Eindrapport van de visitatiecommissie. over. CSG Comenius

Transcriptie

1 Eindrapport van de visitatiecommissie over CSG Comenius Op grond van een visitatie op 1 t/m 3 oktober 2012 Als deel van het traject Collegiale Visitatie vanuit de Fricolore onderwijsgroep 30 oktober 2012

2 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Hoofdstuk 1 Informatie over de samenstelling van de commissie en het tijdsschema van de visitatie 4 Hoofdstuk 2 Richtinggevende vragen bij de visitatie 6 Hoofdstuk 3 Bevindingen vanuit de visitatiecommissie op basis van lesbezoeken 7 Hoofdstuk 4 Bevindingen vanuit de visitatiecommissie op basis van panelgesprekken 9 Schoolklimaat 9 Communicatie en informatievoorziening 9 Structuur 9 Differentiatie 9 Kwaliteit docenten en lessen 10 Schoolorganisatie 10 Het gebruik van ICT 10 Talentstromen 11 Vernieuwingen 11 Identiteit 11 Zorg 11 Roosters en lesuitval 12 Doorgaande leerlijn 12 Personeel 12 Huisvesting 12 Imago 12 Hoofdstuk 5 Conclusies en aanbevelingen vanuit de visitatiecommissie 13 Inleiding 13 Conclusies 13 Schoolklimaat 13 Zorg 13 Identiteit 13 Huisvesting 13 Communicatie 13 Personeel 14 Lessen 14 OOP 14 Structuur 14 Het gebruik van ICT 14 Advies en aanbevelingen 14 De zelfevaluatie 14 Personeel 14 Talentstromen 14 Het gebruik van ICT 15 Mariënburg 15 Zamenhof 15 Locatie Esdoorn 15 Slot 15

3 2 BIJLAGEN 17 Bijlage 1 Verslag begingesprek met het CMT van CSG Comenius 18 Bijlage 2 Verslag panelgesprek met de locatiedirectie, locatie Mariënburg 21 Bijlage 3 Verslag panelgesprek met leerlingen havo/atheneum, locatie Mariënburg 24 Bijlage 4 Verslag panelgesprek met de zorgfunctionarissen van CSG Comenius 27 Bijlage 5 Verslag panelgesprek met de ouders van leerlingen havo/ath, locatie Mariënburg 29 Bijlage 6 Verslag panelgesprek met de leraren, locatie Mariënburg 31 Bijlage 7 Verslag panelgesprek met de locatiedirectie, locatie Zamenhof 33 Bijlage 8 Verslag panelgesprek met ouders van leerlingen praktijkonderwijs/v-mbo, loc. Zamenhof 37 Bijlage 9 Verslag panelgesprek met het OOP van CSG Comenius 39 Bijlage 10 Verslag panelgesprek met de leerlingen, locatie Zamenhof 41 Bijlage 11 Verslag panelgesprek met de docenten, locatie Zamenhof 44 Bijlage 12 Verslag panelgesprek met de locatiedirectie, locatie Esdoorn 47 Bijlage 13 Verslag panelgesprek met de ouders van leerlingen mavo, locatie Esdoorn 50 Bijlage 14 Verslag panelgesprek met de leerlingen, locatie Esdoorn 53 Bijlage 15 Verslag panelgesprek met de docenten, locatie Esdoorn 56 Bijlage 16 Verslag slotgesprek met het CMT van CSG Comenius 59 Bijlage 17 Uitkomsten lesobservaties 62 Tabel 1a/b Karakter van de bijgewoonde lessen 64 Tabel 2 a/l Uitkomsten van de lesobservaties 65 Tabel 3 Vertegenwoordigde vakken tijdens de lesobservaties 70

4 3 Inleiding In het samenwerkingsverband van de Fricolore onderwijsgroep is het initiatief genomen tot het organiseren van een serie collegiale visitaties. Opzet hierbij is dat een school wordt bezocht en bevraagd door een visitatiecommissie, bestaande uit collega s van andere scholen. In een eerste ronde tussen 2006 en 2009 zijn alle 15 deelnemende scholen gevisiteerd. Aansluitend is door de Algemene Leden Vergadering besloten tot een tweede ronde, die zijn beslag krijgt tussen 2011 en In De Fricolore Spegel, leren door visiteren draaiboek visitatieproject Fricolore, vervolgproject wordt uitgebreid ingegaan op de achtergronden van dit vervolgproject. Op 1 tot en met 3 oktober 2012 heeft de vierde visitatie in het kader van dit vervolgproject plaatsgevonden. De bezochte school was CSG Comenius te Leeuwarden, locaties Mariënburg, Zamenhof en Esdoorn, dat eerder was gevisiteerd op 23 november Het bezoek is voorbereid door: Een voorbereidingsbijeenkomst op 5 juni 2012 enerzijds de voorzitter van de visitatiecommissie, anderzijds de directeur-bestuurder van CSG Comenius; Een voorbereidingsmiddag op 25 september 2012, waarop de visitatiecommissie de vragen en thema s heeft opgesteld die zij op de visitatiedagen centraal wilde stellen. De visitatie is afgerond op een afsluitende bijeenkomst van de commissie op 30 oktober 2012, waarin het definitieve verslag is vastgesteld. Ter voorbereiding heeft CSG Comenius in juni 2012 een zelfevaluatie geschreven, die de visitatiecommissie op haar voorbereidingsmiddag bestudeerd heeft. Tevens heeft de visitatiecommissie bij de voorbereiding gebruikt gemaakt van diverse door de school beschikbaar gestelde stukken. Het visitatierapport bestaat uit: Informatie over de samenstelling van de commissie en het tijdschema van het visitatiebezoek (hoofdstuk 1); De vragen die tijdens de visitatiedagen voorop stonden, vanuit de school en vanuit de commissie (hoofdstuk 2); Een overzicht van informatie over de school vanuit lesbezoeken (hoofdstuk 3); De bevindingen vanuit de panelgesprekken (hoofdstuk 4); De conclusies en aanbevelingen vanuit de visitatiecommissie (hoofdstuk 5); Een aantal bijlagen: verslagen van gesprekken op de visitatiedagen (bijlagen 1 t/m 16) en een getotaliseerd overzicht van de lesobservaties (bijlage 17). Het rapport is eigendom van de school, die bepaalt wat er verder mee wordt gedaan. Met de inhoud van hoofdstuk 5 wordt beoogd de school een serie aanbevelingen en adviezen mee te geven. De commissie hoopt dat dit rapport een ondersteunende rol kan spelen in de school ter versterking van de eigen kwaliteitszorg.

5 4 Hoofdstuk 1 Informatie over de samenstelling van de commissie en het tijdsschema van de visitatie De visitatiecommissie voor CSG Comenius was samengesteld uit vier schoolleiders en vier docenten, afkomstig uit verschillende scholen binnen de Fricolore onderwijsgroep; en daarnaast uit de eigen voorzitter en een nieuwe secretaris. In onderstaand overzicht zijn de namen en functies opgenomen van de leden van de visitatiecommissie. Visitatiecommissie voor: Schoolleider Femme Riemersma Directeur CSG Anna Maria van Schurman Harmen Jansma Directeur Scholen voor praktijkonderwijs De Diken Wytze Algra Directeur CSG Gaasterland Harold Groenewoud Adjunct directeur CSG Eekeringe Voorzitter Tjitte Wierdsma Voormalig voorzitter Centrale Directie Dockinga College 1 t/m 3 oktober 2012 Personalia en herkomst van de leden van de commissie Docent Annemarie Peeters-Veldman Docente economie, teamleider Dockinga College Henk Jelsma Docent biologie/m&n Berechja College Eddie de Boer Docent wiskunde Lauwers College Derwent Christmas Docent Nederlands Bornego College Yolanda Oomen Ambtelijk secretaris Secretaris Tijdens de visitatie zijn in totaal 123 halve lessen en 17 hele lessen bijgewoond. In bijlage 17 wordt toegelicht wat voor lessen dit waren. Daarnaast is tweemaal met het CMT van CSG Comenius gesproken. Ook zijn er gesprekken gevoerd met de locatiedirectie van de drie locaties. Ten slotte is er op de drie locaties van de school steeds gesproken met leerlingen, met ouders en met leraren. In totaal waren dit 16 gesprekken, volgens onderstaand overzicht (tussen haakjes het nummer van de bijbehorende bijlage): Gesprek met Algemeen Mariënburg Zamenhof Esdoornstraat CMT (1) (16) Locatieleider/ (2) (7) (12) teamleiders Ouders (5) (8) (13) Leerlingen (3) (10) (14) Docenten (6) (11) (15) Zorgfunctionarissen (4) OOP (9)

6 5 Aan het einde van de derde visitatiedag zijn tijdens een openbare presentatie de voorlopige conclusies en aanbevelingen meegedeeld vanuit de visitatie aan belangstellenden uit de school. De visitatie vond plaats volgens het onderstaande tijdsschema. Maandag 1 oktober 2012 locatie Mariënburg Startgesprek met het CMT Lesobservaties Pauze Lesobservaties Panelgesprek locatiedirectie Lesobservaties Panelgesprek leerlingen havo & atheneum Pauze en middagmaaltijd Lesobservaties Panelgesprek zorgfunctionarissen Lesobservaties Panelgesprek ouders Lesobservaties Panelgesprek docenten Pauze Bespreking bevindingen locatie Mariënburg Dinsdag 2 oktober 2012 locatie Zamenhof Gesprek met de locatiedirectie Lesobservaties Pauze Lesobservaties Panelgesprek ouders Lesobservaties Panelgesprek OOP Pauze en middagmaaltijd Lesobservaties Panelgesprek leerlingen Lesobservaties Lesobservaties Panelgesprek docenten Pauze Bespreking bevindingen locatie Zamenhof Woensdag 3 oktober 2012 locatie Esdoorn Gesprek met de locatiedirectie Lesobservaties Panelgesprek ouders Pauze Lesobservaties Panelgesprek leerlingen Lesobservaties Panelgesprek docenten Bespreking bevindingen locatie Esdoorn Pauze en middagmaaltijd Intern beraad Slotgesprek met directie Pauze Intern beraad Presentatie voorlopige conclusies

7 6 Hoofdstuk 2 Richtinggevende vragen bij de visitatie Een school die in het kader van een visitatie bezocht wordt, kan van de gelegenheid gebruik maken de commissie één of meerdere vragen voor te leggen met het verzoek hierop in te gaan. Daarnaast is het onderzoek primair gericht op de kwaliteit van het onderwijsleerproces. CSG Comenius heeft de visitatiecommissie de volgende vragen voorgelegd: 1. In hoeverre wordt de onderwijsverklaring van locatie Zamenhof in praktijk gebracht als het gaat om een herkenbare kop, romp en staart in een les? 2. In hoeverre wordt op locatie Esdoorn structuur geboden in de les, bijvoorbeeld door het aan het begin van de les noteren van een spoorboekje op het schoolbord? 3. In hoeverre speelt de onderwijsverklaring een rol op locatie Esdoorn als het gaat om de visie van collega s op wat goed onderwijs is? 4. Kan de commissie zien of de docenten op locatie Mariënburg toegerust zijn op het bieden van kwaliteit in grote klassen, bijvoorbeeld wat differentiatie betreft? 5. Welk oordeel heeft de commissie over het niveau van de lessen in het atheneum aan locatie Mariënburg? 6. Vanaf is aan CSG Comenius de ontwikkeling van mobiele ICT-middelen in gang gezet. Kan de commissie een verschil in draagvlak vaststellen tussen de verschillende locaties m.b.t. de gekozen ontwikkeling? De beantwoording van de vragen is niet altijd gemakkelijk. Niet op alle vragen kan een afdoende antwoord worden gegeven. Met de hieronder staande antwoorden is aan de vragen zoveel mogelijk tegemoet gekomen. Verdere achtergronden worden gevonden in de hoofdstukken 3 en Het kop-romp-staart-model in de les was herkenbaar op Zamenhof. 2. Op de locatie Esdoorn is het spoorboekje duidelijk gezien. 3. Locatie Esdoorn: onderwijsverklaring: de commissie heeft hier niet specifiek genoeg naar gevraagd. Een antwoord op deze vraag is daardoor niet te geven. De tegenstelling zoals in de zelfevaluatie wordt genoemd, lijkt veranderd te zijn. 4. Op Mariënburg is de voorbereiding op het realiseren van interne differentiatie in grote klassen onvoldoende aanwezig, dus onvoldoende herkend. 5. De effecten van de profilering in het atheneum en de havo zijn onvoldoende bespeurd. De commissie merkt geen verschil in havo- en atheneumlessen. 6. ICT: bij het vmbo-beroepsgericht en het mavo is heel duidelijk draagvlak aanwezig voor het gebruik van ICT. Bij havo/atheneum zegt men al snel dat er geen geld, geen tijd of geen personeel is voor de technische verzorging. Dit kan ook een manier zijn om te zeggen dat je niet wílt werken met ICT. Onduidelijk is of daar echt draagvlak voor meer computergebruik is. Vragen die voor de commissie een leidraad vormden voor de panelgesprekken: 1. Hoe is het klimaat op school? 2. Hoe verlopen de communicatie en de informatievoorziening? 3. Hoe is de zorg op school georganiseerd? 4. Hoe ervaart men de structuur op school? 5. Hoe komt de identiteit tot uitdrukking? 6. Hoe gaat men met de roosters, lesuitval en de opvang daarvan om? 7. Hoe is het gesteld met de huisvesting?

8 7 Hoofdstuk 3 Bevindingen vanuit de visitatiecommissie op basis van lesbezoeken Inleiding Er zijn 133 reguliere lessen en zeven lessen in de talentstromen bezocht. De uitwerking van de lesformulieren is te vinden in bijlage 17. Per locatie zijn de bevindingen aangegeven. De opmerkingen die de commissieleden hebben genoteerd op de lesformulieren zijn niet nader uitgewerkt. Enkele opmerkingen vallen op: Bij het vak rekenen is het doel hoofdrekenen, desondanks wordt de tablet gebruikt als rekenmachine. Het digibord werkt niet en er wordt gemeld dat dit vaker voorkomt. Een lerares heeft een krukje nodig, omdat het bord te hoog hangt. Bij een onvoldoende les wordt op het lesformulier vermeld dat er veel privé computergebruik is door leerlingen. Hier en daar worden de leerlingen gecomplimenteerd. Locatie Mariënburg Er zijn 47 reguliere lessen bezocht, waarvan er 10 lessen onvoldoende beoordeeld zijn; dit is 21%. Dit blijft binnen de norm, ook voor de inspectie, maar het percentage is riskant. De onderwijstijd werd in 78% van de lessen goed gebruikt. Indien een les onvoldoende was, had dit te maken met de taakgerichtheid in de les. Algemeen scoorde de taakgerichtheid goed (79%). Aan de start, de vormgeving en de afsluiting van de les mankeert echter wat. Het respect in de lessen is in orde (92%), evenals de uitleg (92%), de activering van leerlingen schiet hier en daar echter te kort (62%). Dit is een nadrukkelijk aandachtspunt. Er waren geen excellente lessen, wel een paar mooie lessen. Verder waren de lessen degelijk en soms ook routineus. De uitleg was voldoende (92%). De commissie heeft echter weinig uitdaging in de les gezien; dat moet over het algemeen beter. Afstemming van de instructie op het verschil in ontwikkeling van de leerlingen wordt als slecht beoordeeld. Slechts in 21% van de lessen was dit voldoende; in nog eens 21% was dit onderdeel niet te beoordelen. In 29 lessen scoorde dit aspect onvoldoende. De profilering van de havo-/atheneumlessen moet verder groeien. Aandacht hiervoor heeft de commissie nog niet in de lessen kunnen herkennen. Af en toe wordt er gebruik gemaakt van het spoorboekje. Havo/atheneum kan wat dit betreft nog wat leren van het vmbo-beroepsgericht. De opbrengsten bij examens zijn beter geworden, maar dit onderdeel blijft riskant. Het lijkt de commissie goed om na te denken over de prestaties op het schoolexamen inclusief de aandacht voor de rol van de leraar zelf. Zoek niet allereerst redenen buiten jezelf. Naast de reguliere lessen zijn zeven lessen in de talentstromen bezocht. Deze werden alle als voldoende beoordeeld. Meer informatie over deze specifieke lesbezoeken zijn terug te vinden in de bijlagen. Locatie Zamenhof Er zijn 62 lessen bezocht, waarvan er 7 lessen onvoldoende waren (11%). Het rekening houden met elkaar en het respect waren goed (83%). De onderwijstijd (contacten, interactie) werd prima gebruikt (81%). De taakgerichtheid was in orde; dit was algemeen positief (89%). De uitleg was goed (92%); de activering van de leerlingen kon in elf (18%) van de 62 lessen beter; dit is een aandachtspunt. Rekening houden met de verschillen tussen de leerlingen zag de commissie in 27 (44%) van de 62 lessen; ook dit is een blijvend aandachtspunt. Regelmatig werd de structuur van de les gezien; dit was een goed herkenbaar onderdeel. De staartjes/afsluitingen van de les werden ingevuld. De drive, de spirit van de leraar was herkenbaar. In het praktijkonderwijs zag de commissie goede lessen, goede betrokkenheid, goede differentiatie en er heerste een goed klimaat. Er was sprake van een goede integratie met het vmbo-beroepsgericht.

9 8 Locatie Esdoorn Er zijn 24 lessen bezocht, waarvan twee onvoldoende (8%) bleken te zijn. Er werd goed gebruik gemaakt van de onderwijstijd (95%). Het respect in de les was slechts eenmaal (4%) niet in orde. De uitleg was goed (92%), de taakgerichtheid (96%) en de activering (88%) waren goed. Rekening houden met de verschillen tussen de leerlingen is een aandachtspunt (46% goed), maar tegelijk ligt hier een kans voor een betere invulling. Er werd goed gebruik gemaakt van het spoorboekje; het kop-rompstaart-model zit hier vaak aan vast. Op de locatie Esdoorn was het onderwijs goed en degelijk, maar toch vaak vrij traditioneel. Opmerkingen voor CSG Comenius als geheel: Het viel op dat de dagopeningen die op Mariënburg tijdens het vierde uur gehouden werden, een moment van rust creëerden waardoor de les goed kon beginnen. In de talentstromen was het enthousiasme van zowel leerlingen als leraren groot. In de lessen werd er regelmatig samengewerkt in groepjes met name in het vmbo-beroepsgericht of er werd in tweetallen gewerkt.

10 9 Hoofdstuk 4 Bevindingen vanuit de visitatiecommissie op basis van panelgesprekken Schoolklimaat Door zowel leerlingen als medewerkers worden alle locaties als veilig ervaren. Natuurlijk zijn er wel eens incidenten, maar daar wordt adequaat en onmiddellijk actie op ondernomen. Men behandelt elkaar over het algemeen respectvol. De leerlingen voelen zich gezien. De collegialiteit is groot. Er heerst op de verschillende locaties voldoende rust. Het thuisbasisconcept op Zamenhof is voor de leerlingen herkenbaar en geeft een gevoel van veiligheid. Communicatie en informatievoorziening De communicatie en de informatievoorziening vanuit school (mentor, leraren, zorgfunctionarissen, directie) met ouders is heel goed. Contact vindt plaats door middel van huisbezoeken, persoonlijke gesprekken, mailverkeer, telefoon en weblogs. Ouders waarderen het contact en de informatie. Ze raken steeds meer betrokken bij school doordat meer ouderavonden worden georganiseerd, vaak met speciale thema s en omdat er veel oudercontactavonden worden gehouden. Ook de tien-minutengesprekken worden goed bezocht. De informatievoorziening aan en het betrekken van de ouders bij de maatschappelijke stage (MAS) en nieuwe ontwikkelingen zouden beter kunnen, vinden ouders. Ook de leerlingen vinden de contacten goed, hoewel de informatievoorziening soms beter kan, met name in het geval van lesuitval. De mentoren worden als steunpilaar ervaren, een enkeling slaagt er niet in deze rol goed te vervullen; de leerling kan dan terecht bij een andere leraar. De meeste leerlingen hebben jaarlijks één individueel gesprek met de mentor, een enkeling niet eens één. Dit hangt met name af van de (drukke) bezetting van de mentor. De commissie verbaast zich over deze lage frequentie. De contacten tussen directie en medewerkers zijn goed. De lijnen zijn kort en de communicatie is laagdrempelig. Magister Magister zou gebruikt kunnen worden voor registratie van het huiswerk. Bij gebrek aan klassenboeken o.i.d. komt de juiste informatie niet altijd goed over. Ook bij ziekte zou registratie van het huiswerk in Magister handig zijn voor zowel leerlingen als ouders. Ouders kunnen op die manier hun kind beter begeleiden. Inlogproblemen met Magister of dyslexieprogamma s dienen snel en adequaat opgelost te worden. Ook zou er wellicht meer aandacht besteed moeten worden aan planning. Ouders zouden meer inzicht willen hebben in de analyse van cijfers. Structuur Over de structuur van de organisatie, met name over de structuur in vakgroepen zijn leraren goed te spreken. De organisatie van vakgroepen per locatie werkt goed. Op Zamenhof wordt nu ook in de onderbouw goed gewerkt met kleine kernteams. De leerlingen willen graag meer structuur en orde in de les, beter en eerder informatie over lesuitval, eenduidigheid van regels over de hoeveelheid en normering van toetsen, eenzelfde hantering van regels binnen school. Een betere verdeling van het huiswerk in relatie met de lengte van de schooldagen zouden de leerlingen prefereren. De leraren houden niet echt rekening met de hoeveelheid huiswerk die de leerlingen voor diverse vakken opkrijgen. Differentiatie Het dringt steeds meer door dat er verschil gemaakt moet worden in aanpak en didactiek van havo- en atheneumleerlingen. Interne differentiatie in havo/atheneum noemen leraren veelal niet (goed) mogelijk vanwege de grootte van de klassen of omdat men niet goed weet hoe men didactisch echt kan differentiëren. De docenten beginnen te beseffen dat het grote verschil tussen het SE- en het CEcijfer niet per definitie een teken van goed onderwijs is en dat dit verschil kleiner moet worden. De

11 10 inzet van bovenbouwdocenten in de onderbouw en andersom levert positieve leermomenten op. Toch lijkt er in de atheneumklassen onvoldoende prikkeling dan wel uitdaging van de leerlingen te zijn. De aansluiting vanuit het voortgezet met het vervolgonderwijs komt te weinig in beeld. De leerlingen kunnen de link tussen de gegeven vakken en hun toekomst niet (goed) leggen. Betekenisvol onderwijs komt hier en daar naar voren, maar de term is nog te diffuus. Differentiatie in de lessen wordt onder andere door de onlangs afgestudeerde docenten goed aangepakt. Zij trainen anderen hierin. Kwaliteit docenten en lessen De kwaliteit van de leraren wisselt sterk, vinden leerlingen en ouders. Daar waar geen orde wordt gehouden en te weinig structuur in de les is, wordt het minste geleerd. De kwaliteit van de leraar beïnvloedt daarom direct de kwaliteit van de les. Een leraar die goed uitlegt en orde houdt, is een goede leraar, vinden de leerlingen. Er bestond voorheen een mogelijkheid voor coaching, maar door bezuinigingen is de intervisiegroep voor eerstejaars leraren opgeheven en is het 360- gradenreflectiebeleid gestopt, menen leraren. Nieuwe leraren hebben wel een buddy en dat werkt goed. Men kijkt steeds meer bij elkaar in de les. Leraren staan hiervoor open. Functioneringsgesprekken worden niet overal even intensief en consequent gehouden, hoewel dit door de koppeling van verscheidene (digitale) systemen beter in de gaten gehouden zal kunnen worden. Bij het niet goed functioneren van nieuwe leraren wordt meestal snel ingegrepen. Coaching van al zittende leraren is geen gegeven. Een enkeling krijgt feedback door school-videointeractie. Tussen vmbo-beroepsgericht en praktijkonderwijs worden pedagogische vaardigheden uitgewisseld in de LO-sectie. De eerste stappen hiertoe worden ook in de andere secties gezet. De kwaliteit van de lessen hangt veelal af van de kwaliteit van de docent. Niet iedereen legt even goed uit. Huiswerk maken in de les wordt als positief ervaren door de mogelijkheid van het stellen van vragen. Er wordt regelmatig samengewerkt, waardoor de leerlingen van elkaar leren. Het spoorboekje wordt regelmatig op het bord gezet in het vmbo-beroepsgericht en mavo. De didactiek van de les is tijdens studiedagen regelmatig een item: de Ideale Les, lesobservaties en het gebruik van kop-romp-staart-model in de les, evenals het spoorboekje. Schoolorganisatie Bijlessen: Voor enkele vakken zijn er mogelijkheden voor bijlessen. De informatievoorziening hierover kan beter. Door bijlessen op verschillende tijdstippen op de locatie Esdoorn te organiseren, zouden voor leerlingen bepaalde problemen opgelost kunnen worden. Zij kunnen dan meerdere bijlessen volgen in plaats van een keuze te moeten maken. Ouders en leerlingen verwachten een actievere houding van de leraren in een verplichting voor bijlessen. De huiswerkbegeleiding op Mariënburg is niet gericht op de vakinhoudelijkheid. Als hier vraag naar is, hangt er een prijskaartje aan doordat dit extern georganiseerd is. Aansluiting mavo-havo: De aansluiting van het eigen mavo op het havo is goed. Er is een mavo+klas met extra lessen Nederlands en wiskunde. Afstroom: Door goed gebruik van de plaatsingswijzer en goede communicatie met de basisscholen is er minder afstroom. Na januari vindt er in klas 2 geen afstroom meer plaats. Sector Techniek vmbo-beroepsgericht: Deze sector is nog levensvatbaar, maar samenwerking wordt gezocht met Piter Jelles. Het gebruik van ICT Er is veel ingezet op ICT, met name tablets. Op de locaties is men gemotiveerd om te werken met tablets en om meer ICT te gebruiken in lessen, maar men heeft nog behoefte aan scholing. Dit betreft scholing in hoe men met de middelen omgaat als ook scholing in de nieuwe mogelijkheden van de integratie van ICT in het onderwijs, een andere manier van lesgeven, meer benutten van internet en de mogelijkheden daarvan in de les. Er dienen nog veel toepassingen/apps voor de tablets aangeschaft te worden en het gebruik hiervan moet in de hele school mogelijk zijn. De hardware moet goed werken om frustratie te voorkomen. Hieraan dient wellicht meer aandacht besteed te worden dan wel

12 11 er moeten mogelijk middelen vrijgemaakt worden. Indien de examens digitaal worden afgenomen, zal niet goed werkende apparatuur een struikelblok gaan vormen. Een kopgroep stimuleert het gebruik van ICT. Met name in het vmbo-beroepsgericht en praktijkonderwijs zal visualisering van het onderwijs goed werken, menen leraren en schoolleiders. Talentstromen De leerlingen en leraren zijn enthousiast over de (meeste) talentstromen en men put er energie uit. De algemene stroom (Experience) voldoet meestal, behalve wanneer een leerling niet voor de algemene talentstroom gekozen heeft. De talentstromen in leerjaar 1 & 2 worden (nog) niet voldoende doorgezet naar hogere jaren. Wat doen bijvoorbeeld leerlingen die Cambridge English hebben gevolgd, in de bovenbouw? Wordt voldoende gebruik gemaakt van de inmiddels verworven vaardigheden van de leerlingen? Het enthousiasme en de motivatie van zowel leraren en leerlingen zou doorgezet kunnen en moeten worden. De kosten van de talentstromen lijken voor de meeste ouders niet een probleem te zijn, maar kortingsmogelijkheden zouden ouders wellicht over de streep trekken en dit zou talentvolle leerlingen meer kansen bieden. Voorlichting kan beter en met name is het verbeteren van keuzemogelijkheden een kans. De leerling moet meer kansen krijgen om de talentstroom van zijn keuze te volgen. Vernieuwingen In het praktijkonderwijs staat een ombuiging, een nieuw model op stapel, de proeftuin op weg naar vraaggestuurd onderwijs. Daarmee is al proefgedraaid en iedereen is er enthousiast over. De combinatie van praktijkonderwijs en vmbo-beroepsgericht heeft goed uitgepakt. Digitale systemen zijn aan elkaar gekoppeld waardoor een beter inzicht in een aantal zaken mogelijk is, op het gebied van financiën, van verzuim, van gesprekkencycli. Door samenwerking met andere scholen hoopt CSG Comenius geld te kunnen besparen, bijvoorbeeld met een gezamenlijk inkoopbeleid. Dit zijn goede ontwikkelingen, waardoor de school beter inzicht in allerlei processen krijgt. Identiteit De identiteit is niet voor iedereen een issue. Een aantal docenten is zelf niet christelijk en draagt daarom de christelijke identiteit niet actief uit. Ook een (groot) aantal leerlingen is niet christelijk. De ouders hebben veelal welbewust voor een christelijke school gekozen vanuit het idee dat waarden en normen daar beter uitgedragen worden. Sommige ouders vinden dat de christelijke identiteit meer uitgedragen zou moeten worden, niet-christelijke ouders vinden het voldoende zoals het is. De directie neemt in een aantal zaken wel vanuit een christelijke visie bepaalde besluiten, maar draagt de achterliggende gedachte bij deze besluiten wellicht te weinig uit. De leerlingen krijgen naar hun gevoel buiten de dagopeningen niet veel mee van de christelijke identiteit. Er heerst respect voor elkaars geloof. Op Zamenhof wordt door de leerlingen onderling nog teveel gevloekt en gescholden. Zorg De zorg wordt door de werknemers van CSG Comenius als zeer goed gezien en ervaren. Ook de ouders zijn zeer goed te spreken over de zorg vanuit school. Door bezuinigingen wordt het budget voor zorg kleiner en door grotere klassen wordt de zorgvraag groter. De vraag is of het hoge budget in het verleden niet te maken heeft gehad met keuzes die de school gemaakt heeft. Staat de school niet teveel bekend als een zorg -school waar je dus leerlingen met problemen naartoe stuurt? Of is het mogelijk om ouders zoals op andere scholen vaak gebeurt vanuit hun zorgverzekering bepaalde zorg te laten betalen? De contacten met Rebound zijn goed. De zorg op Mariënburg is meer individueel op de leerling gericht, terwijl de zorg op Zamenhof vooral docentgericht is. Daar is de begeleiding gericht op het effect van docentgedrag op een leerling. Is de leraar zich dat bewust?

13 12 Roosters en lesuitval Roosteren op Mariënburg is lastig vanwege de talentstromen en vanwege de vakkenpakketkeuze in de bovenbouw. Op alle locaties ligt de prioriteit bij het maken van goede roosters voor leerlingen en niet voor docenten. Op de locaties Zamenhof en Esdoorn zijn de leerlingen en ouders tevreden over de roosters. Invulling van lesuitval door stipdocenten wordt (meestal) als positief ervaren. De leerlingen willen graag een goede inhoudelijke invulling van de stipuren. Doorgaande leerlijn De keuze voor de onderbouw en bovenbouw op één locatie heeft goed gewerkt. De doorgaande leerlijnen zijn verbeterd. De overdracht en informatievoorziening tussen onder- en bovenbouw is verbeterd. De betrokkenheid is groter. Personeel De zogeheten tijdelijke schil van docenten vindt men een probleem, met name in de kleinere teams. Secties worden soms uitgekleed, men moet weer wennen aan nieuwe docenten en extra energie inzetten om nieuwe docenten te begeleiden. De tijdelijke schil moet zoveel mogelijk gespreid over de locaties gerealiseerd worden. Hoewel door de directie ook keuzes gemaakt worden om mensen in vaste dienst aan te nemen, zouden de collega s dit nog vaker willen zien. Nieuwe docenten vinden inzet op andere locaties niet altijd vervelend. Voor hen is het feit werk te hebben belangrijker dan waar ze werk hebben. De commissie zet vraagtekens bij deze aanpak. Is die niet te riskant? Het OOP voelt zich gewaardeerd, de directie spreekt vol lof over de flexibiliteit van het OOP. Het contact met de leerlingen is goed. De overlegsituatie verschilt per locatie. Inzet voor andere taken dan de oorspronkelijke taak vindt men soms moeilijk en geeft een grotere werkdruk. Het contact met de teamleider OOP is goed, maar men zou soms eerder bij zaken betrokken willen worden. Aan het verminderen van overuren wordt gewerkt. De conciërges ervaren het wegwerken van het aantal overuren als een praktisch probleem. Het personeel noemt de bereidheid van docenten om te leren en te vernieuwen over het algemeen in voldoende mate aanwezig. Huisvesting In de gebouwen zijn hier en daar knelpunten. De locatie Esdoorn is een oud gebouw. Er is al veel vernieuwd en wellicht zijn daar in de toekomst nog meer mogelijkheden voor. De leerlingen zouden graag meer zitplekken in de kantine willen en buiten bankjes en meer fietsenrekken. De huidige plek voor rokers wordt op de locatie Esdoorn als onaangenaam ervaren. Op Zamenhof worden de toiletten als een probleem ervaren. Ze zijn snel vies en de regels omtrent toiletbezoek werken niet. Ook de ruimte bij de kluisjes is te krap, de ramen kunnen niet open en de temperatuurverschillen zijn soms erg groot. Op Mariënburg en Zamenhof zijn vluchtplannen lastig uit te voeren. Zamenhof zit optimaal bezet en de locatie Esdoorn is eigenlijk te vol. Imago CSG Comenius heeft een goede naam in de regio. Leerlingen en ouders voelen zich hier thuis. Men waardeert de zorg en begeleiding. De lijnen zijn kort en direct. Er wordt goed en tijdig omgegaan met verzuim en ziekte van leerlingen. De talentstromen zijn trekkers, maar men is soms teleurgesteld in de plaatsing in de talentstroom. De omgangsvormen vindt men goed. Voor de precieze inhoud van de gesprekken verwijst de commissie naar de bijlagen.

14 13 Hoofdstuk 5 Conclusies en aanbevelingen vanuit de visitatiecommissie Inleiding De visitatie is in een plezierige sfeer verlopen. Er is veel werk verzet, maar het was boeiend. De commissie is gastvrij ontvangen en prima verzorgd, waarvoor dank. De commissie heeft de zelfevaluatie en bijlagen ontvangen. Later is deze informatie nog aangevuld met verschillende onderdelen en is de website bezocht. De commissie heeft 133 reguliere lessen bezocht en zeven lessen in de talentstromen, elf panelgesprekken gevoerd, twee keer een gesprek met het CMT gehad en op de drie locaties een gesprek gevoerd met de locatiedirectie. De zelfevaluatie was voldoende om te kunnen spiegelen, maar de commissie miste een sterkte-/zwakteanalyse. De respons op de onderzoeken onder leerlingen en ouders was niet zo groot. De commissie miste ook onderzoeken vanuit het personeel. De taak van de visitatiecommissie is adviezen aan school te geven. De school is eigenaar van het visitatierapport en ze mag ermee doen wat ze wil. Conclusies Schoolklimaat Het schoolklimaat is over het algemeen goed. Op alle locaties heerst een goede sfeer, de leerlingen noemen de situatie veilig, de rust op de locaties is in orde. Tijdens de lessen en de rondgang in school kan het gedrag als respectvol benoemd worden. Zorg De zorg is een sterkte van de school, de positie van de mentor is goed en wordt goed vertaald, de positie van de tweedelijns functionaris en ondersteuning is duidelijk en helder genoeg, met dyslexie wordt doeltreffend omgegaan. Leefstijl, de manier van leven met elkaar: de informatie en aanpak komt goed terecht. Het Zorg Advies Team functioneert goed, de begeleiding van de leerlingen met een rugzak ook. Identiteit Overal is aandacht voor de dagopening. De vraag is of de medewerkers voldoende ruimte vinden voor de eigen invulling ervan. De identiteit kan vooral versterkt worden in de praktijk door de uitstraling en de benoeming van wat je aan het doen bent, zodat het herkenbaar is voor iedereen. Een belangrijk punt in de lijn van de hele school zoals genoemd door de centrale directie is geloven in talenten. Dit is goed te verbinden met de identiteit. Dit vraagt echter om gerichte aandacht om dit te blijven benoemen en herkenbaarder te maken in de school. Huisvesting De schoolgebouwen bieden een goede huisvesting, voor de een meer dan voor de ander. Mariënburg en Zamenhof zijn locaties met een sluipdoor-kruipdoor karakter. Commissieleden werden uitstekend geholpen bij het vinden van hun weg, ook door leerlingen. Het gebouw van de locatie Esdoorn was duidelijk. Huisvesting is daar momenteel voldoende adequaat en voor gebruikers duidelijk genoeg. Na enige tijd vindt iedereen zijn weg wel. Communicatie De communicatie tussen school en huis is duidelijk en snel, mailverkeer is een goed middel en wordt door iedereen geaccepteerd. De leerlingen zijn niet altijd tevreden, ze willen sommige dingen graag

15 14 eerder horen, bijvoorbeeld lesuitval aan het begin van de dag. Leraren zijn ook iets minder tevreden, ze willen vooral de motieven achter bepaalde maatregelen weten. Ouders willen graag meer bij de school betrokken worden, met name op het gebied van vernieuwingen. Personeel Een pluspunt is dat de onbevoegdheid is teruggedrongen. De bekwaamheid wordt meestal als voldoende beoordeeld in lessen en contacten. De doelstelling van school om meer te excelleren is nog niet in voldoende mate gerealiseerd, maar het pedagogisch elan bij het vmbo-beroepsgericht werkte aanstekelijk. Er is sprake van een tijdelijke schil in personeel. Spreiding van deze tijdelijke schil over de locaties is noodzakelijk, zeker wanneer een team in opbouw is. De begeleiding en de zorg moet in stand worden gehouden, dat is een kracht van de school en dit moet niet teveel verzwakken. Het personeel is in voldoende mate bereid om te leren en zich in te zetten voor vernieuwing. Lessen De lessen zijn vaak degelijk, traditioneel. Dit kan een kracht zijn (ouders hebben hier vertrouwen in), maar dit kan ook een risico zijn, wanneer je te routineus met je lessen omgaat. Een goed punt vond de commissie dat de beleving van de leerlingen in het vmbo-beroepsgericht bij de lessen goed was, er werd veel aandacht aan besteed door de leraren. Hier en daar was sprake van betekenisvol leren. Dat kan nog meer over de hele breedte van de school. De commissieleden die de lessen in v-mbo in bedrijf bijwoonden, waren daarover zeer positief. OOP Er wordt goed en gedreven gewerkt. Het OOP geeft aan gewaardeerd te worden. Dit personeel voelt zich erg verbonden met de locatie. Het contact met de leerlingen op de locatie en met de buurt is aanwezig. Conciërges zijn huisvaders die op locatie goed functioneren. Een aandachtspunt is het terugdringen van de overuren; op schoolniveau wordt daar aan gewerkt, maar hier is meer zorg voor nodig. Structuur Overal op de locaties is de structuur in orde. Dit geldt ook op het centrale niveau. Vakgroepen hebben een duidelijke positionering gekregen. Dit is ook voor de waardering van het leraarschap helder. De aansturende rol van de leiding is duidelijk en vaak goed herkenbaar. Compliment voor Zamenhof, waar het veranderingsproces prima tot stand is gekomen. De locatie Esdoorn heeft een goede teamopbouw en hopelijk krijgt deze lijn veel kansen. Adviezen en aanbevelingen De zelfevaluatie De bespreking van de zelfevaluatie kan verdergaand plaatsvinden in school, zodat je draagkracht creëert en er het visitatierapport aan kunt verbinden. Personeel Zorg dat de tijdelijke schil van personeel goed gespreid wordt over de locaties. Houd goed in de gaten dat het teamgevoel in stand moet blijven daar waar het team net begonnen is. Dit moet geborgd worden. Er moet daarom niet teveel geschoven worden. Zorg ook in het havo/atheneum voor een regelmatige uitvoering van de gesprekkencyclus (inclusief functioneringsgesprek). Talentstromen De talentstromen bieden kansen tot uitdaging en betekenisvol onderwijs. De belofte van keuzemogelijkheden (zoals ouders die ervoeren) werd niet voldoende waargemaakt. Talent is ook bij

16 15 personeel goed aanwezig, maar dit kan meer benut worden. Neem de vaardigheden die de leerlingen in de talentstromen hebben ontwikkeld, serieus en maak hiervan gebruik in de bovenbouw. Maak van de talentstromen een meer doorgaande leerlijn. Het gebruik van ICT Er is sprake van enige vernieuwing, maar de commissieleden hebben deze betrekkelijk weinig in de toepassing gezien. Er werden af en toe tablets gebruikt, maar de commissie zag weinig lijn in de uitwerking in de lessen. Het gebruik van ICT kan daarom op alle locaties beter. De ontwikkelingen zijn goed in gang gezet, maar er dient voldoende aandacht te zijn voor het goed functioneren van hardware en software om frustratie te voorkomen. In de lessen kunnen de tablets meer functioneel ingezet worden. Meer gebruik van ICT-middelen visualiseert de te leren stof beter met positieve resultaten als effect. School het personeel in het didactisch gebruik van tablets. Deze zijn net een aantal weken in gebruik. Algemeen Werk een doelstelling als betekenisvol leren uit op alle locaties. Benut Magister beter voor het huiswerk en voor een transparanter cijferregistratie. Los inlogproblemen met voorrang op. Opeenhoping van huiswerk ervaren leerlingen als een probleem. Besteed meer aandacht aan een goed overzicht van de verdeling over de week. Op alle locaties is het nodig meer uitwerking te geven aan differentiatie in de les. Zorg voor concrete instructies en werkwijzen, ook vanuit vakgroepen en bied aanvullende scholing, mogelijk verzorgd door eigen docenten. Organiseer meer intervisie bij docenten. Mariënburg De lessen waren veelal degelijk, soms routineus. Er waren geen excellente lessen. Om te excelleren moet de kwaliteit van de lessen verhoogd worden door middel van meer uitdaging en prikkeling van de leerlingen en door middel van didactische differentiatie. De leerlingen moeten meer geactiveerd worden. Neem de profielen van de havo-/atheneumleerlingen echt ter hand en werk die gegevens concreet uit voor toepassing in de lessen. Het gebruik van het kop-romp-staart-model en het spoorboekje kan een betere structuur aan de les geven. Neem een voorbeeld aan vmbo-beroepsgericht en mavo. Kijk goed naar de prestaties van het schoolexamen en erken het verschil SE-/CE-cijfer als een probleem. Doe als docent meer aan zelfreflectie. Zamenhof De leerlingen moeten nog meer geactiveerd worden. Er moet meer rekening gehouden worden met de verschillen tussen de leerlingen en de capaciteiten van de leerlingen, met name in de avo-vakken. Locatie Esdoorn Er moet meer rekening gehouden worden met de verschillen tussen de leerlingen. Ondanks goed en degelijk onderwijs worden de lessen vrij traditioneel gegeven. Dit moet meer vernieuwend en meer betekenisvol. Slotopmerking Een deel van de commissie is aanwezig geweest bij de vorige visitatie (rapport 23 november 2009). Tijdens de huidige visitatie is een opmerkelijke verbetering geconstateerd voor Zamenhof en de locatie Esdoorn ten opzichte van de vorige keer. Dat betreft de organisatie en de aansturing door de leiding

17 16 op Zamenhof en de aandacht voor het verbeterde onderwijsproces in het vmbo-beroepsgericht. Voor de locatie Esdoorn heeft dat te maken met de concentratie van het mavo op één locatie en de positieve teamontwikkeling daar. Voor het havo-atheneum is de verbetering nog niet goed zichtbaar. De organisatie is op zich duidelijk. Aan de profielen voor de havo-leerling en de atheneum-leerling is gewerkt, maar in de lessen is de uitwerking nog niet herkenbaar.

18 17 Bijlagen

19 18 Bijlage 1 Verslag van gesprek met het CMT van CSG Comenius Datum: 1 oktober 2012 Aanwezig: Visitatiecommissie: alle leden (Derwent Christmas: later) CSG Comenius: de directievoorzitter, locatiedirecteur mavo locatie Esdoorn, locatiedirecteur havo/atheneum Mariënburg. Door een misverstand niet aanwezig: locatiedirecteur vmbo-beroepsgericht en praktijkonderwijs Zamenhof. Hoe staat Comenius als geheel in het omringende veld? Wat zijn de sterke en zwakke kanten? Er wordt een korte blik op de geschiedenis geworpen: De afgelopen jaren is een schift gemaakt in huisvesting van zes naar drie locaties. Dit heeft veel voeten in de aarde gehad. Vijf à zes jaar geleden was er een grote terugloop in leerlingen. Ook moest er veel gebeuren op onderwijskundig en financieel gebied. Er is een splinternieuw gebouw gekomen, namelijk Zamenhof. Mariënburg heeft deels nieuwbouw gekregen. Dit is een grotere verbetering, binnenkort wordt nog een nieuwe gymzaal geopend. Vier à vijf jaar geleden zijn de talentstromen ontwikkeld. Een paar stromen moeten nog doorontwikkeld worden. Er is veel ingezet op ICT, met name op tablet-onderwijs. Wat betreft de financiën zijn de systemen aan elkaar gekoppeld. Van de interne ontwikkeling is nu veel op een goede manier gestroomlijnd. De laatste puntjes worden op de i gezet. Waar komen de leerlingen vandaan? Veel leerlingen komen uit de regio Leeuwarden. Sinds kort bevindt zich ook een deel op CSG Ulbe van Houten. Deze locatie valt buiten de visitatie. De marktpositie is sterk. De CSG Liudger havo-top is gegroeid in Burgum, in combinatie met de nevenvestiging van Singelland daar. Dit was slechts in kleine mate van invloed in Leeuwarden; de aantallen zijn gecompenseerd in de onderbouw. De onderbouw is breder geworden (in het aantal leerlingen). Ook dit jaar is het aantal met 110 gegroeid. De positie in de regio is behoorlijk verbeterd. De oorzaken hiervan zijn onderwijsvernieuwing, aandacht, kwaliteit en problemen bij Piter Jelles. De doelstelling is niet om veel groter te worden, maar wel beter. Onderwijsvernieuwing heeft een aanzuigende werking. Talentstromen De talentstromen zijn op de locatie Mariënburg vooral gepland op maandagmiddag, op de locatie Esdoorn op dinsdagmiddag. De talentstromen aan de avo-kant zijn ontwikkeld aan de hand van visiestukken, de vmbo-kant op basis van v-mbo in bedrijf. Talentstromen zijn er in de onderbouw. In de talentstroom is veel projectonderwijs, zijn er veel contacten met de buitenwereld, de klassensamenstelling wisselt: deze wordt samengesteld op basis van voorkeur van de leerling. De leerling volgt de stroom twee jaar lang. Na een uitgebreid voorlichtingsprogramma kan er nog een switch gemaakt worden. Er zijn acht talentstromen. Op de locatie Esdoorn worden er vier aangeboden. Muziek en Media & Design zijn nog in ontwikkeling. Het tijdsbeslag omvat drie van de 32 uur die een klas normaal heeft. De talentstroom is gericht op vervolgonderwijs. Niet elk kind heeft de ambitie om een specifieke stroom te volgen. Voor deze leerlingen is er een stroom Experience; deze is breder, algemener, bedoeld voor kinderen die geen keuze kunnen of willen maken. Leerlingprofielen De totstandkoming van de onderwijsverklaring wordt ook gekoppeld aan leerlingprofielen. Kunnen we in de lessen verschillende vaardigheden verwachten in havo en atheneum? De aanleiding voor de onderwijsverklaring is de zwakte van het atheneum De havo presteerde enorm goed, de cijfers op het eindexamen waren extreem hoog, de SE-cijfers laag. Het was niet de bedoeling dat de atheneumleerling op de havo terecht zou komen, dus werd er een profiel geschreven waarin

20 19 stond wat er wordt verwacht van een atheneumleerling. Speerpunt was dat de bejegening van een atheneumleerling anders zou moeten zijn dan die van een havoleerling. De rendementen waren in het atheneum niet optimaal, maar dat wil niet zeggen dat een goede havoleerling ook een goede atheneumleerling is. Dezelfde docenten geven in het atheneum en in de havo les. Wat moet verschil in didactiek dan zijn, vroeg men zich af. Dit werd vastgelegd in de onderwijsverklaring: wat verwachten we in het algemeen van een goede les? De inspectie voert een zigzag-beleid. De onderwijsverklaring beweegt mee met de inzichten van de inspectie. De onderwijsverklaring is vooral bedoeld voor nieuwe docenten en om duidelijk te maken aan ouders wat er van het onderwijs verwacht kan worden. Met de zittende collega s is over het kompas en de profielen uitgebreid gesproken. Er is wel een worsteling met het model door de zittende docenten, maar men staat er nu echt voor open en men kan ermee aan de slag. De docenten zien de noodzaak ervan in mede door het verschil tussen SE- en CE-cijfers. Afstroom Er heerst grote tevredenheid over de havo eindexamencijfers, terwijl de doorstroomcijfers aangeven dat er veel havoleerlingen blijven zitten in bijvoorbeeld havo-3 en nog meer in havo-4 en er is veel afstroom in atheneum-4. Er waren teveel leerlingen in het atheneum die op basis van de informatie en criteria daar nu niet geplaatst zouden zijn. Is het zo dat voorkomen wordt dat er afstroom in de havo plaatsvindt door leerlingen hard te laten werken, zodat alleen de besten doorgaan naar het atheneum? Zit er een groep in het havo die eigenlijk in het atheneum zou moeten zitten? Dit is in mindere mate het geval. De plaatsingsadviezen van de basisscholen zijn hoger dan die van Comenius. Structuur Er is een locatiedirectie, er zijn teamleiders en leerjaarcoördinatoren, coördinatoren onderbouw en bovenbouw. Is er bewust nagedacht over de structuur ten aanzien van de doorgaande leerlijn van klas 1 tot 6, bijvoorbeeld ten aanzien van de aansluiting onderbouw/bovenbouw. Wat is het beleid? De school heeft jarenlang onderbouwlocaties gehad. Dit gaf een knip met negatieve punten. Het beleid is nu om er één coördinator op te zetten. De docenten geven in verschillende leerjaren les, dus bovenbouwdocenten geven ook les in de eerste twee leerjaren. Heeft dit financiële gevolgen? Het aantal onder- of onbevoegden is nu nog geen 10%, maar dit was 30-40%. Het beleid is er nu op gericht om mensen te scholen. Kennis en inzichten van eerstegraadsdocenten geven vaak een andere visie op zaken waarvan andere docenten leren en leveren een goede bijdrage aan bijvoorbeeld projecten. Locatie Esdoorn Dit is een gedateerd gebouw. Wat zijn er nog voor mogelijkheden? Er is wel in het gebouw geïnvesteerd. De mogelijke groei is beperkt vanwege de omvang van het gebouw en er zijn geen uitbreidingsmogelijkheden. De school is oorspronkelijk gebouwd voor 300 leerlingen. De gemeente is niet scheutig met geld en er zal voorlopig geen nieuwbouw komen. De leerpleinen en dergelijke hebben niet echt doorgang gevonden, maar de elementen van de thuisbasis zijn wel gehandhaafd gebleven. Het vinden van een evenwicht hierin is gelukt. Voor de thuisbasiselementen is het gebouw locatie Esdoorn niet geschikt. Het idee van projecten is echter niet losgelaten, want vooral de talentstromen zijn hierin belangrijk. Ook op locatie Mariënburg is het thuisbasisidee in de praktijk niet altijd goed uitvoerbaar; uit nood geboren door het grote aantal leerlingen is de thuisbasis een beetje losgelaten, er is meer een tussenweg gevolgd. ICT Tabletonderwijs: dit is op alle locaties gestart. Is het lokaal ICT nu niet meer nodig? Tabletonderwijs geeft een grotere flexibiliteit. De applicaties werken niet allemaal op tablets, dus het lokaal blijft nodig.

21 20 Er zijn nu 90 (Mariënburg) 90 (Zamenhof) 60 (Esdoorn) tablets op de verschillende locaties. De tablets zijn nu nog een aanvulling op het bestaande leermateriaal. Actieplan De gebouwensituatie is veranderd, er zijn nieuwe initiatieven. De commissie mist een personeelstevredenheidsonderzoek. Er heeft een half jaar geleden een werktevredenheidsonderzoek plaatsgevonden. De respons was relatief laag en men wil dit daarom nog een keer doen. Het OP scoort met name oranje. Dit heeft onder andere te maken met de huisvestingssituatie waaruit men kwam. Er worden nu nog inhaalslagen gemaakt. Er vindt een herstructurering van de teams plaats; alles komt in een rustiger vaarwater. De tevredenheid wordt wel groter, maar het kan nog beter. Kwaliteit van het onderwijs Wordt aan de docenten gevraagd om het eigen onderwijs te verbeteren? Er wordt inzicht gegeven aan de docenten in de toetsresultaten met de vraag wat ga je daarmee doen. In de talentstromen doet men dit zelf. Men vraagt aan docenten wat er voor acties zouden kunnen worden ondernomen voor verbetering? Dit heeft een behoorlijke toename in de resultaten tot gevolg. Over het verschil SE-CE twijfelt men, want men vindt het goed. Over verandering hierin is nog weerstand bij docenten. Het verschil hierin wordt evenwel door de inspectie niet getolereerd. Men moet hier alert op blijven. CSG Comenius moet op een gegeven moment stoppen met vernieuwing. De tevredenheidscores van docenten en leerlingen zijn goed. Het onderwijs wordt door docenten zelf ontwikkeld in de onderbouw. Risico s Wat zijn de zwakten van de school, wat zijn de risico s? Het gebouw locatie Esdoorn is een risico, het grote aantal leerlingen ook. Een risico is dat de school wil blijven vernieuwen. Daar moeten we op tijd mee ophouden. We moeten tijd nemen om achterom te kunnen kijken. De examenresultaten zijn goed. Is de afstroom een zwakte? De school hanteert de plaatsingswijzer, waaraan nu veel strenger de hand wordt gehouden, dus de op- en afstroom wordt minder. De plaatsingswijzer wordt ook gebruikt in de communicatie met de basisscholen. Bij te lage SE-cijfers zakken er eigenlijk nog meer leerlingen. Is dit niet een zwakte? Zou kunnen. In de financiële administratie wordt alles gekoppeld. Hierdoor is niet alleen beter inzicht in de financiële cijfers, maar ook in verzuimcijfers. De financiële situatie kan een bedreiging zijn, maar er wordt samenwerking gezocht met andere scholen, bijvoorbeeld op het gebied van het inkoopbeleid. Er is veel bezuinigd, maar dit jaar wordt goed afgesloten. Voor 2013 wil men de storm voor zijn. Communicatie De ouders wordt van allerlei zaken via het weblog op de hoogte gehouden. De weblogs worden goed bezocht, ze voorzien in een behoefte. Er is een grote hoeveelheid aan oudercontactavonden. Daar wordt veel aandacht aan besteed, ook aan ouderraden. De ouders worden meer bij de talentstromen betrokken door bijvoorbeeld iets te vertellen over hun beroep. Identiteit Tweemaal per jaar organiseert de identiteitscommissie een activiteit in dit kader, bijvoorbeeld een lezing geïnitieerd door het CMT. Nadere invulling wordt gegeven door de identiteitscommissie. Aan het begin van het jaar en later in het jaar komt er een lezing. Per locatie wordt een gekozen thema verder uitgewerkt met een eraan gekoppelde activiteit. Op de internationale dag van de vrede was er een wandeling met havo/vwo langs bepaalde gebouwen, kerken, moskee, orthodoxe gemeenschap etcetera en met deze gemeenschappen is gesproken. Uit alle onderzoeken blijkt dat de leerlingen weinig merken van de identiteit. Ze hebben niet goed in de gaten dat ze op een christelijke school zitten. De meerwaarde blijkt uit gesprekken met ouders, bijvoorbeeld over moskeebezoek; dat levert een dialoog op. Identiteit is niet het doel, maar onderweg wordt er over gesproken.