VOORSTEL INHOUD. Portefeuille: J. de Graaf. No. B Dronten, 6 november Beleidskeuzes WWB Aan de gemeenteraad

Transcriptie

1 Portefeuille: J. de Graaf No. B Dronten, 6 november 2012 Beleidskeuzes WWB 2013 Aan de gemeenteraad VOORSTEL Wij stellen u voor: 1. Voor de besteding van de doeluitkering werkdeel WWB 2013 ter hoogte van de bijgaande begroting vast te stellen die op de volgende kaders is gebaseerd: a. Inzet van budget voor alle klanten maar wel met een maximum op in te kopen trajecten b. Voortzetting van sterke poortwachtersfunctie WorkFast c. Inzet doeluitkering inburgering 2013 ad voor de doelgroep allochtonen binnen het WWB bestand. d. Een flexibele inzet van 10% van het beschikbare budget; 2. Voorlopig overschot doeluitkering inkomensdeel WWB 2013 boeken in de reserve inkomensdeel WWB en de financiële consequenties te verwerken in de 4 e firap. 3. Kennis te nemen van de resultaten WorkFast en handhaving over 2011 en 2012 in Bijlage I. 4. De volgende prestatienormen in de uitvoering van de WWB vast te stellen: a. Prestatienorm WorkFast 2013: Percentage succesvol afgesloten trajecten 75%; besparing I-deel b. Prestatienorm uitstroom klanten via arbeidsbemiddeling team Werk 2013: 45 klanten; besparing I-deel voor 45 klanten: INHOUD INLEIDING 1. In het raadsvoorstel Visie Participatie d.d. januari 2012 was aangegeven dat na het vaststellen van de visie de raad periodiek op de hoogte zou worden gesteld over de voortgang en uitvoering van het beleid via de reguliere begrotingscyclus (verantwoordingsinformatie via de financiële rapportages en de jaarrekening). Tevens was voorgesteld om in de kadernota de contouren van de beleidskeuzes Wet werken naar vermogen 2013 aan te geven en in de programmabegroting 2013 de definitieve beleidskeuzes op te nemen. Vanwege het controversieel verklaren van de Wet werken naar vermogen, moeten er alsnog beleidskeuzes WWB voor 2013 vastgesteld worden. Omdat de rijksbudgetten voor de WWB op het moment van schrijven van de programmabegroting nog niet bekend waren, is in de programmabegroting aangegeven dat de beleidskeuzes WWB via een raadsvoorstel zullen worden voorgelegd ter vaststelling. 2. In de beschikking van het ministerie SZW over de doeluitkering inkomensdeel WWB 2013 is een voorlopige doeluitkering voor 2013 van opgenomen. Voor 2013 is geschat dat de kosten zijn. 3. De start met de methode WorkFast en de inzet van meer capaciteit op handhaving is zichtbaar in de daling van het aantal klanten. In februari 2011 was dat aantal 592 en de stand

2 van september 2012 is 522. Dit is een succes in tijden van een recessie. De resultaten zijn in Bijlage I opgenomen. Vanuit de resultaten van WorkFast over 2011 en 2012 is voor 2013 een prestatienorm voor 2013 afgeleid. 4. Naar aanleiding van het rapport Nautus moet de nieuwe visie participatie/werken naar vermogen uitgewerkt worden in concrete doelstellingen met een duidelijke link naar het inkomensdeel. De doelstellingen moeten vervolgens worden vertaald naar te nemen maatregelen (implementatie). Op het moment van controversieel verklaren van de Wet werken naar vermogen was de projectgroep gestart om te kijken hoe bepaald kon worden wat de invloed van het middel loondispensatie, dat met de Wwnv beschikbaar zou komen voor gemeenten, zou zijn op het inkomensdeel en welke prestatienormen aan de uitvoering van de WWB gekoppeld konden worden. Of het middel loondispensatie met een nieuwe Wet werken naar vermogen alsnog beschikbaar komt voor gemeenten zal de komende maanden duidelijk worden. Tot die tijd en tot de visie Participatie is uitgewerkt in concrete doelen met een link naar het inkomensdeel hebben we gekeken naar onderdelen in de uitvoering WWB die het inkomensdeel beïnvloeden en waarvoor we nu al prestatienormen voor 2013 kunnen opstellen. Dat hebben we gedaan voor de onderdelen WorkFast en de uitstroom van klanten via arbeidsbemiddeling van het team Werk binnen de afdeling Sociale zaken. ARGUMENTEN 1. Begroting werkdeel WWB 2013 vaststellen op basis van de volgende kaders: a. Inzet van budget voor alle klanten maar wel met een maximum op in te kopen trajecten. De afdeling Sociale Zaken ziet uitstroom van klanten plaatsvinden op alle tredes van de participatieladder. Omdat uit de zorgpilot is gebleken dat bij een deel van deze klanten wel degelijk arbeidsvermogen aanwezig is, blijven we ook investeren in deze groep. Niet investeren in deze groep zou betekenen dat we een grote kostenpost behouden op het I- deel. Onderstaande tabel geeft de verschuivingen weer die er zijn geweest tussen 1 januari en 15 oktober van Hoewel de registratie van de gegevens in GWS niet helemaal betrouwbaar is, zijn een aantal conclusies wel te trekken. Zo is het aantal zorgklanten ondanks de recessie niet gegroeid maar zelfs licht afgenomen. Het aantal klanten op de 4 e trede is gedaald. Omdat GWS geen klantvolgsysteem is, valt niet te achterhalen waar naartoe deze klanten zijn gegroeid. De afdeling SZ geeft wel aan dat bij de herverdeling van de klanten over de teams in het eerste kwartaal van 2012 het bestand nog kritisch is bekeken. Als gevolg hiervan zijn klanten aangemeld bij WorkFast omdat werd ingeschat dat ze deze stap aankonden. Dit waren o.a. klanten die op trede 4 stonden. Tabel 1. Aantal klanten per trede op de participatieladder op en Trede Omschrijving Zorg Maatschappelijke activering Arbeidsactivering Arbeidstoeleiding Werk m.b.v re-integratie Regulier werk 10 3 Geen trede Geen trede b. Voortzetting van sterke poortwachtersfunctie; WorkFast Vanwege de goede resultaten van WorkFast over de jaren 2011 en 2012 t/m 3 e kwartaal is voor 2013 in de begroting van het werkdeel rekening gehouden met de inhuur van 1 fte. De resultaten zijn opgenomen in Bijlage I. c. Inzet doeluitkering inburgering 2013 voor de doelgroep allochtonen binnen het WWB bestand. Per 1 januari 2013 worden de wijzigingen in de Wet Inburgering (WI) ingevoerd. Kern van de wetswijziging is dat de verantwoordelijkheid van de inburgeraar wordt versterkt, de taken - 2 -

3 en rol van de gemeente worden beperkt en de middelen vanuit het rijk worden afgebouwd. De gemeente blijft in het kader van het overgangsrecht wel verantwoordelijk voor de lopende trajecten die vóór het intreden van de wijzigingen WI van start zijn gegaan. In 2013 ontvangt de gemeente van het rijk nog een doeluitkering binnen het participatiebudget voor inburgering ter hoogte van ,-. In 2014 worden de middelen stopgezet. In 2013 heeft de gemeente Dronten echter geen middelen meer nodig voor inburgeringstrajecten. De middelen in 2013 zijn vanuit het rijk bedoeld voor inburgeringsplichtigen die vóór 1 januari 2013 inburgeringsplichtig zijn en in 2012 geen inburgeringstraject aangeboden hebben gekregen. Voor deze groep inburgeringsplichtigen zetten wij het restant van het budget over 2012 in. Daarnaast is het budget bedoeld voor verplichtingen die gemeenten met inburgeringsscholen zijn aangegaan. Veel gemeenten hebben bij de contractafspraken gekozen om inburgeringstrajecten in meerdere delen te betalen aan het opleidingsinstituut waardoor zij in 2013 nog betalingsverplichtingen hebben. Binnen de gemeenten Dronten wordt bij de start van het traject het volledige bedrag voldaan. Als de gemeente het inburgeringsbudget 2013 niet inzet dan moet dit eind 2013 terugbetaald worden aan het rijk. Maximaal 25% van de middelen die overblijven, mogen meegenomen worden naar het volgende jaar. Dit is de reden dat voorgesteld wordt om het inburgeringbudget voor 2013 bij het werkdeel WWB te voegen en in te zetten op de volgende twee manieren: I: inzet van middelen op inburgeraars die zich vanaf 1 januari 2013 melden voor een uitkering maar zelf verantwoordelijk zijn om via een leenstelsel een inburgeringscursus te financieren. De gemeente wil de middelen inzetten om naast de inburgeringscursus tevens een traject in te zetten om de allochtoon zo snel mogelijk naar werk te kunnen begeleiden. Hierbij moet gedacht worden aan trajecten voor allochtonen die de specifieke problematiek in kaart brengen en vandaaruit de allochtoon begeleiden naar betaald werk. Dit zullen in de praktijk veelal statushouders zijn. II: Inzet van de middelen op allochtone WWB-ers. Binnen de gemeente Dronten blijkt dat circa 40% van het zittend bestand allochtoon is. Door de middelen gericht in te zetten op deze doelgroep trachten wij deze mensen weer in beweging te krijgen. Denk ook hier aan inkoop van re-integratie gericht op allochtonen. d. Een flexibele inzet van 10% van het beschikbare budget; Het College stelt voor om van het beschikbare budget 10% te begroten om flexibel in te zetten. Dit bedrag is met name bedoeld als buffer voor tegenvallers. 2. Voorlopig overschot doeluitkering inkomensdeel WWB 2013 boeken in de reserve inkomensdeel WWB en de financiële consequenties te verwerken in de 4 e firap. In tabel 2 staat de begroting van het inkomensdeel WWB voor De gegevens in de tabel zijn gebaseerd op de gegevens die vermeld zijn in de derde firap. Bij het schrijven van deze firap was de beschikking van het Ministerie SZW met het voorlopige budget voor het inkomensdeel 2013 nog niet ontvangen. De beschikking is inmiddels ontvangen en de daarin vermelde voorlopige doeluitkering 2013 van is in de onderstaande tabel verwerkt. In deze tabel is daarnaast gewerkt met een al weer recenter bedrag voor de gemiddelde jaaruitkering per klant van (3 e firap: ). Het aantal klanten waarvan wordt uitgegaan is 540 ( 3 e firap 542). Voor 2013 komen we dan uit op een overschot van In tabel 2 is het historisch verloop van de doeluitkering inkomensdeel WWB weergegeven. Deze gegevens laten zien dat de definitieve doeluitkering voor het inkomensdeel in de jaren 2010 en 2011 lager is vastgesteld dan de voorlopige doeluitkering. In 2012 is de definitieve uitkering hoger vastgesteld dan de voorlopige. Gezien het onstabiele verloop van de doeluitkering en de onduidelijkheid over nieuw Rijksbeleid is het verstandig om het voorlopige overschot op het inkomensdeel 2013 in een reserve inkomensdeel WWB te boeken. De financiële consequenties hiervan worden verwerkt in de 4 e firap

4 Tabel 2. Begroting inkomensdeel WWB 2013 Begroting 2013 o.b.v. 4 e firap Bijstandsuitkeringen Vorderingen uitkeringen Uitgaven IOAW Vorderingen IOAW Uitgaven IOAZ Vorderingen IOAZ Uitgaven BBZ Totale kosten Doeluitkering (voorlopig) Tekort/Overschot Tabel 3. Historisch verloop doeluitkering inkomensdeel WWB Status uitkering jaar uitkering Voorlopige uitkering Definitieve uitkering Voorlopige uitkering Definitieve uitkering Voorlopige uitkering Definitieve uitkering Resultaten WorkFast 2011 en 2012 t/m 3 e kwartaal en handhaving 2011 en 2012 t/m het tweede kwartaal 2012 De resultaten van WorkFast over 2011 en 2012 t/m 3 e kwartaal en handhaving 2011 en 2012 t/m 2 e kwartaal zijn in bijlage 1 opgenomen. De start van WorkFast in 2011 gecombineerd met de inzet van meer capaciteit op handhaving resulteert in een daling van het aantal WWB-ers in Het absolute aantal uitkeringsgerechtigden is gedaald van het hoogtepunt van 592 klanten in februari 2011 naar 522 eind september In tijden van recessie is dit een mooie prestatie. De inzet van extra capaciteit op handhaving wordt voor het eerste half jaar van 2013 gecontinueerd. De financiële consequenties hiervan worden verwerkt in de 4 e firap. In het eerste half jaar van 2013 zal er aan de raad een voorstel worden voorgelegd over het structureel verhogen van de capaciteit op handhaving binnen de afdeling SZ. 4. Prestatienormen uitvoering WWB 2013 Tot de visie Participatie is uitgewerkt in concrete doelen met een link naar het inkomensdeel hebben we gekeken naar onderdelen in de uitvoering WWB die het inkomensdeel beïnvloeden en waarvoor we nu al prestatienormen voor 2013 kunnen afspreken. Voor WorkFast en de uitstroom van klanten via arbeidsbemiddeling van de werkcoaches worden de volgende prestatienormen voorgesteld: a. Prestatienorm WorkFast 2013 Vanuit de resultaten over 2011 en 2012 leiden we een prestatienorm af voor We zien 2013 hierbij als een nulmeting van waaruit we de komende jaren gaan werken. Beleidskeuzes naar aanleiding van een nieuwe wet kunnen invloed hebben op deze norm. Voor de prestatienorm 2013 gaan we uit van de resultaten over het jaar 2011 waarin het percentage succesvol afgesloten trajecten 76% was. Voor de prestatienorm 2013 rekenen we met 75%

5 Het percentage succesvol afgesloten trajecten over 2012 t/m het 3 e kwartaal is hoger; nml. 95%. De afdeling SZ ziet echter nu meer terugmeldingen van klanten waarbij de afstand tot de arbeidsmarkt te groot is voor de WorkFast methode. De verwachting is dat het uitstroompercentage, dat na het 3 e kwartaal % is, eind 2012 richting de 85% gaat. Een andere reden om uit te gaan van 2011 is dat de afdeling Sociale zaken volgend jaar zelf 1 fte gaat inzetten voor WorkFast. We houden er rekening mee dat die inzet niet direct dezelfde resultaten zal opleveren als die van de WorkFast-professionals over De afdeling moet tijd gegund worden om zich de specifieke werkmethode eigen te maken. WorkFast wordt voor 2013 nog voor 1 fte ingehuurd maar de doelstelling is dat deze inzet in de tweede helft van 2013 wordt afgebouwd. Als de resultaten achterblijven, moet worden overwogen om WorkFast structureel in te huren. Voor het berekenen van de besparing op het I-deel bij een percentage succesvol afgesloten trajecten van 75% zijn de aantallen WIJ-ers van 2011 omgezet in WWB-ers en is de gemiddelde uitkering gebruikt die genoemd is onder punt 2 van Besparing op het I-deel zittend bestand: (42 x ) Besparing op het I-deel nieuwe aanvragen: (113 x /2) Dit levert een totale besparing van op. Prestatienorm WorkFast 2013: Percentage succesvol afgesloten trajecten: 75%; Besparing I-deel: Prestatienorm uitstroom klanten via arbeidsbemiddeling werkcoaches Het opzetten van de werkgeversbenadering, die nu al gestart is, en de pilot die we samen met IMpact uitvoeren om het arbeidsvermogen van de klant te bepalen geven nieuwe input om klanten te kunnen plaatsen bij werkgevers. Of we hiermee bereiken dat meer klanten uitstromen moet blijken. Deze vernieuwingen geven aanleiding om voor 2013 een prestatienorm op uitstroom van klanten via arbeidsbemiddeling van de werkcoaches te hanteren. Daarbij realiseren we ons dat de afdeling in een intensief veranderproces zit. De drie werkcoaches in team Werk hebben gemiddeld elk 60 klanten in hun caseload. Gezien de ervaringen in de praktijk van de afgelopen jaren wordt de norm op uitstroom gelegd op 45 klanten voor team Werk voor Voor het berekenen van de besparing op het I-deel wordt ervan uitgegaan dan de helft (23) 6 maanden een uitkering heeft ontvangen op datum uitstroom. Voor de andere helft wordt een jaar gehanteerd. Bij een gemiddeld uitkeringsbedrag van levert dat de volgende besparing op het I-deel op: Uitstroom 23 klanten na 6 maanden uitkering: Uitstroom 22 klanten na 1 jaar uitkering: Totale besparing: Prestatienorm uitstroom klanten via arbeidsbemiddeling team Werk 2013: a. 45 klanten b. besparing I-deel voor 45 klanten: Handhaving Voor handhaving is gekeken of er ook een prestatienorm bepaald kan worden. Het zou wenselijk zijn om een norm te bepalen op het percentage fraudegevallen dat is geconstateerd. Bij het bepalen van een norm moet ook meegenomen worden wat de investering in capaciteit is geweest om de fraude vast te kunnen stellen. Er ontbreken te veel kengetallen om een werkbare prestatienorm te bepalen. Zo is voor 2012 wel handmatig bijgehouden hoeveel onderzoeken er buiten het gemeentehuis hebben plaatsgevonden. Dat zijn 341 onderzoeken geweest voor doelmatigheid en 374 voor rechtmatigheid. Het aantal onderzoeken dat aan de hand van gesprekken met klanten op het gemeentehuis heeft plaatsgevonden is niet - 5 -

6 geregistreerd. Met de afdeling Sociale Zaken moet worden gekeken hoe gegevens over handhaving geregistreerd kunnen worden en vervolgens vertaald naar prestatienormen. Het college R. Kool mr. A.B.L. de Jonge secretaris burgemeester - 6 -