Technische Universiteit Delft Industrieel Ontwerpen IO1061 Business, Cultuur en Techniek

Transcriptie

1

2 Technische Universiteit Delft Industrieel Ontwerpen IO1061 Business, Cultuur en Techniek PMT-Combinatie voor Philips HealthCare Context Analyse Technologie Groep F 002 (Studio 8) # Steven van den Berg (interview, clusters) # Gittan Blezer (interview, contacten regelen, clusters) # Wolf Botterman (technologiën, tijdlijn, clusters) # Joeri de Graaf (tijdlijn, clusters, roadmap) # Barbara Jongbloed (analyse) # Tim Speelman (interviews, layout, analyse)

3 1 INTRODUCTIE Het doel van deze opdracht is het vinden van een geschikte P/M/T-combinatie voor Philips Healthcare op de consumentenmarkt. Deze opdracht zal worden uitgevoerd in drie fasen, waarvan elk eindigt met een verslag. 1 We beginnen met een bepaling van de technologische context. We richten ons hierbij voornamelijk op de technologische ontwikkelingen. Aan de hand van onze bevindingen kunnen we samen met experts een verwachting schrijven voor de toekomst. Het product waar wij ons op gaan richten is de AED, of Automatische Externe Defibrillator, een apparaat dat bij een hartstilstand gebruikt kan worden om de persoon in nood te reanimeren. Verantwoording voor onze keuze is rechts samengevat. 2 Tijdens deze analyse hebben we contact gehad met verkoopsite aed.nl, enkele medische deskundigen, en Medizon, een importeur van AED s. Samenvattingen van deze interviews zijn te vinden in bijlage B1 tot B4. 2 INHOUDSOPGAVE 1. Introductie 1 2. Analyse heden 2 3. Analyse verleden 4 4. Verwachtingen toekomst 5 5. Conclusie 7 B1. Interview Cees 8 B2. Interview Petra 9 B3. Interview Ubelien 10 B4. Interview Matthijs 11 [1] Onderzoek van Koster, Berdowski (2009): hartstilstanden buiten het ziekenhuis per jaar. En Cees Thijssen (2011) persoonlijk contact (zie bijlage B1): 70% van de hartstilstanden gebeurt s avonds thuis. Resulteert in grofweg hartstilstanden thuis. [2] Anastasiya Kirichuk, Jessica Jin: Automated External Defibrillator ; 1

4 2 ANALYSE HEDEN In dit hoofdstuk analyseren we met behulp van experts en andere bronnen de technologische context van deze opdracht. We beginnen met een korte inleiding over Philips Healthcare, hartfalen en defibrillatoren in het algemeen. 2.1 Philips Healthcare Philips Healthcare (voormalig Philips Medical Systems) is een tak van de Koninklijke Philips Electronics N.V. die zich bezighoudt met het ontwerpen van producten voor de gehele medische cyclus ( van het voorkomen van ziekten tot de screening, diagnostiek, behandeling en nazorg, thuis of in het ziekenhuis., healthcare.philips.com). Het bedrijf richt zich voornamelijk op de bedrijfsmarkt en minder op de consumentenmarkt. Op dit moment bestaat hun assortiment AED s uit zeven modellen, waaronder één model voor thuis, de HeartStart Home Defibrillator. 2.2 Hartfalen Hartfalen houdt in dat het hart niet het gehele lichaam kan voorzien van genoeg bloed, meestal door het niet werken van een hartkamer. Een deel van de hartspier kan hierdoor afsterven, waardoor het hart minder of helemaal niet meer werkt. Veel voorkomende varianten zijn hartstilstand en het chaotisch trillen van het hart, ook wel ventrikelfibrillatie genoemd. Hartfalen ontstaat in 60 tot 70% van de gevallen door een infarct in de kransslagader. Verder zijn afwijkingen aan de hartkleppen, aangeboren ritmestoornissen, infecties, medicijnen, alcohol, een langdurig hoge bloeddruk en slijtage van de hartspier, veelvoorkomende oorzaken, die voornamelijk bij ouderen voorkomen. In het ergste geval faalt het hart spontaan, en krijgt de persoon in kwestie dus een hartaanval. Dan is er spontaan geen zuurstof meer voor het hele lichaam. Dit kan leiden tot permanente schade aan het hart of de hersenen, en mogelijk zelfs tot de dood. 2.3 Reanimeren Als het hart er acuut mee stopt moet er gereanimeerd worden. Dit gebeurt bijna altijd door middel van hartmassage, en in sommige gevallen past men ook defibrillatie toe. Bij hartmassage moet je dertig keer ritmisch rond de plek waar het hart zit, op de borstkas drukken, en vervolgens twee beademingen doen (richtlijnen verschillen). Bij ventrikelfibrillatie kan men de patiënt defibrilleren, een sterke elektrische schok toedienen, waardoor het hart stopt met chaotisch samentrekken en als het ware opnieuw opgestart wordt, in de hoop dat het normale ritme het weer over neemt. Het apparaat dat hiervoor gebruikt wordt heet een defibrillator. 2.4 Defibrillatoren Een defibrillator, of defib, is een apparaat met de mogelijkheid om een enorme stroomstoot via peddels of zelfklevende elektrodes naar het lichaam te brengen Werking De stroomschokken hebben verschillende energieniveaus voor verschillende toepassingen. Het zijn stappen die oplopen van 100 tot 200, soms zelfs 360 joule Manueel of automatisch In het ziekenhuis en in de ambulance gebruikt men manuele defibrillatoren (afbeelding 2.2). Dit houdt in dat de defib de gemeten activiteit op een ingebouwde monitor weergeeft, zodat de arts met de gewenste instellingen de patiënt kan reanimeren. Omdat een arts vrijwel nooit bij een hartaanval direct ter plaatse is heeft men de de automatische defibrillator ontwikkeld. De werking is in principe hetzelfde als bij de manuele defib, maar in dit geval neemt het apparaat de rol van de expert over, en schrijft dus een behandelingsmethode voor en/of voert deze uit. Automatische defibs kunnen geïmplanteerd worden in het lichaam, zoals een pacemaker (stuurt af en toe de contracties bij), of een ICD (defibrilleert de patiënt in geval van een hartstilstand). Dit gebeurt alleen bij hartpatiënten. De functie van de ICD kan ook op een externe manier toegepast worden, namelijk in de vorm van een vest met ingebouwde automatische defibrillator. De automatische externe defibrillator (AED), zie afbeelding 2.3, is het steeds populairder groeiende apparaat waarmee, met slechts de kennis van leken (dus ook zonder BHV en EHBO cursus, wel aangeraden), duizenden levens gered kunnen worden. Op dit moment heeft een groot deel van de bedrijven en openbare gebouwen al een AED aangeschaft en raken ook steeds meer particulieren geïnteresseerd. (Cees Thijssen, persoonlijk contact, zie B1) 2.5 Automatische Externe Defibrillator (AED) In afbeelding 2.3 is een AED te zien. Dit apparaat analyseert de activiteit van het hart, net als de andere defibs, en stelt vervolgens zelf een behandelingsmethode (defibrillatie of hartmassage) voor. De hulpverlener krijgt gesproken instructies te horen over hoe hij of zij de persoon in kwestie moet reanimeren. Het apparaat stelt zelf vast welk energieniveau het nuttigst is voor de situatie, in geval van defibrillatie. Er zijn twee categorieën onder de AED s: de semiautomatische waarbij de hulpverlener nog wel op een knop moet drukken om een stroomstoot te geven, en volledig automatische defibs waarbij het apparaat zelf de schokt Opbouw van de AED Een AED heeft net als de manuele defib ook peddels of zelfklevende elektrodes, waarmee de hartfunctie gemeten wordt. De meeste peddels zijn tegenwoordig vervangen door de elektrodes, om veiligheidsredenen. De elektrodes kunnen zowel meten als de stroom toevoeren. Naast de peddels/elektrodes bestaat een AED uit een printplaatje met microprocessor, een batterij, een condensator en interactieve onderdelen ( knoppen, speakers, display ). Zie voor een gedetailleerd overzicht figuur 2.4. De hartactiviteit wordt vergeleken met algoritmes, om vast te stellen of er sprake is van een abnormaal hartritme. Door middel van voorgeprogrammeerde protocols bepaalt het apparaat welke behandeling hij voorschrijft (hartmassage of defibrillatie, en in welke mate). afbeelding 2.1 (linksboven) ECG van een gezond hart afbeelding 2.2 (rechts) Manuele defibrillator in het ziekenhuis afbeelding 2.3 (onder) AED met elektroden 2 Vóór het defibrilleren, moet eerst de elektrische activiteit van het hart gemeten worden. Het apparaat maakt een hartfilmpje, ook wel ECG (Elektrocardiogram, zie figuur 2.1), waar een eventuele hartstoornis op te herkennen is. Bij een AED wordt de schok toegediend door een druk op de knop. De stroom omt vrij uit de condensator van het apparaat. Afhankelijk van de kwaliteit van de batterij laadt deze de condensator tussen 7 en 25 seconden weer op. Er wordt

5 afbeelding 2.4 (boven) Overzicht functies AED afbeelding 2.5 (onder) AED in openbare gebouwen elke 2 minuten een nieuwe analyse uitgevoerd om een vervolgbehandeling vast te stellen Verschillende AED s Alle AED s kunnen analyseren en een schok geven wanneer dat nodig. Punten waarin ze verschillen, naast de prijs, zijn echter: Afmetingen en Gewicht Daarnaast moet het apparaat ook van een behoorlijke hoogte kunnen vallen zonder kapot te gaan, een te klein apparaat kan dit niet hebben. (Matthijs Draijer). Ook de bediening moet in geval van stress toch duidelijk zijn. Dit houdt in grote knoppen en een duidelijk display (Cees Thijssen). Voorgaande punten zijn misschien nog op te lossen, maar de grootte van de batterij en het oppervlak van de condensator, zijn knelpunten bij het verkleinen van de AED. Batterijcapaciteit Dit hangt af van de grootte en kwaliteit van de batterij. Ook is het afhankelijk van de eisen die de fabrikant stelt: als de batterij minder capaciteit heeft zal hij vaker vervangen/opgeladen moet worden, maar kan hij ook kleiner en lichter zijn. Aantal zelftests Dit is een door de fabrikant ingestelde frequentie waarop het apparaat een test uitvoert of alle functies nog wel werken. Schokniveau Deze schokken variëren niet veel. Het gaat dan om de verschillende richtlijnen die de verschillende fabrikanten aanhouden. Maar het is niet geloofwaardig dat de ene schok beter is dan de andere (Cees Thijssen). Gesproken instructies, en de mate van vriendelijkheid en helderheid. Een belangrijk punt. De meeste AED s hebben al zeer helder gesproken instructies, maar het volume verschilt nog wel eens. In stressvolle situaties kan de hulpverlener met behulp van de stem gerust gesteld worden. (Matthijs Draijer). Aanwezigheid van een display Er zijn nog niet veel AED s op de markt die een display hebben. Zoals te lezen in zal de extra elektronica niet veel invloed hebben op de prijs, maar het biedt naast auditieve ook visuele ondersteuning, waar fabrikanten wel weer meer voor kunnen vragen. Taalondersteuning Stevigheid, en waterdichtheid Service, ondersteuning en garantie Op deze punten verschillen de westerse fabrikanten van de Chinese firma s. Voor dit type product moet het bedrijf naam hebben opgebouwd, en een goede service kunnen verlenen. De Chinese firma s zijn op dit moment nog niet zo ver. (Matthijs Draijer) Onderhoudskosten en levensduur Het voordeel van dure AED s is te vergelijken met een printer: Een goedkope printer heeft een dure paginaprijs, en een dure printer een goedkope paginaprijs. (Cees Thijssen) Dit is ook meteen de reden dat bedrijven kiezen voor een duurdere variant, en voor privé gebruik meestal een goedkope versie wordt aangeschaft Aanschaf Een AED kost ongeveer tussen de 1300 en de 2200 euro exclusief btw. AED s worden niet vergoed door de verzekering. Bijkomende kosten zijn voornamelijk een cursus om het apparaat te gebruiken (niet verplicht), een verzekering, en een service- en onderhoudscontract (bij sommigen inbegrepen), en voor bedrijven een weerbestendige kast, ook als de apparatuur binnen staat. Het totaal plaatje heeft dus een prijskaartje van 1600 tot 2500 euro aan eenmalige kosten en 50 tot 200 euro aan jaarlijkse kosten. Voor bedrijven is dit een uitgave die nog te overzien valt. Het blijkt een sociale verantwoordelijkheid om over zo n apparaat te beschikken, wat meteen de reden is dat bedrijven een AED aanschaffen. Het is niet verplicht, maar zo n sticker staat wel heel goed op je voordeur. (Ubelien de Weerd: persoonlijk contact, B3) Voor particulieren is dit echter een veel grotere uitgave, en tot nu toe zijn het alleen de rijkere en vaak oudere mensen die een AED aanschaffen, bijvoorbeeld voor op een jacht of in een vakantiehuis Prijsopbouw Qua technologie is een AED niet heel duur (zonder extra kosten zou je hem voor 200 euro of misschien wel minder kunnen verkopen) maar een lange garantieplicht, veel grotere productaansprakelijkheid en bijvoorbeeld de kosten van recalls duwen de prijs behoorlijk omhoog, naast uiteraard research, ontwikkeling en veiligheidstests. (Cees Thijssen: persoonlijk contact, zie bijlage B1) Ook zal het bedrijf een behoorlijke financiële buffer moeten opbouwen voor het geval het apparaat op het cruciale moment niet werkt en de nabestaanden het bedrijf daarvoor aanklagen. Fabrikanten kunnen zich daar niet voor indekken (Matthijs Draijer: persoonlijk contact, zie bijlage B4) AED s in privé gebruik In particulier gebruik is de AED nog minder succesvol dan in openbare ruimtes, simpelweg vanwege de prijs. Ook ziet men vaak de noodzaak er niet van in. Wat tegenwoordig wel steeds vaker gebeurt is dat mensen met een (sport)club, in een flatgebouw of door een vereniging van eigenaren zo n apparaat aanschaft. (Ubelien de Weerd). Door de vergrijzing van Nederland en dus de toenemende kans op hartfalen, zullen steeds meer hartaanvallen thuis plaats vinden. Omdat lang niet iedereen de kans heeft een gedeelde AED aan te schaffen, moet er verandering komen in de aanschafprijs. Er is tegenwoordig een grote generatie oudere mensen die veel geld hebben verdiend, en bereid zijn veiligheid in hun budget op te nemen. (Cees Thijssen) Maar dit geld uiteraard niet voor alle particulieren. Volgens het artikel van Conti (2011) is de AED in particulier gebruik ook minder effectief omdat mensen zonder EHBO-cursus niet weten hoe hartmassage gegeven moet worden. Nog maar enkele AED s bieden hier gesproken ondersteuning voor aan. Onze doelstelling is om er voor te zorgen dat AED s ook in particulier gebruik aantrekkelijk en effectief worden. 3

6 3 ANALYSE VERLEDEN 4

7 5

8 4 VERWACHTINGEN TOEKOMST De verbeteringen die wij verwachten in de komende jaren zijn: Er kan binnenkort een betere evaluatie gemaakt worden van de manier van hartmassage, doordat niet meer de kracht van de hand wordt gemeten, maar het uiteindelijke resultaat, namelijk de bloedcirculatie. Zo komt het minder vaak voor dat er verkeerde feedback wordt gegeven. (Cees Thijssen) Ook komen er AED s (Defibtech Lifeline View) op de markt welke een video scherm hebben ingebouwd welke de instructies kan weergeven. Dit kan de taalbarrière doorbreken waardoor het door iedereen gebruikt zou moeten kunnen worden. Verder zouden de leveranciers (Cees Thijssen) graag een GPS uplink willen waarmee de alarmkamer realtime de locatie van het slachtoffer weet. Dit kan de hulp versnellen onder andere bij publieke gebouwen, of bijvoorbeeld op zee. Ook een communicatie middel met de alarm kamer zou een goede toevoeging zijn. Ook zien de betrokkene de AED graag verkleinen, sommige (Ubelien de Weerd, Medizo) zelfs tot broekzak formaat. Ook kunnen de kosten omlaag door wegwerp AED s te gebruiken, welke uit goedkopere onderdelen bestaan, en een minder lange garantieplicht hebben. Een mogelijk toekomstscenario zou zijn: een service die eens in het half jaar langs komt om de wegwerp -AED te vervangen. Het apparaat wordt vervolgens gerecycled. Op deze manier kost de service misschien wat meer maar de lange garantieplicht van het bedrijf vervalt. 6

9 5 CONCLUSIES We hebben in deze analyse de groeiende vraag beargumenteerd. Kort samengevat: de overlingskans bij een hartstilstand is met een AED ruim 3 keer zo groot dan zonder. En 7 van de 10 hartstilstanden vindt s avonds thuis plaats, waar op dit moment nog de minste AED s aanwezig zijn. Ouderen hebben een hogere kans op hartfalen en door de vergrijzing zal dit dan ook steeds meer voorkomen. We hebben ook de potentie van de AED voor de thuismarkt beargumenteerd: Een AED met gesproken instructies kan door een leek (ook zonder BHV of EHBO) gebruikt worden, waardoor de kans dat er iemand aanwezig is die een leven kan redden veel groter is. Ook blijken er steeds meer senioren te zijn die behoorlijk wat geld hebben. En tot slot hebben we gekeken naar de mogelijke verbeteringen: De AED kan goedkoper, en lichter, al is dit geen makkelijke taak. Ook kan de overlevingskans misschien nog hoger worden, door medisch onderzoek. Eventueel neemt de wegwerp -AED het over, omdat de meeste particulieren het bijna nooit hoeven te gebruiken, en zeker niet vaker dan één of twee keer. Zo zouden de kosten omlaag gebracht kunnen worden. Al met al denken wij dat er een toekomst is voor de Automatische Externe Defibrillator in het thuisgebruik, en hebben wij ideeën over hoe dit aantrekkelijk gemaakt kan worden. Tekstuele Bronnen Astrazeneca: Hartfalen (2011) (bezocht op ) Gezondheidsplein: Hoge bloeddruk (bezocht op ) Surgipoort B.V. en Kempen, R.: Reanimeren (2008) (bezocht op ) Aed.nl (2011) (bezocht op ) The Medical News: Defibrillator Types (bezocht op ) Wikipedia: Defibrillation en.wikipedia.org/wiki/defibrillation (bezocht op ) Lobke: Hartfalen, oorzaken en gevolgen (2006) mens-en-gezondheid.infonu.nl/ziekten/352-hartfalen-oorzaken-en-gevolgen.html (bezocht op ) Wikipedia: Hartfalen nl.wikipedia.org/wiki/hartfalen#symptomen (bezocht op ) Hartaanval.nl: Wat gebeurt er bij een hartaanval (bezocht op ) Rode kruis Vlaanderen: Automatische externe defibrillator (2007) hartveilig.rodekruis.be/hartveilig.net?id=3291 (bezocht op ) Deventer Ziekenhuis: Pacemaker en Interne Defibrillator icd/ (bezocht op ) AED: AED Aankooptips (bezocht op ) Conti, R.C.(2010) Automatic external defibrillator, life vest defibrillator, or both? Pistoia, G.(2009) Battery operated devices and systems from portable electronics to industrial products Interviews Cees Thijssen - AED.nl (11 / 02 / 2011); B1 Petra - ambulance Reinier de Graaf ziekenhuis (15 / 02 / 2011); B2 Ubelien de Weerd - Medizon (importeur o.a. AED s) (15 / 02 / 2011); B3 Matthijs Draijer - Klynisch Fysicus io; Kennemer Gasthuis (15 / 02 / 2011); B4 7

10 B1 INTERVIEW CEES 11 / 2 / 2011 Geinterviewde Cees Thijssen Verkoper AED.nl Interviewers Tim Speelman Samenvatting Volgens Cees zijn er weinig technologische verschillen tussen de AED s die nu op de markt zijn. De meter meet de elektrische activiteit van het hart en bij bepaalde frequenties geeft het apparaat een schok. De batterijen en de extra functies maken het verschil, de schokken niet, al wordt in de marketing de ene schok wel beter genoemd dan de andere. Er zijn onderzoeken naar het effect van de verschillende energieniveaus maar medici zeggen niet dat de ene beter is dan de andere. Philips is op dit moment wel uniek met zijn I toekts voor informatie, waarbij de hulpverlener volledige instructies krijgt hoe hij of zij hartmassage moet toepassen. Maar zo hebben alle AED s hun plus- en minpunten. Er zijn de laatste tijd maar weinig ontwikkelingen. Bij Philips naast een enkele firm-/software update is er niet veel nieuws, bij de rest ook niet echt. Er is wel een nieuw model op de markt met een videoscherm dat nu ook visuele instructies en feedback geeft. Daarnaast vertelt de Hartsine Samaritan je nu of je de hartmassage goed toepast aan de hand van een meting van de bloedcirculatie. Dit is nu een jaar oud. Eerder werd alleen de drukkracht van de hulpverlener gemeten, waardoor er soms verkeerde feedback gegeven werd. Cees krijgt vaak de vraag van zijn klanten: zijn er ook AED s met ingebouwde gps en communicatieapparatuur?. Het zou heel handig zijn om bij gebruik van de AED een noodsignaal uit te kunnen sturen waar de alarmdiensten op kunnen reageren, met daarin de locatie van de AED (en dus ook het slachtoffer). Of het apparaat kleiner zal worden valt te betwisten, want het moet stevig zijn en duidelijk zijn in gebruik. Het apparaat moet niet te klein zijn, zeker als de hulpverlener gestresst is. Ook met bijvoorbeeld koud weer moet je geen klein knopje hebben dat vast kan vriezen. We zien een enorme generatie van oudere mensen die veel hebben verdiend. Deze mensen hebben bijvoorbeeld wel een AED thuis of op hun jacht of vakantiehuis. Maar wat betreft de rest van de mensen zitten we denk ik nog in een early-adapter fase. Gelukkig is de overheid op dit moment minder van regeldrang voorzien, dus de wetten die er gelden zijn wat algemener. Zo moet je bijvoorbeeld goed zorgen voor je medewerkers en bezoekers. Het wordt dus een gewoonte om een AED in je gebouw te hebben. Qua technologie is een AED niet heel duur (zonder extra kosten zou je hem voor 200 euro of misschien wel minder kunnen verkopen) maar een lange garantieplicht, veel grotere productaansprakelijkheid en bijvoorbeeld de kosten van recalls duwen de prijs behoorlijk omhoog, naast uiteraard research, ontwikkeling en veiligheidstests. AEDs zijn niet bij de mediamarkt te koop omdat de fabrikant een directe link wil hebben met de individuele gebruiker, mocht er bijvoorbeeld iets mis zijn met een serie apparaten. Daarnaast valt het apparaat onder medical device en kan het dus niet als consumentenelektronica worden verkocht. Het voordeel van dure AED s is te vergelijken met een printer: Een goedkope printer heeft een dure paginaprijs, en een dure printer een goedkope paginaprijs. De meest populaire AED s onder consumenten zijn de Philips HeartStart Home Defib (sinds 2004), Lifeline ED (sinds 2004) en de Heartsine Samaritan (sinds ongeveer 2 jaar geleden). Er is onderzoek gedaan naar het falen van AEDs en het gebeurt zo n 3 op 1000 keer dat het apparaat op het belangrijke moment niet werkt. Maar hier zijn geen rechten aan te ontlenen, de bedrijven hebben zich hiervoor ingedekt. Het kan wel grote gevolgen hebben voor het imago van het bedrijf en als het vaker gebeurd dan beslist FDE dat er een recall moet komen, wat ook nog eens veel geld kost. Ze hebben zich wel ingedekt tegen claims maar er geldt wel een inspanningsverplichting. Wat de winstmarges betreft, AED.nl haalt tussen de 10 en 25% en ook Philips behandelt dit niet als een massa-product. Jullie kunnen eventueel Harry Palsma (Arts) raadplegen. Hij heeft AEDs in Nederland geintroduceerd, maar is er nu niet meer actief mee bezig. AED s met schermen zijn een belangrijke trend. De reanimatiehulp en informatie over het lichaam kunnen duidelijk worden teruggekoppeld naar de hulpverlener. Maar er zijn niet elk jaar nieuwe modellen. Er zijn genoeg modellen nu nog te koop die in 2003 al zijn ontwikkeld. 8 70% van de hartstilstanden gebeurt s avonds thuis. Toch zal het nog wel even duren voordat veel mensen een AED voor thuis kopen. Maar bijvoorbeeld in flatgebouwen kunnen de bewoners voor een paar euro samen een AED kopen. Of in de wijk, maar dat is een enorme investering vanwege bijvoorbeeld de diefstalbeveiliging.

11 B2 INTERVIEW PETRA 15 / 2 / 2011 Geinterviewde Petra Ambulancemedewerkster Reinier de Graaf Ziekenhuis Interviewers Gittan Blezer en Steven van den Berg Samenvatting Hebben jullie ook een defibrillator in de ambulance? Hebben jullie toevallig verschillenden? We hebben verschillende merken, maar die zijn in functie hetzelfde. Heb je hem ook wel eens zelf moeten gebruiken? Hoe was dat? Is hij simpel in gebruik, moet je alles zelf instellen, en hoe bepaal je dat? Ja natuurlijk, bij hartstilstand regelmatig. Ja je moet weten hoe het werkt, je plakt eerst de plakkers op de patient om te weten waar het hart mee bezig is want je kan maar bij bepaalde soorten hartstilstand defibrileren, en daarna stel je de benodigde hoeveelheid joule in. Dit bepaal je via protocols. Er is vooraf bij elke soort hartstilstand bepaald hoeveel joule er nodig is, en dat is verder niet echt afhankelijk van de leeftijd. Alleen voor kinderen zijn andere waardes. Hoe beslis je of je moet defibrileren of hartmassage toe moet passen? Hangt af van de soort harstilstand. Eigenlijk moet je bij elke hartstilstand hartmassage toepassen, en als we op de monitor zien dat er heel veel prikkels zijn besluiten we ook nog te defibrileren. Heeft u wel eens mee gemaakt dat iemand thuis al een AED had? Ja, mensen met een vastgestelde hartstilstand hebben vaak een inwendige defibrilator. En daarnaast zien we ze ook vaak bij openbare ruimtes zoals zwembaden enzo. Is er wel eens iets mis gegaan? Wilt u daar iets over los laten? Niet dat ik weet. Natuurlijk horen wij het niet altijd als er iets mis gaat, maar van wat ik mee heb gekregen gaat het eigenlijk altijd wel goed. Alleen interne defibrillatoren hebben nog best vaak problemen Hebben de defibrillatoren een ingebouwde ECG of is daar een apart apparaat voor? Ja. Die is nodig om een hartfilmpje te kunnen maken om te weten wat we moeten doen. Daarnaast kunnen we daarmee ook gewoon het basisritme zien. Die hebben AED s niet. Komt u nog problemen tegen in het gebruik? Ja, je moet sowieso goed oppassen met zuurstof, zorgen dat die dingen niet tegen elkaar aan komen, want dat kan voor jezelf heel schadelijk zijn. Is dat veranderd in de afgelopen tijd? Ze zijn vooral heel erg bezig om alles heel universeel te maken, en dat is ook al een groot deel gelukt. Dat alle snoertjes van elke ambulance dus in elkaar passen, en dat je voor elk type persoon maar 1 soort plakker nodig hebt. Daarnaast hebben ze de plakkers ook erg ontwikkeld, toen ik begon moest je nog echt die filtjes tegen elkaar schuiven, en nu is het gewoon plakkertje er op, die gaat naar een aparaat, en die vuurt dan automatisch. En daarnaast zijn cardiologen natuurlijk altijd bezig met hoeveel joule moeten we nou gebruiken. Wat zie je graag gebeuren op technologisch gebied in de toekomst? Wat mis je nog in de praktijk op het gebied van defibrillatoren? Niet veel, ik denk dat het vooral voor leken tegenwoordig wel duidelijk is hoe je precies te werk moet gaan, en er voor gezorgd is dat je zo min mogelijk handelingen nodig hebt, dus dat zit wel goed. En verder doet de huidige apparatuur het wel goed. Ze hebben er veel aan gedaan om het zo veilig mogelijk te maken. Denkt u dat een AED echt een hulpmiddel kan zijn, of is het meer uitstellen tot de echte hulp mogelijk is? Het is natuurlijk wel een hulpmiddel omdat het die eerste shok geeft, en je gekke prikkels in het hart weg kan werken. En daarnaast is het natuurlijk belangrijk bij een hartstilstand om die zo snel mogelijk te verhelpen. Maar over het algmeen is er meestal nog wel behandeling nodig. Maar het kan altijd dat het met die eerste schok verholpen is. Kan je zien of iemand een pacemaker heeft? Moet je daar rekening mee houden bij het gebruik van een AED? Het enige waar je het aan kan zien is het lidteken, maar dan weet je natuurlijk niet waar dat lidteken van is en wat voor pacemaker het precies is. De enige manier om dat te weten is vragen aan een familielid dat eventueel aanwezig is. Verder kan het niet veel kwaad om dan alsnog te gebruiken. De pacemaker is vaak sowieso wel stuk als iemand met een pacemaker een hartstilstand heeft, en het kan geen extra schade doen. U zei eerder dat er wel eens problemen zijn met interne defibrilatoren, wat houd dat in? Af en toe kan hij schokken af geven terwijl dat niet nodig is, dit is eigenlijk het meest voorkomende probleem bij interne defibrilatoren. Verder is niet te zeggen waardoor dat veroorzaakt wordt. In die pacemaker zit gewoon een of andere storing, dat kan in principe al door een lege batterij veroorzaakt worden. Dit kan op lange termijn zelfs levensbedrijgend worden doordat er steeds een schok door je heen gaat. Dit kan een levensbedrijgende ritmestoornis veroorzaken. Daarnaast kan ook nog een probleem zijn dat hij niets doet. 9

12 B3 INTERVIEW UBELIEN 15 / 2 / 2011 Geinterviewde Ubelien de Weerd Accountmanager bij Medizon (Importeur AED s) Interviewer Tim Speelman Samenvatting Er zijn de laatste tijd niet veel vernieuwingen, er komen dan ook niet veel nieuwe modellen op de markt. Er is wel sinds kort een apparaat met visuele feedback en de kwaliteit van de feedback bij hartmassage en defibrilleren wordt steeds beter. In de toekomst zal er waarschijnlijk nog meer feedback komen voor de hulpverlener. Of hij/zij de hartmassage wel goed toepast. De AED s van tegenwoordig weten al zo n beetje alles dat er te weten valt over het hart van de patiënt. Maar het apparaat zal misschien beter kunnen bepalen welk energieniveau geschikt is voor de patiënt, op het moment dat Medici uitvinden hoe dit te bepalen is. Ubelien verwacht ook dat de AED kleiner wordt, zodat men hem mee kan nemen in de broekzak. De prijs van de AED s zal misschien ook achteruit gaan, er zijn namelijk al zogenaamde wegwerp AED s. Op dit moment zijn de Defibtech, de Philips Home en de Zoll de meeste populaire AED s voor consumenten. AED s zijn inderdaad duur, maar ze worden wel steeds meer aangeschaft door verenigingen van bewoners, eigenaren, clubs (bijvoorbeeld door sponsoren). De AED wordt als het ware opgenomen in de sociale verantwoordelijkheid. Het is geen verplichting, maar een AED sticker staat wel heel goed op je voordeur. Er zijn uitzonderingen waarbij rijke mensen op hun jacht en in hun vakantiehuis een AED plaatsen, maar de gemiddelde Nederlander kan dat niet echt betalen. Misschien dat er in de toekomst meer mensen thuis een AED aanschaffen als dit bijvoorbeeld niet door de gemeente, een vereniging of andere organisatie wordt gedaan. Maar, aan de andere kant, hoe duur is een mensenleven? Waarom zou je een brandblusser aanschaffen? Het is bewezen dat een AED levens red. Een ambulance doet al zo 15 minuten om op locatie te komen, als men binnen die tijd al kan reanimeren, stijgen de overlevingskansen met zo n 70%. 10

13 B4 INTERVIEW MATTHIJS 15 / 2 / 2011 Geinterviewde Matthijs Draijer Klinisch Fysicus in opleiding; Kennemer Gasthuis Interviewer Tim Speelman Samenvatting Op dit moment leven AEDs en Defibs (afkorting voor Defibrillatoren) naast elkaar. Daarbij hebben defibs alle mogelijke functies en is alles in te stellen, en een AED is een intelligent apparaat dat zelf beslist welke variabelen hij gebruikt, dus eigenlijk een versimpelde variant van de defib. AED s zijn ontworpen voor het snel toedienen van een stroomstoot op het moment dat iemand een harstilstand krijgt. Doordat het apparaat zelf beslist hoe het gaat defibrilleren, kan de AED veilig door leken bediend worden. Een arts kan met zijn kennis van zaken toch beslissen meer energie erin te pompen of sneller achter elkaar een klap geven. Een voorbeeld: Als het hart nog een beetje klopt moet je synchroon met de puls van het hart een klap geven, een AED doet dit niet, maar een arts kan dit met behulp van een defib wel uitvoeren. Een AED bestaat uit een accu, een printplaatje, een speaker, een paar knoppen en eventueel een scherm. Daarnaast heb je nog draden met plakkers eraan. Tegenwoordg doen de plakkers zowel de meting, als de schok, dus heb je zo min mogelijk nodig. Dit is in principe hetzelfde als bij een defib. In de defib is ook een hartmonitor ingebouwd. Een patiënt ligt vrijwel nooit aan een defib, maar altijd een bewakingsmonitor. Dat is een apparaat dat alleen het hart bekijkt en geen schokken toe kan dienen. In Nederland hebben we de Reanimatiecommissie Nederland, bestaande uit afgevaardigden van verschillende ziekenhuizen. Deze commissie schrijft voor welke stappen bij reanimatie ondernomen moeten worden. Dit zijn richtlijnen, als de arts gegronde redenen heeft om hier van af te wijken mag hij dat doen. Ik heb nog nooit gehoord van wegwerp AEDs. AED s zijn zo duur vanwege de stevige accu, en natuurlijk de ontwikkelingskosten. Ook op het gebied van AEDs beginnen de chinese firma s met concurreren, maar je moet wel een goede naam opgebouwd hebben en een goede support kunnen verlenen, het gaat immes toch om een medisch apparaat. Maar de AED s moeten ook allemaal goed getest zijn. Deze tests zijn duur. Ook wil het bedrijf zich indekken voor schadeclaims. Ze moeten dus een goede financiële buffer opbouwen. Ik neem niet aan dat fabrikanten in een contract kunnen opnemen dat ze niet aansprakelijk gesteld kunnen worden voor het niet functioneren van zo n apparaat. Ze moeten toch iets kunnen garanderen, want mensen vertrouwen er wel op. Het apparaat moet gewoon werken. Ik vermoed dat in de toekomst AED s en defibs meer naar elkaar toegroeien, en dat het één apparaat wordt dat op de automatische piloot gezet kan worden als het bediend wordt door een leek, maar ook ge-unlocked kan worden als er een expert bij is. Ik denk niet dat het apparaat veel kleiner gaat worden aangezien het grootste volume toch de tas is met de draden en plakkers erin. Wel denk ik dat er slimmere algoritmes komen door medisch onderzoek maar ook door verbeterde signaal analyse. AED s zitten er nu namelijk nog wel eens naast. Qua feedback zal er niet veel veranderen, dat is er al. Misschien worden de instructies nog wat duidelijker of vind iemand een manier uit waarop de hulpverlener minder gestresst wordt. AED s zijn behoorlijk robuuste dingen (ze moeten van 1 meter kunnen vallen zonder kapot te gaan). Hartpatiënten hebben vaak een ICD, een implanteerbare defib die je vaak van je verzekering vergoed krijgt (in tegenstelling tot AED s). Bij een volwassene zijn die stappen bijvoorbeeld eerst 100 joule, dan 125, 150, en misschien zelfs 200. Deze schokken gaan tot maximaal zo n 360 joule (dit durf ik echter niet met zekerheid te zeggen). Een AED gaat meestal maar tot zo n 200 joule, en blijft zo in een veilig gebied. Reanimeren bestaat eigenlijk uit een schok toedenen, hartmassage toepassen, en na 2 minuten herhalen. De defib in de ambulance weegt zo n 2 kilo en werkt op batterijen, zodat ze het apparaat mee kunnen nemen bij de patiënt thuis. 11