Bij besluit van 7 mei 2015 heeft verweerder het bezwaar van eiseres deels gegrond verklaard.

Transcriptie

1 uitspraak RECHTBANK AMSTERDAM Bestuursrecht zaaknummer: AMS 16/5508 uitspraak van de enkelvoudige kamer van 9 maart 2017 in de zaak tussen De Volkskrant B.V., te Amsterdam, eiseres (gemachtigde: M.E. de Brouwer), en De Minister van Financiën, verweerder (gemachtigde: mr. C.A. Geleijnse). Tevens heeft als partij aan het geding deelgenomen: Staatsloterij B.V. (voorheen de Stichting Exploitatie Nederlandse Staatsloterijen), derde-belanghebbende (hierna: de Stichting/de Staatsloterij), gemachtigde: mr. P.W. Juttmann. Procesverloop Bij besluit van Il december 2014 (het primaire besluit) heeft verweerder twee verzoeken van eiseres om op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) documenten openbaar te maken gedeeltelijk afgewezen. Bij besluit van 7 mei 2015 heeft verweerder het bezwaar van eiseres deels gegrond verklaard. In de uitspraak van 17 juni 2016 (hierna: de uitspraak) heeft deze rechtbank het tegen het besluit van 7 mei 2015 ingestelde beroep gegrond verklaard, onder vern ietiging van het besluit van 7 mei 2015 voor zover daarbij de weigering om de in rechtsoverweging 8.6 en 8.8 van die uitspraak genoemde informatie openbaar te maken, is gehandhaafd. De rechtbank heeft verweerder voorts opgedragen binnen zes weken een nieuw besluit te nemen op het bezwaar met inachtneming van die uitspraak. Bij besluit van 25 juli 2016 (het bestreden besluit) heeft verweerder het bezwaar van eiseres alsnog gegrond verklaard onder openbaarmaking van enkele aanvullende passages en onder handhaving van de weigering om de overige passages alsnog openbaar te maken. Eiseres heeft tegen het bestreden besluit beroep ingesteld. Verweerder heeft de stukken waarvan openbaarmaking (deels) is geweigerd overgelegd met een beroep op artikel 8:29 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en tevens een verweerschrift ingediend.

2 pagina 2 van 7 Eiseres heeft de rechtbank toestemming verleend om kennis te nemen van de niet openbaar,gemaakte doeurnenten als bedoeld in artikel 8:29, vijfde lid, van de Awb. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 15 februari Overwegingen Feiten en standpunten van partijen Ll. Bij brieven van 30 september 2014 heeft eiseres een tweetal verzoeken ingediend bij verweerder om openbaarmaking van - kort gezegd - alle correspondentie en documenten die betrekking hebben op onregelmatigheden bij de trekkingen van de Staatsloterij en op de samenwerking van de Staatsloterij met Jntralot, de beheerder van het loterijsysteem, en de daaraan voorafgaande aanbestedingsprocedure Bij het primaire besluit heeft verweerder de verzoeken van eiseres deels toegewezen en deels afgewezen. Verweerder heeft bij het primaire besluit doeurnenten aan eiseres verstrekt, die geheel of gedeeltelijk onleesbaar zijn gemaakt. IJ. In het besluit van 7 mei 2015 heeft verweerder het bezwaar van eiseres deels gegrond en deels ongegrond verklaard. Daarbij heeft verweerder alsnog enige aanvullende informatie openbaar gemaakt, maar openbaarmaking van enkele passages wederom geweigerd onder opgave van een nadere motivering. 1.4 In de uitspraak heeft de rechtbank het tegen het besluit van 7 mei 2015 ingestelde beroep gegrond verklaard, onder vernietiging van het besluit van 7 mei 2015 voor zover daarbij de weigering om de in rechtsoverweging 8.6 en 8.8 genoemde informatie openbaar te maken, is gehandhaafd. De rechtbank heeft verweerder voorts opgedragen binnen zes weken een nieuw besluit te nemen op het bezwaar met inachtneming van die uitspraak. De rechtbank overwoog daarbij, voor zover nu nog relevant: "8.6. Gelet op de sterke onderlinge relatie tussen verweerder en de Stichting acht de rechtbank het onvoldoende aannemelijk geworden dat de Stichting terughoudender zou worden in het verschaffen van informatie aan verweerder, indien verweerder de desbetreffende documenten of onder del en van documenten die betrekking hebben op de onderlinge communicatie tussen medewerkers van de Stichting en ambtenaren van het ministerie, openbaar zou maken. De Stichting is, gezien de relatie die er bestaat tussen de Stichting en verweerder, immers verplicht om alle noodzakelijke informatie aan verweerder te geven, opdat verweerder in staat is zijn functie als pseudo-aandeelhouder op goede wijze te vervullen. In het geval de Stichting niet (meer) alle noodzakelijke informatie aan venveerder zou geven, acht de rechtbank het niet aannemelijk dat het verweerder aan (juridische) mogelijkheden zou ontbreken om de Stichting de door verweerder gewenste informatie aan hem als pseudo-aandeelhouder te laten verstrekken. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder zich daarom op grond van deze motivering niet in redelijkheid op het standpunt kunnen stellen dat het belang van openbaarmaking niet opweegt tegen het belang van het voorkomen van onevenredige benadeling van de Staat. Het betrefi de volgende (onderdelen van) documenten: - nr. 3: van 21 september 2014, 19:27 uur; - nr. 5: wisseling van 25 september 2014 tot en met 29 september 2014;

3 pagina 3 van 7 - nr. 6: wisseling van 28 september 2014; - nr. 8: van 19 september 2014, 17:06 uur; - nr. 9: wisseling van 26 september 2014; - nr. 12: wisseling van 19 september 2014; - nr. 13: van 19 september 2014, 23:08 uur: blz. l, 2 en 3 (tot punt 2, halverwege blz. 3) en bovenste deel van blz. 5 tot aan: "5) Conceptartikel Volkskrant"; - nr. 18: notitie van 26 september 2014: laatste bulletpoint; - nr. 22: wisseling van 22 september 2014, blz. l; - nr. 23: wisseling van 20 september 2014; - nr. 24: s van 19 september 2014, 14:49 uur en 14:37 uur; - nr. 25: wisseling van 25 en 26 september 2014; - nr. 26: van 18 september 2014, 07:38 uur. roo.] 8.8. Met betrekking tot de volgende (onderdelen van) documenten uit bijlage 2 bij het bestreden besluit is de rechtbank van oordeel dat verweerder zich niet in redelijkheid op het standpunt heeft kunnen stellen dat het belang van openbaarmaking niet opweegt tegen het belang van het voorkomen van onevenredige benadeling van de Stichting: - nr. 3: eerste memo van 21 september 2014: - de gehele eerste kolom van blz. l en 2 van deze memo: die kolom betreft citaten van De Volkskrant zelf en deze zijn naar het oordeel van de rechtbank niet bedrijfsgevoelig; - de eerste twee zinnen van het tweede blok van de tweede kolom van blz. l: die betreffen een weergave van een wettelijke regeling en zijn om die reden niet bedrijfsgevoelig; - het derde blok van de tweede kolom van blz. l: deze tekst is grotendeels al door de gemachtigde van de Stichting op zitting gezegd en is mede daarom naar het oordeel van de rechtbank niet bedrijfsgevoelig; - het achtste blok van de tweede kolom van blz. 2: dit betreft algemene inforntatie en is daarom niet bedrijfsgevoelig; - nr. 3: derde memo van 21 september 2014: de eerste vier alinea's van bladzijde 3: die alinea's betreffen algemene informatie en regelgeving en zijn daarom niet bedrijfsgevoelig, - nr.1 O: de memo van 21 september 2014: die memo is dezelfde als nr. 3, eerste memo; voor die memo geldt dus hetzelfde als voor memo nr. 3; - nr. 16: de notitie van 19 september 2014: de laatste twee regels van blz. 2 en de eerste twee regels van blz. 3: die regels betrejfen de weergave van informatie die is verstrekt door een ander orgaan. Op het aan eiseres verstrekte document is de weigeringsgrond 'persoonlijke beleidsopvatting ' vermeld, maar onder punt 3.30 van het verweerschrift heeft verweerder vermeld dat het risico bestaat dat de taakuitoefening van het desbetreffende orgaan bij openbaarmaking zal worden geschaad. Openbaarmaking van deze informatie is geweigerd omdat het belang van openbaarmaking niet opweegt tegen het voorkomen van onevenredige benadeling van het desbetreffende orgaan. Naar het oordeel van de rechtbank: heeft verweerder ontoereikend gemotiveerd waarom openbaarmaking van deze informatie het desbetreffende orgaan onevenredig zou benadelen. " 1.5 BU het bestreden besluit heeft verweerder, naar aanleiding van de uitspraak, eerder geweigerde passages als bedoeld in rechtsoverweging 8.6 en 8.8 van de uitspraak deels alsnog openbaar gemaakt. Voor zover openbaarmaking wederom is geweigerd, heeft verweerder deze weigering voorzien van een nadere motivering.

4 pagina 4 van 7 2. Eiseres heeft in beroep betwist dat verweerder de openbaarmaking van twee passages, die zijn opgenomen in de documenten 5 en 6, op grond van artikel10, tweede lid, aanhef en onder g, van de Wob heeft kunnen weigeren. Eiseres betwist dat de bedoelde passages de relatie tussen de Staatsloterij en de Kansspelautoriteit (passage in document 5) ofintralot (passage in document 6) kan verstoren, althans dat de Staatsloterij daardoor onevenredig wordt benadeeld. Over de passage in document 5 wordt nog opgemerkt dat niet aannemelijk is dat sprake is van tussen twee derden gevoerde correspondentie, nu deze is opgenomen in een van een ambtenaar van het Ministerie van Financiën. Eiseres betwist verder dat de in de documenten 6, 9, 13 en 22 onleesbaar gemaakte passages persoonlijke beleidsopvattingen bevatten. Eiseres vraagt de rechtbank dit te controleren. Ook openbaarmaking van delen van document 23 is onterecht geweigerd. Eerder was al het standpunt ingenomen dat de uitzonderingsgrond als verwoord in artikel 10 lid I aanhef en onder c van de Wob was komen te vervallen, zodat venveerder zich daar niet meer op kan beroepen. Deze weigeringsgrond is bovendien niet aan de orde. 3. Verweerder heeft hiertegenover gesteld dat de passages in document 5 en 6 terecht niet openbaar zijn gemaakt onder verwijzing naar artikel lo, tweede lid, aanhef en onder g, van de Wob. Openbaarmaking zal de Staatsloterij onevenredig benadelen. De passages bevatten informatie die inzicht geven in de overwegingen van de Staatsloterij met betrekking tot haar (toekomstige) opstelling ten opzichte van Intralot en de Kansspelautoriteit. Dat er geen sprake is van correspondentie tussen twee derden doet er niet aan af dat de passages informatie bevatten waarvan de openbaarmaking de relatie tussen derden, te weten de Staatsloterij enerzijds en Intralot of de Kansspelautoriteit anderzijds, kan verstoren. Ten aanzien van de documenten 6, 9,13 en 22 heeft verweerder opgemerkt dat geweigerde passages wel degelijk persoonlijke beleidsopvattingen betreffen. De overige passages in document 13 en de passages in document 22 bestaan verder uit voor de Staatssecretaris voorbereide conceptantwoorden die hij kan geven op mogelijke vragen van bijvoorbeeld de media of Kamerleden. Uit de rechtspraak volgt dat conceptantwoorden als persoonlijke beleidsopvattingen kunnen worden aangemerkt en de openbaarmaking daarvan op grond van artikel Il van de Wob kan worden geweigerd. Subsidiair beroept verweerder zich op de weigeringsgrond van artikel 10 tweede lid aanhef en onder g van de Wob. Document 23 heeft betrekking op de samenwerking tussen de Staatsloterij met een andere partij. Uit het eerste deel van de passage (de eerste twee regels) kunnen strategische overwegingen over de (toekomstige) samenwerking met die derde worden afgeleid. Gelet op de voor de relatie met die derde gevoelige aard van de overwegingen, zal openbaarmaking daarvan de Staatsloterij onevenredig benadelen. Op grond van artikel10, tweede lid, aanhef en onder g, van de Wob komt deze passage daarom niet voor openbaarmaking in aanmerking. Het tweede deel van de passage (de laatste twee regels) bevat informatie die als bedrijfs- en fabricagegevens als bedoeld in artikel10, eerste lid, aanhef en onder c, van de Wob kan worden aangemerkt. De informatie in deze passage geeft inzicht in de inrichting van het bedrijfsproces (c.q. de bedrijfsvoering) van de Staatsloterij en de rol daarin van een derde waarmee de Staatsloterij samenwerkt. 4. De Staatsloterij heeft als belanghebbende ter zitting nog benadrukt dat openbaarmaking van passages uit, onder meer document 5, haar schade kan toebrengen. Zij is daarom met verweerder van mening dat openbaarmaking van deze passage mag worden geweigerd.

5 pagina 5 van 7 Relevante regelgeving 5. Artikel lo, eerste lid, aanhef en onder c van de Wob bepaalt dat het verstrekken van informatie ingevolge deze wet achterwege blijft voor zover dit bedrijfs- en fabricagegegevens betreft, die door natuurlijke personen of reehtspersonen vertrouwelijk aan de overheid zijn meegedeeld. 6. Op grond van artikel lo, tweede lid, aanhef en onder g van de Wob, blijft het verstrekken van informatie ingevolge deze wet achterwege voor zover het belang daarvan niet opweegt tegen het voorkomen van onevenredige bevoordeling ofbenadeling van bij de aangelegenheid betrokken natuurlijke personen of reehtspersonen dan wel van derden. 7. Op grond van artikel 11, eerste lid, van de Wob wordt, in geval van een verzoek om informatie uit documenten, opgesteld ten behoeve van intern beraad, geen informatie verstrekt over daarin opgenomen persoonlijke beleidsopvattingen. Overwegingen rechtbank 8. De rechtbank heeft met toepassing van artikel 8:29, vijfde lid, van de Awb, kennis genemen van de niet openbaar gemaakte informatie. 9. Het mogen weklakken van namen en persoonsgegevens in doeurnenten is niet in geschil. Evenmin is nog in geschil dat openbaarmaking van de passages in document 3 en 24 mag worden geweigerd. De hiertegen gerichte beroepsgronden heeft eiseres ter terechtzitting ingetrokken, zodat deze geen bespreking behoeven. Ten aanzien van de document 5 en 6 lo. De rechtbank heeft de niet openbaar gemaakte passages in de documenten 5 en 6 gelezen en beoordeeld. Met verweerder is de rechtbank van oordeel dat openbaarmaking van deze passages mocht worden geweigerd, omdat de Staatsloterij in geval van openbaarmaking onevenredig zou worden benadeeld. De passages in beide doeurnenten bevatten strategische overwegingen en keuzes die de Staatsloterij met haar aandeelhouder heeft gedeeld, ten aanzien van haar (toekomstige) opstellingjegens Intralot en de Kansspelautoriteit (hierna: KSA). De Staatsloterij moet bij dit soort afwegingen vertrouwelijk met haar aandeelhouder kunnen communiceren. Ter zitting heeft verweerder in dit verband toegelicht dat er keuzes gernaakt moesten worden in welk stadium van het onderzoek welke informatie met KSA zou worden gedeeld. Dat zag op processuele keuzes en interne afwegingen die gemaakt werden in de relatie tot KSA. Gelet op de concrete inhoud van de geheim gehouden passages, waarvan de rechtbank kennis heeft genomen, kan openbaarmaking de verhouding tussen de Staatsloterij en Intralot respectievelijk KSA schaden. Verweerder heeft daarom op goede gronden mogen aannemen dat openbaarmaking daar niet tegen opweegt. Dat er geen sprake is van tussen twee derden gevoerde correspondentie, staat aan het kunnen inroepen van de in artikel 10 tweede lid aanhef en onder g van de Wob verwoorde weigeringsrond niet in de weg. Verweerder heeft openbaarmaking van deze passages mogen weigeren.

6 inzake: De Volkskrant B.v. pagina 6 van 7 Ten aanzien van de documenten 6, 9, 13 en Ten aanzien van deze documenten heeft de rechtbank de niet openbaar gemaakte passages gelezen en beoordeelt in hoeverre deze mochten worden geweigerd op grond van artikel 11, eerste lid, van de Wob. De rechtbank is na lezing van de geweigerde passages in document 6 en 9 tot het oordeel gekomen dat de documenten zijn opgesteld ten behoeve van intern beraad, en dat de geweigerde passsages inderdaad persoonlijke beleidsopvattingen betreffen. De documenten 13 en 22 bleken verder, na controle door de rechtbank, inderdaad geformuleerde conceptantwoorden te bevatten in verband met mogelijk te stellen (kamer)vragen. Volgens jurisprudentie van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de Afdeling)' mag de openbaarmaking van dergelijke conceptantwoorden worden geweigerd op grond van artikel 11 van de Wob. De openbaarmaking van de passages in de documenten 6, 9, 13 en 22 mocht derhalve worden geweigerd. Ten aanzien van document Na lezing en bestudering van de zwart gemaakte passage in document 23 is de rechtbank van oordeel dat verweerder openbaarmaking van deze passage heeft mogen weigeren. Het eerste deel van deze passage op grond van het bepaalde in artikel 10 tweede lid aanhef en onder g van de Wob, en het tweede deel op grond van artikel 10, eerste lid aanhef en onder c van de Wob. Het eerste deel van de passage (de eerste twee regels) betreft strategische overwegingen over de (toekomstige) samenwerking met een derde, hoe men zich daarin wilopstellen en over te maken keuzes voor de toekomst. Aannemelijk is dat openbaarmaking van die passage de Staatsloterij onevenredig kan benadelen. Het tweede deel van de passage (de laatste twee regels) bevat naar het oordeel van de rechtbank inderdaad bedrijfs- en fabricagegevens als bedoeld in artikel 10, eerste lid, aanhef en onder c, van de Wob. De informatie in deze passage geeft inzicht in de inrichting van het bedrijfsproces (c.q. de bedrijfsvoering) van de Staatsloterij en de rol daarin van een derde waarmee de Staatsloterij samenwerkt. Met verweerder is de rechtbank van oordeel dat geheimhouding van dergelijke bedrijfsinformatie relevant kan zijn, niet enkel vanwege de eventuele positie ten opzichte van concurrenten maar ook ten opzichte van (toekomstige) contraetspartijen en de onderlinge samenwerking. Daarbij heeft verweerder ter zitting toegelicht dat niet endenkbeeldig is dat Staatsloterij in de toekomst te maken gaat krijgen met concurrenten. Jvfotivering van het bestreden besluit 13. Wel is de rechtbank met eiseres van oordeel dat aan het bestreden besluit een motiveringsgebrek kleeft. Het bestreden besluit is slechts summier gemotiveerd. Dat heeft verweerder ter terechtzitting ook toegegeven. De motivering is bij verweerschrift en ter zitting aangevuld en uitgebreid. Eiseres heeft wel gelegenheid gehad om zich hierop voor te bereiden, nu het verweerschrift tijdig is ingediend, en om op deze aanvullende motivering ter zitting te reageren. Het motiveringsgebrek wordt daarom, met toepassing van artikel 6:22 van de Awb gepasseerd, nu eiseres hierdoor niet in haar belangen wordt geschaad. l zie bijvoorbeeld ECLI:NL:RVS:2010:BN5701

7 pagina 7 van 7 Slotsom 14. Gelet op het hiervoor overwogene heeft verweerder op correcte wijze uitvoering gegeven aan de uitspraak van deze rechtbank van 17 juni Het beroep is ongegrond. 15. In het hiervoor onder 13 overwogene ziet de rechtbank aanleiding te bepalen dat verweerder aan eiseres het door haar betaalde griffierecht dient te vergoeden. 16. Voor een proceskostenveroordel ing bestaat geen aanleiding, omdat van zodanige kosten niet is gebleken. Beslissing De rechtbank: verklaart het beroep ongegrond; draagt verweerder op het betaalde griffierecht van 334,- aan eiseres te vergoeden. Deze uitspraak is gedaan door mr. R. Hirzalla, rechter, in aanwezigheid van mr. e.l. de Rijke, griffier. De be issing is in het openbaar uitgesproken op 9 rnaart Afschrift verzonden aan partijen op: = 9 MRT 2017 Rechtsmiddel Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de dag van verzen, ing daarvan hoger beroep worden ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raa van State. Als hoger beroep is ingesteld, kan bij de voorzieningenrechter va de hogerberoepsrechter worden verzocht om het treffen van een voorlopige voorziening of om het opheffen of wijzigen van een bij deze uitspraak getroffen voorlopige voorziening. VOOr Arrondissementsr Bestuursrecht