RRBOUWRAPPORT 140. Algemene BouwplaatsKosten (ABK) van B&U-projecten 2010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "RRBOUWRAPPORT 140. Algemene BouwplaatsKosten (ABK) van B&U-projecten 2010"

Transcriptie

1 RRBOUWRAPPORT 140 Algemene BouwplaatsKosten (ABK) van B&U-projecten

2 RRBouwrapport 140 Algemene BouwplaatsKosten (ABK) van B&U-projecten

3 RRBOUWRAPPORT 140 Algemene BouwplaatsKosten (ABK) van B&U-projecten 2010 Het onderzoek is uitgevoerd door het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) te Amsterdam en MML Benchmarkadvies te Maarssen in opdracht van de Stichting Rationalisatie Bouw (RRBouw); de researchstichting van Bouwend Nederland. Bij het samenstelling van dit rapport is door Stichting Research Rationalisatie Bouw en de organisaties die daaraan in opdracht van de stichting hebben meegewerkt een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht. Hoewel aan deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de aanwezigheid van eventuele onjuistheden en onvolledigheden niet worden ingestaan. Stichting RRBouw aanvaardt deswege geen aansprakelijkheid. Door de Stichting Research Rationalisatie Bouw kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard indien gegevens uit dit rapport niet mochten leiden tot het bedoelde resultaat of aanleiding mochten geven tot enigerlei schade. Deze uitsluiting van aansprakelijkheid geldt eveneens voor medewerkers die in opdracht van de stichting of van de ingeschakelde organisaties en/ of bedrijven aan de samenstelling van deze rapportage hebben meegewerkt. De in deze publicatie beschikbaar gestelde informatie kan worden gekopieerd voor persoonlijk gebruik, met uitsluiting van elke verdere verveelvoudiging, distributie, commercialisatie of exploitatie onder derden, tenzij met voorafgaande toestemming van de auteur en/ of Stichting RRBouw. Zoetermeer, februari 2011 Stichting Research Rationalisatie Bouw Postbus AH ZOETERMEER ISBN:

4 VOORWOORD Voor u ligt het resultaat van het RRBouw onderzoek naar Algemene BouwplaatsKosten (ABK) in de Burgerlijke en Utiliteitsbouw. ABK zijn kosten, die direct samenhangen met het bouwproject, maar geen direct verband hebben met de onderdelen van het bouwobject. ABK zijn kosten van voorzieningen, productiemiddelen en daaraan verbonden arbeid die in het project worden gebruikt, niet direct aan onderdelen van het bouwobject kunnen worden toegerekend en die niet in het project achterblijven. Doel van het onderzoek is om, uitgaande van recent uitgevoerde projecten van verschillende type, aard en omvang, aan te tonen hoe de hoogte en samenstelling van de ABK hiermee variëren. Het onderzoek verschaft bouwbedrijven informatie over de ABK, waarbij is uitgegaan van een uniforme definitie en het Standaardmodel ABK, waarin de kosten naar functie zijn gerubriceerd. Het onderzoek geeft inzicht in het verschil in hoogte van de ABK, afhankelijk van type, aard en grootte van de bouwprojecten. Dit onderzoek zal bedrijven uitdagen om tot een nauwkeuriger toekenning van de ABK te komen en de uitkomsten daarvan te toetsen aan de uitkomsten van het onderzoek. Als blijkt dat bedrijven structureel hogere percentages kennen dan de landelijke uitkomsten, zal dit bij die bedrijven kunnen leiden tot verbetering van de ABK. Het onderzoek is begeleid door een begeleidingscommissie. Deze commissie bestond uit de volgende leden: Dhr. R.M. van Essen, A.C. Borst Bouw B.V., Castricum Dhr. H.M.G. Versleijen, Haegens Bouw Horst B.V., Horst Dhr. E.G.M. van Zijl, Mens-Zeist Bouw B.V., Zeist Dhr. B.H.F. Wolferink, Olde Rikkert B.V., Oldenzaal Vanuit Stichting RRBouw is het onderzoek begeleid door: Mevr. drs. N.N. van Dalen MC, Bouwend Nederland, Zoetermeer Onderzoeks- en adviesbureau: Dhr. drs. F.J. Jansen, Economisch Instituut voor de Bouw (EIB), Amsterdam Dhr. W. Brandhorst, MML Benchmarkadvies, Maarssen De benchmarkgroepen uit het groot- en middelgrootbedrijf van Bouwend Nederland hebben dit onderzoek ondersteund met inhoudelijk advies en aanvullende informatie. Tevens hebben een groot aantal bedrijven deelgenomen aan het pilotonderzoek en het daadwerkelijke onderzoek. Langs deze weg wil Stichting RRBouw de personen die hebben meegewerkt aan dit onderzoek nogmaals hartelijk bedanken. Zonder deze bijdrage zou niet tot dit resultaat zijn gekomen. Veel dank gaat uit naar de leden van de begeleidingscommissie, het onderzoeks- en adviesbureau voor hun betrokkenheid, enthousiasme en de kennis en ervaring die zij beschikbaar hebben gesteld. Zoetermeer, februari

5 INHOUD Voorwoord...5 Samenvatting en conclusies...7 Aanleiding, doel en opzet van het onderzoek...14 Het Standaardmodel Algemene BouwplaatsKosten...17 Uitkomsten Algemene BouwplaatsKosten...20 Verschillen in Algemene BouwplaatsKosten...28 Verantwoording...32 Bijlagen Overzichtstabellen...36 Vragenlijst en checklist

6 Samenvatting en conclusies 0.1 Het onderzoek In dit onderzoek zijn van 103 bouwprojecten financiële gegevens aangeleverd door 79 bouwbedrijven, alle werkzaam in de B&U. De 103 projecten zijn onderscheiden naar type (woningbouw en utiliteitsbouw), projectaard (nieuwbouw en herstel, verbouw, (groot) onderhoud en renovatie) en grootte (aanneemsom), met als doel de verschillen in relatieve hoogte en samenstelling van de Algemene BouwplaatsKosten (ABK) te kunnen vaststellen. De gegevensverzameling volgt het vooraf opgesteld Standaardmodel ABK. Hierin wordt aangegeven welke kosten tot de ABK worden gerekend. Het Standaardmodel ABK vergroot de onderlinge vergelijkbaarheid. Aan het Standaardmodel ABK ligt de volgende ABK-definitie ten grondslag: Algemene BouwplaatsKosten zijn kosten, die direct samenhangen met het bouwobject, maar geen direct verband hebben met de onderdelen van het bouwobject. ABK zijn kosten van voorzieningen, productiemiddelen en daaraan verbonden arbeid, die: - in het project worden gebruikt, - niet direct aan onderdelen van het bouwobject kunnen worden toegerekend, - die niet in het project achterblijven. Het Standaardmodel ABK bestaat uit acht rubrieken. De eerste rubriek omvat de kenmerken van een project (type, aard en grootte). In de overige zeven rubrieken zijn de ABK naar bouwplaatsfuncties onderscheiden, en omvatten éénmalige en tijdgebonden kosten. Figuur 0.1 geeft een overzicht van het model. 6

7 Figuur 0.1 Standaardmodel Algemene Bouwkostplaatsen (ABK) Figuur 0.1 Standaardmodel Algemene BouwplaatsKosten (ABK) Rubriek 1 Projectkenmerken Type Aard Grootte Rubriek 2 ABK m.b.t. leidinggevend en ondersteunend personeel 2.2 Projectleiding 2.3 Uitvoering 2.4 Werkvoorbereiding 2.5 Calculatie Loon- en salariskosten, inclusief reis-, verblijf- en parkeerkosten 2.6 Inkoop 2.7 Werkenadministratie 2.8 Kopersbegeleiding Rubriek 3 ABK m.b.t. voorzieningen voor leidinggevend, ondersteunend en uitvoerend personeel op de bouwplaats Inrichtings- en ontruimingskosten Gebruiks- en verbruikskosten, huur en/ of 3.1 Voorzieningen voor tijdelijke accommodaties 3.2 Voorzieningen communicatie en databeheer 3.3 Voorzieningen voor VGA (veiligheid, gezondheid) Rubriek 4 ABK m.b.t. inrichting en beheer van het bouwterrein en het bouwwerk Inrichtings- en ontruimingskosten Gebruiks- en verbruikskosten, huur en/ of Rubriek 5 ABK m.b.t. transport en logistiek Inrichtings- en ontruimingskosten Gebruiks- en verbruikskosten, huur en/ of Rubriek 6 ABK m.b.t. tijdelijke aansluitingen Gebruiks- en verbruikskosten, huur en/ of Inrichtings- en ontruimingskosten Rubriek 7 ABK m.b.t. inzet klein materieel Gebruiks- en verbruikskosten, huur en/ of Inrichtings- en ontruimingskosten Rubriek 8 ABK m.b.t. alle overige voorzieningen, voor zover niet in voorgaande posten begrepen Gebruiks- en verbruikskosten, huur en/ of Inrichtings- en ontruimingskosten 7

8 0.2 ABK opslagpercentage van alle B&U-projecten De ABK van alle 103 B&U-projecten (projecten met een aanneemsom tussen 250 duizend en 10 miljoen) bedroegen gemiddeld 13,0 % van de totale directe projectkosten, exclusief het aandeel van de ABK daarin (zie figuur 0.2). De grootste bijdrage aan dit percentage komt van loon- en salariskosten van leidinggevend en ondersteunend personeel: 6,3 %-punt (rubriek 2). Voorzieningen voor transport en logistiek maken voor 2,2 %-punt deel uit van het totale ABK- percentage (rubriek 5). Kosten van inrichting en beheer van de bouwplaats omvatten 1,4 %-punt van de ABK (rubriek 4). Voorzieningen voor personeel op de bouwplaats (rubriek 3) maken voor 1,1 %-punt deel uit van de ABK. De aandelen van de kosten van Tijdelijke aansluitingen (rubriek 6), Inzet van klein materieel (rubriek 7) en Overige voorzieningen (rubriek 8) zijn elk minder dan 1 %-punt van de ABK. Figuur 0.2 Alle B&U-projecten Gemiddeld opslagpercentage 1) voor ABK en de samenstelling van het opslagpercentage Opslag % ABK ,0% 0,7 0,7 0,6 2,2 1,4 1,1 6,3 Rubriek 8 Overige voorzieningen Rubriek 7 Inzet klein materieel Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats 0 Alle projecten Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel (103) 1) In procenten van de totale directe bouwkosten, exclusief de ABK daarin. Gewogen op basis van de directe bouwkosten. 8

9 0.3 Samenstelling van rubriek 2 van de ABK van alle B&U-projecten De loon- en salariskosten van leidinggevend en ondersteunend personeel, het belangrijkste onderdeel van de ABK, bestaat voornamelijk uit personeel dat: uitvoerende functies uitoefent: 53% van de ABK m.b.t. loon- en salariskosten, betrokken is in de werkvoorbereiding: 22% van de ABK m.b.t. loon- en salariskosten, en tot de projectleiding behoort: 16% van de ABK m.b.t. loon- en salariskosten en (zie figuur 0.3). Figuur 0.3 Alle B&U-projecten Samenstelling van de ABK m.b.t. loon- en salariskosten van leidinggevend en ondersteunend personeel naar functie Alle projecten Uitvoering Werkvoorbereiding 22% Projectleiding 53% Inkoop 16% Calculatie 2% 2% 4% 1% Werkenadministratie Kopersbegeleiding 9

10 0.4 ABK opslagpercentage in de woningbouw naar projectaard Voor nieuwbouwprojecten in de woningbouw is het ABK-percentage 13,6. Voor projecten in de herstel, verbouw, (groot)onderhoud en renovatie in de woningbouw is het ABK- percentage 13,1. Verhoudingsgewijs is het aandeel van de belangrijkste ABK-kostenpost (loon- en salariskosten van leidinggevend en ondersteunend personeel groter in de herstel en verbouw dan in de nieuwbouw (zie figuur 0.4). Figuur 0.4 Woningbouw Gemiddeld opslagpercentage 1) voor ABK en de samenstelling van het opslagpercentage ,6% 13,1% Rubriek 8 Overige voorzieningen Rubriek 7 Inzet klein materieel 12 Opslag % ABK Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats 0 Nieuwbouw Herstel, verbouw, onderhoud Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel 1) In procenten van de totale directe bouwkosten, exclusief de ABK daarin. Gewogen op basis van de directe bouwkosten. 10

11 0.5 ABK opslagpercentage in de utiliteitsbouw naar projectaard Voor nieuwbouwprojecten in de utiliteitsbouw is het ABK- percentage 11,7. Voor projecten in de herstel, verbouw, (groot)onderhoud en renovatie in de utiliteitsbouw is het ABK- percentage 13,1. Ook in de utiliteitsbouw is het ABK- aandeel van de loon- en salariskosten van leidinggevend en ondersteund personeel in de herstel en verbouw groter dan in de nieuwbouw. Figuur 0.5 Utiliteitsbouw Gemiddeld opslagpercentage 1) voor ABK en de samenstelling van het opslagpercentage ,7% 13,1% Rubriek 8 Overige voorzieningen Rubriek 7 Inzet klein materieel Opslag % ABK Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats 0 Nieuwbouw Herstel, verbouw, onderhoud Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel 1) In procenten van de totale directe bouwkosten, exclusief de ABK daarin. Gewogen op basis van de directe bouwkosten. 11

12 0.6 ABK opslagpercentage van alle B&U-projecten naar projectgrootte De ABK- opslagpercentages variëren ook met de grootte van de projecten (zie figuur 0.6). De opslagpercentages liggen bij kleine projecten (projecten met een aanneemsom tussen 250 duizend en 1 miljoen) gemiddeld hoger dan bij middelgrote projecten (aanneemsom tussen 1 miljoen en 5 miljoen) en grote projecten (aanneemsom tussen 5 miljoen en 10 miljoen). De verschillen worden vooral bepaald door het verschil in aandeel in de ABK van de loon- en salariskosten van leidinggevend en ondersteunend personeel. Dit daalt bij toenemende projectgrootte. Het tegenovergestelde zien we bij het aandeel van de kosten van transport en logistiek. Dit aandeel is betrekkelijk groot bij de grote projecten en neemt af wanneer projecten kleiner worden. Figuur 0.6 Projectgrootte Gemiddeld opslagpercentage 1) voor ABK en de samenstelling van het opslagpercentage van alle B&U-projecten ,5% Rubriek 8 Overige voorzieningen 14 13,3% 12,1% 2 Rubriek 7 Inzet klein materieel Opslag % ABK Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats 0 0,250-1,0 1,0-5,0 5,0-10,0 Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel Projectgrootte (mln ) 1) In procenten van de totale directe bouwkosten, exclusief de ABK daarin. Gewogen op basis van de directe bouwkosten. 2) Het betreft hier uitsluitend nieuwbouwprojecten. Voor verdere uitsplitsingen wordt verwezen naar hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 wordt ingegaan op verschillen in de ABK. Bepaalde oorzaken, zoals projectlocatie (binnenstedelijk bouwen) en toegepaste bouwtechniek, kunnen aanleiding geven tot verschillen. Deze zijn in dit onderzoek niet nader uitgelicht. 12

13 1. Aanleiding, doel en opzet van het onderzoek 1.1 Aanleiding Algemene BouwplaatsKosten (ABK) zijn onderdeel van de totale kosten van een bouwproject. Het gaat om kosten die te maken hebben met de inrichting en instandhouding van de bouwplaats als tijdelijke productielocatie. Deze kosten hangen niet samen met de verschillende onderdelen van een project en kunnen om die reden niet per project worden toegekend. In de praktijk is lang niet altijd duidelijk hoe hoog de ABK zijn, waaruit zij zijn samengesteld en hoe zij tussen projecten verschillen. Dit onderzoek verschaft bouwbedrijven informatie over de hoogte en de samenstelling van de ABK, waarbij is uitgegaan van een uniforme definitie en het Standaardmodel ABK, waarin de kosten naar functie zijn gerubriceerd. Het onderzoek geeft inzicht in het verschil in hoogte van de ABK, afhankelijk van type, aard en grootte van de bouwprojecten. Het komt daarnaast regelmatig voor dat opdrachtgevers inzicht willen hebben in de omvang van de ABK op een moment dat nog veel onbekend is over de wijze waarop en de omstandigheden waaronder een project moet worden uitgevoerd. Desalniettemin wordt aan het bouwbedrijf vaak gevraagd vooraf opgave te doen van de omvang van de ABK. Dit schept behoefte aan inzicht in de mate waarin de ABK samenhangen met bepaalde kenmerken van bouwprojecten. Op basis van dit inzicht kan, vooraf, beter een beeld worden verkregen van de omvang van de ABK van een bepaald project. Het onderzoek zal bedrijven uitdagen om tot een nauwkeuriger toekenning van de ABK te komen en de uitkomsten daarvan te toetsen aan de uitkomsten van het onderzoek. Als blijkt dat bedrijven structureel hogere percentages kennen dan de landelijke uitkomsten, zal dit bij die bedrijven kunnen leiden tot verbetering van de ABK. Het onderzoek is uitgevoerd door het EIB en MML Benchmarkadvies in opdracht van de Stichting Rationalisatie Bouw (RRBouw); de researchstichting van Bouwend Nederland. 1.2 Doel Doel van het onderzoek is om, uitgaande van recent uitgevoerde projecten van verschillende type, aard en omvang, aan te tonen hoe de hoogte en samenstelling van de ABK hiermee variëren. Deze variatie dient als richtsnoer voor de berekening en opgave van ABK-percentages voor toekomstige projecten. Het onderzoek geeft antwoord op de volgende onderzoeksvragen: 1 Welke projectkosten kunnen als ABK worden beschouwd? 2 Hoe zijn de ABK samengesteld? 3 Hoe hangt de hoogte van de ABK samen met het type, de aard en de omvang van de projecten? 13

14 Voor de vaststelling van de ABK is de definitie gevolgd, die in eerder onderzoek van RRBouw als volgt is geformuleerd: Definitie Algemene BouwplaatsKosten (ABK) zijn kosten, die direct samenhangen met het bouwproject, maar geen direct verband hebben met de onderdelen van het bouwobject. ABK zijn kosten van voorzieningen, productiemiddelen en daaraan verbonden arbeid, die: in het project worden gebruikt, niet direct aan onderdelen van het bouwobject kunnen worden toegerekend, die niet in het project achterblijven. 1.3 Opzet van het onderzoek Voor de opzet van het onderzoek zijn drie stappen doorlopen. In de eerste stap is het Standaardmodel Algemene BouwplaatsKosten geconstrueerd. In hoofdstuk 2 wordt het Standaardmodel ABK beschreven. Het Standaardmodel sluit aan op de gangbare bouwkostennormering volgens NEN 2634: en volgt grotendeels een indeling van de ABK in rubrieken en kostensoorten, zoals door RRBouw op grond van eerder onderzoek is opgesteld. Binnen dit model wordt de ABK-definitie toegepast, zoals hiervoor is omschreven. In het model zijn acht rubrieken onderscheiden. De eerste rubriek betreft algemene projectkenmerken; de overige zeven zijn kostenrubrieken. De rubrieksindeling vormde de basis voor de Vragenlijst Algemene BouwplaatsKosten 2010 en voor de Toelichting en Checklist bij de Vragenlijst Algemene BouwplaatsKosten 2010 (zie de bijlage). De projecten zijn vooraf ingedeeld naar drie kenmerken: Projecttype: woningbouw of utiliteitsbouw Projectaard: nieuwbouw of herstel, verbouw, (groot)onderhoud en renovatie Projectgrootte: op basis van aanneemsom, exclusief grondkosten en btw In de tweede stap is de vragenlijst en de checklist getest bij een beperkt aantal bedrijven (pilotonderzoek). In totaal hebben tien bedrijven aan de pilot meegedaan. Op grond van hun ervaringen, en van de inzichten van een ter begeleiding van het onderzoek opgerichte Klankbordgroep, zijn de vragenlijst en de checklist aangepast. De derde stap betreft de uitvoering van het hoofdonderzoek: een schriftelijke enquête onder 600 bouwbedrijven, werkzaam in de sector B&U, en met ten minste 20 werknemers in dienst. Deze ondergrens is gekozen om voldoende informatie te kunnen verkrijgen van projecten vanaf een zekere, niet te kleine, omvang. 1 RRBouw. Algemene BouwplaatsKosten. Gouda, Nederlands Normalisatie-instituut. NEN 2634 (nl). Delft,

15 In de hiernavolgende hoofdstukken komen achtereenvolgens aan de orde: het Standaardmodel ABK (hoofdstuk 2), de uitkomsten in de vorm van ABK- profielen van projecten naar type, aard en omvang (hoofdstuk 3), oorzaken van verschillen in ABK (hoofdstuk 4), de verantwoording van het onderzoek (hoofdstuk 5), overzichtstabellen, de Vragenlijst Algemene BouwplaatsKosten 2010 en de Toelichting en Checklist bij de Vragenlijst Algemene BouwplaatsKosten 2010 (bijlagen). 15

16 2. Het Standaardmodel Algemene BouwplaatsKosten (ABK) 2.1 De plaats van de ABK in de begroting ABK zijn kosten die deel uit maken van de totale kosten van een bouwwerk. Het gaat om projectgebonden kosten, die direct samenhangen met het bouwproject, maar geen direct verband hebben met de onderdelen van het bouwobject. ABK zijn kosten van voorzieningen, productiemiddelen en daaraan verbonden arbeid, die: in het project worden gebruikt, niet direct aan onderdelen van het bouwobject kunnen worden toegerekend, niet in het project achterblijven. Figuur 2.1 geeft een beeld van de plaats van de ABK in de begroting van een bouwproject. Daaruit blijkt dat de ABK onderdeel zijn van de totale directe kosten van een bouwproject en niet verward moeten worden met de algemene bedrijfskosten (AK), die geen project-gebonden kosten zijn. De ABK worden in het onderzoek weergegeven als een percentage van de totale directe projectkosten, exclusief het aandeel van de ABK daarin: dus als percentage van het totaal van de begrotingsonderdelen 1 tot en met 4. Figuur 2.1 Begrotingsopbouw van een te realiseren bouwproject Nr. Projectgebonden kosten 1. Kosten van directe materialen 2. Kosten van onderaanneming 3. Kosten van directe arbeid (eigen personeel) 4. Materieelkosten, direct toerekenbaar 5. Subtotaal nr. 1 t/m 4 6. Algemene BouwplaatsKosten (ABK) % van nr Totale directe projectkosten Niet projectgebonden kosten 8. Algemene bedrijfskosten (AK) % van nr Totale projectkosten Overige opslagen 10. Niet- calculeerbare risico s % van nr Winst % van nr Stelposten, indien van toepassing 13. Aanbiedingsprijs (aanneemsom) 16

17 2.2 Het Standaardmodelmodel ABK Het Standaardmodel ABK, dat aan de bepaling van de ABK ten grondslag ligt, onderscheidt de ABK naar projectkenmerken, aard van de voorzieningen en kostenkenmerken. De projectkenmerken (type, aard en grootte) zijn ondergebracht in Rubriek 1 van het model. De bouwplaatsfuncties zijn onderverdeeld in zeven afzonderlijke rubrieken: Rubriek 1: Projectkenmerken Rubriek 2: ABK m.b.t. leidinggevend en ondersteunend personeel Rubriek 3 ABK m.b.t. voorzieningen voor leidinggevend, ondersteunend en uitvoerend personeel op de bouwplaats Rubriek 4: ABK m.b.t. inrichting en beheer van het bouwterrein en het bouwwerk Rubriek 5: ABK m.b.t. transport en logistiek Rubriek 6: ABK m.b.t. tijdelijke aansluitingen Rubriek 7: ABK m.b.t. inzet klein materieel Rubriek 8: Overige voorzieningen Rubriek 2 bestaat alleen uit tijdgebonden kosten. De rubrieken 3 tot en met 8 bestaan uit kosten van voorzieningen die eenmalig zijn, en uit kosten die samenhangen met de duur van het gebruik van voorzieningen (tijdgebonden). Het Standaardmodel ABK vormt de basis voor de Vragenlijst Algemene BouwplaatsKosten 2010 en de Toelichting en Checklist bij de Vragenlijst Algemene BouwplaatsKosten Deze zijn in de bijlagen opgenomen. Tabel toont een schematische weergave van het Standaardmodel ABK. Voor een volledig overzicht wordt hier verwezen naar de bijlage. 17

18 Tabel Het Standaardmodel Algemene BouwplaatsKosten Rubriek 1 Projectkenmerken Type Aard Grootte Rubriek 2 ABK m.b.t. leidinggevend en ondersteunend personeel 2.2 Projectleiding 2.3 Uitvoering 2.4 Werkvoorbereiding 2.5 Calculatie Loon- en salariskosten, inclusief reis-, verblijf- en parkeerkosten 2.6 Inkoop 2.7 Werkenadministratie 2.8 Kopersbegeleiding Rubriek 3 ABK m.b.t. voorzieningen voor leidinggevend, ondersteunend en uitvoerend personeel op de bouwplaats Inrichtings- en ontruimingskosten Gebruiks- en verbruikskosten, huur en/ of 3.1 Voorzieningen voor tijdelijke accommodaties 3.2 Voorzieningen communicatie en databeheer 3.3 Voorzieningen voor VGA (veiligheid, gezondheid) Rubriek 4 ABK m.b.t. inrichting en beheer van het bouwterrein en het bouwwerk Inrichtings- en ontruimingskosten Gebruiks- en verbruikskosten, huur en/ of Rubriek 5 ABK m.b.t. transport en logistiek Inrichtings- en ontruimingskosten Gebruiks- en verbruikskosten, huur en/ of Rubriek 6 ABK m.b.t. tijdelijke aansluitingen Gebruiks- en verbruikskosten, huur en/ of Inrichtings- en ontruimingskosten Rubriek 7 ABK m.b.t. inzet klein materieel Gebruiks- en verbruikskosten, huur en/ of Inrichtings- en ontruimingskosten Rubriek 8 ABK m.b.t. alle overige voorzieningen, voor zover niet in voorgaande posten begrepen Gebruiks- en verbruikskosten, huur en/ of Inrichtings- en ontruimingskosten 18

19 3. Uitkomsten Algemene BouwplaatsKosten 3.0 Samenvattend overzicht uitkomsten ABK De tabellen 3.1 tot en met 3.3 geven een samenvattend overzicht van de ABK-opslagpercentages naar projectaard (nieuwbouw of herstel en verbouw) en projectgrootte (volgens aanneemsommen). Tabel 3.1 betreft de uitkomsten voor het totaal van de projecten. Tabel 3.2 betreft de woningbouwprojecten en tabel 3.3 betreft de utiliteitsbouwprojecten. Tabel 3.1 Algemene BouwplaatsKosten (ABK) van alle projecten als percentage van de totale directe projectkosten 1), exclusief het aandeel van de ABK daarin, naar projectaard Alle projecten Totaal alle projecten Projectgrootte (aanneemsom x 1.000) Nieuwbouw Herstel, verbouw, (groot)onderhoud, renovatie % ABK % ABK % ABK < ,6 14,3 16, < ,5 12,7 13, < ,1. 12,1 2 Totaal 12,8 13,1 13,0 1) Gewogen op basis van de directe bouwkosten. 2) Het betreft hier uitsluitend nieuwbouwprojecten. Tabel 3.2 Algemene BouwplaatsKosten (ABK) van woningbouwprojecten als percentage van de totale directe projectkosten 1), exclusief het aandeel van de ABK daarin, naar projectaard Woningbouw Totaal woningbouw Projectgrootte (aanneemsom x 1.000) Nieuwbouw Herstel, verbouw, (groot)onderhoud, renovatie % ABK % ABK % ABK < ,8 12,3 16, < ,4 13,4 14, < ,7. 12,7 2 Totaal 13,6 13,1 13,5 1) Gewogen op basis van de directe bouwkosten. 2) Het betreft hier uitsluitend nieuwbouwprojecten. 19

20 Tabel 3.3 Algemene BouwplaatsKosten (ABK) van utiliteitsbouwprojecten als percentage van de totale directe projectkosten 1), exclusief het aandeel van de ABK daarin, naar projectaard Utiliteitsbouw Totaal utiliteitsbouw Projectgrootte (aanneemsom x 1.000) Nieuwbouw Herstel, verbouw, (groot)onderhoud, renovatie % ABK % ABK % ABK < ,8 16,3 17, < ,1 12,4 12, < ,0. 11,0 2 Totaal 11,7 13,1 11,9 1) Gewogen op basis van de directe bouwkosten. 2) Het betreft hier uitsluitend nieuwbouwprojecten. Hierna worden ABK-profielen geschetst. De profielen zijn opgesteld voor: Woningbouwprojecten in de nieuwbouw (paragraaf 3.1) Woningbouwprojecten in de herstel, verbouw, (groot)onderhoud en renovatie (paragraaf 3.2) Woningbouwprojecten naar projectgrootte (paragraaf 3.3) Utiliteitsbouwprojecten in de nieuwbouw (paragraaf 3.4) Utiliteitsbouwprojecten in de herstel, verbouw, (groot)onderhoud en renovatie (paragraaf 3.5) Utiliteitsbouwprojecten naar projectgrootte (paragraaf 3.6) De profielen geven een beeld van: Type, aard en grootte van de projecten Totale en gemiddelde aanneemsom De ABK als opslagpercentage op de totale directe bouwkosten, exclusief het aandeel van de ABK De samenstelling van de ABK naar kostenrubrieken De samenstelling van de kostenrubriek Loon- en salariskosten van leidinggevend en ondersteunend personeel (rubriek 2) De samenstelling van de kostenrubriek Voorzieningen voor leidinggevend, ondersteunend en bouwplaatspersoneel (rubriek 3) 20

21 3.1 ABK Profiel van woningbouwprojecten: nieuwbouw Opslag ABK: 13,6% (van de totale directe bouwkosten, excl. ABK) Aantal projecten: 46 Totaal aanneemsommen: 169 miljoen Gemiddelde aanneemsom: 3,7 miljoen Samenstelling ABK ,6% 0,8 0,8 0,7 Rubriek 8 Overige voorzieningen Rubriek 7 Inzet klein materieel Opslag % ABK ,6 1,4 1,1 6,2 Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats 0 Woningbouw nieuwbouw Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel Samenstelling Rubriek 2 Samenstelling Rubriek 3 23% 13% 52% 11% 15 76% 4% 1% 3% 2% Uitvoering Werkvoorbereiding Projectleiding Inkoop Calculatie Werkenadministratie Kopersbegeleiding Tijdelijke accommodaties Communicatie en databeheer VGA 21

22 3.2 ABK Profiel van woningbouwprojecten: herstel, verbouw, (groot)onderhoud, renovatie Opslag ABK: 13,1% (van de totale directe bouwkosten, excl. ABK) Aantal projecten: 13 Totaal aanneemsommen: 13 miljoen Gemiddelde aanneemsom: 968 duizend Samenstelling ABK Opslag % ABK ,1% 0,6 1,0 0,3 1,3 1,3 1,1 7,5 Rubriek 8 Overige voorzieningen Rubriek 7 Inzet klein materieel Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein 2 Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats 0 Woningbouw herstel en verbouw Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel Samenstelling Rubriek 2 Samenstelling Rubriek 3 20% 9% 52% 8% 83% 25% Uitvoering Werkvoorbereiding Projectleiding Inkoop Calculatie Werkenadministratie Kopersbegeleiding Tijdelijke accommodaties Communicatie en databeheer VGA 22

23 3.3 ABK Profiel van woningbouwprojecten naar projectgrootte WONINGBOUW - NIEUWBOUW Figuur Gemiddeld opslagpercentage voor ABK en de samenstelling van het opslagpercentage naar projectgrootte ,8% Rubriek 8 Overige voorzieningen 16 14,4% Rubriek 7 Inzet klein materieel Opslag % ABK ,7% Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein ,250-1,0 1,0-5,0 5,0-10,0 Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel Projectgrootte (mln ) WONINGBOUW - HERSTEL EN VERBOUW Figuur Gemiddeld opslagpercentage voor ABK en de samenstelling van het opslagpercentage naar projectgrootte ,3% 13,4% Rubriek 8 Overige voorzieningen Rubriek 7 Inzet klein materieel Opslag % ABK Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats 0 0,250-1,0 1,0-5,0 Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel Projectgrootte (mln ) 23

24 3.4 ABK Profiel van utiliteitsbouwprojecten: nieuwbouw Opslag ABK: 11,7% (van de totale directe bouwkosten, excl. ABK) Aantal projecten: 29 Totaal aanneemsommen: 107 miljoen Gemiddelde aanneemsom: 3,7 miljoen Samenstelling ABK Opslag % ABK ,7% 0,5 0,6 0,6 1,9 1,5 0,8 5,8 Rubriek 8 Overige voorzieningen Rubriek 7 Inzet klein materieel Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats 0 Utiliteitsbouw nieuwbouw Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel Samenstelling Rubriek 2 Samenstelling Rubriek 3 58% 19% 12% 7% 17% 81% 3% 1% 2% Uitvoering Werkvoorbereiding Projectleiding Inkoop Calculatie Werkenadministratie Kopersbegeleiding Tijdelijke accommodaties Communicatie en databeheer VGA 24

25 3.5 ABK Profiel van utiliteitsbouwprojecten: herstel, verbouw, (groot) onderhoud, renovatie Opslag ABK: 13,1% (van de totale directe bouwkosten, excl. ABK) Aantal projecten: 15 Totaal aanneemsommen: 19 miljoen Gemiddelde aanneemsom: 1,3 miljoen Samenstelling ABK Opslag % ABK 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 13,1% 0,4 0,7 0,4 1,0 1,4 1,2 8,0 Rubriek 8 Overige voorzieningen Rubriek 7 Inzet klein materieel Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein 2,0 Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats 0,0 Utiliteitsbouw herstel en verbouw Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel Samenstelling Rubriek 2 Samenstelling Rubriek 3 32% 12% 36% 19% 69% 19% 4% 6% 1% 2% Uitvoering Werkvoorbereiding Projectleiding Inkoop Calculatie Werkenadministratie Kopersbegeleiding Tijdelijke accommodaties Communicatie en databeheer VGA 25

26 3.6 ABK Profiel van utiliteitsbouwprojecten naar projectgrootte UTILITEITSBOUW - NIEUWBOUW Figuur Gemiddeld opslagpercentage voor ABK en de samenstelling van het opslagpercentage naar projectgrootte ,8% Rubriek 8 Overige voorzieningen 16 Rubriek 7 Inzet klein materieel Opslag % ABK ,1% 11,0% Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein ,250-1,0 1,0-5,0 5,0-10,0 Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel Projectgrootte (mln ) UTILITEITSBOUW - HERSTEL EN VERBOUW Figuur Gemiddeld opslagpercentage voor ABK en de samenstelling van het opslagpercentage naar projectgrootte ,3% Rubriek 8 Overige voorzieningen 14 12,4% Rubriek 7 Inzet klein materieel Opslag % ABK ,250-1,0 1,0-5,0 Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel Projectgrootte (mln ) 26

27 4. Verschillen in Algemene BouwplaatsKosten 4.0 Projectkenmerken als oorzaak Algemene BouwplaatsKosten zijn kosten waarvan kan worden verondersteld dat zij worden beïnvloed door type, aard en grootte van de bouwprojecten. Dit heeft te maken met verschillen in de wijze waarop de bouwplaats moet worden ingericht en met de organisatie van de werkzaamheden op de bouwplaats. Nieuwbouwprojecten verschillen daarin in het algemeen met projecten op het gebied van herstel, verbouw, onderhoud en renovatie. De schaal waarop projecten worden gerealiseerd oefent ook invloed uit op de hier genoemde factoren, maar is niet specifiek voor nieuwbouw- en herstel- en verbouwprojecten; hoewel eerstgenoemde projecten gemiddeld genomen groter zijn dan laatstgenoemde. Echter, zowel in de nieuwbouw als in de herstel en verbouw is er een variatie in projectgrootte. Sommige nieuwbouwprojecten kunnen kleinschalig zijn en sommige onderhoudsprojecten grootschalig. Verder is er geen vaste relatie tussen projecttype, -aard en -grootte voor wat betreft de keuzes, die bijvoorbeeld moeten worden gemaakt met betrekking tot bouwtechniek en bouwplaatsinrichting. Verschillende oplossingen zijn mogelijk en worden veelal bepaald door preferenties van de opdrachtgever, budget en locale omstandigheden, waaronder regelgeving. Deze specifieke keuzes oefenen invloed uit op de hoogte van de ABK. 4.1 Verschillen in opslagpercentages ABK Woningbouw - Nieuwbouw Figuur 4.1 toont de verschillen in opslagpercentages voor ABK met betrekking tot de woningbouwprojecten; in samenhang met de projectgrootte (uitgedrukt in aanneemsom). In de nieuwbouwprojecten van de woningbouw verschilt de hoogte en de opbouw van de opslagpercentages duidelijk met de omvang van de projecten. Bij de kleine projecten is het opslagpercentage gemiddeld het hoogst (17,8) en neemt af met het toenemen van de projectomvang. De verschillen worden vooral bepaald door het aandeel van kostenrubriek 2 loon- en salariskosten van leidinggevend en ondersteunend personeel. Het aandeel hiervan in de totale ABK is, vergeleken met de andere rubrieken, verreweg het grootst en blijkt, naar verhouding, bij kleine projecten een groter gewicht te hebben dan bij middelgrote en grote projecten. Bij de grote projecten wegen de voorzieningen voor transport en logistiek weer zwaarder mee in het totaal van de ABK. Figuur 4.1 Woningbouw - Nieuwbouw Gemiddeld opslagpercentage voor ABK en de samenstelling van het opslagpercentage naar projectgrootte ,8% Rubriek 8 Overige voorzieningen 16 14,4% Rubriek 7 Inzet klein materieel Opslag % ABK ,7% Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein ,250-1,0 1,0-5,0 5,0-10,0 Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel Projectgrootte (mln ) 27

28 4.2 Verschillen in opslagpercentages ABK Woningbouw Herstel en verbouw Figuur 4.2 toont de verschillen voor herstel-, verbouw- en onderhoudsprojecten in de woningbouw. Hier nemen de opslagpercentages toe het stijgen van de projectomvang. In tegenstelling tot in de nieuwbouw kunnen hier, door een grotere variatie in werkzaamheden, moeilijker schaalvoordelen worden bereikt. De grootste grootteklasse (tussen 5 miljoen en 10 miljoen) heeft geen waarnemingen. Figuur 4.2 Woningbouw - Herstel en verbouw Gemiddeld opslagpercentage voor ABK en de samenstelling van het opslagpercentage naar projectgrootte ,3% 13,4% Rubriek 8 Overige voorzieningen Rubriek 7 Inzet klein materieel Opslag % ABK Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats 0 0,250-1,0 1,0-5,0 Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel Projectgrootte (mln ) 4.3 Verschillen in opslagpercentages ABK Utiliteitsbouw - Nieuwbouw Figuur 4.3 geeft het beeld voor de utiliteitsbouwprojecten in de nieuwbouw. Dit is grotendeels gelijk aan dat in de woningbouw. Ook in de nieuwbouw van de utiliteitsbouw zijn de opslagpercentages gemiddeld genomen het hoogst bij de kleine projecten (17,8%), en liggen lager bij de middelgrote en grote projecten. Ook hier wordt het verschil vooral bepaald door het aandeel van kostenrubriek 2. Duidelijk is dat de kosten voor transport en logistiek, maar ook voor terreininrichting en -beheer, in de grote projecten zwaarder meewegen in de totale ABK voor terreininrichting en -beheer. Figuur 4.3 Utiliteitsbouw - Nieuwbouw Gemiddeld opslagpercentage voor ABK en de samenstelling van het opslagpercentage naar projectgrootte ,8% Rubriek 8 Overige voorzieningen 16 Rubriek 7 Inzet klein materieel Opslag % ABK ,1% 11,0% Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein ,250-1,0 1,0-5,0 5,0-10,0 Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel Projectgrootte (mln ) 28

29 4.4 Verschillen in opslagpercentages ABK Utiliteitsbouw Herstel en verbouw Het beeld van de projecten op het gebied van herstel, verbouw, (groot)onderhoud en renovatie (figuur 4.4) wijkt in de utiliteitsbouw af van dat in de woningbouw. Voor de grotere projecten is het opslagpercentage voor ABK gemiddeld lager dan voor de kleinere. Grotere Utiliteitsbouwprojecten kennen doorgaans een minder grote variatie in werkzaamheden, waardoor, vergeleken met de woningbouw, hier wel schaalvoordelen behaald kunnen worden. Ook hier heeft de grootste grootteklasse binnen het onderzoek geen waarnemingen. Figuur 4.4 Utiliteitsbouw - Herstel en verbouw Gemiddeld opslagpercentage voor ABK en de samenstelling van het opslagpercentage naar projectgrootte ,3% Rubriek 8 Overige voorzieningen 14 12,4% Rubriek 7 Inzet klein materieel Opslag % ABK ,250-1,0 1,0-5,0 Rubriek 6 Tijdelijke aansluitingen Rubriek 5 Transport&Logistiek Rubriek 4 Inrichting&Beheer bouwterrein Rubriek 3 Voorzieningen personeel op de bouwplaats Rubriek 2 Salariskosten L&Opersoneel Projectgrootte (mln ) 4.5 Andere oorzaken Een deel van de variatie in de ABK kan te maken hebben met externe, niet projectgebonden factoren. Hoewel de ABK in het onderzoek eenduidig zijn geformuleerd en gedefinieerd, is gebleken dat bij sommige projecten bepaalde onderdelen van de ABK in de AK (algemene bedrijfskosten) waren opgenomen in plaats van in de ABK. Het gaat hier vooral om de kostenrubrieken 2 en 3. Binnen kostenrubriek 2 (loon- en salariskosten van leidinggevend en ondersteunend personeel) bleken het vooral calculatie, werkenadministratie en inkoop functies te zijn, die niet altijd tot de ABK worden gerekend. Ook kan het voorkomen dat de projectleiding, afzonderlijk als directe kosten, wordt opgegeven, en dus niet begrepen is in de ABK. Binnen kostenrubriek 3 (voorzieningen voor personeel op de bouwplaats) gaat het vooral om de kosten voor VGA. Wanneer onderdelen van de ABK in de AK zijn begrepen, kan worden verwacht dat voor deze projecten de opslagpercentages voor ABK gemiddeld genomen lager zijn dan voor projecten waarbij dit niet het geval is. Een deel van de ABK zit immers in de AK. Nader onderzoek onder de aangeleverde gegevens wijst uit dat dit niet het geval is. Juist bij de projecten, waar ABK-onderdelen in de AK zijn opgenomen, 29

30 is het opslagpercentage gemiddeld hoger dan bij de projecten waar dit niet het geval is. Andere factoren (projecttype, -aard, -grootte) zijn meer bepalend voor de verschillen. Bepaalde oorzaken, die eveneens aanleiding kunnen zijn tot verschillen in de ABK tussen projecten, zijn in het onderzoek niet nader uitgelicht. De belangrijkste hiervan zijn de projectlocatie en de toegepaste bouwtechniek. De projectlocatie kan van invloed zijn op de hoogte van de ABK. Hierbij kan worden gedacht aan extra voorzieningen, die nodig zijn om op bepaalde locaties te kunnen bouwen; bijvoorbeeld binnen of buiten een bebouwde omgeving. De locatieomstandigheden binnen de bebouwde kom kunnen echter sterk variëren, waardoor een eenduidig onderscheid niet goed mogelijk is. In begrotingen worden ABK, die te maken hebben met buitengewone, door de locatie bepaalde omstandigheden vaak afzonderlijk opgegeven. Daarom is in het onderzoek niet gevraagd naar het onderscheid tussen binnenstedelijke en buitenstedelijke locaties. Dit geldt ook voor de toegepaste bouwtechniek. Veelal wordt voor de realisering van een project meer dan één techniek toegepast. Uit het pilot-onderzoek bleek dat het voor respondenten moeilijk was om een dominante techniek te kunnen aangeven. De toegepaste techniek hangt vaak samen met de schaal waarop gebouwd wordt. Aangenomen mag worden dat de invloed van de bouwtechniek op de relatieve hoogte van de ABK ligt opgesloten in de in het onderzoek geconstateerde verschillen tussen de projectgrootten. Wat de samenstelling van de ABK in rubriek 2 betreft, kan het voorkomen dat er geen strikt onderscheid mogelijk is tussen de kosten van calculatie en werkenadministratie. Dit speelt vooral bij herstel-, verbouwen onderhoudsprojecten in de woningbouw. In de nieuwbouw is dit onderscheid beter mogelijk, en verklaart deels de verschillen in de kostenaandelen van calculatie en werkenadministratie tussen beide projectaarden in het totaal van de ABK in rubriek 2. 30

31 5. Verantwoording 5.0 Projectsamenstelling en kostenrubrieken ABK Er is in het onderzoek naar gestreefd om gegevens te verzamelen van in totaal tachtig projecten met een min of meer gelijke verdeling tussen projecttype enerzijds en projectaard anderzijds. Tabel 5.1 geeft een overzicht van streefaantallen en resultaat. Als ondergrens is gekozen voor projecten met een aanneemsom van minimaal 250 duizend; en als bovengrens een aanneemsom van 10 miljoen. Nieuwbouwprojecten zijn in het algemeen groter dan die op het gebied van herstel, verbouw en onderhoud. Hiermee is in de verdeling over grootteklassen rekening gehouden. In totaal zijn 600 bedrijven aangeschreven met het verzoek de vragenlijst in te vullen voor een vooraf omschreven en recent voltooid project. De omschrijving vooraf diende ervoor de nagestreefde verdeling te kunnen bereiken. 5.1 Aantal projecten naar type, aard en grootte In totaal zijn gegevens van 103 bouwprojecten beschikbaar gekomen; aangeleverd door 79 bedrijven. Op enkele cellen na zijn de meeste (minimale) streefaantallen gehaald. Figuur 5.1 toont de verdeling van de 103 projecten naar grootte van de bedrijven. Daaruit blijkt dat het merendeel (96) van de projecten is aangeleverd door bedrijven met tussen 20 en 200 werknemers in dienst. Deze bedrijven waren in het onderzoek de doelgroep. Tabel 5.1 Aantal projecten naar type, aard en grootte, streefaantallen en resultaat Projecttype, projectomvang* Streefaantallen Nieuwbouw Projectaard Resultaat Herstel, verbouw, (groot) onderhoud, renovatie Streefaantallen Resultaat Streefaantallen Totaal Resultaat Woningbouw < < < Totaal woningbouw Utiliteitsbouw < < < Totaal utiliteitsbouw Totaal *In de kleinste klassen zijn drie projecten begrepen met een aanneemsom < 250 duizend (gemiddelde aanneemsom 153 duizend). 31

32 Figuur 5.1 Het aantal projecten per bedrijfsgrootteklasse van de 79 B&U-bedrijven, die de projecten hebben aangeleverd, totaal 103 projecten 41 Aantal projecten =< > 200 Bedrijfsgrootteklasse (fte) 5.2 Samenstelling van de projectenpopulatie ABK t.o.v. de statistiek bouwvergunningen van het CBS In hoeverre de 103 projecten naar type, aard en grootte een afspiegeling zijn van de totale populatie van projecten toont tabel 5.2. Hier is de samenstelling van het aantal projecten vergeleken met die van het aantal (10.643) in 2009 verleende bouwvergunningen. 3 Hieruit blijkt dat de verdeling van het aantal nieuwbouwprojecten naar woningbouw en utiliteitsbouw verhoudingsgewijs niet sterk afwijkt van die van de populatie. Dit geldt niet voor de verdeling van het aantal herstel-, verbouw- en onderhoudsprojecten. Hier zijn woningbouwprojecten wat sterker vertegenwoordigd dan utiliteitsbouwprojecten. Naar grootte bezien zijn kleinere projecten in het algemeen onder-, en grotere projecten oververtegenwoordigd. 3 CBS. Statistiek bouwvergunningen Opmerking: Bij de vergelijking moet rekening worden gehouden met het feit dat bouwvergunning en bouwproject geen synoniem zijn. Sommige vergunningen kunnen meer dan één project omvatten, en omgekeerd kan voor één project meer dan één vergunning nodig zijn. Verder leiden niet alle vergunningen tot uitgevoerde projecten. Sommige vergunningen worden ingetrokken. 32

33 Tabel 5.2 Projecttype, projectomvang Samenstelling van de projectenpopulatie van de CBS-vergunningenstatistiek en van het ABK-onderzoek naar type, aard en grootte, in procenten van de totale aantallen projecten Nieuwbouw ABKprojecten Projectaard Vergunningenstat. Herstel, verbouw, (groot) onderhoud, renovatie Vergunningenstat. ABKprojecten Vergunningenstat. Totaal ABKprojecten Woningbouw < < < Totaal Utiliteitsbouw < < < Totaal Totaal generaal Bron: CBS Bouwvergunningenstatistiek 2009, EIB. 5.3 Samenstelling van de omzet van hoofdaannemers en van de aanneemsommen van de ABK-projecten naar projecttype en projectaard Tabel 5.3 toont hoe de verdeling van de aanneemsommen naar projecttype en projectaard zich verhoudt tot de omzetsamenstelling van hoofdaannemingsbedrijven in de B&U in De bedrijven, die de projecten hebben aangeleverd, behoren alle tot het hoofdaannemingsbedrijf in de B&U. De totale aanneemsom van de 103 projecten bedroeg 309 miljoen. Het grootste deel hiervan (59%) betreft projecten in de woningbouw. Utiliteitsbouwprojecten maken hier voor 41% deel van uit. Deze verdeling komt redelijk overeen met de verdeling van de 29 miljard omzet van de hoofdaannemers in Dit geldt ook voor de verdeling naar nieuwbouw en herstel en verbouw binnen de utiliteitsbouw. In de woningbouw heeft de waarde van de projecten in de herstel en verbouw een kleiner gewicht dan op grond van de omzetverdeling van de bedrijven zou worden verwacht. Bedacht moet worden dat een groot deel van de omzet uit herstel, verbouw en onderhoud uit projecten kleiner dan 250 duizend bestaat. In het onderzoek zijn alleen projecten vanaf 250 duizend meegenomen. In de utiliteitsbouw zijn projecten in de herstel, verbouw en onderhoud doorgaans groter dan in de woningbouw. Om die reden sluit de omzetverdeling naar nieuwbouw en herstel en verbouw in de utiliteitsbouw beter aan bij die van de aanneemsommen op basis van de projecten. De projecten blijken met betrekking tot hun type een redelijke afspiegeling van de populatie, voor zover die door de vergunningenstatistiek wordt beschreven. Ook is de verdeling van aanneemsommen naar type en aard een behoorlijk goede afspiegeling van de omzetaandelen van de omzet van de hoofdaannemers in de B&U, die de doelgroep waren in het onderzoek. 33

34 Tabel 5.3 Samenstelling van de omzet van hoofdaannemers in de B&U en van de aanneemsommen van de projecten ABK-onderzoek naar type en aard, in procenten van het totaal generaal Projecttype, projectaard Omzet en aanneemsom Omzet 2009 hoofdaannemers B&U 1 Aanneemsom ABKprojecten Woningbouw Nieuwbouw Herstel, verbouw, (groot) onderhoud, renovatie 23 4 Totaal Utiliteitsbouw Nieuwbouw Herstel, verbouw, (groot) onderhoud, renovatie 9 6 Totaal Totaal generaal Omzet uit bouwbedrijf Bron: EIB. 34

35 BIJLAGEN Overzichtstabellen Overzichtstabel uitkomsten Woningbouwprojecten Uitkomsten Projectgrootte x Projectaard Totaal < < < Nieuwbouw Herstel, verbouw, onderhoud Gemiddelde aanneemsom (x 1.000) ABK in % van de totale directe bouwkosten, excl. 16,0 14,3 12,7 13,6 13,1 13,5 ABK Samenstelling ABK in % Rubriek 2 60,0 47,2 44,2 45,8 56,3 46,6 - projectleiding 19,6 17,2 13,4 14,7 24,7 15,5 - uitvoering 41,3 50,1 56,2 52,4 52,3 52,3 - werkvoorbereiding 21,2 23,3 22,6 22,9 20,0 22,7 - calculatie 5,0 2,6 5,0 4,3 1,5 4,1 - inkoop 6,2 1,5 0,0 1,2 0,9 1,2 - werkenadministratie 3,6 2,3 0,3 1,5 0,5 1,4 - kopersbegeleiding 3,1 3,0 2,5 3,0 0,1 2,8 Totaal Rubriek 2 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Rubriek 3 8,5 7,8 7,8 7,8 8,6 7,9 - tijdelijke accommodaties 71,7 74,4 78,1 75,6 83,3 76,1 - communicatie/databeh. 18,9 9,7 14,5 13,3 8,6 13,0 - vga 9,4 16,0 7,4 11,1 8,1 10,9 Totaal Rubriek 3 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Rubriek 4 6,7 11,2 10,1 10,3 10,1 10,3 Rubriek 5 9,7 14,0 23,7 19,5 10,3 18,8 Rubriek 6 4,4 4,3 4,9 4,8 2,3 4,6 Rubriek 7 5,2 6,7 5,6 5,9 7,7 6,0 Rubriek 8 5,5 8,8 3,7 5,9 4,7 5,8 Totaal ABK 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Aantal projecten

36 Overzichtstabel uitkomsten Utiliteitsbouwprojecten Uitkomsten Projectgrootte x Projectaard Totaal < < < Nieuwbouw Herstel, verbouw, onderhoud Gemiddelde aanneemsom (x 1.000) ABK in % van de totale directe bouwkosten, excl. 17,1 12,2 11,0 11,7 13,1 11,9 ABK Samenstelling ABK in % Rubriek 2 62,5 65,3 37,1 49,6 61,0 51,5 - projectleiding 17,9 17,5 16,1 16,6 18,9 17,1 - uitvoering 54,3 54,1 52,5 57,9 35,9 53,5 - werkvoorbereiding 18,0 18,4 27,4 19,0 31,6 21,4 - calculatie 4,1 3,6 2,2 2,6 5,5 3,2 - inkoop 3,4 2,1 0,8 1,2 4,2 1,8 - werkenadministratie 1,7 3,7 1,0 2,6 2,4 2,6 - kopersbegeleiding 0,6 0,6 0,0 0,1 1,5 0,4 Totaal Rubriek 2 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Rubriek 3 9,1 6,9 8,0 7,3 9,4 7,6 - tijdelijke accommodaties 56,2 76,8 84,7 80,9 69,3 78,5 - communicatie/databeh. 21,4 11,5 11,0 12,5 11,7 12,3 - vga 22,4 11,7 4,3 6,6 19,0 9,2 Totaal Rubriek 3 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Rubriek 4 9,6 8,6 15,9 12,5 10,6 12,2 Rubriek 5 6,8 8,2 21,9 16,0 7,7 14,7 Rubriek 6 3,0 3,3 6,4 5,1 3,0 4,7 Rubriek 7 3,9 4,5 6,3 5,3 5,2 5,3 Rubriek 8 5,1 3,2 4,4 4,2 3,1 4,0 Totaal ABK 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Aantal projecten

RRBOUWRAPPORT 140. Algemene BouwplaatsKosten (ABK) van B&U-projecten 2010

RRBOUWRAPPORT 140. Algemene BouwplaatsKosten (ABK) van B&U-projecten 2010 RRBOUWRAPPORT 140 Algemene BouwplaatsKosten (ABK) van B&U-projecten 2010 samenvatting 1 RRBOUWRAPPORT 140 - SAMENVATTING Algemene BouwplaatsKosten (ABK) van B&U-projecten 2010 In opdracht van de Stichting

Nadere informatie

Conjunctuurbericht, 1 e kwartaal 2017

Conjunctuurbericht, 1 e kwartaal 2017 Beroepsgoederenvervoer over de Weg Deelmarktrapportage Sierteeltvervoer 14 e jaargang nr. 1 Zoetermeer, 19 juni 2017 INHOUDSOPGAVE Conjunctuurbericht, 1 e kwartaal 2017 Hogere bedrijvigheid Verwachte bedrijvigheid

Nadere informatie

Rapport. Rapportage Bijzondere Bijstand 2013

Rapport. Rapportage Bijzondere Bijstand 2013 w Rapport Rapportage Bijzondere Bijstand 2013 T.J. Slager en J. Weidum 14 november 2014 Samenvatting In 2013 is er in totaal 374 miljoen euro door gemeenten uitgegeven aan bijzondere bijstand. Het gaat

Nadere informatie

KBvG Gerechtsdeurwaarders in Nederland. Kerncijfers over de eerste helft van 2018

KBvG Gerechtsdeurwaarders in Nederland. Kerncijfers over de eerste helft van 2018 KBvG Gerechtsdeurwaarders in Nederland J Kerncijfers over de eerste helft van 2018 CBS Den Haag Henri Faasdreef 312 2492 JP Den Haag Postbus 24500 2490 HA Den Haag +31 70 337 38 00 www.cbs.nl projectnummer

Nadere informatie

management centrum bedrijfsadviseurs Marktomvang 2015 UNETO-VNI 1

management centrum bedrijfsadviseurs Marktomvang 2015 UNETO-VNI 1 Marktomvang 2015 UNETO-VNI De techniek achter Nederland management centrum bedrijfsadviseurs Marktomvang 2015 UNETO-VNI 1 2017 UNETO-VNI. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar

Nadere informatie

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid WERKTIJDVERKORTING 2017 Een onderzoek naar het beroep door ondernemingen in 2017 op art. 8 van het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1945 maart 2018

Nadere informatie

Verduurzaming van woningen en gebouwen

Verduurzaming van woningen en gebouwen Internet enquête EIB Verduurzaming van woningen en gebouwen Tabel 7.1 Aantal b&u-bedrijven dat in 2013 wel of geen projecten heeft uitgevoerd op het grootteklasse 21-50 51-100 101 Wel 53 33 56 79 93 66

Nadere informatie

Een juiste interpretatie van een calculatie hangt af van de onderliggende gegevens. 1 Gebruikt u in de calculatie de bruto of de netto grondstofprijs?

Een juiste interpretatie van een calculatie hangt af van de onderliggende gegevens. 1 Gebruikt u in de calculatie de bruto of de netto grondstofprijs? Artikel 5 Opslagmethodiek; de techniek verder uitgewerkt. In het vorige artikel hebben we een start gemaakt met een technische uitleg van de techniek van de opslagcalculatie. Als het goed is hebt u voor

Nadere informatie

Conjunctuurbericht, 2 e kwartaal 2016

Conjunctuurbericht, 2 e kwartaal 2016 Beroepsgoederenvervoer over de Weg Deelmarktrapportage Sierteeltvervoer 12 e jaargang nr. 2 Zoetermeer, 9 augustus 2016 INHOUDSOPGAVE Conjunctuurbericht, 2 e kwartaal 2016 Minder bedrijvigheid Omzetniveau

Nadere informatie

Marktomvang installatiebranche (aangesloten leden UNETO-VNI) De techniek achter Nederland. management centrum bedrijfsadviseurs

Marktomvang installatiebranche (aangesloten leden UNETO-VNI) De techniek achter Nederland. management centrum bedrijfsadviseurs Marktomvang installatiebranche 2014 (aangesloten leden UNETO-VNI) De techniek achter Nederland management centrum bedrijfsadviseurs 1 UNETO-VNI, juni 2016 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd

Nadere informatie

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid WERKTIJDVERKORTING 2016 Een onderzoek naar het beroep door ondernemingen in 2016 op art. 8 van het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1945 mei 2017

Nadere informatie

Verschillenanalyse effect nieuwe BKR. Samenvatting. Inleiding. datum Directie Kinderopvang, Ministerie SZW. aan

Verschillenanalyse effect nieuwe BKR. Samenvatting. Inleiding. datum Directie Kinderopvang, Ministerie SZW. aan Verschillenanalyse effect nieuwe BKR datum 15-8-2018 aan van Directie Kinderopvang, Ministerie SZW Lucy Kok en Tom Smits, SEO Economisch Onderzoek Rapportnummer 2018-78 Copyright 2018 SEO Amsterdam. Alle

Nadere informatie

Heterogene productie (meerdere producten) De directe kosten hebben een rechtstreeks verband met de productie/verkoop van een product.

Heterogene productie (meerdere producten) De directe kosten hebben een rechtstreeks verband met de productie/verkoop van een product. www.jooplengkeek.nl Heterogene productie (meerdere producten) Primitieve opslagmethode We splitsen de kosten in: Directe kosten Indirecte kosten belangrijk De directe kosten hebben een rechtstreeks verband

Nadere informatie

Conjunctuurbericht, 2 e kwartaal 2018

Conjunctuurbericht, 2 e kwartaal 2018 Beroepsgoederenvervoer over de Weg Deelmarktrapportage Sierteeltvervoer 15 e jaargang nr. 2 Zoetermeer, 3 september 2018 INHOUDSOPGAVE Conjunctuurbericht, 2 e kwartaal 2018 Meer bedrijvigheid De helft

Nadere informatie

Resultaten conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2015

Resultaten conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2015 Resultaten conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2015 Inleiding Chris M. Jager In mei en juni 2015 zijn in het kader van de conjunctuurenquête (CE) een groot aantal bedrijven benaderd met vragenlijsten. Doel

Nadere informatie

Woningbouw in VINEX-bouwgemeenten: aantallen en bouwkosten

Woningbouw in VINEX-bouwgemeenten: aantallen en bouwkosten Auteur: Bert Bunschoten Centraal Bureau voor de Statistiek Telefoon: (070) 337 42 09 E-mail: bbnn@cbs.nl Woningbouw in VINEX-bouwgemeenten: aantallen en bouwkosten Geleidelijk worden er meer woningen gebouwd

Nadere informatie

Algemene kosten in het bouwbedrijf

Algemene kosten in het bouwbedrijf Algemene kosten in het bouwbedrijf 2013-2015 Algemene kosten in het bouwbedrijf 2013-2015 Het auteursrecht voor de inhoud berust geheel bij de Stichting Economisch Instituut voor de Bouw. Overnemen van

Nadere informatie

Conjunctuurbericht, 3 e kwartaal 2017

Conjunctuurbericht, 3 e kwartaal 2017 Beroepsgoederenvervoer over de Weg Deelmarktrapportage Sierteeltvervoer 14 e jaargang nr. 3 Zoetermeer, 14 november 2017 INHOUDSOPGAVE Conjunctuurbericht, 3 e kwartaal 2017 Bedrijvigheid op hoog niveau

Nadere informatie

Samenwerkende gemeenten West- Brabant: gemeente Moerdijk

Samenwerkende gemeenten West- Brabant: gemeente Moerdijk Samenwerkende gemeenten West- Brabant: gemeente Cliëntervaringsonderzoek Wmo over 2015 Definitieve rapportage 4 augustus 2016 DATUM 4 augustus 2016 TITEL Cliëntervaringsonderzoek Wmo over 2015 ONDERTITEL

Nadere informatie

Conjunctuurbericht, 2 e kwartaal 2017

Conjunctuurbericht, 2 e kwartaal 2017 Beroepsgoederenvervoer over de Weg Deelmarktrapportage Sierteeltvervoer 14 e jaargang nr. 2 Zoetermeer, 30 augustus 2017 INHOUDSOPGAVE Conjunctuurbericht, 2 e kwartaal 2017 Hoge bedrijvigheid Ook omzet

Nadere informatie

Gemeente Moerdijk. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Onderzoeksrapportage. 20 juni 2017

Gemeente Moerdijk. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Onderzoeksrapportage. 20 juni 2017 Gemeente Cliëntervaringsonderzoek Wmo over 2016 Onderzoeksrapportage 20 juni 2017 DATUM 20 juni 2017 Dimensus Beleidsonderzoek Wilhelminasingel 1a 4818 AA Breda info@dimensus.nl www.dimensus.nl (076) 515

Nadere informatie

Aandeel MKB in buitenlandse handel en investeringen

Aandeel MKB in buitenlandse handel en investeringen Rapport Aandeel MKB in buitenlandse handel en investeringen Drie afbakeningen van het MKB Oscar Lemmers Dit onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Er waren geen

Nadere informatie

Monitor Bouwketen. Daan Holtackers Ad Grootenboer

Monitor Bouwketen. Daan Holtackers Ad Grootenboer Monitor Bouwketen Daan Holtackers Ad Grootenboer V01 Rapport in opdracht van BNA, Bouwend Nederland, FOSAG, NLingenieurs en UNETO-VNI Juni 2011 Inhoudsopgave Inleiding 3 1 Algemeen 5 1.1 De conjunctuurontwikkeling

Nadere informatie

Uitkomsten Conjunctuurenquête 1 e kwartaal Research, 28 mei 2019

Uitkomsten Conjunctuurenquête 1 e kwartaal Research, 28 mei 2019 Uitkomsten Conjunctuurenquête 1 e kwartaal 2019 Research, 28 mei 2019 Samenvatting: vacatures blijven bron van zorg Uitkomsten TLN conjunctuur enquête eerste kwartaal 2019 Zoals gebruikelijk heeft TLN

Nadere informatie

Trends in energetische maatregelen

Trends in energetische maatregelen Trends in energetische maatregelen Analyse van 2.000 EPC-berekeningen van aanvragen omgevingsvergunning vanaf 2012 tot en met 2015 Geschreven door Edward Prendergast, mobius consult edward@mobiusconsult.nl

Nadere informatie

Provides als moderne opdrachtgever

Provides als moderne opdrachtgever Provides als moderne opdrachtgever KETENINTEGRATIE IN PLANMATIG ONDERHOUD Werner Eindhoven Missie Provides Provides, vertrouwd en innovatief, biedt een veelzijdig en hoogwaardig aanbod woondiensten voor

Nadere informatie

Ontwikkeling R&D-uitgaven industrie 2009 en 2010

Ontwikkeling R&D-uitgaven industrie 2009 en 2010 Centraal Bureau voor de Statistiek Divisie Bedrijfseconomische Statistieken Statistische analyse Den Haag Postbus 24500 2490 HA Den Haag Ontwikkeling R&D-uitgaven industrie 2009 en 2010 Gert Buiten, Andries

Nadere informatie

Burgerpanel Horst aan de Maas - Meting 3

Burgerpanel Horst aan de Maas - Meting 3 Rapportage Burgerpanel meting 3: Juni 2013 In opdracht van: Contactpersoon: Gemeente Horst aan de Maas Dhr. F. Geurts Utrecht, juli 2013 DUO Market Research drs. Aart van Grootheest drs. Marjan den Ouden

Nadere informatie

BFF/ Rekenmodel, datasets en scenario doorrekening

BFF/ Rekenmodel, datasets en scenario doorrekening Project Aan Van 100195 / Actiz - Uitbreiding rekenmodel prestatiebekostiging V&V Actiz (de heren L. Markus & D. Holtkamp) Coresta Healthcare (de heren B. Feijts & J. Paul) Datum 17 november 2009 Ons kenmerk

Nadere informatie

Bouwmaterialenvervoer

Bouwmaterialenvervoer 1 e kwartaal 2016 Zoetermeer, 31 mei 2016 INHOUDSOPGAVE Minder bedrijvigheid Groter overschot Lager omzetniveau Het gaat goed met de Nederlandse bouwsector. In het afgelopen eerste kwartaal werd een omzetgroei

Nadere informatie

Onderzoeksvraag zoals geformuleerd door SZW

Onderzoeksvraag zoals geformuleerd door SZW aan SZW van Peter-Paul de Wolf en Sander Scholtus (Senior) methodoloog onderwerp Aandeel 0-jarigen onder aanvragen toeslag kinderdagopvang datum 5 september 2018 Inleiding Naar aanleiding van een voorgestelde

Nadere informatie

Wijziging Gebruikelijkloonregeling

Wijziging Gebruikelijkloonregeling Notitie Wijziging Gebruikelijkloonregeling datum 5 november 2015 Aan Van StartupDelta N. Rosenboom en T. Smits, SEO Economisch Onderzoek Rapportnummer 2015-78 Conclusie SEO Economisch Onderzoek heeft de

Nadere informatie

Rapportage Marktverkenning Klimaatbeheersing Mei 2015

Rapportage Marktverkenning Klimaatbeheersing Mei 2015 Rapportage Marktverkenning Klimaatbeheersing Mei 205 Inhoudsopgave Managementsamenvatting 3 Inleiding 4. Achtergrondkenmerken bedrijven 5. Organisatorische kenmerken 5.2 Activiteiten 7.3 Omzet 9 2. Marktomvang-

Nadere informatie

Rapportage Kunsten-Monitor 2014

Rapportage Kunsten-Monitor 2014 Rapportage Kunsten-Monitor 2014 Inleiding In 2014 heeft de AHK deelgenomen aan het jaarlijkse landelijke onderzoek onder recent afgestudeerden: de Kunsten-Monitor. Alle bachelor en master afgestudeerden

Nadere informatie

Bouwproductie 15 procent lager in komende twee jaar

Bouwproductie 15 procent lager in komende twee jaar Bouwproductie 15 procent lager in komende twee jaar Het CPB heeft haar vooruitzichten voor de Nederlandse economie sterk neerwaarts aangepast. Het bbp daalt volgens het CPB dit jaar met 3,5 procent en

Nadere informatie

Monitor HH(T) 4 e kwartaalmeting

Monitor HH(T) 4 e kwartaalmeting Monitor HH(T) 4 e kwartaalmeting Marlijn Abbink-Cornelissen Marcel Haverkamp Janneke Wilschut 5 April 2016 1 Samenvatting Samenvatting Dit is het vijfde rapport van de monitor HH(T). Deze monitor inventariseert

Nadere informatie

Begrote gemeentelijke uitgaven aan openbare bibliotheken

Begrote gemeentelijke uitgaven aan openbare bibliotheken Begrote gemeentelijke uitgaven aan openbare bibliotheken 2004-2005 Maart 2005 Colofon Samenstelling drs. K.A.P.W. (Karianne) Smeets Vormgeving binnenwerk V. Loppies Druk Sector Document Processing, VNG

Nadere informatie

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid WERKTIJDVERKORTING 2015 Een onderzoek naar het beroep door ondernemingen in 2015 op art. 8 van het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1945 mei 2017

Nadere informatie

Monitor Bouwketen. Voorjaar 2015. Marien Vrolijk

Monitor Bouwketen. Voorjaar 2015. Marien Vrolijk Monitor Bouwketen Voorjaar 2015 Marien Vrolijk 2 Inhoudsopgave Conclusies op hoofdlijnen 5 1 Bouwketen 6 1.1 Recente ontwikkelingen 6 1.2 Conjunctuur bouwketen 8 2 Architectenbureaus 10 3 Ingenieursbureaus

Nadere informatie

IMPRESSIE ICT BENCHMARK GEMEENTEN 2011

IMPRESSIE ICT BENCHMARK GEMEENTEN 2011 IMPRESSIE ICT BENCHMARK GEMEENTEN 2011 Sparrenheuvel, 3708 JE Zeist (030) 2 270 500 offertebureau@mxi.nl www.mxi.nl Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Zevende ronde ICT Benchmark Gemeenten 2011 3 1.2 Waarom

Nadere informatie

Opvallend in deze figuur is het grote aantal bedrijven met een vergunning voor exact 340 stuks melkvee (200 melkkoeien en 140 stuks jongvee).

Opvallend in deze figuur is het grote aantal bedrijven met een vergunning voor exact 340 stuks melkvee (200 melkkoeien en 140 stuks jongvee). Ontwikkeling melkveebedrijven in Utrecht, Gelderland en Brabant Analyse van mogelijke groei van melkveebedrijven op basis van gegevens van CBS en provincies Het CBS inventariseert jaarlijks de feitelijk

Nadere informatie

Draagvlakmonitor huisvesting vluchtelingen. Rapportage derde meting juni 2016

Draagvlakmonitor huisvesting vluchtelingen. Rapportage derde meting juni 2016 Draagvlakmonitor huisvesting vluchtelingen Rapportage derde meting juni 2016 Introductie Waarom dit onderzoek? Zijn Nederlanders de afgelopen maanden anders gaan denken over de opvang van vluchtelingen

Nadere informatie

Factsheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014. Werkloosheid stijgt naar 24% Definities. Nummer 6 juni 2014

Factsheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014. Werkloosheid stijgt naar 24% Definities. Nummer 6 juni 2014 Nummer 6 juni 2014 Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014 Factsheet Ondanks eerste tekenen dat de economie weer aantrekt blijft de werkloosheid. Negen procent van de Amsterdamse beroepsbevolking is werkloos

Nadere informatie

Gemeente Roosendaal. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Onderzoeksrapportage. 26 juni 2017

Gemeente Roosendaal. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Onderzoeksrapportage. 26 juni 2017 Gemeente Cliëntervaringsonderzoek Wmo over 2016 Onderzoeksrapportage 26 juni 2017 DATUM 26 juni 2017 Dimensus Beleidsonderzoek Wilhelminasingel 1a 4818 AA Breda info@dimensus.nl www.dimensus.nl (076) 515

Nadere informatie

Arbeidsproductiviteit in MKB en grootbedrijf

Arbeidsproductiviteit in MKB en grootbedrijf M21221 Arbeidsproductiviteit in MKB en groot Verklaring van verschillen tussen MKB en groot en ontwikkelingen 1993-29 Anne Bruins Ton Kwaak Zoetermeer, november 212 Arbeidsproductiviteit in MKB en groot

Nadere informatie

WELKE KENNIS EN VAARDIGHEDEN MOETEN! TOEKOMSTIG WERKNEMERS IN DE BOUW HEBBEN?! Een onderzoek onder de leden van! Bouwend Nederland afdeling Friesland!

WELKE KENNIS EN VAARDIGHEDEN MOETEN! TOEKOMSTIG WERKNEMERS IN DE BOUW HEBBEN?! Een onderzoek onder de leden van! Bouwend Nederland afdeling Friesland! WELKE KENNIS EN VAARDIGHEDEN MOETEN! TOEKOMSTIG WERKNEMERS IN DE BOUW HEBBEN?! Een onderzoek onder de leden van! Bouwend Nederland afdeling Friesland!!!!!!! 10 maart 2016!!!!!! Inleiding 1 Het VMBO- en

Nadere informatie

Monitor Bouwketen. Najaar Marien Vrolijk

Monitor Bouwketen. Najaar Marien Vrolijk Monitor Bouwketen Najaar 2014 Marien Vrolijk 2 Inhoudsopgave Conclusies op hoofdlijnen 5 1 Bouwketen 6 1.1 Recente ontwikkelingen 6 1.2 Conjunctuur bouwketen 8 2 Architectenbureaus 10 3 Ingenieursbureaus

Nadere informatie

Structurele ondernemingsstatistieken

Structurele ondernemingsstatistieken 1 Structurele ondernemingsstatistieken - Analyse Structurele ondernemingsstatistieken Een beeld van de structuur van de Belgische economie in 2012 en de mogelijkheden van deze databron De jaarlijkse structurele

Nadere informatie

Overheadkosten agrarisch collectief i.r.t. taken en omzet

Overheadkosten agrarisch collectief i.r.t. taken en omzet STICHTING COLLECTIEF AGRARISCH NATUURBEHEER Overheadkosten agrarisch collectief i.r.t. taken en omzet Elk agrarisch collectief doet middels een gebiedsaanvraag een aanbod aan de provincie waarin het collectief

Nadere informatie

Ontwikkeling positieve minus negatieve antwoorden t.a.v. bedrijvigheid

Ontwikkeling positieve minus negatieve antwoorden t.a.v. bedrijvigheid 1 e kwartaal 2016 10 e jaargang, nr. 34 31 mei 2016 INHOUDSOPGAVE Bedrijvigheid neemt toe Ook omzetniveau stijgt Winstniveau stijgt voor derde maal op rij Het tij lijkt zich te keren. Het negatieve sentiment

Nadere informatie

Internetpeiling ombuigingen

Internetpeiling ombuigingen Internetpeiling ombuigingen In opdracht van: Gemeente Sittard-Geleen januari 2012 Flycatcher Internet Research, 2004 Dit materiaal is auteursrechtelijk beschermd en kopiëren zonder schriftelijke toestemming

Nadere informatie

Opzet en uitvoering onderzoek 'Motie Straus'

Opzet en uitvoering onderzoek 'Motie Straus' Opzet en uitvoering onderzoek 'Motie Straus' Aansluiting mbo-opleidingen op de arbeidsmarkt gev16-0731mr/bes_alg 1 1. Inleiding Aanleiding en achtergrond onderzoek Op 14 oktober 2015 heeft Tweede Kamerlid

Nadere informatie

Pensioenaanspraken in beeld

Pensioenaanspraken in beeld Pensioenaanspraken in beeld Deel 1: aanspraken naar geslacht en burgerlijke staat Elisabeth Eenkhoorn, Annelie Hakkenes-Tuinman en Marije vandegrift bouwen minder pensioen op via een werkgever dan mannen.

Nadere informatie

WORDT KLEINSCHALIGE ZORG GROOT?

WORDT KLEINSCHALIGE ZORG GROOT? WORDT KLEINSCHALIGE ZORG GROOT? Utrecht, december 23 Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg Monique Wijnties Het kleinschalig groepswonen voor dementerenden is klein begonnen. In 1986 opende het eerste

Nadere informatie

Effecten van overdracht van pincontracten

Effecten van overdracht van pincontracten Effecten van overdracht van pincontracten Eindrapport Opdrachtgever: Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) ECORYS-NEI Macro- & Sectorbeleid Patrick de Bas Rotterdam, 18 februari 2005 ECORYS-NEI Postbus

Nadere informatie

Kinderen in Nederland - Bijlage B Respons, representativiteit en weging

Kinderen in Nederland - Bijlage B Respons, representativiteit en weging Kinderen in Nederland - Bijlage B Respons, representativiteit en weging Respons thuiszorgorganisaties en GGD en In deden er tien thuiszorgorganisaties mee aan het, verspreid over heel Nederland. Uit de

Nadere informatie

1.1 Algemene opmerkingen met betrekking tot de uitvoeringskosten

1.1 Algemene opmerkingen met betrekking tot de uitvoeringskosten De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 Telefoon (070) 333 44 44 Fax (070) 333 40 33

Nadere informatie

Verdringing op de Nederlandse arbeidsmarkt: sector- en sekseverschillen

Verdringing op de Nederlandse arbeidsmarkt: sector- en sekseverschillen 1 Verdringing op de Nederlandse arbeidsmarkt: sector- en sekseverschillen Peter van der Meer Samenvatting In dit onderzoek is geprobeerd antwoord te geven op de vraag in hoeverre het mogelijk is verschillen

Nadere informatie

Financiën (VO) RSG Magister Alvinus

Financiën (VO) RSG Magister Alvinus Financiën (VO) 2012 Dit rapport over de financiën van het bestuur toont detailinformatie over de kengetallen en verdeling van de lasten. Er wordt een trend van vijf jaar getoond en een vergelijking gemaakt

Nadere informatie

Verdere evolutie van de geharmoniseerde werkloosheid in ruime zin

Verdere evolutie van de geharmoniseerde werkloosheid in ruime zin Verdere evolutie van de geharmoniseerde werkloosheid in ruime zin ruime zin in België, Duitsland, Frankrijk en Nederland in 2014 Directie Statistieken, Begroting en Studies stat@rva.be Inhoudstafel: 1

Nadere informatie

BENCHMARK WOZ-KOSTEN

BENCHMARK WOZ-KOSTEN BENCHMARK WOZ-KOSTEN 2007 - Inleiding In 1999 is de Waarderingskamer begonnen met het organiseren van een benchmark over de kosten voor de uitvoering van de Wet WOZ. Eind 2003 heeft dit geleid tot een

Nadere informatie

Werkbelevingsonderzoek 2013

Werkbelevingsonderzoek 2013 Werkbelevingsonderzoek 2013 voorbeeldrapport Den Haag, 17 september 2014 Ipso Facto beleidsonderzoek Raamweg 21, Postbus 82042, 2508EA Den Haag. Telefoon 070-3260456. Reg.K.v.K. Den Haag: 546.221.31. BTW-nummer:

Nadere informatie

De arbeidsmarkt voor leraren po Regio Zuid- en Oost-Gelderland

De arbeidsmarkt voor leraren po Regio Zuid- en Oost-Gelderland De arbeidsmarkt voor leraren po 2015-2020 Regio Zuid- en Oost-Gelderland datum 16 maart 2015 auteurs dr. Hendri Adriaens dr.ir. Peter Fontein drs. Marcia den Uijl CentERdata, Tilburg, 2015 Alle rechten

Nadere informatie

Begroting Bedrijfsresultaat

Begroting Bedrijfsresultaat Tabel: samenvattend overzicht begroting 2017 2021 Meer Jaren 2018-2021 (in 1.000) 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Totale baten (excl netto omzet) 70.258 75.967 77.100 78.776 79.591 80.669 Totale directe

Nadere informatie

Moerdük. ge meente. o 80% ervaart de geboden ondersteuning als nuttig RAADSINFORMAT EBRIEF

Moerdük. ge meente. o 80% ervaart de geboden ondersteuning als nuttig RAADSINFORMAT EBRIEF ge meente Moerdük RAADSINFORMAT EBRIEF Van Col van en wethouders Aan de leden van de qemeenteraad Onderuverp Nummer griffie Zaaknummer Documentnummer 7 g ð69 v2q 3q3 Cliëntervaringsonderzoek Wet maatschappelijke

Nadere informatie

JEUGDOMNIBUSENQUÊTE deelrapport BEOORDELING UITGAANSGELEGENHEDEN

JEUGDOMNIBUSENQUÊTE deelrapport BEOORDELING UITGAANSGELEGENHEDEN JEUGDOMNIBUSENQUÊTE 2012 deelrapport BEOORDELING UITGAANSGELEGENHEDEN Zoetermeer, 23 juli 2012 Gemeente Zoetermeer Directie Bedrijfsvoering Afdeling Facilitair Bedrijf Onderzoek & Statistiek Aad Kalisvaart

Nadere informatie

b. Materiaal Loonkosten Opslag indirecte kosten: 125%

b. Materiaal Loonkosten Opslag indirecte kosten: 125% Opgave 8.1 a. Indirecte kosten afhankelijk van de materiaalkosten: 500.000 100% = 125% 400.000 Opslag indirecte kosten: 125% 4.000 5.000 + 15.100 Opgave 8.2 a. Indirecte kosten afhankelijk van de directe

Nadere informatie

Bouwmaterialenvervoer

Bouwmaterialenvervoer 3 e kwartaal 2016 Zoetermeer, 7 december 2016 INHOUDSOPGAVE Hoger dan verwacht Een groot aantal bouwmaterialenvervoerders moet het in het afgelopen derde kwartaal onverwacht druk hebben gehad. Het niveau

Nadere informatie

KuMiMiinikiripHiitdbittiss

KuMiMiinikiripHiitdbittiss MmHilj^iifTnup KuMiMiinikiripHiitdbittiss ErnininiffiTiiltaiinMlI^ff' yalbpini g ini > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Stichting Portaal Raad van Bestuur Dhr. Bert Keijts en dhr. Dirk Jan van

Nadere informatie

40% Figuur 1 Stelt uw onderneming flexmigranten ter beschikking in Nederland? (N=118)

40% Figuur 1 Stelt uw onderneming flexmigranten ter beschikking in Nederland? (N=118) Factsheet 23 juli 2013 - FK Ledenonderzoek Flexmigranten 2013 Vrijwel elk jaar bevraagt de ABU zijn leden over de groep flexmigranten. Daaruit komt zeer bruikbare informatie over deze specifieke groep

Nadere informatie

De basisverlegging van het prijsindexcijfer van de bouwkosten van nieuwe woningen (pinw)

De basisverlegging van het prijsindexcijfer van de bouwkosten van nieuwe woningen (pinw) Publicatiedatum CBS-website Centraal Bureau voor de Statistiek 30 juni 2005 De basisverlegging van het prijsindexcijfer van de bouwkosten van nieuwe woningen (pinw) Mevr. drs. S.C. Elfering Centraal Bureau

Nadere informatie

Vragen en antwoorden over het besluit verlaagd btw-tarief op arbeidskosten bij renovatie en herstel van woningen (2)

Vragen en antwoorden over het besluit verlaagd btw-tarief op arbeidskosten bij renovatie en herstel van woningen (2) Vragen en antwoorden over het besluit verlaagd btw-tarief op arbeidskosten bij renovatie en herstel van woningen (2) 1. Een onderaannemer rondt zijn prestatie af voor 1 oktober, maar die prestatie maakt

Nadere informatie

Quick Scan buurten Hoogezand-Sappemeer April 2013. Subtitel

Quick Scan buurten Hoogezand-Sappemeer April 2013. Subtitel Quick Scan buurten Hoogezand-Sappemeer April 2013 Subtitel Colofon Titel: Quick Scan Buurten in Hoogezand-Sappemeer Datum: 9 april 2013 Opdrachtgever: Woningcorporatie Lefier Auteur: drs Fransje Grisnich

Nadere informatie

Wat motiveert u in uw werk?

Wat motiveert u in uw werk? Wat motiveert u in uw werk? Begin dit jaar heeft u kunnen deelnemen aan een online onderzoek naar de motivatie en werktevredenheid van actuarieel geschoolden. In dit artikel worden de resultaten aan u

Nadere informatie

Regionale verscheidenheid in bevolkingsconcentraties

Regionale verscheidenheid in bevolkingsconcentraties Deel 1: Gemiddelde leeftijd en leeftijdsopbouw Mathieu Vliegen en Niek van Leeuwen De se bevolkingskernen vertonen niet alleen een ongelijkmatig ruimtelijk spreidingspatroon, maar ook regionale verschillen

Nadere informatie

De arbeidsmarkt voor leraren po Regio Zeeland

De arbeidsmarkt voor leraren po Regio Zeeland De arbeidsmarkt voor leraren po 2015-2020 Regio datum 16 maart 2015 auteurs dr. Hendri Adriaens dr.ir. Peter Fontein drs. Marcia den Uijl CentERdata, Tilburg, 2015 Alle rechten voorbehouden. Niets uit

Nadere informatie

Huurinkomsten van corporaties, De gevolgen van het regeerakkoord

Huurinkomsten van corporaties, De gevolgen van het regeerakkoord Huurinkomsten van corporaties, 2012 2021. De gevolgen van het regeerakkoord Johan Conijn & Wolter Achterveld Inleiding Op verzoek van Aedes heeft Ortec Finance de financiële gevolgen van het regeerakkoord

Nadere informatie

Conjunctuurbericht, 3 e kwartaal 2018

Conjunctuurbericht, 3 e kwartaal 2018 Beroepsgoederenvervoer over de Weg Deelmarktrapportage Sierteeltvervoer 15 e jaargang nr. 3 Zoetermeer, 20 november 2018 INHOUDSOPGAVE Conjunctuurbericht, 3 e kwartaal 2018 Niveau bedrijvigheid daalt Ook

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek NIEUWBOUWWONINGEN; OUTPUTPRIJSINDEX BOUWKOSTEN, 2010 = 100

Centraal Bureau voor de Statistiek NIEUWBOUWWONINGEN; OUTPUTPRIJSINDEX BOUWKOSTEN, 2010 = 100 Centraal Bureau voor de Statistiek Divisie Macro-economische statistieken en publicaties Sector Indexcijfers prijzen en conjunctuur NIEUWBOUWWONINGEN; OUTPUTPRIJSINDEX BOUWKOSTEN, 2010 = 100 Datum: 15

Nadere informatie

Kenmerk ontheffing in de Bijstands Uitkeringen Statistiek 2009 Versie 2

Kenmerk ontheffing in de Bijstands Uitkeringen Statistiek 2009 Versie 2 Centraal Bureau voor de Statistiek Divisie sociale en regionale statistieken (SRS) Sector statistische analyse voorburg (SAV) Postbus 24500 2490 HA Den Haag Kenmerk ontheffing in de Bijstands Uitkeringen

Nadere informatie

Houtbouw. in België vervolg op de enquêtes en uitgevoerd door Hout Info Bois 12% 2 % 5 % Hout Info Bois

Houtbouw. in België vervolg op de enquêtes en uitgevoerd door Hout Info Bois 12% 2 % 5 % Hout Info Bois Houtbouw in België 2015-2016 2 % 12% 5 % Hout Info Bois vervolg op de enquêtes 2011-2012 en 2013-2014 uitgevoerd door Hout Info Bois Sinds 2013 werkt Hout Info Bois samen met het Office Économique Wallon

Nadere informatie

Duurzaamheid van werk binnen de banenafspraak

Duurzaamheid van werk binnen de banenafspraak Duurzaamheid van werk binnen de banenafspraak 2017-2018 Analyse op basis van het doelgroepregister en de polisadministratie 1 Inhoud Inleiding...3 Aanleiding...3 Aanpak, perioden en meetmomenten...3 Samenvatting...4

Nadere informatie

Kenmerk ontheffing in de Bijstands Uitkeringen Statistiek

Kenmerk ontheffing in de Bijstands Uitkeringen Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Divisie sociale en regionale statistieken (SRS) Sector statistische analyse voorburg (SAV) Postbus 24500 2490 HA Den Haag Kenmerk ontheffing in de Bijstands Uitkeringen

Nadere informatie

Sociale media in Nederland Door: Newcom Research & Consultancy

Sociale media in Nederland Door: Newcom Research & Consultancy Sociale media in Nederland Door: Newcom Research & Consultancy Sociale media hebben in onze samenleving een belangrijke rol verworven. Het gebruik van sociale media is groot en dynamisch. Voor de vierde

Nadere informatie

ONTWERPER IN UITVOERING Kansen voor middelgrote architectenbureaus in de rol van bouwend architect

ONTWERPER IN UITVOERING Kansen voor middelgrote architectenbureaus in de rol van bouwend architect Kansen voor middelgrote architectenbureaus in de rol van bouwend architect Uitkomsten enquête het profiel van de 'bouwende architect' binnen middelgrote architectenbureaus in Nederland Uitgevoerd door:

Nadere informatie

Duurzaam in de buurt. Over groene stroom en investeren. Enquête leefbaarheid en veiligheid 2008. Bureau Onderzoek Gemeente Groningen

Duurzaam in de buurt. Over groene stroom en investeren. Enquête leefbaarheid en veiligheid 2008. Bureau Onderzoek Gemeente Groningen Duurzaam in de buurt Over groene stroom en investeren Enquête leefbaarheid en veiligheid 2008 Bureau Onderzoek Gemeente Groningen Bureau Onderzoek is ondergebracht bij de dienst Sozawe van de Gemeente

Nadere informatie

Betty Boerman en Inge Huiskers, Regio Gooi en Vechtstreek. Sjoerd Zeelenberg en Elien Smeulders, RIGO Research en Advies

Betty Boerman en Inge Huiskers, Regio Gooi en Vechtstreek. Sjoerd Zeelenberg en Elien Smeulders, RIGO Research en Advies M e m o Aan: Van: Onderwerp: Project: Betty Boerman en Inge Huiskers, Regio Gooi en Vechtstreek Sjoerd Zeelenberg en Elien Smeulders, RIGO Research en Advies Nadere profilering doelgroepen P27770 Datum:

Nadere informatie

SBO de Vlinderboom Bemmel. Oudertevredenheidspeiling Speciaal Basisonderwijs 2011. Haarlem, maart 2011

SBO de Vlinderboom Bemmel. Oudertevredenheidspeiling Speciaal Basisonderwijs 2011. Haarlem, maart 2011 SBO de Vlinderboom Bemmel Oudertevredenheidspeiling Speciaal Basisonderwijs 2011 Haarlem, maart 2011 Scholen met Succes Postbus 3386 2001 DJ Haarlem www.scholenmetsucces.nl info@scholenmetsucces.nl 023

Nadere informatie

Factsheet. Compensatieregeling Voogdij en 18+

Factsheet. Compensatieregeling Voogdij en 18+ Factsheet Compensatieregeling Voogdij en 18+ Inleiding Het grootste deel van de financiële middelen voor de Jeugdhulp (ongeveer 3 miljard) wordt sinds 2016 op basis van een objectief verdeelmodel verdeeld.

Nadere informatie

De stand van Mediation in Nederland

De stand van Mediation in Nederland De stand van Mediation in Nederland drs. R.J.M. Vogels Zoetermeer, 17 november 2011 In opdracht van het Nederlands Mediation Instituut (NMI). De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Stratus.

Nadere informatie

M200705. Werkgelegenheid bij startende bedrijven. drs. A. Bruins

M200705. Werkgelegenheid bij startende bedrijven. drs. A. Bruins M200705 Werkgelegenheid bij startende bedrijven drs. A. Bruins Zoetermeer, mei 2007 2 Werkgelegenheid bij startende bedrijven Van startende bedrijven wordt verwacht dat zij bijdragen aan nieuwe werkgelegenheid.

Nadere informatie

Bijlage 2: Impactanalyse gemeente Leiderdorp voor SSC Leidse Regio. Context

Bijlage 2: Impactanalyse gemeente Leiderdorp voor SSC Leidse Regio. Context Bijlage 2: Impactanalyse gemeente Leiderdorp voor Leidse Regio Context Het Bedrijfsplan Leidse Regio (hierna ) bevat berekeningen van de benodigde middelen voor het. Deze worden uitgewerkt in een begroting

Nadere informatie

Duurzaamheid van werk binnen de banenafspraak

Duurzaamheid van werk binnen de banenafspraak Duurzaamheid van werk binnen de banenafspraak - 2017 Analyse op basis van het doelgroepregister en de polisadministratie 1 Inhoud Inleiding... 3 1: Werkzaam zijn en blijven... 4 1a: Werkzaam zijn en blijven

Nadere informatie

BESLUIT. 3. De Raad heeft wegens de hiervoor in randnummer 1 genoemde overtreding aan Bouwbedrijf P. Moll B.V. een boete opgelegd.

BESLUIT. 3. De Raad heeft wegens de hiervoor in randnummer 1 genoemde overtreding aan Bouwbedrijf P. Moll B.V. een boete opgelegd. Nederlandse Mededingingsautoriteit BESLUIT Nummer 3938_650/35 Betreft zaak: B&U-sector / Beheermaatschappij P. Moll Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit op de bezwaren

Nadere informatie

Factsheet. Compensatieregeling Voogdij en 18+

Factsheet. Compensatieregeling Voogdij en 18+ Factsheet Compensatieregeling Voogdij en 18+ Inleiding Het grootste deel van de financiële middelen voor de Jeugdhulp (ongeveer 3 miljard) wordt sinds 2016 op basis van een objectief verdeelmodel verdeeld.

Nadere informatie

BENCHMARK WOZ-KOSTEN 2010-2011

BENCHMARK WOZ-KOSTEN 2010-2011 BENCHMARK WOZ-KOSTEN 2010-2011 WAARDERINGSKAMER Inleiding Dit rapport laat diverse gegevens over de uitvoering van de Wet WOZ op landelijk niveau zien. Hierbij zijn de gegevens over 2011 vergeleken met

Nadere informatie

Rapportage Ervaringsonderzoek WOT's

Rapportage Ervaringsonderzoek WOT's Rapportage Ervaringsonderzoek WOT's Versie 5.0.0 Drs. J.J. Laninga December 2015 www.triqs.nl Voorwoord Met genoegen bieden wij u hierbij de rapportage aan over het uitgevoerde ervaringsonderzoek naar

Nadere informatie

Berekeningsmethodiek NHC in de Care

Berekeningsmethodiek NHC in de Care TNO-rapport - TNO-060-UTC-2011-00078 Berekeningsmethodiek NHC in de Care Datum 4 mei 2011 Auteur(s) Norman Egter van Wissekerke Oscar Verhoeff Henk Sijsling Aantal pagina's 8 Opdrachtgever Projectnaam

Nadere informatie

Cijfers. Tatoeages. Een analyse van OBiN-gegevens

Cijfers. Tatoeages. Een analyse van OBiN-gegevens Cijfers Tatoeages Een analyse van OBiN-gegevens Tatoeages Een analyse van OBiN-gegevens Christine Stam Uitgegeven door VeiligheidNL Postbus 75169 1070 AD Amsterdam www.veiligheid.nl Aanvraag 2015.130 Cijfers

Nadere informatie

ALGEMENE VOORWAARDEN

ALGEMENE VOORWAARDEN Artikel 1 Definities 1.1. In deze algemene voorwaarden worden de hiernavolgende termen in de navolgende betekenis gebruikt, tenzij uitdrukkelijk anders is aangegeven. 1.2. DIGI HR: DIGI HR. 1.3. Opdrachtgever:

Nadere informatie