ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. Het Hogeland College VMBOB

Transcriptie

1 ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING Het Hogeland College VMBOB Plaats : Uithuizen BRIN nummer : 16ZK C2 BRIN nummer : 16ZK 02 VMBOB Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 30 november 2016 Datum vaststelling : 30 januari 2017

2 Pagina 2 van 10

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 30 november 2016 een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd op het Hogeland College in Uithuizen, afdeling vmbo-basis om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Het Hogeland College heeft vestigingen in Warffum, Uithuizen en Wehe-den Hoorn. Het Hogeland College in Uithuizen is een Daltonschool en telt 475 leerlingen. In de onderbouw biedt de school een breed onderwijsaanbod, van vmbo-basis tot en met havo. De leerlingen kunnen in Uithuizen eindexamen doen voor de opleidingen vmbo-basis, vmbo-kader en vmbo-t. De regio Noord-Groningen heeft te maken met forse sociale problematiek. Uit cijfers van het Centraal bureau voor de Statistiek blijkt dat nergens in Nederland het aandeel van jongeren dat jeugdhulp krijgt zo hoog is als in de gemeente Eemsmond, waar Uithuizen onder valt. Per kinderen tot 18 jaar kregen er 145 jeugdhulp. Volgens gegevens van de school heeft 1 op 5 leerlingen van de school ondersteuning van Jeugdzorg. Aangezien bij dit Onderzoek naar de Kwaliteitsverbetering ook de andere vmboafdelingen zijn bezocht, zijn de oordelen in dit rapport ook van toepassing op de afdelingen vmbo-kader en vmbo-gt. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 31 maart en 17 april 2015 stelde de inspectie tekortkomingen vast in het onderwijs(leer)proces en het schoolklimaat op het Hogeland College, afdeling vmbo-basis in Uithuizen. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 17 juni De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en wij hebben ons toezicht geïntensiveerd. Om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en of de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, voeren we nu een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uit. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Pagina 3 van 10

4 Toezichthistorie Tijdens het kwaliteitsonderzoek in 2015 stelde de inspectie tekortkomingen vast in het onderwijs(leer)proces en het schoolklimaat. De kwaliteit van de lessen was ontoereikend, de zorg en ondersteuning was onvoldoende planmatig en het pedagogisch klimaat stond onder druk. De kwaliteitszorg was op onderdelen aanwezig, maar het ontbrak de school aan een zelfkritische en analytische blik op de geleverde kwaliteit. Onderzoeksopzet Het onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bestaat uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. Wij hebben gesprekken gevoerd met het management, leraren/mentoren, zorgfunctionarissen en leerlingen. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en bestuur. Tijdens het onderzoek hebben wij indicatoren van de volgende aspecten beoordeeld: onderwijsresultaten, onderwijsleerproces, zorg en ondersteuning, schoolklimaat en kwaliteitszorg. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 10

5 2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering zoals wij hebben uitgevoerd, heeft tot doel om te beoordelen of de kwaliteit van het onderwijs weer van voldoende niveau is en of aan alle afspraken is voldaan die in het toezichtplan zijn vastgelegd. Onze conclusie voor het Hogeland College, afdeling vmbo-basis in Uithuizen is als volgt: Kwaliteit Wij kennen aan de afdeling vmbo-basis van het Hogeland College in Uithuizen het basisarrangement toe. De kwaliteit van het onderwijs is weer voldoende. Dit betekent dat de school niet langer onder intensief toezicht valt. Naleving Er zijn tekortkomingen geconstateerd in de naleving van wettelijke voorschriften, die vanwege het programmatisch handhaven standaard zijn gecontroleerd. Er is sprake van een tekortkoming in de naleving van wettelijke vereisten. In de schoolgids ontbreekt het beleid rondom de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar, gebaseerd op het schooladvies van de basisschool dat voor 1 maart wordt vastgesteld (N1.1 en N1.2). Ook bevat de schoolgids geen informatie over het percentage leerlingen dat de school zonder diploma verlaat (VSV). Om deze reden hebben wij de volgende afspraken gemaakt met het bevoegd gezag: Het bevoegd gezag dient de geconstateerde tekortkomingen in de naleving van wettelijke voorschriften op te heffen. Over 3 maanden voeren wij een onderzoek uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. Pagina 5 van 10

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit van de onderzochte aspecten zijn gekomen. Eerst ziet u het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe Algemeen Beeld De kwaliteit van het onderwijs op het Hogeland College in Uithuizen is weer voldoende. In de afgelopen anderhalf jaar heeft de school gericht gewerkt aan het verbeteren van het pedagogisch en didactisch handelen, waardoor ook het schoolklimaat zichtbaar is verbeterd. Bij de aanpak van ongewenst gedrag heeft de school niet alleen kritisch naar zichzelf gekeken, maar ook nadrukkelijk de leerlingen en ouders erbij betrokken. De noodzaak om de basis weer op orde te krijgen heeft ertoe geleid dat - mede door de Daltonvisitatie - nu ook het systematisch evalueren van de kwaliteit van het onderwijsproces als voldoende wordt beoordeeld. Hoewel de basiskwaliteit aanwezig is constateren wij nog wel tekortkomingen in het geven van effectief feedback aan leerlingen en de planmatige uitvoering van de zorg en ondersteuning. Door de aandacht die uitging naar het verbeteren van het onderwijsproces en het schoolklimaat is het tempo van de onderwijsvernieuwing enigszins omlaag geschroefd. Het feit dat de school weer een basisarrangement krijgt, betekent dat het team en de schoolleiding hun pedagogische 'reis naar Toland' - al dan niet gefaseerd - weer kunnen vervolgen. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda voor indicatoren van de onderwijsresultaten: 1. onder de norm 2. boven de norm 3. niet te beoordelen Pagina 6 van 10

7 Legenda voor andere indicatoren: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. De onderwijsresultaten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden R.1 Onderwijspositie t.o.v. advies PO R.2 Onderbouwsnelheid R.3_B Bovenbouwsucces voor de afdeling vmbo-b EX_B Examencijfers voor de afdeling vmbo-b De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming De beleving van het sociale klimaat en de sociale veiligheid liggen op het niveau dat mag worden verwacht. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen. 8.3 De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen. Pagina 7 van 10

8 De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Nalevingsindicatoren 2013 ja nee N1 N2 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de onderzochte onderdelen (WVO, art. 24c en 24a). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de onderzochte onderdelen (art. 24c en 24 WVO). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de onderzochte onderdelen (Eindexamenbesluit art. 31). 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: resultaten, onderwijsleerproces en schoolklimaat, zorg en ondersteuning, kwaliteitszorg. Resultaten De onderwijsresultaten 2016 laten zien dat alle indicatoren boven de norm liggen en daarmee als voldoende worden beoordeeld. Opvallend is dat indicator R1 (de plaatsing van leerlingen in leerjaar 3 ten opzichte van het advies van de basisschool) sterk verbeterd is waardoor het driejaarsgemiddelde R1 boven de Pagina 8 van 10

9 norm uitkomt. In 2015 was het rendement onderbouw namelijk nog onvoldoende. Ter verklaring geeft de school aan dat zij onder andere hebben geïnvesteerd in de contacten met het basisonderwijs, hetgeen heeft geresulteerd in betere adviezen. Ook zijn het determinatieproces en het kansenbeleid aangescherpt. Leerlingen die willen opstromen krijgen die mogelijkheid als er een reële kans bestaat dat ze dat diploma behalen. Onderwijsleerproces en schoolklimaat Wij stellen vast dat de kwaliteit van de lessen voldoende is. Ten opzichte van 2015 is er nu sprake van efficiënt gebruik van de onderwijstijd (ook tijdens de Daltonuren), doelgerichtheid van de les, kwaliteit van de uitleg en actieve betrokkenheid van leerlingen bij de lesactiviteiten. De school heeft op deze onderdelen een zichtbare kwaliteitsslag gemaakt, waarbij opvalt dat er nu ook meer aandacht is voor het corrigeren van ongewenst gedrag. De hoofdregel op school luidt: 'Doe normaal, je mag geen hinder zijn voor anderen'. Vanuit een positieve benadering van leerlingen en een sterke betrokkenheid van docenten bij hun leerlingen is het team erin geslaagd het schoolklimaat te verbeteren. Er worden meer eisen gesteld aan leerlingen en docenten spreken elkaar aan op het naleven van de school- en klassenregels. Leerlingen bevestigen het beeld dat het merendeel van de docenten strenger en consequenter optreden als zij over de schreef gaan, maar geven tevens aan dat dit wel docentafhankelijk is. Als het gaat om het pedagogisch en didactisch handelen zien we - mede door vernieuwing van het docententeam - grote verschillen tussen docenten. We zien dat relatief veel docenten (traditioneel) frontaal-klassikaal lesgeven, maar we zien ook docenten die in staat zijn via activerende didactiek leerlingen aan het werk te zetten. De verschillen zijn ook zichtbaar tussen de theorie- en praktijklessen. Hoewel de basiskwaliteit op orde is zien wij nog wel verbeterpunten. Deze betreffen differentiatie in de klas en de effectieve feedback op het leerproces, vooral in de vorm van feedforward: wat heeft de leerling nodig om bijvoorbeeld bij een volgende toets wel een voldoende te halen. Rekening houden met verschillen (differentiatie) tijdens de lesactiviteiten zelf komt sporadisch voor. We zien dit wel terug in de verwerkingsopdrachten, onder andere in de daltonweektaken. Pagina 9 van 10

10 Zorg en ondersteuning De kwaliteit van de zorg en ondersteuning is op onderdelen verbeterd, maar de planmatige uitvoering is nog onvoldoende. Tijdens het vorige kwaliteitsonderzoek werd vastgesteld dat op school een sterke zorgcultuur is aangetroffen. Sindsdien is ook gewerkt om de zorgstructuur te verbeteren, onder meer door het invoeren van een incidentenregistratie en beleid om - gelet op de bijzondere leerlingenpopulatie - meer preventief te werken. Leerlingen worden systematisch gevolgd in hun ontwikkeling, zowel cognitief als sociaal-emotioneel. Dit is zichtbaar in de groepsplannen die sinds dit schooljaar zijn ingevoerd in de zorgklassen en die ook voor de andere klassen gehanteerd gaan worden. Ook worden de uitkomsten van de toetsen van taal en rekenen voor het bepalen van de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van leerlingen beter benut. Dat geldt zonder meer voor het vak Nederlands in leerjaar 1 en wordt gefaseerd uitgebreid naar de overige kernvakken in de overige leerjaren. Een verbeterpunt blijft de planmatige uitvoering van de zorg. Het leerlingvolgsysteem is in de afgelopen jaren niet of nauwelijks ingevuld doordat docenten tot voor kort geen schrijfrechten hadden. Daardoor werd in onvoldoende mate vastgelegd welke zorgactiviteiten werden uitgevoerd, laat staan dat er sprake was van een systematische evaluatie van de zorg. Dat laat onverlet dat leerlingen die in aanmerking kwamen voor zorgondersteuning die wel kregen. Kwaliteitszorg Wij beoordelen de kwaliteitszorg als voldoende. In 2015 was de kwaliteitszorg rondom het onderwijsproces onvoldoende, maar uit gesprekken en documenten is duidelijk dat de school zich op dit punt heeft verbeterd. De kwaliteit van het lesgeven is in beeld gebracht op basis van de vijf rollen van de leraar. Ook heeft de recente Daltonvisitatie inzichtelijk gemaakt wat de kwaliteit van het Daltononderwijs op deze school is. In het document 'Op weg naar Toland, reisgids en portfolio' legt de school niet alleen haar schoolontwikkeling vast, maar wordt ook inzichtelijk gemaakt op welke wijze zij gerealiseerde kwaliteit borgt. Hoewel het borgingsaspect binnen de kwaliteitszorg als voldoende wordt beoordeeld vraagt dit wel voortdurende aandacht. Pagina 10 van 10