Mantelzorg voor demente patiënten
|
|
- Sebastiaan van der Linden
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Mantelzorg voor demente patiënten Mevr prof dr MJFJ Vernooij-Dassen Hoogleraar Psychosociale aspecten van zorg voor kwetsbare ouderen, Afdelingen Eerstelijnsgeneeskunde, Centrum voor Huisartsgeneeskunde, Ouderengeneeskunde en Public Health, Scientific Institute for Quality of Healthcare, Alzheimer Centrum Nijmegen, Radboud Universiteit Nijmegen, Stichting Kalorama, UMC St Radboud, Nijmegen Samenvatting Dementie beïnvloedt het leven van zowel de patiënt als de mantelzorger ingrijpend Voor de patiënt is geen genezing mogelijk, maar de kwaliteit van leven van mantelzorgers blijkt te verbeteren met psychosociale interventies die tegemoetkomen aan hun behoeften Begeleiding van mantelzorgers van patiënten met dementie vergt echter kennis en inzet niet alleen van de individuele huisarts maar ook van de beroepsgroep als geheel Op dit moment heeft de beroepsgroep nog te vaak een houding van op de eieren blijven zitten en niet uitbroeden : niet signaleren, niet doorverwijzen en niet begeleiden Het is hoog tijd dat de huisartsgeneeskunde daarin tot een keuze komt: hetzij zelf de begeleiding van dementerenden en hun mantelzorger ter hand nemen, hetzij doorverwijzen Inleiding Dementie beïnvloedt niet alleen de kwaliteit van leven van de patiënt, maar ook die van de mantelzorger De positie van die laatste is ingewikkeld: hij is niet aleen hulpverlener maar heeft ook zelf door de zware belasting aandacht en begeleiding nodig Voor de huisarts is de mantelzorger dus zowel een belangrijke persoon om mee samen te werken als iemand die extra aandacht nodig heeft Het eerste probleem dat zich hierbij voordoet is de late herkenning van dementie Het duurt gemiddeld een jaar na de eerste symptomen voordat de mantelzorger en de patiënt zich melden bij de huisarts 1 Vervolgens ervaart de huisarts vaak belemmeringen om tot diagnostiek over te gaan, onder andere omdat hij het gevoel heeft niets te bieden te hebben 2 Het is alsof alle betrokken partijen het met elkaar eens zijn: we steken de kop in het zand Dit alles leidt tot onderdiagnostiek, en zonder diagnostiek geen behandeling of begeleiding In de periode voor de formele diag- BSL - BIJ r2_BIJ 058
2 Mantelzorg voor demente patiënten 59 nose is er veel onzekerheid en onduidelijkheid over de aard van de veranderingen bij de patiënt De patiënt en de mantelzorger worstelen tweezaam met hun problemen Aandacht voor de symptomen van de patiënt en het signaleren van een mogelijke dementie zijn dus de eerste aanzet tot begeleiding van de patiënt en de mantelzorger Recente ontwikkelingen bieden mogelijkheden voor behandeling en begeleiding van patiënt en mantelzorger Het gevoel niets te kunnen bieden is hiermee misplaatst Effectieve psychosociale interventies Er is toenemend bewijs dat psychosociale interventies een gunstig effect hebben op mantelzorgers en verpleeghuisopnames kunnen voorkomen Effectieve psychosociale interventies hebben een aantal kenmerken gemeenschappelijk Ze zijn gericht op de persoonlijke behoeften van zowel patiënt als mantelzorger 3,4 en op het samen keuzes maken met patiënt en mantelzorger 5 In Nederland zijn effectieve interventies ontwikkeld, gericht op het vergroten van de competentiegevoelens van de mantelzorger, het voorkomen van depressie, het verhogen van de kwaliteit van leven en het uitstellen van een verpleeghuisopname 6-9 Van deze effectieve psychosociale interventies is de speciale opleiding voor de thuiszorg (gezinszorg) na afloop van het project helaas gestopt, maar er zijn inmiddels ontmoetingscentra 10 verspreid over Nederland en ergotherapie thuis wordt binnenkort op grote schaal geïmplementeerd Huisarts en mantelzorg Het is van groot belang na te gaan of de mantelzorger de zorg aankan In de NHG- Standaard Dementie is een korte checklist opgenomen waarmee de huisarts in de dagelijkse praktijk kan werken 11 Deze checklist biedt de mogelijkheid na te gaan of de mantelzorger zich competent voelt inzake de zorg voor de patiënt De checklist omvat niet alleen mogelijkheden om de kernproblemen te inventariseren, maar ook strategieën om ze aan te pakken 12 Recent onderzoek maakt duidelijk dat er ook aandacht nodig is voor depressieve symptomen Checklist mantelzorger Tevredenheid over de patiëntalsverzorgde Interpreteert de mantelzorger het gedrag van de patiënt als: manipulatief; obstructief Tevredenheid over zichzelf als mantelzorger: relatie met patiënt; gespannen in contact met patiënt Consequenties voor het persoonlijk leven van de mantelzorger: privacy; druk van combinatie van verantwoordelijkheden Strategieën voor ondersteuning Tevredenheid over de patiëntalsverzorgde: uitleg over relatie tussen ziekte en gedrag Tevredenheid over zichzelf als mantelzorger: dialoog over wat de mantelzorg denkt te moeten doen en in feite kan doen Consequenties voor het persoonlijk leven van de mantelzorger: haalbare doelen stellen en aanvullende ondersteuning bieden Hoe kijkt de mantelzorger tegen de patiënt aan? Het gedrag van een persoon met dementie is vaak onbegrijpelijk De ontevredenheid over de patiënt als verzorgde uit zich in het gevoel gemanipuleerd te worden en te worden dwarsgezeten Stelt u zich eens voor dat u zich 24 uur per dag voor iemand inzet en daarbij het gevoel hebt dat u gemanipuleerd wordt Het is dan ook niet verwonderlijk dat uit het Landelijk Dementie Programma naar voren kwam dat veel mantelzorgers kampen met gevoelens zoals bang, boos en in de war zijn 13 Op de eerste plaats heeft de mantelzorger informatie nodig over de aard van de gedragsveranderingen Deze informatie hoort bij het diagnostisch proces Diagnostiek zonder aandacht voor de omgang met het veranderende gedrag heeft beperkte waarde Vooral infor- BSL - BIJ r2_BIJ 059
3 60 MevrprofdrMJFJVernooij-Dassen matie over specifieke problemen is belangrijk, bijvoorbeeld bij een klacht als: Als er iemand komt doet hij heel gewoon, maar bij mij doet hij heel vreemd Het lijkt wel of hij het doet om mij dwars te zitten of wanneer zich normaal gedragen in gezelschap betiteld wordt als façadegedrag Hier is informatie op zijn plaats dat zulk gedrag te wijten is aan de ziekte en niet aan onwil van de patiënt In feite doet deze juist geweldig zijn best om nog mee te doen En natuurlijk is hij na zo n grote inspanning moe en is er dan het risico op gedragsproblemen Dit soort informatie, en het advies de inspanning van de patiënt te waarderen en rust te creëren na inspanning kunnen de kwaliteit van de relatie en de kwaliteit van leven gunstig beïnvloeden Huisartsen die zelf niet goed weten hoe men met gedragsveranderingen moet omgaan, kunnen consultaties aanvragen bij geheugenpoliklinieken, ggz-instellingen en specialisten Ouderengeneeskunde (verpleeghuisartsen) Hoe kijkt de mantelzorger tegen zichzelf aan? Een ander punt van aandacht moet zijn: is de mantelzorger tevreden over zichzelf als verzorger? (On)tevredenheid uit zich in het zich gespannen voelen in het contact met de patiënt of in de wens tot een betere relatie De huisarts kan ook hier een belangrijke bijdrage leveren door met de mantelzorger te bespreken wat deze denkt te moeten doen en wat hij denkt te kunnen doen Het gaat hier om anders denken over de taakvervulling Ook aandacht besteden aan positieve ervaringen als mantelzorger is van belang Mantelzorgers kunnen voldoening ervaren van hun taak en zelfvertrouwen putten uit hun zorgprestatie Het is belangrijk om als huisarts waardering te uiten voor de prestaties van de mantelzorger Wat zijn de consequenties voor het persoonlijk leven van de mantelzorger? Hierbij gaat het om de vraag of de mantelzorger nog wel voldoende een eigen leven overhoudt en of de combinatie met andere verantwoordelijkheden zoals werk niet te zwaar is Ook hierbij kan de huisarts ondersteuning bieden door de mantelzorger te helpen anders te gaan denken over het eigen leven als verzorger Jezelf helemaal leeg geven en geen enkele ruimte overhouden voor een eigen leven levert vaak geen betere zorg op, verhoogt het risico op depressie en leidt tot versnelde opname van de patiënt Een van de uitkomsten van het Landelijk Dementie Programma was dat het wordt me te veel tot de meest voorkomende problemen behoort 13 Wat kan hieraan worden gedaan? Zeggen dat je als mantelzorger goed voor jezelf moet zorgen is een dooddoener, die weer een nieuw moeten oplevert Mantelzorgers hebben vaak moeite in te zien dat zij zelf ook hulp nodig hebben Het is beter aan te geven dat het aanvaarden van praktische hulp een voorwaarde is om de zorg thuis vol te houden Belangrijke vormen van praktische hulp thuis zijn onder andere de inzet van thuiszorg, ergotherapie thuis en vrijwilligers, en buitenshuis worden ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun naasten hoog gewaardeerd Aandacht voor depressieve symptomen bij de mantelzorger is dringend gewenst, omdat deze vaak voorkomen Ongeveer de helft van de mantelzorgers leidt aan een depressie, terwijl slechts 20% daarvoor wordt behandeld 14 Ook hebben mantelzorgers meer afweerstoornissen en overlijden zij eerder dan ouderen die geen mantelzorg verrichten 15 Besteedt men geen aandacht aan de mantelzorgers van patiënten met dementie, dan kan dit ernstige gevolgen hebben voor hun gezondheid en hoge kosten met zich meebrengen vanwege versnelde opname van de patiënt in een verpleeghuis Verder blijkt de kwaliteit van de zorg ernstig te lijden onder overbelasting van de mantelzorger Mishandeling van patiënten met dementie blijkt in een derde van de thuissituaties voor te komen 16 Samenwerking De zorg voor mensen met dementie en hun mantelzorgers is intensief en complex Een scala aan samenwerkingsmogelijkheden staat hierbij ter beschikking Er zijn zoveel mogelijkheden dat men vaak door het bos de bomen niet meer kan zien Er zijn daarom sociale kaarten ontwikkeld die kunnen helpen bij het kiezen van de zorg die het beste bij het probleem past Zie hiervoor bijvoorbeeld de Dementiegids Zuid Gelderland 17 De favoriete samenwerking tussen huisarts en wijkverpleegkundige heeft in de dementiezorg vorm gekregen door de samenwerking tussen huisarts en nurse practitioner 18 BSL - BIJ r2_BIJ 060
4 Mantelzorg voor demente patiënten 61 Huisartsgeneeskunde en mantelzorg Aandacht voor de mantelzorger bij patiënten met dementie is niet alleen een zaak van de individuele huisarts; het is ook een keuze van de huisartsgeneeskunde in Nederland Op dit moment doen zich veel problemen voor Tweederde van de Nederlandse huisartsen heeft weinig vertrouwen in het eigen vermogen tot begeleiding en coördinatie Zij ervaren een gebrek aan kennis over de mogelijkheden tot verwijzing, en een discrepantie tussen hun eigen opvattingen en die van mantelzorgers Zij geven aan dat zij op de hoogte zijn van problemen en behoeften van mantelzorgers, maar mantelzorgers zijn hierover juist ontevreden Het lijkt erop dat dementie en mantelzorg geen hoge prioriteit hebben binnen de huisartsgeneeskunde Huisartsen ondervinden dat de zorg voor mantelzorgers en dementerende ouderen door tijdgebrek frustrerend en weinig belonend is 19 Op de eieren blijven zitten? Gezien de dringende noodzaak van begeleiding van mensen met dementie en hun mantelzorgers is het van het grootste belang dat de huisartsgeneeskunde een keuze maakt Als poortwachter is de huisarts in de positie om hetzij zelf diagnostiek te verrichten hetzij door te verwijzen Beide opties zijn prima, maar op de eieren blijven zitten en niet uitbroeden, dat wil zeggen niet signaleren, niet doorverwijzen en niet begeleiden, is onhoudbaar De huisartsgeneeskunde is zeer goed toegerust voor de zorg aan mensen met dementie en hun mantelzorgers De huisarts is de gezinsarts, heeft de mogelijkheid om continuïteit van zorg te bieden, heeft een natuurlijke ingang zowel bij de persoon met dementie als bij de mantelzorger en heeft goede toegang tot andere hulpverleners De huisarts kan dus in de toekomstige zorg voor mantelzorgers van mensen met dementie een belangrijke rol vervullen door te signaleren, te handelen en waar nodig te delegeren Het probleem van mantelzorg bij dementie is complex en er is veel kennis nodig om dit goed te begeleiden, maar de uiteindelijke aanpak bestaat vaak uit eenvoudige oplossingen En dat past heel goed binnen de huisartsgeneeskunde Zoals Huygen al zei: eenvoudige dingen goed doen Literatuur 1 Gély-Nargeot MC, Derouesné C, Selmès J; Groupe OPDAL [European survey on current practice and disclosure of the diagnosis of Alzheimer s disease: A study based on caregiver s report] Psychol Neuropsychiatr Vieil 2003;1(1): Iliffe S, Robinson L, Brayne C, Goodman C, Rait G, Manthorpe J, et al Primary care and dementia: 1 Diagnosis, screening and disclosure Int J Geriatr Psychiatry 2009;24(9): Brodaty H, Green A, Koschera A Meta-analysis of psychosocial interventions for caregivers of people with dementia J Am Geriatr Soc 2003; 51(5): Smits CHM, Lange J de, Dröes RM, Meiland F, Vernooij-Dassen M, Pot AM Effects of combined intervention programmes for people with dementia living at home and their caregivers: A systematic review Int J Geriat Psychiatry 2007; 22: Spijker A, Vernooij-Dassen M, Vasse E, Adang E, Wollersheim H, Grol R, Verhey F Effectivenss of nonpharmacological interventions in delaying institutionalization of patients with dementia: A meta-analysis J Am Geriatr Soc 2008;56(6): Vernooij-Dassen M Huygen F, Felling A, Persoon J Home care for dementia patients J Am Geriatr Soc 1995;43: Dröes RM, Breebaart E, Meiland FJ, Van Tilburg W, Mellenbergh GJ Effect of Meeting Centres Support Program on feelings of competence of family carers and delay of institutionalization of people with dementia Aging Ment Health 2004; 8(3): Graff MJL, Vernooij-Dassen MJM, Thijssen M, Dekker J, Hoefnagels WHL, Olde Rikkert MGM Community occupational therapy in patients with dementia and their caregivers: A randomized controlled trial BMJ 2006;333(7580): Graff MJL, Vernooij-Dassen, MJM, Thijssen M, Dekker J, Hoefnagels WHL, Olde Rikkert MGM Effects of community occupational therapy on quality of life, mood and health status in dementia patients and their caregivers: A randomized controlled trial J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2007;62(9): Ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun mantelzorgers [Internet] Amsterdam: VU medisch centrum, zj BSL - BIJ r2_BIJ 061
5 62 MevrprofdrMJFJVernooij-Dassen tingscentradementienl,, geraadpleegd oktober Wind AW, Gussekloo J, Vernooij-Dassen MJFJ, Bouma M, Boomsma LJ, Boukes FS NHG-Standaard Dementie Huisarts Wet 2003;46: Vernooij-Dassen M, Felling A, Brummelkamp E, Dautzenberg M, Bosch G van den, Grol R A Short Sense of Competence Questionnaire (SSCQ ): Measuring the caregiver s sense of competence J Am Geriatr Soc 1999;47: Het Landelijk Dementie Programma [Internet] Den Haag, Ministerie van VWS, zj wwwdementieprogrammanl, geraadpleegd oktober Rigaud AS Epidemiology of depression in patients with alzheimer s disease and in their caregivers Presse Med 2003;32(24 Suppl):S Schulz R, Beach SR Caregiving as a risk factor for mortality: The Caregiver Health Effects study JAMA 1999;282(23): Cooper C, Selwood A, Blanchard M, Walker Z, Blizard R, Livingston G Abuse of people with dementia by family carers: Representative cross sectional survey BMJ 2009;338:b Dementiegids Zuid Gelderland [Internet] wwwdementiegidszuidgelderlandnl, geraadpleegd oktober Perry M, Drasković I, Achterberg T van, Borm GF, Eijken MI van, Lucassen P, et al Can an EASYcare based dementia training programme improve diagnostic assessment and management of dementia by general practitioners and primary care nurses? The design of a randomised controlled trial BMC Health Serv Res 2008;8:71 19 Schoenmakers B, Buntinx F, DeLepeleire J What is the role of the general practitioner towards the family caregiver of a community-dwelling dementia relative? A systematic literature study Scand J Prim Health Care 2009;27(1):31-40 BSL - BIJ r2_BIJ 062
Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie. Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie.
Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University Nijmegen Medical Centre: IQ healthcare Primary and Community Care Kalorama Foundation Oncologie
Nadere informatieOndersteuning voor mantelzorgers van dementerenden: het belang van familiegesprekken
Artikel Uitgave Bijblijven ISBN 0168-9428 Datum 2009 Type uitgave tijdschrift Volumenummer 25 Issuenummer 8 Ondersteuning voor mantelzorgers van dementerenden: het belang van familiegesprekken K.J. Joling
Nadere informatieOncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie
Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University Nijmegen Medical Centre: IQ healthcare Primary and Community Care Kalorama Foundation Oncologie als
Nadere informatieVanzelf verandert er niets: implementatie en samenwerking tussen onderzoekers en professionals
Vanzelf verandert er niets: implementatie en samenwerking tussen onderzoekers en professionals Prof. Dr. Myrra Vernooij Dassen Radboud University Medical Centre Scientific Institute for Quality of Healthcare
Nadere informatieHet is zaliger te geven dan te ontvangen. inaugurele rede door prof. dr. myrra vernooij-dassen
Het is zaliger te geven dan te ontvangen inaugurele rede door prof. dr. myrra vernooij-dassen inaugurele rede prof. dr. myrra vernooij-dassen Kwetsbare ouderen krijgen veelal zorg van mensen uit hun nabije
Nadere informatieDe patiënt houdt een spiegel voor
De patiënt houdt een spiegel voor Emma Schell Kalorama Foundation Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University medical Centre IQ healthcare Kalorama Foundation Nieuwe definitie gezondheid Gezondheid
Nadere informatieSamen Sterk! Gecombineerde ondersteuning voor mensen met dementie en hun mantelzorgers
Samen Sterk! Gecombineerde ondersteuning voor mensen met dementie en hun mantelzorgers Prof.dr. Rose-Marie Dröes Research Programme > Mental Health and Quality of Care Department of Psychiatry / Department
Nadere informatieSocial health bij chronisch zieken
Social health bij chronisch zieken Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Scientific institute for Quality of Healthcare, IQ Radboud University Medical Center Nijmegen Leerdoelen (1) Na het volgen van deze cursus
Nadere informatieVroege interventies voor mensen met dementie en hun mantelzorgers
Improving Mental Health by Sharing Knowledge Vroege interventies voor mensen met dementie en hun mantelzorgers hall Anne Margriet Pot Hoogleraar Ouderenpsychologie, VU Amsterdam, Programmahoofd Ouderen
Nadere informatieWaardige zorg voor de kwetsbare mens
Waardige zorg voor de kwetsbare mens Emma Schell Kalorama Foundation Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University medical Centre: Radboud Alzheimer Centre IQ healthcare Kalorama Foundation Waardige
Nadere informatieInhoud masterclass. Achtergrond. Zorgbeleid. Gevolgen voor omgeving. Gevolgen dementie in dagelijks leven. EMGO Institute - Common Mental Disorders 1
Ontmoetingscentra voor mensen met dementie en Inhoud masterclass Franka Meiland fj.meiland@vumc.nl Brabantse dementiedag 5 november 2015 Quality of Care EMGO Institute for Health and Care Research Onderzoekslijn
Nadere informatieEDOMAH staat voor: Ergotherapie bij Dementerende Ouderen en hun Mantelzorgers Aan Huis.
EDOMAH EDOMAH staat voor: Ergotherapie bij Dementerende Ouderen en hun Mantelzorgers Aan Huis Inhoud presentatie Doelgroep Doel EDOMAH Uitleg EDOMAH Voorbeelden Vergoeding Signalering Vragen Evidence Doelgroep
Nadere informatiePlease indicate Initials and country e.g. MvD; Netherlands Date updated INTERDEM MEMBERS - BRIEF CURRICULUM VITAE
INTERDEM MEMBERS - BRIEF CURRICULUM VITAE NAME: Birgitte Schoenmakers TITLE: Professor PROFESSIONAL GROUPING WORK ADDRESS: Academic Centre of General Practice, Catholic University Leuven, Kapucijnenvoer
Nadere informatieStand van zaken Ontmoetingscentra anno 2012 Franka Meiland
Stand van zaken Ontmoetingscentra anno 2012 Franka Meiland Research Programme > Common Mental Disorders Afd. Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde / Psychiatrie, VUmc Zorg en ondersteuning bij dementie
Nadere informatieJonge mensen met een dementie: Een bijzondere doelgroep
Jonge mensen met een dementie: Een bijzondere doelgroep Sandra Hazebroek, GZ-Psycholoog Christian Bakker, GZ-psycholoog Florence, Lokatie Mariahoeve Expertisecentrum voor jonge mensen met een dementie
Nadere informatieSterven bij dementie. studie arena 2011: sterven bij dementie 1. Progressie Alzheimer MMSE 30. vroeg mild matig ernstig. Prevalentie dementie
Prevalentie dementie Sterven bij dementie mannen vrouwen Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde % populatie
Nadere informatieDe Invloed van Familie op
De Invloed van Familie op Depressie- en Angstklachten van Verpleeghuisbewoners met Dementie The Influence of Family on Depression and Anxiety of Nursing Home Residents with Dementia Elina Hoogendoorn Eerste
Nadere informatieSchijndissertatie van het proefschrift: The management of neuropsychiatric symptoms in people with young-onset dementia
Schijndissertatie van het proefschrift: The management of neuropsychiatric symptoms in people with young-onset dementia Improving specialized long-term care Britt Appelhof, Eindhoven 2019 Cover design:
Nadere informatieDementie op jonge leeftijd
Dementie op jonge leeftijd Stand van zaken in de wetenschap 357 hits PubMed presenile young onset early onset dementia Wat zijn de ervaren problemen en behoeften van jonge dementerenden en hun familie
Nadere informatieErgotherapie Thuis. Verwijst u op tijd? Even voorstellen: Ergotherapie. Dementie, verlies van:
Ergotherapie Thuis Verwijst u op tijd? Even voorstellen: Eerstelijns Therapeuten Chantal Lambooij Monique de Barbanson Mariken van Mierlo Danique Dappers Lisa van der Pas Danique Chantal Lisa Monique Mariken
Nadere informatiemantelzorgen Samen zorgen voor mantelzorgers Welkom!
mantelzorgen Samen zorgen voor mantelzorgers Welkom! Kirsten Peelen- van Olst, fysiotherapeute in het Gezondheidscentrum in Horn Opleiding Master NeuroRevalidatie en Innovatie Afstudeerproject: mantelzorgen
Nadere informatieType Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer?
Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type of Dementia as Cause of Sexual Disinhibition Presence of the Behavior in Alzheimer s Type? Carla
Nadere informatieCALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP
CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP WAAROM CALM? Ongeveer 25% van de oncologische patiënten in de palliatieve fase ontwikkelt een depressie of aanpassingsstoornis.
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/23668
Nadere informatieElectronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial
Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Ingrid Kramer ima.kramer@ggze.nl Van onderzoek naar de klinische praktijk PsyMate
Nadere informatieTornado. Mijnke Janssen, kinder en jeugdpsychiater
Tornado Mijnke Janssen, kinder en jeugdpsychiater www.karakter.com 1 Onderzoeksteam Mijnke Janssen 1, Prof. Dr. Michel Wensing 2, Prof. Dr. Jan Buitelaar 1,5,, Prof. Dr. Rutger Jan v.d. Gaag 1 Dr. Eddy
Nadere informatieComparison: Kinderen zonder deze risicofactor.
Zoekstrategieën JGZ-richtlijn Taalontwikkeling oekstrategie Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken tot beantwoordbare vragen zijn deze eerst omgewerkt tot PICO uitgangsvragen.
Nadere informatieObservationeel onderzoek Patiënt-controleonderzoek Cohortonderzoek Cross-sectioneel Systematisch review
Zoekstrategie JGZ-richtlijn Taalontwikkeling Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken zijn deze eerst omgevormd tot PICO uitgangsvragen. Hierbij wordt achtereenvolgens het volgende
Nadere informatieDementie: een moeilijk te vertellen diagnose
Onderzoek Dementie: een moeilijk te vertellen diagnose Een systematisch literatuuronderzoek Jolanda Janson, Els Derksen, Myrra Vernooij-Dassen, Peter Lucassen, Marcel Olde Rikkert Inleiding Op dit moment
Nadere informatieMarlies Peters. Workshop Vermoeidheid
Marlies Peters Workshop Vermoeidheid De ene vermoeidheid is de andere niet Deze vermoeidheid is er plotseling, niet gerelateerd aan geleverde inspanning De vermoeidheid wordt als (zeer) extreem ervaren
Nadere informatieBegeleiding van psychische klachten bij revalidatie. dr. Bianca Buijck Coördinator Rotterdam Stroke Service 17 maart 2015
Begeleiding van psychische klachten bij revalidatie dr. Bianca Buijck Coördinator Rotterdam Stroke Service 17 maart 2015 Even voorstellen Psychische klachten: neuropsychiatrische symptomen (NPS) De laatste
Nadere informatieContinue palliatieve sedatie
Home no. 4 September 2017 Themanummer Advance care planning Eerdere edities Verenso.nl Continue palliatieve sedatie Aafke Koffeman aafkekoffeman@hotmail.com Met een waardig Hora est verlost de pedel de
Nadere informatie(potentiële) belangenverstrengeling. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld
Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieKwetsbaarheid en voorspellende factoren onder 65-plussers Verdiepend onderzoek binnen de Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen
Kwetsbaarheid en voorspellende factoren onder 65-plussers Verdiepend onderzoek binnen de Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen regio IJsselland Kwetsbaarheid bij 65-plussers Het verouderingsproces
Nadere informatieDementie, probleemgedrag en de mantelzorger
Dementie, probleemgedrag en de mantelzorger LOAG Gedragsstoornissen en psychiatrie bij dementie Utrecht, 16 april A. Kunneman, gz-psycholoog Introductie GZ-psycholoog Werkzaam op de GAAZ / poli geriatrie
Nadere informatieCONCERN. Inleiding: Inleiding: Doelstelling: Gevolgen van NPS: Een beloopstudie naar probleemgedrag bij mensen met dementie in de huisartspraktijk
CONCERN Een beloopstudie naar probleemgedrag bij mensen met dementie in de huisartspraktijk UKON symposium 15 april 2014 Petra Borsje Specialist ouderengeneeskunde Thebe Junior onderzoeker Radboudumc Nijmegen
Nadere informatieNHG-Standpunt. Huisartsgeneeskunde voor ouderen. Er komt steeds meer bij... standpunt
NHG-Standpunt Huisartsgeneeskunde voor ouderen Er komt steeds meer bij... standpunt Schatting: in 2040 - op het hoogtepunt van de vergrijzing - zal zo n 23 procent van de bevolking ouder zijn dan 65 jaar.
Nadere informatieOndersteunende technologie. Inhoud. EMGO Institute - Care and Prevention 1. Functionele eisen ondersteunende technologie.
Functionele eisen ondersteunende technologie Franka Meiland fj.meiland@vumc.nl Brabantse kennisdag dementie 11 december 2013 Quality of Care EMGO Institute for Health and Care Research Onderzoekslijn Zorg
Nadere informatiePalliSupport. Zorgpad. PalliSupport Transmurale zorg voor ouderen
PalliSupport Zorgpad PalliSupport Transmurale zorg voor ouderen Datum: februari 2018 Email: pallisupport@amc.nl Projectleiding: drs. I. (Isabelle) Flierman prof. dr. B.M. (Bianca) Buurman prof. dr. D.L.
Nadere informatiePreventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant
Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Film: fragmenten Iedereen depressief (VPRO) - Depressie groot
Nadere informatieKetenzorg voor suïcidaliteit
Ketenzorg voor suïcidaliteit Marie Van Broeckhoven Suïcidepreventiewerking DAGG Lommel marie.vanbroeckhoven@dagg-cgg.be Meer onderzoek nodig Sterke evidentie Acties gezondheidszorg Beperking toegang tot
Nadere informatieLICHTE COGNITIEVE STOORNISSEN
LICHTE COGNITIEVE STOORNISSEN Wel of geen diagnostiek? Wel of geen diagnose? BrainAgingMonitor Hoe oud is jouw brein? Donderdag 26 april 2012 www.brainagingmonitor.nl Toelichting PAO Heyendael organiseert
Nadere informatieHET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN
HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN Ouderen in het ziekenhuis: wat weten we? Marieke J. Schuurmans Hoogleraar Verplegingswetenschap UMC Utrecht Lector Ouderenzorg Hogeschool Utrecht HOEVEEL MENSEN BREKEN ER PER
Nadere informatieKwetsbare ouderen, samenwerking noodzakelijk! dinsdag 25 mei uur tot uur (personeels)restaurant Ziekenhuis Zevenaar
Kwetsbare ouderen, samenwerking noodzakelijk! dinsdag 25 mei 19.00 uur tot 21.30 uur (personeels)restaurant Ziekenhuis Zevenaar Samenwerking huisarts en specialist ouderengeneeskunde bij de kwetsbare oudere
Nadere informatieWelkom bij de tweede nieuwsbrief van TANDEM
Training AaNdacht voor mensen met DEmentie en Mantelzorgers In samenwerking met Nieuwsbrief TANDEM #2 April 2017 Welkom bij de tweede nieuwsbrief van TANDEM Sinds de vorige nieuwsbrief in januari zijn
Nadere informatieook bij u thuis! Advies, ondersteuning, behandeling, preventie & verwijzing
ook bij u thuis! Viattence Vitaal Advies, ondersteuning, behandeling, preventie & verwijzing Inhoudsopgave Viattence Vitaal Viattence Vitaal 3 Fysiotherapeut 4 Ergotherapeut 5 Logopedist 6 Specialist ouderengeneeskunde
Nadere informatieROM in de ouderenpsychiatrie
Improving Mental Health by Sharing Knowledge ROM in de ouderenpsychiatrie Marjolein Veerbeek Richard Oude Voshaar, Anne Margriet Pot Financier: Ministerie van VWS 2 Routine Outcome Monitoring Definitie
Nadere informatieIn Nederland zijn er circa mensen met dementie,
Stand van zaken Mantelzorg bij dementie en de kracht van sociale gezondheid Myrra Vernooij-Dassen, Alice de Boer, Marjolein E. de Vugt, Franka J.M. Meiland en Rose-Marie Dröes In dit artikel geven wij
Nadere informatieVan zorgen voor naar zorgen dat Het werken aan zelfredzaamheid
Van zorgen voor naar zorgen dat Het werken aan zelfredzaamheid Silke Metzelthin & Teuni Rooijackers (AWO -ZL) Mandy Boosten & Marijke Hennen (MeanderGroep -ZL) Symposium Wijkverpleging in Beweging 23 oktober
Nadere informatieVariaties van gedrag en beleving
Variatie in gedrag en beleving Tussen mensen Binnen mensen Frans Hoogeveen F.R.Hoogeveen@hhs.nl www.dehaagsehogeschool.nl/lectoraatpg Variaties van gedrag en beleving binnen het individu Gedrag Individu
Nadere informatieHet ontwikkelen en valideren van een vragenlijst
Het ontwikkelen en valideren van een vragenlijst een praktijkvoorbeeld Dr. Marie Louise Luttik, Senior Onderzoeker Lectoraat Verpleegkundige Diagnostiek/Projectleider IWP Familiezorg, Hanzehogeschool Groningen
Nadere informatieErgotherapeutische Energiemanagement interventies en de effecten op vermoeidheid
Ergotherapeutische Energiemanagement interventies en de effecten op vermoeidheid Resultaten van een systematisch review en een toepassing voor de praktijk Lyan Blikman, MSc. Bewegingswetenschapper PhD
Nadere informatieEVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp
EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut UMC St Radboud Hogeschool van Arnhem en Nijmegen NVLF 1 ORIËNTATIE op LOGOPEDIE NVLF Visie 2000-2005 NVLF
Nadere informatieMindfulness voor zorgprofessionals. Barbara Doeleman van Veldhoven Hanne Verweij
Mindfulness voor zorgprofessionals Barbara Doeleman van Veldhoven Hanne Verweij Onderzoek MFN bij zorg professionals Stress Depressieve klachten Burnout klachten Rumineren Empathie Zelfcompassie Tevredenheid
Nadere informatieDementie: een moeilijk te vertellen diagnose
Huisarts en Wetenschap, jaargang 2006 (2006) 49:769 776 DOI 10.1007/BF03084929 ONDERZOEK Dementie: een moeilijk te vertellen diagnose Een systematisch literatuuronderzoek Jolanda Janson Els Derksen Myrra
Nadere informatieRapport EASYcareGIDS-project Tilburg
Rapport EASYcareGIDS-project Tilburg Marieke Perry, huisartsonderzoeker Kenniscentrum Geriatrie, UMC St Radboud, Nijmegen september 2007 t/m september 2008 Achtergrond Door de toenemende vergrijzing gaat
Nadere informatieVeldraadpleging Dementienetwerk Netwerk Kwetsbare ouderen
Veldraadpleging Dementienetwerk Netwerk Kwetsbare ouderen 4 oktober 2018 Meta Vrijhoef Coördinator Dementienetwerk West-Brabant Visie Dementienetwerk Het faciliteren van afstemming binnen de regio West-Brabant
Nadere informatieWorkshop gezamenlijke besluitvorming bij dementie
Workshop gezamenlijke besluitvorming bij dementie Leontine Groen van de Ven, Lectoraat Innoveren met Ouderen Workshop voor de bijeenkomst van de vakgroep casemanagers dementie, Utrecht, 14 maart 2017 nd
Nadere informatieWorkshop: Aandacht voor de mantelzorger
Workshop: Aandacht voor de mantelzorger Dr. Maud Graff, Radboudumc afdeling revalidatie & IQ healthcare, Senioronderzoeker & docent EDOMAH Gera Lambrechts, docent EDOMAH en praktijkhouder 1 e lijns praktijk
Nadere informatieGUIDED CARE Study results
GUIDED CARE Study results BERT VRIJHOEF Kennismakingsbijeenkomst studiereis Baltimore, 17 Mei 2011 Onderwerpen Achtergrondinformatie Guided Care (GC) Onderzoeksresultaten GC "I like to say we stole all
Nadere informatieOntremd Dement. Seksueel Ontremd Gedrag in Verpleeghuizen bij Mensen met Dementie. Een Verstoorde Impulscontrole? Inhibited in Dementia
Ontremd Dement Seksueel Ontremd Gedrag in Verpleeghuizen bij Mensen met Dementie. Een Verstoorde Impulscontrole? Inhibited in Dementia Sexual Disinhibited Behaviour on people with Dementia Living in Nursinghomes.
Nadere informatiePraktijkverpleegkundige en huisarts, een goed duo!
Praktijkverpleegkundige en huisarts, een goed duo! 8 juni 2017, Gezond met dementie Leny Geertsen, praktijkverpleegkundige Medisch Centrum Sint Anna Els van der Put, huisarts Medisch Centrum Sint Anna,
Nadere informatieLeerdoelen. Advance care planning. Rol ACP in besluitvorming. Health and Retirement study
Advance care planning: voorbereiden op een onzekere toekomst Dr. Daisy J.A. Janssen Specialist ouderengeneeskunde Kaderarts palliatieve zorg Leerdoelen Na deze lezing: Kent u de definitie van advance care
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
Nadere informatieRisk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease
Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Nadine Goessens Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Utrecht, Universiteit Utrecht,
Nadere informatieDEMENTIE EN MUZIEKTHERAPIE Marianne Verkerk
DEMENTIE EN MUZIEKTHERAPIE 31-01-2017 Marianne Verkerk 1 MUZIEKTHERAPIE BIJ MENSEN MET DEMENTIE Ervaringsgerichte therapie: verandering, ontwikkeling, stabilisatie of acceptatie worden bereikt door middel
Nadere informatieCOPDnet transmuraal ketenzorgmodel
COPDnet transmuraal ketenzorgmodel integrale zorg in een geïntegreerde zorgketen LAN, Conferentie, 19 januari 2018 dr. A.J. (Alex) van t Hul Uitgangspunten/ aannames: 1. Uitkomsten van zorg voor mensen
Nadere informatieProject Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname
Project Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname Ernstig zieke mensen voor wie geen genezing meer mogelijk is, willen de laatste fase van hun leven graag thuis doorbrengen in hun eigen vertrouwde omgeving.
Nadere informatieHoe weet je of cognitieve stoornissen waarschijnlijk zijn?
Onderzoek Hoe weet je of cognitieve stoornissen waarschijnlijk zijn? Jolien Janssen, Paula Koekkoek, Eric Moll van Charante, Jaap Kappelle, Geert Jan Biessels, Guy Rutten Inleiding Methode Het kan voor
Nadere informatiePROMs vanuit perspec1ef zorgverleners
PROMs vanuit perspec1ef zorgverleners Workshop Hoe gebruik je een PROM in de prak1jk? Utrecht, 24 juni 2016 dr. A.J. (Alex) van t Hul, programmadirecteur COPDnet COPDnet: wat is het? COPDnet ontwikkelt
Nadere informatieSystematische review als middel tot synthese van bestaande kennis
Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis Trudy Bekkering, epidemioloog Cebam, 2018 1 Inhoud Achtergrond Wat is een systematische review? Hoe systematische reviews maken? Verschillende
Nadere informatieThuis met dementie: Kansen en zorgen in 2013
Thuis met dementie: Kansen en zorgen in 2013 Samenwerking in de eerste lijn voor patiënten met dementie 23 mei 2013 Drs. J. Meerveld Manager Belangenbehartiging en zorgvernieuwing, Alzheimer Nederland
Nadere informatieCasemanagement bij beginnende dementie
Postprint Version Journal website 1.0 http://www.henw.org/archief/id4854-casemanagement-bij-beginnendedementie.html Pubmed link DOI Casemanagement bij beginnende dementie DANIËLLE JANSEN, HEIN VAN HOUT,
Nadere informatieZorg na de diagnose. Emete Solmaz, specialist ouderengeneeskunde, Royaal Thuis Brian Sinnema, casemanager dementie, HWW Zorg
Zorg na de diagnose Emete Solmaz, specialist ouderengeneeskunde, Royaal Thuis Brian Sinnema, casemanager dementie, HWW Zorg Disclosure belangen sprekers Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieEnergieverdeling & coaching
Energieverdeling & coaching Jantina Kroese, MSc/ Ergotherapeut Ruth Kuiper, maatschappelijk werk nov 2017 Indeling Verwachtingen Brainstorm Theorie Interventies maatschappelijk werk en ergotherapie Meetinstrumenten
Nadere informatieMonitoren in de thuissituatie na een heup fractuur, ervaringen met de SO-HIP studie
Monitoren in de thuissituatie na een heup fractuur, ervaringen met de SO-HIP studie Margriet Pol MSc Docent/onderzoeker Ergotherapie Hogeschool van Amsterdam Kenniscentrum ACHIEVE 1 TRENDS IN SENSOR TECHNOLOGIE
Nadere informatieDiagnostiek & preventie van dementie
Diagnostiek & preventie van dementie Zeeland, 10 oktober 2013 Eric Moll van Charante, huisarts Afdeling Huisartsgeneeskunde AMC Nadelen vroegdiagnostiek 1. Fout-positieve diagnoses: onduidelijke consequenties
Nadere informatieEvaluatie ketenzorg dementie
Evaluatie ketenzorg dementie Research Programme > Ouderennet VUmc Lisa van Mierlo Pim Mental van den Health Dungen Franka Meiland Hein van Hout & AMC & partners Janet MacNeil Ans van Driel Eric Moll van
Nadere informatieNieuwsflits juni 2014
Nieuwsflits juni 2014 Spirituele zorg, hoe kaart je dat aan? Hoewel patiënten aangeven dat ze het erg belangrijk vinden brengen huisartsen spirituele, existentiële, issues weinig in discussie. Dat blijkt
Nadere informatieHeeft mevrouw Alzheimer?
Heeft mevrouw Alzheimer? Dementie in de dagelijkse praktijk Marieke Perry, huisarts-onderzoeker Radboudumc Herkennen van dementie in de praktijk Mevr. Hendriks - 84 jaar VG: stabiele AP, wervelkanaal stenose,
Nadere informatieEnd-of-Life in Dementia (EOLD) scales Nederlandse versie 2010
End-of-Life in Dementia (EOLD) scales Nederlandse versie 2010 End-of-Life in Dementia scales Satisfaction With Care (EOLD-SWC) End-of-Life in Dementia scales Comfort Assessment in Dying (EOLD-CAD) End-of-Life
Nadere informatieWETENSCHAP: NOODZAKELIJK VOOR TOPZORG?! Symposium ter gelegenheid van het tienjarig jubileum van het UKON
WETENSCHAP: NOODZAKELIJK VOOR TOPZORG?! Symposium ter gelegenheid van het tienjarig jubileum van het UKON 1 november 2013 Toelichting De ouderenzorg is actueler dan ooit. Het kabinet zet in op een verdere
Nadere informatieVan binnen naar buiten: ervaringen uit LPD plus MO Buitenhof in Haarlem
Van binnen naar buiten: ervaringen uit LPD plus MO Buitenhof in Haarlem Franka Meiland Els Paap To Vermoolen Info: fj.meiland@vumc.nl; e.paap@sintjacob.nl Quality of Care EMGO Institute for Health and
Nadere informatieHoe sterk is de (eenzame) mantelzorger? Kennisdag 28 november 2017 Mieke Mes, specialist aanpak eenzaamheid en gespreksleider Coalitie Erbij
Hoe sterk is de (eenzame) mantelzorger? Kennisdag 28 november 2017 Mieke Mes, specialist aanpak eenzaamheid en gespreksleider Coalitie Erbij Eenzaamheid bij mantelzorgers in cijfers Uit onderzoek van Mezzo
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn
Nadere informatieSamen Beslissen. Wat levert het op voor patiënt en behandelaar? Margot Metz, MSc, promovenda
Samen Beslissen Wat levert het op voor patiënt en behandelaar? Margot Metz, MSc, promovenda Begeleidingscommissie: prof. Aartjan Beekman MD PhD, prof. Christina van der Feltz-Cornelis MD PhD, Marjolein
Nadere informatieFamilieparticipatie en mantelzorg: Shared decision making in zorgnetwerken rond mensen met dementie
Familieparticipatie en mantelzorg: Shared decision making in zorgnetwerken rond mensen met dementie Leontine Groen van de Ven en Carolien Smits Lectoraat Innoveren in de Ouderenzorg Moderne Dementiezorg,
Nadere informatieDe overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten
De overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten Dr. Jonna van Eck van der Sluijs Psychiater en senior onderzoeker Symposium Personalized medicine:
Nadere informatiePost-EAPC symposium 17 juni 2014
Post-EAPC symposium 17 juni 2014 Zorg rond het levenseinde Arianne Brinkman, onderzoeker Erasmus MC Geen potentiële belangenverstrengeling / End-of-life care, onderwerpen: - Changes in personal dignity
Nadere informatieDr. Hilde Verbeek 15 april 2014. Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1
Dr. Hilde Verbeek 15 april 2014 Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Doelstelling Nurses on the Move Bijdragen aan verbetering kwaliteit van zorg in verpleeg- en
Nadere informatiePARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN KWETSBARE OUDEREN & TRAINING. Brochure
2017 PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN KWETSBARE OUDEREN & TRAINING Brochure OPLEIDINGSINSTITUUT CIVA B.V. Organisatie cursus Organiserende instelling CIVA B.V. Adresgegevens Rumpenerstraat 9 / Postbus
Nadere informatieBETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN
BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN ehealth bij hartrevalidatie: meer deelnemers, minder terugval, beter eindresultaat? KNMG ehealth congres Donderdag 28 juni 2018 Evoluon
Nadere informatieRol van de CRA bij palliatieve zorg in een Woonzorgcentrum. Jan De Lepeleire Crataegus ACHG KU Leuven
Rol van de CRA bij palliatieve zorg in een Woonzorgcentrum Jan De Lepeleire Crataegus ACHG KU Leuven (Wettelijk) kader Coördinerend Raadgevend Arts Ondersteuningsfunctie en Interrai Vroegtijdige zorgplanning
Nadere informatieSamenvatting, met de AAA checklist
Samenvatting, met de AAA checklist 187 Huisarts-patiënt communicatie in de palliatieve zorg Aanwezigheid, actuele onderwerpen en anticiperen Huisartsen spelen in veel landen een centrale rol in de palliatieve
Nadere informatieScholing Dementie: wees er vroeg bij!
Scholing Dementie: wees er vroeg bij! Anke Pril, huisarts Mariëlle van der Putten, spec. Ouderengeneeskunde Andrew Tan, geriater Hubertine van Bree, casemanager Dementie Casus mevrouw de R. 79 jaar Gehuwd,
Nadere informatiePERSONALIA. meer kwaliteit van leven
PERSONALIA Dr. T. (Ton) J.E.M. Bakker, specialist ouderengeneeskunde, lector aan de Hogeschool Rotterdam met als thema Functiebehoud bij ouderen in levensloopperspectief, directeur bij Stichting Wetenschap
Nadere informatieHandreiking. Dementie
Handreiking Dementie Handreiking Dementie Doelgroep Ouderen met (een verdenking op) geheugen en overige cognitieve stoornissen die van invloed zijn op het dagelijkse leven. Diagnostiek (huisarts, wijkverpleegkundige)
Nadere informatiePhotovoice. Een visueel middel voor onderzoek (PAR) Ook een bruikbaar middel in. de ergotherapie?
Photovoice Een visueel middel voor onderzoek (PAR) Ook een bruikbaar middel in de ergotherapie? Een voorbeeld. Ik maakte deze foto toen ik alleen een dagje naar zee ging. De dame op het dekentje deed mij
Nadere informatieWat is psychisch lijden? Eindhoven, 7 Oktober 2016
Wat is psychisch lijden? Eindhoven, 7 Oktober 2016 Kijken vanuit verwondering Verwondering van epidemioloog: Kwetsbaarheid normaal Angst Depressie Verslaving Psychose 40% lifetime experience Wederkerigheid
Nadere informatieErgotherapie aan huis bij ouderen met dementie en hun mantelzorgers
Nijmegen Alzheimer Centrum - IQ Healthcare & Afd. Revalidatie- Ergotherapie Ergotherapie aan huis bij ouderen met dementie en hun mantelzorgers Dr. Maud Graff Dementie: Momenteel 1% 65 jarigen & 40% 90
Nadere informatie