Inleiding. 3 Angina pectoris
|
|
- Francisca Cecilia Wouters
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Inhoud 3 Inleiding 4 Het hart, de kransslagaders en slagaderverkalking 7 Hoe stelt men een angina pectoris vast? 9 Hoe kan angina pectoris behandeld worden? 15 Leven met angina pectoris 17 Meer informatie/adressen
2 Inleiding Wat is angina pectoris? Wat gebeurt er met u als u misschien angina pectoris hebt hoe zal men u onderzoeken, welke behandeling kunt u krijgen, hoe leeft u met angina pectoris? Over deze vragen gaat deze brochure. De informatie in de brochure is bedoeld voor mensen die zelf angina pectoris hebben, en voor mensen in hun omgeving. Midden in de brochure zit een Aandachtspuntenlijst. Die kunt u eruit halen en voor uzelf invullen als u naar de specialist gaat, zodat u tijdens het bezoek geen vragen vergeet. 3 Angina pectoris
3 Het hart, de kransslagaders en slagaderverkalking Het hart zorgt ervoor dat het bloed constant door ons lichaam stroomt en alle stoffen aan- en afvoert die overal nodig zijn of die het lichaam kwijt moet. Het hart is een spier die werkt als een pomp. Per minuut gaat er vier à vijf liter bloed doorheen. Zoals alle spieren, heeft ook het hart zuurstof nodig. Die krijgt het uit de kransslagaders: slagaders die als een krans om het hart heen liggen. Zolang die slagaders van binnen mooie gladde wanden hebben, is er niets aan de hand. Ook als u zich tijdens het werk of bij het sporten geweldig hard inspant en het hart extra zuurstof nodig heeft, kunnen ze nog altijd genoeg bloed en zuurstof aan het hart afgeven. Dat u daarbij gaat hijgen, hoort bij het verhogen van het tempo. Problemen ontstaan als de kransslagaders van binnen dichtslibben. Ze zijn maar een paar millimeter in doorsnee. Er kunnen beschadigingen ontstaan en daar kunnen klontertjes van bloedplaatjes, cholesterol en 4 Nederlandse Hartstichting
4 kalk aan vast gaan zitten we noemen zo n opeenhoping een plaque ( plak ) en de vorming ervan atherosclerose ( slagaderverkalking ). Daardoor wordt de kransslagader nauwer. Langs een plaque kan minder bloed stromen en dan krijgt het hart minder zuurstof dan het op een bepaald moment nodig heeft. U voelt dit als vermoeidheid bij inspanning of als pijn op de borst oftewel angina pectoris of hartkramp. In het ergste geval kunnen verkalkte kransslagaders leiden tot een hartinfarct: een deel van de hartspier sterft af door gebrek aan zuurstof. Medici noemen angina pectoris en hartinfarct ook wel ischemische hartziekten ; ischemie betekent zuurstoftekort. Hoe voelt u een angina pectoris? Angina pectoris voelt als een drukkende pijn achter uw borstbeen, en soms alsof er een knellende band om uw borst zit. Vaak gaat de pijn nog verder en voelt u pijn in uw linkerarm, in uw kaken en soms naar uw rug of schouderbladen. Bij sommige mensen is het niet de linker-, maar de rechterarm. Angina pectoris kan ook maagklachten geven. Angina pectoris komt in aanvallen; bijvoorbeeld als u zich inspant, bij een emotie, bij een zware maaltijd, als u ineens van de warmte in de kou komt. Dit noemen we de stabiele vorm van angina pectoris, omdat je eigenlijk meteen weet waarom die optreedt. In al die gevallen vraagt het lichaam ineens meer zuurstof dan het hart kan leveren. Stabiele angina pectoris heeft geen dringende behandeling nodig. 5 Angina pectoris
5 Veel gevaarlijker is instabiele angina pectoris. In dat geval ontstaan er stolsels in de kransslagaders of verkrampen die zonder enige directe aanleiding; het kan gebeuren als u in rust bent. Ook als een aanval niet overgaat of steeds terugkomt, is het waarschijnlijk zo dat de kransslagaders krampen blijven vertonen. Hiervoor is dringende medische behandeling nodig. Welk verband is er tussen angina pectoris en een hartinfarct? De pijnaanvallen van een angina pectoris veroorzaken geen blijvende schade aan het hart zelf. Maar het zijn wel waarschuwingen dat de bloedvoorziening van het hart niet helemaal gezond is. Een vernauwde kransslagader loopt natuurlijk meer kans op helemaal dichtslibben dan een gezonde slagader met een gladde wand en een normale doorsnede. Als een bloedstolsel of een losgeschoten stukje plaque de vernauwing niet kan passeren, stopt de bloedtoevoer via die slagader. Het deel van de hartspier dat dan geen bloed meer krijgt, sterft af. Dit is een hartinfarct. Dit kán gebeuren, maar het hoeft niet. Bij een dreigend hartinfarct voelt u meteen een veel ergere pijn dan bij een aanval van angina pectoris. 6 Nederlandse Hartstichting
6 Hoe krijg je vernauwde kransslagaders? Een aantal factoren verhoogt de kans op vernauwing van de kransslagaders. Hoe alles precies in zijn werk gaat weten we helaas niet. De risicofactoren zijn: - hoge bloeddruk; - hoog gehalte aan cholesterol (LDL); - suikerziekte; - familieleden die ook aan slagaderverkalking lijden; - roken; - gebrek aan beweging; - te veel verzadigde vetten in het eten; - overgewicht; - langdurige negatieve spanning (stress). Voor een verhoogd gehalte aan LDL-cholesterol kan men een erfelijke aanleg hebben. Hoe stelt men een angina pectoris vast? Om te achterhalen of uw angina pectoris-klachten inderdaad door slagaderverkalking worden veroorzaakt, kunt u met een aantal onderzoeken door de specialist te maken krijgen. Sommige zijn eenvoudig, andere zijn vermoeiend en ingrijpend. Bij zulke onderzoeken gaat het steeds om twee vragen: komen uw klachten door angina pectoris, of komen ze door iets anders? We zetten ze op een rijtje. - Eerst hebt u een gesprek met de specialist die beoordeelt of uw klachten waarschijnlijk met angina pectoris samenhangen. Hij of zij zal met u ook doornemen welke risicofactoren voor angina pectoris bij u aanwezig zijn. - Vervolgens doet de specialist een lichamelijk onderzoek: uw bloeddruk 7 Angina pectoris
7 meten, met een stethoscoop de toestand van uw hart, uw bloedvaten en uw longen beoordelen, en meten of uw gewicht gezond is voor uw lengte. - Men maakt met behulp van plakkertjes of zuignapjes een elektrocardiogram (ECG) om de elektrische activiteit van uw hart vast te stellen; aan de bekende grafiek van de hartslag kunnen specialisten veel zien. Het onderzoek duurt vijf minuten. - Bloedonderzoek in het laboratorium: men neemt wat bloed bij u af en kijkt naar aanwijzingen voor bloedarmoede, stoornissen in de functies van nieren en lever, suiker en cholesterol. - Een inspanningstest. Omdat de stabiele vorm van angina pectoris optreedt bij inspanning, laat men u een bepaalde inspanning doen en meet men tegelijk hoe het hart zich daarbij gedraagt. Men stelt vast bij hoeveel inspanning uw hartspier zuurstof tekort komt. U krijgt plakkers op uw rug en borst en laat u op een hometrainer fietsen of op een loopband lopen. De plakkers zijn verbonden met een apparaat dat een elektrocardiogram (ECG) van uw hart maakt. - Een echocardiogram. Als een deel van uw hartspier te weinig zuurstof krijgt, trekt dit minder goed samen dan het gezonde deel. De weerkaatsing van ultrageluidsgolven laat dit heel goed zien. Men kan meteen zien of de hartkleppen goed werken. - Een isotopenonderzoek of hartscan. Men spuit een licht-radioactieve vloeistof in uw ader en kan dan foto s van uw hart maken waarop te zien is welke delen van het hart te weinig zuurstof krijgen. De hoeveelheid radioactiviteit is klein. Meestal maakt men een foto in rust en een bij inspanning (of na toediening van medicijnen). - Hartkatheterisatie. U wordt plaatselijk verdoofd en men schuift een slangetje via de bloedvaten naar de kransslagader. Daarna spuit men contrastvloeistof in uw slagader. Vervolgens kan men op een röntgenfilmpje precies zien waar uw kransslagaders vernauwd zijn. Voor dit onderzoek moet u in het ziekenhuis worden opgenomen. U kunt bij de Nederlandse Hartstichting een aparte brochure over hart- 8 Nederlandse Hartstichting
8 katheterisatie aanvragen; zie achterin voor het adres of telefoonnummer. - DNA-onderzoek. Als de specialist wil weten of u een erfelijke aanleg voor verhoogd cholesterol hebt, zal men uw DNA in het laboratorium analyseren; hiervoor heeft men nog wat bloed van u nodig. Hoe kan angina pectoris behandeld worden? Angina pectoris kan goed worden behandeld. De kans dat u een hartinfarct zou krijgen wordt daardoor beduidend kleiner. Er zijn drie manieren om angina pectoris te bestrijden: een gezonde leefstijl, medicijnen en een ingreep. De meeste mensen hoeven geen operatie te ondergaan en kunnen een normaal leven leiden mits ze er een gezonde leefstijl op na houden en de juiste medicijnen nemen. Gezonde leefstijl Als u nog even terugkijkt naar de risicofactoren, ziet u welke zaken u zelf in de hand hebt: lichaamsbeweging, overgewicht, cholesterol en roken. De meeste mensen hebben te weinig dagelijkse lichaamsbeweging. Lichamelijke inspanning zorgt voor een goede doorbloeding van uw hele lichaam, dus ook van uw hart, en gaat zodoende het vormen van vernauwingen in de kransslagaders tegen. Als u meer aan lichaamsbeweging gaat doen, kunnen uw klachten afnemen. U moet het niet overdrijven door zo zwaar te gaan sporten, dat u buiten adem raakt. Denk eerder aan regelmatig wandelen, fietsen, zwemmen, of eventueel ook aan golfen, aquajoggen, dansen, etc. 9 Angina pectoris
9 U kunt in de meeste plaatsen meedoen met sport- en zwemgroepen van de stichting Hart in Beweging (HIB), aangesloten bij de Stichting Hoofd Hart en Vaten. Daar zijn deskundige begeleiders bij aanwezig met wie u kunt overleggen of u zich te veel of te weinig inspant. Zie voor het adres achterin deze brochure. Heeft u bij weinig inspanning al last van pijn op de borst? Overleg dan met uw arts wat u het beste kunt doen. Veel mensen zijn eigenlijk te zwaar. De extra kilo s vragen te veel inspanning van het hart. U kunt (laten) uitrekenen hoeveel kilo u misschien te zwaar bent, of wat uw ideale gewicht is. Uw gezonde gewicht hangt vooral samen met uw lengte en wordt uitgedrukt in de Body-Mass- Index, de BMI. Op kunt u zelf de BMI-meter invullen. Afvallen gebeurt al als u meer gaat bewegen, en meestal kunt u ook nog wat kilo s kwijtraken door uw eetgewoonten aan te passen: minder eten, minder snoepen, minder vet eten. U zult merken dat u minder aanvallen van angina pectoris krijgt. Eventueel kunt u van uw arts een verwijzing naar een diëtist krijgen die u bij het afvallen kan begeleiden. Door regelmatige beweging en een normaal gewicht verkleint u de kans op suikerziekte, een hoge bloeddruk en een hoog cholesterolgehalte. Wees ook zuinig met zout. 10 Nederlandse Hartstichting
10 Stress is in onze maatschappij een normaal verschijnsel geworden. Het is niet meer de vraag óf je er ooit last van krijgt, maar vooral hoevéél last je ervan ondervindt. Voor mensen met angina pectoris is stress de druk van veel, vaak negatieve spanningen tegelijk uiterst ongezond. Laat u zo weinig mogelijk door drukte en problemen beïnvloeden. Uw hart is belangrijker dan de meeste dingen waar gezonde mensen zich druk over maken. Roken heeft een rechtstreekse uitwerking op vaatvernauwing. Als u rookt kunt u er het beste meteen helemaal mee stoppen. U zult vanzelf merken dat u daardoor minder aanvallen van angina pectoris krijgt, en dat u zich gemakkelijker kunt inspannen. Zorg wel dat u niet méér gaat eten of snoepen. Het lukt niet iedereen om zomaar met roken te stoppen. STIVORO (de nationale organisatie voor voorlichting over de gezondheidsrisico s van roken) biedt hulp; zie het adres achterin deze brochure. Langzaam stoppen ( afbouwen ) werkt niet. Wilt u weten of u gezond leeft? Kijk eens op Medicijnen Diverse medicijnen helpen om de oorzaken en de gevolgen van angina pectoris te bestrijden. De medicijnen verlagen de zuurstofbehoefte van 11 Angina pectoris
11 het hart en voorkomen of verlichten zodoende de pijn. Bij de instabiele vorm van angina pectoris helpen antistollingsmiddelen. We verdelen de medicijnen in een aantal verschillende groepen. De belangrijkste zijn: nitraten, bètablokkers, calciumantagonisten, antistollingsmiddelen en cholesterolverlagers. Daarnaast zijn er nog medicijnen die verhoogde bloeddruk of een verminderde hartfunctie tegengaan. Nitraten Nitraten zorgen voor een verwijding van de bloedvaten. Daardoor hoeft het hart niet zo hard te pompen en heeft het minder zuurstof nodig. De pompspray en het tabletje onder de tong zijn nitraatmedicijnen die u gebruikt op het moment dat u ze nodig hebt. Als u die gebruikt bij een aanval van angina pectoris, is de pijn meestal binnen enkele minuten weg. Patiënten blijken een voorkeur te hebben voor de pompspray, omdat die het snelste werkt. U kunt de spray of het tabletje onder de tong ook nemen vóór u zich gaat inspannen, om ervoor te zorgen dat de pijn niet optreedt. De sprays en tabletjes onder de tong zijn na een half uur uitgewerkt. Daarnaast zijn er tabletten, capsules en nitraatpleisters die u een aantal uren lang tegen aanvallen van angina pectoris beschermen. Bètablokkers Bètablokkers werken in op de prikkels die de hartslag regelen. Bij inspanningen of emoties zorgen die prikkels normaal voor een snellere hartslag. Bètablokkers houden dat tegen, waardoor het hart dus toch niet zo veel kracht - en dus zuurstof - nodig heeft. Dit verkleint de kans op een aanval van angina pectoris. Er zijn veel verschillende vormen en merken bètablokkers. Als u last hebt van bijwerkingen, kan uw arts u een ander merk voorschrijven. 12 Nederlandse Hartstichting
12 Bepaalde vormen bètablokkers (met toevoegingen als durette, retard of zoc ) werken langzaam en zijn daarom goed voor een hele dag. Calciumantagonisten Spieren trekken sterker samen als er meer calcium (kalk) in aanwezig is. Calciumantagonisten (ook wel calciumblokkers genoemd) verhinderen de opname van calcium in de spiercellen. Sommige van deze medicijnen werken rechtstreeks op de hartspier: de hartslag wordt rustiger en de kracht wordt minder. Andere calciumantagonisten werken op de spieren in de aders en slagaders, zodat die zich verwijden. In beide gevallen wordt de kans op een aanval van angina pectoris kleiner. Patiënten krijgen deze medicijnen een- of tweemaal per dag. Antistollingsmiddelen Antistollingsmiddelen worden vaak ook bloedverdunners genoemd; het gaat erom dat de kans op het ontstaan van stolsels en plaques vermindert. Er zijn plaatjesremmers en antiklontermiddelen. - De bloedplaatjes hebben de neiging om kapot te stoten, samen te klonteren en een plaque te vormen. De plaatjesremmers gaan dit tegen. - De lever produceert de stoffen waardoor het bloed kan klonteren. De antiklontermiddelen werken op de lever en zorgen ervoor dat de stollingsfactor van het bloed vermindert. Voor het gebruik van antiklontermiddelen moet de Trombosedienst u regelmatig controleren om steeds de juiste stollingstijd (INR-waarde) in te stellen. Neem contact op met deze dienst of met uw huisarts als u last krijgt van onverklaarbare blauwe plekken of ongewone bloedingen. Bijvoorbeeld een bloedneus, een wond die blijft bloeden, hevige of onverwachte menstruatie, bloed in de urine of de ontlasting, ophoesten of uitbraken van bloed of iets dat er uit ziet als koffiedik. Ook als u uw hoofd stoot met blauwe plek of wondje tot gevolg, is het raadzaam om contact op te nemen met de Trombosediens of met uw huisarts. 13 Angina pectoris
13 Cholesterolverlagende middelen Cholesterolverlagende middelen remmen de verdere slagaderverkalking af. Ze houden de wanden van de bloedvaten in conditie, de plaques groeien niet meer aan en de kans op een infarct of een instabiele angina pectoris wordt er kleiner door. Houdt u altijd aan de voorgeschreven dosering van de medicijnen en overleg eerst met uw arts als u last van bijwerkingen krijgt. De Nederlandse Hartstichting heeft een geneesmiddelenkaart ontwikkeld. Hierop kunt u alle medicijnen noteren die men u heeft voorgeschreven. Zie achterin deze brochure hoe u de kaart kunt bestellen. Operatie of dotterbehandeling Mochten een gezonde leefstijl en medicijngebruik de klachten niet verhelpen, dan zal nader onderzoek nodig zijn en moet u misschien geopereerd of gedotterd worden, of een stent krijgen. Het onderzoek zal gebeuren met een hartkatheterisatie zoals we die eerder hebben besproken. De mogelijke ingrepen zijn: - dotteren (ook wel PTCA of ballondilatatie genoemd); - het plaatsen van een stent; - een bypassoperatie (omleiding). Bij dotteren maakt men met behulp van een ballonnetje de vernauwde plek wijder, waarna het ballonnetje weer wordt weggehaald. 14 Nederlandse Hartstichting
14 Een stent is een soort balpenveertje dat de slagader op de plaats van de vernauwing wijd houdt. Bij een bypassoperatie maakt men met een stukje ader uit uw been, of van een slagader van de borst of van de maag, een omleiding van de lichaamsslagader (aorta) tot voorbij de vernauwing in de kransslagader. Over deze ingrepen heeft de Nederlandse Hartstichting aparte brochures. Zie achterin deze brochure hoe u deze kunt bestellen. Leven met angina pectoris Kan ik autorijden met angina pectoris? In principe mogen mensen met angina pectoris autorijden. Als u tijdens het rijden een aanval van angina pectoris krijgt, doet u er het beste aan om zo snel mogelijk langs de kant te gaan staan tot de aanval over is. Bij mensen met de stabiele vorm van angina pectoris zal een aanval tijdens rustig autorijden niet zo gauw optreden. Bij mensen met de instabiele vorm van angina pectoris is dit veel onvoorspelbaarder; het is verstandig om in dat geval geen auto meer te rijden. Mensen die professioneel rijden (truckers, buschauffeurs) moeten met hun arts of het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) overleggen of ze hun beroep mogen blijven uitoefenen. Kan seksualiteit met angina pectoris? Seksualiteit en angina pectoris gaan goed samen. Aanvallen van angina pectoris komen maar heel zelden tijdens het vrijen voor. U hoeft hier dus niet bang voor te zijn. Als het toch gebeurt, bespreek dit dan op een open manier met uw partner. Probeer de inspanning wat te beperken en de aanval vóór te zijn, of neem van tevoren een spraytje of tabletje onder de tong. 15 Angina pectoris
15 Hoe ziet mijn toekomst eruit? De meeste mensen met angina pectoris leiden niet echt een heel erg ander leven dan ieder ander. Het belangrijkste verschil zal zijn dat u uw grenzen in acht moet nemen als u geen onnodige pijn wilt lijden. Zie ook onze adviezen onder gezonde leefstijl. Als u graag contact hebt met andere mensen die angina pectoris hebben en die na de diagnose hun leven opnieuw hebben ingericht, kunt u die ontmoeten via Hartezorg, Federatie van Hartpatiëntenorganisaties. Zie de gegevens achterin deze brochure. Wanneer moet ik de dokter raadplegen? U maakt zich waarschijnlijk iets meer dan anderen zorgen om uw gezondheid. In een aantal gevallen kunt u het beste naar de dokter of zelfs naar de eerste hulp gaan of bellen. - raadpleeg de dokter als u meer aanvallen dan normaal krijgt, of als die pijnlijker worden; - raadpleeg de dokter als u denkt dat uw medicijnen niet zo goed meer werken of als u bijwerkingen ondervindt; - duurt de pijn langer dan 5 minuten terwijl u rustig bent, is de pijn veel erger, voelt het als het strak aantrekken van een band om uw borst, gaat u zweten en helpt het nitraatmedicijn niet? Dan hebt u mogelijk een hartinfarct. Bel het alarmnummer 112 voor een ambulance, of rechtstreeks met het ziekenhuis van uw cardioloog. Maar misschien is het geen hartinfarct. Korte stekende pijnen in de borst komen vrijwel altijd van de ribben, de spieren of de zenuwen; bijvoorbeeld als gevolg van hyperventilatie. Als u er gerust in bent dat het zoiets is en geen hartinfarct, raadpleeg dan wel uw dokter. 16 Nederlandse Hartstichting
16 Meer informatie/adressen Wilt u meer informatie over hart- of vaatziekten? Bel dan op werkdagen van uur met de Informatielijn van de Nederlandse Hartstichting: (lokaal tarief). De Nederlandse Hartstichting heeft diverse brochures ontwikkeld, waaronder brochures over een gezonde leefstijl en een te hoog cholesterolgehalte, maar ook over diverse hart- en vaatziekten en geneesmiddelen. De Nederlandse Hartstichting geeft ook een geneesmiddelenkaart uit. Deze brochures en geneesmiddelenkaart kunt u gratis aanvragen op de internetpagina van de Nederlandse Hartstichting: U kunt ze ook schriftelijk bestellen: Nederlandse Hartstichting, Postbus 300, 2501 CH Den Haag of per bestellingen@hartstichting.nl Patiëntenverenigingen Hartezorg, Federatie van Hartpatiëntenorganisaties, is een samenwerkingsverband van regionaal werkende hartpatiëntenverenigingen in Nederland, die als voornaamste taak hebben de voor- en nazorg te behartigen van hartpatiënten en hun partners. Voor informatie en namen en adressen van regionale contactpersonen kunt u contact op nemen met: Hartezorg p/a Stichting Hoofd Hart en Vaten Postbus AC Bilthoven Telefoon (van maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot uur) info.hartezorg@shhv.nl, website: 17 Angina pectoris
17 De stichting Hart in beweging (HIB) is een landelijk samenwerkingsverband van ongeveer 200 plaatselijke spel- en sportgroepen voor (ex-)hartpatiënten. Voor informatie en regionale adressen kunt u contact opnemen met: Hart in Beweging p/a Stichting Hoofd Hart en Vaten Postbus 132, 3720 AC Bilthoven Telefoon (van ma. tot en met vrij. van 9.00 tot uur) info.hib@shhv.nl, website: Stoppen met roken Heeft u vragen, advies nodig, of gewoon behoefte aan een steuntje in de rug, dan kunt u 7 dagen per week en 24 uur per dag bellen met de informatielijn van STIVORO (de nationale organisatie voor voorlichting over de gezondheidsrisico s van roken): ( 0,10/per minuut). Op werkdagen tijdens kantooruren kunt u op dit nummer terecht voor meer persoonlijke vragen en steun. STIVORO voor een rookvrije toekomst Postbus BB Den Haag website: Voeding Het voedingscentrum heeft verschillende folders en brochures over gezonde voeding en de brochure Dieet bij verhoogd cholesterolgehalte. Voedingscentrum Postbus CK Den Haag Telefoon: op werkdagen van 9.00 tot uur. website: 18 Nederlandse Hartstichting
18 De Nederlandse Hartstichting heeft deze informatie met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld, maar kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de juistheid, volledigheid en actualiteit ervan. Bovendien gaat het om algemene informatie, waar niet zonder meer medische conclusies voor een individueel geval aan kunnen worden verbonden. Voor een juiste beoordeling van uw eigen situatie, dient u dus altijd te overleggen met uw arts of andere professionele hulpverlener. Deze brochure en de hierin opgenomen aandachtspuntenlijst is ontwikkeld door Project 2- gesprek (een samenwerkingsverband tussen het Academisch Ziekenhuis Utrecht en de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie) in samenwerking met Hartezorg, Federatie van Hartpatiëntenorganisaties, de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie en de Nederlandse Vereniging voor Hart- en Vaatverpleegkundigen in opdracht van de Nederlandse Hartstichting. Daar waar in deze brochure wordt vermeld dat de cardioloog u informeert, wordt bedoeld dat de cardioloog hier geldt als eindverantwoordelijke. Daadwerkelijk kan de informatie, afhankelijk van deskundigheidgebied of taaktoedeling, aan u worden verstrekt door andere behandelaars en begeleiders. Deze brochure is een uitgave van de Nederlandse Hartstichting en is tot stand gekomen met medewerking van Dr. R.M.M.Gevers (cardioloog Jeroen Bosch Ziekenhuis locatie Groot Ziekengasthuis), dhr.p.brock (patiënt), dhr.k.dijkstra (patiënt) en dhr.w.roskamp (patiënt). Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, of welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Nederlandse Hartstichting. Colofon Tekst: Vandelaar tekstbewerking, Antwerpen i.s.m. de Nederlandse Hartstichting Illustraties: Ben Verhagen/Comic House, Oosterbeek Druk: Thieme MediaCenter Rotterdam Copyright: Nederlandse Hartstichting Herziene uitgave: maart 2005
19 Informatielijn (lokaal tarief) Postbus 300, 2501 CH Den Haag Giro 300 BII PZ04 Deze brochure is vervaardigd uit chloor- en zuurvrij papier
Inhoudsopgave Pagina
Angina pectoris Inhoudsopgave Pagina Inleiding 3 Het hart, de kransslagaders en slagaderverkalking 4 Hoe stelt men een angina pectoris vast? 7 Hoe kan angina pectoris behandeld worden? 9 Leven met angina
Nadere informatieInhoudsopgave Pagina
Angina pectoris Inhoudsopgave Pagina Inleiding 3 Het hart, de kransslagaders en slagaderverkalking 4 Hoe voelt een angina pectoris? 5 Welk verband is er tussen angina pectoris en een hartinfarct? 6 Hoe
Nadere informatieAngina pectoris PZ04.indd 1 8-12-10 9:51
Angina pectoris Inhoudsopgave Pagina Inleiding 3 Het hart, de kransslagaders en slagaderverkalking 4 Hoe stelt men een angina pectoris vast? 7 Hoe kan angina pectoris behandeld worden? 9 Leven met angina
Nadere informatieInhoudsopgave Pagina
Angina pectoris Inhoudsopgave Pagina Inleiding 3 Het hart, de kransslagaders en slagaderverkalking 4 Hoe voelt een angina pectoris? 5 Welk verband is er tussen angina pectoris en een hartinfarct? 6 Hoe
Nadere informatieDREIGEND HARTINFARCT
DREIGEND HARTINFARCT (onstabiele angina pectoris) In deze folder geeft het Ruwaard van Putten Ziekenhuis u algemene informatie over een dreigend hartinfarct. Wij adviseren u de informatie zorgvuldig te
Nadere informatiePatiënten Informatie Map voor patiënten met angina pectoris
Patiënten Informatie Map voor patiënten met angina pectoris Opname Afhankelijk van de ernst van de situatie wordt u opgenomen op de Cardio Care Unit (hartbewaking) of op afdeling Cardiologie. Bij aankomst
Nadere informatieAngina pectoris. Wat betekent dat? Onderzoek en behandeling 1
Angina pectoris Wat betekent dat? Onderzoek en behandeling 1 De Hartstichting strijdt al 50 jaar succesvol tegen hart- en vaatziekten. Maar het aantal sterfgevallen en patiënten moet nóg verder omlaag,
Nadere informatieCardiologie. Het gebruik van Isordil of Nitroglycerinespray
Cardiologie Het gebruik van Isordil of Nitroglycerinespray 1 2 Inleiding Deze folder informeert u over het gebruik van de medicijnen Isordil en Nitroglycerinespray bij pijn op de borst (angina pectoris).
Nadere informatieHet gebruik van Isordil en Nitroglycerine Spray Bij angina pectoris (pijn op de borst)
HARTFUNCTIE-ONDERZOEK Het gebruik van Isordil en Nitroglycerine Spray Bij angina pectoris (pijn op de borst) ADVIES Het gebruik van Isordil en Nitroglycerine Spray bij angina pectoris Deze folder informeert
Nadere informatieWat te doen bij pijn op de borst
Wat te doen bij pijn op de borst Deze folder geeft u informatie over de werking van de medicijnen isordil of nitroglycerinespray en over het gebruik daarvan. Deze medicijnen kunnen mogelijk gebruikt worden
Nadere informatieRisicofactoren die een rol spelen in het proces van atherosclerose zijn:
Arterieel vaatlijden Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van het perifeer (slagaderlijk) arterieel vaatlijden. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk
Nadere informatieProblemen met de slagaders
Arterieel vaatlijden Problemen met de slagaders U heeft een afwijking in de slagaders. In deze informatie wordt hier uitleg over gegeven. Bedenk dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven.
Nadere informatieAngina pectoris. Pijn op de borst. Onderzoek en behandeling 1
Angina pectoris Pijn op de borst Onderzoek en behandeling 1 De Hartstichting De Hartstichting wil dat minder mensen vroegtijdig hart- en vaatziekten krijgen of eraan overlijden. Ook het ongemak en leed
Nadere informatieHart- en vaatziekten. voor Marokkaanse Nederlanders. Zorg goed voor uw hart
Hart- en vaatziekten voor Marokkaanse Nederlanders Zorg goed voor uw hart Zorg goed voor uw hart Deze folder gaat over gezondheid en hart- en vaatziekten. Eerst vertellen we wat hart- en vaatziekten zijn.
Nadere informatieHart- en vaatziekten. voor Nederlanders. Zorg goed voor uw hart
Hart- en vaatziekten voor Nederlanders Zorg goed voor uw hart Zorg goed voor uw hart Deze folder gaat over gezondheid en hart- en vaatziekten. Eerst vertellen we wat hart- en vaatziekten zijn. Daarna vertellen
Nadere informatieALGEMENE LEEFREGELS NA EEN BEROERTE
ALGEMENE LEEFREGELS NA EEN BEROERTE In deze folder geeft het Ruwaard van Putten ziekenhuis u enkele algemene leefregels na de beroerte (= CVA (Cerebro Vasculair Accident) die u heeft gehad. Dit kan zijn
Nadere informatieArteriosclerose. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Arteriosclerose Ziekenhuis Gelderse Vallei U hebt een folder in handen met daarin uitleg over de klachten en de behandeling van arteriosclerose. Het is goed u te realiseren dat de situatie voor u anders
Nadere informatieArterieel vaatlijden. Wat is er aan de hand? Atherosclerose. Risicofactoren. Roken. Hoge bloeddruk. Diabetes mellitus
Arterieel vaatlijden Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van het perifeer (slagaderlijk) arterieel vaatlijden. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk
Nadere informatieWerking van het hart. Algemene informatie over het hart, de bloedvaten en de meest voorkomende hart- en vaataandoeningen
Werking van het hart Algemene informatie over het hart, de bloedvaten en de meest voorkomende hart- en vaataandoeningen Het hart is een pomp Hart- en vaatziekten zijn een belangrijke doodsoorzaak in Nederland.
Nadere informatieARTERIEEL VAATLIJDEN 17954
ARTERIEEL VAATLIJDEN 17954 Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van het perifeer arterieel vaatlijden. Het is goed dat u zich realiseert dat bij het vaststellen
Nadere informatieArterieel vaatlijden 1
Arterieel vaatlijden 1 Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van het perifeer arterieel vaatlijden. Het is goed u te realiseren dat bij het vaststellen van
Nadere informatieInleiding Wat zijn etalagebenen Klachten
Etalagebenen Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en behandelingsmogelijkheden van etalagebenen. Het is goed om u te realiseren dat de situatie voor u persoonlijk anders
Nadere informatieHet gebruik van Isordil en Nitroglycerine Spray
HARTFUNCTIE-ONDERZOEK Het gebruik van Isordil en Nitroglycerine Spray Bij angina pectoris (pijn op de borst) ADVIES Het gebruik van Isordil en Nitroglycerine Spray bij angina pectoris Deze folder informeert
Nadere informatieEtalagebenen. Poli vaatchirurgie CWZ voor onderzoek en/of behandeling vanwege problemen door vernauwing van de beenslagaders
Etalagebenen Poli vaatchirurgie CWZ voor onderzoek en/of behandeling vanwege problemen door vernauwing van de beenslagaders Uw behandelend arts heeft u voor een onderzoek of behandeling naar de poli vaatchirurgie
Nadere informatieArterieel vaatlijden. Chirurgie
Arterieel vaatlijden Chirurgie Inhoudsopgave Inleiding 5 Wat is er aan de hand? 5 Atherosclerose 5 Risicofactoren 6 Roken 6 Hoge bloeddruk 6 Diabetes mellitus 6 Cholesterol 7 Overgewicht en te weinig
Nadere informatieEtalagebenen. Chirurgie. Beter voor elkaar
Etalagebenen Chirurgie Beter voor elkaar Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en behandelingsmogelijkheden van etalagebenen. Het is goed om u te realiseren dat de situatie
Nadere informatieTIA: een voorbijgaande beroerte
TIA: een voorbijgaande beroerte Inhoudsopgave Pagina TIA: Een voorbijgaande beroerte 3 Hoe ontstaat een TIA? 5 Een TIA kan zich herhalen 7 Migraine is geen TIA 7 Hoewel geen schade, neem een TIA serieus
Nadere informatieAngina pectoris. Pijn op de borst. Onderzoek en behandeling 1
Angina pectoris Pijn op de borst Onderzoek en behandeling 1 De Hartstichting De Hartstichting wil dat minder mensen vroegtijdig hart- en vaatziekten krijgen of eraan overlijden. Ook het ongemak en leed
Nadere informatieArterieel vaatlijden. Chirurgie. Beter voor elkaar
Arterieel vaatlijden Chirurgie Beter voor elkaar Arterieel vaatlijden Er is bij u een afwijking in één van de slagaders vastgesteld. Deze afwijking is het gevolg van de afzetting van vet in de wand en
Nadere informatieAngina pectoris. Pijn op de borst. Onderzoek en behandeling 1
Angina pectoris Pijn op de borst Onderzoek en behandeling 1 De Hartstichting De Hartstichting wil dat minder mensen vroegtijdig hart- en vaatziekten krijgen of eraan overlijden. Ook het ongemak en leed
Nadere informatieAngina pectoris. Pijn op de borst. Onderzoek en behandeling 1
Angina pectoris Pijn op de borst Onderzoek en behandeling 1 De Hartstichting De Hartstichting wil dat minder mensen vroegtijdig hart- en vaatziekten krijgen of eraan overlijden. Ook het ongemak en leed
Nadere informatieAdviezen na een hartoperatie
Adviezen na een hartoperatie Informatie voor patiënten F0852-1150 januari 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieHartinfarct gehad? Hoe nu verder. Cardiologie
Hartinfarct gehad? Hoe nu verder Cardiologie Inhoudsopgave Hoofdstuk Pagina 1. Uitleg over een hartinfarct 3 2. Diagnose en behandeling 4 3. Naar huis 6 4. Instructies en adviezen voor thuis 7 3 Uitleg
Nadere informatieChirurgie. Operatie wegens een afsluiting of vernauwing van liesof beenslagaderen
Chirurgie Operatie wegens een afsluiting of vernauwing van liesof beenslagaderen Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van het perifeer arterieel (slagaderlijk)
Nadere informatieBypass-operatie Operatie bij vernauwing of afsluiting in een beenslagader.
Bypass-operatie Operatie bij vernauwing of afsluiting in een beenslagader www.nwz.nl Inhoud Wanneer is een operatie nodig? 3 Voorbereiding op de operatie 3 De ingreep 5 Na de operatie 5 Uw vragen 7 2 U
Nadere informatieHartfalen. Wat is het en hoe herken je het
Hartfalen Wat is het en hoe herken je het Hartfalen, onbekend en onderschat Hartfalen is de grote onbekende onder de hartziekten. Hartfalen klinkt misschien bekend in de oren. Het woord doet denken aan
Nadere informatieAcuut Coronair Syndroom
Acuut Coronair Syndroom Aandoening van de bloedvaten rondom het hart U bent opgenomen op de afdeling C3-Cardiologie Cardiologie of de afdeling E2-Intensive Care omdat u (mogelijk) een acuut coronair syndroom
Nadere informatieArterieel vaatlijden
Arterieel vaatlijden Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van het perifeer (slagaderlijk) arterieel vaatlijden. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk
Nadere informatieZorg bij hart- en vaatziekten
Zorg bij hart- en vaatziekten Inhoud Klachten en symptomen 3 Oorzaken 4 Wanneer moet je een arts raadplegen 4 Voorkomen van hart- en vaatziekten 5 Wat kun je er zelf aan doen 6 Geneesmiddelen 6 De Hartstichting
Nadere informatieTIA en dan. Transient ischemisch attack
TIA en dan Transient ischemisch attack Een TIA (transient ischemisch attack) is een plotseling optredende neurologische uitval (voorbijgaande beroerte). Dit komt door een tijdelijke afsluiting van een
Nadere informatieAngina pectoris. Pijn op de borst. Onderzoek en behandeling 1
Angina pectoris Pijn op de borst Onderzoek en behandeling 1 De Hartstichting De Hartstichting wil dat iedereen uit het leven kan halen wat erin zit. Daarom werken we dag in dag uit aan oplossingen om ieders
Nadere informatieCHIRURGIE. Etalagebenen
CHIRURGIE Etalagebenen Etalagebenen Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en behandelingsmogelijkheden van etalagebenen. Het is goed om u te realiseren dat de situatie voor u persoonlijk
Nadere informatieHart- en vaatziekten
400015 Hart- en vaatziekten folder_400015 Hart- en vaatziekten 27-03-12 09:50 Pag Hart- en vaatziekten WAT ZIJN HART- EN VAATZIEKTEN WAT KUNT U ZELF DOEN MEDICIJNEN BIJ HART- EN VAATZIEKTEN WAT KAN UW
Nadere informatieLongembolie. Albert Schweitzer ziekenhuis december 2014 pavo 1117
Longembolie Albert Schweitzer ziekenhuis december 2014 pavo 1117 Inleiding U bent in het ziekenhuis opgenomen met een longembolie. In deze folder leest u meer over wat een longembolie is en hoe uw behandeling
Nadere informatieLongembolie. Longgeneeskunde
Longembolie Longgeneeskunde Inleiding U bent in het ziekenhuis opgenomen met een longembolie. In deze folder leest u meer over wat een longembolie is en hoe uw behandeling er uit ziet. Uw behandelend longarts
Nadere informatieTrainingsprogramma hartfalen afdeling fysiotherapie
Trainingsprogramma hartfalen afdeling fysiotherapie 1 Inleiding In deze folder kunt u lezen wat hartfalen is en wat de gevolgen hiervan zijn op uw dagelijkse activiteiten. En u kunt lezen wat het trainingsprogramma
Nadere informatieCentrum voor Revalidatie Fysiotherapie. Activiteiten voor de eerste weken na een hartinfarct
Centrum voor Revalidatie Fysiotherapie Activiteiten voor de eerste weken na een hartinfarct Centrum voor Revalidatie Fysiotherapie In deze folder vindt u informatie voor de eerste weken na uw ontslag
Nadere informatieMet een gerust hart naar huis
Met een gerust hart naar huis Cardiologie 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Hulp en begeleidingsmogelijkheden na ontslag 3 Meer bewegen 3 Wat te doen bij acute klachten 4 Tips bij medicijngebruik 5 Belangrijke
Nadere informatieInleiding. Wat zijn etalagebenen
Etalagebenen Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en behandelingsmogelijkheden van etalagebenen. Het is goed om u te realiseren dat de situatie voor u persoonlijk anders
Nadere informatieLiesdesobstructie. Operatie bij vernauwing in een beenslagader.
Liesdesobstructie Operatie bij vernauwing in een beenslagader www.nwz.nl Inhoud Liesdesobstructie 3 Wanneer is een operatie nodig? 3 Voorbereiding op de operatie 3 De operatie 5 Na de operatie 6 Uw vragen
Nadere informatieOproep van uw huisarts voor het opstellen van een Cardiovasculair Risicoprofiel Risicofactoren hart- en vaatziekten in beeld
Oproep van uw huisarts voor het opstellen van een Cardiovasculair Risicoprofiel Risicofactoren hart- en vaatziekten in beeld Hart- en vaatziekten zijn in Nederland de belangrijkste bedreiging van de gezondheid.
Nadere informatieAls er een kleine hoeveelheid vocht uit de wond lekt, kunt u een droog steriel gaas op de wond leggen en deze vastplakken met een
Leefregels na PCI U heeft een dotterbehandeling ondergaan. Dit wordt ook wel een PCI genoemd, wat staat voor Percutane Coronaire Interventie. Na ontslag uit het ziekenhuis gaat het herstelproces en de
Nadere informatiePreventie en behandeling hart- en vaatziekten WWW.ZORROO.NL
PATIËNTENINFORMATIE Preventie en behandeling hart- en vaatziekten WWW.ZORROO.NL Inhoudsopgave 1 Voorwoord.............................................................................. 3 2 Zorroo ondersteunt
Nadere informatieArterieel vaatlijden. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Arterieel vaatlijden Uw behandelend arts heeft bij u een afwijking in één van de slagaderen vastgesteld. Deze afwijking is het gevolg van de afzetting van vet in de wand van de slagader en van verkalking
Nadere informatieTIA: een voorbijgaande beroerte
TIA: een voorbijgaande beroerte Inhoudsopgave Pagina TIA: Een voorbijgaande beroerte 3 Hoe ontstaat een TIA? 5 Een TIA kan zich herhalen 7 Migraine is geen TIA 7 Hoewel geen schade, neem een TIA serieus
Nadere informatieSeniorenraad Son en Breugel 22 juni 2018
Seniorenraad Son en Breugel 22 juni 2018 1 1 Houd je hart gezond Programma Leefstijl Risicofactoren Meest voorkomende hart- en vaatziekten Gezond bewegen 2 2 Werking van het hart 3 3 Werking van het hart
Nadere informatieKlinische en poliklinische informatie voor een hartpatiënt
Klinische en poliklinische informatie voor een hartpatiënt Geachte heer of mevrouw, Onlangs heeft u een hartinfarct, een dotterbehandeling of een hartoperatie gehad. Misschien waren er voordien al voortekenen
Nadere informatieEtalagebenen Afdeling vaatchirurgie.
Etalagebenen Afdeling vaatchirurgie www.nwz.nl Inhoud Wat zijn etalagebenen? 3 Behandeling 4 Mogelijke complicaties 6 Uw herstel 8 Uw vragen 8 Notities 9 2 In overleg met uw vaatchirurg wordt u behandeld
Nadere informatieLEEFREGELS NA EEN BEROERTE FRANCISCUS VLIETLAND
LEEFREGELS NA EEN BEROERTE FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding U bent onlangs opgenomen geweest na een beroerte (een herseninfarct, een hersenbloeding). Via deze folder willen wij u informatie geven over de
Nadere informatieCardiologie. Na een hartinfarct. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Cardiologie Na uw hartinfarct heeft u waarschijnlijk veel vragen en krijgt u veel raadgevingen. In deze informatiefolder zetten we belangrijke leefregels voor u op een rij. Deze folder
Nadere informatieRichtlijnen na ontslag bij een hartinfarct
Richtlijnen na ontslag bij een hartinfarct Deze informatie heeft betrekking op de werkwijze van de St. Anna Zorggroep, St. Annaziekenhuis. Voor het mobilisatieschema na ontslag uit het ziekenhuis geldt
Nadere informatieHart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen. Cardiologie Centrum Waterland
Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen Cardiologie Centrum Waterland Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak in
Nadere informatieLeefregels na een hartinfarct, met of zonder dotterprocedure
Patiënteninformatie Leefregels na een hartinfarct, met of zonder dotterprocedure rkz.nl Na uw hartinfarct heeft u waarschijnlijk veel vragen en krijgt u veel raadgevingen. In deze informatiefolder zetten
Nadere informatieRichtlijnen na ontslag bij een hartinfarct
Richtlijnen na ontslag bij een hartinfarct Inleiding Voor het mobilisatieschema na ontslag uit het ziekenhuis geldt hetzelfde als tijdens uw verblijf in het ziekenhuis. Sommige patiënten zullen sneller
Nadere informatieDokter op Dinsdag. Jawed Polad Interventiecardioloog Jeroen Bosch Ziekenhuis
Dokter op Dinsdag Jawed Polad Interventiecardioloog Jeroen Bosch Ziekenhuis Het hart is voornamelijk gemaakt van speciale spier. Het hart pompt bloed in de slagaders (bloedvaten) die het bloed naar alle
Nadere informatieMet medicijnen alléén bent u er niet
Cholesterolverlagers Met medicijnen alléén bent u er niet Steeds meer mensen gebruiken medicijnen tegen een te hoog cholesterol. Maar wie niet tegelijkertijd zijn leefstijl aanpast (stoppen met roken,
Nadere informatieWerkstuk door een scholier 1759 woorden 8 januari keer beoordeeld
Werkstuk door een scholier 1759 woorden 8 januari 2007 6 159 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave: BLZ 1 Inhoudsopgave BLZ 2 Inleiding BLZ 3 Hoofdstuk 1: Waar zit wat bij het hart? BLZ 4 Hoofdstuk
Nadere informatiePijn op de borst: Angina Pectoris
Hartcentrum Pijn op de borst: Angina Pectoris Patiëntenfolder aandoeningen Inhoudsopgave De werking van een gezond hart... 3 Wat doet het hart?... 3 Hoe zit het hart in elkaar?... 3 De bloedsomloop...
Nadere informatieInformatie aan patiënten opgenomen na een hartinfarct, pci of hartoperatie (CABG en/of klep)
Informatie aan patiënten opgenomen na een hartinfarct, pci of hartoperatie (CABG en/of klep) Eigendom van Naam Adres Plaats Telefoonnummer Bij verlies wordt de vinder vriendelijk verzocht contact op te
Nadere informatieTips om zelf uw klachten te verminderen en informatie over wat de fysiotherapeut voor u kan doen
Verder lopen Een klacht over met etalagebenen uw fysiotherapeut Wat kunt u doen als u een klacht heeft over uw fysiotherapeut? Waar kunt u terecht met uw klacht? Hoe kunt u een klacht indienen? Tips om
Nadere informatieTIA en dan. Transient ischemic attack
TIA en dan Transient ischemic attack Een TIA (transient ischemic attack) is een plotseling optredende neurologische uitval (voorbijgaande beroerte). Dit komt door een tijdelijke afsluiting van een bloedvat
Nadere informatieLeefregels en adviezen na een hartinfarct
Leefregels en adviezen na een hartinfarct Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Herstel thuis 1 Bewegen 1 Autorijden 2 Werken 2 Vakantie 2 Seksualiteit 3 Dieet 3 Alcohol 3 Roken 3 Psychische
Nadere informatieEtalagebenen (claudicatio intermittens)
Etalagebenen (claudicatio intermittens) ETALAGEBENEN (CLAUDICATIO INTERMITTENS) Deze folder informeert u over de klachten en behandelingsmogelijkheden van zogenaamde etalagebenen. U moet zich wel realiseren
Nadere informatieMicrovasculaire Coronaire Dysfunctie
Microvasculaire Coronaire Dysfunctie U bent onder behandeling bij de afdeling Cardiologie van het Radboudumc. In deze folder vindt u informatie over microvasculaire coronaire dysfunctie (MCD). Heeft u
Nadere informatiePreventie vaatpoli (PVP) Algemene informatie
Preventie vaatpoli (PVP) Algemene informatie 1 Uw huisarts/specialist heeft u doorverwezen naar de "preventie vaatpoli". In deze brochure kunt u lezen wat de preventieve vaatpoli is en wie u daar behandelt
Nadere informatieWat u moet weten over een ballondilatatie
1273/934/3 - SA - juni 2012 Wat u moet weten over een ballondilatatie campus Sint-Augustinus Oosterveldlaan 24 2610 Wilrijk tel. 03 443 30 11 fax 03 440 43 74 www.st-augustinus.be GasthuisZusters Antwerpen
Nadere informatieetalagebenen patiënteninformatie Wat zijn etalagebenen?
patiënteninformatie etalagebenen De arts heeft bij u een afwijking vastgesteld in één van de slagaders in de benen of in de slagaders die naar de benen gaan. Dit heet etalagebenen. Wat zijn etalagebenen?
Nadere informatieCardiologie Leefregels na een hartkatheterisatie
Cardiologie Leefregels na een hartkatheterisatie Inleiding U heeft een hartkatheterisatie van de kransslagader ondergaan (coronair angiografie) dit is een onderzoek van de kransslagaders of de grote lichaamsslagader.
Nadere informatieLeefregels na een hartinfarct, met of zonder dotterprocedure
Patiënteninformatie Leefregels na een hartinfarct, met of zonder dotterprocedure rkz.nl Na uw hartinfarct heeft u waarschijnlijk veel vragen en krijgt u veel raadgevingen. In deze informatiefolder zetten
Nadere informatieVragenlijst. S.v.p. helemaal invullen vóór uw bezoek aan de vaatverpleegkundige
Vragenlijst S.v.p. helemaal invullen vóór uw bezoek aan de vaatverpleegkundige en meenemen! Voorgeschiedenis en verwijzing Hartproblemen Heeft u Angina Pectoris klachten (klachten van pijn, een drukkend
Nadere informatieWat is looptraining?
Looptraining LOOPTRAINING Looptraining is de behandeling van eerste keus bij patiënten bij wie de diagnose etalagebenen, ook wel claudicatio intermittens genoemd, is gesteld. Het is mogelijk zelfstandig
Nadere informatieDIABETES- EN VASCULAIR SPREEKUUR
DIABETES- EN VASCULAIR SPREEKUUR 358 Inleiding U bezoekt het Diabetes- & Vasculaircentrum van het Sint Franciscus Gasthuis, vanwege uw verhoogde kans op: hart- en vaatziekten; suikerziekte (diabetes mellitus);
Nadere informatiePreventie vaatpoli (PVP) Algemene informatie. Boermarkeweg 60 7824 AA Emmen Postbus 30002 7800 RA Emmen Tel. 0591 69 19 11
Preventie vaatpoli (PVP) Algemene informatie Boermarkeweg 60 7824 AA Emmen Postbus 30002 7800 RA Emmen Tel. 0591 69 19 11 MA 1306 03-12-v1 H 12 1 Uw huisarts/specialist heeft u doorverwezen naar de "preventie
Nadere informatieCardiologie Na een dotterbehandeling
Cardiologie Na een dotterbehandeling Inleiding U heeft een dotterbehandeling (P.T.C.A. = Percutane Transluminale Coronaire Angioplastiek) ondergaan. Er kunnen thuis nog vragen ontstaan en mogelijk kunnen
Nadere informatieHartkatheterisatie. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Hartkatheterisatie Informatie voor patiënten F0850-3510 oktober 2015 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357
Nadere informatieCardiologie Na een drukmeting (FFR)
Cardiologie Na een drukmeting (FFR) Inleiding U heeft een drukmeting van de kransslagader(s) (FFR = Fractional Flow Reserve) ondergaan. Dit is een onderzoek van de kransslagader(s). Het is dus geen behandeling
Nadere informatieVerlaag uw kans op een hart- of vaatziekte
Verlaag uw kans op een hart of vaatziekte Neem het heft in eigen hand! Verlaag het risico op hart en vaatziekten We willen allemaal graag gezond en vitaal oud worden. Daarbij helpt het als u voldoende
Nadere informatieAcute hartklachten Afdeling Cardiologie
Acute hartklachten Afdeling Cardiologie Deze patiënteninformatie map is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Plaats: Telefoon: 09-2014-7313 1. Inhoudsopgave 2. Voorwoord Gebruik Patiënten Informatie Map
Nadere informatieCardiologie. Leefregels na CABG (bypassoperatie) Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Cardiologie Na uw bypassoperatie heeft u waarschijnlijk veel vragen en krijgt u veel raadgevingen. In deze informatiefolder zetten we belangrijke leefregels voor u op een rij. Deze
Nadere informatieVernauwing in de kransslagader(s)
Vernauwing in de kransslagader(s) Informatie voor patiënten Informatie voor patiënten met een vernauwing in de kransslagader(s) Inleiding 3 1. Alarmnummer/ambulance 3 2. Alcohol 4 3. Angst 4 4. Autorijden
Nadere informatieVerklein de kans op het ontstaan/verergeren van vaatziekten
Chirurgie Verklein de kans op het ontstaan/verergeren van vaatziekten i Patiënteninformatie Tips en leefregels Slingeland Ziekenhuis Algemeen Vaatziekten ontstaan door het dichtslibben van slagaders als
Nadere informatieI N F O R M A T I E. o v e r etalage benen
I N F O R M A T I E o v e r etalage benen Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en behandelingsmogelijkheden van etalagebenen. Het is goed om u te realiseren dat de situatie voor u
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Kransslagadervernauwing en hartklachten Kransslagadervernauwing is een van de belangrijkste ziekten in de westerse wereld. De kransslagaderen zijn de bloedvaten die het hart van
Nadere informatiePatiënten Informatie Map voor patiënten na een hartinfarct
Patiënten Informatie Map voor patiënten na een hartinfarct Opname Bij aankomst in het ziekenhuis wordt u meestal eerst volledig onderzocht op de Eerste HartHulp (EHH) door een arts-assistent. Hij/zij neemt
Nadere informatieHartkatheterisatie N diensthoofd inwendige geneeskunde. Dienst Cardiologie Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper
Het hart Het hart zorgt ervoor dat er continu bloed stroomt door ons lichaam. Het zorgt ervoor dat alle stoffen aan- en afgevoerd worden naar de organen in het lichaam of die uit het lichaam moeten verwijderd
Nadere informatieDotteren van bekken- of beenslagader Afdeling vaatchirurgie.
Dotteren van bekken- of beenslagader Afdeling vaatchirurgie www.nwz.nl Inhoud Wat is een dotterbehandeling? 3 Uw voorbereiding 3 De behandeling 4 Na de behandeling 5 Bij welke klachten waarschuwt u het
Nadere informatieThuis verder na een CVA of TIA
Thuis verder na een CVA of TIA U bent in het St. Anna Ziekenhuis te Geldrop opgenomen vanwege een beroerte, ook wel een Cerebro Vasculair Accident (CVA) genoemd. Een beroerte is een ongeluk in de bloedvaten
Nadere informatieVernauwde halsslagader
Chirurgie Vernauwde halsslagader (Arteria carotis) Inhoudsopgave Inleiding Wat is een vernauwing in de halsslagader? Hoe wordt de diagnose gesteld? Welke behandelingen zijn mogelijk? Hoe gaat de operatie?
Nadere informatieHartrevalidatieprogramma
Hartrevalidatieprogramma Inleiding Uw cardioloog heeft u aangemeld voor het hartrevalidatieprogramma in het Hartrevalidatiecentrum Eindhoven, een samenwerkingsverband tussen Máxima Medisch Centrum en het
Nadere informatie