NieuwsBRIEF. Special Kwaliteitskader Nr. 4 / Juni Waarom een Nieuwsbrief Special? Inhoud

Transcriptie

1 NieuwsBRIEF Special Kwaliteitskader Nr. 4 / Juni 2012 Inhoud Waarom een Nieuwsbrief Special? 1 Het totaalbeeld: drie pijlers 2 Pijler 1 4 Pijler 2A 5 Pijler 2B 6 Pijler 3 7 Mijlpalen 8 Werk in uitvoering 9 Het oude huis 10 Kwaliteitsinstituut 11 Tijdpad 12 Vragen? 12 Waarom een Nieuwsbrief Special? Het is alweer een half jaar geleden dat de meting van de vernieuwde werkwijze Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg van start ging. Een half jaar waarin we veel hebben bereikt, maar ook een tijd waarin nog veel wordt ontwikkeld. Een goed moment om u op de hoogte te brengen van de allerlaatste ontwikkelingen. De meting van de vernieuwde werkwijze Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg startte op 1 januari 2012 met de meting van pijler 1 (kerngegevens kwaliteit op organisatieniveau) en pijler 2A (kerngegevens kwaliteit op cliëntniveau). De eerste ervaringen zijn positief, en nu werken we aan de vormgeving van pijler 2B (cliëntervaringsgegevens) en pijler 3. Dat de eerste ervaringen positief zijn, blijkt wel uit de hoge respons op pijler 1, waarbij kwaliteitsgegevens op organisatieniveau worden verzameld. Toen de webportal voor deze pijler half februari 2012 sloot, bleek dat alle instellingen in de gehandicaptenzorg die wettelijk verplicht zijn het Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording aan te leveren, de ingevulde vragenlijst hadden aangeleverd en geaccordeerd. Honderd procent respons dus. Ook de meting van pijler 2A, die op 1 januari startte, en nog loopt tot en met 31 december 2012, blijkt een succes. Van ruim twintig procent van de cliënten zijn de kwaliteitsgegevens op cliëntniveau, die worden gemeten bij pijler 2A, aangeleverd in het eerste kwartaal van >>

2 Het invullen van de vragenlijst voor pijler 2A is gekoppeld aan de jaarlijkse zorg- en ondersteuningsplanbespreking. Met VWS hadden we van tevoren afgesproken dat voor 1 april 2012 circa vijftien tot twintig procent ingevoerd moest zijn. Een resultaat dat we dus ruimschoots hebben gehaald. De VGN dankt alle betrokken organisaties voor hun inspanningen. De resultaten van pijler 1 en het eerste kwartaal van pijler 2A zijn vanaf 1 juni 2012 zichtbaar in het Jaardocument In deze vierde Nieuwsbrief Special leest u weer alles over de vernieuwde werkwijze: wat houdt het in, wat hebben we al bereikt en wat is nog in aanbouw? Vanzelfsprekend passeren ook lopende zaken de revue. Via het tijdpad achterin deze nieuwsbrief ziet u wat wanneer klaar is en ook welke onderdelen binnenkort starten. Het totaalbeeld: drie pijlers en ondersteuning in de sector en op de ervaring van cliënten hiermee. Alle partijen zijn het eens over de volgende centrale uitgangspunten: 1. Individuele cliënt en het zorg- en ondersteuningsplan. 2. Verantwoorden in het verlengde van verbeteren. 3. Eenvoud. De vernieuwde werkwijze Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg is een omvangrijk en ambitieus project. Na goedkeuring van de bouwplannen door de Algemene Ledenvergadering (ALV) van de VGN en de vaststelling van de fundamenten van het nieuwe huis, is de implementatie en (door)ontwikkeling van de verschillende onderdelen volop gaande. Fundament Het vaststellen van kwaliteit gebeurt in de vernieuwde werkwijze langs drie wegen. Daarom de keuze voor drie pijlers als het fundament van deze werkwijze: Pijler 1: kerngegevens kwaliteit op organisatieniveau. Pijler 2: kerngegevens kwaliteit op cliëntniveau (2A) en cliëntervaringsgegevens (2B). Pijler 3: gegevens over de relatie tussen cliënt en professional. >> Bouwplan Het doel van de vernieuwde werkwijze Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg is om tot een zinvolle en bij de sector passende wijze van gegevensverzameling te komen. Dit moet organisaties leer- en verbeterinformatie opleveren, zicht geven op de kwaliteit van zorg 2 VGN Nieuwsbrief Special Kwaliteitskader, juni 2012

3 Pijlers Thema s Visiedocument Instrument Frequentie Meting Pijler 1 Zorgafspraken en ondersteuningsplan Cliëntveiligheid Belangen Kwaliteit van medewerkers en organisatie Vragenlijst op organisatieniveau, voor alle instellingen gelijk Jaarlijks 1 januari februari 2012 Pijler 2A Zorgafspraken en ondersteuningsplan Cliëntveiligheid Vragenlijst op cliëntniveau, voor alle cliënten gelijk Jaarlijks 1 januari december 2012 Pijler 2B Kwaliteit van bestaan en kwaliteit van zorg en ondersteuning Waaier van instrumenten (verbetering) met daaraan gekoppeld een ultieme vraag met maximaal vijf subvragen (verantwoording, vergelijking) Minimaal eens per 3 jaar Jaarlijks Vanaf 1 januari januari december 2013 Pijler 3 Kwaliteit van bestaan In ontwikkeling Niet vastgesteld Vanaf 1 januari 2013 Vernieuwde werkwijze = vernieuwd meten Bij deze vernieuwde uitgangspunten past ook een vernieuwde manier van meten ; verbeter- en verantwoordingsinformatie wordt gegenereerd volgens het principe pas toe en leg uit. Dit betekent dat een organisatie een groene, oranje of rode score moet kunnen verklaren en dat in dialoog met betrokken partijen al dan niet verbeteracties worden benoemd. Een rode score is niet per definitie erg, het kan zijn dat er een logische verklaring is waarom de score in betreffende situatie rood is. Vervolgens kan in overleg worden bekeken of en welke verbeteracties wenselijk, mogelijk en relevant zijn. Het gaat om het verhaal achter de score en niet (alleen) om de score op zichzelf. Deze manier past beter bij het meten en verbeteren van de kwaliteit van de geleverde zorg en ondersteuning in de gehandicaptenzorg dan het uitdrukken van de resultaten in cijfers. Het doel van het landelijke Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg is immers om kwaliteitsverbetering te realiseren en, in het verlengde hiervan, kwaliteitsverantwoording. Hierbij wordt gewerkt vanuit vertrouwen; high trust, high penalty. 3 VGN Nieuwsbrief Special Kwaliteitskader, juni 2012

4 Pijler 1 Binnen pijler 1 worden kwaliteitsgegevens op organisatieniveau verzameld. Dit levert kwaliteitsinformatie op voor verbetering en verantwoording. Pijler 1 is door alle organisaties gemeten tussen 1 januari en 15 februari De eerste pijler richt zich voornamelijk op kwaliteitsinformatie van de meer zorgvoorwaardelijke thema s uit het Visiedocument Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. Namelijk informatie over zorgafspraken en ondersteuningsplan, kwaliteit van medewerkers en organisatie, cliëntveiligheid en belangen. Hierbij wordt veelal de plan, do, check, act-cyclus als leidraad gebruikt. Pijler 1 wordt één keer per jaar, aan het begin van elk kalenderjaar, gemeten met een vragenlijst. De scores worden getypeerd als rood, oranje of groen. Op deze manier wordt in één oogopslag over de jaren heen inzichtelijk of zaken waarop een organisatie aanvankelijk minder scoorde (rood), al dan niet zijn verbeterd (oranje, groen). Met ingang van verslagjaar 2011 maakt pijler 1 onderdeel uit van het Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording (JMV). Onderstaand vindt u een weergave van de sectorbrede resultaten van pijler 1 over verslagjaar De resultaten tonen een positief beeld voor de sector. Met name op het gebied van het meten van cliëntervaring en het beleid rondom medezeggenschap, klachtenregeling voor cliënten en vertrouwenspersoon voor medewerkers zijn veel groene scores behaald. Met andere woorden: deze kwaliteitsdimensies zijn goed ontwikkeld binnen de sector. De kwaliteitsdimensies die een meer gedifferentieerder beeld laten zien, vragen om nader onderzoek. Kwaliteitsdimensies Resultaten Medezeggenschap* Klachtenregeling voor cliënten Vertrouwensregeling/vertrouwenspersoon voor cliënten Cliëntervaring/cliënttevredenheid Zorg- en ondersteuningsplan Risico-inventarisatie Registratie en evaluatie van incidenten Vrijheidsbeperkende maatregelen Medicatieveiligheid Kenmerken medewerkers Medewerkersonderzoek Klachtenregeling medewerkers Vertrouwenspersoon voor medewerkers 4 VGN Nieuwsbrief Special Kwaliteitskader, juni 2012

5 Pijler 2A de jaarlijkse zorg- en ondersteuningsplanbespreking. Het eerste kwartaal van 2012 is de vragenlijst pijler 2A voor zo n cliënten ingevuld. Pijler 2A maakt samen met pijler 1 onderdeel uit van het JMV met ingang van verslagjaar De uitvraag van de beide pijlers is begeleid door MediQuest. Binnen pijler 2A worden kwaliteitsgegevens op cliëntniveau verzameld. De zorgprofessional vult daarvoor een vragenlijst in, die op cliëntniveau verbeterinformatie oplevert, en op geaggregeerd niveau verbeter- en verantwoordingsinformatie. De meting van pijler 2A is op 1 januari jl. van start gegaan. Net als pijler 1 richt ook pijler 2A zich voornamelijk op kwaliteitsinformatie van de meer zorgvoorwaardelijke thema s uit het Visiedocument Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. Voor alle cliënten wordt kwaliteitsinformatie verzameld op de thema s cliëntveiligheid en zorgafspraken en ondersteuningsplan. Binnen deze pijler is onderscheid tussen drie vaste thema s voor jaarlijkse uitvraag en jaarlijks één thema dat de Stuurgroep vaststelt. De drie vaste thema s zijn veiligheid, vrijheidsbeperking en medicatieveiligheid. Voor het jaarlijkse thema kiest de Stuurgroep uit de thema s lichamelijke gezondheid, psychische gezondheid en gedrag. In 2012 staat lichamelijke gezondheid centraal. De zorgprofessional vult vragenlijst pijler 2A in voor alle cliënten met een ZZP en alle cliënten met de extramurale indicatie Behandeling Groep. De vragenlijst is voor alle cliënten gelijk, ongeacht doelgroep of zorgvorm. De meting van pijler 2A is gekoppeld aan Geen benchmark De vernieuwde werkwijze is een ontwikkelagenda en dat werkt door in het proces. De Stuurgroep heeft aan het begin van het traject besloten dat de gegevens van pijler 1 en pijler 2A op concernniveau worden gepubliceerd in het JMV. Zij heeft zich daarbij onvoldoende gerealiseerd dat een weergave op concernniveau maakt dat de gegevens van pijler 2A geen juiste informatie opleveren. De resultaten van pijler 2A hebben slechts betrekking op een deel van de cliënten, namelijk alleen op die cliënten die in het eerste kwartaal van 2012 hun jaarlijkse zorg- en ondersteuningsplanbespreking hadden; het verzamelen van kwaliteitsgegevens is in de vernieuwde werkwijze immers gekoppeld aan het zorg- en ondersteuningsplan en het primair proces. Hierdoor leveren de resultaten van pijler 2A geen representatief beeld op van de verschillende organisaties. Dit maakt dat de gegevens van pijler 2A zoals gepubliceerd in het JMV niet zonder meer bruikbaar zijn: daarvoor is eerst een nadere analyse naar bijvoorbeeld doelgroepen vereist. Voor volgend jaar worden hierover binnen de Stuurgroep andere afspraken gemaakt. Daarnaast wil de Stuurgroep benadrukken dat dit het eerste jaar is dat de data zijn verzameld waardoor het per definitie nog niet zeker is of we valide en betrouwbaar meten wat we willen meten. De Stuurgroep evalueert vanaf juni 2012 het proces, de vragenlijsten en de resultaten zodat de kwaliteit van de data steeds beter wordt. 5 VGN Nieuwsbrief Special Kwaliteitskader, juni 2012

6 Pijler 2B In pijler 2B staat het meten van cliëntervaring centraal. Om cliëntervaring voor verbeterinformatie (en niet voor verantwoording) te meten, kiezen instellingen uit een waaier van cliëntervaringsinstrumenten, met voor elke organisatie de keuze uit een aantal instrumenten. Daarnaast wordt onderzocht of het mogelijk is middels een ultieme vraag met maximaal vier subvragen verantwoordings- en vergelijkingsinformatie te genereren. Waaier cliëntervaringsinstrumenten De waaier van cliëntervaringsinstrumenten kent een minimale afnamefrequentie van eens per drie jaar. De resultaten van het meten van cliëntervaring met een instrument uit de waaier blijven eigendom van de instelling. Ze worden bijvoorbeeld niet in een landelijke database opgeslagen dan wel verwerkt of doorgeleverd naar bijvoorbeeld het Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording, kiesbeter of zorgkantoren. Organisaties konden tot 15 mei 2012 cliëntervaringsinstrumenten indienen om voor de waaier in aanmerking te komen. In totaal leverde dit 40 instrumenten op. Na 15 mei 2012 is de VGN-Adviescommissie Kwaliteit en Onderzoek (AKO) aan de slag gegaan om een preadvies op te stellen over de instrumenten voor de waaier. Dit doet de AKO op basis van de volgende vastgestelde criteria: 1. Het instrument meet ervaringen van individuele cliënten over de kwaliteit van de zorg en dienstverlening van de organisatie (gericht op domeinen van kwaliteit van bestaan). 2. Het instrument genereert verbeterinformatie op individueel cliëntniveau. Deze verbeterinformatie kan worden geaggregeerd naar de organisatorische eenheid en/of naar de organisatie als geheel. 3. Er wordt systematisch gewerkt aan validiteit, verbetering en onderbouwing van het instrument (als dat nog niet het geval is, krijgt men twee meetcycli om dit op orde te krijgen). Dit preadvies legt de commissie voor aan het bestuur van de VGN. Het bestuur volgt in principe het advies van de AKO en wijkt alleen om zwaarwegende redenen af van dit advies. Daarna wordt het advies voorgelegd aan een onafhankelijke vaste commissie met drie referenten. In deze commissie is deskundigheid op het gebied van onderzoeksmethodologie, deskundigheid op het gebied van kwaliteit en kennis van de sector gewaarborgd. De commissie brengt advies uit aan de Stuurgroep Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg die vervolgens beslist over het al dan niet toelaten van het instrument in de waaier van cliëntervaringsinstrumenten. Daarbij volgt de Stuurgroep in principe het advies van de commissie en wijkt alleen om zwaarwegende redenen af van dit advies. De insteek van de AKO en de onafhankelijke commissie is in eerste instantie dat zij instrumenten en methodieken een ruime kans willen geven, maar tegelijkertijd wel een advies uitbrengen over hoe de kwaliteit van het instrument kan worden verbeterd. De vastgestelde waaier van cliëntervaringsinstrumenten is naar verwachting eind juli 2012 beschikbaar. In de tweede helft van 2012 kunnen instellingen dan >> 6 VGN Nieuwsbrief Special Kwaliteitskader, juni 2012

7 samen met de cliëntenraad een keus maken voor één of meerdere instrumenten. De meting van cliëntervaring met een instrument uit de waaier start uiterlijk per 1 januari Totdat de waaier van cliëntervaringsinstrumenten gereed is, blijft het advies om goede afspraken te maken met de zorgkantoren waarmee uw organisatie van doen heeft als het gaat om het meten van cliëntervaring. De waaier met cliëntervaringsinstrumenten richt zich in eerste instantie op de instrumenten die voor 15 mei 2012 zijn aangeleverd. Instrumenten die na 15 mei 2012 worden ingediend, worden meegenomen in de volgende beoordelingsronde. Die vindt eind 2012 of in 2013 plaats. Ultieme vraag Als aanvulling op de waaier van cliëntervaringsinstrumenten maakt ook een ultieme vraag met maximaal vier subvragen mogelijk deel uit van pijler 2B. Het is de bedoeling dat deze vraag verantwoordings- en vergelijkingsinformatie genereert. De ultieme vraag met subvragen is in principe voor alle cliënten gelijk en wordt jaarlijks bij alle cliënten afgenomen, gekoppeld aan de zorg- en ondersteuningsplanbespreking. Op dit moment wordt een onderzoek uitgevoerd naar de betrouwbaarheid van de ultieme vraag met maximaal vier subvragen. Op verzoek van de VGN begeleidt Xavier Moonen (vanuit de vakgroep Orthopedagogiek van de Universiteit van Amsterdam) dit onderzoek. Twee masterstudenten Orthopedagogiek buigen zich, samen met hun begeleider, over dit onderwerp. Als ultieme vraag wordt een aantal opties onderzocht, namelijk: Zou jij tegen een vriend zeggen dat het leuk is om hier te komen wonen/werken? Is het leuk op de woning/je werk? Zou je ergens anders willen wonen/werken? Hetzelfde geldt voor de subvragen. Als uitgangspunt voor de subvragen worden de volgende domeinen genomen: welbevinden, persoonlijke ontwikkeling, inspraak/gelijkwaardige dialoog/serieus worden genomen, sociale inclusie (brede zin van het woord). Dit houdt in dat er op basis van deze domeinen uiteindelijk maximaal vier subvragen aan de ultieme vraag worden toegevoegd. Als de resultaten van het onderzoek positief zijn, worden deze vragen jaarlijks meegenomen in de uitvraag van het Kwaliteitskader. De resultaten worden naar verwachting op dezelfde manier en in dezelfde portal van MediQuest ingevoerd als pijler 2A. De resultaten over het onderzoek naar de ultieme vraag inclusief subvragen komen in de zomer van 2012 beschikbaar. Pijler 3 In de relatie tussen cliënt en professional komt de essentie van kwaliteit van zorg en ondersteuning tot uiting. De hieruit verzamelde kwalitatieve en intersubjectieve gegevens bieden zowel de instelling als de professional verbeterinformatie. Het is voorstelbaar dat de rol van de VGN bestaat uit het beschikbaar stellen van good practices. Samen met de VGN-Adviescommissie Kwaliteit en Onderzoek (AKO) wordt momenteel verkend wat belangrijke elementen zijn van pijler 3, de status en positionering van pijler 3 en wat dit betekent voor mogelijke instrumenten, de aanpak van en de werkwijze binnen pijler 3. Pijler 3 is naar verwachting in het vierde kwartaal van 2012 gereed zodat in 2013 gestart kan worden met de meting. 7 VGN Nieuwsbrief Special Kwaliteitskader, juni 2012

8 Mijlpalen JMV Het Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording (JMV), waarin zorginstellingen verantwoording afleggen, is met ingang van verslagjaar 2011 aangepast conform de vernieuwde werkwijze Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. Dit betekent dat in het Jaardocument 2011, dat sinds 1 juni 2012 beschikbaar is, de resultaten van pijler 1 over 2011 staan, zoals gemeten in de periode 1 januari tot 15 februari Ook de resultaten van pijler 2A voor alle cliënten die in het eerste kwartaal van 2012 hun jaarlijkse zorg- en ondersteuningsplanbespreking hadden, zijn beschikbaar in het Jaardocument In het Jaardocument over verslagjaar 2012 staan de resultaten van pijler 1 over 2012 (meting: 1 januari 15 februari 2013) en de resultaten van pijler 2A voor alle cliënten die in 2012 zorg en ondersteuning ontvangen. Kwaliteitskader & grote organisaties Bij het inrichten van de webenquêtes, waarmee de pijlers 1 en 2A van de vernieuwde werkwijze Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg worden gemeten, gaf een aantal grote organisaties aan dat het voor hen nauwelijks uitvoerbaar is om met één eerste contactpersoon te werken. In de praktijk houdt dit namelijk in dat deze eerste contactpersoon honderden locaties moet aanmaken en beheren. Vanuit deze organisaties kwam de vraag of een laag kon worden toegevoegd, waardoor de beheersbaarheid van de webenquête wordt verbeterd. Op deze manier kan er bijvoorbeeld per werkmaatschappij een eerste contactpersoon worden aangemaakt die de locaties van de betreffende werkmaatschappij beheert. Rapportagetool De uitkomsten van de pijlers 1 en 2A zijn sinds april 2012 beschikbaar in een hiervoor ingerichte rapportagetool. MediQuest heeft deze rapportagetool voor elke organisatie op maat ingericht, zodat de door de organisatie gewenste informatie op het gewenste niveau eenvoudig beschikbaar komt. De meetresultaten van de pijlers 1 en 2A worden door MediQuest doorgeleverd aan het JMV/DigiMV. In DigiMV worden automatisch de gemeten kwaliteitsgegevens klaargezet voor accordering. De VGN heeft samen met MediQuest een handleiding opgesteld met uitleg over de gegevens die in het JMV worden gepubliceerd en hoe de interpretatie van deze gegevens plaatsvindt. Deze handreiking vindt u op onder het thema Kwaliteit Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. Bijeenkomsten Op 9 januari 2012 organiseerde de VGN een Kwaliteitsdag, waarin we deelnemers bijpraatten over de vernieuwde werkwijze Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. Wij kijken terug op een geslaagde dag waar maar liefst 350 deelnemers op afkwamen. Het ochtendprogramma van de Kwaliteitsdag stond in het teken van de laatste ontwikkelingen binnen het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. Na het plenaire ochtendprogramma gingen de deelnemers in vier subgroepen uiteen voor een demonstratie van de webapplicaties voor de pijlers 1 en 2A. In de middag >> In overleg met MediQuest, de organisatie die data van pijlers 1 en 2A verzamelt, heeft de VGN inmiddels het programmeren van deze extra tussenlaag gerealiseerd. Hierdoor is het ook voor grote organisaties (gedacht is aan organisaties met meer dan 100 locaties) makkelijker om het beheer uit te voeren. 8 VGN Nieuwsbrief Special Kwaliteitskader, juni 2012

9 stonden twaalf verschillende workshops op het programma. Tijdens de workshops maakten de deelnemers kennis met een selectie van verschillende cliëntervaringsinstrumenten. Deze instrumenten gaan mogelijk deel uitmaken van de waaier binnen pijler 2B. Tijdens de Kwaliteitsdag kregen deelnemers een USB-stick met daarop achtergrondinformatie en twaalf goede voorbeelden van cliëntervaringsinstrumenten, waarover op de Kwaliteitsdag presentaties zijn verzorgd. Deze publicatie is ook te vinden op onder het thema Kwaliteit Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. Daarnaast heeft de VGN in mei twee bijeenkomsten Werken aan kwaliteit georganiseerd. Hier werden deelnemers bijgepraat over de rapportagetool van MediQuest waarin de uitkomsten van pijler 1 en 2A staan en over de eerste versie van de nieuwe handreiking Ondersteuningsplan. Dataprotocol VGN en MediQuest hebben in een dataprotocol vastgelegd hoe ze omgaan met kwaliteitsgegevens die instellingen aanleveren in verband met het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. Het dataprotocol geeft inzicht in de waarborgen die zijn ingebouwd in het verzamelen van kwaliteitsgegevens. Verder geeft het aan wat er wordt gedaan en door wie en wordt ingegaan op de invoer van gegevens, de rolverdeling, het eigenaarschap en de openbaarmaking van de data, het beheer en het gebruik van de gegevens, de rol van de verschillende betrokken partijen en privacy-aspecten. Op dit moment heeft het protocol betrekking op de pijlers 1 en 2A. Het dataprotocol vindt u op onder het thema Kwaliteit Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. Werk in uitvoering Convenant Per 1 januari 2012 zijn we begonnen met de nieuwe werkwijze (pijler 1 en 2A), maar de doorontwikkeling van het Kwaliteitskader neemt een aantal jaar in beslag. In een convenant legt Stuurgroep een aantal overwegingen, uitgangspunten en afspraken vast voor de periode dat het Kwaliteitskader wordt doorontwikkeld. Daarmee willen alle betrokken partijen borgen dat ze gezamenlijk verantwoordelijk zijn en blijven voor een brede acceptatie van het Kwaliteitskader. De eerste periode wordt afgehecht en partijen gaan met elkaar verder in een nieuwe fase; de doorontwikkeling van het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. Natuurlijk is ook de gehandicaptenzorg onderhevig aan (interne en externe) veranderingen en is een convenant maar beperkte tijd houdbaar. Toch willen we door het opstellen van een convenant borgen dat we met elkaar ervoor zorgen dat het Kwaliteitskader een breed geaccepteerd instrument en werkwijze voor de gehandicaptensector wordt, dat landelijk door partijen wordt geaccepteerd als zodanig. Herziene handreiking Ondersteuningsplannen in testfase De huidige VGN-handreiking Ondersteuningsplannen uit 2007 wordt geactualiseerd. Dit gebeurt omdat het zorg- en ondersteuningsplan zo n centrale plek inneemt in de vernieuwde werkwijze Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg en om recht te doen aan het Besluit Zorgplanbespreking AWBZ-zorg (2009). De actualisatie van de handreiking gebeurt in het kader van het leernetwerk Goed gebruik van het ondersteuningsplan uit het Verbeterprogramma voor de gehandicaptenzorg. Inmiddels is een conceptversie van de herziene handreiking gereed. Deze wordt uitgetest door de deelnemers aan het leernetwerk. Ook is feedback gevraagd aan VGN-leden tijdens allerlei bijeenkomsten, zoals van het juristenplatform en op de Kennismarkt. Aan de hand van de opgedane >> 9 VGN Nieuwsbrief Special Kwaliteitskader, juni 2012

10 ervaringen en de ontvangen feedback wordt de handreiking bijgesteld. Deze tweede versie wordt eind 2012 gepubliceerd en verspreid. De handreiking Ondersteuningsplannen is bedoeld voor beleidsmedewerkers en/of degenen die verantwoordelijk zijn voor de systematiek en kwaliteit van ondersteuningsplannen in gehandicaptenzorginstellingen. De handreiking beschrijft een kader voor ondersteuningsplannen en vermeldt de elementen die daarin zowel inhoudelijk als procesmatig een rol spelen. Ook wordt de rol van cliënt, sociaal netwerk, zorgaanbieder en de cliëntenraad toegelicht. Op deze wijze biedt de handreiking aanwijzingen, zodat zorgorganisaties hun eigen ondersteuningsplan kunnen ontwikkelen of toetsen. Daarnaast wordt een toolbox samengesteld met instrumenten die als hulpmiddel bij onderdelen van het plan kunnen worden ingezet. Evaluatie In juni 2012 start de eerste evaluatie van de vernieuwde werkwijze Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. Deze evaluatie wordt vanzelfsprekend vormgegeven samen met de uitvoerders van de vernieuwde werkwijze: de gehandicaptenzorgorganisaties. De resultaten van de evaluatie zijn naar verwachting in het derde kwartaal van 2012 beschikbaar. Het oude huis Met al die aandacht voor de implementatie van de vernieuwde werkwijze Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg, zou je bijna vergeten dat we ook nog te maken hebben met het oude huis KiesBeter In mei 2012 zijn de zorginhoudelijke gegevens over verslagjaar 2010 op gepubliceerd. Een lang traject vanwege de zogenoemde koppelproblematiek : kwaliteitskaarten moesten handmatig aan de locatiegegevens op worden gekoppeld. Op dit moment bereidt de VGN, samen met Zichtbare Zorg, kiesbeter en MediQuest, de plaatsing van de kwaliteitskaarten van de CQ-meting voor, die de afgelopen twee jaar heeft plaatsgevonden bij verschillende leden van de VGN. Het is in dit kader goed om op te merken dat bij de plaatsing van de CQ-gegevens op kiesbeter.nl nog een klein voorbehoud moet worden gemaakt. Het bouwen van de infrastructuur om het plaatsen van deze gegevens mogelijk te maken, neemt namelijk veelal lange tijd in beslag. Pas wanneer duidelijk is hoeveel organisaties accorderen voor doorlevering aan kiesbeter.nl, kan een goede inschatting van het tijdpad worden gemaakt. Wanneer het zo is dat de gegevens van de CQ-meting vrijwel tegelijkertijd met de resultaten van de vernieuwde werkwijze gepubliceerd kunnen worden, maakt kiesbeter opnieuw de afweging wel of niet te publiceren. CQ-index In opdracht van de Stuurgroep Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg is onderzoek uitgevoerd naar het discriminerend vermogen van de CQ-index VG, die in de praktijk uitsluitend geschikt bleek voor cliënten met een lichtere verstandelijke beperking. Met andere woorden: kunnen en mogen de uitkomsten worden omgezet in spiegelinformatie (vergelijkingsinformatie)? De uitkomst van het onderzoek was positief en mede daarom is besloten tot plaatsing van de resultaten op Eind juli 2012, wanneer de waaier van cliëntervaringsinstrumenten beschikbaar komt (pijler 2B), is ook bekend of de CQ-index VG onderdeel gaat uitmaken van deze waaier. Eerder is reeds door de Stuurgroep besloten de ontwikkeling van de CQ-index voor mensen met een lichamelijke of zintuiglijke beperking niet door te zetten, omdat hiervoor te weinig draagvlak was bij de instellingen die het betreft. 10 VGN Nieuwsbrief Special Kwaliteitskader, juni 2012

11 Kwaliteitsinstituut Op 1 januari 2013 opent het Kwaliteitsinstituut haar deuren. In april 2012 verscheen een voortgangsrapportage over de oprichting van dit Kwaliteitsinstituut, vooruitlopend op de behandeling van het wetsvoorstel dat het instituut mogelijk zal maken en onder voorbehoud van goedkeuring daarvan door het parlement. Het College voor zorgverzekeringen (CVZ) is gevraagd voorbereiding te treffen om het Kwaliteitsinstituut direct na inwerkingtreding van de wetgeving operationeel te laten zijn. Deze voorbereiding bestaat onder andere uit het instellen van een Adviescommissie Kwaliteit, onder voorzitterschap van prof. dr. Jan Kimpen, voorzitter Raad van Bestuur UMC Utrecht. Uitgangspunten Kwaliteit is en blijft van het veld, zo luidt het uitgangspunt van het Kwaliteitsinstituut. Hierbij staan drie partijen centraal: cliënten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Het Kwaliteitsinstituut stimuleert de ontwikkeling van richtlijnen, standaarden en indicatoren, maar neemt niet de inhoudelijke verantwoordelijkheid over van de partijen in de zorg om gezamenlijk te definiëren wat goede zorg is en hoe deze gemeten kan worden. Wel stelt het Kwaliteitsinstituut randvoorwaarden aan het proces van totstandkoming en de items die minimaal in de standaarden beschreven moeten staan (toetsingskader). Als het veld haar verantwoordelijkheid niet of niet tijdig neemt, geeft het Kwaliteitsinstituut zelf opdracht tot het ontwikkelen van een professionele standaard. Inrichting Het Kwaliteitsinstituut gaat onderdeel uitmaken van het CVZ, waarna de naam van het CVZ wordt gewijzigd in Nederlands Zorginstituut (NZi). Het NZi gaat uit vier onderdelen bestaan: Kwaliteitsinstituut, Zorgberoepen en opleidingen, Pakketbeheer en Verzekeringen. Het Kwaliteitsinstituut bundelt de taken van het Coördinatieplatform zorgstandaarden, de Regieraad Kwaliteit van Zorg, Zichtbare Zorg, KiesBeter en het Centrum Klantervaring Zorg. De inhoudelijke kwartiermaker van het Kwaliteitsinstituut is Diana Delnoij, de huidige directeur van het Centrum Klantervaring Zorg. De opzet van het Kwaliteitsinstituut is slim (vormen van netwerken, kennisdeling, inbreng) en slank (kleine organisatie met flexibele inzet personeel). Pilots De beoogde werkwijze van het Kwaliteitsinstituut wordt momenteel in verschillende pilots getest. Zo start de Regieraad pilots over praktijkvariatie, ontwikkelt het Coördinatieplatform Zorgstandaarden een pilot voor een (digitale) modulaire ketenaanpak en gaat het CVZ door met de rondetafels in het kader van gepast gebruik. Het Kwaliteitsinstituut heeft daarnaast pilots geselecteerd die de mogelijkheid bieden lessen te leren voor de werkwijze van het Kwaliteitsinstituut. Bijvoorbeeld over het werken in digitale ontwikkelgemeenschappen, het betrekken van het cliëntperspectief, vraagstukken rondom co-morbiditeit in standaarden en ondersteunen bij implementatie. Daarnaast wordt een pilot uitgevoerd in het kader van de ontwikkelde zorgstandaard voor dementie en een pilot over levensvragen. Kwaliteitsinstituut & VGN De VGN blijf aandacht vragen voor de eigenheid van de gehandicaptensector en voor aansluiting bij de ontwikkeling en implementatie van de vernieuwde werkwijze Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. We voeren dan ook volop gesprekken met sleutelfiguren binnen het Kwaliteitsinstituut om verbinding tot stand te brengen tussen het transparantiekader van het Kwaliteitsinstituut en het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg van de VGN. 11 VGN Nieuwsbrief Special Kwaliteitskader, juni 2012

12 Tijdpad Onderstaand tijdpad is een streefkalender. Aan de meeste items gaan complexe besluitvormingsprocessen vooraf. We kunnen dus niet anders dan voorzichtig zijn met uitspraken over de planning. De vernieuwde werkwijze is een ontwikkelagenda en dat werkt door in het proces. Grote stappen, snel thuis gaat hier niet op. Tweede kwartaal 2012 Derde kwartaal 2012 Vierde kwartaal 2012 Meting pijler 2A voor cliënten die in het tweede kwartaal van 2012 hun jaarlijkse zorg- en ondersteuningsplanbespreking hebben. Beschikbaarheid resultaten pijler 1 over 2011 en pijler 2A voor cliënten die in het eerste kwartaal van 2012 hun jaarlijkse zorg- en ondersteuningsplanbespreking hadden in JMV Meting pijler 2A voor cliënten die in het derde kwartaal van 2012 hun jaarlijkse zorg- en ondersteuningsplanbespreking hebben. Beschikbaarheid resultaten onderzoek ultieme vraag pijler 2B. Beschikbaarheid waaier cliëntervaringsinstrumenten pijler 2B. Meting pijler 2A voor cliënten die in het vierde kwartaal van 2012 hun jaarlijkse zorg- en ondersteuningsplanbespreking hebben. Beschikbaarheid pijler 3. Eerste kwartaal 2013 Meting pijler 1 over 2012 (1 januari 15 februari 2012). Meting pijler 2A voor cliënten die in het eerste kwartaal van 2013 hun jaarlijkse zorg- en ondersteuningsplanbespreking hebben. Bij positief resultaat onderzoek ultieme vraag pijler 2B: start meting ultieme vraag voor cliënten die in het eerste kwartaal van 2013 hun jaarlijkse zorg- en ondersteuningsplanbespreking hebben. Start meting waaier cliëntervaringsinstrumenten pijler 2B. Start meting pijler 3. Tweede kwartaal 2013 en verder Meting pijler 2A voor cliënten die in het tweede kwartaal van 2013 hun jaarlijkse zorg- en ondersteuningsplanbespreking hebben. Bij positief resultaat onderzoek ultieme vraag pijler 2B: start meting ultieme vraag voor cliënten die in het tweede kwartaal van 2013 hun jaarlijkse zorg- en ondersteuningsplanbespreking hebben. Meting waaier cliëntervaringsinstrumenten pijler 2B. Meting pijler 3. Vragen? Heeft u vragen over het Kwaliteitskader? Met inhoudelijke vragen kunt u contact opnemen met de helpdesk van de VGN, op werkdagen telefonisch bereikbaar van tot uur op of via kwaliteitskader@vgn.nl. Met technische vragen kunt u contact opnemen met de helpdesk van MediQuest, dagelijks telefonisch bereikbaar op of via VGN@mediquest.nl. De laatste stand van zaken en de nieuwste ontwikkelingen vindt u op onder het thema Kwaliteit Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. Hier vindt u ook een overzicht met veelgestelde vragen (FAQ). Colofon Tekst: Maartje Blom, Judith Borst, Marie-José Driessen, Marion Kersten, Yvonne Heijnen-Kaales Eindredactie: Inge Wichink Kruit, Maartje Blom Vormgeving: LMcc, Lucienne Meijer, Leusden Uitgave: Juni 2012 Aanmelden VGN-Nieuwsbrief: Ga naar 12 VGN Nieuwsbrief Special Kwaliteitskader, juni 2012