2 2 DEC Verzenddatum. Paraaf Provinciesecretaris

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "2 2 DEC Verzenddatum. Paraaf Provinciesecretaris"

Transcriptie

1 5 -minuten versie voor Provinciale Staten Directie DRM Afdeling Mobiliteit en Milieu Registratienummer p^^^^j'^i^ HOLLAND PZH (DOS ) Datum vergadering Gedeputeerde Staten 20 december 2011 Verzenddatum 2 2 DEC 2011 Geheim Nee Portefeuillehouder Bondf IGM. de Paraaf Provinciesecretaris Termijn 2011 Onderwerp Uitvoering programma Coolport Bijlagen Cool Port Rotterdam..privaat/publieke investeringen in infra en economie Brief van Ministerie Economisctie Zaken.Landbouw en Innovatie aan gedeputeerde Spies Voorstel van Gedeputeerde Staten wordt voorgelegd zodat Provinciale Staten kunnen kennisnemen van bijgaande stukken op basis van actieve informatieplicht. Er wordt van Provinciale Staten geen besluit gevraagd maar Gedeputeerde Staten vinden het wel belangrijk dat de Staten worden geïnformeerd. 1. Onderwerp In kort bestek De Coolport(zie Voorgeschiedenis) is deelproject van het Fresh Corridor project (zie Voorgeschiedenis) en is onderdeel van de onlangs door het havenbedrijf Rotterdam opgestelde Havenvisie. In het onder leiding van de Provincie Zuid Holland opgestelde maatregelenpakket voor de ontsluiting van de Coolport zijn naast infrastructurele maatregelen in en rond de Coolport ook maatregelen opgenomen in de regio om de aansluiting van de handelsgebieden in de greenports te verbeteren. Met de 10 miljoen die door het ministerie van Economische Zaken. Landbouw en Innovatie naar de Provincie wordt overgemaakt (zie brief van het Ministerie aan Gedeputeerde Spies van 1 juli 2011) zal door en onder regie van de Provincie een aantal maatregelen uit het pakket worden uitgevoerd. De volgende infra maatregelen zullen onder regie van de Provincie door het Havenbedrijf Rotterdam, de gemeente Rotterdam en Rijkswaterstaat worden uitgevoerd; Voor de verbetering van de interne ontsluiting op de Coolport worden de terminal van Europe Container Terminals ( ECT), de terminal van Rotterdam Shortsea Terminals (RST) en het Rail Service centrum (RSC) in de Waal/Eemhaven met elkaar verbonden door gesloten transportroutes. Hierdoor kunnen koel containers (reefers) met terminal equipment als bijvoorbeeld een reachstacker van de ECT terminal naar de shortsea terminal of het rail service centnjm worden gebracht en ontstaat er een efficient multimodale knooppunt (gereed in 2015). Voor de verbetering van de ontsluiting van de Coolport op het hoofdwegennet zullen er maatregelen worden genomen op de Reeweg.en de aansluitingen naar de Al 5. Door de herinrichting van de kruispunten op de Reeweg zal er een betere doorstroming van het vrachtverkeer worden bereikt en wordt het weven op de Reeweg verbeterd. 1/4

2 1^1 p^'^"j^j5 HOLLAND Door een oostelijke ontsluiting van de Coolport in de Waal /Eemhaven te realiseren (bij Pernis) zal de Reeweg worden ontlast (blz 18 Coolport maatregelenpakket). De Oud Pernisserweg vormt vervolgens de ontsluiting naar Pernis (gereed 2016)., De Provincie ziet erop toe (regisseert) dal betrokken partijen de maatregelen in samenhang uitwerken waarbij het Cool/Greenport belang voorop staat. Bijdrage 7 miljoen. De volgende infra maatregelen zullen door de Provincie worden uitgevoerd; Voor de verbetering van de aansluiting van de handelsgebieden in de regio wordt een aantal kruispunten op de N213 (als onderdeel van de Centrale as Westland) aangepast. Door de aanleg van bypasses en extra opstelstroken voor het goederenvervoer wordt de interne ontsluiting van de handelsgebieden Poeldijk. Veiling Naaldwijk en Honderdland en de aansluiting op de Coolport verbeterd (gereed 2015). Bijdrage 2.1 miljoen. Provincie, Havenbedrijf Rotterdam, gemeente Rotterdam en het bedrijfsleven willen de Coolport duurzaam ontwikkelen. Op Rotterdam Coolport zullen grote koel en vriesloodsen worden gebouwd. Ook zal een groot aantal koelcontainers passeren. De energievraag die samenhangt met de koeling is groot 160,OOOMWh voor de loodsen en MHw voor de koelcontainers. Er is daarom in het maatregelenpakket een onderzoek naar duurzame energie infrastructuur opgenomen (blz 28 Coolport maatregelenpakket). In 2012 zal dit onderzoek worden uitgevoerd. Ook voor een studie naar de controle en inspectie infrastructuur voor food en fresh, de werving van Coolport gerelateerde bedrijvigheid en de bestuhng van het Coolport programma is geld gereserveerd. Bijdrage 0.9 miljoen. 2. Afbakening van (wettelijk) kader en partijen a.europees/nationaal/provinciaal wettelijk en beleidskader b.relatie andere interne beleidsterreinen Er ls een relatie met Economische zaken, de Fresh Corridor en de Coolport zijn onderdeel van de uitvoeringsagenda Economische strategie Zuidvleugel en wordt onderdeel van de op te stellen beleidsagenda Regionale Economie c.reiatie externe partijen Het maatregelenpakket is door de Provincie Zuid-Holland opgesteld in samenwerking met het Havenbedrijf Rotterdam, Stadshavens, de gemeente Rotterdam en vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven. 3. Procesbeschrijving en rol Staten a. Voorgeschiedenis De Provincie Zuld-Holland verkeert ln de bijzondere situatie dat drie van de vijf Greenports binnen de Provincie liggen en dat de greenport Aalsmeer ln de nabijheid ligt Het huidige, maar ook het vorige, college van Gedeputeerde Staten, erkent het grote belang van de greenports voor de economie ln Zuid-Holland en zet in op het economisch en duurzaam versterken van de greenports. Voor de greenports en dan in eerste instantie voor groente en fruit wordt, mede door de verdergaande containerisatie en de toenemende import en export, de Rotterdamse haven steeds belangrijker. De combinatie van Import met eigen teelt die nodig is om als sector het hele jaar een volledig assortiment aan te kunnen bieden en de re- export (import van producten die na een behandeling en /of toevoeging van eigen teelt weer worden geëxporteerd) vormen steeds meer de basis van het groente en fruit cluster binnen de greenports. Door het gebruik van de 2/4

3 p^^-'^^j^ij HOLLAND Rotterdamse haven kan gebruik worden gemaakt van de goede (onder andere binnenvaart en spoor) voorzieningen van de mainport. Voor het duurzaam en economisch versterken van de greenports zal de relatie met de mainport moeten worden uitgewerkt en versterkt. De Provincie Zuid-Holland heeft daarom samen met Frugi Venta (groente en fruit handel), het Fresh Corridor project geïnitieerd om de relatie greenport-mainport concreet vorm te geven (het Fresh Corridor project is onderdeel van het actieprogramma Greenports Zuid Holland wat op 8 april 2008 is vastgesteld door Gedeputeerde Staten) Het Fresh corridor project heeft als doel het vervoer van versproducten over water en breder multimodaal (binnenvaart, short sea en spoor) tot stand te brengen en daarmee een structurele stap te zetten naar multimodale (duurzame) netwerklogistiek voor versproducten en andere hoogwaardige producten. Fresh Corridor was onderdeel van het Pieken in de Delta Zuidvleugel programma. Dit programma van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie had als doel het economische en vestigingsklimaat in de Zuidvleugel te versterken. Projectgebied voor Rotterdam Coolport Een van de deelprojecten van het Fresh corridor project is de Cool (Fresh)port. Dit deelproject heeft betrekking op de benodigde verhuizing van de fruitoverslag bed rijven uit de Merwedehaven (noordoever Fruitport) naar de Waal/Eemhaven (Coolport). Naast het ontwerpen van een multimodaal koel en vries centrum wordt er in dit deelproject ook gewerkt aan een consortium van bedrijven (o,a Sea Invest) waarin naast de bedrijven uit de Fruitport ook andere bedrijven worden opgenomen. Dit consortium zal de Investeringen ( miljoen) en de exploitatie van de Coolport op zich nemen. De Coolport wordt voor de verse lading het op en afstappunt in de Rotterdamse haven en daardoor belangrijk voor de ontwikkeling van de greenports in Zuid- Holland. De Coolport zal in 2014 (voor een deel) operationeel zijn. De Coolport is vanzelfsprekend een belangrijk onderdeel van de Havenvisie. In de Havenvisie 2030 "Port Compass'^geeft het Havenbedrijf de ambitie aan voor de toekomst van de Rotterdamse haven Voor het functioneren van de Coolport is een hoogwaardige ontsluiting van groot belang. Hierbij ls het niet alleen noodzakelijk om de interne ontsluiting en de aansluiting op het hoofdwegennet van de Coolport te optimaliseren maar moet ook de aantakklng van de greenport handelsgebieden (uit "groen hoefijzer" rond rfti *^TJT' ^ ^ haven) op de Coolport worden "* ' verbeterd. Op de handelsgebieden (o.a ABC Westland, Poeldijk, Barendrecht Oost en Veiling Bleiswijk wordt de meeste toegevoegde waarde gegenereerd. Vanwege het grote regionale (economische)greenport belang van de Coolport is er onder leiding van de Provincie Zuid-Holland een werkgroep opgetuigd om vanuit een regionale optiek een concreet uitvoeringsprogramma voor de ontsluiting van de Coolport op te stellen. Greenports als hoefijzer rond de haven 3/4

4 p^^"^"j^jj HOLLAND Hoewel in het programma/maatregelenpakket de nadruk is gelegd op fysieke infrastructuur is er ook aandacht voor de ontwikkeling van een duurzaam energie netwerk. In de werkgroep participeerden naast de Provincie Zuid-Holland, het havenbedrijf Rotterdam, de Stadshavens, de gemeente Rotterdam en vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven (Fresh Corridor). De werkgroep zal de komende periode de voortgang begeleiden. Het maatregelenpakket is ambitieus en zal bij uitvoering een kwaliteitssprong opleveren in de relatie greenport-mainport en zorgen voor een verdere verankering van de topsector greenports in Zuid-Holland. Daarmee wordt door de Provincie een stevige eerste stap gezet in de uitvoering van de economische Zuidvleugelagenda, die op 28 november jl. aan minister Verhagen is aangeboden. Het ministerie van Economische Zaken. Landbouw en Innovatie onderkent het belang van het Fresh Corridor project en de Cool/Fresh port. Op 10 februari 201 Iheeft Staatssecretaris Bleker in het kader van de zogenaamde sterke regio projecten 10 miljoen gereserveerd voor de Provincie om op korte termijn te kunnen starten met de maatregelen voor de ontsluiting van de Coolport. Met de 10 miljoen kan een deel van het pakket worden uitgevoerd- De decentralisatie van de 10 miljoen zal gedurende 2011 tot en met 2016 plaatsvinden. Deze middelen worden vanuit het Provinciefonds verstrekt op basis van het in de septembercirculaire 2011 opgenomen kasritme. b. Waar staan we nu? Beleidsuitvoering 4, Financiële aspecten (dekking en risico's) Er wordt op dit moment niet om geldvrijgave gevraagd, dit zal ln een later stadium volgen. Technische & proces vragen en informatie bij Ambtenaar Telefoon G.J. Wesselink Kamer B130 4/4

5 Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie > Retouradres Postbus EC Den Haag Provincie Zuid-Holland t.a.v. mevr. 3.W.E. Spies, Gedeputeerde Postbus LP DEN HAAG Directoraat -pe ncraa I Ondamciiwn an Innovatie Directie RiJtmtel')k Economisch Beie>d Bexodiadres Bezuidenhoutseweg AV Den Haag Postadres Postbus ECDen Haag Factuuradres Postbus BD Den Haag Datum. O \ JULI Betreft Decentralisatie project Cool Port Overtteidsldenttficatleiir T (algemeen) w%vw. njkso vertie ld. nl/eieni Behandeld door dhr. drs. GH.B, Slotman T F g.h.b,slotmanomtnei,nl Geachte mevrouw Spies, Op 10 februari jl. heeft staatssecretaris Bleker toegezegd in het kader van de zogenaamde Sterke Regio projecten 10 miljoen te reserveren voor het project Cool Port. Op 7 juni 2011 heb ik het voorstel 'Cool Port Rotterdam, privaat/publieke investeringen in infra en economie' ontvangen. Op basis van dit voorstel heb ik besloten 10 miljoen te decentraliseren naar de provincie Zuid- Holland. Ik zal de decentralistie in onderstaand kasritme vla de septembercirculaire effectueren. Ons kennwfii 01/REB/ U«v kenmerk»ijlafle(n) jaar Totaal Bedrag in min 1,4 1,8 1,8 1,7 2,3 1,0 10,0 Ik ga er van uit dat het geld zal worden aangewend volgens het in uw voorstel omschreven investeringsprogramma (uw voorstel van 7 juni 2011). Ik maak u er op attent dat met deze decentralisatie de provincie Zuid-Holland verantwoordelijkheid draagt voor de staatssteunaspecten rond het project. Ik wens u en de projectpartners veel succes bij de uitvoer van het project Cool Port. Een kopie van deze brief zal worden gestuurd naar de gemeente Rotterdam. met vriendelijke groet. itt'a.m. Burger, lirecteur-generaal Natuur en Regio Pagina 1 van 1

6 ^J Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie > Retouradres Postbus EC Den Haag Provinde ZukJ-HdlarKl t.a.v. mevr. J.W.E. Spies, Gedeputeerde Postbus LP DEN HAAG minute Datum 8 Juni 2011 Betreft Decentralisatie project Cool Port Dtrectie Ruimtelijk Economlscti Beleid BezuMenhoutseweg 20 Postbus ECDen Haag T (algemeen) dhr. drs. G.H.B. Skitnian Aaato*«rpiMt t/ll3 T F g. h. b-slotmanffminez, nl Ol/REB/ 110B1293 Uwh Paraar drs. C. Kortlevc ptv. dtreoeur Paraar Paraaf lnfovihetmkopm aen MT R B, boersma, meeuwesse Hadeparaar Medeparaaf (t) Verzendwijze; Per post Sneftekst op de volgende pagina Ontvangen B8R Oiitv«r>gen Postkamer Datum verzending Paraaf Postkamer - O 1 JULI ,1 C ^ Ö } Jiiii 20»-

7 TUÏD"*^^^^^ Cool Port Rotterdam Privaat/publieke investeringen in infra en economie 5tadshav«ns Gemeente Rotterdam OntwIkktilngabadrUt Gemeente Rotterdam rre.h/'cerrlder Uubmodaalversvennier V- I UMI- w> fn^i W-a

8 Inhoud Hoofdstuk 1 Samenvatting 4 Hoofdstuk 2 Maatregelen Rotterdam Cool Port 12 Hoofdstuk 3 Connectie Mainport- Greenport 21 Hoofdstuk 4 Onderzoek duurzame energie infrastructuur 28 Hoofdstuk 5 Economische ontwikkeling 36 Het rapport is opgesteld ln een zestal besprekingen met de volgende partijen/personen: A. Bakker R. Bouman F. Bus F. Chikar E, Hupkes H. de Knijf R. Kooistra H. Koster M. Potters S. Tolk G. Wesselink Stadshavens Stadsregio Havenbedrijf Rotterdam Havenbedrijf Rotterdam Havenbedrijf Rotterdam Fresh Corridor Grontmij Provincie Zuid-Holland Stadsregio Rotterdam Havenbedrijf Rotterdam Provincie Zuid-Holland Eindredactie en proces management: Innovatiepraktijk Wim van de Geijn

9 Datum: 10 juli 2011

10 Hoofdstuk 1. Samenvatting 1.1 Strategisch belang voor Mainport, Greenport, stadsregio, Zuidvleugel Cool Port Rotterdam is geprojecteerd in het zuidwestelijk deel van de Waal-Eemhaven. De definitieve locatie hangt af van lopende studies en besprekingen met erfpachthouders. Voor de Rotterdamse haven is Cool Port van strategisch belang voor het aantrekken van hoogwaardige logistieke stromen die veelal in geconditioneerde containers (gekoeld, gevroren, gecontroleerd) over zee worden vervoerd, met tijdkritische eisen aan logistieke services. Binding aan de Rotterdamse haven is gunstig voor het aantrekken van gewone ladingstromen. Voor de Greenport - voedingstuinbouw, sierteelt - is Cool Port van strategisch belang vanwege de connectie tussen importstromen over zee (productgebieden op het zuidelijk halfrond en in zuid Europa) en productie in eigen land. Het marktgericht bijeen brengen van deze stromen door de seizoenen heen en toevoegen van marktgerichte services ls de onderscheidende kracht van de Greenport, en is van vitaal belang voor de teelt ln Nederland. De connectie Mainport-Greenport (handelsgebieden in Westland, Oostland en Barendrecht) was aanleiding voor Fresh Corridor, waarin Havenbedrijf Rotterdam, Greenport en Provincie Zuid Holland samenwerken met steun van Pieken in de Delta. Verslogistiek betreft een substantieel belang voor de economie en werkgelegenheid in de Zuidvleugel, De verschuiving in de verhouding tussen import en eigen product {thans 50/50, in 2020 volgens prognoses 66/33), de opkomst van shortsea voor Import uit zuid Europa, de snelle containerisatie van internationale verslogistiek en de verschuiving van wegtransport naar multimodaal (bereikbaarheid van markten, duurzaamheid van logistiek) leiden tot versterking van de relatie Mainport-Greenport. De hefboomwerking van Cool Port voor werkgelegenheid in de regio gaat veel breder dan de Greenport. Veel hoogwaardige segmenten maken gebruik van geconditioneerde ladingstromen: food en food ingrediënt, farmaceutische grondstoffen, gevroren lading (vlees, vis, sappen), fijnchemie, hoogwaardige elektronica en luxe artikelen worden toenemend overzee vervoerd met geconditioneerde containers, vanwege de klimaatzones tijdens de reis overzee en tijdkritische logistiek vanwege eisen van producten en markten. De Zuidvleugel telt een handvol economische topsectoren: logistiek, food, (fijn)chemie, petrochemie, biobased (bioport), cleantech en medical hebben een zwaartepunt in de zuidvleugel en natuurlijk de Greenport met voedingstuinbouw, sierteelt en cleantech. Deze sectoren kunnen veel profijt hebben van de nabijheid van Cool Port en de specifieke toerusting daarvan voor afhandeling van geconditioneerde, tijdkritische ladingstromen. Dat biedt kansen om de connectie Mainport-Greenport te verbreden naar hoogwaardige economische sectoren. De herontwikkeling van het gebied van Stadshavens (creating on the edge) en Kwaliteitssprong op Zuld staan daarmee in directe relatie. De haven kan als hefboom dienen om economische potentie van het gebied en de regio tot ontwikkeling te brengen. De massa van de haven en havengerelateerde, kadegebonden bedrijvigheid {petrochemie, containers, buikoperaties) wordt zo aangevuld met hoogwaardige ladingstromen en stad- en regiogebonden bedrijvigheid met meer toegevoegde waarde en werkgelegenheid. 1.2 Doorbaak voor innchting en ontsluiting Rotterdam Cool Port

11 De bijdrage van EL&l staat in verband met bestuurlijk overleg dat begin 2010 is ingezet door Havenbedrijf Rotterdam en Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam, het bedrijvencluster Fruitport en Fresh Corridor om een doorbraak te organiseren voor Cool Port in relatie met de Greenport. Het strategisch belang van Mainport en Greenport staat centraal, getuige onder meer een bespreking op 4 mei 2010 tussen de directies van Havenbedrijf Rotterdam, Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam, Stadshavens en een vertegenwoordiging van het bedrijfsleven uit bedrijvencluster op Fruitport en breder in de Greenport. De volgende overwegingen spelen daarbij een rol: doorbraak in de inrichting van het project Rotterdam Cool Port waarbij deze los van de herinrichting en herlocatie van het bedrijvencluster op Fruitport aan de Merwehaven is gestart door het Havenbedrijf Rotterdam. Dringend noodzakelijk in verband met de snelle containerisatie van internationale verslogistiek. Daarbij speelden aan de noordzijde complexe vastgoed verplichtingen voor het bedrijvencluster op Fruitport {plansynchronisatie tussen verhuizing en herontwikkeling door Stadshavens/OBR ) en urgenties in verband met wettelijk verplichte vernieuwingen van technische voorzieningen op Fruitport. doorbraak in de ruimtelijke Inpassing van Cool Port in de Waal-Eemhaven ln verband met bestaande erfpachtverplichtingen. De urgentie om Cool Port in te richten vereist versnelde infasering door Havenbedrijf Rotterdam in terreinen in de Waal-Eemhaven. Ook hier is dus sprake van plansynchronisatie bij bestemming van haventerreinen. doorbraak in de positionering van Rotterdam Cool Port als gespecialiseerde shared facility voor de terminals voor spoor, binnenvaart en shortsea in de zuidelijke Waal-Eemhaven, waardoor een effectief samenwerkingsmodel mogelijk wordt met gunstige effecten voor modal split in de havenregio, import uit zuid Europa (shortsea, spoor) en afzetmarkten (shortsea, spoor, binnenvaart). doorbraak in de ontsluiting van Cool Port naar de Al 5, in verband met ongestoorde logistieke verbindingen met de handelsterreinen in de zuidvleugel {Barendrecht, Westland, Oostland) voor import en export, tevens van essentieel voor binnenvaart verbindingen tussen Maasvlakte terminals en Cool Port voor import naar de handelsterreinen. ongestoorde logistieke verbindingen tussen handelsterreinen in de Greenport ('het hoefijzer') en Cool Port, Dat speelt in het bijzonder voor handelsterrelnen in het Westland die omstreeks 30% van de handel voor hun rekening nemen, waarvan omstreeks 40% importstromen uit productiegebieden op het zuidelijk halfrond en de Middellandse Zee regio en 50% Nederlandse teelt. Ongestoorde logistieke verbindingen zijn essentieel voor handel en teelt in de regio. Voor Barendrecht en Oostland (Bleiswijk) is de urgentie door goede verbindingen met Cool Port minder groot. De combinatie van deze factoren zal bijdragen aan intensivering van inspanningen om ook andere infrastructurele maatregeien ter hand te nemen voor de ongestoorde verbinding tussen de Mainport en de Greenport locaties in het Westland, Barendrecht/Ridderkerk/Nieuw Reijerwaard en Bleiswijk. De bijdrage van EL&l leidt - in samenhang met investeringen van Havenbedrijf en Provincie Zuid- Holland - tot een offensieve invulling van de infrastructuur voor Cool Port en de verbinding Mainport- Greenport. bedrijven die investeren op Rotterdam Cool Port hebben zekerheid over bereikbaarheid bij verdere groei waardoor het transitieproces voor verslogistiek verbreding van Rotterdam Cool Port worden versneld.

12 de kennis van Nederland voor hoogwaardige, geconditioneerde en gecontroleerde logistiek (kwaliteit. Controlled Atmosphere, monitoring & control, energie management door de keten heen) kan praktijkgericht worden ingezet en verder ontwikkeld. Gerichte werving van bedrijvigheid in relatie met deze competenties kan plaatshebben in het kader van het Topsectoren beleid. Daarvoor is een deel van de bijdrage van EL&l bestemd. 1.3 Publiek private Investeringsprogramma Er is een breed gedragen publiek/privaat investeringsprogramma voor inrichting en ontsluiting van Cool Port in reiatie tot de Greenport. Het Ministerie van EL&l heeft begin 2011 een bijdrage van 10 min. beschikbaar gesteld als onderdeel van het publiek/private investeringsprogramma voor Rotterdam Cool Port. Voorziene investeringen investering waarvan bijdrage EL&l Voorziene investeringen door Havenbedrijf Rotterdam A: stuwadoorswerkzaamheden Verzwaring kademuren PM Investering in versnelde infasering Rotterdam Cool Port terreinen 2016 ipv min B: vastgoed (koelloodsen en logistiek) binnenvaart Ontwikkelkosten bij weg- of binnenvaartshuttles binnen het Waal/Eemhaven gebied PM C: relatie tussen Cool Port en Greenports uitwisseling tussen Cool Port en de Greenports PM D; Verbinden van terminals, depots en Waal-Eemhaven Zuid ECT terminal, RST {shortsea), RSC (spoor), ECT terminal, RST, RSC met Waalhaven Zuid Pier 5/6/7 met pier 9 Pier 5/6/7 en 9 met ECT City Terminal, RST en RSC E. Ontsluiting en openbare infrastructuur Ontsluiting Pernis Optimalisatie Eemnesseweg/Reeweg Ontsluiting vanaf Distripark Eemhaven naar midden Cool Port kleine maatregelen Reeweg Subtotaal 0,5 min 0,5 min 8 min 2 min 4 min ~ 8 min - 3,4 min PM PM 1,6 min 1,1 min 24,1 mln+ PM 7 min Voorziene investeringen door Provincie Zuid-Holland F. Maatregelen aanpak kruispunten op centrale as Westland Mogelijke uitwerkingen centrale as G. Doelgroepenstrook centrale as Westland Burg Elsenweg MLT H. Doelgroepenstrook centrale as Westland Burg Elsenweg LT Subtotaal Totaal investeringen in harde infrastructuur Voorziene investeringen vestigingsvoorwaarden I. Studie duurzame energie infrastructuur J, Investeringen in duurzame energi e-infrastructuur K. Studie controle en inspectie-infrastructuur voor food en Fresh 5,666 min 2,066 min 24 min 83 min 112,666 min 2,066 min 136,766 min 9,066 min 0,2 min 0,2 min PM _ 0,05 min 0,05 min

13 L. Investeringen in controle en Inspectie infrastructuur F&F PM Voorziene investeringen voor ontwikkelen en werven bedrijvigheid M. Werving Cool Port gerelateerde bedrijvigheid 0,5 min 0,5 min Programmabesturing N. Planning, besturing en financiering Cool Port programma 0,184 min 0,184 min Private investeringen Cool Port Bedrijvencluster O. Gebouwen, technische installaties min Totaal 212,7-237,7mln 10 min +PM 1.4 toelichting Havenbedrijf Rotterdam, bedrijfsleven en Provincie Zuid Holland voorzien substantieel te investeren in Cool Port, de connectie daarvan met multimodale terminals in de directe omgeving {spoor, binnenvaart, shortsea) en met de Maasvlakte terminals en voor de ongestoorde verbindingen met de Greenport locaties. De investeringen in de infrastructuur op en in de directe omgeving van Cool Port (totaal circa 7,5 min of 75% van de toegezegde middelen) leveren een generieke bijdrage aan servicelevel, kosten en duurzaamheid in de relatie tussen Cool Port en de handelsgebieden Barendrecht, Bleiswijk en Westland, Daardoor zijn besparingen mogelijk voor verslogistiek en afhandeling van empties en kunnen meer round trips plaatshebben met de handelsgebieden, temeer omdat de maatregeien bijdragen aan ongestoorde verbindingen. Door de korte afstand levert dat in de praktijk vooral voordelen op voor handelsbedrijven op Barendrecht. Een klein deel (20% van de middelen is bestemd voor maatregelen op de centrale as in het Westland, met het oog op ongestoorde handelsgebieden met de handelsgebieden aldaar. Binnen Fresh Corridor én bij Havenbedrijf Rotterdam zijn daarvoor (deel)projecten uitgevoerd respectievelijk in uitvoering: transltieplan voor verhuizing en herinrichting bedrijvencluster Fruitport als onderdeel van het Rotterdam Cool Port concept (FC5). Cool Port shuttle voor verbinding met binnenvaart tussen Maasvlakte terminals en Rotterdam Cool Port, in samenwerking tussen deepsea carriers en terminals,handelsbedrijven op Barendrecht en Fruitport onder regie van Havenbedrijf Rotterdam {FC6). Locatiekeuze en Inrichting Cool Port onder regie van Havenbedrijf Rotterdam, met als onderdeel de inrichting van een bedrijvencluster voor verslogistiek (opgestart als FC2). impact van Rotterdam Cool Port en voortgaande containerisatie op het Westland, in samenwerking tussen handelsterreinen en -bedrijven voor groenten en sierteelt {FC7). Op de relatie tussen deze studies en investeringen in harde en zachte infrastructuur op en rond Cool Port wordt in volgende hoofdstukken nader ingegaan. Hierna volgt een korte toelichting: A, B en C, Stuwadoring, vastgoed en uitwisseling Cool Port - Greenport zijn voorziene investeringen van Havenbedrijf Rotterdam, voornamelijk ter versnelling van de realisatie van Cool Port vanwege het strategisch belang van Cool Port voor Mainport en Greenport. A: kadeversterking en investeringen voor versnelde infasering van Cool Port in lopende erfpachtovereenkomsten als investering Havenbedrijf Rotterdam, beide PM. B: versnelde invoering binnenvaartshuttles, als investering Havenbedrijf Rotterdam, PM C: uitwisseling tussen Cool Port en Greenport PM. D: Verbinden van terminals, depots en Waal-Eemhaven Zuid

14 Investeringen in interne banen en andere voorzieningen voor inter-terminal connecties leiden ertoe dat Cool Port als gespecialiseerde shared facility gaat functioneren voor de terminals in de Waal- Eemhaven, stimuleert onderlinge samenwerking en is gunstig voor modal split. Netwerken voor shortsea {primair RST), spoor {RSC) en binnenvaart {onder meer Waalhaven Beheer Group) worden verbonden met gespecialiseerde functies {depots, warehouses, cross docking, controles en inspecties). Daardoor gaat Rotterdam Cool Port functioneren als een virtueel netwerken, netwerk van multimodale netwerken. Dit model van shared services biedt veel gunstiger perspectieven voor concurrentiekracht en duurzaamheid dan een gespecialiseerde terminal en kadegebonden services zonder inter-terminal connecties. De bijdrage van EL&l in de investeringen schept investeringsruimte voor dit model. E. Ontsluiting en openbare infrastructuur De ontsluiting van de (zuidelijke) Waal-Eemhaven heeft los van Rotterdam Cool Port al prioriteit, in verband met de plannen voor herontwikkeling van Stadshavens, de ongestoorde ontsluiting van bestaande terminals en voorkomen van congestie bij op- en afritten van de Al 5. Ontsluiting naar de Al 5 Is een voorwaarde voor de realisatie van plannen van Stadshavens. Rotterdam Cool Port en daaraan verbonden bedrijvigheid passen in de gebiedsplannen (hoogwaardige logistiek, food, biobased, cleantech). Cool Port versterkt de noodzaak voor effectieve en ongestoorde ontsluiting vanwege de tijdkritische logistiek en bederfelijkheid van de producten. Voor het bedrijvencluster op Cool Port ls zekerheid over ongestoorde logistieke verbindingen bij groei van Rotterdam Cool Port in de komende jaren een voorwaarde voor vestiging. F, G, H: Maatregelen centrale as Westland korte termijn De aandelen van handelsgebieden in het Westland {ABC Westland, Flora Holland), Honderdland) en Barendrecht in de logistiek voor binnenlands product en importstromen zijn ongeveer gelijk. De connectie met het handelsterrein Barendrecht/Ridderkerk/Nieuw Reijerwaard via de Al 5 en vanuit Bleiswijk via de N209 en de Rotterdamse Ring zijn bijzonder gunstig. Ongestoorde verbinding van de handelsterreinen In het Westland met Cool Port is essentieel voor de positie van de handelsterreinen, daar gevestigde bedrijven voor opslag en logistiek en voor de teeltbedrijven ln de omgeving. Een studie In het kader van Fresh Corridor (FC7) naar de impact van Cool Port op Westland bevestigt de noodzaak van maatregelen ter verbetering van de bereikbaarheid van Westlandse handelsterreinen, In het bijzonder doorstroming op de centrale as. Een pakket maatregelen op korte, middellange en lange termijn is vastgesteld door Provincie Zuid- Holland gericht op verbeteringen aan de centrale as door het Westland. In studies voor het Kwaliteitsnet en MIRT maatregelen voor de Greenport van de Provincie Zuid-Holland en in studies binnen Fresh Corridor {FC7) is daaraan prioriteit gegeven boven andere infrastructuur maatregelen voor de Greenport. F: korte termijn maatregelen centrale as: (verkeersgeleiding) worden mogelijk gemaakt door toegewezen investeringen van de Provincie Zuid-Holland ( 3,6 min) en bijdrage uit de toegewezen middelen van EL&l {ruim 2 min). G, H: middellange termijn maatregelen centrale as: financiering heeft aandacht van de Provincie Zuid-Holland, in overleg met Gemeente en Ministerie van l&m, gestimuleerd door maatregelen op korte termijn. I. Studie duurzame energie Infrastructuur Rotterdam Cool Port Rotterdam Cool Port doet een groot beroep op energie voor koeling en verwarming, afhankelijk van de seizoenen. Het betreft klimaatzones in warehouses, reefer containers en handling van gekoelde en gevroren producten (cross docking, tijdelijke opslag), Er is veel aanbod en vraag naar warmte en koude in de directe omgeving, onder meer uit het Botlek gebied. Een warmteleiding van het Warmtebedrljf Rotterdam loopt op korte afstand van het gebied langs de Al 5. Een duurzame 8

15 oplossing voor de energie-infrastructuur is belangrijk als vestigingsvoorwaarde (Rotterdam Climate Initiative) en voor het kostenniveau van het bedrijvencluster. In een verkenning in aanvulling op studies van Havenbedrijf is concrete belangstelling aangetroffen bij het Warmtebedrljf Rotterdam voor een studie Duurzame Energie Infrastructuur. Daarvoor is een bijdrage gereserveerd uit de toegewezen middelen van EL&l. De feitelijke Investeringen zijn PM. J: Investeringen in duurzame energie infrastructuur Investeringsniveaus worden vastgesteld in de studie onder I en zijn hier PM. K. Studie controle en inspectie infrastructuur voor food en Fresh Voor verslogistiek, voedingsmiddelen, farma ingrediënt en andere producten met een hoog risicoprofiel geldt specifieke regelgeving voor controles en inspecties. Dat geldt eveneens voor technische inspecties van équipement {reefer containers) en monitoring daarvan. In het kader van Fresh Corridor verricht Wageningen Universiteit een verkennend onderzoek naar technologie voor controlled atmosphere en daarmee verband houdende maatregelen voor monitoring & control {FC9). Daarin wordt de verbinding gelegd met maatregelen op Rotterdam Cool Port. Voor uitwerking voor Rotterdam Cool Port is een beperkte bijdrage uit middelen van EL&l voorzien. De feitelijke investeringen zijn PM. L: investeringen voor controles en inspecties Investeringsniveaus worden vastgesteld In de studie onder K en zljn hier PM. M. Werving Rotterdam Cool Port gerelateerde bedrijvigheid Rotterdam Cool Port geldt als USP voor werving van bedrijvigheid die daarvan gebruik maakt. Dat geldt om te beginnen voor de bedrijvigheid In de Greenport, aanleiding voor Fresh Corridor. Er ls een aanzienlijke hefboom tussen werkgelegenheid en toegevoegde waarde In de haven en in de greenport, ruwweg 1 op 10. Minstens zo belangrijk is de strategische samenhang tussen Rotterdam Cool Port en Greenport voor concurrentiekracht en duurzaamheid door verbinden van netwerken. In het woordgebruik van Topsectoren beleid Is dit bij uitstek een valorisatlepunt dat ook voor andere (Top)sectoren In de regio van grote betekenis kan zljn. Overleg is gaande met Havenbedrijf Rotterdam, OBR, Stadshavens, NFIA, Holland Gateway voor werving van bedrijvigheid ter versterking van het Cool Port Concept door de keten van kade tot kiant. Daarvoor is een bijdrage gereserveerd uit de toegewezen middelen van EL&l. N. Planning, besturing en financiering Cool Port programma Het programma van investeringen op en rond Rotterdam Cool Port Is substantieel, zowel publiek {EL&I, Provincie) als privaat {Havenbedrijf Rotterdam, bedrijvencluster), tot een totaal van enkele honderden miljoenen In de komende jaren. Er zljn veel onderlinge relaties tussen Investeringen en beoordeling van haalbaarheid. Voorbeeld Is de wisselwerking tussen duurzame energie Infrastructuur en voorzieningen voor koeling van gebouwen en daarmee verband houdende Investeringen en vergunningen. Ander voorbeeld Is de invloed van het aantrekken van Rotterdam Cool Port gerelateerde bedrijvigheid voor de business case op en achter de kade. Derde voorbeeld is de voorwaarde van ongestoorde bereikbaarheid van Rotterdam Cool Port en bedrijvigheid {logistieke en handelsgebieden) in de directe omgeving {Stadshavens) en in de regio (zuldvleugel O. Private investeringen Onder regie van Havenbedrijf Rotterdam wordt gewerkt aan het vestigen van private partijen die willen Investeren in koel- en/of vriesloodsen met daaraan andere functies en bedrijven toegevoegd zoals cross docking en empty depots. Voorziene Investeringen in gebouwen en faciliteiten zijn opgenomen, geheel voor rekening van private partijen, nader vast te stellen in lopende studies.

16 1.5 Marktontwikkelingen Een aantal marktontwikkelingen onderstreept het belang en de urgentie van Cool Port voor de haven en de Greenport: Verschuiving van verhoudingen tussen eigen product (min of meer constant) en import (sterk toenemend) voor fruit, bloemen, groente, etc; aandeel import verschilt wel per type product Snelle containerisatie van Intercontinentale import (collectie) (van conventioneel op pallets naar container vervoer), met name fruit, bloemen, etc in afgelopen vijf jaar, voortgaand. Voorziene containerisatie van continentale Import (collectie) (van wegvervoer naar shortsea container vervoer), met name fruit en groente uit Spanje, Marokko, etc, voorzien binnen nu en vijf jaar Voorziene containerisatie van export producten (distributie) naar Europese bestemmingen voor alle producten, fruit, groente, bloemen, eerste geslaagde proeven reeds afgerond, bloemen Flora Holland, interesse marktpartijen {ook groente en fruit) om naar meer grootschalige oplossingen te kijken 1.6 Synergie Mainport en Greenport De belangen van Mainport en Greenport lopen parallel en kunnen elkaar in het licht van de marktontwikkelingen toenemend versterken. Rotterdam Container Port (Maasvlakte) / Rotterdam Cool Port en Greenport (lading) potentieel sterk synergetisch Rotterdam Cool Port heeft op hoofdlijnen een drietal toegevoegde waarde concepten voor de Greenports (die zich waarschijnlijk achtereenvolgens zullen openbaren) 1. Intermodale collectie 2. Intermodale distributie 3. Vestigingsplaats Intermodale collectie van intercontinentale lading aankomend op de Maasvlakte vla Rotterdam Cool Port is per direct al kostenefficiënt mogelijk, en vanwege bundeling en economies of scale op varen en terminal handlings waarschijnlijk te prefereren boven separate terminal concepten voor Westland en Barendrecht Intermodale collectie van continentale lading (fruit en groente Spanje en Marokko) aankomend op Rotterdam Cool Port Is te prefereren boven alternatieven als trucking, shortsea via Duinkerken, etc vanwege korter natransport voor Barendrecht en Westland Intermodale distributie in de toekomst voor Greenports noodzakelijk om export markten bereikbaar te houden. Door combinatie van functionaliteiten {o.a. cross-docking 40ft-45ft), schaalvoordelen en synergie met hoogfrequente shuttles vanaf Maasvlakte zeeterminals Is Rotterdam Cool Port ideale opstapplaats voor Intermodale distributie voor Westland en Barendrecht. Belangrijk daarbij ls dat het kortschakelen tussen functionaliteiten en modaliteiten optimaal gefaclliteerd wordt (interne banen, ontsluiting Cool Port, liquiditeit op functionaliteiten, etc) Door mogelijke verplaatsing van deepsea volume van het Waal-Eemhaven naar de Maasvlakte (2) zijn er mogelijkheden voor herstructureringen van vestigingslocaties In het Waal-Eemhaven gebied en zijn er dus ook potentieel mogelijkheden voor Greenport partijen om zich op- of nabij de Cool Port te vestigen Synergie op bovenstaande onderwerpen wordt op dit moment concreet uitgewerkt In verschillende Fresh Corndor projecten: 1, Cool Shuttle Rotterdam; 2. Shortsea Middellandse Zee en 3. Achterland Europa shuttles 1.7 Looptijd Voor de voor Rotterdam Cool Port gerelateerde Investeringen in het havengebied Is synchronisatie vereist tussen de ontwikkeling van Rotterdam Cool Port ten het daar gevestigde bedrijvencluster, met 10

17 als peildatum voor eerste oplevering 2014/5. In de planning van het Havenbedrijf worden maatregelen voor inter-terminal connecties (D) en ontsluiting (E) meegenomen. De maatregelen voor de centrale as In het Westland (F) worden zo spoedig mogelijk gerealiseerd door de Provincie Zuid-Holland. Studies voor duurzame energie-infrastructuur (1) en controles en inspecties (K) worden volgens de huidige inzichten nog in 2011 gestart, betreffende investeringen {J, L) lopen synchroon met de ontwikkeling van Rotterdam Cool Port, thans voorzien voor 2014/15, Werving van bedrijvigheid {M) en Planning, besturing en financiering starten volgens de huidige inzichten In het najaar van 2011 met een looptijd van 4 jaar, tot

18 Hoofdstuk 2 Maatregelen Rotterdam Cool Port 2.1 Herstructureringsproject Cool Port Het herstructureringsproject Cool Port valt binnen het overkoepelende project Waal- Eemhaven, dat één van de vier gebieden vormt binnen Stadshavens in de gemeente Rotterdam. De geografische ligging van Cool Port en de overige deelgebieden van Waal- Eemhaven zijn weergegeven in onderstaande afbeelding. Figuur 2.1 Ugging Cool Port De haven schuift steeds meer naar het westen, mede door de bouw van de Tweede Maasvlakte. Daarom krijgt het gebied van 1600 hectare een totale metamorfose. Er ontstaat in de havens binnen de stad ruimte voor herordening en vernieuwing. Innovatie is het sleutelwoord, met een accent op energietransitie en watermanagement. Van de vier deelgebieden binnen Stadshavens behoudt de Waal-/Eemhaven de functie van haven. Binnen de Structuurvisie Stadshavens wordt als ambitie neergelegd dat In de Waal-/Eemhaven het segment deepsea containeroverslag geleidelijk plaats maakt voor nieuwe containeractiviteiten zoals fruit, groente en andere voedingsmiddelen De gemeente en het havenbedrijf verwachten dat er in ,5 miljoen containers kunnen worden verwerkt in het gebied. Kernwoorden voor de toekomst zijn shortsea hub, value added logistics, afhandeling van geconditioneerde containers (koel, vries) waaronder verslogistiek en maritieme dienstverlening. Cool Port wordt beoogd In het de Waal/Eemhaven op een nader te bepalen locatie. Voor de inrichting van het bedrijvencluster Cool Port zal de huidige erfpachter voor een deel van het terrein de erfpacht teruggeven aan HbR waarbij vrijvallende posities ter beschikking komen van logistieke dienstverleners, onder regie van HbR en met als doel een open bedrijvencluster te creëren voor overslag, opslag, cross docking en multimodaal vervoer van geconditioneerde lading, 2.2 Multimodaal knooppunt Cool Port ligt ln de directe nabijheid van Rotterdam Shortsea Terminal, Rail Service Centrum en binnenvaart terminals {BCW/WHT) en empty depots in het Waal-Eemhaven gebied en In de directe nabijheid van de Al 5 (connectie Ba rend recht/m aas vlakte) en de Benelux tunnel (connectie A20 Westland/Oostland). De locatie biedt uitstekende mogelijkheden voor een hoogwaardig multimodaal knooppunt met ontsluiting naar de Maasvlakte (binnenvaartshuttles), shortsea (RST en direct op de Cool Port) en spoor (RSC/Betuweroute), verbindingen met de fernes (Vlaardingen, Hoek van Holland, 12

19 westetijk havengebied) en ontsluiting achterland met de binnenvaart direct op de Cool Port of vla binnenvaart terminals In de omgeving. Cool Port biedt daarmee een effectieve connectie van multimodale netwerken voor import en export van fruit en groente, uit het zuidelijk halfrond (eerst direct in de Waal/Eemhaven, later door middel van shuttles met Maasvlakte door deepsea carriers), zuid Europa en noord Afrika (shortsea) en eigen productie (Westland, Oostland, zuidwest Nederland en productiegebieden elders in Nederland). De Waal/ Eemhaven is op korte afstand gelegen ten opzichte van de grote handelslocaties voor groente en fruit in de regio (Barendrecht, Honderdland, ABC Westland, Bleiswijk), Cool Port biedt eveneens perspectieven voor de sierteelt (bloemen en planten, bollen, heesters met als kernlocaties Naaldwijk, Bleiswijk, Boskoop en Bollenstreek) door de connectie met shortsea, spoor en binnenvaart. Cool Port en de logistieke bedrijvigheid voor verslogistiek die daarvan deel uitmaakt, functioneert als een open, geografisch geconcentreerd bedrijvencluster, waarin meerdere bedrijven voor overslag, opslag, cross docking en multimodaal vervoer samenwerken. 2.3 Belang voor de Rotterdamse haven Cool Port heeft een bredere scope voor het volledige segment van geconditioneerde ladingstromen: verslogistiek, bevroren (vlees, vis, sappen), food en food ingredients maar zelfs ook fijnchemie, elektronica en luxe artikelen waarvoor gecontroleerde omstandigheden tijdens het vervoer steeds meer vereist zijn (deze laatste zijn overigens niet de dominante stromen dan wel de segmenten waarvoor Cool Port geïnitieerd wordt). Mondiale stromen hebben tijdens elke reis te maken met alle seizoensomstandigheden waardoor beheersing van temperaturen onderweg voor veel hoogwaardige producten noodzakelijk Is. Vers Is één van de onderdelen van Cool Port, Daarbinnen neemt het aandeel van conventionele, palletlading (overslag conventionele lading koelschepen) door snelle containerisatie gaandeweg af tot minder dan 20%. Voor de haven heeft vers kwantitatief een bescheiden belang, omstreeks 1% van de doorzet van containers in het havengebied. Het strategische belang van Cool Port met als onderdeel daarvan verslogistiek Is daarentegen groot. Voor deepsea carriers en deepsea terminals Is vervoer en overslag van geconditioneerde lading een bijzonder belangrijke en sterk aantrekkende markt. Het gaat om relatief dure équipement (koelcontainers, aansluitingen) en services (onderhoud, inspecties, voorzieningen). Door effectieve Inrichting van Cool Port ontstaan grote operationele voordelen die lelden tot aantrekken van geconditioneerde ladingstromen, die op hun beurt niet geconditioneerde ladingstromen meenemen. Daarmee Is de Cool Port van groot strategisch belang voor de positie van de haven en de logistieke bedrijvigheid in de regio. Daarnaast is shortsea een sterke groeimarkt. Dit bestaat ten eerste uit Import vanuit Zuid Europa. Datzelfde shortsea dient weer de exportlading naar VK, Scandinavië, Baltlsche staten en Rusland, De exportlading kan transshipment zijn van deepsealading, evt shortsealading maar ook (re)export eigen Nederlands product en combinatie van deepsea/shortsea/elgen product, juist door de draaischijf Rotterdam waar dit samen komt. 2.4 Gebiedsproblematiek Het gebied is geheel in hoofderfpacht uitgegeven aan het Havenbedrijf Rotterdam NV. De terreinen zljn op dit moment verhuurd aan diverse partijen, onderstaand een overzicht van aanwezige terminals In het gebied. 13

20 Figuur 2.2 Projectgebied voor Rotterdam Cool Pori De huidige situatie is als volgt: Stuwadoorswerkzaamheden ECT, RST en Uniport zijn de stuwadoors in het gebied voor containers. De ven/vachting Is dat de deepsea lijndiensten gaan kiezen voor de Maasvlakte en dat de deepsea bij Uniport en de ECT Home City terminal langzaam veranderen. ECT en Uniport wordt gevraagd om hier op in te spelen door mee te werken aan het realiseren van Cool Port en kavels beschikbaar te stellen (lees terug te geven aan HbR, zodat HbR deze kan heruitgeven). Vastgoed (koel en vriesloodsen) en logistiek Op de terminal zljn op dit moment geen koel- en vriesloodsen aanwezig Ontsluiting en openbare infrastructuur Het terrein is ontsloten vla de Reeweg en Reewegviaduct naar de A15. Aangezien de gehele Waal/Eemhaven verder zal Intensiveren wordt verwacht dat dit een groot knelpunt wordt (Duurzame) energie-infrastructuur Voor Rotterdam Cool Port zullen er grote koel- en vriesloodsen gebouwd worden alsmede zullen er grote aantallen reefercontainers passeren. Op zichzelf is het vervoer via zee en binnenvaart en het ontwikkelen van Rotterdam Cool Port al een duurzame Inzet als geheel. Indien reefers via vaarwegen en niet vla vrachtwagens vervoerd worden betekent dit een Impuls voor duurzaamheid. Wel vraagt dit om een analyse hoe dit zo duurzaam mogelijk kan plaatsvinden in Rotterdam Cool Port zetf m.b.t. tot eisen aan loodsen en reefer-infrastructuur. 2.5 Gewenste ontwikkeling Het voor Cool Port beoogde eindresultaat kent vijf aspecten. Deze zljn leidend voor de optimale ontwikkeling van Rotterdam Cool Port Locatiestudie stuwadoor Rotterdam Cool Port Voor Rotterdam Cool Port zljn stuwadoorwerkzaamheden nodig. De locaties van de huidige terminals In de Waal/Eemhaven lijken hiervoor het meest geschikt.

21 2. Vastgoed (koel en vriesloodsen) en logistiek De koel- en vriesloods zullen het concept cross docking omarmen. Zij zullen vooral ten dienste staan om zo efficiënt en just in time containers met gekoelde producten te leveren aan het achterland. Er is ruimte voor meerdere mega koel-/vriesloodsen op de terreinen of terreinen die verbonden worden met de terminals vla inteme baan structuren 3. Ontsluiting en openbare infrastructuur Ontsluiting van de gehele Waal/Eemhaven is van essentieel belang. De huidige ontsluiting zit aan de maximale capaciteit. Om groei te realiseren voor Rotterdam Cool Port zljn Investeringen nodig om de bereikbaarheid te borgen. 4. Verbinden van terminals, depots en Waalhaven Zuid Het gebied kent diverse terminals die nu shortsea en deepsea behandelen. De Rotterdam Cool Port zal het beste functioneren Indien de terminals met elkaar verbonden zijn en reefercontainer kunnen uitwisselen en de locatie van de koel/vriesloodsen van minder belang zljn. Door naast de terminals ook het gebied Waalhaven Zuld te verbinden ontstaan meer terrein voor loodsen en/of specialistische depot ruimte, waardoor de terminal ruimte voor stuwadoren optimaal Ingezet kan worden. 5. (Duurzame) energie-infrastructuur Indien meer reefercontainers In Rotterdam Cool Port aankomen is de verwachting dat het aantal reeferplugs ontoereikend is. Bekeken zal worden hoe hier mee om te gaan. Verkend zal worden of reefers in zgn. smart grid systemen kunnen worden Ingezet om plekbelasting te voorkomen, of energiezuinige reefers gestimuleerd kunnen worden en of groene energie hier een rol kan spelen. Bij de loodsen zullen eisen gesteld worden aan de bouw door minimaal Bream very good te eisen. Dit is te realiseren door slim ontwerpen van de loods en isolatie aangevuld met zuinige ventilatoren en bv sun roofs. 2.6 Fasering De gronden zijn eigendom van het Havenbedrijf en in erfpacht uitgegeven. Er worden twee fases doorlopen om de ambities te verwezenlijken. De stappen behelzen,.inhulzen en starten", en uitbreiden en lange termijn exploitatie". Bij elke fase horen specifieke acties. De eerste investeringen zijn voorzien In De bedrijventerreinen in de Rotterdam Cool Port worden geherstructureerd in de periode Fase 0: tot 2014 Marktbenadering partijen voor vestiging en bouw koel/vriesloodsen Fase 1: Terugname terreindelen huidige terminals Bouw eerste koelloods(en) Na 2020 mogelijke nieuwe stuwadoorscontracten Aanleg infrastructuur Fase 2: Bouw laatste koelloods(en) Selectie nieuwe stuwadoor 15

22 2.7 Aanpak A Locatiestudie stuwadoor Rotterdam Cool Port Er zal onderzoek plaats vinden naar de geschiktheid van alle terminals In het gebied voor de terminal lay out zoals gewenst voor shortsea en binnenvaart overslag. Er is sprake van een andere terreinbelasting bij de lay out van binnenvaart en shortsea terminals. Bepaald dient te worden of er in de Infrastructuur geïnvesteerd dient te worden om zwaardere belasting aan te kunnen dicht op de kademuur. Deze investering zal bekend zljn na onderzoek van de kademuren in augustus 2011 en wordt als PM post opgenomen Tevens dient de timing en fasering van terugname van (delen van) het de verschillende terminals in de Waal/Eemhaven te worden onderzocht. Dit moet in relatie worden bekeken tot de deepsea containercapaciteit ontwikkeling op de Maasvlakte. De terugname van de locatie dient te worden verkregen op voor HbR op aantrekkelijke voorwaarden. De contracttermijnen van alle terminals zijn langer dan de gewenste ritme van ontwikkeling van Rotterdam Cool Port. In onderhandelingen zal derhalve bekeken worden of Rotterdam Cool Port versneld kan worden Ingefaseerd. Indien partijen niet meewerken kan hiervoor een versnelling in het gebied worden uitgevoerd om versneld terrein beschikbaar te krijgen. De Inschatting voor de investering voor deze versnelling is 2,0 min. Hierdoor kan naar verwachting tot ca 5 jaar sneller terrein vrijkomen voor Rotterdam Cool Port. B Vastgoed (koel en vriesloodsen) en logistiek De koel- en vriesloods investeerders en operators zullen het concept cross docking omarmen. Zij zullen vooral ten dienste staan om zo efficiënt mogelijk en just in time containers met gekoelde producten te leveren aan het achterland. Er is ruimte voor meerdere mega koel-/vriesloodsen op de terreinen of terreinen die verbonden worden met de terminals via interne baan structuren. Er zullen diverse commerciële partijen benaderd worden om te opteren voor een positie In Rotterdam Cool Port. Hierbij zljn In beeld de huidige partijen die op- en overslag doen van geconditioneerde producten In de Rotterdamse haven. Vanuit haar positie voert HbR de regie over de Inrichting van Cool Port. C Relatie Rotterdam Cool Port en de Greenports De omliggende handelsgebieden van de Greenports zljn nadrukkelijk in beeld om de relatie tussen Rotterdam Cool Port en de handelsgebieden te versterken. Daarop wordt in hoofdstuk 3 nader ingegaan. D Verbinden van terminals, depots en Waalhaven Zuid Het gebied kent diverse terminals die nu shortsea en deepsea behandelen. De Rotterdam Cool Port zal het beste functioneren Indien de terminals met elkaar verbonden zijn en reefercontainer kunnen uitwisselen en de locatie van de koel/vriesloodsen van minder belang zljn. Door naast de terminals ook het gebied Waalhaven Zuld te verbinden ontstaan meer terrein voor loodsen en/of specialistische depot ruimte, waardoor de terminal ruimte voor stuwadoren optimaal ingezet kan worden. Verbindingen die aangelegd {kunnen) worden zijn onder meer: 1) ECT City Terminal, RST en RSC met empty depot Striendwaalsweg 2) ECT City Terminal, RST en RSC met Waalhaven Zuid 16

23 3) Pier 5/6/7 met pier 9 4) Pier 5/6/7 en pier 9 met ECT City Terminal, RST en RSC Door deze te verbinden zijn: Alle terminals met elkaar verbonden door gesloten Transport Routes; alle terminals aangesloten op het Railnetwerk via het RSC Rotterdam; is er extra ruimte niet direct achter de kade voor loodsen, die wel direct aansluiten op de terminals; ls er extra ruimte voor reeferdepot. Doelstelling van dit onderdeel is het optimaal verbinden van alle onderdelen, waarbij onderstaande maatregelen op dit moment In beeld zljn. Ad 1) ECT City Terminal. RST en RSC met empty depot Striendwaalsweg Voor Rotterdam Cool Port is depot ruimte voor reefercontainer essentieel. Ten noorden van ECT City Terminal en Interforest Terminal Rotterdam ligt een depot van ca m2. Dit depot kan verbonden worden door een de railverbinding die langs de terminal loopt te verharden over een lengte van 500 meter. De kosten hiervan worden geschat op Ad 2) ECT City Terminal. RST en RSC met Waalhaven Zuid Voor Rotterdam Cool Port Is additionele ruimte die verbonden is met de terminals essentieel. In Waalhaven Zuld kan ca m2 ontsloten worden door een viaduct aan te leggen over de Reeweg. Dit viaduct heeft een weg oppervlakte van ca m2 waarmee de Inschatting van de kosten ca 8 min. bedragen. Een alternatief wordt onderzocht om de bestaande onderdoorgangen van het Reewegviaduct te benutten. Deze worden nu door RSC vrachtverkeer, RSC personenverkeer en fietsers gebruikt. Ad 3) Pier 5/6/7 met pier 9 Het verbinden van pier 5/6/7 met pier 9 verbind een binnenvaart terminal met de grote terminal aan de Waalhavenweg. Deze verbinding is zinvol indien er ook een verbinding is met ECT City Terminal, RST en RSC. De weg zal langs de Waalhavenweg lopen aan de oostzijde over een lengte van ca 800 meter waarbij ook hier een combinatie met het spoor zal worden gezocht. 800 meter combinatie spoort is ca 3,0 min. Tevens dienen bedrijven aan de Waalhavenweg een stuk terrein af te staan, echter de Inschatting is dat men hier uitkomt. Een reservering voor de afkoop van contract en ontruiming terrein worden geschat op 1,0 min. De totale kosten van de verbinding aan de oostzijde van de Waalhavenweg worden geschat op 4.0 min. Ad 4} Pier 5/6/7 en pier 9 met ECT City Terminal. RST en RSC Door de terminals pier 5/6/7 en pier 9 te verbinden met het cluster ECT/RST/RSC ontstaat de Ideale situatie. De constructie van een viaduct die gekozen Is bij de verbinding van Waalhaven Zuid kan hier ook gekozen worden. De kosten van een viaduct worden geschat op 8 min. Onderzocht wordt of er gebruik gemaakt kan worden van oude bestaande onderdoorgangen van de voormalige EZH, betonnen caissons, echter onzeker is of de maatvoering en kwaliteit voldoende zijn. Voordelen van de gesloten transportroutes zijn onder meer: Level playing field (door alle terminals en loodsen met elkaar verbonden zijn is er sprake van minder onderscheid tussen de terminals) 17

24 op de Gesloten Transport Route kan worden gereden met speciaal materieel dat niet op de openbare weg kan/mag (MTS systemen, niet RDW gekeurd materieel zoals AGV etc.) Op de Gesloten Transport Route mag met accijns vrije diesel worden gereden De reefer containers hoeven uit de poort voor controles, met name interessant voor transshipment In Europa Waterbakfiets Waal/Eemhaven Naast -of in plaats van - (delen) van de gesloten transport route kan voor het gebied een zgn. waterbakfiets systeem Ingezet worden. Deze kan kleine hoeveelheden containers (huidige waterbakfiets 81 TEU) vla de walerzijde tussen de terminals pendelen waardoor hetzelfde effect bereikt wordt als met het gesloten Transport systeem te weten dat goedkoop reefers kunnen worden vervoerd. De kosten van een dergelijk systeem dienen te worden uitgewerkt en worden als PM post opgevoerd. Ontsluiting en openbare infrastructuur Ontsluiting van de gehele Waal/Eemhaven is van essentieel belang. De huidige ontsluiting zit aan de maximale capaciteit. Om groei te realiseren voor Rotterdam Cool Port zljn Investeringen nodig om de bereikbaarheid te borgen. De mogelijke aanpassingen van de ontsluiting van ECT Home en de betere aansluiting op de A15 worden nu uitgewerkt. Het Is nog niet gepland wanneer welke maatregelen worden uitgevoerd. ^ ^ 1 ^^B rv «* 5 -'it Figuur 2.3: locatie ontsluiting Perniszijde in rood A gemarkeerd 1 Verbetering ontsluiting bij Reeweg Voor de verbetering van de ontsluiting bij de Reeweg worden een aantal oplossingen uitgewerkt. Deze uitwerkingen zijn nog niet gereed en worden momenteel uitgewerkt. Er worden een paar kleine aanpassingen uitgewerkt om het verkeer op de Reeweg en bij de kruisingen met de Antonie Bodaanweg en de Al 5 beter af te wikkelen. Hiervoor wordt de Inrichting van de kruispunten aangepast en wordt het weven op de Reeweg verbeterd. Onderdeel van deze oplossingen Is het verbeteren van de ontsluiting Vondellngenweg - Groenekrulsweg. Door aanpassing van de opstelvakken wordt hier de afwikkeling van het kruispunt verbeterd. 18

25 Daarnaast worden mogelijkheden uitgewerkt om de ontsluiting van de inrit van de ECT Home terminal op de Reeweg te verbeteren. Deze uitwerkingen zljn komende weken gereed. 2 Extra ontsluiting ECT Home Terminal Perniszijde Er is een ontsluiting uitgewerkt aan de oostelijke zijde (bij Pernis) van de ECT Home Terminal. Met deze ontsluiting wordt de ingang aan de Reeweg ontlast. De Oud Pernisserweg Is de ontsluiting naar Pernis. Door de hoeveelheid verkeer moet de kruising Oud Pernisserweg - Striendwaalseweg worden voorzien van een verkeersregelinstallatie of een rotonde. Hierbij is er extra aandacht voor de aansluiting van de fietspaden op de kruising. Er zljn nu 3 varianten uitgewerkt: een met een verkeersregelinstallatie, tweede met een rotonde met fietspaden gelijkvloers en als derde een rotonde met ongelijkvloerse kruising met de fietspaden. Figuur 2.4 Huidige situatie kruispunt Oud Pernisser weg Striendw aalseweg 2.5 Ontwerp variant ontsluiting Pernis (rotonde) Figuur 3 Extra ingang ECT Home Terminal bij Groenedijkviaduct Er is een mogelijkheid om een ontsluiting voor ECT Home Terminal te maken bij het Groenedijkviaduct. Deze ontsluiting kan de nieuwe ingang van de terminal worden en de Ingang bij de Reeweg ontlasten of overbodig maken. De afwikkeling van het verkeer gaat dan deels vla de Vondellngenweg en deels via het Distripark Eemhaven. Keuze voor deze oplossing zal ook aanpassingen aan de logistiek op het terminalterrein vragen. figuur 2.6 extra ontsluiting ECT Home Terminal bij Groenedijkviaduct F (Duurzame) energie-infrastructuur, innovatie Indien meer reefercontainers in Rotterdam Cool Port aankomen is de verwachting dat het aantal reeferplugs ontoereikend is. Bekeken zal worden hoe hier mee om te gaan. Verkend zal worden of 19

26 reefers in zgn. smart grid systemen kunnen worden ingezet om plekbelasting te voorkomen, of energiezuinige reefers gestimuleerd kunnen worden en of groene energie hier een rol kan spelen. Bij de loodsen zullen eisen gesteld worden aan de bouw door minimaal Bream very good te eisen. Dit is te realiseren door slim ontwerpen van de loods en isolatie aangevuld met zuinige ventilatoren en bv sun roofs. In Hoofdstuk 4 is een nader onderzoek naar een duurzame energie infrastructuur opgenomen voor Cool Port en energie management In de keten. Afhankelijk voor de bevindingen wordt een investeringsvoorstel uitgewerkt, opgenomen als PM. 2.8 Investeringen Investeringen behorend bij de verschillende onderdelen voor de subsidieaanvraag Rotterdam Cool Port INVESTERINGEN IN ROTTERDAM COOL PORT Voor subsidie A Locatiestudie stuwadoor Rotterdam Cool Port Cool Port investeringen in verzwaring kademuren PM Investeren in versnelde infasering Rotterdam Cool Port terreinen 2016 ipv , ,000,000 S Vastaoed (koel en vriesloodsen) en logistiek Ontwikkelkosten bij weg of binnenvaart shutlles binnen het Waal/Eemhaven gebied; PM PM Opstart risico gebnjikers C Relatie Rotterdam Cool Port en de Greenports Uitwisseling tussen Cool Port en de Green ports PM D Verbinden van terminals, depots en Waalhaven Zuid ECT City Terminal. RST en RSC met empty depot Striendwaalsweg 500, ECT City Terminal, RST en RSC met Waalhaven Zuid 8.000,000 8,000,000 Pier 5/6/7 met pier ,000 4, Pier 5/6/7 en pier 9 met ECT City Terminal, RST en RSC , Waterbakfiets shuttle Waal/Eemhaven PM E.Ontsluiting en Openbare infrastructuur Ontsluiting Pernis 500, Optimalisatie Eemnesweg/Reeweg PM Ontsluiting vanaf DP Eemhaven naar midden terminal Kleine maatregelen Reeweg 1,600, ,000 F (Duurzame) energie-infrastructuur, innovatie, intensief ruimtegebruik Investeren in duurzaamheid ln Cool Port Zie hoofdstuk 4 Zie hoofdstuk 4 Investeren in uitplaatsen bedrijven of het Intensiveren van het gebmik (chassis Waalhaven Zuld). PM PM PM De bestemming van door EL&l toegewezen middelen is aan deze opstelling van investeringen ontleend, tot een totaal van 7 min. 20

27 Hoofdstuk 3 Connectie Mainport- Greenport 3.1 Fresh Corridor Fresh Corridor, Is een gezamenlijk Initiatief van de verssector / Greenport, Havenbedrijf Rotterdam en Provincie Zuid-Holland, voor vervoer van versproducten over water {binnenvaart, shortsea, deepsea) met als zwaartepunt innchting van verslogistiek als onderdeel van Rotterdam Cool Port in de Waal-Eemhaven. Het bedrijvencluster voor verslogistiek op de huidige Fruitport gaat daarvan In een nader te bepalen tempo deel uitmaken. figuur 3.1 hoefijzer met handelsterreinen voor voedingstuinbouw en sierteelt De motor achter Fresh Corridor is de snelle opmars van containerisatie van verslogistiek en andere kwetsbare ladingstromen, zowel intercontinentaal als met shortsea binnen Europa. Daardoor ontstaan nieuwe kansen voor Mainport en Greenport afzondedijk en in onderlinge samenhang, voor versterking van concurrentiekracht en verbetering van duurzaamheid. Het vergt ingrijpende maatregelen in het Rotterdamse havengebied en in de verbinding tussen Mainport en Greenport. Onder de Greenport wordt hier verstaan het cluster voor handel, logistiek en teelt voor groenten en fruit, als onderdeel van het ruimer gedefinieerde cluster waarvan ook sierteelt en technologie deel uitmaken. De snelle containerisatie, de opkomst van shortsea voor Import uit zuid Europa en export naar Scandinavië en de Baltische Staten en gebruik van binnenvaart en spoor voor continentale markten maken een effectieve verbinding tussen Greenport en de multimodale netwerken van de Rotterdamse haven noodzakelijk. Daarom is In 2007 het initiatief genomen voor het programma Fresh Corridor, waarin leidende partijen uit de verssector, het Havenbedrijf en de Provincie Zuid-Holland participeren. Voor de Rotterdamse Haven en voor de verssector overstijgen de belangen het lokale niveau en is sprake van nationaal belang. Daarvan getuigen brieven die namens het Projectbestuur Fresh Corridor aan de bewindslieden van LNV, EZ en V&W en aan de Wethouder Economische Zaken van Rotterdam in de eerste helft van 2010 en de reacties daarop namens de bewindslieden van EZ en V&W. In een bespreking op 4 mei 2010 heeft met alle betrokken partijen overleg plaatsgehad over belang en urgentie van Rotterdam Cool Port waarvan het bedrijvencluster voor vers deel uitmaakt. Fresh Corridor zet vanuit de belangen van de verssector in op inrichting van een geografisch samenhangend bedrijvencluster voor Internationale verslogistiek als onderdeel van Rotterdam Cool Port. Overslag en opslag van conventionele lading (koelschepen met palletlading) die thans plaatsheeft op Fruitport in de Merwehaven aan de noordoever, verhulst daarbij gaandeweg naar Cool Port. Dat wordt Ingegeven door de snel toenemende containerisatie van de koelschepen uit het zuidelijk halfrond, de opkomst van shortsea voor import uit zuld Europa en export Verenigd Koninkrijk 21

28 en Scandinavië en Baltlsche Staten en verder door gebruik van netwerken voor binnenvaart en spoor voor continentale afzetmarkten. Fruitport als stukgoedhaven voor vers wordt zo onderdeel van Rotterdam Cool Port ats multimodaal centrum voor het koel/vries segment. Het belang van de Greenport bij Rotterdam Cool Port Is een afspiegeling van het bredere belang voor het agro & foodcluster in de zuidvleugel. Volgens de prognoses van ladingstromen en de afwikkeling daarvan leidt een goed ontsloten Rotterdam Cool Port tot 100 arbeidsplaatsen in de haven en omstreeks 1250 arbeidsplaatsen op de handelsterrelnen, met een toegevoegde waarde voor de economie van 1 miljard. De waarde van Rotterdam Coolport voor economie en werkgelegenheid zit dus voornamelijk bij de handelsterrelnen vervolgens bij teelt in de regio, en maar beperkt in de haven zelf. Sterker nog: economisch kan een specifiek voor verslogistiek bestemde terminal in de Rotterdamse haven niet uit, daarvoor Is het volume ontoereikend, hoe groot de waarde voor de handelsterreinen ook Is. Daarvoor is een bredere positionering van Rotterdam Cool Port noodzakelijk. 3.2 Belang voor economie Het economisch belang van Cool Port voor de Greenport kan langs verschillende invalshoeken worden beoordeeld. Kernpunt is dat het strategisch belang ligt bij de handelsterrelnen en ln de teelt, en pas vervolgens In de haven. In de haven gaat het om honderden arbeidsplaatsen, op de handelsterreinen om duizenden en In de teelt om tienduizenden arbeidsplaatsen. Ontwikkeling van Cool Port zal naar verwachting voor vers ongeveer honderd arbeidsplaatsen opleveren In de haven en voor direct daarmee gerelateerde activiteiten (overslag, opslag, cross docking, services voor inspecties en controles). Deze arbeidsplaatsen gaan verloren bij handhaven van de bestaande operatie aan de Merwehaven, die is ingericht voor conventionele ladingstromen {palletlogistlek. koelschepen). De haven en de Greenport missen lettedijk de boot voor vers bij handhaven van deze operatie. Voor alle partijen is duidelijk dat 'fruit naar zuid' moet. Voor de handelsterreinen In het hoefijzer gaat het om een aanzienlijk groter belang. upside van 1000 arbeidsplaatsen waarvan omstreeks 100 ln de haven en de overige op de handelsterrelnen met een totale toegevoegde waarde voor de economie van omstreeks 1 miljard. downside van 1000 arbeidsplaatsen waarvan 10% In de haven en 90% op de handelsterrelnen en verlies van een toegevoegde waarde van 1 miljard voor de economie, Er zijn meerdere manieren autonome om dat belang te berekenen, steeds leidend tot dezelfde conclusie: volgens prognoses van Productschap Tuinbouw stijgt tot 2020 de totale import van overzee van 1,8 min ton naar 3,3 min ton en uit productiegebieden rond de Middellandse Zee van 1,3 min ton naar 2.2 min ton. Het totale volume stijgt tot 2020 met 60%. De import vla de haven van overzee en met shortsea is daarin een cruciale factor. Als aangenomen wordt dat 50% van de groei of circa 1 min ton,daarvan afhankelijk Is, dan staat dat gelijk aan 20% van het huidige volume van de handelsterrelnen, bij handhaving van de huidige arbeldsratio komt dat overeen met 1000 arbeidsplaatsen, en gezien de verdeling van activiteiten tussen haven en Greenport ongeveer 100 in de haven. volgens de Commissie Nijkamp Is in 2008 bijna 50% van de toegevoegde waarde gerealiseerd in de handel en toelevering, de overige 50% In de primaire productie. De waarde van de binnenlandse productie (vooral groente) bedraagt 2,5 min, de waarde de import is vrijwel gelijk. De totale handelswaarde is omstreeks 10 miljard. Bij de voorziene stijging van de Import met 66% neemt de toegevoegde waarde In de handelsfunctie toe met omstreeks 22

29 1,5 miljard, of 15% van de huidige waarde. Dat komt overeen met 750 arbeidsplaatsen, met daarbij 10% in de haven. het totale areaal van de handelsterrelnen bedraagt thans bijna 300 ha, tot 2020 uit te breiden tot bijna 400 ha, dus een stijging van 30%. Bij gelijkblijvende ratio's neemt de werkgelegenheid tot met omstreeks 1500 mensen en de toegevoegde waarde met 1,5 miljard. Op grond van deze calculaties Is het aannemelijk dat omstreeks 1000 arbeidsplaatsen zijn toe te schrijven aan de ontwikkeling van Rotterdam Cool Port waarvan 90% op de handelsterrelnen en 10% ln de haven. Omdat verslogistiek slechts een onderdeel Is van Rotterdam Cool Port zal de totale werkgelegenheid in de haven enkele honderden arbeidsplaatsen hoger liggen. Daarmee komt het totale effect op omstreeks 1250 arbeidsplaatsen. Aangenomen mag worden dat de betreffende arbeidsplaatsen naar andere havenreglo's verdwijnen als Cool Port niet tot stand komt, en dat een deel van de bestaande bedrijvigheid op de handelsterreinen daarin meegaat. Gezien de ratio's voor sortimentssamenstelling mag worden aangenomen dat de downside om 1000 arbeidsplaatsen zal gaan, hetzelfde aantal als de upside, waarmee het feitelijk effect op de handelsterrelnen ongeveer 2000 arbeidsplaatsen betreft en 2 miljard toegevoegde waarde. 3.3 Positie Westlandse handelsterreinen In een deelproject Westland (FC7) van Fresh Corridor Is de Impact van containerisatie en Cool Port uitgewerkt voor Westland. In figuur 3.2 zljn de Importverhoudingen van de voornaamste handelsgebieden - Westland (ABC Westland/Honderdland), Barendrecht, Blelswijk/Waddinxveen, VenIo en Fruitpact bijeengebracht. Balans 2007 Aandeel NL ^^^^^^m Aanvoer/I moon Stuuraroeo 1 > HBAG 21 Interc. M.Zee EU NL Westland 30% 29% 25% 15% 10% 50% Barendrecht $0% 38% 40% 15% 15% 30% B lei swij kava d d i nx vee n 20% 17% 20% 15% 10% 55% VenIo 10% 9% 15% 10% 15% 60% Fruitpact 5% 5% 5% 0% 5% 90% Overig NL 5% 3% 5% 5% 10% 80% Proqnose 2020 Aandeel NL Aan voer/lm oort Stuurarocoll Allernatief 3) Inlerc. MZee EU NL Westland 30% 25% 30% 20% 15% 35% Barendrecht 30% 35% 50% 15% 15% 20% B lei s wij k/w addinxveen 20% 15% 25% 10% 20% 45% VenIo 10% 15% 25% 10% 15% 50% Frurtpact Overig NL J^^^^ 5% 5% Toelichtiiia 11 Gemeenschappelijke beoordeling door de Stuurgroep FC/7 2) Cijfers HBAG, uitgaande van wolumes per hoofdvestiging 3) AJtematief scenario met verslertte rol VenIo. Barendreöit 5% 10% 5% 5% 10% 5% 80% 80% Figuur 3.2. Verdeling van aanvoerstromen over handelsgebieden in 2007 en prognose met verdeling naar herkomst (intercontinentaal, Middellandse Zee, overig EU en NL productie) De Importstromen komen in 2020 grotendeels in koelcontainers binnen (45ft/40ft voor continentale stromen met shortsea en koelschepen, 40 ft voor intercontinentale stromen met deepsea carriers). De 40ft container behoort bij het maritieme traject (ls niet geschikt voor continentale (retour)stromen). De 45ft container is uitwisselbaar met de gangbare trailer en kan multimodaal op het continent worden Ingezet (binnenvaart, shortsea, spoor, wegvervoer). 23

30 De container kan gesloten worden doorgezet naar de handelsgebieden waar het product wordt opgeslagen of direct verwerkt en opgenomen in het sortiment. De 40ft container moet terug naar de haven, de 45 ft container kan doorgezet worden in het exportnetwerk op het continent, zowel voor vers (gekoelde) lading als droge {retour)ladlng. De impact van Fresh Corridor betreft primair hiervoor beschreven importstromen en secundair exportstromen. Import kent dikke stromen waarin kosten belangrijker zijn dan snelheid. Productstromen gaan van grootschalige productiegebieden in het buitenland naar grootschalige handelsgebieden of rechtstreeks naar grote retallketens. Daarom is bundeling voor deze stromen prima mogelijk. Voor exportstromen ligt dat genuanceerder omdat daar snelheid, schapritme, venstertijden en responsivlteit hoge eisen stellen. Handelsbedrijven halen concurrentievoordeel door daarin te excelleren. Retailers zijn vaak terughoudend om onderlinge afspraken te maken over bundeling van de aanvoer. Ketens concurreren juist door dat niet te doen en voor eigen voordeel te gaan: Iedereen om 8 uur als eerste aan de beurt. Een paar overwegingen: Wegvervoer blijft voor export een dominante modaliteit vanwege de vereiste snelheid en flexibiliteit en ligging van retail DCs, veel sterker dan bij import; Export heeft veel meer een regionaal (noordwest Europees) karakter waarvoor wegvervoer sterke papieren heeft terwijl import veel langere aanvoerlijnen kent; Export wordt bepaald door het ritme van de schappen/retallers en daarmee door service, snelheid en responsivlteit. Import (aanvoer) speelt zich af tussen productiegebieden en handelsgebieden, is beter planbaar en kan beter worden gebundeld voor multimodaal vervoer. Re-export (doorzet van impïort naar exportlanden) komt eerder in aanmerking voor aansluitend vervoer met de binnenvaart of shortsea dan export van eigen productie; Naarmate importstromen over water en de containerisatie daarvan toenemen {met name shortsea uit zuld Europa) wordt het aantrekkelijker om voor (re)export eveneens gebruik te maken van vervoer over water, met name naar ontkoppelpunten dichter bij de afzetmarkt. Toch zljn redenen ook in het export- en distributietraject te streven naar bundeling. Retailers stellen toenemend eisen aan de CO2 footprint ln alte schakels van de keten, ook voor het vervoer naar het retail DC (distributie centrum) en naar de winkel. De laatste schakel - naar de winkel - verioopt per definitie met wegvervoer. Daar biedt alleen bundeling uitkomst, bijvoorbeeld met stadsdistributie en combinaties van sortimenten. 'All Fresh' formules zoals bij Hollander Barendrecht hebben dat {neven)effect naast de schapservice en lage kosten waar het allereerst om begonnen is. Bundeling van distributie op straatniveau (winkelcentra) of voor productcategorieën (Consolidarity) en het combineren van retouriading zljn andere voorbeelden. 3.4 Gevolgen voor infrastructuur In samenwerking met de gemeente Westland Is een eerste inschatting gedaan van het effect van hiervoor geschetste ontwikkelingen op de infrabelasting van het Westland. Hierbij Is gebruik gemaakt van de gegevens uit het integrale verkeersmodel Westland. In dit model Is het Westlandse gebied 'opgeknipt' langs haar ontsluitingswegen opdat op deze punten inzicht ontstaat over de verkeersbelasting niveau 2007 en prognose Voor de prognose 2020 Is In dit verkeersmodel uitgegaan van de geprognosticeerde uitbreiding van de handelsgebieden: 24 Uitbreiding FloraHolland/TPW, met 60ha Uitbreiding Honderdland, naar in totaa! looha Uitbreiding ABC Westland, naar in totaal 80ha

31 Verschuivingen in bestemmingen Westlands gebied Realisatie 3-ln-1 project, knooppunt Westerlee en ontsluiting Hoek van Holland Voor de uitbreiding van de oppervlakte handelsgebieden is gerekend met een hiermee evenredige toename van het aantal vrachtwagenbewegingen, die In het verkeersmodel Westland prognose 2020 ca. 45% hoger ligt dan voor 2007 (gemiddeld over het Westlandse gebied, zie figuur 3.3). Figuur 3.3, Opdeling Westlands gebied langs verschillende ontsluitingswegen De prognoses lelden tot een toename van 66% van import en een bescheiden groei van de eigen productie. Belde samen genomen resulteert dat in een volumegroei van 37% in De sterke toename van import en export via de Rotterdamse haven zet extra druk op de verbindingen tussen de Westlandse handelsterrelnen en Cool Port echter naar het zich laat aanzien binnen de grenzen van het verkeersmodel van de gemeente (ca. 44% toename in 2020). Er is daarom geen aanleiding de uitkomsten van het verkeersmodel voor capaciteitsuitbreiding van het wegennet bij te stellen. Wel Is er aanleiding extra aandacht te besteden aan ongestoorde verbindingen met de haven en ongestoorde bereikbaarheid van de handelsterreinen. 3.4 Infrastructuur maatregelen Westland Belangrijke handelsgebieden in het Westland met een relatie met de Coolport zijn ABC Westland, Flora Holland Naaldwijk en Honderdland, Vla een Centrale as (As 1 In onderstaande figuur) worden de drie genoemde handels gebieden gekoppeld met de Rotterdamse haven en de Coolport. De centrale as bestaat uit de A20, N213 (Burg.Elsenweg) en de N211. Vooral het traject tussen Flora Holland en ABC Westland levert veel vertraging op voor het goederenvervoer In relatie tot de Rotterdamse haven. 25

32 figuur 3.4 centrale as Westland De kruispunten met knelpunten op de centrale as zijn in beeld gebracht in figuur 3.5 9? laligil iiuiwl I Ipainc* OMk*! «M ihrtiri IkHia >I(FV-' "^ mmwl man^n IMI IT g«b> Ml TOVSIgiwi «1 oovsji reaaf aa' i*,iiii»iga>>ürtia'i^*arn*> -wtmwecv >u'9 < o* vglgili va»igmla da aam* <w Waiiini Dav Oa ith^by.iqaaljm'atkjij^opwban lai a^aamna ifc^i^ang i^n aa. ntkr tial ^n^^jh (vafd* WaUa' üiajtn^^ ar nav opuocpr^ar nhjdvi 9aar ofmi^arl Door dl ^Hv IV * MrKivta v^r^pijja ' M rj JUt I itiijmo >» 'mltil' "aan! d> aar- UmÊmO^m nu at aanaehing da da aibaaa ao <M MaaaMii aim m. laaia'aii um < al niba n lan BaaeNkUnt an aa»-ai aang «' nandai 'JiIBfBH^tan. wa ia n«hmknail m^ ttia Mrnn. mal ( a ^ ffguur 3.5 kruispunten op de centrale as e o De maatregelen voor verbetering van de doorstroming op de centrale as zijn verdeeld naar korte, middellange en lange termijn Maatregelen op CentraleKorte termijn (CoolportMiddellange termijn.lange termijn As subsidie) aanpakdoelgroepenstrook Doelgroepenstrook kruispunten op Centralecentrale as, langs decentrale as, langs de as N211 en de N213 BurgN211 en de N213 Burg Elsenweg Elsenweg Gem. grens Den Doelgroepenstrook Haag-ABC 21 miljoen 26

33 ABC Poeldijk-Rolpaal B7 Aanpassing Rotonde Doelgroepenstrook 62 {B7-B6) N211 Jan Captijnlaan miljoen 16,000 B6 Kruispunt Burg Elsenweg-Bospol realisering extra opstelstrook 800,000 Rolpaal-Bosweg {B6-B5) B5 Bypass voor Doelgroepenstrook 8,5 goederenvervoer rotondemiljoen t Burg Elsenweg Bosweg Bosweg-Dijkweg {B5-B4)B4 Kruispunt Burg Doel groepen strook 7 Elsenweg-Dijkweg extramiljoen {doel)opstelstrook Dijkweg-MIddelbroekweg Verbetering AanslultingDoelgroepenstrook 8,5 B4-B3 Flora Holland miljoen ( 3,6 miljoen wordt betaald door PZH en Hglanden) B3 Aanpassing kruispunt Burg Elsenweg- M id del broekweg 100,000 Totaal miljoen 83 miljoen 3.5 Maatregelen overige handelsgebieden Aansluiting Oostland Belangrijke handelsgebieden In het Oostland met een relatie met de Coolport zijn het Greenparc en de Velling Bleiswijk. Maatregelen blijven PM. Aansluiting Barendrecht Belangrijke handelsgebieden in Barendrecht met een relatie met de Coolport zijn Barendrecht Oost, Ridderkerk en uitbreiding Nieuw Reljenwaard. Maatregelen blijven PM. 27

34 Hoofdstuk 4 Onderzoek duurzame energie infrastructuur 4.1 Context Op Rotterdam Cool Port zullen grote koel- en vriesloodsen worden gebouwd. Ook zal een groot aantal reefercontainers (gekoelde containers) passeren, inkomend en uitgaand. De energievraag die samenhangt met de koeling op Cool Port is groot: 160,000 MWh voor de koel- en vrieshuizen en circa MWh voor de reefercontainers (Bron: Duurzaamheidadvies Rotterdam Coolport, Grontmij, 20 januari 2011). Dit komt neer op het energieverbruik van totaal huishoudens. Voor Cool Port liggen er twee belangrijke vraagstukken: maatregelen voor duurzame energie Infrastructuur op Cool Port zelf, voor koelhuizen en inkomende en uitgaande reefer containers management van energie en controle over de koelketen voor het zeetraject en (multimodale) landzijdige aansluitingen. De combinatie van maatregelen op Cool Port en in de keten kan substantieel bijdragen aan duurzaamheid (C02 emissies) en kosten van energieverbruik. Voor het laatste zljn diverse studies uitgevoerd door Wageningen Universiteit, onder meer voor Maersk. Het betreft een complex aan maatregelen die verband houden met technologie. Inzicht in producteigenschappen, inzicht In markt (ready to eat, rijping, remming), omstandigheden tijdens het transport (temperatuur, voorspellingen en andere condities) en besturing op afstand en voorschriften (productaansprakelijkheid, marges en registraties voor transportverzekering). In het kader van Fresh Corridor (FC9) inventariseert de Wageningen Universiteit technologie voor monitoring & control en Controlled Atmosphere voor verslogistiek. Uitkomsten van dit onderzoek kunnen worden Ingebracht in studies voor Inrichting en services op Cool Port, Bijvoorbeeld kan de inrichting van stacks, dimensionering van empty depots en services voor Pre Trip Investigation (PTI) worden beïnvloed door de uitkomsten van de studie. Er Is dus een Interactie tussen maatregelen in de (intercontinentale) koelketen, handling op Cool Port en aansluitend (multimodaal) transport en de inrichting en voorzieningen op Cool Port. Uitwerking van deze interactie Is van belang zodat de energie-infrastructuur op Cool Port optimaal aansluit bij energie management in de gehele keten. 4.2 duurzame infrastructuur op Cool Port De energie- en kllmaatambltles voor de Rotterdams haven zijn aanzienlijk. Het Rotterdam Climate Initiative {RCI) richt zich op 50% Co2-emissiereductie en 100% klimaatbestendigheid In 2025, Naast de ambitie van klimaatbestendigheid is een betrouwbare en goedkope energievoorziening die anticipeert op toekomstige ontwikkelingen bij uitstek een belangrijke economische vestigingsvoorwaarde in de haven. De ontwikkeling van Rotterdam Coolport in de bovengeschetste context is een enorme kans om een substantiële slag te slaan in de duurzame ontwikkeling van de Rotterdams haven. Het is dan ook van groot belang om de mogelijkheden voor een duurzame energievoorziening in Coolport goed te onderzoeken. Dit hoofdstuk bevat een voorstel voor de benodigde verkennende studies. 28

35 4.2 Onderzoeksvraag De volgende onderzoeksvraag staat centraal: de technische haalbaarheid de economische en organisatorische haalbaarheid (realistische exploitatievormen) de betrouwbaarheid van de energielevering de milleu-impact de vestigingsvoorwaarden voor bedrijven de REAP systematiek (Rotterdam Energy Approach and Planning de aansluiting tussen de energie-infrastructuur op Cool Port en technologie en control in de koel keten de flexibiliteit en schaalbaarheid in aard (technologie) en capaciteit (groei Coolport) en de faseerbaarheid analoog aan realisatie van Coolport. Het onderzoek naar de duurzame energievoorziening omvat de ontwikkelingen In het Coolport gebied en haar nabije omgeving met inachtname van bovenstaande uitgangspunten, en de optimale aansluiting bij maatregelen voor energie management en control In de keten. Het betreft de energievoorziening (elektriciteit, koude, warmte) voor zowel de gebouwen als de reefercontainers In Coolport. De bevindingen van het onderzoek kunnen direct worden meegenomen In het proces van besluitvorming over de energievoorziening van Coolport. 4.3 Opbouw van het onderzoek Cool Port Aangezien de onderzoeksvraag een brede scope heeft -technische, organisatorische, financiële Invulling ten aanzien van koude, warmte en elektriciteit in Coolport en omgeving-, is gekozen voor een zevental deelstudies, waarin de belangrijke aspecten ten aanzien van een duurzame energievoorziening aan bod komen. Het onderzoek start met het achterhalen hoe de "standaard" energievoorziening In de haven geregeld Is (referentiescenario, deelstudie 1a). Dit is nodig om een vergelijking ten aanzien van onder andere kosten en CO2 emissies met de duurzame energie concepten mogelijk te maken. Tevens wordt geïnventariseerd welke studies al zljn uitgevoerd (deelstudie Ib), Hierdoor wordt dubbel werk voorkomen en kan er In een vroeg stadium een eerste overzicht worden gemaakt van mogelijke duurzame energieconcepten. Daarbij worden onderzoeken betrokken van Wageningen Universiteit voor carriers, koelhuizen en koelketens, waaronder Fresh Corridor FC9.. Vervolgens vinden er parallel aan elkaar vier deelonderzoeken ptaats. Het betreft: de mogelijkheden voor geothermie (deelstudie 2), het beschikbare (rest)warmte aanbod en de voorwaarden voor inpassing In het warmtenet (deelstudie 3), het programma van eisen voor koel- en vrieshuizen (deelstudie 4) en de toepassing van slimme netten ("smart grids", elektriciteit en/of koude, deelstudie 5). Op basis van de bevindingen van deze deelstudies worden er kansrijke integrale duurzame energieconcepten samengesteld. Dit deelonderzoek bestaat enerzijds uit de technische uitwerking van de concepten (deelstudie 6a) en anderzijds uit het construeren van de bijhorende exploitatievormen (deelstudie 6b). Het laatste onderdeel richt zich op de vervolgfase: de besluitvorming over en de realisatie van een duurzame energievoorziening. Dit betreft het schrijven van een plan van aanpak voor de benodigde 29

36 activiteiten, het aangaan van (eventuele) samenwerkingsverbanden en het regelen van verantwoordelijkheden (deelstudie 7). Een schematisch overzicht van de zeven deelonderzoeken is gepresenteerd in Figuur 4.1. Ia Referentiescenario Geothemiie Exploitatie vormen Inventarisatie düurzaamhekls opties Ib Restwarmte 4 PvE koel- en vrieshuizen Smartgrids integratie kansrijke concepten 6b Technische uitwerking Plan van aanpak besluitvorming en realisatie Figuur 4.1 Schematisch overzicht van de deelonderzoeken in kader van de Duurzame energievoorziening van Coolport Deelstudie 1 Deelstudie la: Referentiescenario (grijze stroom) Belangrijk voor de afweging van de kosten en baten van duurzame oplossingen is de referentiesituatie, waarbij de koel- en vrieshuizen wel duurzaam worden uitgevoerd (zie deelstudie 4), maar waarbij de energievoorziening conventioneel vla het openbare elektriciteitsnet plaats vindt. Vanwege de zeer grote stroomafname van Coolport {> 15 MW) zal een nieuwe mlddenspanningsaanslultlng moeten worden gerealiseerd; vanwege continuïteltsaspecten zal dat waarschijnlijk een dubbele aansluiting zijn. De kosten hiervan zullen op het project drukken, en zijn mede afhankelijk van het energieaandeel dat door duurzame bronnen wordt gegenereerd. In deze deelstudie wordt de structuur van de elektrische energievoorziening uitgewerkt, en worden in overleg met de energiedistributiebedrijven de aansluitkosten van de referentiesituatie inzichtelijk gemaakt. Samengevat: Onderzoeksvra(a)gen: Wat Is de referentie energievoorziening in Coolport? Op te leveren product: Rapport waarin de referentie energievoorziening voor Coolport staat beschreven (Investeringen, technieken en energieverbruik en CO2 emissies). Deelstudie Ib: Inventarisatie duurzaamheidopties Deze deelstudie richt zich op de inventarisatie van relevante studies, die al zijn uitgevoerd. Op basis van deze bestaande Informatie een eerste overzicht maken van de inzet van mogelijke duurzame energiebronnen (long list mogelijke energieconcepten). Samengevat: Op te leveren product: 1) overzicht van bestaande relevante studies en 2) overzicht van mogelijke duurzame energieconcepten{long list) Deelstudie 2: Geothermie Geothermie Is economisch gezien mogelijk een interessante duurzame energieoptie, (Bron: Duurzaamheidadvies Rotterdam Coolport, Grontmij, 20 januari 2011). In onderiiggende deelstudie wordt een verdieping gemaakt om zowel de risico's als de benodigde vervolgstappen richting realisatie 30

37 te bepalen. Daarvoor wordt een Inventarisatie gemaakt van de beschikbare studies op het gebied van (ultra)dlepe geothermie relevant voor geothermie in Rotterdam, aangevuld met een beperkt bodemonderzoek. In dit geologisch onderzoek wordt beschikbare data, zoals boordata en seismisch onderzoek, geïnterpreteerd om de geologische potentie en risico's te bepalen op een diepte van meer dan meter. Daarnaast wordt een gedetailleerdere uitwerking gemaakt van de kosten en opbrengsten van een systeem, zodat de technische en economische haalbaarheid kan worden bepaald. Op basis van deze uitkomsten kunnen aanbevelingen worden gedaan voor een vervolgtraject op gebieden als: risicobeheersing, financiering en exploitatie. Een laatste stap In dit vervolgtraject betreft diepgaand seismologisch onderzoek. Samengevat: Onderzoeksvra(a)gen Welke (geologische) risico's zijn er? Wat zijn de afbreukrisico's voor een geothermieproject? Op te leveren product. Rapport met de risico's en kansen voor ultra diepe geothermie nabij Coolport Deelstudie 3: Restwarmte In het Rotterdamse havengebied bevindt zich veel energie-intensieve industrie waarbij grote hoeveelheden restwarmte vrijkomen. Het Warmtebedrljf Rotterdam neemt een deel van deze warmte af en levert deze aan de warmtenetten van Eneco en Nuon. In deze deelstudie wordt het aanbod van restwarmte in de omgeving verkend. Daarbij zal worden geïnventariseerd hoeveel warmte beschikbaar is en onder welke condities, zoals prijs, vermogen en temperatuur. Tot slot wordt gekeken naar de duurzaamheid van de beschikbare warmte. Gaat het om pure restwarmte, of vindt er extra CO2 uitstoot plaats als gevolg van het leveren van deze warmte. Bij de inventarisatie van het warmteaanbod zal tevens gekeken worden of en hoe een geothermiebron hier van toegevoegde waarde kan zijn voor de totale energiemix. Ook wordt gekeken naar de Inpassing van Coolport in het warmtenet van Warmtebedrljf Rotterdam. Doordat Coolport mogelijk warmte zal inzetten voor de productie van koude zal de vraag anticyclisch zijn ten opzichte van "normale" warm te vragers. Daarnaast zal in deze studie kort worden stilgestaan bij de technische mogelijkheden om de warmte in te zetten. Hierbij wordt een afweging gemaakt van de voor- en nadelen van ORC en absorptlewarmtepompen. Deze studie wordt uitgevoerd in samenwerking met het Warmtebedrljf Rotterdam en beoogd een technisch economische verdieping op de eerder uitgevoerde studie. Samengevat: Onderzoeksvra(a)gen: Hoeveel (rest)warmte is er In de omgeving beschikbaar? Onder welke condities (prijs, vermogen, temperatuur, CO2 emissies ed.)? Heeft het toepassen van een geothermiebron toegevoegde waarde? Wat zijn mogelijkheden om Coolport optimaal In te passen in het warmtenet? 31

38 Op te leveren product: Rapport waarin opgenomen is: 1) een overzicht van de beschikbare restwarmtestromen. inclusief condities en kenmerken, 2) de opties en aandachtspunten bij het optimaal gebruiken en Inpassen In het warmtenet Deelstudie 4: Programma van Eisen koel- en vrieshuizen. In de voorstudie "Duurzaamheidadvies Rotterdam Coolport" die Grontmij voor het Havenbedrijf heeft uitgevoerd, is aangetoond dat In de koel- en vrieshuizen met slimme, maar beproefde technieken een energiebesparing van 45% bereikt kan wordt ten opzichte van reguliere koel- en vrieshuizen, bij een terugverdientijd van minder dan 5 jaar. Deze situatie is het uitgangspunt voor de omvang van de duurzame koude- en energievoorziening. Omdat de koel- en vrieshuizen door marktpartijen zullen worden gerealiseerd, is de genoemde energiebesparing alleen te garanderen door bij de uitgifte van de bedrijfsterreinen voorwaarden te stellen ten aanzien van de duurzaamheid. In deze deelstudie wordt een programma van eisen opgesteld, waarin de randvoorwaarden voor de gronduitgifte wordt samengevat. Dit zal zo veel mogelijk geschieden In de vorm van functionele en prestatie-eisen, en minder in vorm van concrete technische eisen. Dit om de marktpartijen ruimte te geven voor eigen innovatieve oplossingen. Als begeleidend rapport zat een analyse gemaakt worden van de mogelijke bezwaren die marktpartijen tegen deze eisen zouden kunnen Inbrengen. Voor reefercontainers verdienen het aantal reeferplugs en voorbereiding om aan te sluiten op een smart grid systeem aandacht in het programma van eisen. Samengevat: Onderzoeksvra(a)gen: Welke voorwaarden ten aanzien van duurzaamheid moeten er gesteld worden bij de uitgifte van de bedrijfsterreinen? Op te leveren product: Programma van duurzaamheidseisen voor koel- en vrieshuizen Deelstudie 5: Smartgrids en efficiënte benutting van energie Vrieshuizen en -containers hebben vanwege de marge In toelaatbare temperatuur een grote buffercapaciteit waardoor deze gebruikt kunnen worden om ongelijktijdigheid van energievraag en - aanbod op te vangen. Door vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen kan de inzet van moeilijk stuurbare duurzame energiebronnen (wind, zon) worden vergroot. Een goede regelstrategie kan bovendien een kostenvoordeel bieden doordat er vooral op daluren elektriciteit zal worden Ingekocht. Een tweede voordeel daarbij is dat de aanslultcapacltelt van het terrein beperkt kan blijven doordat pieken en dalen worden afgevlakt. Dit wordt bereikt door de besturing van de koelsystemen van de Individuele containers en koelhuizen te regelen in een smartgrid. In deze studie zal worden onderzocht wat de mogelijkheden zijn om het gebruik van elektriciteit te optimaliseren door: koude te bufferen in de vrieshuizen en de vriescontainers de koelsystemen van de reefers centraal te regelen de vraag op Coolport af te stemmen met het (duurzame) aanbod in de omgeving en op het landelijke net. 32

39 Samengevat: Onderzoeksvra(a)gen: Hoe kunnen energievraag en -aanbod optimaal op elkaar worden afgestemd? Met welke maatregelen kan Coolport deze afstemming gunstig beïnvloeden? Op te leveren product: Rapport waarin de volgende onderwerpen worden behandeld; 1) opties voor een regelstrategie, inclusief invloed op de kosten, 2) inzicht In de mogelijkheden voor het opslaan van energie, 3) voorbereiding op energie afkomstig uit duurzame energiebronnen Deelstudie 6 kansrijke concepten 6a: Kansrijke integrale duurzame energievoorziening concepten: Technische uitwerking Op basis van de resultaten van de voorstudies en de deelstudies zal een voorlopige keuze gemaakt moeten worden voor de energievoorziening van het complex. Daarbij wordt een groot aantal beoordellngsfactoren gebruikt: de duurzaamheid, uitgedrukt in CO2 emissiereductie de maximaal haalbare capaciteit per duurzame bron financiële haalbaarheid {Investeringen, terugverdientijd enz.) de schaalbaarheid: hoe flexibel Is het concept, rekening houdend met het feit dat de definitieve omvang, functies en uitvoeringsfasering van Coolport een aanzienlijke onzekerheid hebben. risico's, de betrouwbaarheid van de energievoorziening: hoe groot is de kans op storingen van de energievoorziening en hoe lang duren die dan; wat zijn de consequenties voor de exploitatie. vestigingsvoordeel voor bedrijven Het is te verwachten dat geadviseerd zal worden om een mix te hanteren van verschillende vormen, waarbij een compromis wordt geoptimaliseerd tussen zaken als schaalbaarheid, duurzaamheid en betrouwbaarheid. Het advies zal de verhoudingen van die mix onderbouwen, en een volgorde van uitvoering, in relatie met de groei van Coolport. Samengevat: Onderzoeksvra(a)gen: Welke concepten voor een duurzame energievoorziening zijn veelbelovend voor Coolport? Op te leveren product: Rapport met de beschrijving van de kansrijke duurzame energieconcepten en een overzicht van de score op de beoordelingscriteria (short list). Deelstudie 6b: Kansrijke integrale duurzame energievoorziening concepten: Exploitatievonnen Voor de geselecteerde kansrijke duurzame energievoorziening concepten zullen de mogelijke exploitatievormen worden onderzocht. Kernvraag Is de keuze voor de gangbare exploitatie door bestaande energiebedrijven of dat specifiek voor de energievoorziening van Coolport een energiebedrijf moet worden opgericht. Afhankelijk van het concept kan gedacht worden verschillende juridische organisatievormen {joint ventures, besloten vennootschap etc). Er kan ook een mix van exploitatievormen van toepassing zijn. Per kansrijk duurzame energievoorziening concept zullen verschillende exploitatievormen worden belicht. De volgende onderwerpen komen in de deelstudie aan bod: Juridische organisatievorm, vereisten en motivatie waarom geschikt voor dit concept Risico's en beheersmaatregelen Financiering, mogelijkheden en randvoorwaarden Benodigde partijen Ervaring in de praktijk Voor- en nadelen ten opzichte van andere exploitatievormen 33

40 De deelstudie zal resulteren in inzicht welke exploitatievormen voor een duurzame energievoorziening ten behoeve van Coolport veelbelovend zijn. Tevens komen de tinancleringsmogelijkheden in beeld. Tenslotte zal een beeld gegeven worden van de positieve bijdrage van het energiesysteem op de vestigingsvoorwaarden. Samengevat: Onderzoeksvra(a)gen: Welke exploitatievormen zljn er voor de kansrijke duurzame energievoorziening concepten? Op te leveren product: Rapport met de beschrijving van de exploitatievormen en bijbehorende financieringsconstructies Deelstudie 7: Plan van aanpak besluitvorming en realisatie duurzame energie infrastructuur De laatste deelstudie gaat In op de vervolgfase: Hoe kunnen de uitkomsten van het onderzoek meegenomen worden in de besluitvorming en de realisatie van een duurzame energievoorziening voor Coolport? Er zat een plan van aanpak geschreven worden waarin de benodigde activiteiten, planning / fasering, benodigde capaciteit van betrokken partijen beschreven staan. Er zal worden nagegaan wat er nog nodig is om te komen tot een definitieve besluitvorming over de energievoorziening. Dit houdt In ondermeer In het aangaan van (eventuete) samenwerkingsverbanden en de organisatie van verantwoordelijkheden en taken op hoofdlijnen. Verder zal worden onderzocht hoe de werkzaamheden ten aanzien van de realisatie van de duurzame energievoorziening verankerd kunnen worden in de dagelijkse praktijk van de herstructurering van Coolport. Samengevat: Onderzoeksvra(a)gen: Hoe kunnen de onderzoeksresultaten worden verankerd in de vervolgfase: besluitvorming en realisatie van (duurzame) energievoorziening voor Coolport? Op te leveren product: Plan van aanpak voor de vervolgfase, waarin de benodigde activiteiten en gemaakte afspraken over verantwoordelijkheden staan. 4.4 Koelketens Uitkomsten van op lopend onderzoek in FC9 (verkenning technologie voor Controlled Atmosphere en Monitoring & Control zullen gevolgen hebben voor ruimtelijke inrichting en services op van Cool Port, met kansen voor de duurzame energie Infrastructuur op Cool Port zelf en energie management door de koelketen heen, zeezijdig en landzijdig. Onderzocht zal worden hoe de inrichting en functionaliteit van Cool Port optimaal ten dienste kan staan van duurzaam gebruik van energie In de gehele keten en kwaliteit van producten. Op dat gebied heeft Wageningen Universiteit veel kennis en wereldwijd een vooraanstaande positie. TU Delft heeft veel kennis van koel voorzieningen en systemen voor monitoring & control op schepen en in stacks. Die kennis kan ten goede komen aan de positie van Cool Port en carriers, operators en merchant die daarvan gebruik maken. 4.5 Raming van kosten Kostenraming voor 4,3 (Cool Port) en 4.4 (koelketen) bedraagt in totaal omstreeks 200,000,- in een nadere verdeling te bestemmen voor onderzoek. Op de feitelijke bestemming van middelen zijn fasering en functionaliteit van Cool Port van Invloed en onderzoeken die reeds zijn verricht voor Cool Port en de koelketen. In het najaar van 2011 zal onder regie van Havenbedrijf Rotterdam daarvoor 34

41 een plan worden opgesteld bij de uitvoering waarvan verschillende disciplines betrokken zullen worden. 35

42 Hoofdstuk 5 Economische ontwikkeling Rotterdam Cool Port en daar te vestigen bedrijvencluster en services gelden als strategische Infrastructuur voor de Rotterdamse haven en daaraan gerelateerde bedrijvigheid in de regio. De strategische betekenis voor de Greenport is aanleiding geweest voor Fresh Corridor, Bij de besprekingen over de samenwerking In Fresh Corridor tussen Provincie, Havenbedrijf, OBR en toenmalig EZ Is Fresh Corridor uitdrukkelijk als versmalling vastgesteld binnen het bredere concept van Foodport om voldoende voortgang te kunnen maken in een samenhangende markt, daarmee een praktische stap te maken In de infrastructuur en vervolgens te verbreden. De keuze voor een smalle aanpak heeft grote voordelen gehad. Er ls een launching markt nodig voor de infrastructuur, zodat praktische invulling kan plaatshebben. Nu dat concrete vorm begint aan te nemen. Is het tijd voor verbreding. Dat is ook noodzakelijk, omdat het volume van de launching markt (verslogistiek) onvoldoende Is als belasting voor de Infrastructuur en verbreding ook voor de launching markt grote voordelen biedt in termen van kosten, service en duurzaamheid: efficiency op en achter de kade en met het achteriand: frequenties, bestemmingen, kosten- en schaalvoordelen. De verbreding kan langs verschillende wegen worden bevorderd. Onder regie van Havenbedrijf Rotterdam wordt gewerkt aan een breed cluster van bedrijven op Rotterdam Cool Port, voor frozen en food. Met Havenbedrijf Rotterdam, EL&l, Provincie Zuid-Holland, Holland Gateway, Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam en Stadshavens Rotterdam Is gesproken over gerichte werving van Rotterdam Cool Port gerelateerde bedrijvigheid In het kader van het Topsectoren beleid. Een eerste proeve is uitgevoerd in opdracht van OBR voor medische logistiek (Port Logistics Center). Op de brede aanpak wordt hierna ingegaan. Excellent connectivity / HK^ intermoctoj frequency to most imponanl export marlpbte. MMidildl Figuur 5.1 multimodale netwerken van de Rotterdamse haven Het Rotterdams Havengebied (Haven Industrieel Complex) heeft een leidende positie voor een handvol Topsectoren: (container)logistiek. met de grote aantallen containers, de intercontinentale netwerken van deepsea carriers, de Europese netwerken van shortsea carriers, binnenvaart, spoor, ferry's en wegtransport en de logistieke competenties van de Erasmus Universiteit Rotterdam en op wat grotere afstand Dinalog. Leidende posities van het Haven Industrieel Complex en de regio betreffen ook (fljn)chemle en chemische technologie, biobased, petrochemie, food en feed. Breder In de zuidvleugel treffen we de greenport aan voor sierteelt, voedingstuinbouw, cleantech {klimaat, water, technologie), life sciences (Biosclence Park Leiden, Medical Delta) en technologie (Delft) en bijvoorbeeld het Erasmus Food 36

43 Management Institute. Dit spectrum van Topsectoren met de combinatie van bedrijvigheid en kennis is een aantrekkelijke biotoop voor Internationale bedrijven die voor hoogwaardige logistiek aansluiting zoeken bij Rotterdam Cool Port en de {inter)contlnentale netwerken van de haven en voor kennis en verwerking de sterkten van de regio. Daarmee worden belangen van haven (ladingstromen) en stad / regio (bedrijvigheid en kennis) gediend. Rotterdam Container Port Laroe-scate infra development to strengthen market posttton ^ ^ ffeconditk>neen]«en gecontroleerde lactoig tifdhritibche k>gistiek hoogwaardige tadmo vèetetmnde martmn tmh,1rfozen. food, tenm, tech,) Figuur 5.2 Rotterdam Cool Port als infrastructuur voor hoogwaardige sectoren In een eerste verkenning voor OBR is ln samenwerking met HbR gekeken naar de medische logistiek In de Rotterdamse haven. Vanuit het perspectief van de haven zijn dat verwaarioosbare cijfers, ruim 1500 containers per jaar voor équipement en ruim 7500 voor farmaceutlcals. Ter vergelijking: importstromen voor versproducten betreffen omgerekend containers per jaar, ongeveer 1% van de containers In van de haven. Voor de werkgelegenheid in de regio (de Greenport) Is deze 1% bijzonder belangrijk, als basis voor werkgelegenheid op de handelsterrelnen en vervolgens de teelt. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor Import van ornamenten voor potplantenkwekers: verwaarloosbaar in de haven, maar cruciaal voor de equipment z^h (^5^h lading van groot "" --Ó famiaceuticals Bron: SedHiry (jsos) art}ekj van klein ^ naar groot "'?.jk«^^i^_ haven en stad a bedrijfstak. 1 i Figuur 5.3 medische logistiek als illustratie van belang van haven {ladingstromen) en stad / regio (arbeid en bedrijvigheid. 37

Cool Port Rotterdam Privaat/publieke investeringen investeringen in infra en economie 7 juni 2011

Cool Port Rotterdam Privaat/publieke investeringen investeringen in infra en economie 7 juni 2011 Cool Port Rotterdam Privaat/publieke investeringen investeringen in infra en economie 7 juni 2011 Hoofdstuk 1. Samenvatting 1.1 Strategisch belang voor Mainport, Greenport, stadsregio, Zuidvleugel Cool

Nadere informatie

Maatregelenpakket Masterplan Cool Port 2016

Maatregelenpakket Masterplan Cool Port 2016 Maatregelenpakket Masterplan Cool Port 2016 Algemeen Zuid-Holland is een internationaal transportknooppunt. Goederenstromen vanuit de havens en industrie en producten vanuit de land- en tuinbouw(greenports)

Nadere informatie

Agro Businessclub Westland

Agro Businessclub Westland Agro Businessclub Westland multimodaal vervoer van geconditioneerde Groenten & Fruit containers richting het achterland 1 Landelijke logistieke G&F hotspots en verbindingen Mainports Greenports Hoofdroutes

Nadere informatie

Evaluatierapportage subsidieregeling Kwaliteitsnet goederenvervoer. 1.Algemeen

Evaluatierapportage subsidieregeling Kwaliteitsnet goederenvervoer. 1.Algemeen Evaluatierapportage subsidieregeling Kwaliteitsnet goederenvervoer 1.Algemeen 1.1 Korte toelichting subsidieregeling Voor de economische ontwikkeling van de topsectoren in Zuid-Holland is een optimale

Nadere informatie

Fresh Corridor. is er een weg over water?

Fresh Corridor. is er een weg over water? Fresh Corridor is er een weg over water? Prof dr J. van Nunen Erasmus Universiteit Voorzitter Projectbestuur Fresh Corridor Waarom Fresh Corridor? Creëer De Toekomstige Infrastructuur voor Versvervoer

Nadere informatie

Mainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk

Mainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk Mainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk Jaarcongres Nederlandse Vereniging van Binnenhavens, Venlo, 5 oktober 2012 Hans Smits, CEO Havenbedrijf Rotterdam N.V. 1 Haven Rotterdam in cijfers

Nadere informatie

- 6 JULI 2011 I 5 JUL ZO11. Verzenddatum. Paraaf Provinciesecretaris

- 6 JULI 2011 I 5 JUL ZO11. Verzenddatum. Paraaf Provinciesecretaris provincie ZUID HOLLAND - 6 JULI 2011 5 -minuten versie voor Provinciale Staten Directie DRM Afdeling Mobiliteit en Milieu Registratienummer PZH-2011-294101169 (DOS-201 1-0006998) Datum vergadering Gedeputeerde

Nadere informatie

De Rotterdamse haven en het achterland. Havenvisie 2030 en achterlandstrategie. Ellen Naaykens

De Rotterdamse haven en het achterland. Havenvisie 2030 en achterlandstrategie. Ellen Naaykens De Rotterdamse haven en het achterland Havenvisie 2030 en achterlandstrategie Ellen Naaykens Havenbedrijf Rotterdam N.V. Movares symposium 29 november 2011 Inhoud Profiel haven Rotterdam Ontwerp Havenvisie

Nadere informatie

De Rotterdamse haven en het achterland. Havenvisie 2030 en achterlandstrategie

De Rotterdamse haven en het achterland. Havenvisie 2030 en achterlandstrategie De Rotterdamse haven en het achterland Havenvisie 2030 en achterlandstrategie Ellen Naaykens Havenbedrijf Rotterdam N.V. ALV ELC, Venlo 30 november 2011 Inhoud Profiel haven Rotterdam Ontwerp Havenvisie

Nadere informatie

Frugi Venta. (Fruittrade Association Netherlands) Peter Verbaas

Frugi Venta. (Fruittrade Association Netherlands) Peter Verbaas Frugi Venta (Fruittrade Association Netherlands) Peter Verbaas Inhoud - Sector gegevens - Organisatie GroentenFruit Huis - Fresh Corridor Fruit & Groenten in Nederland en België Totale Omzet EUR bln NL

Nadere informatie

Alternatieve locaties Hoeksche

Alternatieve locaties Hoeksche Alternatieve locaties Hoeksche Waard Nieuw Reijerwaard / Westelijke Dordtse Oever Nota Ruimte budget 25 miljoen euro (11 miljoen euro voor Nieuw Reijerwaard en 14 miljoen euro voor Westelijke Dordtse Oever)

Nadere informatie

Visie Greenport Westland 2020

Visie Greenport Westland 2020 Greenport Westland en agrologistieke centra Theo Duijvestijn, wethouder Economische Zaken 29 november 2007 Visie Greenport Westland 2020 Zes strategische verbeterdoelen: Versterken glastuinbouwcluster

Nadere informatie

MIRT- onderzoek goederenvervoercorridor Oost. Tiel 18 mei 2016 Programma manager: Zuhal Gül

MIRT- onderzoek goederenvervoercorridor Oost. Tiel 18 mei 2016 Programma manager: Zuhal Gül MIRT- onderzoek goederenvervoercorridor Oost Tiel 18 mei 2016 Programma manager: Zuhal Gül Vraagstelling MIRT onderzoek 1. Kansen/belemmeringen voor optimalisatie (t.b.v bereikbaarheid en concurrentiekracht)

Nadere informatie

MIRT - Verkenning Antwerpen Rotterdam VISIE

MIRT - Verkenning Antwerpen Rotterdam VISIE MIRT - Verkenning Antwerpen Rotterdam VISIE 2010-2020 POSITIONERING DELTALANDSCHAP 2010 BESTAANDE TOEKOMST DELTALANDSCHAP 2010-2020 STRUCTUURBEELD DELTALANDSCHAP 2020 POSITIONERING STEDELIJKE DELTA 2010

Nadere informatie

Rotterdam en de kracht van het achterland. Oss, 6 april 2011

Rotterdam en de kracht van het achterland. Oss, 6 april 2011 Rotterdam en de kracht van het achterland Oss, 6 april 2011 Inhoud Containerontwikkeling Rotterdam Achterlandstrategie Logistiek knooppunten 2 Ontwikkeling overslagvolume 30 2008 2009 2010 25 20 15 10

Nadere informatie

Rotterdam Stadshavens

Rotterdam Stadshavens Rotterdam Stadshavens Nota Ruimte budget 31 miljoen euro Planoppervlak 1000 hectare (1600 hectare inclusief wateroppervlak) Trekker Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

Nadere informatie

Notitie afstemming Voortzetting Masterplan Havens Midden-Brabant en Logistics City.

Notitie afstemming Voortzetting Masterplan Havens Midden-Brabant en Logistics City. Notitie afstemming Voortzetting Masterplan Havens Midden-Brabant en Logistics City. Naar aanleiding van de Stuurgroep bijeenkomst van het Masterplan Havens Midden- Brabant heb ik gekeken naar de mogelijke

Nadere informatie

Commissie voor Ruimtelijke Ontwikkeling en Wonen

Commissie voor Ruimtelijke Ontwikkeling en Wonen Griffie Commissie voor Ruimtelijke Ontwikkeling en Wonen Datum commissievergadering : - Document nummer : 2833947 Behandelend ambtenaar : T. de Graaf Directie/bureau : Economie & Mobiliteit/ Bureau Mobiliteitsbeleid

Nadere informatie

NGEKQMEN O 6 M. 2010

NGEKQMEN O 6 M. 2010 provincie R o L L A N D ZUID NGEKQMEN O 6 M. 2010 5 -minuten versie voor Provinciale Staten Directie DLB Afdeling Samenleving/Economie Registratienummer PZH-2009-146957770 (DOS-2008-0003422) Datum vergadering

Nadere informatie

Port of Rotterdam. Ports and Hinterland congres 2012 5-12-2012

Port of Rotterdam. Ports and Hinterland congres 2012 5-12-2012 Port of Ports and Hinterland congres 2012 Emile Hoogsteden Directeur Containers, Breakbulk & Logistics 1 2 1 Port of Agenda Havenvisie 2030 Containeroverslag (t/s en achterlandvolume) Modal split Marktaandeel

Nadere informatie

Doel Het tot stand doen komen van een Container Transferium Rotterdam (CT), mede ter verbetering van de bereikbaarheid van de Haven van Rotterdam

Doel Het tot stand doen komen van een Container Transferium Rotterdam (CT), mede ter verbetering van de bereikbaarheid van de Haven van Rotterdam Container Transferium Rotterdam Doel Het tot stand doen komen van een Container Transferium Rotterdam (CT), mede ter verbetering van de bereikbaarheid van de Haven van Rotterdam J.C. Huizinga-Heringa,

Nadere informatie

A15 Corridor. Conclusies A15. 4. De A15 is dé verbindingsschakel tussen vier van de tien Nederlandse logistieke hot spots i.c.

A15 Corridor. Conclusies A15. 4. De A15 is dé verbindingsschakel tussen vier van de tien Nederlandse logistieke hot spots i.c. A15 Corridor Conclusies A15 1. Een gegarandeerde doorstroming van het verkeer op de A15 is noodzakelijk voor de continuïteit en ontwikkeling van de regionale economie rond de corridor en voor de BV Nederland.

Nadere informatie

Duurzaam groeien. Agro, fresh, food en logistics

Duurzaam groeien. Agro, fresh, food en logistics Nota Ruimte budget Klavertje 25,9 miljoen euro (waarvan 3 miljoen euro voor glastuinbouwgebied Deurne) Planoppervlak 908 hectare (waarvan 150 hectare voor glastuinbouwgebied Deurne) (Greenport Trekker

Nadere informatie

Sessie Verstedelijking en Mobiliteit => Onderdeel Mobiliteit. provincie Zuid-Holland

Sessie Verstedelijking en Mobiliteit => Onderdeel Mobiliteit. provincie Zuid-Holland Sessie Verstedelijking en Mobiliteit => Onderdeel Mobiliteit provincie Zuid-Holland Nieuwe visie op mobiliteit? Waarom? Nieuwe impulsen: Hoofdlijnenakkoord 2011-2015: versterking economie in combinatie

Nadere informatie

Verzenddatum 2 1 MRT Z013. Paraaf Provinciesepröaris. Onderwerp Aangaan overeenkomst HOV-NET Zuid-Holland Noord met Oegstgeest

Verzenddatum 2 1 MRT Z013. Paraaf Provinciesepröaris. Onderwerp Aangaan overeenkomst HOV-NET Zuid-Holland Noord met Oegstgeest 5 -minuten versie voor Provinciale Staten P'^!: HOLLAND ZUID Directie DRM Afdeling Mobiliteit en Milieu Registratienummer PZH-2013-377932788 (DOS-2007-0001391) Datum vergadering Gedeputeerde Staten 19

Nadere informatie

Portbase Terminal en Depot Selector

Portbase Terminal en Depot Selector Portbase Terminal en Depot Selector Services Portbase verbindt alle partijen in de logistieke ketens van de Nederlandse havens. Via het Port Community System faciliteert Portbase datadeling tussen bedrijven

Nadere informatie

^'vrr^t^ HOLLAND ZUID

^'vrr^t^ HOLLAND ZUID 5 -minuten versie voor Provinciale Staten ^'vrr^t^ HOLLAND ZUID Directie DRM Afdeling Mobiliteit &Milieu Registratienummer PZH-2013-389866115 (DOS-2012-0000867) Datum vergadering Gedeputeerde Staten 14

Nadere informatie

NGEKOMEN 1 2 MEI 2010

NGEKOMEN 1 2 MEI 2010 provincie R o L L A N D NGEKOMEN 1 2 MEI 2010 5 -minuten versie voor Provinciale Staten Directie DRM Afdeling DBI Registratienummer PZH-2010-161628325 (DOS-2010-0001689) Datum vergadering Gedeputeerde

Nadere informatie

Analyse naar het economisch gebruik van het vaarwegen netwerk i.r.t. bedrijventerreinen

Analyse naar het economisch gebruik van het vaarwegen netwerk i.r.t. bedrijventerreinen Analyse naar het economisch gebruik van het vaarwegen netwerk i.r.t. bedrijventerreinen Dit rapport is uitgebracht aan Provincie Zuid-Holland. Kenmerk C00451 Executive summary Zoetermeer, Het gebruik van

Nadere informatie

Nieuwe bedrijvigheid. Flevokust Lelystad. unieke multimodale situering. Lokale ontwikkeling. 115 hectare havengebonden bedrijventerrein

Nieuwe bedrijvigheid. Flevokust Lelystad. unieke multimodale situering. Lokale ontwikkeling. 115 hectare havengebonden bedrijventerrein Flevokust Lelystad Nieuwe bedrijvigheid Flevokust spoorverbinding Filevrij Lelystad synergie unieke multimodale situering groen milieucategorie 5 transportmodaliteiten Bereikbaarheid flexibiliteit in kavelgrootte

Nadere informatie

pikiekw,en O 3 NOV Paraaf Provinciesecretaris h-- Onderwerp start onteigening t.b.v. verlegging N456 en aansluiting A20 in de gemeente Zuidplas

pikiekw,en O 3 NOV Paraaf Provinciesecretaris h-- Onderwerp start onteigening t.b.v. verlegging N456 en aansluiting A20 in de gemeente Zuidplas provincie ZUID HOLLAND pikiekw,en O 3 NOV. 2010 5 -minuten versie voor Provinciale Staten Directie DCZ Afdeling Ontwikkeling en Grondzaken Registratienummer PZH-2010-214515391 (DOS-2010- O001 369) Datum

Nadere informatie

Hét internationale knooppunt voor agro / vers / food logistiek FACTS & FIGURES

Hét internationale knooppunt voor agro / vers / food logistiek FACTS & FIGURES Hét internationale knooppunt voor agro / vers / food logistiek FACTS & FIGURES EEN WERELDSPELER In aardappelen, groenten en fruit (AGF) is Nederland wereldwijd een belangrijk handelscentrum als nummer

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000

Nadere informatie

Workshop Leertuin Maritieme Economie. 23 november 2016

Workshop Leertuin Maritieme Economie. 23 november 2016 Workshop Leertuin Maritieme Economie 23 november 2016 Facts en figures (Maritime Delta regio) Potentieel AV 2025 Maritieme maakindustrie 4.690 fte (bron: ETM regio AV) Facts en figures (Maritime Delta

Nadere informatie

Concurrentie wacht aan de Schelde

Concurrentie wacht aan de Schelde Concurrentie wacht aan de Schelde Economie Rotterdamse havenbedrijven moeten, anders dan in het buitenland, alles zelf betalen. De ongelijkheid zet de grootste Europese haven onder druk, zo blijkt. Frank

Nadere informatie

2 5 MEI MEI Paraaf Provinciesecretaris. Voorstel van GS aan PS: vaststellen van bijgaande stukken op basis van Asv

2 5 MEI MEI Paraaf Provinciesecretaris. Voorstel van GS aan PS: vaststellen van bijgaande stukken op basis van Asv pr HOLLAND ZUID NGEKOMEN 2 5 MEI 2010 5 -minuten versie voor Provinciale Staten Directie DRM Afdeling Projecten en Programma's Registratienummer PZH-2010-175484524 (DOS-2010-0010267) Datum vergadering

Nadere informatie

de haven, en maatregelen die uit dit Masterplan volgen direct een MIRT-planstudie (of vergelijkbaar proces) kan starten.

de haven, en maatregelen die uit dit Masterplan volgen direct een MIRT-planstudie (of vergelijkbaar proces) kan starten. RANDSTADURGENT REGIO ROTTERDAM EN HAVEN: DUURZAAM BEREIKBAAR (MIRT-VERKENNING RUIT ROTTERDAM) DOEL Het project REGIO ROTIERDAM EN HAVEN: DUURZAAM BEREIKBAAR (MIRT-Verkenning Ruit Rotterdam) heeft 2 doelen.

Nadere informatie

Bijlagebundel 2: Huidige stromen en toekomstige stromen door containerisatie en modal shift

Bijlagebundel 2: Huidige stromen en toekomstige stromen door containerisatie en modal shift Greenports Mainports Bijlagebundel 2: Huidige stromen en toekomstige stromen door containerisatie en modal shift 1 Inhoud Van 14 versketens naar 8 stromen voor robuust netwerk Beschrijving huidige en toekomstige

Nadere informatie

Wereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam. Henk de Bruijn 25 september 2013. Copyright - Port of Rotterdam

Wereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam. Henk de Bruijn 25 september 2013. Copyright - Port of Rotterdam Wereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam Henk de Bruijn 25 september 2013 1 Haven- en industriegebied + 2 Havengebieden Maasvlakte Waal-/Eemhaven Europoort Botlek 3 Haven in cijfers Rotterdamse haven

Nadere informatie

Procesafspraken. tussen de. gemeenten Ridderkerk, Rotterdam en Barendrecht, de stadsregio Rotterdam en de provincie Zuid-Holland

Procesafspraken. tussen de. gemeenten Ridderkerk, Rotterdam en Barendrecht, de stadsregio Rotterdam en de provincie Zuid-Holland Procesafspraken tussen de gemeenten Ridderkerk, Rotterdam en Barendrecht, de stadsregio Rotterdam en de provincie Zuid-Holland over de realisatie van Nieuw Reijerwaard in de gemeente Ridderkerk Ondergetekenden,

Nadere informatie

REGIO ROTTERDAM EN HAVEN: DUURZAAM BEREIKBAAR (MIRT-VERKENNING ROTTERDAM VOORUIT)

REGIO ROTTERDAM EN HAVEN: DUURZAAM BEREIKBAAR (MIRT-VERKENNING ROTTERDAM VOORUIT) REGIO ROTTERDAM EN HAVEN: DUURZAAM BEREIKBAAR (MIRT-VERKENNING ROTTERDAM VOORUIT) DOEL Het project REGIO ROTTERDAM EN HAVEN: DUURZAAM BEREIKBAAR (Rotterdam Vooruit) heeft twee doelen. Ten eerste het verder

Nadere informatie

Reconnecting Rotterdam Port Samenvatting

Reconnecting Rotterdam Port Samenvatting Reconnecting Rotterdam Port Samenvatting Aart de Koning, april 2010 De aanleiding: de concurrentiepositie van de haven van Rotterdam staat onder druk De haven van Rotterdam is altijd sterk verankerd geweest

Nadere informatie

Onderwerp Samenwerkingsovereenkomst m.b.t. opdracht verdienmodellen Parkschap Nationaal Park De Biesbosch

Onderwerp Samenwerkingsovereenkomst m.b.t. opdracht verdienmodellen Parkschap Nationaal Park De Biesbosch 5 -minuten versie voor Provinciale Staten provincie Directie DLB Afdeling Water en Groen Registratienummer PZH-2013-416610927 Datum vergadering Gedeputeerde Staten 9 juli 2013 Verzenddatum Geheim Nee Portefeuillehouder

Nadere informatie

5 minuten versie voor Provinciale Staten

5 minuten versie voor Provinciale Staten 5 minuten versie voor Provinciale Staten Directie DLB Afdeling Water en Groen Registratienummer PZH-2014-496811290 (DOS-2007-0008946) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim 16 december

Nadere informatie

Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland

Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland Lid stuurgroep Greenports Nederland Wat is een Greenport cluster van teeltbedrijven, veilingen, handelsbedrijven

Nadere informatie

Statenvoorstel. Snelfietsroute Leiden-Katwijk

Statenvoorstel. Snelfietsroute Leiden-Katwijk Statenvoorstel Vergadering Januari 2018 Nummer 7066 Onderwerp Snelfietsroute Leiden-Katwijk Vergaderdatum GS: 19 december 2017 Portefeuillehouder: Vermeulen, F Uiterlijke beslistermijn: 31 januari 2018

Nadere informatie

Rotterdam, een bereikbare haven

Rotterdam, een bereikbare haven Bereikbaarheid van de haven Rotterdam, een bereikbare haven Platos colloquium 5 maart 2008 Maurits van Schuylenburg HbR Jop Vlaar TUD Goede achterlandbereikbaarheid is van vitaal belang voor de doorvoer-

Nadere informatie

Haven Amsterdam Gateway to Europa

Haven Amsterdam Gateway to Europa IJ (voor 1850) Haven Amsterdam Gateway to Europa Jan Egbertsen 26 september 2011, Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam Amsterdam Noordzeekanaalgebied (rond 1875) Overzicht

Nadere informatie

Blue Ports - waterknooppunten

Blue Ports - waterknooppunten 1 Blue Ports - waterknooppunten B E R E I K B A A R, D U U R Z A A M E N L E E F B A A R B A RT BOUWENS 1 5 O K TO B E R 2 0 1 0 W W W. M O V A R E S. N L / W A T E R Onze ruimte onder druk? 2 Oorzaak:

Nadere informatie

PROVINCIE FLEVOLAND. Mededeling. Besluit OV SAAL middellange termijn

PROVINCIE FLEVOLAND. Mededeling. Besluit OV SAAL middellange termijn PROVINCIE FLEVOLAND Mededeling onderwerp Besluit OV SAAL middellange termijn 1527727 Resistratienummer Datum 29 augustus 2013 Doel van deze mededeling: Auteur Provinciale Staten te informeren over het

Nadere informatie

Ontwikkeling Rivierenland tot logistieke hotspot. Gemeente Neerijnen

Ontwikkeling Rivierenland tot logistieke hotspot. Gemeente Neerijnen Ontwikkeling Rivierenland tot logistieke hotspot Gemeente Neerijnen Opbouw presentatie Aanleiding Logistiek, waar gaat het om? Waarom Rivierenland? Hoe pakken we het aan? Organisatie hotspot Aanleiding

Nadere informatie

SML NGEKOMEN 0 3 DEC Paraaf Provinciesecretaris

SML NGEKOMEN 0 3 DEC Paraaf Provinciesecretaris SML09-105 NGEKOMEN 0 3 DEC. 20119 5 -minuten versie voor Provinciale Staten P HOLLAND Directie DLB Afdeling (oud) Samenleving Registratienummer PZH-2009-142752985 (DOS-2009-0022939) Datum vergadering Gedeputeerde

Nadere informatie

Portbase Terminal Selector

Portbase Terminal Selector Portbase Terminal Selector Portbase Terminal Selector Rotterdam is de nr. 1 containerhaven van Europa. Vanaf de Noordzee tot 48 kilometer landinwaarts bieden meerdere containerterminals u een op maat gesneden

Nadere informatie

Bijeenkomst logistiek knooppunt Oss Havenbedrijf Rotterdam 22/07/2010

Bijeenkomst logistiek knooppunt Oss Havenbedrijf Rotterdam 22/07/2010 Bijeenkomst logistiek knooppunt Oss Havenbedrijf Rotterdam 22/07/2010 Samenstelling Aanwezig namens logistieke regio Oss Jan van Erp Logistiek Platform Oss Eric Nooijen - Osse Overslag Centrale Hans Pepers

Nadere informatie

Analyse ontwikkeling van vraag en aanbod logistiek terreinen in de regio Schiphol

Analyse ontwikkeling van vraag en aanbod logistiek terreinen in de regio Schiphol Analyse ontwikkeling van vraag en aanbod logistiek terreinen in de regio Schiphol Hoofdrapport 4 maart 2013 Inhoudsopgave 1. Aanleiding en context pagina 3 3. Geografische afbakening pagina 4 4. Ontwikkeling

Nadere informatie

Aanbieden notitie A16 corridor en Rotterdam University Business District. De VVD, CDA en Leefbaar Rotterdam verzoeken het college daarom:

Aanbieden notitie A16 corridor en Rotterdam University Business District. De VVD, CDA en Leefbaar Rotterdam verzoeken het college daarom: Verzoek VVD, CDA en Leefbaar Rotterdam Aanbieden notitie A16 corridor en Rotterdam University Business District De A16 is voor de Metropoolregio en de Randstad een belangrijke verbinding met Antwerpen,

Nadere informatie

Portbase Terminal Selector

Portbase Terminal Selector Portbase Terminal Selector Portbase Terminal Selector Rotterdam is de nr. 1 containerhaven van Europa. Vanaf de Noordzee tot 48 kilometer landinwaarts bieden meerdere containerterminals u een op maat gesneden

Nadere informatie

Voorop in de ontwikkeling van multimodale ketenregie

Voorop in de ontwikkeling van multimodale ketenregie Voorop in de ontwikkeling van multimodale ketenregie Overseas Logistics Multimodal Inland Locations Supply Chain Solutions Advanced logistics for a smaller world Als het gaat om het optimaal beheersen

Nadere informatie

Gewijzigd Statenvoorstel

Gewijzigd Statenvoorstel Gewijzigd Statenvoorstel vergadering Mei 2017 Nummer 7005 Onderwerp Financiële bijdrage voor Waste to Chemicals en het chemie- en industriecluster in Zuid-Holland. Vergaderdatum GS: 18 april 2017 Portefeuillehouder:

Nadere informatie

5 -minuten versie voor Provinciale Staten

5 -minuten versie voor Provinciale Staten 5 -minuten versie voor Provinciale Staten Directie DLB Afdeling Water en Groen Registratienummer PZH-2016-553033657 (DOS-2016-0003510) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim 24 mei 2016

Nadere informatie

Greenport Aalsmeer Verbinden en versterken

Greenport Aalsmeer Verbinden en versterken Greenport Aalsmeer Verbinden en versterken Marcel Claessen Vestigingsmanager FloraHolland Bestuurslid Greenport Aalsmeer Voorzitter Flower Mainport Aalsmeer Kaag en Braassem, 10 maart 2010 Voorstellen

Nadere informatie

Verzenddatum O 9 OKT Paraaf Provin. retaris. Onderwerp Zienswijze op NRD van het PlanMER Structuurvisie Windenergie op Land

Verzenddatum O 9 OKT Paraaf Provin. retaris. Onderwerp Zienswijze op NRD van het PlanMER Structuurvisie Windenergie op Land ^7 ZUID HOLLAND 5 -minuten versie voor Provinciale Staten Directie DRM Afdeling Mobiliteit en Milieu Reg Istratienummer PZH-2012-351881737 (DOS-2007-001 5748) Datum vergadering Gedeputeerde Staten 9 oktober

Nadere informatie

Bundeling goederenstromen in de Extended Gateway Antwerpen/Rotterdam met een focus op de binnenvaart

Bundeling goederenstromen in de Extended Gateway Antwerpen/Rotterdam met een focus op de binnenvaart Impactproject Bundeling goederenstromen in de Extended Gateway Antwerpen/Rotterdam met een focus op de binnenvaart Slotbijeenkomst Maastricht 3-12-2014 A. Verhoeven KvK Nederland Projectpartners Impactproject:

Nadere informatie

Van Lodewijk Lacroix Telefoon Onderwerp Voorbereiding BO MIRT en gebiedsprogramma bereikbaarheid Rotterdam Den Haag

Van Lodewijk Lacroix Telefoon Onderwerp Voorbereiding BO MIRT en gebiedsprogramma bereikbaarheid Rotterdam Den Haag Grote Marktstraat 43 Postbus 66 2501 CB Den Haag Telefoon 088 5445 100 E-mail: informatie@mrdh.nl Internet: www.mrdh.nl Bankrekeningnummer: NL96 BNGH 0285 1651 43 M E M O KvK nummer:62288024 Aan Bestuurscommissie

Nadere informatie

TE KOOP. Ca m²

TE KOOP. Ca m² TE KOOP Ca. 18.000 m² Adres: Rietgraaf te Oosterhout (Gld.). Algemeen: Park15 Logistics Kavel V. Ca. 18.000 m² logistieke bedrijfsruimte op een ruim perceel van ca. 42.200 m². Het betreft de laatste zichtlocatie

Nadere informatie

DORDRECHT. Aan. de gemeenteraad

DORDRECHT. Aan. de gemeenteraad *P DORDRECHT Retouradres: Postbus 8 3300 AA DORDRECHT Aan de gemeenteraad Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT T 14 078 F (078) 770 8080 www.dordrecht.nl Datum 4 december 2012 Begrotingsprogramma

Nadere informatie

Toezegging/motie/amendement: In de vergadering van Provinciale Staten op 5 juni 2013 heb ik toegezegd u te informeren over de gewijzigde zienswijze

Toezegging/motie/amendement: In de vergadering van Provinciale Staten op 5 juni 2013 heb ik toegezegd u te informeren over de gewijzigde zienswijze Mededeling Aangepaste zienswijze Structuurvisie RRAAM Doel van deze mededeling: Provinciale Staten informeren over de wijzigingen in de zienswijze over de Rijksstructuurvisie voor RRAAM, op basis van de

Nadere informatie

WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015

WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015 WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015 1 PROVINCIE BRABANT BELANGRIJK VOOR ROTTERDAM! Rotterdam-Noord-Brabant:

Nadere informatie

Nederlandse economie terug aan kop door ruimte voor slimme logistiek

Nederlandse economie terug aan kop door ruimte voor slimme logistiek Nederlandse economie terug aan kop door ruimte voor slimme logistiek Gezamenlijke ontwikkeling Werkstad A4 biedt unieke kans De Nederlandse economie heeft ingeboet aan kracht. De afgelopen jaren zijn we

Nadere informatie

B-140 Green Deal: Groene Gevangenis Veenhuizen: naar een gevangenis voorzien van duurzame energie uit de regio

B-140 Green Deal: Groene Gevangenis Veenhuizen: naar een gevangenis voorzien van duurzame energie uit de regio B-140 Green Deal: Groene Gevangenis Veenhuizen: naar een gevangenis voorzien van duurzame energie uit de regio Partijen: De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de heer drs. M.J.M. Verhagen,

Nadere informatie

De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus AG Hoofddorp

De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus AG Hoofddorp gemeente Haarlemmermeer De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus 250 2130 AG Hoofddorp Bezoekadres: Raadhuisplein 1 Hoofddorp Telefoon 0900 1852 Telefax 023 563 95 50 Cluster Contactpersoon

Nadere informatie

Havenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011

Havenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011 Havenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011 1 Doel Havenvisie 2030 Richting geven aan de verdere ontwikkeling van de Rotterdamse mainport. Zekerheid en perspectief bieden aan klanten, burgers, overheden

Nadere informatie

NUT en Noodzaak Corridors A4 Veilingroute A20 en Corridor Centrale As Westland. HOT satelliet Infra, Energie en Ruimte (gebiedsverkenning Westland)

NUT en Noodzaak Corridors A4 Veilingroute A20 en Corridor Centrale As Westland. HOT satelliet Infra, Energie en Ruimte (gebiedsverkenning Westland) NUT en Noodzaak Corridors A4 Veilingroute A20 en Corridor Centrale As Westland HOT satelliet Infra, Energie en Ruimte (gebiedsverkenning Westland) Context De Greenport Westland-Oostland is het meest complete

Nadere informatie

Omslag notitie. Datum aanvraag 1 februari 2012. Naam aanvrager VGB Trade Services. Naam ontvanger van de bijdrage VGB

Omslag notitie. Datum aanvraag 1 februari 2012. Naam aanvrager VGB Trade Services. Naam ontvanger van de bijdrage VGB Omslag notitie Vergadering van de sectorcommissie Bloemkwekerijproducten Datum vergadering 5 maart 2012 Agendapunt 7b Voorbereid door Jerre de Blok Totaal aantal pagina s 5 17 februari 2012 1. Project

Nadere informatie

Tuinbouwakkoord. Preambule

Tuinbouwakkoord. Preambule Tuinbouwakkoord Preambule Ondergetekenden beogen een Nationale Tuinbouwagenda 2019 2030, onder het motto Circulaire tuinbouw in de praktijk, zoals voorbereid en opgesteld door bedrijfsleven, kennispartners

Nadere informatie

LI 9 JUN Onderwerp Herontwikkelen Suikerfabriek terrein en bedrijfsterreinprogrammering Hoeksche Waard

LI 9 JUN Onderwerp Herontwikkelen Suikerfabriek terrein en bedrijfsterreinprogrammering Hoeksche Waard 5 -minuten versie voor Provinciale Staten provincie Directie DLB Afdeling Samenleving en Economie Registratienummer 477024352 (DOS-201 2-0008970) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim

Nadere informatie

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019 ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:

Nadere informatie

Haven Amsterdam NV Toekomst in vogelvlucht

Haven Amsterdam NV Toekomst in vogelvlucht Haven Amsterdam NV Toekomst in vogelvlucht Janine van Oosten, directeur CNB en rijkshavenmeester Februari 2013 Havenclub Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam De havens van

Nadere informatie

KRIMP INLEIDING. voor de welvaart. Bevolking -1,2% Banen -4% In 2012 hebben het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Zuid-Holland

KRIMP INLEIDING. voor de welvaart. Bevolking -1,2% Banen -4% In 2012 hebben het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Zuid-Holland SMART WATER INLEIDING In 2012 hebben het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Zuid-Holland - nieuw te ontwikkelen) projecten en activiteiten aan worden verbonden en worden KRIMP voor de welvaart

Nadere informatie

PROJECTINFORMATIE BEDRIJVENPARK HONDERDLAND FASE 2 MAASDIJK

PROJECTINFORMATIE BEDRIJVENPARK HONDERDLAND FASE 2 MAASDIJK PROJECTINFORMATIE BEDRIJVENPARK HONDERDLAND FASE 2 MAASDIJK BETREFT Na de succesvolle uitgave bedrijvenpark Honderdland fase 1, waar in de afgelopen jaren circa 45 hectare tuinbouwgebied is getransformeerd

Nadere informatie

Verzenddatum >1 2 SEP 2013. iesecretans. Onderwerp Bestuurlijke overeenkomst RijnlandRoute tussen Ministerie van l&m en Provincie Zuid-Holland

Verzenddatum >1 2 SEP 2013. iesecretans. Onderwerp Bestuurlijke overeenkomst RijnlandRoute tussen Ministerie van l&m en Provincie Zuid-Holland 5 -minuten versie voor Provinciale Staten p'^^^^^j'^j^ HOLLAND Directie DRM Afdeling Projecten en Programma's Registratienummer PZH-2013-429268165 (DOS-2007-0001083) Datum vergadering Gedeputeerde Staten

Nadere informatie

Branche Update: Container terminals

Branche Update: Container terminals Branche Update: Container terminals Economisch Bureau Sector & Commodity Research Nadia Menkveld +31 206 286441 Concurrentiepositie haven van belang voor terminal Hoewel de overslag in de haven van Rotterdam

Nadere informatie

ASSET MANAGEMENT HAVENBEDRIJF ROTTERDAM N.V.

ASSET MANAGEMENT HAVENBEDRIJF ROTTERDAM N.V. ASSET MANAGEMENT HAVENBEDRIJF ROTTERDAM N.V. Herman Meijer 19 mei 2016 Mini-seminar Systems Enginering, Asset Management en Gebiedsmodellen 1 2 3 4 Haven van Rotterdam Uitdagingen Asset management als

Nadere informatie

Westelijke Dordtse Oever

Westelijke Dordtse Oever Westelijke Dordtse Oever Ruimte voor bijzondere ondernemers: 1.000 hectare, 900 bedrijven en 14.000 arbeidsplaatsen www.distriparkdordrecht.nl www.westelijkedordtseoever.nl www.investerenindordrecht.nl

Nadere informatie

WDO. Bestuurlijke overeenkomst Westelijke Dordtse Oever. Rijk, Provincie Zuid-Holland, Havenbedrijf Rotterdam en gemeente Dordrecht 20 april 2009

WDO. Bestuurlijke overeenkomst Westelijke Dordtse Oever. Rijk, Provincie Zuid-Holland, Havenbedrijf Rotterdam en gemeente Dordrecht 20 april 2009 WDO Bestuurlijke overeenkomst Westelijke Dordtse Oever Rijk, Provincie Zuid-Holland, Havenbedrijf Rotterdam en gemeente Dordrecht 20 april 2009 Opvang Bovenregionale vraag HW: Ridderster Westelijke Dordtse

Nadere informatie

5 Hmlnuten verste Provincials

5 Hmlnuten verste Provincials 5 Hmlnuten verste Provincials Directie DRM Afdeling Afdeling Verkeer en Vervoer Registratienummer PZH-2008-474662 (DOS-2008-0005806) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum jj ^ jijlj 2, l)

Nadere informatie

Status Datum vergadering Gedeputeerde Staten Eindtermijn A-Openbaar 19 februari

Status Datum vergadering Gedeputeerde Staten Eindtermijn A-Openbaar 19 februari GS-Voorstel Besluitnummer PZH-2019-676717827 (DOS-2017-0009747) Status Datum vergadering Gedeputeerde Staten Eindtermijn A-Openbaar 19 februari 2019 - Onderwerp Samenwerkingsovereenkomst logistieke hotspot

Nadere informatie

5 minuten versie voor Provinciale Staten

5 minuten versie voor Provinciale Staten 5 minuten versie voor Provinciale Staten Directie DLB Afdeling Water en Groen Registratienummer PZH-2015-513301370 (DOS-2013-0010135) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim 14 april

Nadere informatie

Rotterdam World Food Center. Stadshavens Rotterdam Merwe- Vierhavens

Rotterdam World Food Center. Stadshavens Rotterdam Merwe- Vierhavens Rotterdam World Food Center Stadshavens Rotterdam Merwe- Vierhavens Rotterdam World Food Center Stadshavens Rotterdam Merwe- Vierhavens Stadshavens Rotterdam ontwikkelt zich tot een gebied met een hoogwaardig

Nadere informatie

Multimodaal vervoer en Agrosector

Multimodaal vervoer en Agrosector Multimodaal vervoer en Agrosector Ledenbijeenkomst Agro Businessclub Westland Peter Sierat, algemeen directeur TLN Monster, 24 juni 2010 Agenda Toekomstontwikkelingen wegvervoer (on)mogelijkheden multimodaal

Nadere informatie

< Straight into Europe >

< Straight into Europe > < Straight into Europe > Straight into Europe > Betrouwbaar Efficiënt Duurzaam Flexibel Eén ingang voor al uw vervoer tussen de zeehavens en de Europese markt. European Gateway Services (EGS) biedt u een

Nadere informatie

5 minuten versie voor Provinciale Staten

5 minuten versie voor Provinciale Staten 5 minuten versie voor Provinciale Staten Directie DLB Afdeling Samenleving en Economie Registratienummer PZH-2015-502580905 (DOS-2012-0011625) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim

Nadere informatie

BM NGEKOMEN 1 9 MEI MEI 2010 Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim 18 mei 2010 Nee. Paraaf Provinciesecretaris

BM NGEKOMEN 1 9 MEI MEI 2010 Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim 18 mei 2010 Nee. Paraaf Provinciesecretaris BM2010-111 NGEKOMEN 1 9 MEI 2010 5 -minuten versie voor Provinciale Staten provincie R o L L A N D ZUID Directie DCZ Afdeling Personeel, Processen en Organisatie Registratienummer PZH-2010-174556484 (DOS-2010-0010449)

Nadere informatie

Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ministerie van Infrastructuur en Milieu Retouradres Postbus 556 3000 AN Rotterdam RWS ONGECLASSIFICEERD Zie verzendlijst Boompjes 200 3011 XD Rotterdam Postbus 556 3000 AN Rotterdam T 088 797 15 00 F 0104027081

Nadere informatie

Actualisering Binnenhavenvisie Twentekanalen

Actualisering Binnenhavenvisie Twentekanalen Actualisering Binnenhavenvisie Twentekanalen Presentatie informatiebijeenkomst Peter Colon Partner 1 maart 2017 Buck Consultants International Postbus 1456 6501 BL Nijmegen Telnr : 024 379 02 22 Fax :

Nadere informatie

Toegevoegde waarde Netwerk Greenports en Mainports Green needs Port

Toegevoegde waarde Netwerk Greenports en Mainports Green needs Port Toegevoegde waarde Netwerk Greenports en Mainports Green needs Port Paul Bleumink Managing Partner Monster, 24 september 2014 Buck Consultants International Postbus 1456 6501 BL Nijmegen Telnr : 024 379

Nadere informatie

Projectvoorstel Fresh Corridor

Projectvoorstel Fresh Corridor Projectvoorstel Fresh Corridor Algemene gegevens top-up Naam Transumo-project: Fresh Corridor Startdatum: 1 maart 2009 Einddatum (uiterlijk 1-10-2009): 1-10- 2009 Financieringsbehoefte vanuit BSIK: 72k

Nadere informatie

Capaciteitsvergrotingsplan Waalhaven-zuid dienstregelingjaar 2010

Capaciteitsvergrotingsplan Waalhaven-zuid dienstregelingjaar 2010 Capaciteitsvergrotingsplan Waalhaven-zuid dienstregelingjaar 2010 n.a.v. overbelastverklaringen OB2010, 6 Mei, 15 Mei, 27 Mei 2009 en Capaciteitsanalyse Waalhaven-zuid 2010 d.d. 7 November 2009 Keyrail

Nadere informatie