Werkingsverslag CGG-Suïcidepreventiewerking 2013

Transcriptie

1 Federatie van Diensten voor Geestelijke Gezondheidszorg Martelaarslaan 204B Gent TEL 09/ fdgg@fdgg.be Zorgnet Vlaanderen Guimardstraat Brussel TEL 02/ FAX 02/ post@zorgnetvlaanderen.be Werkingsverslag CGG-Suïcidepreventiewerking 2013 info@suicidepreventievlaanderen.be Suïcidepreventiewerking van de Centra Geestelijke Gezondheidszorg kadert binnen de overeenkomst tussen de Vlaamse Gemeenschap en het Samenwerkingsverband FDGG-Zorgnet Vlaanderen inzake de coördinatie van suïcidepreventie, kinderen en jongeren, VDIP, Buddywerking en forensische zorg Verslag: Mercedes Wolters, ondersteuningsfunctie Contact: Jan De Clercq, Directeur FDGG

2 INHOUD Voorwoord 3 DEEL 1. DE WERKING VAN DE CGG-SUÏCIDEPREVENTIEWERKING 4 1. Inleiding 5 2. Huidig beleidsplan en beheer- en werkstructuur van de Werkstructuur Overlegstructuren 9 3. Ondersteuningsfunctie Functies Beleidsmatige, strategische en inhoudelijke aspecten Beeldvorming en public relations Vlaams Actieplan Suïcidepreventie Samenwerkingen en partnerships Interne en externe communicatie Logistieke en organisatorische ondersteuning Coachingsdagen Werkgroepen Bijdragen aan en investering in de inbedding binnen FDGG 21 DEEL 2. REALISATIES Deskundigheidsbevordering van intermediairs en netwerken Website Richtlijn voor suïcidepreventiedraaiboek CGG Werelddag Suïcidepreventie Omschrijving van de verschillende soorten aangeboden vorming en uniforme tarifering Gevolgde bijscholing 29 BIJLAGEN Suïcidepreventiewerking in de CGG (samenstelling per 31/12/2012) Samenwerkingsverklaring tussen CGG-SP en Werkgroep Verder Samenwerkingsverklaring tussen CGG-SP en ZvS Engagementsverklaring tussen CGG-SP en Domus Medica Lijst met afkortingen Charter 42 2

3 Voorwoord De CGG suïcidepreventiewerking staat in voor het op een professionele manier ontwikkelen en realiseren van de suïcidepreventie in de CGG zelf en ten behoeve van andere, maatschappelijk relevante actoren; het verankeren van de suïcidepreventie binnen het beleid en de praktijk van de CGG vanuit een langetermijnvisie en het begeleiden van procesmatige kwaliteitsverbetering in de preventiepraktijk. Sinds 2012 vervullen we onze opdracht vanuit een nieuwe organisatiestructuur en koppelden we onze bestaande werking aan de nieuwe initiatieven binnen het 2 de Vlaams Actieplan Suïcidepreventie. Vanuit een locoregionale inbedding proberen we in de verschillende provincies en Brussel het Vlaams beleid uit te rollen en waar nodig aan te vullen met regiospecifieke acties. We mochten in 2013 een aantal nieuwe medewerkers verwelkomen waaronder Mercedes Wolters. Mercedes zal verder instaan voor de ondersteuningsfunctie binnen de CGG-SP. Wij moeten echter vaststellen dat de 0,5 VTE die we hiervoor kunnen inzetten absoluut ontoereikend is om aan alle verwachtingen te voldoen. We hopen met de komst van het VLESP (Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie) enige verlichting te mogen ervaren door te kunnen rekenen op hun wetenschappelijke deskundigheid en de nodige ondersteuning van onze preventiewerkers. Het installeren van een evenwaardig partnership met het VLESP staat hoog op onze todo-lijst van Als we kort even kijken naar enkele belangrijke realisaties in 2013, dan zijn we blij dat met ons aanbod deskundigheidsbevordering opnieuw 3564 intermediairs wisten te bereiken. Maar laten we ook kijken naar de versterkte samenwerking met de Logo s, de bekendmaking en implementatie van het KIPEO, de acties voor nieuwe doelgroepen, het overleg met en de daaruit voortvloeiende vorming van de mobiele teams binnen de Art107 projecten, de workshopdag 2013, de samenwerking met Euregenas voor de opleiding van huisartsen, enz. Naast de organisatie van zovele activiteiten proberen we ook blijvend te investeren in het versterken van de kwaliteit van ons aanbod. Zo gingen we bv. op zoek naar nieuwe werkvormen zoals het opzetten van coachingstrajecten in organisaties en zetten we in op de optimalisering van onze registratie, wat zeker een vervolg kent in We kunnen het belang van een structurele verankering van de CGG-SP werking niet genoeg benadrukken. Dankzij de goede samenwerking met het Agentschap Zorg en Gezondheid kan een deel van deze werking in 2014 effectief landen in de structurele financiering van de CGG. We hopen hetzelfde te kunnen bereiken met de locoregionale werking. Het hoeft immers geen betoog dat de locoregionale implementatie van een goed suïcidepreventiebeleid geen tijdelijke maar permanente inspanningen vraagt van de verschillende actoren in het werkveld. Bij deze gaat mijn dank dan ook uit naar onze preventiemedewerkers die, dag in, dag uit, de vele partners op sleeptouw proberen te nemen om het belangrijke thema, dat suïcidepreventie is, op éénieders agenda te krijgen. Tine Langedock Voorzitter 3

4 DEEL 1 DE WERKING VAN DE CGG-SUÏCIDEPREVENTIEWERKING 4

5 1. Inleiding Eind 1997 ging het CGG-project Zelfmoordpreventie van start met de convenanten zelfmoordpreventie. Om de slagkracht van het project te maximaliseren, werd van bij de aanvang gekozen het project lokaal in te bedden in de CGG met ondersteuning en coördinatie op Vlaams niveau vanuit beide koepels, de Federatie van Diensten voor Geestelijke Gezondheidszorg (FDGG) en Zorgnet Vlaanderen (het toenmalige Verbond der Verzorgingsinstellingen, VVI). Sinds 2000 werden alle CGG-convenanten geïntegreerd in de enveloppefinanciering van de betrokken centra, waardoor zelfmoordpreventie regulier werd opgenomen in het takenpakket. De coördinatie van het project maakte hierop een uitzondering. Hiervoor werd een convenant afgesloten tussen de Vlaamse overheid en het Samenwerkingsverband FDGG-VVI, met een jaarlijks budget van 4 miljoen Belgische frank. Vanaf 2003 werd de coördinatie van het project opgenomen in de Overeenkomst tussen de Vlaamse Gemeenschap en het Samenwerkingsverband FDGG-VVI voor het ondersteunen van de acties van de CGG-sector inzake zelfmoordpreventie, kindermishandeling, daderhulp. Met het voor zelfmoordpreventie beschikbare budget wordt een halftijdse ondersteuningsfunctie betaald. In 2006 werd het eerste Vlaams Actieplan Suïcidepreventie (VAS I) op de sporen gezet. De suïcidepreventiewerking van de CGG (CGG-SP) werd hierin opgenomen. Klemtonen zijn onder meer het optimaliseren van de hulpverlening van de CGG, het opvangen van nabestaanden en het opvangen van suïcidepogers in zorgnetwerken. Daarnaast is er een belangrijk luik in verband met deskundigheidsbevordering en netwerkvorming van professionele intermediairs (huisartsen, ziekenhuizen, politie, CLB en leerlingenbegeleiders, gezins- en bejaardenhulp, ), en beleidsondersteuning voor CLB/scholen (draaiboeken). Hiertoe wordt zowel lokaal als op Vlaams niveau samengewerkt met de relevante actoren. In december 2007 startten zes locoregionale structuren (vijf provincies en regio Brussel) die het VAS implementeerden. Hiertoe werk(t)en de CGG, LOGO en Overlegplatforms Geestelijke Gezondheidszorg structureel samen. De CGG-SP steunde deze ontwikkelingen van het VAS en werkte hier, gezien haar jarenlange expertise, zoveel mogelijk aan mee. In 2010 besliste dhr. Jo Vandeurzen, minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, om op 17 december 2011 een nieuwe Gezondheidsconferentie Suïcidepreventie te organiseren, en dit met het oog op het opzetten van een nieuw Vlaams Actieplan Suïcidepreventie (VAS II). Vier werkingen en vijf organisaties de CGG-SP met de FDGG en Zorgnet Vlaanderen als dragende organisaties, Werkgroep Verder (WG V), het Centrum ter Preventie van Zelfdoding (CPZ) en de Eenheid voor Zelfmoordonderzoek (EZO) van de Universiteit Gent vormden hiervoor met de steun van de Vlaamse overheid een Consortium dat, in samenwerking met het ad hoc lid Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ), vanaf 2011 deze gezondheidsconferentie zou voorbereiden en gedurende een jaar het natraject zou verzorgen. Dit natraject resulteerde in het tweede Vlaams Actieplan Suïcidepreventie (VAS II) met vijf preventiestrategieën. Acties, waar CGG-SP bij betrokken was en die gecontinueerd worden, zijn: de zorg voor nabestaanden en de deskundigheidsbevordering van intermediairs. Bovenop deze lopende acties zijn er negen nieuwe voorstellen. De CGG-SP werkt mee aan de realisatie van dit VAS. In september 2011 stelde de overheid voor om de CGG-SP te hervormen. Dit hield in: het poolen van de suïcidepreventiewerkers in zes in plaats van dertien CGG: concentratie van de suïcidepreventiewerkers in één CGG per provincie en Brussel; het vervangen van de huidige stuurgroep door een nieuwe stuurgroep met de zes verantwoordelijke directies die de preventiewerkers tewerkstellen; 5

6 uitbreiding van de bestaande equipe van 8,5 VTE preventiewerkers met 6,5 VTE, toe te wijzen aan de zes tewerkstellende CGG; een heroriëntering van de coördinatiefunctie naar een, toen nog zogeheten, secretarisfunctie; ook de locoregionale coördinatie van het VAS wordt toegevoegd (2,75 VTE). Na overleg binnen de sector werd besloten om in te gaan op dit aanbod, dat ook een toezegging inhield voor een structurele uitbreiding van de preventie-equipe, iets waar op het veld al een hele tijd werd naar gevraagd. In 2012 kwam er een nieuw beleidsplan van de CGG-SP, met name voor de periode In dit beleidsplan werd eerst werk gemaakt van het vernieuwde organigram waarin inhoud en structuur van de verschillende actoren binnen de suïcidepreventiewerking verduidelijkt worden. Dit organigram werd opgesteld conform het BVR CGG-SP. Nieuw ten opzichte van het vorige beleidsplan is dat de aansturing van de CGG-SP gebeurt door een Stuurgroep (meer gedetailleerde toelichting cf. onder 2.1.). 2. Huidig beleidsplan en beheer- en werkstructuur van de De globale doelstelling van de CGG-SP wordt in het lopende beleidsplan ( ) geformuleerd. Men onderscheidt de volgende drie invalshoeken: het op professionele manier ontwikkelen en realiseren van de suïcidepreventie in de CGG zelf en ten behoeve van andere, maatschappelijk relevante actoren; het verankeren van de suïcidepreventie binnen het beleid en de praktijk van de CGG vanuit een langetermijnvisie; het begeleiden van procesmatige kwaliteitsverbetering in de preventiepraktijk. De strategische doelen (ingebouwde preventie en optimalisering van hulpverlening, deskundigheidsbevordering van intermediairs, participeren aan overleg en bewaken van suïcidepreventie in de regionale overlegstructuren, opvang van nabestaanden) werden ook in 2013 gerealiseerd. Het beleidsplan sluit af met een voorstel voor charter. Hierin worden de taakverdeling en engagementen van de verschillende geledingen van de werking opgenomen en wordt de aansturing verduidelijkt. Het charter is voorgelegd aan de 20 CGG ter ondertekening. De vraag van de CGG-SP naar uitbreiding van de coördinatiefunctie van een halftijdse naar een voltijdse functie werd door de overheid nog steeds niet weerhouden. Dit staat in schril contrast met de al maar scherper aangevoelde (werk)druk (op/bij de coördinatie-/ondersteuningsfunctie). Dit heeft enerzijds een niet onbelangrijke rol gespeeld in de wissel van medewerker in 2013 en heeft er anderzijds toe geleid dat we in de laatste maanden van 2013 hebben besloten om de arbeidscontractuele inzet op SP begin 2014 op te trekken van 50% naar 62% (wat nog steeds onvoldoende is) en de VDIP-inzet bij de FDGG onder te brengen bij een andere medewerker Werkstructuur In het kader van het Besluit van de Vlaamse Regering over de subsidiëring van een uitbreiding van de CGG-SP (BVR CGG-SP) werd ook de werkstructuur van de CGG-SP aangepast. De werkstructuur omvat verschillende niveaus en geledingen, die onder de onderstaande schematische voorstelling verder worden toegelicht. 6

7 Stuurgroep CGG-SP Werkgroep Verder Zorg voor Suïcidepogers Ondersteuningsfunctie Provinciaal Coördinatoren Overleg Provinciaal overleg Antwerpen Provinciaal overleg Brussel Provinciaal overleg Limburg Provinciaal overleg Oost-Vlaanderen Provinciaal overleg Vlaams-Brabant Provinciaal overleg West-Vlaanderen CGG-SP werkers Antwerpen CGG-SP werkers Brussel CGG-SP werkers Limburg CGG-SP werkers Oost-Vlaanderen CGG-SP werkers Vlaams-Brabant CGG-SP werkers West-Vlaanderen Stuurgroep CGG-SP De Stuurgroep CGG-SP bestaat uit de zes CGG-SP-directies (waaronder een voorzitter en de directies van de CGG waar Werkgroep Verder (WG V) en ZvS (ZvS) zijn ingebed), de ondersteuningsfunctie, vertegenwoordigers van FDGG en Zorgnet Vlaanderen die de link garanderen naar de hele sector, en tot slot eventueel ad hoc genodigden. De voorzitter fungeert als woordvoerder, maakt de agenda op in samenwerking met de ondersteuningsfunctie en zit de vergaderingen voor. De Stuurgroep behandelt alle vragen van externen aan de lokale CGG-SP-werkers. Verder bestaat de functie van de Stuurgroep uit de opmaak van het beleidsplan, afstemming op Vlaams en provinciaal niveau, aansturing van de ondersteuningsfunctie voor ondersteuning van de preventiewerkers en provinciale coördinatoren, afstemming met WG V en ZvS, afstemming met het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid (VAZG) (bilateraal of op uitnodiging) en tevens afstemming met externen zoals het Centrum ter Preventie van Zelfdoding (CPZ), de Eenheid voor Zelfmoordonderzoek (EZO), Advies SuïcidePreventie voor HuisArtsen (ASPHA) en de partnerorganisatie VLESP. In die zin wordt éénduidigheid van aansturing nagestreefd. Beslissingen in de Stuurgroep CGG-SP worden bij voorkeur in consensus genomen. In geval van stemming met een gelijk aantal stemmen, is de stem van de voorzitter doorslaggevend. De Stuurgroep CGG-SP had in 2013 vijf vergaderingen. Samenstelling Voorzitter Tine Langedock Verslaggeving Mercedes Wolters (ondersteuningsfunctie) Leden Mimi Deboiserie/Veerle Stevens, Jan Mampuys, Hans Schröter, Alain Vincke, Julienne Wyns, Jan De Clercq, Ann Moens Vergaderingen in /1, 5/3, 28/5, 24/9, 5/11 7

8 Agenda Structurele agendapunten: Verslag vorige vergadering Stuurgroep Overlopen agenda Toevoeging agendapunten? Afsprakenrooster Vaste inhoudelijke agendapunten: ZvS WG V Terugkoppelingen (Vlaamse Werkgroep Suïcidepreventie, overleg met VAZG PET, Partnerorganisatie, Provinciaal Coördinatorenoverleg, werkgroepen binnen CGG-SP, ) Een greep uit de andere agendapunten: BVR CGG-SP Overleg Domus Medica Voorbereiding overleg met agentschap Voorbereiding overleg met LOGO Beleidsplan ZvS IPEO / K-IPEO Communicatie naar CGG-SP-werkers Workshopdag 2013 Voorstelling en afstemming met WG V Persbericht werelddag Voorstelling en afstemming met ZvS Ouderencahier SP-jaarverslag Prijsafspraken coaching Websites (CGG-SP en locoregionaal) Patiëntenbijdrage VAS II Registratie en rapportage Wereldcongres SP Oslo Ondersteuningsfunctie De ondersteuningsfunctie neemt deel aan de CGG-stuurgroep en fungeert als centraal aanspreekpunt. Ze vertegenwoordigt de CGG-SP op verschillende fora, expertengroepen en op de Vlaamse Werkgroep Suïcidepreventie. Ze leidt het Provinciaal Coördinatorenoverleg en installeert verschillende werkgroepen alsook coachingsmomenten voor de CGG-SP-werkers. De verschillende werkgroepen die zich buigen over onder andere de optimalisatie van de deskundigheidsbevordering, ingebedde preventie, registratie, website en dies meer bestaan uit wisselende lokale preventiewerkers die verslag uitbrengen aan de ondersteuningsfunctie. Deze laatste is de draaischijf tussen de verschillende werkgroepen en overleggen. Provinciaal Coördinatorenoverleg CGG-SP Het overleg provinciaal coördinatoren CGG-SP bestaat uit de zes provinciale coördinatoren, de ondersteuningsfunctie en eventueel genodigden. De functie van dit overleg bestaat uit de algemene opvolging en uitvoering van het Vlaams CGG-SP-beleidsplan, bovenlokale afstemming en taakverdeling. Samenstelling Voorzitter Verslaggeving Leden Mercedes Wolters (ondersteuningsfunctie) Mercedes Wolters (ondersteuningsfunctie) Baeten Nike, Bystram Karolina, Van Broeckhoven Marie, Vandenhoute Joke, Ghekiere Stefanie, Vermeersch Ine 8

9 Vergaderingen in /1, 11/3, 29/4, 3/6, 26/8, 7/10, 18/11 Agenda Structurele agendapunten: Verslag vorige vergadering Provinicaal coördinatoren-overleg Overlopen agenda Toevoeging agendapunten? Afsprakenrooster Vaste inhoudelijke agendapunten: ZvS WG V Terugkoppelingen (Vlaamse Werkgroep Suïcidepreventie, overleg met VAZG PET, Partnerorganisatie, werkgroepen binnen CGG-SP, stuurgroep CGG-SP, ) Een greep uit andere agendapunten: Planning coachingsdagen Websites VAS II Evaluatie Gingerregistratie Werelddag suïcidepreventie Ouderencahier Domus Medica Overleg Infrabel Theaterrichtlijnen Evaluatie coachingsdagen Vorming preventiecoaches voor CLB Communicatiedoorstroming Noodkaartje Feedback overleg çavaria, Boeren Op Een Kruispunt, vorming bedrijven Feedback seminarie Suïcide op het spoor Stand van zaken provinciale werkingen Vragen vanuit de provinciale werkingen Workshopdag Provinciaal overleg CGG-SP-werkers Het provinciaal overleg CGG-SP-werkers bestaat uit de lokale SP-werkers en de provinciaal coördinator. De functie van dit overleg bestaat uit de lokale implementatie van het beleidsplan, taakverdeling en afstemming met het Vlaamse niveau Overlegstructuren De CGG-SP-werking staat uiteraard niet op zichzelf maar verbindt zich via verschillende overlegstructuren met de andere actoren binnen suïcidepreventie. Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid Afdeling Preventie, Eerstelijn en Thuiszorg Er is twee maal per jaar overleg tussen de Stuurgroep CGG-SP en de afdeling Preventie, Eerstelijn en Thuiszorg (PET) van het VAZG, die de voortgang van het suïcidepreventiebeleid van de CGG mee opvolgt. Vergaderingen in 2013: 2/7, 12/12 Vlaamse Werkgroep Suïcidepreventie De Vlaamse Werkgroep Suïcidepreventie is een adviesorgaan aan de minister in het kader van het Vlaamse beleid op het vlak van suïcidepreventie. Het voorbije jaar werd in de schoot van deze vergadering de Gezondheidsconferentie Suïcidepreventie van 2011 voorbereid en in 2012 het natraject hiervan opgevolgd 9

10 waarbij beleidsvoorstellen worden besproken in het kader van een nieuw VAS. De CGG-SP wordt hierop vertegenwoordigd door de voorzitter van de Stuurgroep CGG-SP en door de ondersteuningsfunctie. Vergaderingen in 2013: 21/1, 18/3, 27/5, 8/7, 23/9, 18/11. Expertengroep ZvS De CGG-SP neemt deel aan de expertengroep ZvS 1 via vertegenwoordiging aangeduid door de Stuurgroep CGG-SP. Vertegenwoordiger: Alain Vincke (CGG Eclips) Vergaderingen in 2013: 14/3, 6/6, 3/10 Overleg CGG-SP LOGO Minstens twee maal per jaar is er overleg tussen de LOGO en de Stuurgroep CGG-SP ter ondersteuning en afstemming van de locoregionale werkingen. Dit overleg resulteerde ook in een gezamenlijke visietekst: Suïcidepreventie: Belang van een geïntegreerde aanpak. Een continuüm van gezondheidsbevorderende maatregelen naar geïndiceerde preventie. Deze tekst is een pleidooi voor het behoud van de locoregionale werking. Samenstelling Voorzitter Verslaggeving Leden Tine Langedock Mercedes Wolters (ondersteuningsfunctie) Mimi Deboiserie, Katia De Busscher (Logo Oost-Vlaanderen, thema verantwoordelijke GGZ), Nadine De Smedt (Logo Leieland, West-Vlaanderen), Sophie Goetghebuer (Logo Oost-Vlaanderen, themaverantwoordelijke GGZ), Hugo Henneman (Logo Brussel), Annick Hirschböck (Logo Oost-Brabant), Lien Hubrechts (Logo Limburg), Jan Mampuys, Hans Schröter, Alain Vincke, Jullienne Wyns, Lynn Wyns (Logo Antwerpen), Jan De Clercq, Ann Moens Vergaderingen in /1, 22/4, 10/12 Agenda Structurele agendapunten: Verslag vorige vergadering Overlopen agenda Toevoeging agendapunten? Afsprakenrooster Vaste inhoudelijke agendapunten: Terugkoppelingen (Vlaamse Werkgroep Suïcidepreventie, overleg met VAZG PET, ) Een greep uit andere agendapunten: Wederzijdse vragen en ondersteuning Verdere afstemming naar samenwerking Concrete afspraken Gemeenschappelijke jaarplanning Aanbod VIGeZ Uitwisseling good practices partnerorganisatie Voorbereiding overleg kabinet

11 Euregenas Opstellen tekst meerwaarde locoregionale werking Partnerorganisatie VLESP Op 13 november 2013 werd de lancering van de partnerorganisatie van de Vlaamse overheid voor de preventie van zelfdoding officieel bekendgemaakt: het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP). Dit expertisecentrum is een samenwerkingverband tussen de EZO en het CPZ. De volgende resultaatsgebieden werden gedefinieerd: 1. Aanbieden van informatie, documentatie en advies aan de Vlaamse overheid en relevante organisaties; 2. Ontwikkelen van methodieken en materialen of de ontwikkeling ervan wetenschappelijk en methologisch ondersteunen; 3. Ondersteuning van de implementatie van methodieken en materialen; 4. Inhoudelijk of organisatorisch coördineren van aspecten van het VAS; Op 9 december 2013 werd een eerste partneroverleg georganiseerd door het VLESP. De samenwerking wordt in het jaar 2014 verder vorm gegeven. 3. De ondersteuningsfunctie De ondersteuningsfunctie fungeert als centraal aanspreekpunt (meer gedetailleerde toelichting cf. supra onder 2.1.) Functies Beleidsmatige, strategische en inhoudelijke aspecten Om wetenschappelijk onderbouwde redenen, opteerde de Stuurgroep CGG-SP voor preventiestrategieën met een regio-overstijgend karakter: deskundigheidsbevordering van intermediairs, overleg en netwerkontwikkeling, verbetering van opvang van nabestaanden, protocollering, enzovoort. Deze opties vergen coherentie, fasering, regelmatige bijsturing, management en overleg. Door de ontwikkeling van de zesde gezondheidsdoelstelling en van VAS I en II is het suïcidepreventielandschap sterk geëvolueerd op het gebied van regelgeving, actoren, strategieën en acties. De ondersteuningsfunctie volgt strategische discussies op inzake netwerkontwikkeling en preventiestrategieën met het oog op een gepaste positionering van de CGG-SP in het geheel van het preventielandschap en de Vlaamse maatschappelijke context. In dit perspectief onderhoudt de ondersteuningsfunctie goede relaties met de overheid (VAZG en kabinet van de bevoegde minister) en met andere relevante organisaties. De ondersteuningsfunctie voert een actief beleid gericht op samenwerking met andere sectoren of partners inzake preventie Beeldvorming en public relations Suïcide en de preventie ervan zijn mediagevoelige thema s. De ondersteuningsfunctie streeft naar het geven van een eigen gezicht aan de CGG-SP en aan de CGG, met betrekking tot suïcide(preventie) in de bredere maatschappelijke context. Hiertoe worden de nodige contacten met media, overheids- en andere diensten of organisaties gelegd. Aandacht gaat naar de public relations met het oog op een goede verstandhouding met de media en met mogelijke partners op regionaal en Vlaams niveau. 11

12 De ondersteuningsfunctie en het secretariaat worden gecontacteerd door diverse media voor informatie of getuigenissen. Hierbij wordt van de gelegenheid gebruik gemaakt om de media te wijzen op het belang van een zorgvuldige verslaggeving en rekening te houden met de mediarichtlijnen ontwikkeld door WG V in het kader van het VAS. Op 10 september werd in kader van de Werelddag Suïcidepreventie samen met de andere actoren binnen de suïcidepreventie het persbericht Stigma: een belangrijk obstakel voor de preventie van suïcides verspreid. Op deze manier wilden de partners die werken rond suïcidepreventie in Vlaanderen in de kijker zetten hoe zij dag in dag uit werk maken van dit belangrijke thema. In 2013 werd door de CGG-SP meegewerkt aan twee publicaties. Eerst en vooral werd met de steun van de CGG-SP het Cahier Ouderenzorg, Suïcide en suïcidepreventie bij ouderen 2 gerealiseerd. Dit boek biedt op een toegankelijke manier handvatten voor het begrijpen, het bespreekbaar maken van suïcidaliteit en het voorkomen van suïcidaal gedrag bij ouderen. Daarnaast werd de ondersteuningsfunctie van de CGG-SP geconsulteerd i.v.m een bijdrage over zelfdoding in het Tijdschrift Klasse, een Vlaams maandblad, uitgegeven door het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. In de 16 pagina s tellende bijlage De eerste Lijn wordt een duidelijk beeld geschetst van het fenomeen zelfdoding, de signalen en risicofactoren en komt het belang van een suïcidepreventiebeleid aan bod Vlaams Actieplan Suïcidepreventie Eind 2006 lanceerde de overheid VAS I, dit voor de periode De activiteiten van de CGG-SP werden mee opgenomen in dit VAS, waarin op verschillende plaatsen wordt verwezen naar de op het terrein aanwezige actoren en dus ook naar de CGG-SP en het toen lopende beleidsplan van de betreffende werking. Dit laatste kan zeker worden gezien als een teken van erkenning van de expertise van de CGG-SP. Op 17 december 2011 werd een nieuwe Gezondheidsconferentie Suïcidepreventie georganiseerd en een nieuwe gezondheidsdoelstelling geformuleerd: tegen het jaar 2020 een daling van het aantal zelfdodingen realiseren met 20% ten opzichte van het jaar Om deze doelstelling te halen, is een nieuw VAS 3 ontwikkeld met vijf preventiestrategieën. Acties die gecontinueerd worden, zijn de ZvS, zorg voor nabestaanden en de deskundigheidsbevordering van intermediairs. Bovenop deze lopende acties zijn er negen nieuwe voorstellen. De CGG-SP werkt mee aan de realisatie van dit actieplan. De LOGO en CGG-SP en andere regionale partners werken samen om het actieplan lokaal te implementeren (voor meer info zie De locoregionale implementatie werd voor de periode bekrachtigd middels een BVR. De ondersteuningsfunctie van de CGG-SP is lid van de Vlaamse Werkgroep Suïcidepreventie, die het VAS begeleidt, alsook van diverse stuur- en werkgroepen van onderdelen van het VAS: ASPHA, WG V, Nabestaanden na Zelfdoding, Portaalsite Takskforce communicatie 2 Andriessen K, Bonnewyn A (2013). Cahier Ouderenzorg. Suïcide en suïcidepreventie bij ouderen. Kluwer

13 Samenwerkingen en partnerships In de loop van de jaren heeft de CGG-SP een sterke traditie opgebouwd wat betreft samenwerking met andere, complementaire, organisaties. De meeste van deze organisaties werden ook meegenomen in het kader van het VAS. Vlaamse Werkgroep Suïcidepreventie Zie supra onder 2.2. Werkgroep Verder De CGG ondersteunen de activiteiten in het kader van opvang voor nabestaanden na zelfdoding. Deze opvang wordt georganiseerd en gecoördineerd door WG V, het Vlaams kenniscentrum en samenwerkingsplatform inzake postventie van CGG Passant vzw. De werkgroep is het aanspreekpunt waar men als individu, organisatie en bedrijf terecht kan na een zelfdoding. WG V verspreidt informatie, senibiliseert, doet aan deskundigheidsbevordering, organiseert lotgenotencontact en ijvert voor een respectvolle verantwoorde berichtgeving over zelfdoding in de media. De kerntaken van WG V worden meegedragen door de suïcidepreventiewerking van de CGG. Er is een nauwe samenwerking tussen beide organisaties. Deze samenwerking werd vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst (zie bijlage 2). In elke provincie werd één van de preventiewerkers als aanspreekpunt voor WG V aangesteld. Op deze manier is er een korte lijn in de communicatie tussen WG V en de verschillende provincies. Antwerpen: Stefanie Ghekiere Brussel: Semiye Tas Limburg: Peter Beks Oost-Vlaanderen: Ine Vermeersch Vlaams-Brabant: Laura Jonville West-Vlaanderen: Charlotte Lanneau Deze preventiewerkers zijn, samen met de ondersteuningsfunctie, aanwezig op het WG V-overleg dat in 2013 plaats had: 7/2, 13/6, 3/10, 5/12. In dit overleg worden ervaringen, informatie, nieuws uitgewisseld. Ook wordt er inhoudelijk nagedacht over specifieke items, bijvoorbeeld de media-richtlijnen, toneel rond zelfdoding, Deze uitwisseling zorgt ervoor dat iedereen op de hoogte is van wat er leeft en elkaar kan ondersteunen in bepaalde projecten. Het project van de mediarichtlijnen wordt ook sterk uitgedragen door de preventiewerkers. Bij de herwerking van de richtlijnen werden zij dan ook betrokken in het inhoudelijke overleg. Ook bij de lancering in 2013 werden de preventiewerkers betrokken. Deze preventiewerkers zijn ook het aanspreekpunt voor de begeleiders van de gespreksgroepen per provincie. Zij werken mee aan de bekendmaking van de groepen in hun regio, maar ook de ondersteuning van deze groepen. Bij problemen kan via hen naar WG V gecommuniceerd worden. Uiteraard kunnen de begeleiders ook rechtstreeks met WG V communiceren. Gespreksgroepen leunen aan bij of worden ondersteund door een CGG-SP-medewerker: Kortrijk en Roeselare (CGG Mandel en Leie), Gent en Sint-Niklaas (CGG-Eclips), Aalst (CGG Zuid-Oost-Vlaanderen), Halle, Leuven en Diest (CGG Passant), Antwerpen en Kapellen (CGG Andante), Turnhout (CGG Kempen), Noord-Limburg en Hasselt (LITP) en Brussel (CGG Brussel). 13

14 Daarnaast kan WG V steeds rekenen op een actieve bijdrage van de preventiewerkers op de Dag van de Nabestaanden. Op zaterdag 30 november 2013 vond de de 12 de Dag van de Nabestaanden plaats, een conferentie & ontmoetingsdag voor nabestaanden na zelfdoding, hulpverleners en politie georganiseerd. Er waren 409 deelnemers, waarvan 253 nabestaanden (waarvan 23 nabestaanden jonger dan 20 jaar), 52 politie agenten, 15 professionele hulpverleners, 18 vrijwilligers, 44 sprekers (medewerkers van het programma), 10 sympathisanten en 17 eigen medewerkers. Bij het geven van vormingen of lezingen nemen we elkaar mee. Er is onderlinge afstemming over de doelgroepen. Als er een vraag komt voor een doelgroep van de preventiewerkers, dan wordt deze vraag naar hen doorgespeeld en omgekeerd. In 2014 zal deze samenwerkingsovereenkomst verder opgevolgd en uitgevoerd worden. Centrum ter Preventie van Zelfdoding Met het CPZ werd de voorbije jaren afstemming gezocht wat betreft de te bereiken doelgroepen voor deskundigheidsbevordering, gemeenschappelijke acties naar vb. de media, inhoudelijke medewerking aan elkaars studiedagen en dies meer. Activiteiten van het CPZ en het telefonische en online hulpverleningsaanbod (inbegrepen ASPHA) worden voorgesteld tijdens vormingen van de CGG-SP. Er werd overleg gepleegd om tot een samenwerkingsovereenkomst te komen. Ook werden prijsafspraken gemaakt in verband met deskundigheidsbevordering. Eenheid voor Zelfmoordonderzoek Universiteit Gent De EZO was in 1997 betrokken bij de opstart van de CGG-SP en maakte deel uit van de toenmalige stuurgroep. In de huidige werking heeft de EZO vooral een adviserende functie en treedt de EZO samen met de twee hierboven vermelde organisaties en onze werking op naar vb. de media. Daarnaast is de EZO, net zoals onze werking, een lid van de expertengroep van ZvS en de Vlaamse Werkgroep Suïcidepreventie. ZvS De doelstelling met betrekking tot het opvangen van suïcidepogers in zorgnetwerken wordt gerealiseerd samen met ZvS. In 2013 werkte de CGG-SP sterk aan de sensibilisering van partners in de zorg voor jonge suïcidepogers: CLB, CGG, AZ kinderpsychiatrische centra, voorzieningen erkend vanuit het Vlaams Agentschap Jongerenwelzijn (VAJ), CAW, voor de ontwikkeling van zorgpaden en de introductie van K-IPEO als hulpmiddel in de opvang. ZvS organiseert coachings- en overlegvergaderingen met de CGG-SP. De coaching gebeurde individueel met de nieuwe medewerkers en in groep op 28/3 en 26/9. Tijdens de groepscoachings werden de ervaringen uit de K- IPEO-pilootfase besproken, kwam een kinderpsychiater uit KPC Genk zijn ervaringen met het pilootproject en K-IPEO toelichten en werd een implementatieplan KIPEO opgesteld. Er werd verder gefocust op IPEOimplementatie, het registratieproject van EZO, kortdurende interventie na poging, en het vormingspakket voor K-IPEO-vormingen. De Werkgroep Netwerken kwam in 2013 samen op 28/2, 30/5, 12/9, 12/12. Tijdens deze vergaderingen worden de stand van zaken en de voortgang van de actie besproken. Een implementatiestrategie om K-IPEO te lanceren in alle provincies wordt uitgewerkt. Knelpunten en oplossingen worden onder de loep genomen en ervaringen uitgewisseld. De data uit de registratiestudie worden toegelicht door de medewerkers van de EZO die uitgenodigd zijn op alle vergaderingen. Bovendien doet ZvS verslag van de conclusies van het overleg van de expertengroep die de actie in Vlaanderen begeleidt en neemt ze agendapunten mee naar dit overleg. Een 14

15 lid van Stuurgroep CGG-SP zetelt in deze expertengroep. Verder verspreidt de CGG-SP de nieuwsbrief van ZvS evenals de patiëntenfolders en (K-)IPEO-materialen. Voor de opstart van zorgpaden voor jonge suïcidepogers werden in alle Vlaamse provincies en Brussel sensibiliseringsacties ondernomen naar alle partners in de zorgketen: Integrale Jeugdhulp (IJH), AZ, CLB, CGG, VAJ-erkende voorzieningen, de sector personen met een handicap, CAW, De K-IPEO-vormingsmodule werd geïntegreerd in de driedaagse intensieve vormingen voor jeugdhulpverleners. VDIP 4 Van bij de start van VDIP in 2007 werd toenadering gezocht tussen CGG-SP en VDIP. In 2012 besliste de Vlaamse Regering dat de samenwerking tussen CGG-SP en VDIP geformaliseerd diende te worden. Deze samenwerking wordt gefaciliteerd door de ondersteuningsfunctie voor CGG-SP die tevens vanuit de FDGG, in samenwerking met Zorgnet Vlaanderen, de VDIP-werking ondersteunt. Er werden samenwerkingsovereenkomsten tussen de VDIP-projecthouders en de voor suïcidepreventie provinciaal projecthoudende CGG ondertekend. In deze overeenkomsten werden afspraken gemaakt rond vorming, sensibilisering en uitwisseling van expertise. In de vormingen die worden verzorgd door de suïcidepreventiewerking wordt VDIP altijd vermeld. Bij het onderdeel risicofactoren (onderdeel psychiatrische stoornissen) wordt de link naar de VDIP-werking gelegd. De werking van VDIP wordt kort voorgesteld en folders zijn ter beschikking voor verdere informatie. Bij de besprekingen met andere partners over de mogelijkheid tot vorming wordt de mogelijkheid tot vorming over het andere thema steeds vermeld. In 2013 namen suïcidepreventiewerkers deel aan de werkgroepen methodiekontwikkeling voor vier pathologiegroepen. Interessante literatuur werd uitgewisseld tussen de VDIP medewerkers en werkgroep Literatuur. Op 10 december 2013 werd voor de VDIP medewerkers een intervisiedag georganiseerd. VAD 5 In 2013 werd de Gingerregistratie geoptimaliseerd. Na overleg tussen Tine Langedock, Mercedes Wolters en Marjolijn Van den Berg (VAZG) werden duidelijke afspraken gemaakt over de informatie die kon aangeleverd worden en de verwachtingen van het VAZG. In 2013 werd een overleg ingepland met Mia De Bock van VAD met de bedoeling een meerjarenplan voor vorming op te stellen. Op dit overleg werd informatie over vorming uitgewisseld en werd de idee geformuleerd om gezamenlijke vormingen CGG-SP en VAD te organiseren. Dit wordt in 2014 verder uitgewerkt. Onderwijs Door de samenwerking tussen LOGO en CGG wordt het project Preventiecoach maximaal en via verschillende kanalen bekend gemaakt in de provincie. De CGG-SP draagt de visie van de preventiecoach mee uit, m.n. stimuleren van een integraal geestelijk gezondheidsbeleid tijdens deskundigheidsbevordering, bij opmaak van een draaiboek en bij contacten met relevante partners. Tijdens activiteiten maakt men het aanbod van de

16 preventiecoaches bekend, in het bijzonder bij activiteiten gericht op de doelgroep jongeren/jongerenbegeleiders. In de vorming voor de koepels van de CLB, georganiseerd door de preventiecoaches, kreeg de suïcidepreventiewerking ook tijd toegewezen. In het interne aanbod voor de koepels kon de SP-werking de suïcideproblematiek schetsen en de methodieken (draaiboeken en KIPEO) voorstellen. Ons aanbod voor verdere begeleiding en vorming werd voorgesteld. De vormingen hadden plaats op volgende momenten: POV maandag 27 mei 2013 (9u -16u) OVSG donderdag 29 augustus 2013 (9u - 16u) PBDKO woensdag 23 oktober en 6 november 2013 (13u - 16u) VCLB donderdag 12 september 2013 (9u - 16u) Fit in je hoofd Goed-gevoel-stoel NokNok Het concept van Fit in je hoofd ontstond enige jaren geleden in de schoot van de CGG-SP en werd in 2004 aan de overheid doorgegeven en vervolgens opgenomen in het VAS I. De CGG-SP steunt dan ook de publiekscampagne in verband met 10 positieve stappen voor een geestelijke gezondheid Fit in je hoofd. De CGG-SP fungeert als doorgeefluik van de folders en affiches voor de CGG alsook voor intermediairs, bijvoorbeeld met links op websites van CGG en van de CGG-SP, en tijdens vormingen en infostands. De CGG-SP was ook betrokken bij het ontwikkelen en het mee bekendmaken van de vervolgprojecten: de goed-gevoel-stoel, een groepscursus voor kansengroepen, en NokNok, een op Fit in je hoofd gebaseerde website voor jarigen. LUCAS Ook met LUCAS bestaat reeds een jarenlange samenwerking. In het verleden werd vb. samengewerkt omtrent evaluaties van vormingen aan intermediairs 6 en in het kader van de 2010 Conferentie Eerstelijns Gezondheidszorg (Werkgroep Geestelijke Gezondheid, voorgezeten door LUCAS). In 2013 werd samengewerkt in de Vlaamse Werkgroep Suïcidepreventie. Politie In alle regio s waren er contacten met de politiescholen voor het geven van vormingen suïcidepreventie in de opleidingen. Gevangenissen In verschillende regio s werden de contacten met gevangenissen verder gezet in functie van hun suïcidepreventiebeleid en werden vormingen gegeven aan gevangenisbewaarders en/of psychosociaal personeel. Cel Suïcidepreventie van Infrabel De ondersteuningsfunctie onderhield actieve contacten met de Cel Suïcidepreventie van Infrabel in verband met suïcide en suïcidepogingen op het spoor en het preventieplan dat de bevoegde dienst hierrond eind Scheerder, G., Reynders, A., Andriessen, K., & Van Audenhove, C. (2010). Suicide intervention skills and related factors in community and health professionals. Suicide and Life Threatening Behavior, 40,

17 uitwerkte. Voorheen bezorgden we hen documentatie en relevante vakliteratuur, adviseerden aangaande hun onderzoek en concrete preventiemaatregelen en bezochten samen enkele hotspots om de kenmerken (risicofactoren) ervan te bekijken. Voor onze werking situeert de samenwerking zich vooral rond het verzorgen van bijscholing aan bepaalde personeelsgroepen zoals veiligheidspersoneel. In 2012 vond overleg plaats in het kader van verdere samenwerking op 3/2, 14/2, 27/3 en 24/5. In 2013 participeerde CGG-SP actief aan het seminarie Suïcide op het spoor (19/12). Dit resulteerde in verschillende ideeën en voorstellen voor het verder uitwerken van het actieplan van Infrabel rond de preventie van zelfdodingen op het spoor. Domus Medica 7 Sinds april 2012 bestaat er een goede samenwerking tussen CGG-SP en Domus Medica. De steekkaart Preventie van zelfdoding voor huisartsen wordt verdeeld tijdens de vormingen die door de CGG-SP aan huisartsen worden gegeven. 8 Domus Medica engageert zich om vormingen bekend te maken via hun website, e- nieuwsbrief en andere kanalen en stuurt de door LOK-groepen aangevraagde vormingen door naar CCG-SP Interne en externe communicatie De ondersteuningsfunctie faciliteert de communicatie tussen: - de Stuurgroep CGG-SP en Provinciaal Coördinatorenoverleg (cf. supra 2.1); - de preventiewerkers, de CGG en de overheidsdiensten voor wat betreft het agenderen van aandachtspunten. De ondersteuningsfunctie expliciteert en bewaakt de consensus binnen het Provinciaal Coördinatorenoverleg inzake strategie en werkmodellen (knelpunten aanduiden, agenderen). De ondersteuningsfunctie vormt het aanspreekpunt van de CGG-SP en zorgt voor snel en adequaat doorspelen van hulpvragen (individueel, instellingen of groepen) en de opvolging ervan

18 Logistieke en organisatorische ondersteuning De taak van de ondersteuningsfunctie situeert zich tevens op organisatorisch en logistiek niveau: permanentie en secretariaatsondersteuning met het oog op productontwikkeling en het organiseren van training, intervisie en overleg. Het faciliteren van de communicatie en het opvolgen van de vorderingen zijn kerntaken. Daarnaast staat zij ook in voor het beleidsvoorbereidende werk. Om te evolueren naar een uniforme prijssetting werd door de ondersteuningsfunctie het nodige voorbereidende werk geleverd. Sinds 2006 worden de verslagen van de verschillende overlegstructuren gearchiveerd op het intranet van de website, waar de leden van de Stuurgroep, de preventiewerkers, de ondersteuningsfunctie en het secretariaat toegang toe hebben. Organisatorische ondersteuning De ondersteuningsfunctie zorgt voor: het organiseren en opvolgen van de vergaderingen van de Stuurgroep; het organiseren en opvolgen van de vergaderingen van het Provinciaal Coördinatorenoverleg; het opvolgen van werkgroepen; het organiseren van coachingsdagen; organiseren en opvolgen van ad hoc-overleg; organiseren van intervisie en training voor de preventiewerkers en CGG-personeel. Logistieke ondersteuning De ondersteuningsfunctie biedt secretariaatsondersteuning: administratieve afhandeling; verslaggeving; archivering; website/intranet; kopieservice; vormgeving en huisstijl; vergaderruimte; permanentie Coachingsdagen OM TEGEMOET TE KOMEN AAN DE NOOD AAN INHOUDELIJKE VERDIEPING VAN DE LOKALE MEDEWERKERS WORDEN ELK JAAR 4 COACHINGSDAGEN GEORGANISEERD, WAARBIJ REKENING WORDT MET DE VERWACHTINGEN VAN DE MEDEWERKERS. IN 2013 KWAMEN VOLGENDE THEMA S AAN BOD: ZVS, (K-)IPEO, RECHTSPOSITIE VAN DE HULPVERLENER, ROL PARTNERORGANISATIE. Coachingsdagen in 2013: 17/1, 28/3, 26/9, 14/ Werkgroepen Bij de aanvang van het CGG Project Zelfmoordpreventie in 1997 werden (naast enkele ad-hoc werkgroepen in verband met protocol, PR en website) vier werkgroepen opgericht: de werkgroepen huisartsen, ziekenhuizen, jongerenhulpverlening en politie. Deze werkgroepen hadden tot doel het ontwikkelen van vormingspakketten gericht op die specifieke intermediaire professionele doelgroepen en het ontwikkelen van strategieën om die groepen te bereiken. Daarnaast bestond er een Werkgroep Nabestaanden, inmiddels uitgegroeid tot WG V. Einde 2007 werden de drie andere vaste werkgroepen stopgezet (huisartsen, jongerenhulpverlening, politie). De reden hiertoe was dat de oorspronkelijke doelen bereikt waren: het vormingsmateriaal is aangemaakt en 18

19 wordt door de SP-werkers gebruikt. Daarnaast werd beslist om nieuwe ontwikkelingen te laten realiseren door ad-hoc werkgroepen met een duidelijke doelstelling en een tijdelijk mandaat. In 2008 waren er twee ad-hoc werkgroepen actief: update vormingspakket suïcidepreventie bij jongeren, aanmaak vormingsmodule suïcidepreventie bij ouderen. In 2009 was er nood aan ad-hoc werkgroepen in verband met website, workshopdag, en literatuur. Vanaf 2010 waren dit de werkgroepen website/nieuwsbrief, organisatiecomité en literatuur. In 2011 startte de werkgroep ingebedde preventie, in 2013 werkgroep bedrijven. Werkgroep Website/e-nieuwsbrief De werkgroep staat in voor het onderhoud van de website, het intranet, de opmaak en verspreiding van de nieuwsbrief. Dit geldt in eerste instantie voor de website maar tevens voor Beide sites worden regelmatig onder de loep genomen en bijgewerkt. In 2012 werd het intranet geoptimaliseerd. Alle preventiewerkers kregen toegang tot de werkgroepen waarbij ze zijn aangesloten zodat het uitwisselen van informatie, verslagen en andere documenten gefaciliteerd werd. In 2013 werd de laatste vergadering van werkgroep Website gehouden op 24 juni. Elke provinciale coördinator staat sindsdien in voor het up to date houden van de website voor wat betreft de vormingen in de provincie. Indien er nieuwe ontwikkelingen zijn op Vlaams niveau wordt op het coördinatorenoverleg afgesproken wie de informatie op de website plaatst. Voorzitter Nele Desseyn Verslaggeving Elk lid afwisselend Leden Jolien Mertens, Joke Vandenhoutte, Ine Vermeersch, Mercedes Wolters (ondersteuningsfunctie) Vergaderingen in /3, 3/5, 24/6 Werkgroep Organisatie Het hoofddoel van de Werkgroep Organisatie is het organiseren van gezamenlijke activiteiten, studiedagen en participatie aan grote symposia en congressen, het uitdenken van een thema van de tweejaarlijkse workshopdag en de praktische uitwerking ervan. De werkgroep bestaat uit een SP-werker per provincie en een voorzitter. De terugkoppeling naar de andere SP-werkers gebeurt via provinciale overlegmomenten en ook tijdens het overleg van de provinciale coördinatoren. Realisaties 2013: Voorbereidend werk voor de workshopdag in 2013 Organisatie van de workshopdag 2013 Organisatie coachingsdagen voor de SP-werkers Bevraging SP-werkers Evaluatie workshopdag Voorzitter Joline Rediers Verslaggeving Elk lid afwisselend Leden Karolina Bystram, Stefanie Ghekiere, Ine Vermeersch, Mercedes Wolters (ondersteuningsfunctie) Vergaderingen in /3, 23/4, 5/6, 4/9, 9/10, 13/11 19

20 Werkgroep Literatuur Het doel van deze werkgroep is het doornemen van vakliteratuur rond een bepaald thema om te komen tot een werktekst en/of een powerpoint die kan worden gebruikt in vormingsessies. In 2013 werd een basistekst euthanasie opgesteld en werd aandacht gegeven aan suïcidaliteit bij mensen met een lichamelijke beperking. Daarnaast heeft de werkgroep ook verschillende artikels doorgenomen rond bordeline persoonlijkheidsstoornis en wil men zich richten op culturele verschillen met betrekking tot suïcidaliteit. Voorzitter Jolien Mertens Verslaggeving Elk lid afwisselend Leden Karolina Bystram, Ine Vermeersch, Jo Tambuyzer, Stefanie Ghekiere, Peter Beks Vergaderingen in /2, 6/5, 9/9, 4/11 Werkgroep Ingebedde Preventie Deze werkgroep startte in 2011 om na te denken over de vele vragen die intern en extern worden gesteld over de instroom van suïcidale cliënten in de CGG. De opvang van suïcidale cliënten vormt immers een belangrijk deel van het werk in een CGG. In 2012 focuste de werkgroep zich op het afwerken van de richtlijnen voor het protocol. Bedoeling is dat deze richtlijnen zorgen voor meer uniformiteit tussen de bestaande suïcidepreventiedraaiboeken in CGG in Vlaanderen en Brussel. Het uiteindelijke document bestaat enerzijds uit een aantal minimale voorwaarden waaraan een CGG moet voldoen om een goede opvang van een suïcidale cliënt te kunnen bieden. Anderzijds zijn in de richtlijn een aantal inhoudelijke documenten vervat, waarin belangrijke elementen in het aangaan van het contact met een suïcidale cliënt worden toegelicht. Het document werd uitgewerkt door de leden van de werkgroep in samenwerking met de EZO en WG V. De Stuurgroep gaf feedback op deze richtlijn en goedkeuring voor de implementatie van deze richtlijn in de CGG. In 2013 werd de richtlijn gefinaliseerd en werd de implementatie gestart. In 2013 werd een enquête opgesteld om werknemers van verschillende CGG te bevragen naar hun noden en verwachtingen ivm suïcidepreventie. Deze enquête werd verspreid onder de coördinatoren, die deze desgewenst konden verspreiden in hun CGG. Voorzitter Karolina Bystram Verslaggeving Karolina Bystram Leden Ilse Conserriere, Nele Desseyn, Mieke Jonnieaux, Jasmijn Creten, Jo Tambuyzer, Marie Van Broeckhoven, Ine Vermeersch, Mercedes Wolters (ondersteuningsfunctie) Vergaderingen in /1, 13/6 Werkgroep Bedrijven Voor de doelgroep Bedrijven werd in januari 2013 een werkgroep opgericht met als doel het formuleren van de doelstellingen en een plan van aanpak rond het werken met bedrijven. Er werd besloten te starten met een verkenning van de doelgroep. Hiervoor werd overleg ingepland met mogelijke partners zoals Tussenstap vzw (29/3/2013), Efrem vzw (13/5/2013), Co-Prev (21/3/2012), bijwonen commissie medisch toezicht 21/5/2013), Werkgroep Verder en VAD (7/3/2013). Uit deze verkennende gesprekken kwamen concrete voorstellen, deze werden in de loop van 2013 verder uitgewerkt. 20

21 Er werd een basisvorming suïcidepreventie georganiseerd voor de vaste medewerkers van Efrem en Tussenstap vzw op 8/7/2013 en een basisvorming voor de vrijwilligers van Efrem en Tussenstap op 17/12/2013 in Mechelen en op 18/12/2013 in Gent. De geneesheren-directeurs van de verschillende Externe Diensten ter Preventie en Bescherming op het Werk namen onze voorstellen en mogelijkheden voor vorming met veel interesse in overweging. Daarnaast vond een overleg plaats met de coördinator van de preventiecoaches en vertegenwoordiging vanuit de LOGO om samenwerkingsmogelijkheden te verkennen (25/3/2013). Voorzitter Ine Vermeersch Verslaggeving Ine Vermeersch Leden Marie Van Broeckhoven, Karen De Waele, Karolina Bystram, Jo Tambuyzer, Giovanni Laleman, Liesl Vereecke, Mercedes Wolters (ondersteuningsfunctie) Vergaderingen in /01, 11/03, 30/05, 12/09 en 25/ Bijdragen aan en investering in de inbedding binnen FDGG Aangezien FDGG op het vlak van de ondersteuning van de CGG-SP als trekker fungeert, is de ondersteuningsfunctie gehuisvest binnen de FDGG en maakt deze ook deel uit van de staf en het algemene team van FDGG. Deze vraagt van de ondersteuningsfunctie van CGG-SP als staf- en teamlid bepaalde investering. Acties in 2013 van de ondersteuningsfunctie als staf- en teamlid van FDGG: Actieve deelname aan teamvergaderingen FDGG op 10/1, 5/2, 7/3, 12/3, 30/4, 4/6, 5/9, 3/10, 12/11, 5/12 Actieve deelname aan stafvergaderingen FDGG op 18/2, 18/3, 16/4, 17/6, 16/9, 14/10, 18/11, 16/12 Actieve deelname aan de teambuildingsmomenten FDGG 24 juni 2013, 2 december 2013 Functionerings- en evaluatiegesprekken met directeur FDGG op 9 juli en 4 november. Vorming Procesbegeleiding en ondersteuning op 8 oktober en 14 november 21

22 DEEL 2 REALISATIES

23 In dit deel van het werkingsverslag bespreken we de highlights van Deskundigheidsbevordering van intermediairs en netwerken De grafieken hieronder betreffen alleen de activiteiten met externen. De interne activiteiten zoals het overleg tussen de CGG-SP-werkers op provinciaal of Vlaams niveau zijn hier niet in opgenomen. Activiteiten CGG-SP Grafiek 1. Activiteiten CGG-SP Aantal deelnemers Deskundigheidsb evordering Zorg voor Pogers Onderhouden Netwerk Crisis/Postventie Aantal deelnemers Sinds 2013 zijn de activiteiten van de CGG-SP ten behoeve van een vereenvoudigde registratie opgesplitst in vier categorieën (tabel 1). Deze zijn: deskundigheidsbevordering 9, Zorg voor Pogers 10, onderhouden van het netwerk 11, crisis en postventie 12. Grafiek 1 toont aan dat de CGG-SP-werkers vooral bezig zijn met het onderhouden van het netwerk (408) en met het verzorgen van vormingen (278). Een aantal overlegactiviteiten staat ook in functie van andere activiteiten inzake deskundigheidsbevordering, bijvoorbeeld het voorbereiden van een campagne of van een vormingsreeks. Ook in kader van Zorg voor Pogers zien we dezelfde trend (grafiek 2): 104 overleggen en 27 vormingen. In 2013 werd door CGG-SP sterk ingezet op de bekendmaking en implementatie van de Kipeo (61 overleggen tegenover 20 voor Ipeo). 9 Deskundigheidsbevordering: alle vormingen, coachingen en consulten die door de CGG-SP gegeven worden 10 Zorg voor Pogers: alle activiteiten die voor ZvP gebeurd zijn, wat zowel overleg als vorming kan inhouden 11 Onderhouden netwerk: deelname aan een vergadering, het beraadslagen met anderen, het op gelijkwaardige basis bespreken van bepaalde zaken, horizontaal overleg, mailing, 12 Crisis- en postventie: ondersteunen van hulpverleners of organisaties bij een suïcidedreiging, na een poging, of na een suïcide 23

24 Voor 2013 werden door de CGG-SP in totaal 512 overleggen georganiseerd en 306 vormingen. Deze grafieken bevestigen het beeld van de voorbije jaren dat het verzorgen van bijscholing en overleg de kernactiviteiten zijn van de CGG-SP-werking. Grafiek 2. Activiteiten Zorg voor Suïcidepogers Aantal activiteiten ZVP Vorming Ipeo KV ZVP Vorming Ipeo LV ZVP Vorming Kipeo KV ZVP Vorming Kipeo LV ZVP Overleg Ipeo ZVP Overleg Kipeo ZVP Overleg Aantal activiteiten Deskundigheidsbevordering Wat deskundigheidsbevordering (DB) betreft zijn de activiteiten opgesplitst volgens het geformuleerde gestandaardiseerd aanbod, met name een korte standaardvorming van max 4u (DB/SV/KV), een lange standaardvorming van 4-8u (DB/SV/LV), een intensieve vorming (BC/IV), een korte navorming (DB/NV/KV), een lange navorming (DB/NV/LV), een vorming in het kader van ingebedde preventie (DB/IP), een bijdrage op symposia, studiedagen en workshops (DB/SSW/KV en DB/SSW/LV) en een vorming voor trainers (DB/TT). Ook coaching en consult horen in de categorie deskundigheidsbevordering thuis. Grafiek 3. Deskundigheidsbevordering 2013 DB/IP DB/consult DB/coaching DB/SSW/LV DB/SSW/KV DB/TT DB/NV/LV DB/NV/KV DB/IV DB/SV/LV DB/SV/KV DB/SV/K V DB/SV/L V DB/IV DB/NV/K V DB/NV/L V Aantal deelnemers Aantal activiteiten DB/TT DB/SSW /KV DB/SSW /LV DB/coac hing DB/cons ult DB/IP 24

25 In grafiek 3 vinden we alle deskundigheidsbevorderende activiteiten terug van de CGG-SP, met uitzondering van de activiteiten die specifiek kaderen in ZvS. In al deze activiteiten komt ZvS natuurlijk aan bod, maar wordt niet specifiek ingegaan op het instrument Ipeo of Kipeo. Het overgrote deel van de vormingen die georganiseerd worden zijn standaardvormingen en dan in het bijzonder de korte vorming. In 2013 werden 125 standaardvormingen gegeven. Ook werden 21 intensieve vormingen georganiseerd. In totaal werden er 3564 deelnemers bereikt door middel van 278 deskundigheidsbevorderende activiteiten. Zoals reeds aangegeven zijn in bovenstaande cijfers nog geen activiteiten voor ZvS opgenomen. De deskundigheidsbevorderende activiteiten voor ZvS zijn terug te vinden in grafiek 4. Grafiek 4. Deskundigheidsbevordering Zorg voor Pogers 2013 ZVP Vorming Kipeo KV ZVP Vorming Ipeo KV Aantal deelnemers Aantal activiteiten ZVP Vorming Ipeo KV ZVP Vorming Ipeo LV ZVP Vorming Kipeo KV ZVP Vorming Kipeo LV Aantal deelnemers Aantal activiteiten In 2013 werden voor ZvS 27 vormingsactiviteiten georganiseerd, waarmee 755 deelnemers werden bereikt. Qua deskundigheidsbevordering zien we in 2013 dus een totaal aantal van 305 activiteiten, waarmee 4319 mensen geïnformeerd werden over suïcidepreventie. Deskundigheidsbevordering - doelgroepen Grafiek 5. Deskundigheidsbevordering - doelgroepen Aantal deelnemers Hulpverleners Huisartsen CLBmedewerkers Politie Mobiele teams 107 Aantal deelnemers

26 In 2013 werden via vorming 4319 mensen bereikt. Het grootste percentage van deze deelnemers waren hulpverleners (80.5 % of 3475 deelnemers). We bereikten 197 huisartsen (4.6%), 463 mensen uit de CLB sector (10.7%), 85 personen uit mobiele teams (1.9%) en 99 mensen uit de sector politie (2.3%). Deze laatste behelst de politiescholen en gevangenissen waarvoor we de laatste jaren ook geregeld vormingen hebben begeleid. Onderhouden Netwerk Grafiek 6. Onderhouden Netwerk Aantal activiteiten Aantal deelnemers Bekendmaking aanbod per mail Bekendmaking aanbod face to face Aantal activiteiten Aantal deelnemers Overleg externen Andere ZVP Overleg Ipeo ZVP Overleg Kipeo ZVP Overleg ZVP Evaluatie Ipeo ZVP Evaluatie Kipeo In het kader van de activiteit Onderhouden Netwerk zien we in overlegvergaderingen met externen. Het aanbod van de CGG-SP werd op 48 gelegenheden bekend gemaakt voor 436 deelnemers en er werd één mailing rondgestuurd naar 300 personen. Voor ZvS werden er 112 activiteiten georganiseerd. In totaal tellen we dus 459 activiteiten in deze categorie. Crisis- en Postventie Grafiek 7. Crisis- en postventie Aantal activiteiten Crisis Post gespreksgroepen Post suicide Aantal activiteiten

27 In grafiek 7 worden het aantal activiteiten voor crisis en postventie weergegeven. In 2013 werden 9 crisisinterventies uitgevoerd naar aanleiding van een dreigende suïcide of suïcidepoging. De CGG-SP stond in voor 11 postventieactiviteiten en 57 activiteiten in het kader van de gespreksgroepen. 2. Website Hieronder een overzicht van het aantal unieke bezoekers en het aantal bezoeken in de periode Aantal unieke bezoekers Aantal bezoeken (gemidd.: 1616/mnd.) (gemidd.: 2277/mnd.) In het voorjaar van 2011 veranderde de hosting en de teller van de website. In 2012 waren er request for pages. In 2013 werd de volledig website herzien en geactualiseerd. Onderstaande grafiek toont het aantal bezoeken van 1 januari 2013 tot en met 31 december Net zoals voorgaande jaren werd de website minder bezocht tijdens de zomermaanden en het meest tijdens het najaar, met vooral uitschieters rond oktober. Bezoekers van de website kwamen vooral uit Gent, Antwerpen en Brussel. 27

28 3. Richtlijn voor suïcidepreventiedraaiboek CGG In 2012/2013 focuste de Werkgroep Ingebedde Preventie zich op het afwerken van de richtlijnen voor het protocol. Bedoeling is dat deze richtlijnen zorgen voor meer uniformiteit tussen de bestaande suïcidepreventiedraaiboeken in CGG in Vlaanderen en Brussel. Het uiteindelijke document bestaat enerzijds uit een aantal minimale voorwaarden waaraan een CGG moet voldoen om een goede opvang van een suïcidale cliënt te kunnen bieden. Anderzijds zijn in de richtlijn een aantal inhoudelijke documenten vervat, waarin belangrijke elementen in het aangaan van het contact met een suïcidale cliënt worden toegelicht. Het document werd uitgewerkt door de leden van de werkgroep in samenwerking met de EZO en WG V. 4. Werelddag Suïcidepreventie De Wereldgezondheidsorganisatie en de International Association for Suicide Prevention hebben 10 september uitgeroepen tot Werelddag van de Suïcidepreventie. Bedoeling is dat op deze dag en in de weken errond activiteiten worden ingericht om suïcidepreventie te promoten. Op deze dag verspreidde de CGG-SP samen met de EZO, ZvS, het CPZ en WG V een persbericht Stigma: een belangrijk obstakel voor de preventie van suïcides om de partners die werken rond suïcidepreventie in Vlaanderen in de kijker te zetten hoe zij dag in dag uit werk maken van dit belangrijke thema. 28

29 5. Uniforme tarifering voor de verschillende soorten aangeboden vorming In het kader van het BVR CGG-SP diende er werk gemaakt te worden van een gezamenlijk instaan voor de vormingen over suïcidepreventie volgens een gestandaardiseerd aanbod, met name een standaardvorming, een intensieve vorming, navorming en een vorming voor trainers (train-de-trainer). Voor al deze vormingen werd in 2013 een uniforme tarifering afgesproken. Social Profit Open aanbod Op maat Coaching 1 dagdeel: 25/deelnemer 50 / uur gratis 1 dag: 25/deelnemer 125/dagdeel 2-daagse: 50/deelnemer 250/dag 3-daagse: 75/deelnemer Profit Open aanbod Op maat Coaching 1 dagdeel: 50/deelnemer 100 / uur 100 / uur 1 dag: 50/deelnemer 300/dagdeel 2-daagse: 100/deelnemer 600/dag 3-daagse: 150/deelnemer 6. Gevolgde bijscholing De ondersteuningsfunctie was aanwezig op volgende studiedagen/congressen/symposia: TITEL DATUM LOCATIE Kan suïcide voorkomen worden?" 20/06/13 VVP - Provinciaal Hof, Brugge The XXVII World Congress of the International 24/9-28/9 Oslo Association for Suicide Prevention Vorming Procesbegeleiding en ondersteuning 8/10, 14/11 Drongen Workshopdag Samenwerken in Suïcidepreventie 22/10 Brugge, Boeverbos VDIP intervisiedag 10/12 Brussel Suïcide op het spoor 19/12 Brussel CGG-SP-medewerkers namen deel aan volgende studiedagen/congressen/symposia: TITEL DATUM LOCATIE Efficiënt vergaderen 7/1; 28/1 Syntra West Conferentie Samenwerken aan de toekomst 24/1 Diepenbeek Opleiding groepsdynamica (intern, Vaartstraat) 4/2, 18/3 CGG Brussel Onmiddellijke psychisch hulp na trauma: zin of onzin? 22/2 De Bedding (Krommewal, Gent) Psychiatrische stoornissen in de eerste lijn 26/3 P.C Dr. Guislain(Gent) Meeting the needs of the ageing population 23/4 Leuven Vorming: het begeleiden van gespreksgroepen 20/4 CGG PassAnt Ver van mijn bed? 26/4 Zoersel Seminarie psychiatrie Craving 3/5 UZ Brussel Welzijn op het werk in het onderwijs 28/5, 4/6 Boeverbos, Brugge 29

30 Infomoment crisisjeugdhulp 3/6 Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Brussel EHBO 3/6 CGG Eclips -Lange Violettestraat (Gent) Infovoormiddag pilootproject IJH Oost-Vlaanderen 3/6 CGG Eclips FIJH - workshop voor intermediairs 19/6 Oude Abdij -Drongen Kan suïcide voorkomen worden? 20/6 VVP - Provinciaal Hof, Brugge VVGG-congres 19/9-20/9 Antwerpen The XXVII World Congress of the International 24/9-28/9 Oslo Association for Suicide Prevention Intervisie begeleiders gespreksgroepen 8/10 WG V (Halle) Vormingsavond Rouw, omgaan met verlies 21/11 Huis van de Mens, Kortrijk Online platform suïcidepreventie 22/11 EZO- UZ Gent Lezing Jan Mokkestorm 22/11 Euregenas, Gent GGZ Preventie Ronde Tafel 23/10 Hasselt Euthanasie 28/11 Leuven Dag van de Nabestaanden 30/11 Zemst CAW Slachtofferhulp Trauma en slecht nieuws 19/12 CGG Eclips - Lange Violettestraat, Gent 30

31 BIJLAGEN BIJLAGE 1: Suïcidepreventiewerking in de CGG (samenstelling per 31/12/2013) Antwerpen Coördinatie: Ghekiere Stefanie CGG Andante Preventiewerkers: Jasmijn Creten (50%) Stefanie Ghekiere (80% vanaf februari 2013) Mieke Joniaux (20%) Joline Rediers (100%) Jolien Mertens (50%) Jo Tambuyzer (50%) Annelies Harvent (100% vanaf augustus 2013) Nathalie Hens (50% tot juli 2013) Vicky Van Dooren (50% tot mei 2013) Brussel Coördinatie: Karolina Bystram Preventiewerker: Semiye Tas (25%) Karolina Bystram (100%) Limburg Coördinatie: Marie Van Broeckhoven DAGG vzw Preventiewerkers: Peter Beks (100%) Sabrina Marx (50% tot april 2013) Hilal Ozkan (50% van 1/3/2013 tot 31/5/2013) Marie Van Broeckhoven (85%) Rita Vanhove: coördinator ZvS (80%) Oost-Vlaanderen Coördinatie: Ine Vermeersch CGG Eclips Preventiewerkers: Liesl Vereecke (85% tot 30/4/2013, 100% tot 31/12/2013) Ilse Conserriere (80 %) Lien Neuckermans (60% van 21/8/2013 tot 31/12/2013) Wolters Mercedes (50% van 1/1/2013 tot 20/4/2013) Ine Vermeersch (100%) Karen De Waele (80% vanaf 1/4/2013) Vlaams Brabant Coördinatie: Joke Vandenhoute - CGG PassAnt Preventiewerkers: Joke Vandenhoute (100% tot augustus 2013) 31

32 Lynn Delfosse (50% vanaf september 2013) Laura Jonville (50%) Astrid Alders (50% tot november 2013) Bart Witvrouwen (50% vanaf november 2013) West-Vlaanderen Coördinatie: Nike Baeten CGG Largo Preventiewerkers: Nele Desseyn (50%) Charlotte Lanneau (50%) Jente Vandeburie (100%) Nike Baeten (50%) Giovanni Laleman (50%) 32

33 BIJLAGE 2: Samenwerkingsverklaring tussen CGG-SP en Werkgroep Verder SAMENWERKINGSOVEREENKOMST Samenwerking Werkgroep Verder met de Suïcidepreventiewerking van de CGG (FDGG-Zorgnet Vlaanderen) Hieronder vernoemde partijen verbinden zich tot een functionele samenwerking CGG PassAnt vzw, in het bijzonder Werkgroep Verder, Beertsestraat Halle en De Suïcidepreventiewerking van de CGG (FDGG-Zorgnet Vlaanderen) Door het onderschrijven van deze overeenkomst ondersteunt de Suïcidepreventiewerking van de CGG, Werkgroep Verder bij het realiseren en uitdragen van de activiteiten en doelstellingen van Werkgroep Verder zoals opgenomen in het beleidsplan van Werkgroep Verder Ondersteunt Werkgroep Verder de Suïcidepreventiewerking van de CGG in het realiseren van de doelstellingen met betrekking tot de zorg voor nabestaanden opgenomen in het beleidsplan van de Suïcidepreventiewerking van de CGG De samenwerking omvat volgende doelstellingen: 1. Het geven van informatie en vormingen rond het thema rouw na zelfdoding en opvang van nabestaanden. o Engagement van Werkgroep Verder Organiseren van vormingen rond desbetreffende thema s Voorzien van vormingsmateriaal. Bekendmaking van vormingen rond postventie. o Engagement suïcidepreventiewerking van de CGG Opnemen van het thema rouw na suïcide en opvang van nabestaanden in meerdaagse vormingen aan intermediairs. - Mogelijkheid tot het betrekken van Werkgroep Verder in de vormingen van de suïcidepreventiewerkers om het stuk rond postventie te geven. Hier kan ook de 33

34 mogelijkheid zijn om in de coachingdagen voor de suïcidepreventiewerkers een namiddag rond postventie te betrekken waarbij een train-the-trainer formule gehanteerd wordt. Op deze manier wordt de materie rond postventie bij de preventiewerkers opgefrist. - De provinciaal contactpersonen WGV geven per kwartaal het aantal vormingen waarin het thema postventie werd opgenomen, door aan de coördinator van Werkgroep Verder (ter registratie) 2. Realisatie van minstens 2 gespreksgroepen per provincie en regio Brussel, die voldoen aan de kwaliteitsvereisten (zie bijlage) van Werkgroep Verder. o Engagement Werkgroep Verder: Werkgroep Verder fungeert als help-desk voor de provinciale contactpersoon (zie onder) m.b.t. vragen over de diverse facetten die aan bod komen m.b.t. de gespreksgroepen. Werkgroep Verder houdt de betrokken begeleiders van de gespreksgroepen op de hoogte van recente vakliteratuur en inzichten m.b.t. rouw na suïcide. Werkgroep Verder organiseert jaarlijks een vorming en een intervisiemoment voor de begeleiders van de gespreksgroepen. Werkgroep Verder zorgt voor een jaarlijkse aanmaak en druk van bladwijzer, die kan ingeschoven worden in de Werkgroep Verder Infofolder en zo worden verspreid. Werkgroep verder zorgt voor bekendmaking van de groep via aankondiging op de site/nieuwsbrief e.a. Werkgroep Verder reikt het kwaliteitslabel uit aan groepen die aan de nodige vereisten voldoen. o Engagement Suïcidepreventiewerking van de CGG Gespreksgroepen voor nabestaanden na zelfdoding 1. Logistieke ondersteuning van de gespreksgroepen (o.a. locatie). 2. Bekendmaking (PR verspreiding folder in de CGG en andere voorzieningen (bv. Politie, CAW, )) 3. Ondersteuning van de begeleiders van de gespreksgroepen. De Suïcidepreventiewerking stelt per provincie minimaal één provinciaal contactpersoon aan, met volgende taken: 1. Initiatieven nemen of stimuleren van en geïnformeerd zijn over de diverse lokale en regionale activiteiten binnen de provincie/regio m.b.t. het thema 34

35 nabestaanden na zelfdoding en als dusdanig ook als provinciaal contactpunt fungeren voor Werkgroep Verder, nabestaanden en hulpverleners. 2. Het samen met Werkgroep Verder mee bemannen van een infostand van Werkgroep Verder op diverse provinciale aan het thema gebonden studiedagen. 3. Het volgen van de tweemaandelijkse overlegmomenten van Werkgroep Verder. In dit overkoepelend overleg komen partners en ervaringsdeskundigen samen om een stand van zaken te geven, informatie uit te wisselen en nieuwe initiatieven te ontwikkelen. 4. De provinciaal contactpersoon vormt de brug tussen de begeleiders van de gespreksgroepen en Werkgroep Verder. Deze persoon houdt contact met de begeleiders door middel van overleg. 5. Het bezorgen van een activiteitenverslag aan Werkgroep Verder m.b.t. de hierboven, onderschreven taken. 3. Bijdragen bij de Dag van de Nabestaanden o Engagement Werkgroep Verder: Organisatie van de Dag van de Nabestaanden 1. Inhoudelijk: programma opstellen, sprekers en begeleiders zoeken 2. Logistiek: locatie en materiaal, inschrijvingsmodule, PR o Engagement suïcidepreventiewerking van de CGG Voldoende medewerking workshops (begeleiding lotgenotengroepen, geven van een lezing, ) Voldoende aanwezigheid van de suïcidepreventiewerking (als vormingsmoment) Input vanuit de verschillende provincies op het Werkgroep Verder-overleg. PR rond Dag van de Nabestaanden (via bestaand netwerk, mailing, via begeleiders gespreksgroepen, op website, ) 4. Bijdragen bij de Wandeling 1 mei o Engagement Werkgroep Verder Organisatie van de wandeling 1. Inhoudelijk: infostand, ritueel, wandelparcours 2. Logistiek: zoeken naar locatie, opstellen van folder, verspreiding van folder, PR (website, nieuwsbrief, ) 35

36 o Engagement suïcidepreventiewerking van de CGG meehelpen met PR van deze wandeling in desbetreffende regio. 5. Bijdragen bij de Online Gespreksgroep: o Engagement Werkgroep Verder Organiseren online gespreksgroep 1. Inhoudelijk: vorming aan moderatoren, planning moderatoren 2. Logistiek: chatmodule voorzien, PR (website, nieuwsbrief, sociale media, ) o Engagement suïcidepreventiewerking van de CGG PR van de online gespreksgroep bij de begeleiders van de gespreksgroepen in hun regio. PR via website, nieuwsbrief Bijdragen aan de promotie, het faciliteren van het vinden van iemand binnen het CGG die een rol als moderator van de online gespreksgroep kan opnemen. 6. Opvolgen van Media-richtlijnen: o Engagement Werkgroep Verder Opvolging van de media-richtlijnen en indien nodig contact opnemen bij schending Ingaan op vragen van journalisten, rekening houdend met de media-richtlijnen Aanpassen van de media-richtlijnen en dit communiceren naar publiek. o Engagement suïcidepreventiewerking van de CGG Signalisatie bij schending van de media-richtlijnen Bij geven van interviews rekening houden met de media-richtlijnen en deze ook toepassen/meedelen aan de journalist. Voor aanvragen tot interviews specifiek rond postventie: doorverwijzen naar Werkgroep Verder. Om deze overeenkomst met bijhorende doelstellingen realiseerbaar te maken, is het nodig dat de suïcidepreventiewerkers per provincie een aantal uren vrijgesteld worden (raming: 8u) om de activiteiten van Werkgroep Verder mee uit te dragen en uit te werken. 36

37 BIJLAGE 3: Samenwerkingsverklaring tussen CGG-SP en ZvS Samenwerkingsovereenkomst tussen DAGGprojecthouder : ZvS en de Suïcidepreventiewerking van de CGG De hieronder vermelde partijen verbinden zich tot een functionele samenwerking: - DAGG, Kapelstraat 67, 3920 Lommel, projecthouder van ZvS en - De Suïcidepreventiewerking van de CGG (FDGG-Zorgnet Vlaanderen) Door het onderschrijven van deze overeenkomst - ondersteunt de Suïcidepreventiewerking van de CGG (CGG-SP), DAGG bij het realiseren van het Project Integrale Zorg Suïcidepogers (ZvS). - ondersteunt ZvS de CGG-SP bij het realiseren van de doelstellingen m.b.t.: - het opvangen van suïcidepogers in zorgnetwerken - en de deskundigheidsbevordering van zorgverstrekkers betrokken bij de opvang van suïcidepogers - en de deskundigheidsbevordring van huisartsen in kader opvang suïcidepogers. De samenwerking omvat volgende doelstellingen: Promotie van de strategieën en materialen die kaderen in ZvS door CGG-SP - Het draaiboek voor de implementatie van ZvS en de instrumenten IPEO en K-IPEO worden gepresenteerd in voorzieningen betrokken bij de opvang van suïcidepogers via voorlichtingsmomenten - Er wordt een aan aanbod gedaan voor vormingen in gebruik IPEO en K-IPEO aan ziekenhuispersoneel en zorgverstrekkers betrokken bij de opvang van suïcidepogers - Er wordt vorming gegeven aan de doelgroepen - Er gebeuren evaluaties van vormingen - Er gebeuren evaluaties van de implementatie van het ZvS in AZ en bij zorgverstrekkers bij jonge suïcidepogers - Er worden vormingen gegeven aan huisartsen - De overlegmomenten, infosessies, vormingen en evaluatiegesprekken worden geregistreerd en gecommuniceerd aan DAGG - De CGG-SP participeren aan de Werkgroep netwerken waar deze acties besproken worden - De CGG-SP verspreiden de nieuwsbrief van de projecthouder - De CGG-SP werken mee aan een evaluatie van de patiëntenfolder - De CGG-SP werken mee aan de terugkoppeling registratiedata naar belanghebbenden - De CGG-SP werken mee aan de verankering van het project 37

38 - De CGG-SP werkt mee aan publicaties en studiedagen met dit thema - De ondersteuningsfunctie van CGG-SP participeert aan de expertengroep die ZvS begeleidt. - De ondersteuningsfunctie agendeert dit thema op de vergadering van provinciaal coördinatoren en de stuurgroep - archiveert materialen (bv FAQ, ), vormingsmaterialen en verslagen vergaderingen werkgroep netwerken in intranet - De ondersteuningsfunctie levert de registratiedata aan van de acties van de CGG-SP aan DAGG gedaan op 25/03/2011 Voor de CGGSP Voorzitter stuurgroep Alain Vincke Voor DAGGvzw Hans Schröter 38

39 BIJLAGE 4: Engagementsverklaring tussen CGG-SP en Domus Medica Engagementsverklaring tussen Domus Medica en de Suïcidepreventiewerking van de CGG met betrekking tot het ontwikkelen van vormingsmateriaalvoor huisartsen UITGANGSPUNTEN De ondertekenende partijen gaan deze engagementsverklaring aan met het oog op het optimaliseren van de beschikbare middelen en mensen ten bate van de eigen opdrachten en continuïteit daarin, met wederzijds respect voor de autonomie van elke organisatie in het kader van de (beheers)overeenkomst die ze hebben afgesloten met de Vlaamse Overheid. Deze onderlinge samenwerking komt er in functie van het bereiken van huisartsen, als relevante doelgroep in het kader van suïcidepreventie. Hieronder vernoemde partijen: Domus Medica, vertegenwoordigd door Dr Maaike Van Overloop, voorzitter Suïcidepreventiewerking van de CGG (CGG-SP), vertegenwoordigd door Tine Langedock, voorzitter van de Stuurgroep CGG-SP engageren zich tot een functionele samenwerking voor de hieronder omschreven doelstelling: het aanmaken en promoten van vorming over suïcide(preventie) voor huisartsen. Het vormingsmateriaal bestaat uit: Een algemeen basispakket, te gebruiken in LOK-groepen van huisartsen, Een pakket dat aansluit bij ZvS (ZS), voorheen Project Integrale Zorg Suïcidepogers (PIZS) genoemd, en het gebruik van Instrument voor Psychosociale Evaluatie en Opvang (Kinderen en jongeren) ((K)IPEO) bedoeld voor LOK-groepen en huisartsenkringen. Deze pakketten zullen, zonder exhaustief te zijn, bestaan uit een powerpointpresentatie en een werkmap met achtergrondinfo voor lesgevers en deelnemers. De bestaande pakketten die reeds ontwikkeld en uitgewerkt zijn door de CGGsuïcidepreventiewerkers en in het kader van (PI)ZS dienen samen met de door Domus Medica ontwikkelde suïcidepreventiekaart hierbij als vertrekbasis. Bijdrage Domus Medica: Zet 1medewerker(s) in die voor 15 u dit pakket mee vorm geeft; Zet 1 medewerker in voor het nalezen van het pakket ( ca 3u) Levert knowhow aan rond de behoeften van huisartsen op het domein van suïcide(preventie); Levert de nodige informatie aan over methodieken die reeds hun werkbaarheid bij huisartsen bewezen; Voorziet in vormingsmateriaal; Maakt de vormingen bekend via hun website, e- nieuwsbrief en andere kanalen. Stuurt door de LOK-groepen aangevraagde vormingen door naar CCG-SP Bijdrage CGG-SP: Zet 3 CGG-suïcidepreventiewerkers elk voor 15u in om dit pakket effectief vorm te geven. Daarnaast investeert een vierde CGG-suïcidepreventiewerker ca. 3u in het nalezen van het werk; Levert inhoudelijke elementen aan over het thema suïcidepreventie; Levert het basispakket aan dat nu reeds gebruikt wordt door de CGG-suïcidepreventiewerkers; Verzorgt vormingen aan huisartsen. Streefdatum voor de aflevering van het vormingsmateriaal is 31 oktober

40 Zowel Domus Medica als de (Stuurgroep van de) Suïcidepreventiewerking van de CGG blijft de vrijheid behouden om zelf flexibel met deze pakketten om te gaan, doch mits voorafgaand informeren van de partner en met de mogelijkheid voor de partner om, bij eventueel niet-akkoord, een onderhandeling hierover aan te gaan. Bij meer ingrijpende veranderingen is een uitdrukkelijk akkoord van de partner vereist. Voor Domus Medica Voor de (Stuurgroep van de) Suïcidepreventiewerking van de CGG Maaike Van Overloop Voorzitter Tine Langedock Voorzitter Stuurgroep Suïcidepreventiewerking van de CGG 40

41 BIJLAGE 5: Lijst met afkortingen ASPHA Advies SuïcidePreventie voor HuisArtsen en Andere Hulpverleners AZ Algemene Ziekenhuizen BVR CGG-SP Besluit van de Vlaamse Regering over de subsidiëring van een uitbreiding van de CGG suïcidepreventiewerking CAW Centra voor Algemeen Welzijnswerk CGG-SP Suïcidepreventiewerking van de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg CLB Centra voor Leerlingenbegeleiding CPZ Centrum ter Preventie van Zelfdoding EZO Eenheid voor Zelfmoordonderzoek FDGG Federatie van Diensten voor Geestelijke Gezondheidszorg IPEO : Instrument voor Evaluatie en Opvang van Suïcidepogers JAC Jongeren AdviesCentrum K-IPEO Kinder-en jongeren Instrument voor Evaluatie en Opvang van Suïcidepogers LOGO Lokaal GezondheidsOverleg ZvS Organisatie met Terreinwerking ZvS SG CGG-SP Stuurgroep van de Suïcidepreventiewerking van de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg TAD-werking Tabak, Alcohol en Drugswerking VAS II Vlaamse Actieplan Suïcidepreventie VAZG Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid VLESP Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie VDIP Vroegdetectie en interventie bij psychiatrische (psychotische) stoornissen VIGeZ Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie VVI Verbond der Verzorgingsinstellingen WG V Werkgroep Verder ZnV Zorgnet Vlaanderen 41

42 Bijlage 7. Charter Charter Suïcidepreventiewerking van de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (FDGG-Zorgnet Vlaanderen) als onderdeel van het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie (VAS II) In het kader van de uitvoering van: - de overeenkomsten tussen de Vlaamse Gemeenschap en de CGG inzake de uitvoering van het decreet van 18 mei 1999 betreffende de geestelijke gezondheidszorg, - en de overeenkomst tussen de Vlaamse Gemeenschap en het samenwerkingsverband FDGG-Zorgnet Vlaanderen inzake de coördinatie van suïcidepreventie, Kinderen en Jongeren, VDIP, Buddywerking en Forensische Zorg, - en het BVR van 16 december 2011 over de subsidiëring van een uitbreiding van de CGGsuïcidepreventiewerking, werd het onderhavige charter opgesteld, met als doel het afspreken van de taakverdeling en engagementen van de verschillende geledingen van de werking, en het verduidelijken van de aansturing ervan. Om het beleidsplan te realiseren, engageren de CGG en de koepels zich tot het coördineren en aansturen van de suïcidepreventiewerking van de CGG en het afstemmen van de concrete acties. Dit krijgt vorm op verschillende niveaus. Alle CGG hebben zich door hun overeenkomst met de Vlaamse Gemeenschap verbonden aan een aantal afspraken, ondermeer rond hulpverlening aan suïcidale cliënten. De activiteiten van de suïcidepreventiewerking van de CGG worden opgevolgd door de ondersteuningsfunctie die hiervoor binnen de overeenkomst tussen de Vlaamse Gemeenschap en het samenwerkingsverband FDGG - Zorgnet Vlaanderen gesubsidieerd wordt, uitgevoerd door FDGG. Hieronder worden de verschillende afspraken inzake suïcidepreventiewerking van de CGG geconcretiseerd: op het niveau van de suïcidepreventiewerking van de CGG die de provinciale coördinatie en aansturing voor suïcidepreventie opnemen binnen hun werkingsgebied: - systematisch werken aan suïcidepreventie, met het VAS II als uitgangspunt, vertrekkende van het beleidsplan Suïcidepreventiewerking van de CGG waarin de strategische en operationele doelen voor de CGG staan beschreven en geconcretiseerd op maat van de lokale en regionale noden, - Actief initiatief nemen, het stimuleren tot of helpen opzetten van zorgtrajecten gericht op de nodige interventies bij suïcidale crisisinterventie binnen de 24u, in samenwerking met de CGG en andere actoren (inspanningsverbintenis) - samenwerken op Vlaams niveau in het uitvoeren van de overeengekomen taken in het kader van suïcidepreventie, - samenwerken en uitwisselen met de andere CGG om specialistische, zich ontwikkelende methodieken en noden te concretiseren en na goedkeuring uit te voeren, - samenwerken met andere partners binnen het werkingsgebied, inbegrepen de CGG zonder suïcidepreventiemedewerker, om de doelen te realiseren die op Vlaams en locoregionaal niveau worden afgesproken, - het maximaal op elkaar afstemmen van de activiteiten die worden ontwikkeld, op locoregionaal en op Vlaams niveau, - meewerken aan de terugkoppeling van de werkzaamheden, acties en elektronische registratie ten aanzien van de partners binnen het eigen werkingsgebied alsook ten aanzien van alle CGG en ten aanzien van de ondersteuningsfunctie 42

43 - meewerken aan de terugkoppeling van de werkzaamheden als onderdeel van de rapportage die door de overheid wordt gevraagd. op het niveau van de suïcidepreventiewerking van de CGG met suïcidepreventiemedewerker, binnen hun werkingsgebied: - loyaal meewerken aan, onder aansturing van het provinciaal CGG - systematisch werken aan suïcidepreventie, met het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie (VAS II) als uitgangspunt, vertrekkende van het beleidsplan Suïcidepreventiewerking van de CGG waarin de strategische en operationele doelen voor de CGG staan beschreven en geconcretiseerd op maat van de lokale en regionale noden, - samenwerken en uitwisselen met de suïcidepreventiewerking van de CGG om specialistische, zich ontwikkelende methodieken uit te voeren, - samenwerken met andere partners binnen het werkingsgebied, om de doelen te realiseren die op Vlaams en locoregionaal niveau worden afgesproken, - in concreto laten uitvoeren van de taken zoals opgenomen in een takenprofiel voor suïcidepreventiemedewerkers, - het ondersteunen en bevorderen van de competentieontwikkeling van elke suïcidepreventiemedewerker, - het uitvoeren van de taken, zoals goedgekeurd door de Stuurgroep, - Suïcidepreventiemedewerkers optimaal in staat stellen om hen te laten afstemmen met collega s, - ondersteunen van de suïcidepreventiemedewerkers in het signaleren van knelpunten en het bieden van coaching indien nodig; op het niveau van de CGG, binnen hun werkingsgebied: - het optimaliseren van hulpverlening in het CGG bij risico op suïcidaal gedrag, - elke zich aanmeldende suïcidale persoon, naasten en nabestaanden worden op verantwoorde wijze opgevangen, - samen werken met andere partners om binnen een netwerk suïcidale crisissituaties op te vangen (inspanningsverbintenis) - het CGG beschikt over een actueel suïcidepreventieprotocol waarin de activiteiten en verantwoordelijkheden duidelijk zijn omschreven, - nieuwe medewerkers nemen deel aan de vorming voor nieuwkomers die georganiseerd wordt door een suïcidepreventiemedewerker en worden op de hoogte gebracht van het suïcidepreventieprotocol, - de CGG-hulpverleners onderhouden hun deskundigheid in het werken met suïcidale cliënten, hun omgeving en de nabestaanden d.m.v. literatuur en bijscholing, - samenwerken en uitwisselen met de suïcidepreventiewerking van de CGG; op niveau van de centrale ondersteuningsfunctie, ingebed binnen de Stuurgroep CGGsuïcidepreventiewerking die is samengesteld uit de directies van de zes CGG die de provinciale coördinatie en aansturing van de CGG-suïcidepreventie opnemen en de beide koepels, zijnde FDGG en Zorgnet Vlaanderen: - organiseren van de ondersteuningsfunctie (minstens 0.50 VTE), - voorbereiden, opvolgen en bijsturen van zowel het beleidsplan als actieplan en rapportering naar de overheid, 43

44 - opnemen van de regie met betrekking tot het uitvoeren van het huidige beleidsplan, op regionaal en Vlaams niveau, - opvolgen van nieuwe ontwikkelingen die zich aandienen in de suïcidepreventiewerking, waarin de CGG mogelijk een opdracht hebben, - streven naar een zo eenduidig mogelijke aansturing van de suïcidepreventiewerkers, - adviseren van de Vlaamse overheid en op vraag participeren aan overleg met overheidsactoren, - advies verlenen bij vragen (m.b.t. het thema suïcidepreventie) van andere actoren, - afstemmen van de door de CGG-suïcidepreventie ingezette methodieken voor suïcidepreventie in Vlaanderen, - afstemmen van de acties op basis van goedgekeurde methodieken over de regio s heen, - organiseren van de communicatiestructuur tussen de suïcidepreventiemedewerkers, de ondersteuningsfunctie, de CGG-directies en de beide koepels, - nauwe samenwerking met de partnerorganisatie inzake suïcidepreventie (VLESP), - nauwe samenwerking met andere organisaties met een opdracht inzake suïcidepreventiewerking (ZvS, Werkgroep Verder, LOGO, ) de CGG, CGG Brussel Directie: mevr. Wyns Julienne Vaartstraat Brussel CGG Passant Directie: Mevr. Deboiserie Mimi Beertsestraat Halle CGG Ahasverus Directie: dhr. Stijnen Eric Muurveld Asse CGG Vereniging voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg Antwerpen (VAGGA) Directie: dhr. De Prijcker Mario Boomgaardstraat Antwerpen CGG Kempen Directie: dhr. Wouters Wim Smalvoortstraat Turnhout CGG Andante Directie: dhr. Mampuys Jan Herculusstraat Antwerpen CGG De Pont Directie: dhr. Cools Bob Hanswijkstraat Mechelen 44

45 Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Vlaams-Brabant Oost Directie: mevr. Roekens Anne Vaartkom 31 6 e verdiep 3000 Leuven CGG Limburgs Instituut voor Toegepaste Psychologie (LITP) Directie: dhr. Aben Jos Ilgatlaan 11/ Hasselt CGG Vereniging voor Geestelijke Gezondheidszorg Directie: mevr. Beuckx Karen Pater Valentinuslaan Hasselt CGG Dienst Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg (DAGG) Directie: dhr. Schröter Hans Adelberg Lommel CGG Noord West-Vlaanderen Directie: dhr. Schillewaert Frank Moerkerkse Steenweg Brugge CGG Prisma Directie: dhr. Berkers Marc Astridlaan Blankenberge CGG Mandel en Leie Directie: mevr. Pecqueux Michèle Beverlaai 3b 8500 Kortrijk CGG Largo Directie: mevr. Langedock Tine Jules Lagaelaan Roeselare CGG Regio Groot Gent Eclips Directie: dhr. Vincke Alain Elyzeese Velden Gent Regionaal Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Deinze- Eeklo-Gent Directie: dhr. Opstaele Raf Holstraat Gent CGG Waas en Dender Directie: dhr. Engelen Ben Grote Peperstraat Sint-Niklaas 45

46 CGG De Drie Stromen Directie: dhr. Biesiada Björn Brusselsestraat Dendermonde CGG Zuid Oost-Vlaanderen Directie: dhr. D hanis Wim Langestraat Aalst de koepels, Federatie voor Diensten Geestelijke Gezondheidszorg Directie: dhr. De Clercq Jan Martelaarslaan 204b 9000 Gent Zorgnet Vlaanderen Gedelegeerd bestuurder: dhr. Degadt Peter Guimardstraat Brussel 46

47 Suïcidepreventiewerking van de CGG p/a Residentie Servaes 1 ste verdieping Martelaarslaan 204b 9000 Gent TEL 09/ info@suicidepreventievlaanderen.be Vlaamse Gemeenschap 47