Afb.: Kiki Smith, (1954- ); Luminary 2012; glas, beschilderd en gebrand met zilverblad. (detail); Biënnale Venetië 2017

Transcriptie

1 In deze cursus behandelt Peter Smeets, kunsthistoricus, de kunst uit de periode met de nadruk op de periode na de tweede wereldoorlog. Deze cursus sluit daar perfect op aan. Zelden vindt u een cursus die deze periode behandelt. Peter's kennis, ervaring en inzichten maken dat hij méér dan een verdieping kan geven aangaande deze kunstperiode: wees voorbereid op acht inspirerende vrijdagochtenden! De modernen blijken een vruchtbare basis voor ontwikkelingen na de oorlog. De traditie blijft bestaan naast geheel nieuwe ontwikkelingen. Abstracte en figuratieve kunst lijken elkaar af te wisselen. Grenzen tussen kunstgenres worden nog verder opgerekt of verdwijnen. Moderne maken plaats voor postmoderne vormgeving. Concepten boven uitvoering. Identiteit en multiculturalisme. Outsider Art. Feminisme. Abjectie. Politiek correct en maatschappijkritisch. De vraag wat kunst is vraagt nog dringender om een antwoord. Wellicht helpt de kunstkritiek. In een achttal lezingen bespreken en bekijken we hoe kunstenaars, architecten en vormgevers uitdrukking geven aan eigen existentiële vragen of geëngageerd reageren op maatschappelijke ontwikkelingen. Afb.: Kiki Smith, (1954- ); Luminary 2012; glas, beschilderd en gebrand met zilverblad. (detail); Biënnale Venetië Terwijl kunstenaars als Kandisnky en Mondriaan de abstracte kunst uitdiepen, reageren anderen nog geheel figuratief op hun omgeving. We bekijken een aantal vormen van realisme: de Neue Sachlichkeit in Duitsland aan de vooravond van de totale catastrofe, het Precisionisme en Regionalisme in de Verenigde Staten. Hitler verklaart de modernen entartet en eist een kunst die de nationaalsocialistische ideologie verheerlijkt. Het socialistisch realisme van de Sovjet Unie. In Zuid-Amerika de revolutionaire kunst van de muralisten. Grant Wood, American Gothic, 1930

2 02. Na de tweede wereldoorlog is, beïnvloed door het expressionisme en het surrealisme, het abstract expressionisme de eerste grote verrassing uit de Verenigde Staten (de New York School), meestal in twee richtingen verdeeld: de action painting en colorfieldpainting. De combinatie van expressie en abstract is niet nieuw maar vanaf nu wel een van de belangrijkste ontwikkelingen. Sporen van figuratie zijn niet uitgesloten. In Europa op kleiner formaat maar zeker verwant: CoBrA, art informel, tachisme, materieschilderkunst. Kleur en nog eens kleur in het werk van de schilders van de post painterly abstraction, een meer onpersoonlijke benadering als reactie op het subjectieve van het abstract expressionisme. Hard egde, shaped canvas, systemic painting, minimal painting, op(tical) art, light art, termen die aangeven dat de nadruk op het formele beeld ligt. De computer voegt nieuwe dimensies toe. Jackson Pollock, No. 5, Architectuur en design. Het Bauhaus-design is nog steeds iconisch maar reacties op deze moderne, minimalistische vormgeving blijft niet uit. Het Mies van der Rohe motto less is more maakt plaats voor less is bore (Robert Venturi), als nieuw adagium van de postmodernisten onder architecten en vormgevers. Nieuwe materialen, constructietechnieken én geëngageerd denken over de toekomst van onze planeet dagen architecten en vormgevers uit. Functionalisme versus uiterlijk vertoon. Form follow function is geen wet meer. Ruimte voor fantasie, expressie. Richard Rogers, Gerechtsgebouw, Antwerpen, 2006

3 04. De massaconsumptie samenleving als inspiratiebron. De kunst naar de mensen, naar de straat. Reproduceerbaarheid, ironie, een knipoog naar de hoge kunst, ook een reactie op het abstract expressionisme. De pop-art wordt de belangrijkste stroming van de zestiger jaren, de motieven ontlenend aan de strips, reclame, tijdschriften. Min of meer tegelijk maar onafhankelijk ontstaan in de Verenigde Staten en Engeland, is het ook bij het grote publiek een geliefde kunstrichting. Met dank aan Dada ontstaan richtingen verwant aan de pop-art onder de noemer neo-dada zoals het Nouveau Réalisme en funk art. En uiteraard herkennen we later zelfs een neo-pop in de negentiger jaren. Richard Hamilton, Just what it is that makes today s home so different, so appealing, De kunst de straat op en de kunstenaar als theatermaker, als acteur met of zonder publiek, zijn ludieke fantasieën dan wel zijn zwaar existentiële angsten uitbeeldend. Publiek wordt onderdeel van het kunstwerk, vrijwillig of gedwongen, ook tot stellingname. Grote environments. De happening, vooral bedoeld om in het openbaar te shockeren, meestal wel ludiek en vaak samen het publiek. Chaos veroorzaken, spontaniteit. De performance, meestal door een of meerdere kunstenaars uitgevoerd, een optreden verwant aan het theater. Fluxus. Het eigen lichaam als materiaal in de body-art. Provo. Wiener Aktionismus. Soms ook raakvlakken met de conceptuele kunst. Günter Brus

4 06. De beeldhouwkunst volgt de ingeslagen wegen van het modernisme, figuratief en abstract maar wordt als begrip uitgebreid. Nieuwe materialen, licht en beweging, geluid, grote constructies, assemblages, environmental art en environments. Ingrepen in het natuurlijke of stedelijke landschap, de land-art. Documentatie van proces is net zo belangrijk als het werk. In de schilderkunst blijven veel kunstenaars werken in de figuratieve traditie in zeer uiteenlopende stijlen. De Neue Wilden verwijzen direct naar les Fauves, mede reagerend op het overwicht van de conceptuele kunst. New Image. De menselijke figuur is een belangrijk motief, onstuimige (zelf)expressie. Hyperrealisten beelden de realiteit fotografisch af, uiterste herkenbaarheid. Ron Mueck, Man in boot, Ideeën zijn belangrijker dan de uitvoering, alles onder de noemer conceptuele kunst, concept art. Visueel esthetisch niet altijd even boeiend maar ons confronterend met diepe gedachten en uitdagend om mee te denken, uiteraard met dank aan Marcel Duchamp. Taal speelt een belangrijke rol, Art & Language. Veel kunstenaars werken conceptueel zich wel degelijk in krachtige visuele beelden uitend. Het begrip conceptueel wordt daarmee uiterst rekbaar: verwantschap met de happening, performance, land-art, installaties, minimal art, arte povera. Identity, feminisme, outsider, multiculturalisme en abjectieve kunst Joseph Kosuth, One and three chairs, 1965

5 08. In de laatste bijeenkomst bekijken we een aantal eigentijdse werken. De contemporaine kunst zoals we die in de musea, kunstgaleries en op de grote manifestaties als de Documenta in Kassel of op de Biënnale in Venetië zien, spreekt vaak niet direct artistiek en esthetisch aan. Kunstkritiek zou als taak kunnen hebben hulp te bieden bij het bekijken en toegankelijk maken. We zullen discussiërend een aantal werken proberen te doorgronden al dan niet behulp van de kritiek. Wat is kunstkritiek eigenlijk? Algemene informatie: Vrijdagochtend om de 14 dagen Tijd: van 10:30 uur tot 12:30 uur Zaal open om 10:15 uur Data voorjaar januari, 09 februari, 23 februari, 02 maart, 16 maart, 23 maart, 06 april en 20 april Inhaalbijeenkomst bij onverwachte uitval van de docent: 20 april van 13:30 15:50 uur. Docent: Drs. Peter Smeets, kunsthistoricus Peter heeft als kunsthistoricus, docent, en reisleider alles in huis om van deze cursus een waar genoegen te maken. Zijn ruime ervaring als docent aan de Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem, maakt dat hij heel veel weet dus breed door de kunstgeschiedenis kan wandelen en met passie en enthousiasme zijn toehoorders weet te boeien. Reizen is zijn passie. Al jaren begeleidt hij kleine groepen reizigers naar de meest boeiende oorden. Met veel enthousiasme heeft hij voor Pithos Kunst en Cultuur ook de unieke voorjaars reis naar Noord Duitsland inhoudelijk samengesteld. Locatie: Zaal 'de Klimroos' in hostellerie de Rozenhof; Nijmeegsebaan 114; 6564 CK Heilig Landstichting (vlakbij gemeentegrens Nijmegen). Volop gelegenheid tot én gratis parkeren. Kosten: 240,- inclusief kopje koffie in de pauze Inschrijven: via de website Meer informatie? Mail of bel gerust! M: T: