NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING. - stand van zaken gecoördineerd vrijwilligersbeleid - visie op het vrijwilligersbeleid

Transcriptie

1 DE MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING EN VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED en DE VLAAMSE MINISTER VAN CULTUUR, MEDIA, JEUGD EN BRUSSEL NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - stand van zaken gecördineerd vrijwilligersbeleid - visie p het vrijwilligersbeleid 1. INHOUDELIJK 1.1. Inleiding De Vlaamse Regering heeft de ambitie m met een gecördineerd vrijwilligersbeleid vrijwilligers in Vlaanderen beter te ndersteunen dr hun statuut, bescherming en ndersteuning te verbeteren en administratieve lasten en bureaucratische prcedures te beperken (zie VR DOC.0172/1BIS en VR DOC.0768/1). Bij de definitieve gedkeuring van het traject neer een gecördineerd vrijwilligersbeleid p 18 nvember 2016 besliste de Vlaamse Regering dat vr het zmerreces van 2017 een uitgewerkte visie vr het vrijwilligersbeleid zu wrden vrgelegd aan de Vlaamse Regering, samen met een stand van zaken m.b.t. de uitvering van het gedgekeurde eerste actieplan (VR DOC.1219/1). Met deze nta stellen we die visie vr en geven we een stand van zaken met betrekking tt de reeds gefrmuleerde acties Stand van zaken Het actieplan bestaat uit 24 acties, geënt p een matrix van drie beleidsuitdagingen (statuut en wetgeving; infrmatie en ndersteuning; en aanpak regulitis) en drie bestuursniveaus (lkaal, Vlaams en federaal). Hiernder vlgt een verzicht van de gefrmuleerde acties met de actuele stand van zaken. - Wetgeving en statuut Federaal Actie 1: Ongelijkheden tussen vrijwilligers wegwerken (.a. fietsvergeding, fiscus t.a.v. bestuursvrijwilligers, vrijwilligers in buitenland, de aansprakelijkheidsregeling vr vrijwilligers in feitelijke verenigingen ): deze elementen zijn pgenmen in de knelpuntennta van de Vlaamse Regering (zie (VR DOC.0291/1) die de elementen bevat vr de agenda van het interbestuurlijk verleg met de federale verheid (zie k infra, actie 18). De knelpuntennta werd aan de betrkken federale regeringsleden bezrgd met een uitndiging vr verleg. Op 8 juni 2017 werd een eerste interbestuurlijk verleg gerganiseerd, verder verleg is gepland. Op basis van het verleg zullen verschillende knelpunten pgenmen wrden in de verdere Pagina 1 van 6

2 aanpassingen van de Vrijwilligerswet en de regelgeving m.b.t. vzw s. Vlaams Actie 2: Opvlgen van de vrijwilligerswet binnen de Vlaamse Gemeenschap: Zals in de visienta beschreven kiest Vlaanderen vr het zuiver huden van vrijwilligerswerk. Elke vrm van verplichting f prestatievergeding dient uitgeslten te wrden. Statuten f systemen die berep den p vrijwilligerswerk, maar die mwille van een verplichtend karakter f eraan gekppelde prestatievergeding niet als vrijwilligerswerk mgen beschuwd wrden, wrden geïnventariseerd en dienen met een ander statuut geregeld f benemd te wrden. Actie 3: Administratieve drempels tt het vrijwilligerswerk wegnemen: Zie acties 7, 18, 19, 20, 21 en 22.. Actie 4: Een transparant en werkbaar systeem pzetten inzake de cllectieve verzekering vrijwilligerswerk: Met de beslissing ver de afslanking van de prvincies is beslist dat de prvincies vanaf 2018 deze verzekering niet meer zullen aanbieden en dat Vlaanderen het gesprek met de Natinal Lterij zal pstarten m te bekijken f en he Vlaanderen dit kan cntinueren. Het gesprek met de Natinale Lterij is ndertussen lpende. Actie 5: Laagdrempelige tegang tt betruwbare en actuele basisinfrmatie ver de Vrijwilligerswet: Het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk biedt deze infrmatie aan, maar vele rganisaties kennen de weg ng niet geneg f gaan zelf p zek naar infrmatie en interpretatie. De cnslidatie van een kennis- en expertisecentrum dat vldende bekend is in Vlaanderen met hier aan tegemetkmen (zie infra, actie 9). Lkaal Actie 6: Laagdrempelige tegang tt betruwbare en actuele basisinfrmatie ver de Vrijwilligerswet vr en dr lkale besturen: Zie acties 5 en 9. Actie 7: Nagaan f er een traject pgezet kan wrden met de VVSG en de lkale besturen m gemeentelijke reglementering die effect heeft p vrijwilligerswerk (en het verenigingsleven) te vereenvudigen: De Verenigde Verenigingen en VVSG werken aan een traject waarbij gede vrbeelden verzameld wrden. Nadien zal meten ingezet wrden p sensibilisering. We zullen daarnaast nderzeken f een digitaal lket mgelijkheden kan bieden m administratieve prcedures, zwel p lkaal als Vlaams niveau, te vereenvudigen (zie k actie 22). - Infrmatie en ndersteuning Federaal Actie 8: Vlaamse pvlging van de werkzaamheden van de federale Hge Raad (HRV) vr Vrijwilligers: Deze actie is ng niet pgestart. De Vlaamse Jeugdraad trk deze actie in haar advies ver het actieplan in twijfel (VR /9) mwille van de relevantie ervan. Via het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk is het HOV infrmeel p de hgte van de werkzaamheden van het HRV. Vlaams Actie 9: Een Vlaams expertisecentrum cnslideren: De rllen en pdrachten vr dergelijk expertisecentrum werden ng niet bepaald. Veel hangt immers van de vrliggende visie (zie 1.3). Eens de visie gedgekeurd kunnen tegen het einde van 2017 de krijtlijnen vr dergelijk centrum uitgetekend wrden in een nieuw actieplan. Actie 10: Intersectrale kennisdeling p maat van sectren, rganisaties in bvenbuw en lkale besturen: hiervr zien we een rl weggelegd vr het Pagina 2 van 6

3 expertisecentrum (zie actie 9). Actie 11: Een cmpetentie-instrument (dr)ntwikkelen samen met partners: In de scht van het HOV werd al een eerste beperkte inventaris van bestaande initiatieven pgesteld. Deze dient ng besprken en verder bestudeerd te wrden tevens is er ng verleg ndig met belangrijke stakehlders, zals de beheerders van enkele van deze instrumenten. Actie 12: Lkaal ndersteuningsbeleid vrijwilligerswerk pzetten p basis van glbale beheftendetectie: Cncreet gaat het ver het prject van het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk en VVSG ver nden en beheften van lkale besturen m.b.t. vrijwilligerswerk (zie In het najaar lpt dit prject af en zal bekeken wrden f en he de resultaten hiervan kunnen verankerd wrden in het expertisecentrum (zie actie 9). Actie 13: Vrming en pleiding vrijwilligersbeleid en -management vr verantwrdelijken: Uit de visie-efening is duidelijk gebleken dat er een grt en divers vrmingsaanbd is, maar dat er een gebrek is aan afstemming, cördinatie en cmmunicatie. Hierdr past het aanbd niet altijd met de vraag en zijn er blinde vlekken. Tevens blijkt er grte interesse en engagement tt samenwerking, maar ntbreekt een speler die deze afstemming rganiseert. Hiervr zien we tevens een rl vr het expertisecentrum (zie actie 9). Actie 14: Een basisaanbd infrmatie en ndersteuning vr vrijwilligers realiseren: zie k acties 6 en 9. Actie 15: Tegankelijkheid van het vrijwilligerswerk: internatinaal nderzek leert dat de nderparticipatie van kwetsbare grepen in het vrijwilligerswerk een bijznder meilijk thema is. Structurele plssingen p krte termijn zijn niet realistisch. Op het terrein zijn er echter heel wat rganisaties die hier cncreet mee aan de slag gaan en resultaten beken f cncrete beleidssuggesties hebben. Z werd bij de recente vernieuwing van de beheersvereenkmst met Dems vzw een specifieke delstelling hierrnd p genmen. In dit verband willen we werk maken van inventarisatie en verspreiding van gede vrbeelden (sensibiliseren) en verder in gesprek gaan met relevante partners. Vr de inventarisatie en verspreiding van gede praktijken zien we een rl weggelegd vr het expertisecentrum (actie 9), het HOV kan met de gepaste partners in gesprek gaan m het thema verder te ntwikkelen en beleidsvrstellen te frmuleren. Lkaal Actie 16: Investeren in kwalitatief vrijwilligers(werk)beleid: zie actie 12. Actie 17: Kennisdeling lkale besturen: zie actie Overregulering Federaal Actie 18: Afschaffen meldingsplicht RVA en Fedasil: de meldingsplicht RVA is pgenmen in de knelpuntennta zals beschreven in actie 1 en zijn nderwerp van gesprek in het kader van het interbestuurlijk verleg met de federale verheid. Wat betreft Fedasil en vrijwilligerswerk vr vluchtelingen wrdt bekeken he initiatief kan genmen wrden in het kader van actie 15 in verband met de tegankelijkheid van vrijwilligerswerk. Vlaams Actie 19: Drempels tt vrijwilligerswerk wegnemen (p gebied van regelgeving en nduidelijkheden): Eind 2016 werd aan De Verenigde Verenigingen een prjectsubsidie tegekend met het g p een actieplan met betrekking tt de aanpak van regulitis p Vlaams niveau. Eind 2017 zal dit actieplan wrden Pagina 3 van 6

4 pgeleverd. Actie 20: Aanbevelings- en werkplan aanpak vereenvudiging administratieve frmaliteiten: Zie supra, actie 19. Actie 21: Zeken naar een methde m Vlaamse regelgeving eenvudig en preventief te tetsen p hun vrijwilligersvriendelijk karakter: Het is niet pprtuun m een preventief beleid, dat regelgeving tetst p vrijwilligersvriendelijkheid, te integreren in de Reguleringsimpactanalyse (RIA). Het lijkt meer realistisch m deze vrijwilligersvriendelijkheidstets p een participatieve wijze te realiseren dr bijvrbeeld de strategische adviesraden in deze een adviserende rl te geven f De Verenigde Verenigingen hierin als partner te erkennen, als spreekbuis van het middenveld. Actie 22: Planlast reduceren: Dient ng verder ntwikkeld te wrden. Op dit vlak zijn er verschillende initiatieven (SCWITCH, Dynam prject van de Vlaamse Sprtfederatie, ) waarvan bekeken kan wrden he de beschikbare infrmatie en prducten verder gedeeld en verspreid kunnen wrden. We zullen nderzeken f het reduceren van planlast, samen met acties 7, 19 en 20 - Visie Lkaal Actie 23: Aanbevelings- en werkplan aanpak vereenvudiging administratieve frmaliteiten: Vral lkale administratieve frmaliteiten zrgen vr zware administratieve lasten vr vrijwilligers. Zie in dit verband actie 7, maar k 19, 20 en 22. Vlaams Actie 24: Een Vlaamse Visie p Gecördineerd Vrijwilligersbeleid ntwikkelen: De visie p vrijwilligerswerk werd in de scht van het HOV vrbereid en ligt nu vr ter gedkeuring. Aangezien vrijwilligerswerk in transversaal verband ver verschillende beleidsdmeinen heen vr de Vlaamse verheid in grte mate een nieuw te ntwikkelen beleidsveld is, zijn ter vrbereiding van deze visie verschillende bijeenkmsten geweest, waarnder een capacity building tweedaagse, met nder meer een presentatie en gesprek met de belangrijkste nderzeker in Vlaanderen vr het thema vrijwilligerswerk, prf. dr. Lesley Hustinx. Met het g p gesprek met en input van de belangrijkste stakehlders werd een breed verlegmment gerganiseerd met vertegenwrdiging van steunpunten en kepelrganisaties uit de cultuur-, jeugd-, sprt-, welzijns- en nderwijssectr en waarp k VVSG aanwezig was. Via de Verenigde Vereniging kwam er k input en feedback vanuit het brede middenveld. Al deze mmenten, input, feedback en vanzelfsprekend k de adviezen van de strategische adviesraden naar aanleiding van het eerste actieplan, werden verwerkt in de vrgestelde visie Visie Zals hierbven beschreven zijn als vrbereiding vr vrliggende visie de leden van het HOV vldende geïnfrmeerd, werden relevante experten en stakehlders gecnsulteerd en glden de adviezen van de strategische adviesraden als leidraad en tetssteen. Bij de eerste principiële gedkeuring van het actieplan werden al eerste elementen van visie naar vr geschven (zie VR DOC.0768/2). Opvallend is de sterke eensgezindheid in al deze adviezen, input en analyse. Bij deze nta gaan twee bijlagen, een dcument waarin de visie van de Vlaamse Gemeenschap p vrijwilligerswerk is neergeschreven en de bijlage daarbij met een uitgebreide brede beschrijving van vrijwilligerswerk in Vlaanderen (begripsmschrijving en -afbakening, cijfers, stukje histriek, wettelijk kader en tendensen), een analyse van die stand van zaken (sterktes, zwaktes, kansen en Pagina 4 van 6

5 bedreigingen). De visie zelf kmt samengevat neer p het vlgende: Vrijwilligers zijn mnipresent en vervullen een fundamentele rl in de maatschappij als geheel en in alle geledingen en dmeinen ervan. De bijdrage en het engagement van de vele vrijwilligers aan een warme en slidaire Vlaamse samenleving is van nschatbare waarde. In Vlaanderen is de nn-prfit sectr, het middenveld, het brede verenigingsleven, het bitp bij uitstek. Ok verheden zijn geen nbelangrijke rganisatr van vrijwilligerswerk. Tegenver vrijwillig engagement staat geen geldelijke vergeding vr de geleverde prestatie. De meerwaarde vr de vrijwilliger zit in de appreciatie, in het leveren van een maatschappelijk nuttige bijdrage, het pden van een ervaring, iets bij te leren, plezier te beleven, anderen te ntmeten. De waardering die de samenleving en verheid kan uitdrukken vr dat vrijwillig engagement zit in het creëren van een vrijwilligersvriendelijk klimaat dr: - vrijwilligerswerk zuiver te huden; - vrijwilligers te beschermen; - in te zetten p ndersteuning en infrmatie vr vrijwilligers; - het verenigingsleven te ndersteunen; - iedereen de kans te geven m vrijwilligerswerk te kunnen den; - vrijwilligerswerk prmten en zichtbaar maken. In het visiedcument wrden deze ambities f delstellingen gecncretiseerd dr middel van een aantal vrstellen die geperatinaliseerd meten wrden in een vlgend actieplan dat vr het einde van 2017 zal vrgelegd wrden aan de Vlaamse Regering. Pagina 5 van 6