BELEIDSPLAN ACTIEF BURGERSCHAP
|
|
- Adriaan van der Pol
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BELEIDSPLAN ACTIEF BURGERSCHAP OBS T Prisma Hoogvliet
2 Inhoud Inleiding Kennismaking met Actief burgerschap 2 3 Actief burgerschap; een doel en een middel 4 Visie en uitgangspunten 5 Gebruikt onderwijsleerpakket 8 Inventarisatie indicatoren 11 Hoofddoelen per domein per jaargroep 17 Schoolspecifiek beleidsplan m.b.t. burgerschap voor de komende jaren. 19 Planning implementatie burgerschapsplan 20 Draagvlak creëren 20 Gedachten 21 Boekenlijst 22 Verantwoording 23 Slotopmerking 23 1
3 INLEIDING Eind 2005 is een (onderwijs)wet aangenomen die scholen vraagt aandacht te besteden aan actief burgerschap en sociale integratie. De overheid geeft kaders aan, maar laat scholen verder zelf invulling geven aan het overheidsbeleid. Vanaf 1 september 2006 gelden nieuwe kerndoelen voor het primair onderwijs. Burgerschapsvorming wordt niet gezien als een vak apart, maar als een onderdeel van het onderwijs. Het is een onderdeel waar een hele week aan gewerkt wordt. De school is voor de leerling de meest directe vorm waarin de samenleving zich manifesteert (in de klas, op het schoolplein). De leerlingen worden geconfronteerd met processen, gedragingen en gebeurtenissen die ook voorkomen in de echte samenleving. Ze worden gestimuleerd om voor hun mening uit te komen en die te onderbouwen met argumenten, respect te hebben voor mensen die anders zijn of denken. Ze worden zich bewust van hun sociale plichten en rechten. Binnen een schoolteam is het van belang om met regelmaat aandacht te besteden aan de doelen van burgerschapsvorming en pedagogisch- didactische werkwijze om zo het burgerschapsaanbod beter te kunnen implementeren. 2
4 Kennismaking met Actief burgerschap Onder actief burgerschap wordt verstaan: Het zelfstandig verantwoordelijkheid nemen door leerlingen voor gemeenschapsbelangen binnen en/of buiten de school. De Onderwijsraad heeft in deze zes kerndoelen geformuleerd waar het basisonderwijs aan moet voldoen inzake Actief Burgerschap: 1. de leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen; 2. de leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht; 3. de leerlingen leren de hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en de rol van de burger; 4. de leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen 5. de leerlingen leren de hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen en leren om respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen; 6. de leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu. Kinderen en jongeren moeten initiatief nemen, zelf keuzes maken en de consequenties van die keuzes leren dragen. Zij moeten de kans krijgen om actief ervaringen op te doen met: - participeren - reflecteren - meedenken - meebeslissen - uitvoeren - keuzes maken - verantwoordelijkheid dragen Mogelijkheden daartoe moeten worden gezocht binnen en buiten de schoolmuren. Alle kinderen maken deel uit van de maatschappij en vervullen daarin vaak al verantwoordelijke taken. Naast deze kwantitatieve opvatting is ook het kwalitatieve aspect van burgerschapsvorming van groot belang. Het belang hechten aan en je betrokken voelen bij zijn van grote meerwaarde. Ook het aspect van de sociale verbondenheid voelen van het geliefd zijn, je belangrijk en welkom voelen mag niet onderschat worden. Jongeren moeten serieus worden genomen,ook het recht hebben om jong te zijn, maar tegelijkertijd erkend worden als medeburger. Een medeburger die aan het leren is om het leven en de samenleving waarin ze zich bevinden vorm te geven. Dit vraagt een duidelijke pedagogische aanpak. De meerwaarde op didactisch vlak van Actief Burgerschap zit vooral in het stimuleren van het opdoen van ervaringen binnen en buiten de school en in het betrekken van die ervaringen bij het onderwijs. 3
5 Actief burgerschap; een doel en een middel Allereerst is het bevorderen van Actief Burgerschap in het onderwijs een (maatschappelijk) doel op zich. Actief Burgerschap richt zich daarbij op: - het opdoen van (positieve) ervaringen met het dragen van verantwoordelijkheid, initiatief, besluitvorming en het tot nut zijn voor de samenleving - het zich oriënteren op de eigen groep, school, omgeving en maatschappij - identiteitsvorming door eigen mogelijkheden en talenten te verkennen - deelnemen aan een gemeenschap en functioneren in intermenselijke verhoudingen buiten die van leerling-leraar - gelegenheid bieden tot het vormen van een emotionele relatie met onderwijsinhouden Ten tweede is Actief Burgerschap ook een afgeleid doel van diverse bestaande onderwijsactiviteiten waaronder: - het ontwikkelen van sociale competenties - de maatschappijvakken - ethische oriëntatie - het integreren van (buitenschoolse) ervaringen in het onderwijs - educaties en projecten rond milieu, aandacht voor duurzame ontwikkeling, mensenrechten, gezondheid en de multiculturele samenleving Ten derde is Actief Burgerschap een middel om andere doelen te bereiken zoals: - het leren verbeteren in brede zin - het vergroten van de motivatie - het ontwikkelen van zelfbeeld en geloof in eigen kunnen - het ontwikkelen van sociale verbondenheid en respect voor anderen - het gebruik maken van complexe authentieke situaties bij het leren - het concretiseren van schoolse kennis en vaardigheden - het leveren van een bijdrage aan buurt en samenleving - het stimuleren van activerende werkvormen en participatie binnen de school 4
6 Visie en uitgangspunten Als basisschool willen we dat onze leerlingen zich zoveel mogelijk ontplooien en bereiden we ze voor op deelname aan onze pluriforme samenleving. Ons motto is dan ook : We helpen kinderen zichzelf, anderen en de wereld om zich heen kennen en begrijpen. Daarom leren we ze vaardigheden die ze nodig hebben om zich in onze pluriforme samenleving staande te houden. Daarnaast willen we de leerlingen ook stimuleren om later actief aan onze democratische samenleving deel te nemen. Bovendien is het van belang dat ze leren handelen vanuit met elkaar gedeelde waarden en normen. Burgerschapsvorming heeft betrekking op: Kennis; is nodig om inzicht te krijgen in democratische en sociale structuren en culturele achtergronden. Vaardigheden; zoals naar elkaar luisteren, samenwerken en oplossingen zoeken. Deze moeten aangeboden, geoefend en geëvalueerd worden. Attitudes; vragen veel zelfkennis, zelfsturing en intrinsieke motivatie om sociaal te willen handelen. Reflectie; is nodig om te kijken welke rol jij speelt in het geheel en hoe je die rol kunt aanpassen. Actief burgerschap is niet uitsluitend te ontwikkelen door overdracht van kennis, beoordelen van toetsen, werkstukken en/of spreekbeurten. Kennisoverdracht heeft in deze context maar een beperkte meerwaarde. Actief burgerschap leer je door te doen, door te ervaren wat het is. Bij burgerschap op OBS t Prisma gaan we uit van de volgende pijlers: Democratie Burgerschap Pedagogisch klimaat Democratie Wij vinden dat democratie de beste vorm is om op een vreedzame manier om te gaan met de verschillen in de samenleving. Het is daarom nodig kinderen via het onderwijs de benodigde kennis, attituden en vaardigheden bij te brengen. Opvoeding en onderwijs zijn de laatste tijd steeds meer geïndividualiseerd. Onderwijs heet tegenwoordig al gauw vraaggericht of zorg op maat, en opvoeding richt zich op de vorming van een eigen identiteit en een stabiele persoonlijkheid. We zien het kind niet zozeer meer als middel tot een hoger doel, maar als mens, en dat is natuurlijk een enorme verworvenheid. Daarnaast moeten kinderen ook leren over het algemene belang'. Geen maatschappij ter wereld kan immers goed functioneren als zij allen zou bestaan uit burgers die zich slechts individueel hebben ontplooid. Burgers moeten op zijn minst óók willen proberen om het met elkaar eens te worden over omgangsvormen in het persoonlijke, sociale en maatschappelijke leven, over rechtvaardigheid, solidariteit en handhaving van normen. Dat sociale engagement ontstaat niet vanzelf. Sociale betrokkenheid en verantwoordelijkheid moeten worden geleerd. De meeste burgers prefereren democratie boven dictatuur. Democratie vormt dus een grootste gemene deler van belangen. Daarbij gaat het niet slechts om de formele, staatsrechtelijke aspecten van de democratie, zoals die bijvoorbeeld zijn neergelegd in de grondwet. Kenmerkend voor de democratie is vooral ook een sociale ethiek. Zo'n democratische manier van samenleven veronderstelt bijvoorbeeld dat burgers bereid zijn conflicten op te lossen via dialoog en onderhandeling; desnoods door tussenkomst van de rechter, maar in ieder geval niet door het toepassen van geweld. Sterker nog, het is de essentie van democratie dat ernaar gestreefd wordt conflicten tussen individuen en/of groepen op een humane, geordende en vreedzame manier op te lossen. Verder gaat het in een democratische ethiek natuurlijk ook over gelijkheid en gelijkwaardigheid, sociale verantwoordelijkheid, 5
7 rechten en plichten, over het verbod op discriminatie op grond van geloof, afkomst of geaardheid, rechten van minderheden, enz. Opvoeding en onderwijs spelen een belangrijke rol, bijvoorbeeld door het cultiveren van de wil om op democratische manier met elkaar samen te leven. Burgerschap Scholen zijn sinds 1 februari 2006 verplicht om in hun onderwijs aandacht te besteden aan actief burgerschap en sociale integratie. Met deze wet wil de overheid dat scholen hun leerlingen voorbereiden op deelname aan de pluriforme samenleving. Doordat de Nederlandse samenleving steeds meer gericht is op individualisering is de betrokkenheid tussen burgers onderling en tussen burgers en overheid afgenomen. Plichten en rechten die horen bij burgerschap zijn hierdoor op de achtergrond geraakt. Daar komt nog bij dat veel ouders en kinderen door een allochtone herkomst niet gewend zijn aan de burgerschapstradities en -gebruiken van onze samenleving. Door de ontwikkeling tot burgerschap een plaats te geven in het onderwijs kan worden bereikt dat allochtone en autochtone leerlingen een gemeenschappelijk en gedeeld perspectief krijgen op de bijdrage die zij als burgers aan de samenleving kunnen leveren. Drie niveaus van burgerschap in het onderwijs: school, maatschappelijk, politiek De minister van onderwijs legt in deze wet een relatie tussen burgerschap, sociale cohesie en sociale integratie. Burgerschap wordt omschreven als de bereidheid en het vermogen deel uit te maken van de gemeenschap en daar een actieve bijdrage aan te leveren. En sociale integratie wordt omschreven als deelname van burgers aan de samenleving, in de vorm van sociale participatie, deelname aan de maatschappij en haar instituties en bekendheid met en betrokkenheid bij uitingen van de Nederlandse cultuur. In haar advies Onderwijs en burgerschap (2003) onderscheidde de Onderwijsraad drie niveaus in burgerschap: Microniveau ofwel schoolburgerschap: burgerschapsvorming op het niveau van de interne relaties binnen de school, gericht op het deel uitmaken door de leerlingen van de microgemeenschap die de school is. Mesoniveau ofwel maatschappelijk burgerschap: burgerschapsvorming op het niveau van de plaatselijke gemeenschap, in de vorm van het zinvol participeren in (op boven- en buitenschools niveau georganiseerde) maatschappelijke activiteiten. Macroniveau ofwel politiek of staatsburgerschap: burgerschapsvorming gericht op het bijbrengen van kennis van en instemming met de maatschappelijke en politieke praktijken van de democratische samenleving. De indeling in micro-, meso-, en macroniveau heeft zijn beperkingen. De Onderwijsraad gaf zelf al aan dat de nagestreefde doelen op de drie verschillende niveaus in de praktijk veelal niet te scheiden zullen zijn: om als maatschappelijk of staatsburger goed te functioneren zullen verschillende competenties nodig zijn die te maken hebben met burgerschapsvorming op het microniveau. De driedeling heeft niet alleen een geografische functie: burgerschap binnen de school(gemeenschap), binnen de plaatselijke gemeenschap (in de omgeving van de school), en in de samenleving. Het is ook een indeling in drie inhoudelijk verschillende niveaus: het niveau van de relaties tussen leerlingen onderling en tussen leerlingen en onderwijspersoneel het niveau van zinvol participeren (met name in de toekomst) het niveau van kennis van en instemming met de maatschappelijke en politieke praktijken in een democratische samenleving. 6
8 De teamleden van OBS t Prisma zien het als taak om de leerlingen te ontwikkelen tot actieve burgers in de huidige pluriforme samenleving. Om dit te bereiken dienen de leerlingen t.a.v. actief burgerschap, kennis en inzicht te verwerven en vaardigheden en basishoudingen te ontwikkelen. De school is een gemeenschap waar actief invulling wordt gegeven aan de drie domeinen van burgerschap: democratie, participatie en identiteit. De school is om deze reden een perfecte oefenplaats voor goed burgerschap. In de klas, in het schoolgebouw, op het schoolplein en in de directe schoolomgeving, komen kinderen in aanraking met processen, gedragingen en gebeurtenissen die ook voorkomen in de echte samenleving. Op school worden de leerlingen gestimuleerd voor hun mening uit te komen en respect te hebben voor mensen die anders zijn. Ze kunnen hun sociale vaardigheden verder ontwikkelen, worden zich bewust van hun sociale rechten en plichten en kunnen meedenken en meebeslissen. De school is de maatschappij in het klein. Op deze manier willen wij de leerlingen ontwikkelen tot kritische democratische burgers. Hierbij is waardeontwikkeling een doorlopend proces waarbij een kritische houding net zo van belang is als een communicatieve houding en inlevingsvermogen (empathie). Het gaat hier om: Kritische houding De leerlingen leren met hun eigen mogelijkheden en grenzen om te gaan; Ze hebben zelfvertrouwen; Ze kunnen gedragsimpulsen beheersen; Ze kunnen en durven voor zichzelf en anderen op te komen. Communicatieve houding en inlevingsvermogen De leerlingen leveren een positieve bijdrage in de groep; Ze gaan respectvol met de anderen om; Ze handelen naar algemeen geaccepteerde normen en waarden; Ze respecteren verschillen in levensbeschouwing en cultuur; Ze durven in de groep voor hun eigen standpunt uit te komen; Ze houden rekening met gevoelens en wensen van anderen; Ze durven in de groep steun te geven aan iemand met een afwijkend standpunt; Ze nemen verantwoordelijkheid voor te verrichten taken. Pedagogisch Democratie en burgerschap zijn geen gebieden die in aparte lesjes onderwezen moeten worden op school. Beide maken deel uit van het pedagogisch klimaat op onze school. Hoe kinderen opgevoed worden, hoe de leden van de schoolgemeenschap met elkaar omgaan, de houding, kennis en vaardigheden die daarbij nodig zijn vormen een pedagogisch klimaat waarbij democratie een leidend principe is. Natuurlijk is opvoeden tot democratie niet alleen de taak van de school. Voor veel leerlingen heeft de opvoeding thuis, binnen de eigen levensbeschouwelijke gemeenschap, in de peergroep (subcultuur), op straat, of in de vereniging meer invloed op het vormen tot democratische burgerschap dan het onderwijs. Dit betekent een relativering van de verwachtingen en van de effecten van burgerschapsvorming. Scholen kunnen niet verantwoordelijk worden gesteld voor de wijze waarop de toekomstige burger zich zal gaan manifesteren. Dat laat onverlet dat wij ons pedagogische klimaat en ons onderwijs zo inrichten dat er sprake is van een open en respectvolle leeromgeving gebaseerd op democratische waarden. En dan gaat het niet alleen om het overbrengen van kennis over democratie, maar vooral om kinderen te leren zich te gedragen in een democratische gemeenschap. 7
9 Gebruikt onderwijsleerpakket Leer- en ontwikkelingsdoelen In Nederland zijn de inhouden van het onderwijs vastgesteld in kerndoelen. Aan de hand van deze kerndoelen wil OBS t Prisma bereiken dat leerlingen na het basisonderwijs: hoofdzaken kennen van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en de rol van de burger; handelen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen; hoofdzaken kennen van de geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen en leren respect op te brengen voor verschillen in opvattingen; zorgvuldig omgaan met het milieu; de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving kunnen vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen en buitenland, vanuit de perspectieven bestuur, cultuur en levensbeschouwing. Gebruik maken van eenvoudige historische bronnen zoals aanwezig in ons cultureel erfgoed zoals: musea, geschiedenis boeken, talen, verhalen en legendes, feesten en rituelen; Informatie kennen over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis, staatsinrichting en de rol van de burger; Hoofdzaken kennen over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen en ze leren respect op te brengen voor verschillen in opvattingen. Coöperatieve werkvormen Wanneer gesproken wordt over actief burgerschap en sociale integratie, dan focussen wij op de woorden actief en sociaal. Dit is niet gekoppeld aan één specifieke methode. In onze visie kunnen kinderen zich op dit terrein het best ontwikkelen door te doen, waarna feedback volgt. Dagelijks passen wij, binnen vrijwel alle domeinen, coöperatieve werkvormen toe bij onze lessen. Leerlingen leren al doende te acteren op een wijze die burgerschapsvorming en integratie beoogt. De aspecten genoemd onder kritische en communicatieve houding en inlevingsvermogen zijn daarbij leidend om het gewenste resultaat van een opdracht te bereiken. Door het toepassen van coöperatieve werkvormen doen kinderen kennis op en ontwikkelen ze inzichten, vaardigheden en houdingen op het gebied van democratie, participatie en identiteit. Kortom ze ontwikkelen zich tot sociaal vaardige burgers. Oriëntatie op jezelf en de wereld Veel zaken rond burgerschap komen aan de orde in de lessen wereldoriëntatie. De door ons gebruikte methoden schetsen een realistisch beeld van de maatschappelijke werkelijkheid, waarin zich problemen kunnen voordoen als discriminatie of racisme. Kinderen begrijpen dat discriminatie ontoelaatbaar is en een reden voor verzet. Ze leren inzien dat vooroordelen voortkomen uit stereotype denken. Ideeën over vermeende inferioriteit of superioriteit van groepen mensen worden aan de kaak gesteld. Onze methodieken gaat uit van een pluriforme samenleving. Er wordt aandacht geschonken aan verschillen tussen mensen en groepen op uiteenlopende terreinen als familie- en gezinsrelaties, leefgewoonten, woonvormen, taal, kunst, religie, waarden en normen. De kinderen ontdekken dat zich ook binnen etnische groepen zelf verschillen kunnen voordoen. Verschillen worden overigens niet benadrukt, maar komen, evenals overeenkomsten, op een vanzelfsprekende manier aan de orde. Er wordt aandacht besteed aan sociale relaties tussen mensen met verschillende achtergronden. Volwassenen en kinderen gaan op een fatsoenlijke manier en respectvol met elkaar om, ongeacht hun maatschappelijke positie, leeftijd, sekse of etnische achtergrond. Relaties worden gekenmerkt door gelijkwaardigheid, samenwerking en solidariteit. Onze 8
10 methodieken benadrukken dat alle mensen dezelfde rechten hebben. Personen uit uiteenlopende groepen nemen gelijkwaardige posities in. Mensen kunnen verschillende maatschappelijke posities bereiken, van hoog tot laag. Maatschappelijke betrokkenheid ontstaat niet door confrontatie met ideeën, maar door daadwerkelijke ervaringen in dagelijkse relaties. Morele opvoeding binnen de klas moet worden verbonden met praktijkervaringen binnen en buiten de school. Een poging om normen en waarden in geïsoleerde vorm via het onderwijs te herstellen blijkt niet effectief te zijn. Door leerlingen de gelegenheid te geven om morele opvattingen te ontwikkelen en te toetsen aan de hand van concrete (maatschappelijke) ervaring, komt burgerschapsvorming pas tot zijn recht. Leefstijl Vanaf groep 1 geven wij lessen uit de methode Leefstijl. Met behulp van deze methode willen we bevorderen dat jongeren opgroeien tot zelfstandige, sociaal vaardige en betrokken mensen. De leerlingen ontdekken wie ze zijn en leren omgaan met hun sterke en zwakke kanten. Ze ontdekken hun kwaliteiten en we benadrukken sterk dat ieder mens van grote waarde is. Thema s die worden behandeld zijn: praten en luisteren, gevoelens, vertrouw op jezelf, iedereen is anders; allemaal gelijk, lekker gezond. Zelfstandigheid Verantwoordelijkheid Samenwerken Structuur Door leerlingen de verantwoordelijkheid te geven die bij hun leeftijd past leren we ze met problemen, belemmeringen of kansen om te gaan. Verantwoordelijkheid zijn ze ten aanzien van schoolwerk, de schoolomgeving en de omgang met anderen. 9
11 Gedrags- en pestprotocol De dagelijkse gang van zaken, schoolregels, schoolcultuur kunnen worden gezien als een aanbod en bevordering van sociale integratie. Jaarlijks stellen de leerlingen regels op binnen de groep. Uitgangspunt hierbij zijn de regels uit het Pestprotocol. Deze regels zijn bij de kleuters terug te vinden middels pictogrammen en bij de overige groepen in op klassenniveau beschreven regels, ondertekend door de leerlingen. Doordat de leerlingen zelf mee de regels maken, is het voor hen vaak makkelijker deze op te volgen. OBS t Prisma heeft een gedragsprotocol opgesteld voor alle betrokkenen bij de school; leerlingen, hun ouders, teamleden en bezoekers. Doel hiervan is het waarborgen van een veilige sociale omgeving voor allen, indachtig de uitgangspunten van al hetgeen bedoeld wordt binnen de gestelde kaders van actief burgerschap en integratie. Hierin zijn verwachte gedragingen en houdingen, daaruit voortvloeiende handelingen en mogelijke sancties vastgelegd. Op-school De voortgang en groei meten wij middels de vragenlijst Op- school. De resultaten worden gerapporteerd en besproken met ouders. Zo nodig worden de verbeterpunten in een handelingsplan vastgelegd. Overige activiteiten Naast methodische inhouden, dienen zich elk schooljaar tal van activiteiten, thema s en gebeurtenissen aan, die elk ook een bijdrage leveren aan de ontwikkeling tot actief burgerschap en integratie. Deelname aan kunst en cultuurprojecten vanuit het gemeentelijk aanbod Kunstmenu en de toegekende subsidies van de overheid. Hiervoor wordt binnen t Prisma een cultuurcoördinator opgeleid Bezoeken aan de (schoo)bibliotheek Excursies naar scholen voor Voortgezet Onderwijs Excursies aan musea in de bereikbare omgeving Vieringen en festiviteiten gebaseerd op o.a.culturele en geloof gebaseerde achtergronden Volgen van maatschappelijk georiënteerde schooltelevisie programma s Maatschappelijke en sociale thema s binnen de wereldoriënterende vakken Het jaarlijks organiseren van één of meer Goede Doelenacties. Alle groepen jaarlijks vastgelegd in cultuurplan, waarbij tenminste 1 keer actief en 1 keer passief Alle groepen gekoppeld aan boekpromotieactiviteiten als b.v. kinderboekenweek Groep 8 Groepen 6, 7 en 8 (tenminste 1x per jaar?) Alle groepen: - Sint-, kerst-, en paasviering - Verjaardagen - Aandacht voor bijv. suikerfeest Wekelijks: - Koekeloere; groep 1,2 - huisje boompje beestje; groep 3,4 - nieuws uit de natuur; groep 5,6 - jeugdjournaal; groep7,8 Groepen 3 t/m 8 - Sponsorloop - Kinderpostzegels Sporttoernooien Gehele jaar; groep 5 t/m 8 Verkeersexamen Groep 7 10
12 Stimuleren van ouders bij opvoedkundige Op basis van vraag problemen om contact te zoeken met hulpverlenende (jeugd-) instanties en/of met de schoolarts Gastlessen Bureau Halt (gevaren Groepen 7 en 8 drugs/vuurwerk/be smart with your phone) Pannekoeken bakken voor ouderen 1x per jaar; groep 8 11
13 Bezig met Ingevoerd Inventarisatie indicatoren Indicatoren Burgerschap opmerkingen Kwaliteitsaspect 2 De aangeboden leerinhouden bereiden de leerlingen voor op het vervolgonderwijs en de samenleving. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen De school heeft een methode/ programma waarin structureel aandacht besteed wordt aan het ontwikkelen van sociale vaardigheden. Leefstijl De school kan aantonen dat ze op systematische wijze in alle groepen aandacht besteedt aan sociale vaardigheden, omgaan met conflicten, omgaan met verschillen, zelfsturing, democratisch handelen en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Middels de eerder genoemde methode, die in alle groepen gebruikt wordt. 2.6 De school heeft een aanbod op het gebied van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving De school schenkt aandacht aan het bevorderen van sociale competenties ( zie indicator 2.5) De school schenkt aandacht aan de samenleving en de diversiteit daarin en bevordert deelname aan en betrokkenheid bij de samenleving De school bevordert basiswaarden en kennis, houdingen en vaardigheden voor participatie in de democratische rechtstaat De school brengt actief burgerschap en sociale integratie ook zelf in de praktijk. 2.8 In de aangeboden leerinhouden wordt een relatie gelegd met belangrijke maatschappelijke en actuele thema s. 2.9 De school biedt leerlingen kennis aan over de verschillende culturen die in Nederland aanwezig zijn, met de daarbij behorende waarden en normen. Actuele onderwerpen die spelen komen aan bod; Nieuwsbegrip. Groepsafhankelijk Kwaliteitsaspect 9 De school heeft een systeem voor kwaliteitszorg 9.7 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving De school heeft een visie op burgerschap en integratie, en geeft daar planmatig invulling aan. Via methodes en activiteiten 12
14 9.7.2 De school verantwoordt deze visie en de wijze waarop ze daar invulling aan geeft De school evalueert of de voor burgerschap en integratie beoogde doelen worden gerealiseerd De school stemt het aanbod mede af op de risico s en ongewenste opvattingen, houdingen en gedragingen van leerlingen rond burgerschap en integratie. 9.8 De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel. Dit plan wordt in de MR besproken Middels tevredenheidonderz oek Daar letten we op en via afspraken (protocollen)houden wij daar rekening mee. 13
15 Hoofddoelen per domein per jaargroep Opzet actief burgerschap over de verschillende jaargroepen Hoofddoelen Groep Democratie Participatie Identiteit Kennis Kennis Regels en afspraken Betrokkenheid bij maken. groep. Luisteren wat een ander Hoe kunnen we taakjes te vertellen heeft verdelen Vaardigheden Meedoen met gesprekken in de groep. Afspraken nakomen Vaardigheden; Zorgen voor lokaal, school en plein. Actieve, positieve inbreng in de les. Kennis Niet iedereen is hetzelfde. Welke verschillen zie je en welke weét je? Wie ben ik, wie is mijn familie. Mensen hebben elkaar nodig Vaardigheden. Elkaar helpen, begrip tonen voor wie anders is. Opkomen voor jezelf Groep Groep 7-8 Kennis; Regels in en buiten school. democratie Vaardigheden; Oplossingen vinden bij conflicten Eigen standpunt bepalen. Samen besluiten. Omgaan met kritiek. Grip op pestgedrag. Kennis; Basisprincipes van democratie en rechtstaat. Wetten, grondrechten, Rechten en plichten. Politieke partijen, Recht en onrecht. Staatsinrichting van Nederland en Europa. Actuele gebeurtenissen kunnen koppelen aan informatie uit lessen wereldoriëntatie Vaardigheden Kritische vragen stellen bij ontwikkelingen. Volgen van actualiteit in krant en op TV (ook school TV jeugdjournaal en ochtend Jeugdjournaal) Kennis Wat moet je kennen en kunnen als je in de klas iets wilt organiseren? Hoe maak je afspraken en verdeel je taken? Vaardigheden Meedoen aan acties voor goede doelen. Wisselende taken uitvoeren in de klas en in school. Zorgen voor anderen. Anderen helpen. Kennis Wat moet je kennen en kunnen als je op of buiten school iets wilt organiseren? Hoe kun je zelf een bijdrage leveren aan een fijne samenleving? Vaardigheden Meedenken over verbeteringen op school. Op school helpen van jongere leerlingen. Meedenken over welke mogelijkheden er zijn om te participeren in de Nederlandse samenleving Kennis Niet alle gezinnen zijn hetzelfde. Verschillen en overeenkomsten tussen landen, volkeren, culturen en godsdiensten Vaardigheden Anderen betrekken. Begrip tonen voor wat anders is. Samenwerken met anderen ongeacht achtergronden Kennis; Verder ingaan op verschillen en overeenkomsten tussen mensen, landen, volkeren, culturen, godsdiensten. Hoe zijn die (verschillen) ontstaan en wat betekent dat voor onze samenleving? Wat zijn vooroordelen. Welke ontwikkeling maak je door van kind naar volwassene? Vaardigheden Respect hebben voor je zelf en voor anderen. Opkomen voor jezelf zonder een ander te kwetsen. 14
16 Oplossingsgericht omgaan met tegengestelde belangen en opvattingen. Bewust omgaan met de verhouding tussen Individuele en algemene belangen. Verschillen en overeenkomsten waarderen. Herkennen van discriminatie 8.Schoolspecifiek beleidsplan m.b.t.burgerschap voor de komende jaren. Als school willen wij accenten leggen op het kijken naar een mogelijk nieuwe methode voor Sociale Talenten, aardrijkskunde en geschiedenis. Genoemde aandachtspunten zullen dan ook zeker meegenomen worden. Op dit moment wordt ter evaluatie de SCOL ingezet, zowel bij de leerkrachten als bij de leerlingen van groep Wij gaan in de nabije toekomst ZIEN gebruiken. 15
17 9.Planning implementatie burgerschapsplan. Periode/ datum Actie en middelen Verantwoordelijke personen 1. Tot en met Jaarlijks t/m 2014 Teamleden bekijken het raamplan burgerschap waarna het besproken wordt in de teamvergaderingen van De staf maakt een schoolspecifiek burgerschapsplan, al dan niet met externe hulp; bijvoorbeeld SOL. Inventariseren aan welke indicatoren al wordt gewerkt en aan welke nog invulling gegeven moet worden. Afstemmen en vaststellen concrete doelen en acties. Opstellen van draaiboeken en vastleggen van evaluaties. Dit opnemen in de jaarplanning. Team en directie De staf. Bij het bespreken hiervan in het team kan SOL worden ingeschakeld. De staf. 7. Uitvoering team 8 Evaluatie en bijstellen plannen Werkgroep en daarna naar MR. 10. Draagvlak creëren. Niet alle ouders en leerkrachten zullen het belang erkennen van extra aandacht voor burgerschapsvorming. Tijdens de implementatie van het plan is het belangrijk dat er draagvlak gecreëerd wordt voor de activiteiten die nodig zijn om het plan vorm te geven. Via MR en door publicaties in Mamemo en op sites, als het over specifieke groepen gaat. Communicatie met ouders over de achtergrond van bepaalde activiteiten is van wezenlijk belang voor het behalen van de doelstellingen. Kinderen kunnen ouders overtuigen, maar ouders hebben ook informatie nodig om te begrijpen waarom de school deze richting kiest. Begeleiding kan komen van Sol identiteitsbegeleiding en de coördinator van het project Meemaken. 16
18 12.Boekenlijst; Algemeen; Ideeën uit het veld zijn zeer welkom Boeken van Kikker; Max Velthuis.. Boeken van Meester Jaap, Jacques Vriens Boeken van Carry Slee ; Spijt. Kappen, Paniek, Afblijven enz. De koningin van 1b; Anja Vereijken. Serie: Onder twee ogen, diverse schrijvers Zie voor meer boeken: boekenlijst in handleiding Sociale Talenten Praktijkboek Burgerschap CED-groep. Ideeënboek, bronnenboek en sjablonenboek voor het basisonderwijs. Te combineren met Burgerschapsscan. Kinderen en hun sociale talenten; Kwintessens NZV uitgevers Tijdschrift Kleur; interreligieuze levensbeschouwing, sociale vaardigheden en burgerschap uitgever ; Kwintessens NZV. 17
19 13.Verantwoording. Dit Raamplan is een onderdeel van het project MeeMaken van de gemeente Veghel Uden. MeeMaken heeft als doelstelling om de ontwikkeling van Sociale Cohesie, Veiligheid en Actief Burgerschap op scholen binnen de gemeenten extra te stimuleren. Beiden gemeenten hebben dit onderwerp opgenomen in hun LEA; de Lokale Educatieve Agenda. Het project MeeMaken loopt eind 2011 af. Met deze structurele aanpak is een goede basis gelegd voor het verbeteren van Sociale cohesie, veiligheid en burgerschap in deze regio voor nu en in de toekomst 14.Slotopmerking Dit burgerschapsplan is een groeimodel. Wanneer het vanuit de praktijk nodig blijkt, zullen onderdelen worden aangepast. Eerstvolgende toetsing, (zie voorblad) datum :... Initiatief:. 18
De Onderwijsraad heeft in deze zes kerndoelen geformuleerd waar het primair onderwijs aan moet voldoen inzake Actief Burgerschap:
Actief Burgerschap Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Actief Burgerschap: een nadere kennismaking 3 3. Actief Burgerschap: een doel en een middel 4 4. Actief Burgerschap: Hoe leren we dit aan? 5 5. Actief
Nadere informatieActief burgerschap. Sint Gerardusschool Splitting 145 7826 ET Emmen Tel: 0591-622465 gerardusschool@skod.nl
2013 Actief burgerschap 0 Sint Gerardusschool Splitting 145 7826 ET Emmen Tel: 0591-622465 gerardusschool@skod.nl Inhoudsopgave Pagina Inleiding 2 Hoofdstuk 1 : 3 Hoofdstuk 2 : : een doel en een middel
Nadere informatieOBS De Dorpsakker Assendelft
BELEIDSPLAN ACTIEF BURGERSCHAP Juni 2018 OBS De Dorpsakker Assendelft Er is maar 1 wereld en die is van ons allemaal (Jitske Kramer) INHOUDSOPGAVE ACTIEF BURGERSCHAP INLEIDING pagina 3 HOOFDSTUK 1: een
Nadere informatieActief Burgerschap. Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen
Actief Burgerschap Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen OBS De Hobbitstee Leerdam 2010 Met open vizier.. 2 Inhoudsopgave Inleiding 4 Hoofdstuk 1 : Actief Burgerschap: een nadere kennismaking
Nadere informatieOBS De Hobbitstee Leerdam
BELEIDSPLAN ACTIEF BURGERSCHAP 2014-2018 Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen OBS De Hobbitstee Leerdam Met open vizier.. 2 INHOUDSOPGAVE INLEIDING pagina 4 HOOFDSTUK 1 ACTIEF BURGERSCHAP:
Nadere informatieBeleidsplan Burgerschap & Integratie
Beleidsplan Burgerschap & Integratie 1. Inleiding 1.1 Wetgeving Eind 2005 is een (onderwijs)wet aangenomen die scholen vraagt aandacht te besteden aan 'actief burgerschap en sociale integratie'. Centraal
Nadere informatieBeleid Actief burgerschap & Sociale integratie
Beleid Actief burgerschap & Sociale integratie 1. Inleiding 1.1 Wetgeving Eind 2005 is een (onderwijs)wet aangenomen die scholen vraagt aandacht te besteden aan 'actief burgerschap en sociale integratie'.
Nadere informatieVoorwoord. Burgerschapsbeleidsplan versie Voor wie: Dit burgerschapsbeleidsplan is bestemd voor alle groepen van bs. De Avonturijn.
Voor wie: Voorwoord Dit burgerschapsbeleidsplan is bestemd voor alle groepen van bs. De Avonturijn. Burgerschap is de bereidheid en het vermogen van jongeren om deel uit te maken van een gemeenschap en
Nadere informatieBELEIDSPLAN ACTIEF BURGERSCHAP De Bukehof
BELEIDSPLAN ACTIEF BURGERSCHAP De Bukehof 2015 2018 Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen INHOUDSOPGAVE INLEIDING HOOFDSTUK 1 ACTIEF BURGERSCHAP: Een nadere kennismaking HOOFDSTUK 2 ACTIEF
Nadere informatieActief Burgerschap. De Brummelbos Erica 2015-2016. In een wereld leven van, voor en met elkaar!
Actief Burgerschap De Brummelbos Erica 2015-2016 In een wereld leven van, voor en met elkaar! 1 Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1 : Actief Burgerschap Hoofdstuk 2 : Actief Burgerschap: een doel en een
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie van De Wijde Blik
Actief burgerschap en sociale integratie van De Wijde Blik Dit document is bedoeld als verantwoording voor ons aanbod op de Wijde Blik te Kamerik voor actief burgerschap en sociale integratie en welke
Nadere informatieObs de Bouwsteen. Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN. actief burgerschap en sociale integratie
Obs de Bouwsteen Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN 1. Wat is actief burgerschap? Actief burgerschap is: de bereidheid en het vermogen om deel uit te kunnen maken van een
Nadere informatieActief Burgerschap. N.bs Het Blokland. N.bs Het Blokland. Zwarte Dijkje PB Noordscheschut
Actief Burgerschap N.bs Het Blokland N.bs Het Blokland Zwarte Dijkje 31 7914 PB Noordscheschut 0528-341496 Hetblokland@primenius.nl Naam school Het Blokland Adres Zwarte Dijkje 31 Postcode 7914 PB Noordscheschut
Nadere informatie& Sociale Integratie. Beleidsstuk ACTIEF BURGERSCHAP. Actief burgerschap & Sociale integratie. Het Palet MeerderWeert 1
Beleidsstuk ACTIEF BURGERSCHAP & Sociale Integratie Actief burgerschap & Sociale integratie. Het Palet MeerderWeert 1 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1: Visie op actief burgerschap & sociale integratieactie Hoofdstuk
Nadere informatieACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE
Heutink ICT ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE op de C.B.S. De Bruinhorst 22-5-2012 Inhoudsopgave Inleiding 3 Pagina 1. Burgerschap op de Bruinhorstschool 3 2. Kerndoelen 3 3. Visie 4 4. Hoofddoelen
Nadere informatieActief Burgerschap
Actief Burgerschap RK / PC Jenaplanbasisschool Kristalla 2015-2016 BRINBOX RK / PC Jenaplanbasisschool Kristalla Laan van het Kinholt 576 7823 HP Emmen 0591 622657 info@kristalla.nu Naam school Kristalla
Nadere informatieBeleid Actief Burgerschap en Sociale Integratie. OBS Brinkschool Haren
Actief Burgerschap en Sociale Integratie OBS Brinkschool Haren Naam school OBS Brinkschool Brinnummer 13AL Adres Oude Brinkweg 95 Postcode 9751 RL Haren Telefoon 050-5347524 E-mail directie.obsbrinkschool@stichtingbaasis.nl
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015
Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015 Dit document is bedoeld als verantwoording voor wat wij op dit moment doen aan actief burgerschap en sociale integratie en welke ambities
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie op de Schakel Mei 2014.
Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel Mei 2014. Dit document is bedoeld als verantwoording voor wat wij op dit moment doen aan actief burgerschap en sociale integratie en welke ambities
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie
Actief burgerschap en sociale integratie Mei 2019 1. Inleiding Per 1 februari 2006 is wettelijk vastgelegd dat scholen actief burgerschap en sociale integratie moeten bevorderen. Burgerschap moet herkenbaar
Nadere informatieVISIESTUK ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE
VISIESTUK ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE SBO de Regenboog Drunen SBO de Regenboog kwaliteitszorg burgerschap 18-12-2014 1 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Kenmerken van onze leerlingen en risico s.
Nadere informatieACTIEF BURGERSCHAP & SOCIALE INTEGRATIE. Visie. Actief Burgerschap & Sociale Integratie
ACTIEF BURGERSCHAP & SOCIALE INTEGRATIE Visie Actief Burgerschap & Sociale Integratie Zuukerschool Epe Januari 2010 Hoofdstuk 1, Kenmerken van de omgeving en de leerlingen De Zuukerschool is een landelijk
Nadere informatieBeleidsplan Burgerschap obs. t Joppe
Beleidsplan Burgerschap obs. t Joppe Inleiding Wetgeving Sinds februari 2006 zijn scholen verplicht om een bijdrage te leveren aan actief burgerschap en sociale integratie. Scholen dienen kinderen bewust
Nadere informatieACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE
ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE 1 ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE OP DE VALKENHEUVEL De wetgever schrijft scholen in Nederland voor om zich actief in te spannen om het besef van kinderen
Nadere informatieAanbod burgerschap en sociale integratie
Aanbod burgerschap en sociale integratie 1 Kanjertraing Dronenplein 7 2411 HE Bodegraven www.d4w.nl/prinses-beatrixschool 2 Visie Levensbeschouwelijke visie: Wij zijn een open Protestants Christelijke
Nadere informatieDe maatschappelijke stage als onderdeel van burgerschapsvorming
De maatschappelijke stage als onderdeel van burgerschapsvorming Jeroen Bron en Minke Bruning, 27 november 2014 27-11-2014 SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron CPS Onderwijsontwikkeling en advies;
Nadere informatie2013-2017. Actief burgerschap en sociale integratie
201-2017 Actief burgerschap en sociale integratie Inhoudsopgave: Kwaliteitszorg actief burgerschap en sociale integratie Visie en planmatigheid Visie Doelen Invulling Verantwoording Resultaten Risico s
Nadere informatieVisie op burgerschap en sociale integratie
Visie op burgerschap en sociale integratie CNS De Regenboog Inleiding Tegenwoordig leven we in een multiculturele samenleving. Burgerschap is in toenemende mate belangrijk geworden. Kennis hebben over
Nadere informatieobs Jaarfke Torum 15 9679 CL Scheemda Postbus 60 9679 ZH Scheemda 0597 592524 jaarfke@planet.nl
obs Jaarfke Torum 15 9679 CL Scheemda Postbus 60 9679 ZH Scheemda 0597 592524 jaarfke@planet.nl 1 Actief burgerschap en sociale integratie: Door de toenemende individualisering in onze samenleving is goed
Nadere informatieDe leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en de ander.
Burgerschapsvorming en sociale integratie De visie van de school We zijn een openbare basisschool. We werken volgens de richtlijnen en doelstellingen zoals beschreven in de Wet Primair Onderwijs. Het doel
Nadere informatiePrimair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444
Voorlichtingspublicatie Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Wet van 9 december 2005, houdende opneming in de Wet op het
Nadere informatieJenaplanbasisschool De Oostpoort Burgerschapsvorming en sociale integratie
Jenaplanbasisschool De Oostpoort Burgerschapsvorming en sociale integratie 1 1. Inhoudsopgave: pagina 2. Visie op burgerschapsvorming en sociale integratie 3 3. Populatie van de Oostpoort 5 4. Beleid 5
Nadere informatieVisiedocument. Actief Burgerschap. Januari 2010
Visiedocument Actief Burgerschap Januari 2010 Gereformeerde scholen voor speciaal basisonderwijs Het Baken en De Drieluik Inleiding Actief Burgerschap U staat op het punt ons visiestuk actief burgerschap
Nadere informatieActief Burgerschap. Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau-
Actief Burgerschap Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau- Inhoud INLEIDING... 3 VISIE OP ACTIEF BURGERSCHAP... 3 1) BURGERSCHAP... 4 DRIE DOMEINEN... 4 2) ACTIEF BURGERSCHAP:
Nadere informatieBeleid Actief Burgerschap en Sociale integratie op ICBS De Bonte Mol (juni 2013)
Beleid Actief Burgerschap en Sociale integratie op ICBS De Bonte Mol (juni 2013) Wat is wordt hieronder verstaan? Actief burgerschap verwijst naar de bereidheid en het vermogen deel uit te maken van een
Nadere informatieSOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Algemene vorming op het einde van de derde graad secundair onderwijs Voor de sociale
Nadere informatieFunctieprofiel. Leraar. op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE. Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling.
Functieprofiel Leraar op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling. April 2018 Specifieke competenties teamlid OBS Het Toverkruid
Nadere informatieBurgerschapsvorming op CCZ
Burgerschapsvorming op CCZ Visie Een groot deel van alle leerlingen in het voortgezet onderwijs zit op het VMBO. Jonge mensen met verschillende achtergronden, capaciteiten, culturen en leerstijlen. Zij
Nadere informatieAchtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt:
Achtergrond Basisschool De Regenboog staat in de wijk Zuid-west in Boekel en valt onder het bestuur van Zicht PO. Evenals de andere scholen onder dit bestuur gaan wij de komende periode vorm geven aan
Nadere informatieActief Burgerschap. o.b.s. de Wezeboom Ruinerwold (Oosteinde) 1 Actief Burgerschap versie o.b.s. de Wezeboom
Actief Burgerschap o.b.s. de Wezeboom Ruinerwold (Oosteinde) 1 Actief Burgerschap versie 10-07-2016 o.b.s. de Wezeboom 1. Bovenschools gedeelte Actief Burgerschap Actief burgerschap verwijst naar de bereidheid
Nadere informatieBurgerschapsvorming LVGS
Burgerschapsvorming LVGS Jacomijn van der Kooij Hoop 2 Een brede blik op burgerschap Mini-college Burgerschapsvorming en goed onderwijs Sinds 2006 verplicht: Wet actief burgerschap en sociale integratie.
Nadere informatieGoed Burgerschap en Sociale Integratie
Goed Burgerschap en Sociale Integratie Revisie 08-10-2012 01-07-2013 Versie 1.0 Definitief, n.a.v. teambespreking 08-08-2013 Borgingsdocument Goed Burgerschap De Kruudwis versie 1.0 Page 1 of 8 01-08-2013
Nadere informatieBurgerschap en Sociale Integratie op De Schalmei
Burgerschap en Sociale Integratie op De Schalmei 17-10-2014 Inhoud: Kenmerken van De Schalmei 3 Basiswaarden 3 Kerndoelen 3 Aanbod Burgerschap op De Schalmei 4 Een aantal punten uit onze algemene visie
Nadere informatieQuickscan voor personeel
Quickscan 2018-2019 voor personeel Uitslagen Quick Scan SBO De Vlieger Inleiding In dit rapport worden de resultaten beschreven van de Quickscan 2018-2019 voor personeel van SBO De Vlieger. De gebruikte
Nadere informatieHoofdstuk 1: Kenmerken van onze leerlingen, ouders, omgeving en risico s.
Hoofdstuk 1: Kenmerken van onze leerlingen, ouders, omgeving en risico s. Driestromenland ligt in Lelystad Zuidoost in de deelwijk Waterwijk. De school is een afspiegeling van de wijk. Kenmerken van de
Nadere informatieDe Vreedzame School Sociale competentie en actief burgerschap
De Vreedzame School Sociale competentie en actief burgerschap Congres Leve het jonge kind! 2011 Deelsessie Democraatjes in de dop? Mirjam van der Ven, Eduniek Aanleidingen voor het ontstaan van De Vreedzame
Nadere informatie1. Leergebiedoverstijgende kerndoelen voor het vso
1. Leergebiedoverstijgende kerndoelen voor het vso 1.1 Karakteristiek De leergebiedoverstijgende kerndoelen in het voortgezet speciaal onderwijs richten zich op het functioneren van jongeren op de gebieden
Nadere informatieActief Burgerschap. JPS de Wiekslag. Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau-
JPS de Wiekslag Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau- Inhoud INLEIDING... 3 VISIE OP ACTIEF BURGERSCHAP... 3 1) BURGERSCHAP... 4 DRIE DOMEINEN... 4 2) ACTIEF BURGERSCHAP: HOE
Nadere informatieActief Burgerschap. OBS Prinses Wilhelmina. Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau-
OBS Prinses Wilhelmina Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau- Inhoud INLEIDING... 3 VISIE OP ACTIEF BURGERSCHAP... 3 1) BURGERSCHAP... 4 DRIE DOMEINEN... 4 2) ACTIEF BURGERSCHAP:
Nadere informatieVISIE PEDAGOGISCH PROJECT
VISIE PEDAGOGISCH PROJECT van daltonschool De Kleine Icarus Algemene visie De opdracht van daltonschool De Kleine Icarus bevat naast het onderwijskundig eveneens een maatschappelijk aspect Wij brengen
Nadere informatieActief Burgerschap op Eijkhagen 2013-2014
Actief Burgerschap op Eijkhagen 2013-2014 In de samenleving ontstaan nieuwe opvattingen over de manier waarop individuele burgers in de maatschappij behoren te staan: meer betrokken, meer gericht op het
Nadere informatieOnderwijskundige doelen
Onderwijskundige doelen Het materiaal van Dit Ben Ik in Brussel beoogt vooral het positief omgaan met diversiteit. Daarom is het ook logisch dat heel wat doelen van het Gelijke Onderwijskansenbeleid aan
Nadere informatieIdentiteit. Roelofsbrink CK Den Ham (0546)
Identiteit Roelofsbrink 6 7683 CK Den Ham (0546) 672542 juni 2017 Voor u ligt het identiteitsdocument van GBS Domino in Den Ham. In dit document beschrijven we aan de hand van vier bouwstenen wie we zijn
Nadere informatieSpecifieke kerndoelen zijn:
Burgerschap Inhoud Inleiding... 3 1. Visie van de school:... 5 2. Drie domeinen... 6 3. Gebruikt onderwijsleerpakket... 11 4. Overige activiteiten... 15 5. Communicatie... 17 Inleiding In deze notitie
Nadere informatieFormat Actief Burgerschap
Format Actief Burgerschap Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau- Inhoud INLEIDING... 3 VISIE OP ACTIEF BURGERSCHAP... 3 1) BURGERSCHAP... 4 DRIE DOMEINEN... 4 ) ACTIEF BURGERSCHAP:
Nadere informatieReflecteren. op binnen- en buitenschoolse burgerschapservaringen
Reflecteren op binnen- en buitenschoolse burgerschapservaringen 1 Het doel van de waaier Kinderen komen in het dagelijks leven in aanraking met tal van burgerschapservaringen. Deze ervaringen nemen zij
Nadere informatieToezicht in het praktijkonderwijs
Toezicht in het praktijkonderwijs In dit schrijven wordt aangegeven hoe een school voor praktijkonderwijs de diverse indicatoren uit het waarderingskader van de Inspectie voor directe belanghebbenden (school,
Nadere informatieDe Vogelveste. speciale school voor basisonderwijs
De Vogelveste speciale school voor basisonderwijs Actief burgerschap 2010-2011 1 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave bladzijde 1. Inleiding bladzijde 2. Hoofdstuk 1 Kenmerken van de omgeving en de leerlingen
Nadere informatieBurgerschap in kaart gebracht
SLO is het nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling. Al 35 jaar geven wij inhoud aan leren en innovatie in de driehoek beleid, wetenschap en onderwijspraktijk. De kern van onze expertise betreft
Nadere informatieGIBO HEIDE. pedagogisch project
GIBO HEIDE pedagogisch project gemeenteraadsbesluit van 26 mei 2015 Het pedagogisch project is de vertaling van de visie van directie en leerkrachten die betrekking heeft op alle aspecten van het onderwijs
Nadere informatieDEFINITIEF RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG OP RKBS HOEKSTEEN
DEFINITIEF RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG 2009-2010 OP RKBS HOEKSTEEN Plaats : Enkhuizen BRIN-nummer : 04YU Onderzoeksnummer : 118767 Datum schoolbezoek : Rapport vastgesteld te
Nadere informatiePROCESDOEL 3 HUMANISEREN VAN HET SAMENLEVEN MET ANDEREN
PROCESDOEL 3 HUMANISEREN VAN HET SAMENLEVEN MET ANDEREN 3.1 Exploreren, verkennen en integreren van de mogelijkheden van de mens 3.2 Exploreren, verkennen en integreren van de grenzen van de mens 3.3 Ontdekken
Nadere informatieBurgerschap in kaart gebracht
Burgerschap in kaart gebracht SLO is het nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling. Al 35 jaar geven wij inhoud aan leren en innovatie in de driehoek beleid, wetenschap en onderwijspraktijk. De kern
Nadere informatieStrategisch beleidsplan O2A5. De dialoog als beleid
Strategisch beleidsplan O2A5 De dialoog als beleid Bij de tijd, open, boeiend en passend, dat zijn zowel het onderwijs als de werkwijze van O2A5. We hebben dan ook gekozen voor een vernieuwende en eigentijdse
Nadere informatieActief Burgerschap. Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau-
Actief Burgerschap Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau- Inhoud INLEIDING... 3 VISIE OP ACTIEF BURGERSCHAP... 3 1) BURGERSCHAP... 4 DRIE DOMEINEN... 4 2) ACTIEF BURGERSCHAP:
Nadere informatieCultuurbeleidsplan 2015-2019
CBS Maranatha Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Cultuurbeleidsplan 2015-2019 1. Inleiding Dit is het cultuureducatieplan van de CBS Maranatha in Winschoten. Een plan dat is opgesteld om een bijdrage te leveren
Nadere informatieIdentiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter
Identiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter Onze ideologie We zien iedereen als uniek en waardevol. Ieder kind heeft talenten en samen gaan we die ontdekken en ontwikkelen. Hierdoor kunnen
Nadere informatie1. Plenum 17 april 2009 Inventarisatie naar meetbare en zichtbare realisatie van de visie op de identiteit van de school.
Memo Aan : Van : Plenum SKPO Kuintje Scheffers- de Wit Datum: 14-01-2010 Betreft: Notitie brede Tijdpad implementatie notitie brede : 1. Plenum 17 april 2009 Inventarisatie naar meetbare en zichtbare realisatie
Nadere informatieVisiestuk Actief Burgerschap & Sociale Integratie
Visiestuk Actief Burgerschap & Sociale Integratie Elzendreef 4 2272 EV Voorburg Brin: 03TQ januari 2011 Visiestuk Actief Burgerschap & Sociale Integratie Hoofdstuk 1. Kenmerken en risico s van de omgeving
Nadere informatiePedagogische Visie en Beleid
Pedagogische Visie en Beleid Inleiding Voor ouders, medewerkers en alle anderen die betrokken zijn bij, en geïnteresseerd zijn in onze kinderopvang. Voor verantwoorde kinderopvang is veel nodig, om te
Nadere informatieACTIEF BURGERSCHAP 05OC CDS T KOMPAS
20171101 ACTIEF BURGERSCHAP 05OC CDS T KOMPAS INHOUD Voorwoord... 1 Burgerschap en sociale competenties... 2 burgerschap en openheid naar de samenleving... 2 Burgerschap en democratische rechtsstaat...
Nadere informatieONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG OP BASISSCHOOL DE STEIGER
DEFINITIEF RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG 2009-2010 OP BASISSCHOOL DE STEIGER Plaats : Stampersgat BRIN-nummer : 08KF Onderzoeksnummer : 118893 Datum schoolbezoek : 20 april 2010
Nadere informatieVisiedocument: Burgerschap in het vmbo van Wellantcollege
Visiedocument: Burgerschap in het vmbo van Wellantcollege Visiedocument: Burgerschap in het vmbo van Wellantcollege Inleiding Dit Wellant visiedocument beschrijft de algemene visie van Wellantcollege t.a.v.
Nadere informatieKeurmerk: Duurzame school
Keurmerk: Duurzame school Doorlopende leerlijn voor duurzame ontwikkeling van basisonderwijs (PO) t/m voortgezet onderwijs (VO) PO-1 Kennis en inzicht (weten) Vaardigheden (kunnen) Houding (willen) Begrippen
Nadere informatieCBS De Wegwijzer Protocol Intercultureel leren, actief burgerschap en sociale integratie
CBS De Wegwijzer Protocol Intercultureel leren, actief burgerschap en sociale integratie Datum eerste versie 01-09-2011 Datum laatste versie 01-09-2014 Documenteigenaar Team CBS De Wegwijzer Datum volgende
Nadere informatieOPBRENGSTEN LEERLINGENZORG
OPBRENGSTEN 1 De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. K.A. 11 De resultaten van de leerlingen liggen ten minste op het niveau dat
Nadere informatieGedragsprotocol. Trots zijn op jezelf en op elkaar!
Gedragsprotocol Trots zijn op jezelf en op elkaar! Voorwoord Op de Ekke de Haan verwachten we dat de leerlingen, leerkrachten en ouders op een prettige manier met elkaar omgaan. Het is belangrijk dat er
Nadere informatieBurgerschap en sociale integratie
www.defonteinharmelen.nl Hendriklaan 5, 3481 VR Harmelen Burgerschap en sociale integratie Een wijde blik, verruimt het denken 1. Inleiding Onze samenleving verandert. We beseffen dat voor het behoud en
Nadere informatieMeerwerf basisschool. De Dijk. www.meerwerf.nl. Sportief en ondernemend
Meerwerf basisschool De Dijk www.meerwerf.nl Sportief en ondernemend GGezond en een goede mentaliteit Op De Dijk vormen gedegen taal- en rekenonderwijs de basis in iedere klas. We maken elke dag tijd vrij
Nadere informatieIn welke mate kunt u zich vinden in het benoemen van vrijheid, gelijkheid/gelijkwaardigheid en solidariteit als basiswaarden voor
Ontwikkelteam Burgerschap Ronde Derde ronde () REFERENTIE BU000880 Naam Coen Gelinck Organisatie Nederlandse Vereniging van Leraren Maatschappijleer (NVLM) E-mailadres coengelinck@nvlm.nl Namens wie geeft
Nadere informatiePILOTONDERZOEK SOCIALE KWALITEIT. Alphons Laudyschool
PILOTONDERZOEK SOCIALE KWALITEIT Alphons Laudyschool Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 14UA OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : 254088 Datum onderzoek : 16-17 december 2013 Datum vaststelling : 20 februari 2014
Nadere informatieVisie op ouderbetrokkenheid
Visie op ouderbetrokkenheid Basisschool Lambertus Meestersweg 5 6071 BN Swalmen tel 0475-508144 e-mail: info@lambertusswalmen.nl website: www.lambertusswalmen.nl 1 Maart 2016 Inleiding: Een beleidsnotitie
Nadere informatie2. Waar staat de school voor?
2. Waar staat de school voor? Missie en Visie Het Rondeel gaat uit van de Wet op het Basisonderwijs. Het onderwijs omvat de kerndoelen en vakgebieden die daarin zijn voorgeschreven. Daarnaast zijn ook
Nadere informatieACTIEF BURGERSCHAP. Op CDS t Kompas
ACTIEF BURGERSCHAP Op CDS t Kompas ACTIEF BURGERSCHAP Voorwoord Kinderen voorbereiden op hun rol van burger in de samenleving is al eeuwenlang een taak van het onderwijs. In de Wet op Primair Onderwijs
Nadere informatieDe Vreedzame School. Sociale competentie en actief burgerschap in het basisonderwijs
De Vreedzame School Sociale competentie en actief burgerschap in het basisonderwijs Aanleidingen voor het ontstaan van De Vreedzame School (1999) toenemende gedragsproblematiek in scholen grensoverschrijdend
Nadere informatiePedagogisch beleidsplan Integraal Kindcentrum de Weide
Pedagogisch beleidsplan Integraal Kindcentrum de Weide Pagina 1 van 7 Pedagogisch beleidsplan IKC de Weide. Inhoudsopgave Pedagogisch beleidsplan Kindcentrum de Weide Leeuwarden Voorwoord... 3 1. Integraal
Nadere informatieSamenwerking. Betrokkenheid
De Missie Het Spectrum is een openbare school met een onderwijsaanbod van hoge kwaliteit. We bieden het kind betekenisvol onderwijs in een veilige omgeving. In een samenwerking tussen kind, ouders en school
Nadere informatieGemeentelijke basisschool De Knipoog Cardijnlaan 10 2290 Vorselaar 014/51 27 00 0478/28 82 63 014/ 51 88 97 directie@deknipoog.be
Gemeentelijke basisschool De Knipoog Cardijnlaan 10 2290 Vorselaar 014/51 27 00 0478/28 82 63 014/ 51 88 97 directie@deknipoog.be Elementen van een pedagogisch project 1 GEGEVENS M.B.T. DE SITUERING VAN
Nadere informatieKleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl. Stappenplan cultuureducatiebeleid
Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl Stappenplan cultuureducatiebeleid Inleiding Dit stappenplan is een handreiking om te komen tot
Nadere informatieLeermiddelenanalyse Burgerschapsvorming. Analyse-instrument PO SLO. Juli 2013
Leermiddelenanalyse Burgerschapsvorming Analyse-instrument PO Deel I: Achtergrondgegevens Deel II: Inhoudelijke aspecten Deel III: Didactische aspecten SLO Juli 2013 DEEL I: ACHTERGRONDGEGEVENS Titel Auteurs
Nadere informatieVisiedocument Burgerschap
Visiedocument Burgerschap Versie zomer 2015 Inhoud: Hoofdstuk 1 Kenmerken van onze leerlingen Hoofdstuk 2 Visie op actief burgerschap Hoofdstuk 3 Hoofddoelen/dimensies Hoofdstuk 4 Aanbod Hoofdstuk 5 Basiswaarden
Nadere informatie' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis
IDENTITEITS- BEWIJS ' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis 2 Onderwijs draait om mensen Als wij in onze onderwijsinstelling iets willen bereiken, dan
Nadere informatieCOMPETENTIE 1: INTERPERSOONLIJK COMPETENT
DE SBL competenties COMPETENTIE 1: INTERPERSOONLIJK COMPETENT De leraar primair onderwijs moet ervoor zorgen dat er in zijn groep een prettig leef- en werkklimaat heerst. Dat is de verantwoordelijkheid
Nadere informatieIn de wet is opgenomen, dat scholen actief bezig moeten zijn met burgerschapszin.
03-2007 Pagina 1 van 10 Inleiding In de wet is opgenomen, dat scholen actief bezig moeten zijn met burgerschapszin. In de wet op het p.o. staat, dat het onderwijs er van uitgaat dat leerlingen opgroeien
Nadere informatieGEDRAGSPROTOCOL. (anti pestgedrag) Basisschool De Boomgaard Dieren
GEDRAGSPROTOCOL (anti pestgedrag) Basisschool De Boomgaard Dieren Mei 2014 Gedragsprotocol de Boomgaard I. Doel van dit gedragsprotocol: Alle kinderen van De Boomgaard moeten zich veilig voelen, zodat
Nadere informatieKernleerplan actief burgerschap en sociale integratie
SLO is het nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling. Al 35 jaar geven wij inhoud aan leren en innovatie in de driehoek beleid, wetenschap en onderwijspraktijk. De kern van onze expertise betreft
Nadere informatieCompetenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject
Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Deze lijst is het onderzoekresultaat van een PWO-traject binnen de lerarenopleidingen van de KAHO Sint-Lieven,
Nadere informatie