fijn, interpretatie- beddingafzettingen Bodemkundig: C-horizont, veel Fe-vlekken 10 Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: zand, sterk siltig, grijs, enkele kleilagen, zeer fijn, interpretatie: oeverafzettingen 12 Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: zand, matig siltig, grijs, enkele siltlagen, zeer fijn, interpretatie: beddingafzettingen Bodemkundig: C-horizont Einde boring op 18 boring: beschrijver: GB, datum: , X: , Y , precisie locatie: 1 m, coordinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, provincie: Gelderiand, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen, uitvoerder: ACVU-HBS Lithologie: klei, sterk siltig, bruingrijs, interpretatie: bouwvoor Archeologie: enke! fragment bouwpuin (onbepaald) 4 Lithologie: klei, sterk siltig, grijs, interpretatie: bouwvoor 45 cm -Mv Lithologie: klei, uiterst siltig, lichtgrijs, interpretatie: oeverafzettingen Bodemkundig: veel Fe- en Mn-vlekken 55 cm -Mv Lithologie: klei, zwakzandig, grijs, interpretatie: oeverafzettingen Bodemkundig: veel Fe- en Mn-vlekken 8 Lithologie: klei, zwakzandig, lichtgrijs, interpretatie: oeverafzettingen Bodemkundig: veel Fe- en Mn-vlekken 95 cm -Mv Lithologie: klei, uiterst siltig, lichtgrijs, interpretatie: oeverafzettingen 105 cm -Mv Lithologie: klei, zwak zandig, lichtgrijs, interpretatie: oeverafzettingen 120cm-Mv Lithologie: zand, sterk siltig, lichtgrijs, veel dunne siltlagen, zeerfijn, interpretatie: oeverafzettingen Einde boring op 20

20 boring: beschrijver: GB, datum: X , Y: , precisie locatie: 1 m, coordinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, provincie: Gelderland, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen, uitvoerder: ACVU-HBS Lithologie: klei, uiterst siltig, zwak grindig, grijsbruin, interpretatie: bouwvoor 25 cm -Mv Algemeen: aard ondergrens: erosief (<0,3 cm) Lithologie: klei, uiterst siltig, bruingrijs, interpretatie: bouwvoor 4 Algemeen: aard bovengrens: erosief (<0,3 cm) Lithologie: klei, sterk siltig, donkergrijs, interpretatie: oeverafzettingen Bodemkundig: laklaag/vegetatie-horizont, enkele Fe- en Mn-vlekken 45 cm -Mv Lithologie: klei, sterk siltig, grijs, interpretatie: oeverafzettingen 6 Lithologie: klei, uiterst siltig, lichtgrijs, interpretatie: oeverafzettingen 11 Lithologie: zand, uiterst siltig, grijs, matigfijn, interpretatie- beddingafzettingen 12 Lithologie: zand, sterk siltig, grijs, matigfijn, interpretatie: beddingafzettingen Einde boring op 18 boring: beschrijver: GB, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coordinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, provincie: Gelderland, gemeente. Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen. uitvoerder: ACVU-HBS Lithologie: klei, zwakzandig, bruingrijs Bodemkundig: interpretatie: bouwvoor Archeologie: enkel fragment bouwpuin (onbepaald) Opmerking: +KOOL 45 cm -Mv Lithologie: klei, uiterst siltig, grijs Bodemkundig: interpretatie: bouwvoor Archeologie: enkel fragment bouwpuin (onbepaald) 5 Lithologie: klei, uiterst siltig, zwak grindig, grijs Archeologie: enkele spikkel houtskool, enkel fragment bouwpuin (onbepaald) Opmerking: +ZAND +BKSTN 8 Lithologie: klei, sterk zandig, grijs 9 Lithologie: zand, matig siltig, lichtbruingrijs enkele kleilagen, matig grof, interpretatie: beddingafzettingen Einde boring op 15

21 boring: beschrijver: GB, datum: , X: , Y: , precisie locatie' 1 m. cobrdinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, provincie: Gelderland, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen, uitvoerder: ACVU-HBS Algemeen: aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: klei, uiterst siltig, zwak grindig, donkerbruin Bodemkundig: regelmatig geploegd/bewerkte A-horizont, interpretatie: bouwvoor Archeologie: enkel fragment bouwpuin (onbepaald) 35 cm -Mv Aigemeen: aard bovengrens; geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens- geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: klei, uiterst siltig, bruin, zeer stevig Bodemkundig: regelmatig geploegd/bewerkte A-horizont, interpretatie. bouwvoor 45 cm -Mv Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens' geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: klei, sterk siltig, donkergrijs Bodemkundig: laklaag/vegetatie-horizont, enkele Fe- en Mn-vlekken, interpretatie: verstoord 5 Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: klei, sterk siltig, blauwgrijs Bodemkundig: laklaag/vegetatie-horizont, enkele Fe- en Mn-vlekken 55 cm -Mv Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: klei, sterk siltig, grijs 65 cm -Mv Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: klei, sterk siltig, blauwgrijs Bodemkundig: laklaag/vegetatie-horizont, enkele Fe- en Mn-vlekken Archeologie: enkele spikkel houtskool 9 Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: klei, sterk siltig, lichtbruingrijs Bodemkundig: vee! Fe-vlekken 11 Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: klei, uiterst siltig, lichtgrijs 155 cm -Mv Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: klei, matig zandig, lichtgrijs 17 Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie' zand, matig siltig, lichtgrijs, veel dunne siltlagen, matig fijn Einde boring op 20 boring: beschrijver: GB, datum: , X: , Y , precisie locatie: 1 m, codrdinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderland, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen, uitvoerder: ACVU-HBS Lithologie: klei, uiterst siltig, zwak humeus, donkergrijsbruin Bodemkundig: regelmatig geploegd/bewerkte A-horizont. interpretatie: bouwvoor Archeologie: enkele spikkel houtskool 4 Algemeen: aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: klei, uiterst siltig, bruin Bodemkundig: regelmatig geploegd/bewerkte A-horizont, enkele Fe-vlekken, interpretatie: bouwvoor Archeologie: enkei fragment aardewerk, enkel fragment bouwpuin (onbepaald) 5 Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: klei, sterk siltig, donkergrijs Bodemkundig: laklaag/vegetatie-horizont 6 Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: klei, sterk siltig, lichtblauwgrijs 9 Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: klei, matig zandig, lichtgrijs, kalkconcreties 10 Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: zand, sterk siltig, lichtgrijs, enkele siltlagen, zeer fijn Einde boring op 14

22 boring: beschrijver: GB, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, cootdinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel boring: archeologie - verkenning. landgebruik grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie' Gelderland, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Gel dermal sen, uitvoerder: ACVU-HBS Lithologie: klei, zwakzandig, donkergrijs, kalkloos Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor Archeologie: spikkels houtskool, fragmenten bouwpuin (onbepaald) 4 Lithologie: klei, zwak zandig, grijs, kalkarm Archeologie: enkele spikke! houtskool, lichte zweem fosfaat, fragmenten bouwpuin (onbepaald) Opmerking: BKSTN 10 Lithologie: klei, zwak zandig, grijs, kalkarm Archeologie: lichte zweem fosfaat 15 Lithologie: klei, zwakzandig, grijs, kalkrijk Bodemkundig: veel Fe-vlekken Archeologie: lichte zweem fosfaat 17 Lithologie: klei, matig zandig, grijs, kalkloos 18 Lithologie: klei, zwak zandig, ghjs, enkele zandlagen, kalkloos 20 Lithologie: zand, matig siltig, grijs, zeerfijn, kalkarm Bodemkundig: volledig gereduceerd 22 Lithologie: zand, matig siltig, grijs, zeerfijn, kalkrijk Bodemkundig: volledig gereduceerd Einde boring op 28 boring: beschrijver: GB, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, cobrdinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel boring: archeologie - verkenning, landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderland, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen, uitvoerder: ACVU-HBS Lithologie: klei, zwak zandig, zwak humeus, zwartgrijs Bodemkundig: A-horizont, intenpretatie: bouwvoor Archeologie: veel fragmenten bouwpuin (onbepaald) 3 Lithologie: klei, zwakzandig, zwak humeus, zwartgrijs, kalkloos Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor Archeologie: fragmenten bouwpuin (onbepaald) Opmerking: GEVLEKT 5 Lithologie: klei, zwakzandig, lichtbruingrijs, kalkloos 6 Lithologie: klei, uiterst siltig, lichtbruingrijs, kalkloos Opmerking: GEVLEKT 9 Lithologie: klei, zwak zandig, grijs, kalkloos 10 Lithologie: klei, matig zandig, grijs, kalkconcreties 12 Lithologie: zand, sterk siltig, lichtgrijs, enkele siltlagen, zeer fijn, kalkrijk 17 Algemeen: aard ondergrens: erosief (<0,3 cm) Lithologie: zand, matig siltig, lichtgrijs, enkele siltlagen, zeerfijn, kalkrijk 24 Algemeen: aard bovengrens: erosief (<0,3 cm) Lithologie: zand, sterk siltig, zwak humeus, donkergrijs, zeerfijn, spoor plantenresten Einde boring op 28

23 boring: beschrijver; GB, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coordinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel boring: archeologie - verkenning, landgebruik: grasland. vondstzichtbaarheid: geen. provincie: Gelderiand, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen. uitvoerder: ACVU-HBS Lithologie: klei, zwakzandig: zwak humeus, donkergrijsbruin, humusvlekken Bodemkundig: A-horizont, enkele Fe-vlekken, interpretatie: bouwvoor 2 Algemeen: aard ondergrens: erosief {<0,3 cm) Lithologie: klei, zwakzandig, lichtgrijsbnjin, humusvlekken, kalkloos, interpretatie: bouwvoor 5 Algemeen: aard bovengrens: erosief (<0,3 cm) Lithologie: klei, uiterst siltig, lichtbruinghjs, kalkloos 6 Lithologie: klei, sterk siltig, grijs, kalkloos 75 cm -Mv Lithologie: klei, uiterst siltig, grijs, kalkloos 9 Lithologie: klei, zwakzandig, lichtgrijsbnjin, kalkconcreties 14 Algemeen: aard ondergrens: erosief (<0,3 cm) Lithologie: zand, sterk siltig, grijs, enkele siltlagen, zeerfijn, kalkrijk 22 Algemeen: aard bovengrens: erosief (<0,3 cm) Lithologie zand, matig siltig, zwak humeus, donkergrijs, zeerfijn, spoor plantenresten, kalkrijk Einde boring op 25 boring: beschrijver: GB, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coordinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel boring: archeologie - verkenning, landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderiand, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen, uitvoerder: ACVU-HBS Lithologie: klei, uiterst siltig, zwak humeus, grijsbruin, kalkloos Bodemkundig: A-hcrizont. enkele Fe-vlekken, interpretatie: bouwvoor 3 Lithologie: klei, uiterst siltig, lichtbruingrijs, kalkloos, interpretatie: bouwvoor 4 Lithologie: klei, sterk siltig, lichtblauwgrijs, kalkloos 6 Lithologie: klei, uiterst siltig, grijs, kalkloos 8 Lithologie: klei, zwak zandig, grijs, kalkloos 9 Algemeen: aard ondergrens: erosief (<0,3 cm) Lithologie: zand, matig siltig, lichtgrijs, enkele siltlagen, zeerfijn, kalkrijk 195 cm -Mv Algemeen: aard bovengrens: erosief (<0,3 cm) Lithologie: zand, steri< siltig, blauwgnjs, zeerfijn, veel plantenresten, kalkrijk Bodemkundig: volledig gereduceerd Einde boring op 25

24 boring: beschrijver: GB, datum: , X , Y: precisie locatie: 1 m, coordinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm. doel boring: archeologie - verkenning, landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid' geen, provincie' Gelderland, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen, uitvoerder: ACVU-HBS Lithologie: klei, uiterst siltig, zwak humeus, bruingrijs Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor Archeologie: enkel fragment bouwpuin (onbepaald) 4 Lithologie: klei, sterk siltig, lichtbruingrijs, kalkloos Bodemkundig: veel Fe- en Mn-vlekken 5 Lithologie: klei, sterk siltig, blauwgrijs, kalkloos Bodemkundig: laklaag/vegetatie-horizont, enkele Fe- en Mn-vlekken 6 Lithologie: klei, sterk siltig, lichtblauwgrijs, kalkloos 8 Lithologie: klei, uiterst siltig, lichtroodgrijs 12 Lithologie' klei, zwakzandig, grijs, kalkarm 13 Algemeen: aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand. sterk siltig, grijs, enkele siltlagen, zeer fijn, kalkrijk 17 Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, sterk siltig, donkergrijs, zeer fijn, kalkrijk 185 cm -Mv Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<Q,3 cm), aard ondergrens: erosief (<0,3 cm) Lithologie: zand, matig siltig, grijs, zeer fijn, kalkrijk 25 Algemeen: aard bovengrens: erosief (<0,3 cm) Lithologie: zand, matig siltig, donkerblauwgrijs, enkele humuslagen, zeer fijn, weinig plantenresten, kalkrijk Einde boring op 28 boring: beschrijver: GB, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coordinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel boring: archeologie - verkenning, landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderland, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen, uitvoerder: ACVU-HBS Lithologie: klei, zwakzandig, zwak humeus, donkergrijsbruin Bodemkundig: A-horizont, interpretatie' bouwvoor 2 Lithologie: klei, zwak zandig, zwak humeus, grijsbruin Bodemkundig: interpretatie: bouwvoor Archeologie: enkel fragment bouwpuin (onbepaald) Opmerking: BKSTN 4 Lithologie: klei, zwak zandig, bruingrijs, kalkloos 5 Lithologie: klei, uiterst siltig, donkerbruingrijs, kalkloos Bodemkundig: laklaag/vegetatie-horizont, enkele Fe-en Mn-vlekken Opmerking: L? 6 Lithologie: klei, uiterst siltig, lichtblauwgrijs, kalkloos 7 Lithologie: klei, zwakzandig, lichtroodgrijs, kalkloos 95 cm -Mv Lithologie: klei, zwakzandig, grijs, kalkconcreties 11 Lithologie: zand, uiterst siltig, grijs, zeer fijn, kalkrijk 160cm-Mv Lithologie: zand, matig siltig, grijs, matig fijn, kalkrijk Bodemkundig: volledig gereduceerd Einde boring op 28

25 boring: beschrijver: GB, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coordinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel boring: archeologie - verkenning, tandgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderland, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen, uitvoerder: ACVU-HBS Lithoiogie: klei, matig zandig, matig humeus, donkerbruin Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: slootvulling Archeologie: enkele spikkel houtskool, enkel fragment bouwpuin (onbepaald) Opmerking: BKSTN, GLAS 6 Lithoiogie: zand, sterk siltig, bruin, humusvlekken, matig fijn, kalkloos Bodemkundig: interpretatie: slootvulling Opmerking: KLEIBROKKEN 10 Lithoiogie: zand, matig siltig, lichtbruingrijs, matig fijn, kalknjk Bodemkundig: veel Fe-vlekken 13 Lithoiogie- zand. matig siltig, grijs, matig fijn, kalkrijk 17 Lithoiogie zand, zwak siltig, grijs, matig grof, kalkrijk Einde boring op 30 boring: beschrijver: GB, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coordinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel boring: archeologie - verkenning. landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderland, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen, uitvoerder: ACVU-HBS Lithoiogie: klei, zwak zandig, zwak humeus, donkergrijsbruin Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor Archeologie: fragmenten bouwpuin (onbepaald) 3 Lithoiogie: klei, zwak zandig, donkergrijs, interpretatie: bouwvoor Archeologie: enkel fragment bouwpuin (onbepaald) Opmerking: KOOL 4 Lithoiogie: klei, uiterst siltig, donkergrijs, kalkloos, interpretatie: bouwvoor 5 Lithoiogie: klei, sterk siltig, lichtbiauwgrijs Bodemkundig: laklaag/vegetatie-horizont, enkele Fe-vlekken Archeologie: enkele spikkel houtskool 7 Lithoiogie: klei, sterk siltig, grijs Bodemkundig: veel Fe-vlekken 8 Lithoiogie: klei, uiterst siltig, grijs Bodemkundig: veel Fe-vlekken 9 Lithoiogie: klei, zwak zandig, grijs, kalkloos 12 Lithoiogie klei, matig zandig, grijs, veel dunne zandlagen, kalkarm 14 Lithoiogie: zand, matig siltig, grijs, enkele siltlagen, zeerfijn, kalkrijk 17 Lithoiogie: zand, matig siltig, grijs, zeerfijn, kalkrijk Einde boring op 24

26 boring: beschrijver: GB, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, codrdinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel boring: archeologie - verkenning, landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderland, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever Gemeente Geidermalsen, uitvoerder: ACVU-HBS Lithologie: klei, zwak zandig, zwak humeus, grijsbruin Bodemkundig: A-horizont, enkele Fe-vlekken, interpretatie: bouwvoor 2 Lithologie: klei, matig zandig, lichtgrijsbruin, slap, kalkloos, interpretatie: bouwvoor 3 Lithologie: klei, zwak zandig, grijs, kalkloos, interpretatie: bouwvoor 4 Lithologie: klei, zwak zandig, lichtbruingrijs, kalkloos 5 Lithologie: klei, uiterst siltig, grijs, kalkloos 7 Lithologie: klei, zwak zandig, grijs, kalkloos 9 Lithologie: klei, uiterst siltig, grijs, kalkloos 12 Lithologie: zand, matig siltig, grijs, enkele siltlagen, zeerfijn, kalkrijk Bodemkundig: volledig gereduceerd 20 Lithologie: zand, matig siltig, grijs, zeerfijn, kalkarm Einde boring op 30 boring: beschrijver: GB, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coordinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel boring: archeologie - verkenning, landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderland, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen, uitvoerder: ACVU-HBS Lithologie: klei, zwak zandig, zwak humeus, donkerbruin, kalkloos Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor 3 Lithologie: klei, matig zandig, donkerbruin, kalkloos Bodemkundig: interpretatie: bouwvoor 4 Lithologie: klei, matig zandig, lichtbruin, kalkloos Bodemkundig: interpretatie: bouwvoor 6 Lithologie: zand, uiterst siltig, lichtbruin, humusvlekken, matig grof, kalkloos Bodemkundig: interpretatie: slootvulling Opmerking: SLOOT? 100cm-Mv Lithologie: zand, uiterst siltig, lichtgrijsbruin, humusvlekken, matig grof, kalkloos Bodemkundig: interpretatie: slootvulling Opmerking: SLOOT? 13 Lithologie: zand, zwak siltig, grijs, matig grof, kalkrijk Einde boring op 17

27 boring: beschrijver: GB, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coordinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel boring: archeologie - verkenning. landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie Gelderland, gemeente: Gefdermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen, uitvoerder: ACVU-HBS Lithologie: klei, zwakzandig, donkergrijs Bodemkundig: A-horizont, enkele Fe- en Mn-vlekken, interpretatie: bouwvoor Archeologie: enkel fragment bouwpuin {onbepaald) 3 Lithologie: klei, uiterst siltig, donkergrijs, kalkloos 4 Lithologie: klei, sterk siltig, donkergrijs, kalkloos 6 Lithologie: klei, sterk siltig, lichtgrijs, kalkloos 8 Algemeen: aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: klei, uiterst siltig, lichtroodgrijs, kalkloos Bodemkundig: veel Fe-vlekken 9 Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, matig siltig, donkergrijs, matig grof, kalkloos 12 Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, matig siltig, lichtbruingrijs, matig grof, kalkarm Einde boring op 15 boring: beschrijver: GB, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, cobrdinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm doel boring: archeologie - verkenning: landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie- Gelderland, gemeente: Geldermalsen, opdrachtgever: Gemeente Geldermalsen, uitvoerder: ACVU-HBS Lithologie: klei, zwak zandig, zwak humeus, donkergrijs bruin Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor Archeologie: fragmenten bouwpuin (onbepaald) 3 Lithologie: klei, zwakzandig, grijsbruin Bodemkundig: interpretatie: bouwvoor 55 cm -Mv Lithologie zand, zwak siltig, lichtbruin, zeerfijn, kalkrijk Einde boring op 12