Inhoudsopgave. 5. Doorgaande lijn en de relatie met de kerndoelen.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoudsopgave. 5. Doorgaande lijn en de relatie met de kerndoelen."

Transcriptie

1 Inhoudsopgave. 1. Visie ten aanzien van techniek. 2. Definitie van techniek. 3. Kerndoelen. 4. Coördinatie. 5. Doorgaande lijn en de relatie met de kerndoelen. 6. Samenwerking met andere instanties. 7. Financiën.

2 1: Visie ten aanzien van techniek. Kinderen van nu groeien op in een snel veranderende wereld waarin ontzettend veel informatie op hen afkomt. We leven in een samenleving die in toenemende mate berust op techniek. Techniek is overal om ons heen; ontwikkelingen volgen elkaar is steeds hoger tempo op. Jong en oud komen hier dagelijks mee in aanraking. Vaak hebben de kinderen alleen niet in de gaten dat ze te maken hebben met techniek. Door uitdagende lesmaterialen en activiteiten willen we deze bewustwording op gang brengen. Wij willen de kinderen laten ervaren wat het is om met techniek te werken en ze hier vaardigheden in leren. Verder vinden we het belangrijk dat de kinderen plezier beleven in het werken met techniek. Onze school wil rekening houden met meervoudige intelligentie van de leerlingen en past gedifferentieerd onderwijs toe. Techniek kun je bij veel vakken integreren.(o.a.: taal, rekenen, natuuronderwijs) De keuze voor een vorm van vervolgonderwijs is een belangrijke stap in de verdere ontwikkeling van onze kinderen. Interesse voor techniek kan invloed hebben op hun keuze. Daartoe is een beroeps oriënterende onderwijsrichting ook een belangrijkonderdeel van het techniekbeleid. Onze school is in de mogelijkheid om diverse techniek excursies te maken.

3 2. Definitie van techniek. Techniek is alles wat mensen (met behulp van gereedschappen en materialen) onderzoeken, ontwerpen en vervaardigen om het leven efficiënter, eenvoudiger of prettiger te maken. Techniek: is een activiteit voor en door mensen waarin de behoeften en waarden een belangrijke rol spelen. is een proces van ontwerpen, maken en gebruiken. is het bewerken van materie, energie en informatie. maakt gebruik van natuurwetenschappen. beïnvloedt de samenleving en wordt erdoor beïnvloedt.

4 3. Kerndoelen. Binnen (natuur) wetenschap en techniek vinden we 5 kerndoelen waaraan we willen voldoen: - 2 kerndoelen (42 en 43) zijn gericht op natuurkunde en hebben daardoor raakvlakken met techniekonderwijs. - 2 kerndoelen (44 en 45) zijn expliciet gericht op techniek. - 1 kerndoel (46) is gericht op de positie van de aarde, zon en planeten. Kerndoel 42 De kinderen leren onderzoeken doen naar materialen en natuurlijke verschijnselen zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur Kerndoel 43 De leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur, neerslag en wind. Kerndoel 44 De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik. Kerndoel 45 De leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren. Kerndoel 46 De leerlingen leren dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon seizoenen en dag en nacht veroorzaakt. Bij eenvoudige technische problemen aangaande constructie, transport, communicatie en productie kunnen de leerlingen oplossingen ontwerpen, maken en gebruiken in de vorm van een technisch product. Zij hanteren daarbij enkele elementaire technische inzichten waaronder in elk geval constructieprincipes (materiaalgebruik, stevigheid, verbindingen) en bewegings- en overbrengingsprincipes (hefboom, tandwiel, katrol)

5 Ook kunnen de leerlingen een aantal technische producten uit de eigen leefwereld op hun niveau onderzoeken naar functionaliteit, materiaalgebruik en vormgeving. Ook kunnen zij de werking ervan verklaren. De producten betreffen voorbeelden uit de gebieden constructie, transport, communicatie en productie.

6 4. Coördinatie. Er is een techniekwerkgroep gevormd. Hierin zitten 2 techniek coördinatoren en vanuit de groepen 1-2, 3-4, 5-6 en 7-8 nog één leerkracht. Deze werkgroep houdt zich bezig met het voorbereiden en plannen van de schoolbrede techniekprojecten. Deze techniekprojecten zijn twee keer per schooljaar. De techniek coördinatoren bepalen welke onderwerpen er aan bod komen (constructie, transport, productie of communicatie). Ook bekijken zij welke mogelijkheden er zijn om tot samenwerking te komen met Voortgezet Onderwijs scholen en/of het bedrijfsleven. Er zullen technieklessen aangeboden worden waarin de kerndoelen centraal staan. Naast de techniekprojecten stimuleren de coördinatoren tot het doen van techniekactiviteiten in de klas. Dit kan zijn door bijvoorbeeld een circuit, maar ook door aan te sluiten bij een rekenles over constructies. Tijdens de twee schoolbrede projecten zorgt de techniekwerkgroep voor het verzamelen en uitwerken van de lessen. Naast de techniekprojecten worden de techniekmaterialen (knex, lego e.d.) gedurende het schooljaar gecontroleerd en aangevuld.

7 5. Doorgaande lijn en de relatie met de kerndoelen. De lessen techniek zijn geordend naar 4 leeftijdsgroepen (groepen 1-2, 3-4, 5-6 en 7-8). Deze indeling is gebaseerd op het ontwikkelingsniveau van de leerlingen op het gebied van techniek. In de groepen 1-2 en 3-4 zijn de lessen vooral geschreven vanuit de mogelijkheden van de leerkracht, terwijl de lessen voor de groepen 5-6 en 7-8 ook op de zelflerende leerling zijn gericht. Dat blijkt onder meer uit het zelfstandig gebruik van werkbladen, de wijze waarop leerlingen betrokken worden bij materiaal/gereedschapsverzameling en de manier waarop ze zelf informatie verzamelen. De kerndoelen maken duidelijk dat bij techniek in het basisonderwijs de volgende punten centraal staan: Het gaat om specifieke technische gebieden (contexten) waarbinnen technische onderwerpen en activiteiten aan de orde komen; constructiesystemen, transportsystemen, informatie- /communicatiesystemen en productiesystemen. Het gaat erom de leerlingen zelf problemen te laten oplossen met als resultaat een technisch product. Daarnaast moeten de leerlingen leren technische producten te onderzoeken om zo meer inzicht te krijgen in het technische proces, waarbij de nadruk ligt op de fasen ontwerpen, maken en gebruiken. De bijbehorende vaardigheden worden technische ofwel procesvaardigheden genoemd. Naast deze procesvaardigheden verwerven de leerlingen ook praktische vaardigheden zoals het omgaan met gereedschappen en materialen en het meten en het grafisch weergeven van vormen (tekenen / schetsen). Leerlingen krijgen een kans om zich op het gebied van techniek te ontwikkelen en kennis en inzicht te verwerven in constructie-, bewegings- en overbrengingsprincipes en de functionaliteit en het materiaalgebruik bij technische producten. De technische kennis die leerlingen zich op de basisschool moeten zien te verwerven heeft vooral te maken met wat technische proceskennis wordt genoemd. Daarbij gaat het om het ontwerpen, maken en gebruiken van een product, gebruikmakend van materialen, energie en informatie. Hoe ouder de leerlingen, des te meer verschillende materialen er worden gebruikt. Het gaat om bekende en gemakkelijk te verkrijgen materialen zoals bouw- en constructiesets en kosteloos materiaal. In de overbouw wordt veel gebruikt gemaakt van bouw- en constructie materiaal en kosteloos materiaal. Licht materiaal en hout, elektriciteits sets worden in de bovenbouw gemaakt.

8 De lijn in de technische gebieden: Constructie Dit gebied gaat over alle statische en dynamische constructies, zoals gebouwen, torens, bruggen, hijskranenmeubelstukken en gebruiksvoorwerpen. In de groep 1 t/m 4 worden eenvoudige werkstukken gemaakt. Ook het onderzoeken van technische producten richt zich op producten die niet al te ingewikkeld in elkaar zitten. Veel werkstukken en producten zijn statisch van karakter. Stevigheid speelt een belangrijke rol. In de groepen 5 en 6 zijn de werkstukken minder eenvoudig en meer dynamisch van karakter. Naast het gebruik van bestaande constructies richten de leerlingen zich nu ook op het zelf verstevigen van de materialen. Nieuwe bewegings- en overbrengingsprincipes worden toegepast en in verschillende technische producten onderzocht. Bij het zelf maken in de groepen 7 en 8 komen diverse nieuwe constructieproducties aan bod. Bij de energiebronnen wordt ook gebruikt gemaakt van elektriciteit. Transport Dit gebied gaat niet alleen over vervoersmiddelen zoals auto s, ruimteschepen, hovercrafts en rollerskates, maar over het transport van goederen informatie via bijvoorbeeld wegen, spoorlijnen en telefoonkabels. De transportmiddelen in de lessen voor de groepen 1 t/m 4 worden door middel van windkracht, zwaartekracht of handkracht voort bewogen. In de groepen 5 en 6 worden de beweging en het transportmiddel complexer. Zo wordt er bijvoorbeeld gebruik gemaakt van tandwielen. In de groepen 7 en 8 worden er complexere energiebronnen gebruikt zoals elektriciteit. Productie Veel producten worden in een serie gemaakt om ze daarna te verspreiden (verkopen). In een productielijn heeft ieder een vaste taak. Kwaliteitsbewaking moet zorgen voor kwalitatief goede producten. In de groepen 1 t/m 4 is de productie nog eenvoudig, maar steeds ingewikkelder. Er is aandacht voor aspecten als de onderdelen van een werkstuk en de werkverdeling.

9 Vanaf de groepen 5 en 6 worden de bepaalde aspecten van een serieproductie uitgelicht., zoals het gebruik maken van een mal. In de groepen 7 en 8 krijgen de kinderen te maken met de chemische productielijnen en de productie lijn van afvalwerking. Communicatie Dit gebied is gericht op informatie- en communicatieve technologie, waaronder het gebruik maken en bedienen van de computer bij het werpen, maken en gebruiken. Ook eenvoudige informatie- en waarschuwingssystemen zoals een inbraakalarm. In de groepen 1 t/m 4 gaat het met name over het overbrengen van boodschappen met nadruk op de symbolen en signalen. In de groepen 5 en 6 wordt ook elektriciteit gebruikt bij het zelf maken van communicatie middelen. Ook de variëteit aan middelen neemt toe. In de groepen 7 en 8 ligt de nadruk op het gebruik van elektriciteit en elektronica. De communicatiemiddelen worden ingewikkelder. In het kader van de informatie- en communicatietechnologie wordt nu ook de computer ingeschakeld.

10 6. Samenwerking met andere instanties. De Kaardebol richt zich middels projectonderwijs en beroepsgerichte oriëntatie op techniek. Daarvoor worden excursies gemaakt naar technische bedrijven. We hebben contact met het Platvorm Techniek Rivierenland. Zij organiseren bijeenkomsten voor de techniekscholen. Zij laten zien wat er in Rivierenland te doen en te zien is. Eens in de twee jaar staat een deel van het schoolreisje van de groepen 5 en 6 ook in het teken van techniek. Zij bezoeken dan Science Center NEMO in Amsterdam. Daar gaan zij o.a. naar de tentoonstelling Fenomena. De groep 8 doet jaarlijks mee aan de techniekwedstrijd georganiseerd door Stichting Techniekwedstrijd Rivierenland. Elk jaar moeten de leerlingen een opdracht maken n.a.v. een thema. De komende jaren willen we graag een samenwerking gaan opbouwen met O.R.S. Lek en Linge, Culemborg. We denken dan aan het begeleiden van lessen in school en gastlessen op de VMBO locatie. Lopende willen we dit meer concreet vorm gaan geven.

11 7. Financiën. Het is moeilijk in te schatten welke kosten er jaarlijks gaan worden voor techniek. Per technisch gebied zullen er zullen er kosten gemaakt worden voor de aanschaf van materialen die meerdere jaren gebruikt kunnen worden (gebruiksmaterialen) en zullen er kosten gemaakt worden voor materialen die maar eenmalig gebruikt kunnen worden (verbruiksmaterialen). Daarnaast zijn er momenteel ook materialen die aan vervanging toe zijn, of die aangevuld moeten worden (o.a.: lego, knex, gereedschap). Ook zullen er kosten zijn voor sommige excursies. Op basis van de ervaringen van de al drie ontwikkelde technische gebieden voor de schoolbrede projecten denken we dat per schooljaar ongeveer 300,00 nodig zal zijn. Natuurlijk zullen we dit elk jaar evalueren en daar waar nodig is bijstellen.

Wetenschap en techniekonderwijs op

Wetenschap en techniekonderwijs op Inleiding verzorgt ervarings- en ontwikkelingsgericht onderwijs. Wij bieden de kinderen basisvaardigheden waarmee ze de wereld om hen heen leren kennen. Wetenschap en techniek (W&T) worden steeds belangrijker

Nadere informatie

Waar halen ze de ENERGIE. vandaan? Leerlijn

Waar halen ze de ENERGIE. vandaan? Leerlijn Leerlijn Waar halen ze de ENERGIE vandaan? Inleiding De lesmethode van Solarkids heeft een doorgaande leerlijn voor het basisonderwijs. De leerlijn is gebaseerd op de kerndoelen die zijn opgelegd door

Nadere informatie

Montessorischool Steigereiland:

Montessorischool Steigereiland: Montessorischool Steigereiland: Leerlijn Wetenschap en Techniek Middenbouw in drie jaar cyclus per 2010-2011 Doel techniek in de middenbouw Montessorischool Steigereiland biedt de kerndoelen techniek in

Nadere informatie

Beleidsplan Techniek en Wetenschap. Willem-Alexanderschool

Beleidsplan Techniek en Wetenschap. Willem-Alexanderschool Beleidsplan Techniek en Wetenschap Willem-Alexanderschool 1 Huidige situatie...2 Gewenste situatie...3 Kerndoel A : maken van techniek...3 Kerndoel B: onderzoeken van techniek...4 Kerndoelen techniek:...4

Nadere informatie

Voorbereiding en planning van een thema

Voorbereiding en planning van een thema Voorbereiding en planning van een thema Thema: Bouw / groep(en): Periode: Doelstellingen: Kernbegrippen relatie kerndoelen en vakken: Wat is de inbreng van kinderen? (Wat zijn de interesses van leerlingen

Nadere informatie

Leerdoelen en kerndoelen

Leerdoelen en kerndoelen Leerdoelen en kerndoelen De leerdoelen in de leerlijn vallen in het leerdomein Oriëntatie op jezelf en de wereld. Naast de gebruikelijke natuur en milieukerndoelen (kerndoelen 39, 40 en 41) zijn ook de

Nadere informatie

Techniekplan SAM. Bestuursbureau

Techniekplan SAM. Bestuursbureau Bestuursbureau I Boddens Hosangstraat 98 7002 JA Doetinchem T (0314) 36 48 05 F (0314) 36 63 69 E loc.boddenshosang@sbosam.nl www.sbosam.nl Techniekplan SAM I Boddens Hosangstraat 98 7002 JA Doetinchem

Nadere informatie

Hoe werken wij aan Techniek? Onze kijk op techniekonderwijs.

Hoe werken wij aan Techniek? Onze kijk op techniekonderwijs. Hoe werken wij aan Techniek? Onze kijk op techniekonderwijs. Basisschool De Driesprong Wolfsdonk 6 4861 BB Chaam Parel VTB Tranche 5 Onze kijk op techniekonderwijs BS De Driesprong, Chaam Pagina 1 Voorwoord:

Nadere informatie

Leerlijnen voor ontwerpend leren / leren ontwerpen (ontwerp- en maakvaardigheden)

Leerlijnen voor ontwerpend leren / leren ontwerpen (ontwerp- en maakvaardigheden) Leerlijnen voor ontwerpend leren / leren ontwerpen (ontwerp- en maakvaardigheden) Op deze pagina vind je de leerlijn voor ontwerpend leren van het LOOL-project, op de drie volgende pagina s de leerlijn

Nadere informatie

Informatie. bij de methodes. Techniek en Techniek in beweging. Uitgeverij Teles 2000. Techniek 1

Informatie. bij de methodes. Techniek en Techniek in beweging. Uitgeverij Teles 2000. Techniek 1 Informatie bij de methodes Techniek en Techniek in beweging Techniek 1 Vakwerkplan 1.0 Uitgangspunten Uitgangspunten bij de Techniek lessen zijn de herziene kerndoelen van1998 en de daarna volgende herziening

Nadere informatie

KTWT module rekenen-wiskunde. Rekenen is leuker als je denkt

KTWT module rekenen-wiskunde. Rekenen is leuker als je denkt KTWT module rekenen-wiskunde Rekenen is leuker als je denkt Vincent Jonker n freudenthal instituut / o&t n www.rekenweb.nl n grote rekendag Inhoud n Deel 1: Startactiviteit n Deel 2: Onderzoekende houding

Nadere informatie

Naam: School: basisschool voortgezet onderwijs Plaats: Leeftijd: Aantal jaar onderwijservaring:

Naam: School: basisschool voortgezet onderwijs Plaats: Leeftijd: Aantal jaar onderwijservaring: Docentenvragenlijst op het gebied van ict-gebruik en natuur- en techniekonderwijs, voormeting Naam: School: basisschool voortgezet onderwijs Plaats: Leeftijd: Aantal jaar onderwijservaring: Ik ben een:

Nadere informatie

Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologiën

Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologiën Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologiën WAAR LEERLINGEN LEREN ONTWERPEN EN MAKEN, MET NIEUWE TECHNOLOGIEËN, RONDOM EEN MAATSCHAPPELIJKE THEMA WELKE ÉÉN DING ZOU JIJ WILLEN

Nadere informatie

Productinformatie KOEN

Productinformatie KOEN Productinformatie KOEN KOEN, Kinderlijk Onderwijs over Energie en Natuur, is ontwikkeld om kinderen tussen de vier en twaalf jaar op speelse en interactieve wijze bewust te maken van energie. Dit wordt

Nadere informatie

Techniek biedt zoveel méér

Techniek biedt zoveel méér Techniek biedt zoveel méér Integratie van techniek in het reguliere onderwijsprogramma van basisschool De Wichelroede in Udenhout d.m.v. het werken met leskisten in de groepen 5 tot en met 8 Maart 2001

Nadere informatie

Nask2 inhouden (PO-vmbo)

Nask2 inhouden (PO-vmbo) Nask2 inhouden (PO-vmbo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw vmbo bovenbouw gl/tl exameneenheden Vakkernen 1. Materie 42: De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Instandhouding

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Instandhouding Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Instandhouding kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke

Nadere informatie

Hoe integreer ik praktisch STEM in mijn klas en mijn lessen? Kansen zien en grijpen rond STEM. Patrick Vanluchene (BLIO) STEM leerkracht

Hoe integreer ik praktisch STEM in mijn klas en mijn lessen? Kansen zien en grijpen rond STEM. Patrick Vanluchene (BLIO) STEM leerkracht Hoe integreer ik praktisch STEM in mijn klas en mijn lessen? Kansen zien en grijpen rond STEM Patrick Vanluchene (BLIO) STEM leerkracht Hoe zijn we tot STEM-onderwijs gekomen? Project robot. een drietal

Nadere informatie

Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologiën

Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologiën Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologiën WAAR LEERLINGEN LEREN ONTWERPEN EN MAKEN, MET NIEUWE TECHNOLOGIEËN, RONDOM EEN MAATSCHAPPELIJKE THEMA WELKE ÉÉN DING ZOU JIJ WILLEN

Nadere informatie

Stadswerken. Kerndoelen. Programma NMC. Groep 1 t/m 8. www.utrecht.nl/nmc

Stadswerken. Kerndoelen. Programma NMC. Groep 1 t/m 8. www.utrecht.nl/nmc Stadswerken Kerndoelen www.utrecht.nl/nmc Programma NMC Groep 1 t/m 8 Kerndoelen nader toegelicht De NMC-programma s geven met kerndoelen over Mens en Samenleving, Natuur en Techniek en Ruimte vooral invulling

Nadere informatie

Fase 7: Presenteren en exposeren

Fase 7: Presenteren en exposeren Fase 7: Presenteren en exposeren 2 uur Geef leerlingen in deze fase een podium zodat ze met trots hun werkstuk kunnen tonen en over ervaringen kunnen vertellen. Maak er een feest van en organiseer een

Nadere informatie

kerndoelendekkend techniek

kerndoelendekkend techniek kerndoelendekkend techniek Structureel in t basisonderwijs Doorlopende leerlijnen voor groep 1-8; Alle lesbrieven en -materialen in vrolijke, verrijdbare opbergkasten; Kinderen werken zelfstandig in groepjes;

Nadere informatie

Geschiedenis/erfgoed

Geschiedenis/erfgoed Geschiedenis/erfgoed Kerndoel: Oriëntatie op jezelf en de wereld Tijd Kerndoel 51 De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling

Nadere informatie

Concept Cartoons. Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland

Concept Cartoons. Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland Concept Cartoons Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland Doelen wetenschap en techniekonderwijs Inhoud: Biologie, natuurkunde, scheikunde, techniek,

Nadere informatie

Bijeenkomst Techniek PPOZO

Bijeenkomst Techniek PPOZO Bijeenkomst Techniek PPOZO 25-11-2015 Terugkom bijeenkomst Opzet middag Intro: een paar voorbeelden Inventarisatie: waar denk je aan bij techniek in de klas? Hoe ging het tot nu toe? Wat heb je gedaan

Nadere informatie

Beleving, verbeelding en verwondering als basis voor talentontwikkeling staan hierbij centraal.

Beleving, verbeelding en verwondering als basis voor talentontwikkeling staan hierbij centraal. Inleiding Het project Kunstructeur is bedoeld om leerlingen van de basisschool en onderbouw voortgezet onderwijs, kennis te laten maken met kunst en techniek binnen het onderwijs. Beleving, verbeelding

Nadere informatie

Werkmap Techniek. Hoofdstuk 3. Goed techniek onderwijs: hoe doe je dat? TechniekCoach

Werkmap Techniek. Hoofdstuk 3. Goed techniek onderwijs: hoe doe je dat? TechniekCoach Werkmap Techniek Hoofdstuk 3 Goed techniek onderwijs: hoe doe je dat? TechniekCoach Hoofdstuk 3 Goed techniekonderwijs: hoe doe je dat? 3.1 Creëer voldoende draagvlak binnen uw school 28 3.2 Formuleer

Nadere informatie

Examenprogramma natuur- en scheikunde I

Examenprogramma natuur- en scheikunde I Examenprogramma natuur- en scheikunde I Informatiewijzer Preambule 1 Leeswijzer 2 natuur- en scheikunde I 3 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden,

Nadere informatie

Bruggen. elsmarlon smithuis. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/60956

Bruggen. elsmarlon smithuis. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/60956 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres elsmarlon smithuis 30 april 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/60956 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

Examenprogramma beeldende vorming

Examenprogramma beeldende vorming Examenprogramma beeldende vorming Informatiewijzer Preambule 1 Leeswijzer 2 beeldende vorming 3 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn 1

Nadere informatie

IPC en de kerndoelen

IPC en de kerndoelen 1 IPC en de kerndoelen 2 IPC en de kerndoelen Doel: Ik weet in hoeverre het IPC kerndoelendekkend is. (of zelfs meer?) IPC en de kerndoelen Ouders: Mijn kinderen doen maar wat. Ze leren niet alles wat

Nadere informatie

KTWT module rekenen- wiskunde. rekenen is leuker als je denkt

KTWT module rekenen- wiskunde. rekenen is leuker als je denkt KTWT module rekenen- wiskunde rekenen is leuker als je denkt Inhoud Deel 1: Startac

Nadere informatie

Citizen science Waterkwaliteit en de aansluiting bij het onderwijs. Reina Kuiper - SME Advies

Citizen science Waterkwaliteit en de aansluiting bij het onderwijs. Reina Kuiper - SME Advies Citizen science Waterkwaliteit en de aansluiting bij het onderwijs Reina Kuiper - SME Advies Inhoud Onderwijsontwikkeling Relevante vakken Kerndoelen Begrippen en concepten Waarde voor het onderwijs Onderwijsontwikkeling

Nadere informatie

Onderzoekend en ontwerpend leren met zaakvakken. Heleen van Ravenswaaij MSc, Dr. Tim van Wessel

Onderzoekend en ontwerpend leren met zaakvakken. Heleen van Ravenswaaij MSc, Dr. Tim van Wessel Onderzoekend en ontwerpend leren met zaakvakken Heleen van Ravenswaaij MSc, Dr. Tim van Wessel Programma Terugblik rekenles Introductie zaakvakken en OOL zand en water oefenen onderzoeksvragen formuleren

Nadere informatie

Examenprogramma grafische techniek

Examenprogramma grafische techniek Examenprogramma grafische techniek Informatiewijzer Preambule 1 Leeswijzer 2 grafische techniek 3 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn

Nadere informatie

Onderzoekend & Ontwerpend leren met De Techniek Torens!

Onderzoekend & Ontwerpend leren met De Techniek Torens! Onderzoekend & Ontwerpend leren met De Techniek Torens! 99 Structureel en kerndoelendekkend 99 Doorlopende leerlijnen voor groep 1-8 99 Alle lesbrieven en materialen in vrolijke, verrijdbare opbergkasten

Nadere informatie

Productinformatie KOEN

Productinformatie KOEN Productinformatie KOEN KOEN, Kinderlijk Onderwijs over Energie en Natuur, is ontwikkeld om kinderen tussen de vier en twaalf jaar op speelse en interactieve wijze bewust te maken van energie. Dit wordt

Nadere informatie

Aansluiting op het actuele curriculum (2014)

Aansluiting op het actuele curriculum (2014) Aansluiting op het actuele curriculum (2014) De verschillende modules van GLOBE lenen zich uitstekend om de leerlingen de verschillende eindtermen en kerndoelen aan te leren zoals die zijn opgesteld door

Nadere informatie

Kerndoelen Mens en Natuur en Techno Venturie 1 Kerndoelen leerdomein Mens en Natuur 2 Techno Venturie 3 Website tevedocent.nl 4 Urenoverzicht Techno

Kerndoelen Mens en Natuur en Techno Venturie 1 Kerndoelen leerdomein Mens en Natuur 2 Techno Venturie 3 Website tevedocent.nl 4 Urenoverzicht Techno Inhoudsopgave Bladzijde Kerndoelen Mens en Natuur en Techno Venturie 1 Kerndoelen leerdomein Mens en Natuur 2 Techno Venturie 3 Website tevedocent.nl 4 Urenoverzicht Techno Venturie 7 Conclusie urenoverzicht

Nadere informatie

NEMO - science center

NEMO - science center NEMO - science center Afstudeerproject HAS Den Bosch, onderdeel van KIGO-project Educatie en Dierenwelzijn Opdrachtgever: Begeleidende docenten: Projectteam: Reineke Hameleers namens Dierenbescherming

Nadere informatie

Vakgebieden Methoden Omschrijving Taal Groep 1-2. Schatkist

Vakgebieden Methoden Omschrijving Taal Groep 1-2. Schatkist Nederlandse taal Kinderen ontwikkelen mondelinge en schriftelijke vaardigheden waarmee ze de Nederlandse taal leren gebruiken in situaties die zich in het dagelijkse leven voordoen. Tevens verwerven ze

Nadere informatie

Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologieën

Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologieën Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologieën Waar leerlingen leren ontwerpen en maken, met nieuwe technologieën, rondom een maatschappelijk thema. Wat zou jij écht willen

Nadere informatie

kunnen specifieke functies van onderdelen bij eenvoudige technische systemen onderzoeken door middel van hanteren, monteren of demonteren (ET 2.

kunnen specifieke functies van onderdelen bij eenvoudige technische systemen onderzoeken door middel van hanteren, monteren of demonteren (ET 2. Doelgroep De leerlingen hebben ervaring met onderzoekend leren. Lesdoelen De leerlingen kunnen specifieke functies van onderdelen bij eenvoudige technische systemen onderzoeken door middel van hanteren,

Nadere informatie

kerndoelendekkend techniek

kerndoelendekkend techniek kerndoelendekkend techniek Structureel in t basisonderwijs 9 Doorlopende leerlijnen voor groep 1-8; 9 Alle lesbrieven en -materialen in vrolijke, verrijdbare opbergkasten; 9 Kinderen werken zelfstandig

Nadere informatie

Met meer dan dertig basisscholen in den Bosch e.o.

Met meer dan dertig basisscholen in den Bosch e.o. Talentontwikkeling voor en door jongeren www.oho-t.nl Onderwijs helpt Onderwijs bij talentontwikkeling (OhO-t) bestaat alleen in een krachtig, regionaal onderwijsnetwerk, liefst met betrokkenheid van bedrijfsleven

Nadere informatie

De lessen van groep 6 en 7 sluiten af met extra opdrachten en de lessen van groep 8 sluiten af met verdiepingsopdrachten.

De lessen van groep 6 en 7 sluiten af met extra opdrachten en de lessen van groep 8 sluiten af met verdiepingsopdrachten. Inleiding Voor u liggen de Energielessen die als losse module horen bij het Ontdek Kasteel. Deze energielessen zijn bedoeld voor de groepen 6, 7 en 8 om kennis te maken met het thema energie. In deze achtergrondinformatie

Nadere informatie

Hieronder geven wij antwoord op een aantal vragen, die van belang kunnen zijn bij het kiezen van een school voor uw kind(eren).

Hieronder geven wij antwoord op een aantal vragen, die van belang kunnen zijn bij het kiezen van een school voor uw kind(eren). Waarom kiezen voor onze school? Het is geen gemakkelijke opgave, een goede basisschool te kiezen voor uw kind(eren). De basisschool vervult immers een belangrijke rol in de opvoeding en ontwikkeling van

Nadere informatie

3 december 2015 Science. Talentstroom voor leerjaar 1,2,3 havo/vwo met de mogelijkheid tot voortzetting in de bovenbouw in het vak NLT.

3 december 2015 Science. Talentstroom voor leerjaar 1,2,3 havo/vwo met de mogelijkheid tot voortzetting in de bovenbouw in het vak NLT. 3 december 2015 Science Talentstroom voor leerjaar 1,2,3 havo/vwo met de mogelijkheid tot voortzetting in de bovenbouw in het vak NLT. Het doel Leerlingen voorbereiden op natuurwetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

examenprogramma s vo AANVULLING BEROEPSGERICHTE VAKKEN VOORTGEZET ONDERWIJS vmbo

examenprogramma s vo AANVULLING BEROEPSGERICHTE VAKKEN VOORTGEZET ONDERWIJS vmbo en mma s examenprogramma s vo AANVULLING BEROEPSGERICHTE VAKKEN VOORTGEZET ONDERWIJS vmbo 0. Inhoud 1. Preambule 2 2. Examenprogramma per vak. 4 2.0 Leeswijzer. 4 2.1 Techniek-breed *) 2.2 ICT-route *)

Nadere informatie

ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK

ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK Iedereen heeft er de mond van vol: Het beste uit de leerling halen Recht doen aan verschillen van leerlingen Naast kennis en vaardigheden, aandacht voor het

Nadere informatie

Inhoud 4 e druk Natuuronderwijs inzichtelijk

Inhoud 4 e druk Natuuronderwijs inzichtelijk Inhoud 4 e druk Natuuronderwijs inzichtelijk Inleiding 1 PLANTEN 1.1 Indeling van het plantenrijk 1.1.1 De groene wereld van de planten 1.1.2 Wieren (algen) 1.1.3 Mossen 1.1.4 Paardenstaarten 1.1.5 Varens

Nadere informatie

Techniekaanbod De Spelerij

Techniekaanbod De Spelerij Kennis laten maken met techniek Techniekaanbod De Spelerij Ontdekkend en onderzoekend leren: dat is waar De Uitvinderij voor staat. In het grootste technieklokaal van Nederland kunnen leerlingen zélf aan

Nadere informatie

Modulaire magie voor een slimme toekomst

Modulaire magie voor een slimme toekomst Basisschool Modulaire magie voor een slimme toekomst Is uw school klaar voor de 21e eeuw? De wereld verandert snel en technologische ontwikkelingen volgen elkaar in rap tempo op. Het gaat zelfs zo snel

Nadere informatie

Strategisch beleidsplan Stichting Promes 2015-2018

Strategisch beleidsplan Stichting Promes 2015-2018 Strategisch beleidsplan Stichting Promes 2015-2018 Voorwoord. De planperiode van 2011-2014 ligt bijna achter ons en geeft ons reden tot nadenken over de doelen voor de komende vier jaar. Als we terugdenken

Nadere informatie

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 44: De leerlingen leren

Nadere informatie

HANDLEIDING EDUCATIEPROGRAMMA

HANDLEIDING EDUCATIEPROGRAMMA EDUCATIEPROGRAMMA 2 INLEIDING SOS Dolfijn is een expertise- en opvangcentrum voor walvisachtigen in We verzorgen noodhulp en opvang en zetten ons ook in voor de bescherming van deze dieren in de Noordzee,

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen

Nadere informatie

Obs de Bouwsteen. Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN. actief burgerschap en sociale integratie

Obs de Bouwsteen. Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN. actief burgerschap en sociale integratie Obs de Bouwsteen Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN 1. Wat is actief burgerschap? Actief burgerschap is: de bereidheid en het vermogen om deel uit te kunnen maken van een

Nadere informatie

Agenda onderwijsavond bovenbouw

Agenda onderwijsavond bovenbouw Agenda onderwijsavond bovenbouw Kerndoelen PO Referentieniveaus Onderwijsinhoud op de Bron Wat komt er aan bod in groep 6-7-8 Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen en kunnen

Nadere informatie

Ontwikkelvragen scholen SPOLT schooljaar

Ontwikkelvragen scholen SPOLT schooljaar Ontwikkelvragen scholen SPOLT schooljaar 2014-2015 Basisschool Antonius Dicht bij huis Hoe ontwikkelen we een kader om het cultuureducatieve aanbod dat ons aandient aan te laten sluiten bij ons onderwijs?

Nadere informatie

Vaardigheden in VO. 15 december Gecijferdheid

Vaardigheden in VO. 15 december Gecijferdheid beelden Vaardigheden in het VO 15 december 2004 Gecijferdheid Werkdefinitie: Kennis, vaardigheden en persoonlijke kwaliteiten, nodig om adequaat en autonoom om te gaan met de kwantitatieve kant van de

Nadere informatie

Ontwerpend leren. de ruimte in. Drs. ing. H. (Henk) Averesch

Ontwerpend leren. de ruimte in. Drs. ing. H. (Henk) Averesch Ontwerpend leren de ruimte in Drs. ing. H. (Henk) Averesch Kennismaking Wie ben ik? Henk Averesch - Docent natuur/w&t/ict/onderzoek/ppo - Projectleider W&T-in-de-pabo - Coördinator en docent MLI Wat gaan

Nadere informatie

JAARPLAN Samen werken aan de toekomst! Bekkampstraat AH Hengevelde

JAARPLAN Samen werken aan de toekomst! Bekkampstraat AH Hengevelde JAARPLAN 2018-2019 Samen werken aan de toekomst! Bekkampstraat 49 7496 AH Hengevelde 0547-333420 www.petrushv.nl 1 Voorwoord Het onderwijs op de Petrusschool is continu in ontwikkeling. Wij streven naar

Nadere informatie

612671 Speelkaarten.indd 1 12-06-2006 16:14:06

612671 Speelkaarten.indd 1 12-06-2006 16:14:06 NEDERLANDS > Mondeling taalonderwijs De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 1 612671 Speelkaarten.indd

Nadere informatie

De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn

De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn Examenprogramma dans Informatiewijzer Preambule 1 Leeswijzer 2 dans 3 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn 1 Werken aan vakoverstijgende

Nadere informatie

DON BOSCO GENK AANBOD EERSTE GRAAD. Meer dan je denkt!

DON BOSCO GENK AANBOD EERSTE GRAAD. Meer dan je denkt! DON BOSCO GENK Meer dan je denkt! AANBOD EERSTE GRAAD Dag nieuwe leerling, Dag ouder, In onze Don Boscoschool willen wij een kwaliteitsvolle vorming aanbieden. Vanuit ons opvoedingsproject leggen wij

Nadere informatie

STAPPENPLAN IN 5 STAPPEN NAAR W&T GESTRUCTUREERD OP SCHOOL

STAPPENPLAN IN 5 STAPPEN NAAR W&T GESTRUCTUREERD OP SCHOOL STAPPENPLAN IN 5 STAPPEN NAAR W&T GESTRUCTUREERD OP SCHOOL WORSTEL JIJ OOK MET DE VRAAG HOE JE HET BESTE WETENSCHAP & TECHNIEK KUNT IMPLEMENTEREN OP SCHOOL? HET HOEFT NIET MOEILIJK TE ZIJN! VAN INCIDENTELE

Nadere informatie

STAGE WERKPLAN ACADEMIE VOOR BEELDENDE VORMING/ Sonja van de Valk

STAGE WERKPLAN ACADEMIE VOOR BEELDENDE VORMING/ Sonja van de Valk Let op!!! Dit is een groeidocument. Dat wil zeggen dat dit werkplan regelmatig bijgesteld zal moeten worden. Bekijk per competentie eerst waar je mee wilt beginnen. Vul nog niet meteen alles in. Zorg er

Nadere informatie

Lerarendag RUG 21 december Gecijferdheid

Lerarendag RUG 21 december Gecijferdheid beelden 21 december 2004 Gecijferdheid Werkdefinitie: Kennis, vaardigheden en persoonlijke kwaliteiten, nodig om adequaat en autonoom om te gaan met de kwantitatieve kant van de wereld om je heen. Brede

Nadere informatie

SCHOOLBELEIDSPLAN WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE

SCHOOLBELEIDSPLAN WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE SCHOOLBELEIDSPLAN WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE INLEIDING 1. UITGANGSPUNTEN 1.1 Doelstelling van het Schoolbeleidsplan Wetenschap en Technologie 1.2 Inhoud van het beleidsplan Wetenschap en Technologie 1.3

Nadere informatie

Kettingreacties. Docentenhandleiding. Lesmateriaal 1-3 VMBO. Dit lesmateriaal is voor gebruik in de klas én in NEMO

Kettingreacties. Docentenhandleiding. Lesmateriaal 1-3 VMBO. Dit lesmateriaal is voor gebruik in de klas én in NEMO Kettingreacties Docentenhandleiding Lesmateriaal 1-3 VMBO Dit lesmateriaal is voor gebruik in de klas én in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief

Nadere informatie

Keurmerk: Duurzame school

Keurmerk: Duurzame school Keurmerk: Duurzame school Doorlopende leerlijn voor duurzame ontwikkeling van basisonderwijs (PO) t/m voortgezet onderwijs (VO) PO-1 Kennis en inzicht (weten) Vaardigheden (kunnen) Houding (willen) Begrippen

Nadere informatie

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht Claudia de Graauw Bo Broers Januari 2015 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Handleiding Teacher Kidscorner

Handleiding Teacher Kidscorner Handleiding Teacher Kidscorner Postbus 1350 1300 BJ Almere www.centrum-hout.nl www.houtinfo.nl/kidscorner Houtinformatielijn: 0900-56329946 ( 0,45 p.m.) 1 van 7 Handleiding Centrum Hout Handleiding Teacher

Nadere informatie

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?

Nadere informatie

Examenprogramma muziek

Examenprogramma muziek Examenprogramma muziek Informatiewijzer Preambule 1 Leeswijzer 2 muziek 3 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn 1 Werken aan vakoverstijgende

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11101 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/389632, houdende

Nadere informatie

Thema 3 Techniek om ons heen

Thema 3 Techniek om ons heen Naut samenvatting groep 6 Mijn Malmberg Thema 3 Techniek om ons heen Samenvatting Bouwen Wanneer je een bouwwerk gaat bouwen, maak je gebruik van bouwtechniek. Je moet rekening houden met allerlei wensen

Nadere informatie

Toets-vorm Duur Weging. PTA Proefwerk. PTA Proefwerk. PTA Proefwerk

Toets-vorm Duur Weging. PTA Proefwerk. PTA Proefwerk. PTA Proefwerk basis Wat moet je kennen en kunnen? (deel)taken 1 magister H1 Licht en Beeld Lichtbreking, beeldvorming Spiegels, lenzen UV en infrarood Licht en Beeld 60 min 3 11 Ja 3) Hoofdstuk 1 PTA SO Hoofdstuk 1

Nadere informatie

Techniek Special. Bee Bot K NEX. Brainbox. Technido LEGO. www.heutink.nl. Digitaal bestellen. Bestel cd-rom * Geldt niet voor telefonisch bestellen.

Techniek Special. Bee Bot K NEX. Brainbox. Technido LEGO. www.heutink.nl. Digitaal bestellen. Bestel cd-rom * Geldt niet voor telefonisch bestellen. Techniek Special K NEX pagina 2-8 Brainbox pagina 11 Technido pagina 10 LEGO pagina 12 Bee Bot pagina 9 Digitaal bestellen * www.heutink.nl Bestel cd-rom * Geldt niet voor telefonisch bestellen. 0548 53

Nadere informatie

Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015

Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van

Nadere informatie

EEN SCHOOL MET TALENTUITDAGEND ONDERWIJS

EEN SCHOOL MET TALENTUITDAGEND ONDERWIJS EEN SCHOOL MET TALENTUITDAGEND ONDERWIJS Een school met talentuitdagend onderwijs Een basisschool kiezen is moeilijk. Er is zoveel om op te letten. Is de school wat zij lijkt? Van buiten kan een schoolgebouw

Nadere informatie

Oranjedagen. Wat gaan we doen?

Oranjedagen. Wat gaan we doen? Oranjedagen Wat gaan we doen? Onderwerpen Inleiding Levelwerk Mad Science cbs Beatrix cbs Johan Friso cbs Juliana cbs Oranje Nassau Inleiding Wie ben ik Opbouw van een Oranjedag Eerste jaar is ontdekken

Nadere informatie

Deze keuze maak je voor de algemene vorming: een pakket van 28 lesuren.

Deze keuze maak je voor de algemene vorming: een pakket van 28 lesuren. Keuzes eerste leerjaar A 2018-2019 Keuze 1: Deze keuze maak je voor de algemene vorming: een pakket van 28 lesuren. Basis: Je haalt voldoende tot behoorlijke cijfers in de basisschool. Je kiest om de basisleerstof

Nadere informatie

Studieaanbod eerste jaar Heilig Graf

Studieaanbod eerste jaar Heilig Graf Studieaanbod eerste jaar Heilig Graf Je behaalde het getuigschrift van het basisonderwijs. Je behaalde een attest van het basisonderwijs. 1A 1A verdieping 1B Je wil je vooral focussen op de basisleerstof.

Nadere informatie

FIRST LEGO League als onderwijsprogramma

FIRST LEGO League als onderwijsprogramma FIRST LEGO League als onderwijsprogramma In dit document staat beschreven hoe je de FIRST LEGO League kunt integreren in het lesprogramma en hoe het aansluit op de kerndoelen voor de onderbouw van het

Nadere informatie

Zeker weten?! Docentenhandleiding. Lesmateriaal 1-2 havo/vwo. Dit lesmateriaal is voor gebruik in de klas én in NEMO

Zeker weten?! Docentenhandleiding. Lesmateriaal 1-2 havo/vwo. Dit lesmateriaal is voor gebruik in de klas én in NEMO Docentenhandleiding Lesmateriaal 1-2 havo/vwo Dit lesmateriaal is voor gebruik in de klas én in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief aanbod,

Nadere informatie

Vragenlijst beginsituatie leerkrachten

Vragenlijst beginsituatie leerkrachten Vragenlijst beginsituatie leerkrachten Hallo collega s, Na de eerste bijeenkomst van de werkgroep Engels willen we de beginsituatie van dit vak goed in kaart brengen met behulp van een korte vragenlijst.

Nadere informatie

Algemeen Schoolplan ICT 2011-2015

Algemeen Schoolplan ICT 2011-2015 Algemeen Mei 2014 Onderwerp Onderwijskundig (methodische software) Het gebruik van deze software is in principe voor alle leerlingen en komt structureel aan bod in het lesprogramma. Veilig Leren Veilig

Nadere informatie

Jaarplan van Basisschool Oostelijke Eilanden Beleidsvoornemens De BOE naar aanleiding van het schoolplan

Jaarplan van Basisschool Oostelijke Eilanden Beleidsvoornemens De BOE naar aanleiding van het schoolplan Jaarplan 2018-2019 van Basisschool Oostelijke Eilanden Beleidsvoornemens 2018-2019 De BOE naar aanleiding van het schoolplan 2015-2019 Tamar Süss September 2018 Inleiding In het jaarplan 2018-2019 wordt

Nadere informatie

THEMA 1 MENS & AARDE. LES 3 Lekker kwartetten. Deze les gaat over: Bij dit thema horen ook:

THEMA 1 MENS & AARDE. LES 3 Lekker kwartetten. Deze les gaat over: Bij dit thema horen ook: Powered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF THEMA 1 MENS & AARDE LES 3 Lekker kwartetten Deze les gaat over: Het verwerken van de informatie uit les 1 en 2 door een eigen kwartetspel te maken Bij dit thema

Nadere informatie

OERtech.nl. Dienstverle ning en Producten: exameneis en syllabus. werk en leren beroepen. Rekenen

OERtech.nl. Dienstverle ning en Producten: exameneis en syllabus. werk en leren beroepen. Rekenen Elektrische energie Stoffen en materialen Leervaardigheid LOB + Basis Stroombron Energie Vermogen stroomkring schakelingen reacties / fase afval / pictogram eigenschappen gevaren materialen onderzoek Apparatuur

Nadere informatie

Examenprogramma mobiliteit en transport

Examenprogramma mobiliteit en transport Eamenprogramma mobiliteit en transport De kern a. Algemene kennis en vaardigheden b. Professionele kennis en vaardigheden c. Loopbaanoriëntatie en -ontwikkeling De vier modulen 1. Motorconditie testen

Nadere informatie

3.1 Algemene kenmerken... 13 3.2 Aandacht voor techniek... 13 3.3 Leerstofaanbod... 16 3.4 Onderwijsleerproces... 19 3.5 Beleid en organisatie...

3.1 Algemene kenmerken... 13 3.2 Aandacht voor techniek... 13 3.3 Leerstofaanbod... 16 3.4 Onderwijsleerproces... 19 3.5 Beleid en organisatie... 3 INHOUD Samenvatting..................................... 5 1. Inleiding en probleemstelling...................... 7 2. Steekproef.................................... 11 3. Resultaten....................................

Nadere informatie

Nieuws in de klas Postbus 12040 1100 AA Amsterdam t: 020-4309190 f: 020-4309199 e: info@nieuwsindeklas.nl w: www.nieuwsindeklas.nl

Nieuws in de klas Postbus 12040 1100 AA Amsterdam t: 020-4309190 f: 020-4309199 e: info@nieuwsindeklas.nl w: www.nieuwsindeklas.nl Aansluiting Nieuwsservice bij curriculum Bijlage bij Handleiding Nieuwsservice Primair Onderwijs is een uitgave van Nieuws in de klas. Deze bijlage hoort bij de Handleiding Nieuwsservice Primair Onderwijs

Nadere informatie

LANDSEXAMEN MAVO

LANDSEXAMEN MAVO LANDSEXAMEN MAVO 2018-2019 Examenprogramma NASK 1 (Natuurkunde) M.A.V.O. 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in

Nadere informatie

Maakkunde. Waarom NEMO Wat is Maakkunde De lesmethode Leerkrachtentrainingen Leerkracht Marjan Gietermans Vragen? Zelf aan de slag!

Maakkunde. Waarom NEMO Wat is Maakkunde De lesmethode Leerkrachtentrainingen Leerkracht Marjan Gietermans Vragen? Zelf aan de slag! Maakkunde o o o o o o o o Waarom NEMO Wat is Maakkunde De lesmethode Leerkrachtentrainingen Leerkracht Marjan Gietermans Vragen? Zelf aan de slag! Evaluatie 2 Waarom NEMO? 3 Wetenschap en technologie toegankelijk

Nadere informatie

NASK1 Leerjaar 4 basis 1/2

NASK1 Leerjaar 4 basis 1/2 Leerjaar basis 1/2 Wat moet je kennen en kunnen? (deel)taken 1) - Practicum Verslag 60 min 2 Nee Bijzonderheden* H1 Licht en Beeld Lichtbreking, beeldvorming Licht en Beeld PTA Proefwerk Hoofdstuk 1 60

Nadere informatie

Energie. Docentenhandleiding. Lesmateriaal onderbouw havo/vwo. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO

Energie. Docentenhandleiding. Lesmateriaal onderbouw havo/vwo. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Energie Docentenhandleiding Lesmateriaal onderbouw havo/vwo Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief aanbod

Nadere informatie