Tussentijds kwaliteitsonderzoek bij

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Tussentijds kwaliteitsonderzoek bij sbs Bommelstein Plaats : Heerhugowaard BRIN-nummer : 01LP Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 19 maart 2012 Rapport vastgesteld te Leeuwarden op 25 april 2012

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 11 pagina 3 van 11

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 19 maart 2012 een tussentijds kwaliteitsonderzoek (tko) uitgevoerd op sbo Bommelstein te Heerhugowaard naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 13 september 2010 stelde de inspectie tekortkomingen vast in het onderwijsleerproces. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 17 november De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. In het kader hiervan voert de inspectie nu een tussentijds onderzoek uit om na te gaan in hoeverre de in het toezichtplan opgenomen tekortkomingen zijn opgeheven en aan de afspraken is voldaan. Toezichthistorie Bij het kwaliteitsonderzoek in september 2010 werd vastgesteld dat de school zich vooral kon verbeteren in het planmatig en opbrengstgericht werken op zowel school-, groeps- als leerlingniveau. Tekortkomingen lagen met name in het werken met ontwikkelingsperspectieven als instrument om opbrengstgericht te werken. Ook waren er tekortkomingen in het leerstofaanbod, de onderwijstijd, de zorg en begeleiding en de kwaliteitszorg. De school heeft het verbeterproces voortvarend aangepakt. Dit bleek onder andere uit het voortgangsgesprek dat de inspectie met het bestuur, de directie en de intern begeleider van de school voerde op 28 juni Vrijwel alle afspraken waren grotendeels nagekomen. Onderzoeksopzet De onderzoeksopzet is gebaseerd op de afspraken die in het toezichtplan zijn opgenomen. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij de inspectie in alle groepen is geweest en gesprekken heeft gevoerd met de directie en de intern begeleider. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, onderwijstijd, begeleiding, zorg en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2011 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 5 van 11

6 pagina 6 van 11

7 2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2011 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.4 De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.5 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. 7.3 * (SBO) De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief vast. 5 pagina 7 van 11

8 Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.7 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. 2.2 Beschouwing Algemeen beeld Het verbeterproces op sbo Bommelstein verloopt voorspoedig. Rode draad in dit proces is het werken met ontwikkelingsperspectieven als sturend instrument om planmatig aan de verhoging van de leeropbrengsten te werken. Ook heeft de school haar zorgbeleid verder uitgewerkt. De school trekt in dit proces samen op met de naastgelegen sbo De Witte Raven, van het bestuur De Blauwe Loper. Beide scholen worden door één directeur aangestuurd, aangezien de besturen van beide scholen voornemens zijn de scholen te laten fuseren. De intern begeleiders weten elkaar te stimuleren en samen met de directeur hun teams mee te krijgen in de veranderingen. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten De inspectie is op dit moment nog niet in staat om op basis van de ontwikkelingsperspectieven te beoordelen of de leeropbrengsten in lijn zijn met de mogelijkheden van de leerlingen. Zij geeft dan ook geen oordeel over de resultaten van de school. Uit de eigen opbrengstenevaluatie van de school rijst het beeld dat een deel van de leerlingen zich nog niet conform het voor hen opgestelde perspectief ontwikkelt. Deze opbrengstevaluatie betreft nog slechts een eerste ronde en het is zaak om na te gaan of de verbetermaatregelen de opbrengsten verhogen, maar ook om de kwaliteit en haalbaarheid van de opgestelde ontwikkelingsperspectieven nog scherper te evalueren. De school constateert zelf dat het grootste deel van de leerlingen wel conform verwachting uitstroomt naar het voortgezet onderwijs. Ook de sociale opbrengsten beoordeelt de inspectie nog niet. De school volgt de sociaal-emotionele ontwikkeling van al haar leerlingen met een landelijk genormeerd instrument. De inspectie heeft echter voor de specifieke sbo-leerlingenpopulatie nog geen beoordelingsnorm vastgesteld. Ontwikkelingsperspectieven en zorg en begeleiding. De school stelt voor al haar leerlingen een ontwikkelingsperspectief op, met een uitstroomverwachting aan het eind van de basisschool en tussendoelen voor het komende (half) jaar voor de vier leergebieden technisch en begrijpend lezen, rekenen en wiskunde en spelling. Zij baseert zich hierbij op een combinatie van gegevens: het IQ van de leerling, belemmerende en bevorderende factoren en eerder behaalde toetsresultaten. Hoewel de inspectie bij een aantal perspectieven nog enkele onlogische of onzorgvuldige elementen constateerde is zij positief over de ontwikkeling die de school hierin heeft doorgemaakt. pagina 8 van 11

9 De ontwikkelingsperspectieven worden gebruikt om het leerstofaanbod in te plannen, alsmede om te bepalen of leerlingen extra zorg nodig hebben. Ook wat dit laatste betreft zit de school nog in een zoekproces. Het lijkt erop dat de criteria die zij hanteert om te bepalen of een leerling een zorgleerling is, op dit moment aan de scherpe kant zijn: al bij een achterstand van één dle ten opzichte van het opgestelde tussendoel wordt een handelingsplan opgesteld, wat soms resulteert in een grote hoeveelheid handelingsplannen per groep. Dit roept de vraag op of het haalbaar is om deze plannen ook daadwerkelijk uit te voeren. De analyse van de problematiek is over het algemeen voldoende uitgewerkt. Ook heeft de school een inzichtelijke systematiek ontwikkeld om de analyses van methodegebonden toetsen, die leerkrachten structureel uitvoeren, eens per half jaar naast die van methodeonafhankelijke toetsen te leggen en daaruit conclusies te trekken voor het vervolg van het onderwijsleerproces. Leerstofaanbod tot en met groep 8 en onderwijstijd Uit de toelichting door de intern begeleider en de groepsadministraties blijkt dat de werkwijze met ontwikkelingsperspectieven een meer planmatige en opbrengstgerichte houding van het team teweeg heeft gebracht. Leerkrachten zijn zich ervan bewust dat zij door het inplannen van de leerstof aan de hand van groepsplannen invloed uitoefenen op het niveau van de leerresultaten. Daarbij hanteert de school nu als uitgangspunt dat alle leerlingen in principe het aanbod tot en met het niveau van groep 8 krijgen aangeboden. In de verwerking en beheersingseisen differentieert de school, al naar gelang het niveau van de leerling. Verder heeft de inspectie vastgesteld dat de beschikbare onderwijstijd nu voldoende efficiënt wordt gebruikt, met name ook vóór en na de pauzes. Schoolklimaat De inspectie stelde bij het onderzoek in september 2010 vast dat de omgang van de leraren met de leerlingen en de zorg van de leraren voor een positieve omgang van de leerlingen onderling al van voldoende kwaliteit was. Het veiligheidsbeleid, gericht op het voorkomen en afhandelen van incidenten in en om de school, was echter nog niet geformuleerd en vastgelegd in documenten. Ook had de school geen inzicht in de veiligheidsbeleving van de leerlingen en leraren, bijvoorbeeld aan de hand van gerichte vragenlijsten. De inspectie heeft bij het voortgangsgesprek d.d. 28 juni 2011 vastgesteld dat in deze omissie inmiddels is voorzien, waarmee ook het aspect schoolklimaat als geheel nu als voldoende wordt beoordeeld. Kwaliteitszorg Eén indicator beoordeelt de inspectie bij dit tussentijds kwaliteitsonderzoek nog als onvoldoende. Dit betreft de planmatigheid waarmee de school aan haar verbeteractiviteiten werkt. Hoewel duidelijk is dat het verbeterproces voortvarend wordt aangepakt en alle elementen uit het plan van aanpak zijn opgepakt, maakt de school slechts heel globaal inzichtelijk hoe de voortgang verloopt. Het is zaak om op basis van gerichte analyse een inzichtelijke voortgangsevaluatie bij te houden en vast te leggen wat al bereikt is en waar de school zich nog verder in wil ontwikkelen. Ook verbeteractiviteiten die zijn benoemd in de opbrengstenevaluatie zouden verwerkt moeten worden in een bijgesteld plan van aanpak of schoolontwikkelingsplan. pagina 9 van 11

10 Over de borging van verbeteractiviteiten is de inspectie positief. Eens per zes weken worden bij alle leerkrachten lesobservaties uitgevoerd door de directie of de intern begeleider met behulp van een vaste kijkwijzer. Verder worden alle verbeterafspraken (digitaal) vastgelegd en heeft de directeur in de planning om deze jaarlijks te evalueren. Uit de groepsbezoeken blijkt duidelijk dat leerkrachten volgens vastgestelde afspraken werken. De visie op het onderwijs ter bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, ten slotte, heeft de school in voldoende mate vastgelegd en uitgewerkt, al kan dit nog aan kracht winnen door een nog concretere vertaling naar de dagelijkse praktijk in de verschillende groepen. pagina 10 van 11

11 3 Toezichtarrangement Kwaliteit De kwaliteit van het onderwijs is op belangrijke onderdelen verbeterd, maar vertoont nog wel enkele tekortkomingen. Het eerder toegekende toezichtarrangement zwak blijft gehandhaafd. Conform de planning in het toezichtplan zal in juni 2012 het onderzoek naar kwaliteitsverbetering (OKV) plaatsvinden. pagina 11 van 11