Aan de gemeenteraad. Geachte raadsleden, Hierbij bieden wij u een raadsvoorstel aan met als onderwerp Brede scholen Slochteren en Siddeburen.

Transcriptie

1 Aan de gemeenteraad. raadsvoorstel Geachte raadsleden, Hierbij bieden wij u een raadsvoorstel aan met als Brede scholen Slochteren en. Brede scholen Slochteren en In verband met de implementatie van de perspectiefwissel is het wenselijk dat uw raad in de vergadering van 7 juli 2011 een besluit neemt omtrent dit voorstel. Voorafgaand stellen wij voor dit voorstel te agenderen voor bespreking in de commissie Leren, Werken en Zorgen op 21 juni contactpersoon Mw S. van der Meer T Inleiding Op 3 maart 2011 is de kadernota Perspectiefwissel door de raad vastgesteld. Daarbij is opdracht gegeven om verder te gaan met de planvorming voor brede scholen in de dorpen Slochteren en en te zijner tijd uitgewerkte plannen aan de raad voor te leggen ter besluitvorming. In dit voorstel zijn de financiële randvoorwaarden nader uitgewerkt. Op basis hiervan wordt u gevraagd een besluit te nemen over het al dan niet voortzetten van het traject om te komen tot brede scholen in Slochteren en. In de toekomstvisie 'het Land van Slochteren 2020' hebben we vastgesteld dat het wenselijk is te komen tot concentratie van voorzieningen, waaronder scholen, in de drie hoofdkernen van onze gemeente. In het keuzedocument Perspectiefwissel hebben we deze lijn verder doorgetrokken. De beperkte financiële middelen van de gemeente maken het noodzakelijk scherpere keuzes te maken. Kwaliteit gaat in dat geval boven spreiding van voorzieningen, is onze opvatting. Het traject dat gestart was vanuit de commissie Lokaal Onderwijsbeleid om te onderzoeken of de vorming van brede scholen in de dorpen Slochteren en kansrijk was, kwam door de Perspectiefwissel echter ook letterlijk in een ander perspectief te staan. In deze heroverweging worden de financiële consequenties van een keuze onvermijdelijk veel zwaarder gewogen dan de onderwijsinhoudelijke aspecten. portefeuillehouder Mw. G.A. Huizing - Albronda bijlagen 1 raadsvergadering 7 juli 2011 agendapunt 13 voorstelnummer 30 Om de gemeente toekomstbestendig in te richten, zien we feitelijk nog steeds de meerwaarde in van de concentratie van scholen met andere maatschappelijke voorzieningen onder één dak, in elk van de drie hoofddorpen. Willen we echter in onze drie grotere kernen een hoogwaardig voorzieningencluster tot stand brengen in de vorm van een brede school, dan is, zeker in de context van de bezuinigingstaakstelling, een ingrijpende herallocatie van voorzieningen en middelen noodzakelijk. Kiezen we voor deze kwaliteit van huisvesting, dan betekent dat minder spreiding van basisscholen en andere voorzieningen over de kleinere kernen. In het beslisdocument voor de perspectiefwissel hebben we in deze richting voor willen sorteren.

2 In de afgelopen maanden hebben we gezien dat er in de gemeente Slochteren tot nu toe onvoldoende draagvlak is voor de implicaties van deze keuze. Stichting OPOS is nog in discussie over minimaal wenselijke leerlingenaantallen per school en de consequenties daarvan voor de kleinste scholen. Op dit moment gaan de gesprekken over sluiting dan ook vooral over een of twee scholen die op enig moment de opheffingsnorm dreigen te gaan bereiken. Dan nog komt de conclusie dat een school op termijn niet meer levensvatbaar hard aan. Het is niet gemakkelijk dat gegeven te accepteren voor ouders en andere inwoners van het betreffende dorp. Ook in de discussie in de raad over de perspectiefwissel is ons gebleken dat een echte keuze voor kwaliteit boven kwantiteit op het gebied van onderwijs en maatschappelijke voorzieningen niet is gemaakt. We hebben de essentie van de in de raad gevoerde discussie en de implicaties van de besluitvorming goed tot ons laten doordringen. Dat brengt ons tot de conclusie dat er niet alleen een groot gebrek is aan financiële middelen die op termijn beschikbaar komen voor herallocatie, maar ook, en dat is misschien nog wel relevanter, dat er op dit moment onvoldoende beleidsmatige en politieke ruimte en draagvlak is om verder te kunnen gaan op het pad naar concentratie van onderwijs en andere voorzieningen op drie locaties voor de hele gemeente. In het kader van de onderwijskundige vernieuwingen is het echter onvermijdelijk nu een heldere keuze te maken. 2 Tot onze vreugde hebben we geconstateerd dat er in de afgelopen periode flinke vorderingen zijn gemaakt in de inhoudelijke samenwerking tussen de betrokken partners, deels gedreven door de wens van alle betrokken partijen om in een nieuwe accommodatie gehuisvest te worden. Dat is een goed begin, maar de ervaring heeft ons geleerd dat er dan nog een lange weg te gaan is voordat het inhoudelijke brede schoolconcept zich op eigen kracht kan doorontwikkelen. Ook in Harkstede is eerder gebleken dat echte samenwerking tussen onderwijsinstellingen, kinderopvang, peuterspeelzaal, bibliotheek en hun omgeving vraagt om extra budgetten en personele inzet. In het licht van de perspectiefwissel zijn deze extra budgetten en personele inzet niet meer voorhanden. Dat maakt het risico in onze ogen te groot dat de inhoudelijke ontwikkeling van het bredeschool-concept, ondanks goede wil en inzet van de deelnemende partners niet tot volle wasdom kan komen. Vervolgens moeten we de balans opmaken en helaas constateren dat niet alleen de financiële middelen voor de bouw van twee brede scholen in Slochteren te kort schieten, maar dat ook het beoogde rendement van de investering, geformuleerd in termen van betere ontwikkelingskansen voor kinderen, een uitdagende omgeving voor leren, ontmoeten, spelen en bewegen, nog onzeker is. De keerzijde van de medaille is echter dat de keuze voor het investeren in de bestaande schoolgebouwen in hoge mate levensduurverlengend is, zowel in bouwkundig als in financieel opzicht. Hiermee verdwijnt de optie om op langere termijn alsnog te kiezen voor een concentratiemodel. Die implicatie moeten we ook onder ogen zien.

3 2. Voortraject In het voorjaar van 2009 is het uitvoeringsplan Lokaal Maatwerk door het college vastgesteld. Het doel van Lokaal Maatwerk is om onderwijshuisvestingsbeleid te ontwikkelen voor de (middel)lange termijn, waarbij de consequenties van onderwijskundige vernieuwingen voor de huisvesting en de daarbij behorende kosten in kaart zijn gebracht. Als tussentijdse uitkomst van Lokaal Maatwerk kwam in 2008 naar voren dat het de moeite waard was om nieuwbouw van een brede school in zowel Slochteren als te onderzoeken. De bestaande schoolgebouwen in deze kernen sluiten niet meer aan op de huidige onderwijspraktijk en een aantal hebben daarbij een hoge leeftijd. In het najaar van 2008 is een haalbaarheidsonderzoek voor bouw van een brede school in beide kernen uitgevoerd. Hieruit bleek dat het financieel niet aantrekkelijk is om nieuwbouw van brede scholen te ontwikkelen in vergelijking met het aanpassen van bestaande schoolgebouwen in deze kernen. 3 Naast een financiële afweging heeft het college in 2009 een inhoudelijke afweging gemaakt. Het college besloot dat het inhoudelijke concept van de brede school van een dusdanige meerwaarde is dat de bouw van brede scholen op termijn toch plaats zou moeten vinden. Deze meerwaarde zit in de samenwerking tussen de scholen, kinderopvang, peuterspeelzaal, bibliotheek en jeugdgezondheidszorg. Het uiteindelijke doel van deze samenwerking is het vergroten van de ontwikkelingskansen voor kinderen van 0 tot 12 jaar. Het realiseren van een integrale aanpak en een doorlopende leerlijn gaat gemakkelijker wanneer partijen onder één dak gehuisvest zijn, maar dat is niet beslist noodzakelijk. Wel levert een gezamenlijk gebouw veel praktische voordelen op: ouders kunnen hun kinderen in één keer brengen; verschillende organisaties kunnen gebruik maken van dezelfde ruimten en de communicatielijnen zijn korter doordat men bij elkaar kan binnenlopen. Voor het dorp kan het gebouw dienen als ontmoetingsplaats en de brede school draagt daarmee bij aan het aantrekkelijker worden van het dorp als woon- of vestigingsplaats. Er is bij de inhoudelijke afweging door het college een strikte voorwaarde gesteld, te weten dat de betrokken organisaties eerst aantonen dat zij structureel kunnen samenwerken vanuit een breed gedragen visie en doelstellingen voordat met de planvorming voor de bouw wordt begonnen. In beide dorpen zijn partijen daartoe in het najaar van 2009 om de tafel gaan zitten, begeleid door een onafhankelijk adviesbureau. Zij hebben geïnventariseerd waar de meerwaarde van een brede school voor Slochteren en zit en in Slochteren heeft in het voorjaar van 2011 ook een eerste gezamenlijk project plaatsgevonden. Voor partijen in beide dorpen geldt dat er bereidheid is om de samenwerking op te pakken of verder uit te bouwen zodra duidelijk is wanneer de realisatie van een nieuw gebouw gaat plaatsvinden.

4 3. Financiële haalbaarheid A. Kosten Bouw Er is een raming opgesteld voor de bouw van de brede school in Slochteren. Deze raming gaat uit van een brede school van 1950 m2. Hierin zou plaats zijn voor de twee basisscholen in Slochteren (met gezamenlijk één speellokaal), voor kinderdagopvang, buitenschoolse opvang en een peuterspeelzaal. Het totaal aan kosten voor de bouw van deze brede school is incl. BTW. Hierin zijn meegenomen de bouwkosten, kosten voor begeleiding en coördinatie, grondkosten, heffingen, verzekeringen, financieringskosten en een post onvoorzien. 4 In bovenstaande raming is rekening gehouden met twee scholen die gezamenlijk 9 groepen nodig hebben. De twee basisscholen in hebben een ruimtebehoefte van 14 lokalen. De prijs van een brede school in zou daarmee zo n hoger moeten worden geraamd dan de brede school in Slochteren, totaal Voor de ruimtes voor kinderdagopvang en buitenschoolse opvang zou een kostendekkende huur moeten gelden. De bouwkosten van deze ruimten (gezamenlijk 465m2) worden geraamd op per brede school. Jaarlijkse kapitaallasten komen voor dit deel op ca Kinderopvangorganisatie Slochterborgje heeft al aangegeven dat zij alleen wil verhuizen naar de brede school in Slochteren indien de huur vergelijkbaar blijft aan de huur van de huidige huisvesting ( ). Daarmee zou dit aspect van de brede school hoogstwaarschijnlijk komen te vervallen. Als de kosten voor het deel kinderopvang buiten beschouwing worden gelaten, bedragen de bouwkosten voor de brede school in Slochteren De bouwkosten van de brede school excl. kinderopvang bedragen Daarmee komt het totaal benodigde budget voor de bouw van de twee brede scholen op incl. BTW. Slochteren Totaal Raming bouwkosten brede school Af: aandeel kinderopvang / bso Totaal benodigd budget Integratie van bestaande functies die nu in beide dorpen aanwezig zijn zoals bibliotheken of binnensportvoorzieningen zijn niet meegenomen in de ramingen. Ook hiervoor geldt dat nieuwbouw duurder is dan de functies in de bestaande gebouwen. Nog te bepalen kosten bij bouw Binnen de raming zijn nog geen kosten opgenomen voor het ontwerp en de architect. Ook is de ureninvestering door de eigen organisatie niet opgenomen. Er wordt een ureninvestering van 750 uren per brede school geraamd.

5 Overig Naast kosten voor het gebouw moet er ook met een aantal andere posten rekening gehouden worden: Inhoudelijke brede schoolontwikkeling: De aanvankelijk moeizame samenwerking in Educatief centrum De Borgstee (Harkstede) heeft aangetoond dat het onder één dak brengen van de verschillende partijen niet automatisch leidt tot het functioneren als brede school. In Harkstede worden partijen op dit moment bij de samenwerking aangestuurd door een coördinator, gefinancierd uit het provinciale gebiedsprogramma met gemeentelijke cofinanciering. Deze coördinator organiseert bijeenkomsten, ziet toe op opstellen en uitvoeren van een gezamenlijke visie en het daaruit volgend activiteitenprogramma en richt zich op de samenwerking tussen de partners in de brede school, de ouders en de buurt. Voor het op gang brengen/in stand houden van de inhoudelijke brede schoolontwikkeling in Slochteren en lijkt het onvermijdelijk om ook hier gedurende een aantal jaren iemand vrij te maken om de rol als coördinator op te pakken. Als beide brede scholen één dag per week een coördinator zouden aanstellen kost dit ca op jaarbasis. 5 Beheer: In de commissie Lokaal Onderwijsbeleid is gewezen op het belang van een beheerder van de brede school. Deze beheerder houdt zich onder meer bezig met calamiteitenbeheer, klein onderhoud, beheer van de gezamenlijke ruimtes, het coördineren van de schoonmaak en andere beheersaspecten. Kosten van de beheerder worden geschat op per jaar per brede school. Ook als hier niet een beheerder voor wordt aangesteld, maar het beheer in algemene zin bij de gemeente of een andere partij wordt neergelegd, moet op dergelijke kosten worden gerekend. B. Beschikbare budgetten In de kadernota zijn drie budgetten aangemerkt waarbinnen de twee brede scholen gerealiseerd zouden moeten worden: Lokaal Maatwerk In het uitvoeringsplan Lokaal Maatwerk is voor 2012 een budget opgenomen voor de voorbereidingskosten voor de bouw van de brede scholen. Daarnaast is in de kadernota het budget dat is begroot voor aanpassing van de scholen in Overschild en Tjuchem aangemerkt als beschikbaar voor realisatie van de brede scholen. Hiermee is binnen Lokaal Maatwerk een totaalbedrag van maximaal beschikbaar. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat het sluiten van de scholen in Overschild en Tjuchem formeel nog niet aan de orde is. Zodra stichting OPOS hiertoe een voorstel indient, zou de raad tot sluiting van een school kunnen besluiten.

6 Budget voor toekomstige aanpassing huidige schoolgebouwen Dit budget is in de kadernota vastgesteld op maximaal aan jaarlijkse kapitaallasten. Dit budget moet, indien de bouw van de brede scholen niet doorgaat, worden ingezet voor de aanpassing van de bestaande schoolgebouwen in Slochteren en. Jaarlijkse kapitaallasten van maken bij nieuwbouw (afschrijving over 40 jaar) een investering van ca mogelijk. Vrijval van huisvestingskosten in de toekomst In de kadernota is uitgegaan van een nog onbekend bedrag aan vrijval van huisvestingskosten in de toekomst, doordat de scholen in de overige kleinere kernen niet meer in stand gehouden hoeven te worden. Het is om een aantal redenen niet mogelijk om deze vrijval op geld te zetten: -het sluiten van de scholen in de kleinere kernen is op dit moment nog niet aan de orde. -bij het eventueel verkopen van schoolgebouwen moet in eerste instantie rekening worden gehouden met het afboeken van een verlies doordat een onderwijsgebouwen meestal niet tegen de boekwaarde verkocht kunnen worden (ongunstige markt en incourantie van schoolgebouwen). Dit geldt vrijwel zeker voor de scholen die in het kader van Lokaal Maatwerk recentelijk aangepast zijn. -ook aan de nieuwe brede scholen zullen direct kosten voor onderhoud zitten. Ervaringen met nieuwe gebouwen als De Borgstee en De Springplank bevestigen dat. 6 Beschikbaar budget Lokaal Maatwerk kapitaallasten Totaal Conclusie De meerwaarde die de realisatie van brede scholen in Slochteren en kan hebben voor de ontwikkelingskansen van kinderen van 0-12 jaar staat niet ter discussie. De in de kadernota perspectiefwissel aangemerkte budgetten voor realisatie van nieuwe gebouwen voor de brede scholen laten echter een tekort zien van ongeveer 4,5 miljoen euro. In dit tekort zijn mogelijke kosten voor ontwerp, ambtelijke ureninzet, inhoudelijke brede schoolontwikkeling en beheer niet meegenomen. Totaal Kostenraming bouw* Beschikbare budget Saldo * excl. bouw ruimten kinderopvang

7 Het is daarom niet mogelijk om binnen de kaders die door de raad zijn aangegeven in de kadernota perspectiefwissel brede scholen in Slochteren en te realiseren. Bij het niet realiseren van brede scholen in en Slochteren moeten de bestaande schoolgebouwen in Slochteren en worden aangepast en het beschikbare budget daarvoor worden ingezet. In afwachting van nadere visievorming van St. OPOS over deze kleine scholen wordt het budget voor Lokaal Maatwerk voor Overschild en Tjuchem beschikbaar gehouden. Over planning en uitvoering van Lokaal Maatwerk in, Slochteren, Overschild en Tjuchem zullen wij u nader informeren. 7 Wij stellen u daarom voor te besluiten: Het traject tot bouw van brede scholen in Slochteren en niet voort te zetten. De beschikbare budgetten zoals vastgesteld in het uitvoeringsplan Lokaal Maatwerk ( ) en in de kadernota perspectiefwissel ( jaarlijkse kapitaallasten) beschikbaar te houden om de bestaande schoolgebouwen in het kader van Lokaal Maatwerk geschikt te maken voor de huidige onderwijspraktijk. De besluitvorming heeft per saldo geen effect op het bezuinigingspakket van de perspectiefwissel omdat de beschikbare budgetten worden ingezet. Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Slochteren. C.L.H.B. Verstegen, burgemeester C.C.W. van den Akker, secretaris