naam groep school

Transcriptie

1 naam groep school

2 2

3 Voorwoord it is de tweede versie van de lesmethode van het Leerorkest in msterdam. Tijdens een studiedag zijn de ijkpunten en de opbouw van de vorige versie uitgebreid besproken en dit is verwerkt in de huidige versie. e methodeboekjes zijn nadrukkelijk bedoeld ter ondersteuning van de Leerorkestdocent. Naast de gezamenlijk in te studeren stukken uit de orkestboekjes bleek er behoefte aan een gezamenlijke methode, omdat de werkwijze van het Leerorkest niet aansluit bij de bestaande methodes. eze methode is speciaal afgestemd op het instrumentaal groepsonderwijs van de basisschool. Natuurlijk staat het de docent vrij om naast de methode ook eigen oefeningen of liedjes te gebruiken maar de voorliggende methode is niet voor niets geschreven. n natuurlijk houden we ons aanbevolen voor tips en suggesties, graag naar expertisecentrum@leerorkest.nl 3

4 4

5 Les 1 Toonhoogte Noten lezen Muzieknoten worden geschreven op een notenbalk. e notenbalk zijn vijf lijnen onder elkaar. Hoge noten staan hoog op de notenbalk en lage noten staan laag op de notenbalk. Je leest ze net zoals je een tekst leest, van links naar rechts. Noten kunnen op de lijntjes staan, maar ook tussen de lijntjes, erboven of eronder. 5

6 Zo passen er elf noten in een notenbalk. Soms klinkt een noot nog hoger of lager en moet daardoor boven of onder de notenbalk geschreven worden. Hiervoor gebruiken we hulplijntjes, zodat je nog steeds kunt zien welke noot het is. 6

7 Sleutels Hoe hoog of hoe laag een noot op de notenbalk staat, geeft aan hoe hoog of hoe laag de noot klinkt. Maar je kunt pas weten hoe de noot heet, als er een sleutel voor de notenbalk staat. Met deze sleutel kun je het geheimschrift van het notenlezen ontcijferen Nu moet je natuurlijk niet denken aan sleutels waarmee we de deur openmaken. e sleutel in muziek is getekend en staat vooraan de notenbalk. Voor jouw instrument staat er altijd een f-sleutel aan het begin van de notenbalk: Probeer om zelf de sleutel te tekenen. Trek hem eerst over en probeer daarna of je hem helemaal zelf kan tekenen. oe dit een paar keer. 7

8 Het lezen van noten lijkt misschien moeilijk, maar kun je snel onder de knie krijgen e noten in de muziek hebben dezelfde namen als de eerste zeven letters van het alfabet: a, b, c, d, e, f en g. ls de f-sleutel vooraan de notenbalk staat, weet je dat de noot die op het vierde lijntje staat, altijd de f is. Zoals je al eerder hebt gelezen, kunnen noten op de lijntjes staan, of ertussen. ls je alle noten achter elkaar op en tussen de lijntjes zet, krijg je een soort trappetje wat omhoog loopt e notennamen a, b, c, d, e, f en g lopen dus ook als een trappetje omhoog. Na de g komt niet de h, zoals in het alfabet, maar beginnen we gewoon weer opnieuw met de a. 8

9 Toonduur Lang en kort Muziek zou helemaal niet zo mooi en leuk zijn als alle tonen die je hoort even snel of langzaam zouden gaan. Het zou maar een saai stuk worden. aarom is er een manier bedacht om aan te geven welke noten lang en welke noten kort duren. en noot met een stuk die niet is ingekleurd, noemen we een halve noot. eze duurt 2 tellen. Halve noot en noot met een stok die wel is ingekleurd, noemen we een kwartnoot. eze duurt 1 tel. Kwartnoot Muziek bestaat niet alleen uit noten, soms speel je eventjes niet. an heb je rust. Net zoals bij de noten hebben we ook een halve rust, deze duurt ook 2 tellen. e halve rust herken je doordat hij bovenop de middelste lijn van de notenbalk zit geplakt. Ook bestaat er een kwartrust, deze duurt 1 tel. Ó Halve rust Œ Kwartrust 9

10 Ritme-rekenen Maak de volgende sommen + = Œ + Œ = - = Ó - Œ = + = Ó + Ó = 10

11 Les 1 e onderdelen van de contrabas Kijk naar het plaatje van de contrabas. Ken je alle namen van de onderdelen? Schrijf de namen op de goede plaats in het plaatje. Strijkstok Hals van de contrabas Kop van de contrabas Schouders van de contrabas Buik van de contrabas ndpin Snaren Slof van de strijkstok Tip van de strijkstok Stemmechaniek F-aten Kam Topkam Staartstuk Toets van de contrabas 11

12 Snaren 1. Hoeveel snaren heeft een contrabas? 2. Àelke namen hebben de snaren? 3. Àat is jouw ezelsbruggetje om de namen te onthouden? 4. Schrijf de namen van de snaren bij de noten Hoe hou je je contrabas vast? 1. Neem de hals van de contrabas in je linkerhand 2. Controleer of de bas op goede hoogte staat. e topkam van de bas zou even hoog moeten zijn als je ogen. Is je bas iets te hoog? Leg hem rustig op zijn zij op de grond en draai de endpin naar binnen. 3. Laat de hoek van de rechterschouder van de contrabas tegen je middel/buik rusten. 4. Je mag met de binnenkant van je linkerbeen een beetje steun bieden aan de achterkant van de bas, als je hem niet helemaal in balans kunt houden. 5. Houd je rug recht, en je schouders horizontaal (recht). Voelt het goed? an ben je klaar om je strijkstok vast te gaan houden 12

13 e haren van de strijkstok spannen raai aan het draaiknopje aan het begin van de stok totdat de haren op spanning komen. Voel met de bovenkant van je vinger in het midden van de stok of de haren goed gespannen zijn. e haren moeten wel strakgetrokken zijn, maar de spanning mag niet te hoog zijn ls je de haren nog nét tegen het hout kan drukken, is de stok op spanning. Raak de haren nooit aan met je vingertoppen; de talg die uit je vingertoppen komt is slecht voor de haren 1. Steek je rechterarm iets uit, ter hoogte van je buik. Ontspan je vingers, en laat je rechterhand voelen als een spinnetje die over een tafel loopt. Voelt je hand ontspannen? 2. Leg met je linkerhand van onderaf de strijkstok tussen je vingers. Pas op dat je de haren niet aanraakt 3. Je vingers zijn mooi rond. 4. Je pink staat krom op de stok. 5. e andere vingers liggen gebogen over de stok. 6. Je wijsvinger ligt iets verder. 7. Je duim staat gebogen tegen het hout e bas bewaren ls je je contrabas neerlegt, leg je hem altijd op zijn zij op de grond Je legt de bas nooit op zijn rug, en ook niet op de snaren. e stok leg je vervolgens over de kam en het staartstuk, of op de tafel die de meester/juf daarvoor heeft aangewezen. 13

14 e bas opruimen e juf of meester laat zien waar de hoezen van de bassen liggen. Je legt je bas rustig op zijn zij op de grond, en pakt een hoes. Zie je een lange strook over één van de grote vlakken van de hoes genaaid? an is dit de voorkant van de hoes. an de achterkant zitten vaak schouderstraps. Je pakt je bas weer vast met je linkerhand op de hals, en in je rechterhand de hoes. erst stop je de hoes over de kop van de hals, zodat de hoes over de bas heen hangt. aarna kan je hem eenvoudig dichtritsen. Het laatste stukje van de rits doe je pas dicht als je de bas weer op zijn zij hebt gelegd. Hierna stop je hem in een van de grote koffers die de juf of meester heeft aangewezen. e stok geef je aan de juf of meester. 14

15 ? 4 2?.? 4 2?.? 4 2?.? 4 2.? 4 2?. Les 1 Spelletjes op de losse snaren,, en lle spelletjes (oefeningen) worden enkele keren herhaald. Spelletje 1 e snaren strijken = arco spelen Spelletje 2 e snaren strijken Spelletje 3 e snaren strijken Spelletje 4 e snaren plukken = pizzicato spelen (afkorting is pizz.) Spelletje 5 e halve noten strijken en de kwartnoten plukken pizz. 15

16 Les 2 Maten ls je een boek leest, staat er achter elke zin een punt. Zo blijft de tekst overzichtelijk en weet je precies waar de zin stopt. Ook in de muziek moeten de noten overzichtelijk neergezet worden. Hiervoor gebruiken we hokjes, die we ook wel maten noemen. en maat herken je doordat hij begint en eindigt met een maatstreep. Helemaal aan het eind van het muziekstuk staat een speciale maatstreep: de slotstreep. Hierdoor weet je dat het stuk is afgelopen. Maatsoorten In elke maat zitten altijd precies evenveel tellen. Hoeveel tellen dat zijn, staat vooraan de notenbalk geschreven. it noem je de maatsoort en dit zijn altijd twee getalletjes die boven elkaar staan geschreven. Het onderste getal geeft aan dat we denken in kwartnoten, dus de noten die één tel duren. Het bovenste getal geeft aan hoeveel van deze noten er in één maat passen. In dit geval zijn dat er twee. Teken zelf noten en rusten in deze notenbalk en zorg dat er in elke maat precies twee tellen staan. 16

17 Oefening: maatstrepen trekken In dit muziekstuk staan nog geen maatstrepen. Zet deze er zelf in op de goede plaats. Vergeet niet aan het einde een slotstreep te zetten Samenvatting: de componist en componist is iemand die muziekstukken schrijft. Nu ben jij zelf de componist en ga je je eerste eigen stuk schrijven ls je sommige dingen niet goed meer weet kun je natuurlijk even terugbladeren " eef het stuk een naam " Schrijf je eigen naam erboven " Teken aan het begin van het stuk de tweekwartsmaatsoort " Teken de sleutel die bij jouw instrument hoort. " ebruik de noten die je al op jouw eigen instrument hebt geleerd " ebruik kwartnoten en halve noten, en kwartrusten en halve rusten " Let op dat er in elke maat twee tellen staan 17

18 18 naam van het stuk:... Componist:...

19 Les 2 Spelletjes op de open snaren,, en lle oefeningen herhalen Spelletje 1. Van beneden naar boven en weer terug e klas verdelen in twee groepjes. Ieder groepje speelt 2 maten telt bij iedere maat 1, 2 (tweekwartsmaat, luistert naar elkaar en zet optijd in. e noten speel je arco (strijken). Herhaling pizzicato (plukken). Je leert ook 2 tekens: afstreek en opstreek groepje 1 groepje 2 groepje 1 groepje 2? 4 2?. Spelletje 2. Met 1 tel rust en arco Niet in twee groepjes, maar de hele klas speelt de noten en noemt de namen. Luister goed naar elkaar, denk aan de tel rust en houd het tempo vast.? 4 2 Œ " Œ Œ " Œ Œ " Œ? Œ " Œ Œ " Œ Œ " " Œ Œ. Spelletje 3. fwisselend arco en pizzicato (afkorting pizz.) spelen Ook deze noten speelt de hele klas in een rustig tempo. Àeer goed luisteren en het tempo vasthouden. Probeer na een paar keer uit je hoofd te spelen. Àie wil het spelletje ook een keer alleen doen?? 4 2 Œ Œ " Œ " Œ Œ?. Œ Œ Spelletje 4. Pizzicato spelen met kwartnoten? 4 2 sempre pizz. (steeds pizz.)... Œ... Œ Œ Œ? Œ Œ. Œ 19

20 Les 3 Toonduur deel 2 Je kent de halve noten, kwartnoten, halve rusten en kwartrusten al. eze duren twee tellen (halve rusten en halve noten) en één tel (kwartrust en kwartnoot). Maar er zijn ook noten die maar liefst vier tellen duren it noemen we de hele noten. Natuurlijk is er dan ook een hele rust. e hele noot en de hele rust zien er zo uit: Zoals je ziet lijken de halve en de hele rust erg veel op elkaar Je zou kunnen zeggen dat de hele rust lekker lui onder het lijntje van de notenbalk hangt. e halve rust ligt er bovenop. e hele noot lijkt op de halve noot, maar heeft geen stok. 20

21 an zijn er ook nog de achtste noot en de achtste rust. eze duren allebei een halve tel. r passen dus twee achtste noten in een kwartnoot. en achtste noot en een achtste rust zien er zo uit: Bij achtste noten speel je twee noten per tel. én van de noten komt dus steeds tussen twee tellen in. Je kunt hardop meetellen door één-e, twee-je, drie-je, vier-e te denken. Zo kom je precies uit Àanneer twee achtste noten meteen na elkaar worden gespeeld ziet het er mooier uit om de vlaggetjes aan elkaar te verbinden. an zien twee achtste noten er zo uit: Tellen in vierkwartsmaat Tot nu toe stonden alle oefeningen in tweekwartsmaat, maar er zijn ook veel liedjes die in een vierkwartsmaat staan. an zitten er dus 4 tellen in elke maat. at ziet er zo uit: eze maatsoort komt vaak voor en daarom bestaat er ook een ander teken voor: 21

22 22 Ritme-rekenen Maak de volgende sommen en zet onder elke noot hoe lang hij duurt.

23 Les 3 Vierkwartsmaat, achtste noot en achtste rust e juf/meester klapt het ritme een paar keer voor. e klas doet dat na. Ook leerlingen apart een beurt geven. aarna gaan jullie spelen. enk aan je strijkstok als een skate bord waarmee je grote sprongen maakt. us rustig strijken en het tempo vasthouden. r worden vier tellen vooraf gegeven, daarna spelen Herhalen, ook enkele leerlingen alleen. Àie durft? 1. Skate dance? 4 4 Œ Œ Œ Œ Œ Œ? Œ Œ Œ Œ. Œ 2. Langzaam en snel lopen lleen pizzicato spelen. e juf/meester klapt het ritme voor, de kinderen doen dat na en tellen iedere maat 4 tellen. Het tempo wordt aangegeven, daarna speelt de klas de noten en blijft tellen. pizz. sempre? 4 Œ een, twee drie, vier, een, twee drie, vier, een twee drie-je, vie-re, e-ne, twee-je, drie, vier,?. een, twee, drie, vier, e-ne, twee- je, drie-je, vie-re, e-ne, twee- je, drie, vier, een, twee, drievier. 3a. Snaren overslaan Àelke zijn dat? Speel beide oefeningen langzaam. Je hebt 2 tellen om de andere snaar te vinden. r wordt 4 tellen vooraf gegeven.terwijl je speelt zachtjes steeds tot 4 tellen. sempre arco? 4 " " Ó " Ó Ó " Ó Ó " Ó. 3b. Snaren overslaan Àelke zijn dat?? 4 " Ó " " Ó Ó " Ó Ó " Ó. 4. Iets over het gebruik van de strijkstok Stap 1. Controleer of je de stok op de goeie manier vasthoudt. Stap 2. Zet de stok op de snaar voordat je gaat spelen. Stap 3. Tijdens de rusten je stok niet bewegen of optillen. Stap 4. Probeer je stok precies te houden zoals je speelt. 23

24 ? 4 4 " " Œ Ó Œ Ó Œ Ó Œ Ó Œ Ó? Œ Ó. Œ Ó Œ Ó Œ Ó Œ Ó 24

25 Les 4 Verbindingsboog Soms zie je twee noten met een boogje ertussen. it noemen we de verbindingsboog. eze boog verbindt de twee noten aan elkaar. e tweede noot hoef je dan niet te spelen, maar je denkt hem wel in je hoofd Je ziet bijvoorbeeld dit staan: Je hoeft alleen maar de eerste noot te spelen en denkt de verbinding erachteraan. eze noot duurt dan dus twee tellen. Punten achter de noot Soms staat er een puntje achter de noot. Zo n punt verlengt de waarde van de noot met de helft. Àe gaan dat oefenen met de kwartnoot. ie duurt normaal één tel. Maar als er een puntje achter staat, komt de helft van de notenwaarde erbij. e helft van één tel is een halve tel. e kwartnoot met een punt duurt dus in totaal anderhalve tel. Omdat het logisch is om dit aan te vullen tot twee tellen staat er vaak na een kwartnoot met punt nog een achtste noot. Zo heb je 1½ tel + ½ tel = 2 tellen. 25

26 26 Probeer zelf eens maatstrepen te trekken in de volgende oefening:

27 Les 4 Kwartnoot met punt. e punt verlengt de waarde van de noot met de helft. e kwart met punt duurt dus 1½ tel. Herhalingen uit les 1 t/m 3 1. gáptische páramide: losse snaren strijken e juf/meester doet de oefening voor en laat zien hoe je de noten van 4 tellen op een streek kan spelen. us de ruimte op je strijkstok zuinig gebruiken. aarna gaat de klas de oefening doen. Iedere maat duurt 4 tellen.? 4 4 w zachtjes tellen: 1,2,3,4, 1,2,3,4, enz. w " w w " w " w w? w w w w. w w w w w " 2. Muzikale legosteentjes? 4 4 " " Œ " " Œ Œ Œ? Œ Œ Œ. Œ 3. aar is de kwart met punt e juf/meester klapt eerst het ritme voor, de klas doet het na en telt het ritme hardop. Ook een beurt geven aan enkele leerlingen alleen. aarna arco instuderen. Zit het ritme er goed in, dan ook pizz.? 4. " " Œ j J. Œ. tellen: een, twee - je, drie, vier, een, twee-je, drie,vier, enz. J Œ. j?. Œ j J. Œ. Œ j J. Œ. tellen: een, twee-je, drie, vier, een, twee-je, drie, vier, enz.. Œ 4a. Op de -snaar kwart met punt Oefenen zie 4a.? 4 4. " j Œ. j Œ. j Œ. j Œ? j Œ j Œ j Œ j Œ

28 4b. Op de -snaar kwart met punt Oefenen zie 4a? 4. J " Œ. J Œ. J Œ. J Œ?. J Œ. J Œ. J Œ. J Œ. 28

29 Les 5 Ánamiek Ánamiek is een mooi woord voor hard en zacht. Vaak staat er bij de muziek geschreven hoe hard je moet spelen. e twee belangrijkste dánamische tekens zijn forte (hard) en piano (zacht) f Soms willen we iets extra zacht of extra hard laten klinken. an zetten we er, heel gemakkelijk, gewoon een p van piano of een f van forte extra bij xtra hard heet dan fortissimo en extra zacht heet pianissimo. p ff pp Ook kun je nog een serie noten hebben (of soms zelfs maar één noot) die zacht beginnen en langzaamaan harder moeten worden, of juist hard beginnen en zachter moeten worden. Ook hier bestaan speciale tekens voor, weergegeven in haakjes. eze heten crescendo (van zacht naar hard) en decrescendo (van hard naar zacht). 29

30 Samenvatting: de componist Je mag nu weer een eigen stuk schrijven met de nieuwe dingen die je hebt geleerd. ls je sommige dingen niet goed meer weet kun je natuurlijk even terugbladeren eef het stuk een naam Schrijf je eigen naam erboven Teken aan het begin van het stuk de maatsoort (tweekwarts of vierkwarts) Teken de sleutel die bij jouw instrument hoort ebruik de noten die je al op jouw eigen instrument hebt geleerd Je mag kwartnoten, halve noten, hele noten en achtste noten gebruiken Je mag kwartrusten, halve rusten, hele rusten en achtste rusten gebruiken Je mag kwartnoten met een punt gebruiken Let op dat er in elke maat precies genoeg tellen staan ebruik een paar dánamische tekens, zoals forte, piano, crescendo of decrescendo 30

31 naam van het stuk:... Componist:... 31

32 Les 5 Behalve de losse -snaar kun je op de -snaar ook een hoge laten horen, door met het topje van je middelvinger de in te drukken en de snaar te strijken (arco) of te plukken (pizz.) Op de notenbalk staat de hoge tussen de 3de en 4de lijn. Boven de hoge staat een 2, die de tweede noot op de -snaar aangeeft. 1. Lange tonen op de -snaar met de middelvinger. erst arco en daarna pizz. e oefening herhalen. Iedere toon met afstreek spelen. 2? 4 w # w # w 2 # w # w 2 2? # w # w # w # w #. 2. Ámnastiek op de -snaar met je wijsvinger, afstreek en opstreek Luisteren en kijken hoe de juf/meester de hoge speelt op de -snaar.? 4 4 " Ó " Ó " Ó " Ó " Ó " Ó Ó Ó tellen: , , , enz.? Ó Ó Ó Ó Ó Ó Ó. 3a. Meer gámnastiek op de -snaar Zet op de 2de tel je middelvinger op de plaats van de en op de 4de tel los. ie beweging eerst oefenen zonder te spelen. ls je ziet en voelt waar de moet klinken, probeer dan langzaam de en de te spelen. Na een tijdje speel je ze op je gevoel, dus zonder te kijken maar wel goed te luisteren.? 4 Œ " Œ Œ " Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ. tellen: , enz 3b. e gámnastiekspelletjes van 3b t/m 3d op dezelfde manier uitvoeren als 3a.? 4 Œ " " Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ Œ. tellen: je je 4 enz. 32

33 3c. Let op: je begint met 2? 4 " Œ " " Œ " " Œ " " Œ " " Œ " " Œ Œ. tellen: enz 3d.? 4 " Œ " " Œ " " Œ " " Œ " " Œ Œ tellen: 1 2-je 3 4, 1 2-je 3 4, 1 2-je 3 4, 1 2-je 3 4, 1 2-je

34 Les 6 Kruisen Naast alle noten op, tussen, onder en boven de lijntjes, bestaan er nog andere noten. Misschien heb je wel eens een piano bekeken. e witte toetsen zijn de noten die wij tot nu toe hebben geleerd. Maar een piano heeft ook zwarte toetsen at zijn de noten waar een kruis of een mol voor staat. ls er een kruis voor een noot staat, wordt die noot een klein beetje hoger (een halve toon). Ook verandert de naam van de toon, je zet het woordje is achter de naam van de noot. Zo wordt een F bijvoorbeeld een Fis. Op je instrument speel je de noot met een kruis met een andere greep of positie dan de noot zonder kruis. Bij de harp zet je het haakje van de F-snaar omhoog als je de Fis wilt horen en kruis voor de noot blijft één maat geldig, daarna mag je hem weer vergeten. Vaak staan er één of meerdere kruisen vooraan het muziekstuk, naast de sleutel. an gelden ze voor het hele muziekstuk Mollen ls het kruis aangeeft dat de noot een klein beetje hoger wordt, heb je ook iets nodig wat aangeeft dat de noot een klein beetje lager wordt. at is de mol. eze ziet eruit als een klein b tje voor de noot. Op je instrument speel je de noot met een mol met een andere greep of positie dan de noot zonder mol. Ook hier verandert de naam van de noot. Je zet het woordje es achter de naam van de noot. Zo wordt de B een bes, de een ges, enzovoort. Bij de en de zet je er alleen een s achter. Zo worden die noten es en as. 34

35 Les 6 Ánamische tekens: forte (sterk) en piano (zacht) spelen fwisseling losse -snaar en 2 Ook gaan we in deze les leren hernemen. indigt de laatste noot van een maat op een afstreek, maar begint de volgende noot ook met een afstreek? an til je rustig je stok een klein beetje op, en leg je de strijkstok weer bij het begin van de slof op de snaar. Zo kun je twee keer achter elkaar afstreken spelen ls je moet hernemen, staat er op die plek in het liedje een komma boven de rust. 1. Spelen op de losse -snaar en 2 Zet je middelvinger tijdens de rust op de goede plaats.? 4 Ó " Ó Ó Ó Ó Ó Ó Ó. tellen: enz. 2. VingergÁmnastiek op de -snaar Luister en kijk naar het voorbeeld van de juf/meester die de oefening voorspeelt. e leerlingen studeren zonder te spelen de noten in. ls ze de plaats van de middelvinger goed weten, wordt de oefening ingestudeerd, eerst arco en daarna pizz. Probeer het ook zonder naar de -snaar te kijken.? 4 ", Œ ", Œ ", Œ Œ, Œ, Œ, Œ, Œ,. tellen: a. Nog meer vingergámnastiek? 4 Œ, " " Œ, Œ, Œ, tellen: je 4-re je 4-re 1? Œ, Œ, Œ, Œ,. 3b.? 4 4 Œ, " " Œ, Œ, Œ, tellen: je 4-re je 4-re 1? Œ, Œ, Œ, Œ,. 35

36 4. Liedje op de losse snaren,, en met 2? 4 4 " ", ", " ", " Œ,? " " " Œ, " ", " Œ 36

37 Les 7 rticulatie ls je praat, wil je soms dat mensen één woord of een paar woorden extra goed verstaan. Je spreekt die woorden dan net wat harder uit of je probeert ze duidelijker te zeggen. In de muziek is dit net zo Àe noemen dit articulatie en het verschilt per instrument op welke manier je dat kunt doen. Je kunt een noot met articulatie herkennen doordat er een haakje boven de noot staat getekend, dit noemen we marcato. Het betekent dat de noot met dit haakje extra duidelijk gespeeld moet worden. Het ziet er zo uit: 37

38 Les 7 e losse snaar met de middelvinger: 1. Spelen op de losse snaar met 2 e juf/meester laat zien hoe dit werkt. Zet je middelvinger tijdens de rust op de -snaar. an klinkt de. Iedere noot duurt 2 tellen, dus niet te snel spelen. Luister eerst naar het tempo dat is aangegeven door de docent.? 4 Ó Ó Ó Ó Ó Ó Ó Ó. 2. VingergÁmnastiek op de -snaar Luister en kijk naar het voorbeeld van de juf/meester, die de oefening voorspeelt. e leeringen zingen de tonen na en benoemen de noten. aarna studeren de kinderen ze in maar eerst "droog" dat wil zeggen zonder geluid. Het vinden van de 2 is het belangrijkste. ls die duidelijk is gevonden, kan de klas de leren spelen vanuit de -snaar, eerst arco en daarna pizz. Probeer het ook eens zonder naar de -snaar te kijken.? 4 " Œ, " Œ, " Œ,, Œ, Œ, Œ Œ., Œ. 3a. Nog meer vingergámnastiek? 4 Œ, " " Œ, Œ. Œ,? Œ, Œ, Œ, Œ,. 3b. e vingergámnastiek is een beetje veranderd, dus speel de goeie noten? 4 4 Œ, " " Œ, Œ, Œ,? Œ, Œ, Œ, Œ,. 38

39 Les 8 Nog een paar dánamische tekens en herhalingen 1. Lange tonen strijken op en ook met de 1ste positie erbij. 2 w? 4 w # 2 w # w # # w # 2 w # w. 2. Lange tonen strijken op de vier losse snaren? 4 #. w w # w # w # w # w # w 3. Spelen met dánamische tekens 2 2? 4 4 F 2? f 2 p 2 2 cresc. Œ 2 p 4. Vrolijke mars 2? J 2 2? Componeer zelf een liedje van 8 maten met de noten die je geleerd hebt.? 4 4? 6. Muzikale hutspot Àat valt jullie op aan deze twee notenbalken? Noem de notennamen en speel ze daarna zo snel als je kunt. Je krijgt te maken met grote sprongen. aardoor is het best een moeilijk spel. Je kunt er ook een wedstrijdje van maken door de klas te verdelen in twee groepjes die tegen elkaar spelen. Overleg maar met de juf of de meester. 39

40 ? ?

41 Les 9 en nieuwe muziekterm: de SÁncope Àanneer spreek je van een sáncope? In een vierkwartsmaat valt het zware accent normaal op de 1e tel. en een wat lichter accent op de 3de tel. Om een stuk spannender, swingender te maken wordt het accent vaak verplaatst naar de 2e tel of 4e tel. at noem je een sáncope. Meer info staat in de theorie van les Spelletje met de sáncope op de -snaar * e juf/meester doet het ritme voor. Luister goed en klap het ritme langzaam na in een rustig tempo. Ook enkele leerlingen alleen een beurt geven. aarna het ritme op de -snaar eerst pizzicato en daarna arco spelen.? 4 4 J J. J J J J J tellen: je 4-re, 1-ne 2 -je 3-je 4, 1 2-je 3 4, e-ne 2-je 3-je 4-re?. J J J J J J J. J e-ne 2-e 3-je 4-re, 1 2-je 3 4-re, e-ne 2-je 3 4, 1-ne 2-je 3-je 4 2. Nog een spelletje met de sáncope op de -snaar*? 4 4 J J J J J J 1 2-je 3-je 4-re, 1 2-je 3-je 4-re, re, 1 2-je 3-je 4-re? J J J J 1-ne 2-je 3-je 4-re, je 4-re, 1-ne 2-je 3-je 4, 1-ne 2 - je 3-je 4 3. Mars met open snaren en sáncope*? 4 4 Œ Œ Œ Œ? J J Œ. Œ 4. VingergÁmnastiek op - en -snaar en 1e positie? 4 4 2, 2,, 2, 2 2? 2, 2,,

42 42

43 43

44 Stichting Leerorkest P/a Muziekcentrum Zuidoost Hofgeest 139,1102 msterdam Telefoon Van Lange fonds, Sayers Fonds en Mijndershuis Fonds W.J.O de Vriesfonds Pauluc Fonds Illustratie uida Joseph