Alcoholisme orthomoleculair benaderen

Transcriptie

1 Jaargang 15 februari maart 2010 Afgiftekantoor Lochristi Verantwoordelijke uitgever: Walter O.M. Faché Kerkstraat Laarne België: e 7,8 Nederland: e 8,5 Relatie tussen hyperventilatie en slaapapneu Winterdepressie Fyto bij stress Leverschade door alcohol voorkomen Thema: Alcoholisme Alcoholisme orthomoleculair benaderen 80 inclusief middenkatern met: ORTHO trends Orthofytho en Orthotrends zijn een Belgisch tweemaandelijks wetenschappelijk tijdschrift voor Orthomoleculaire geneeskunde, voeding en fyto. Een uitgave van de Belgische Vereniging voor Orthomoleculaire Geneeskunde BSOM.

2 De natuurlijke pijn- en ontstekingsremmer bij artrose SculaciaTM (Scutellaria en Acacia) Een nieuw gepatenteerd product met duidelijke verbetering van het bewegingsapparaat in minder dan 30 dagen. Artrose Reumatische klachten Wetenschappelijk onderzocht op veiligheid en effectiviteit (Burnett et al 2007) Door de Dual pathway inhibitor is er een nauwkeurig bepaalde balans waarbij Cox-1, Cox-2 en 5-Lox evenredig worden geremd. Hierdoor voorkomt men bijwerkingen Een significante verbetering van de functionele mobiliteit en de functionele stijfheid binnen 30 dagen Samenstelling per capsule: Sculacia TM proprietair mengsel 250 mg bestaande uit: - Glidkruid (Scutellaria baicalensis extract; wortel) - Catechuboom (Accacia catechu; extract kernhout en schors) Referenties: - Burnett BP et al (2007) Safety evaluation of a combination, defined extract of Scutellaria baicalensis and Acacia catechu. J. Food Biochemistry 31; Burnett BP et al (2007) A medicinal extract of Scutellaria baicalensis and Acacia catechu. Acts as a dual inhibitor of cyclooxygenase and 5-lipoxygenase to reduce inflammation. J Med Food 10 (3) 2007, Levy R et al (2007) Safety, efficacy and acceptability of flavocoxid (Limbrel) compared with naproxen in subjects with osteoarthritis of the knee: a pilot study. Posterpresentation ICRS (International Cartilage Repair Society) PROFESSIONELEN KUNNEN DE TECHNISCHE FICHE AANVRAGEN VOOR MEER UITGEBREIDE INFO. Energetica Natura BV Postbus St.Niklaas Gratis tel: Gratis fax: info@energeticanatura.com

3 Afgiftekantoor Lochristi Verantwoordelijke uitgever: Walter O.M. Faché Kerkstraat Laarne België: e 7,8 Nederland: e 8,5 zijn een Belgisch tweemaandelijks wetenschappelijk tijdschrift voor Orthomoleculaire geneeskunde, voeding en fyto. Een uitgave van de Belgische Vereniging voor Orthomoleculaire Geneeskunde BSOM. Inhoud Tweemaandelijks magazine - orthofyto - orthotrends ORTHOfyto ORTHOtrends Nieuwe RDA s naar orthomoleculaire normen?...4 Alcoholisme orthomoleculair benaderen Onderliggende biochemische oorzaken én gevolgen aanpakken met de juiste nutriënten...6 Leverschade door alcohol voorkomen De leverfunctie ondersteunen met orthomoleculaire stoffen...10 De relatie tussen hyperventilatie en slaapapneu Is opnieuw leren ademen de oplossing...12 Winterdepressie Voeding en supplementen bieden uitkomst...14 Fyto bij stress Ontspannen met de hulp van planten...24 Genetica De Genetica van alcoholisme...28 Orthomoleculaire stof Eerherstel aan zwavel...32 Hart-en vaatziekten Implantaat om herseninfarct te voorkomen...18 Dermatologie Plantenextracten effectief tegen cellulitis...18 Zwangerschap Probiotica voor een gezonde bloedsuiker spiegel tijdens de zwangerschap...19 Alzheimer Verlies van hersenmassa bij alzheimer door overmaat proteïnen...20 Anti-Aging Antirimpel effect van vitamine C, vitamine E, pycnogenol en teunisbloemolie...20 Slaapstoornissen Ecstasy verhoogt het risico op slaapapneu...21 Toxicologie Blootstelling aan lood tijdens de kinderjaren veroorzaakt permanente hersenschade...21 Oncologie Melkdistel herstelt leverschade bij chemotherapie...22 OrthOfytO Jaargang 15 Relatie tussen hyperventilatie en slaapapneu Winterdepressie Fyto bij stress Leverschade door alcohol voorkomen thema: alcoholisme inclusief middenkatern met: OrtHO trends coverstory Alcoholisme orthomoleculair benaderen 80 Orthofytho en Orthotrends Alcoholisme is een complexe verslavingsziekte, die veroorzaakt wordt door verschillende factoren, waaronder psychologische, sociale, biochemische en genetische. Het succes van de behandeling wordt bepaald door het effectief aanpakken van alle onderliggende mechanismen. Het opheffen van nutriëntendeficiënties, de behandeling van hypoglycemie en het reguleren van de prostaglandine pathway met voeding en voedingssupplementen zijn een absolute noodzaak om alcoholisme efficiënt en langdurig onder controle te houden en terugval te voorkomen. Adverteerders Energetica Natura Sculacia...2 Urmale Complemed Primrose Energetica Natura TIMM Healthcare Pharma Nord Similia Minami Nutrition Ojibwa/DeRoeck Bupleuran...16 ProOmega...16 Primasur/Primacalm.23 Atherozol...23 Congres...23 Primmuno...39 Hepasim...39 Morepa...39 Meer weerstand...40 FACHé instituut nieuws Jaaractiviteiten FIOW Monografieën FIOW...36 Boeken FIOW...36 Seminarie: Inleiding tot de orthomoleculaire geneeskunde in twee delen...37 Seminarie: Orthomoleculaire diagnostiek...37 Volgende editie Colofon Erkenning is sinds juni 2007, als enig neutraal Orthomoleculair Wetenschappelijk Tijdschrift erkend door de European Union of Science Journalists Associations en de European Research Advisory Board (EURAB).

4 Redactioneel Nieuwe RDA s naar orthomoleculaire normen? Nederlandse wetenschappers ontwikkelen nieuw model voor het berekenen van de optimale doses micronutriënten 4 Walter OM Faché, hoofdredacteur en Medisch Journalist. Bezoek onze nieuwe website Dagelijkse gezondheidstip Faché Alle data van onze komende activiteiten Schrijf u in voor de gratis wekelijkse nieuwsbrief Twee proefnummers Leefnu en Lijst goedgekeurde orthomoleculaire firma s Maak ook kennis met onze wekelijkse gratis nieuwsbrief Faché Instituut Neem hiervoor ook een kijkje op onze website om de nieuwsbrief ook bij u thuis te ontvangen. Abonneer u op het gesloten gedeelte van onze website: Volledig archief van en Leefnu met meer dan 6000 artikels Meer dan 400 actuele artikels Seizoensadviezen Nieuws op vlak van orthomoleculaire diagnostiek Zoekfunctie Trouwe lezers van weten ondertussen al dat ik er vaak op hamer dat de RDA (Recommended Daily Allowances) of de ADH (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid) naar orthomoleculaire maatstaven veel te laag zijn. Orthomoleculaire wetenschappers overal ter wereld pleiten al jaren voor een verhoging van deze RDA s, maar kregen totnogtoe weinig gehoor. In 2000, bij het begin van het nieuwe millennium, moest ik tot mijn grote teleurstelling vaststellen dat de toenmalige herziene voedingsaanbevelingen voor België, samengesteld door de Nationale Raad voor de Voeding en uitgegeven door het Ministerie van Sociale Zaken, Volksgezondheid en Leefmilieu, er niet bepaald op vooruit gegaan waren. Ondanks de aanmerkingen van het FIOW en de snelle evolutie van het wetenschappelijk onderzoek, waren de aanbevelingen voor sommige vitaminen en mineralen zelfs nog naar beneden gebracht. Is er nu, tien jaar later, eindelijk hoop op nieuwe, aangepaste RDA s, die meer in de richting van de orthomoleculaire aanbevelingen gaan? De RDA s zijn gebaseerd op de U-vormige curve van het micronutriëntenmodel dat het verband aangeeft tussen de dosering van een bepaalde voedingsstof en het effect op de gezondheid. De RDA wordt vastgelegd op het punt waar er geen voordeel meer kan gehaald worden uit een hogere dosis. De veilige bovengrens (SUL, safe upper level) wordt vastgelegd op het punt waarop de curve weer omhoog gaat. (zie fig. 1) Ziekte Effect Gezondheid Schade door tekort RDA Fig. 1: Situering van de RDA en SUL in één en dezelfde curve (bron: Bert Switters) In 2008 publiceerde het tijdschrift Risk Analysis een artikel van twee Nederlanders, Dr. Jaap Hanekamp en prof. Aalt Bast, die aantoonden dat de RDA en de SUL eigenlijk niet samen in één curve kunnen worden geplaatst, omdat ze twee verschillende criteria zijn, die niet op dezelfde manier behandeld mogen worden. De RDA s moeten gezondheid Aanbevolen hoeveelheden Dosering SUL Veilige bovengrens Schade door overmaat waarborgen, de SUL veiligheid. Een veilige dosis levert niet noodzakelijk gezondheid op. De perfecte U-vorm van de curve suggereert onterecht dat tekorten en overmaat in dezelfde mate schade veroorzaken. Bovendien wordt een heel belangrijke factor, namelijk tijd, gewoon genegeerd. In de orthomoleculaire wetenschappen weet men al langer dat deze mooie curve en de wijze waarop de RDA s ervan afgeleid zijn, absoluut geen steek houden. Het FIOW en andere orthomoleculaire instellingen proberen al jarenlang de officiële instanties ervan te overtuigen dat de RDA s dringend verhoogd moeten worden om een optimale gezondheid te garanderen, in plaats van alleen maar deficiëntieziekten zoals scheurbuik of pellagra te voorkomen. Totnogtoe hebben deze pleidooien, ondanks de goede wetenschappelijke onderbouwing van de argumenten, weinig opgeleverd. Dr. Hanekamp heeft ondertussen samen met Bert Switters, een nieuw micronutriëntenmodel ontwikkeld. In het pas verschenen boek Ensuring Global Food Safety gebruiken zij dit nieuwe model in hun pleidooi voor het opstellen van nieuwe RDA s (nrda s). Ze splitsten het oorspronkelijke model op in twee aparte curves: één curve die de deficiëntierisico s weergeeft en één die de risico s van overmaat weergeeft. Bovendien inte-

5 Redactioneel Ziekte RDA nrda dan nog door een reguliere arts toegediend, niet door een orthomoleculaire. Orthomoleculaire artsen weten immers dat men voorzichtig moet zijn met ijzer en schrijven daarom ijzer pas voor als laatste optie, als alle andere (voedings) maatregelen falen, en dan liefst in een gecheleerde organische vorm. Effect Langdurige gezondheid Deficiëntie risico Schade door tekort greerden ze de factor tijd in het nieuwe model, zodat rekening gehouden werd met effecten op lange termijn. Daarna voegden ze de twee curves samen in één nieuw model (fig. 2). Zoals je op figuur 2 kan zien, is er in dit nieuwe model geen sprake meer van een gelijkmatige U-vorm. Daardoor is de nrda een heel stuk naar rechts opgeschoven, naar een hogere dosis. Dat betekent ook dat voor bepaalde micronutriënten de nrda en de veilige bovengrens (SUL) elkaar kunnen raken of zelfs overlappen. Hier moeten dan zowel de voor- als de nadelen van een bepaalde dosis worden afgewogen en moet men nagaan of een mogelijk mild nadelig effect opweegt tegen het voorkomen van degeneratieziekten. Weegt diarree, het vervelende bijverschijnsel van een hoge dosis vitamine C, op tegen het krijgen van hart- en vaatziekten door een gebrek aan vitamine C? Weegt de tijdelijke flush bij de inname van hoge doses niacine op tegen atherosclerose? Dosering Fig. 2: Situering van de nieuwe RDA s (nrda) in een nieuw model met twee aparte curves (bron: Bert Switters) Voor ons, de autoriteiten van de orthomoleculaire geneeskunde, is het antwoord duidelijk: neen! Natuurlijk wegen deze onschuldige bijverschijnselen niet op tegen de ziekten die kunnen voorkomen worden met hoge doses vitaminen en mineralen. Maar denken de beleidsmakers er ook zo over? Tot dusver zijn hun aanbevelingen voor voedingssupplementen gebaseerd op het voorkomen van de risico s van een overmaat, en niet zozeer op het voorkomen van degeneratieziekten. Met andere woorden: de huidige RDA s waarborgen veiligheid, echter geen gezondheid. Vreemd genoeg neemt men het met de veiligheid van medicijnen veel minder nauw. In de reguliere geneeskunde worden weinig bezwaren gemaakt tegen de bijwerkingen van medicijnen, die trouwens veel schadelijker zijn dan de onschuldige neveneffecten van hoge doses vitaminen en/of mineralen. Er sterven jaarlijks honderd duizenden mensen door toedoen van medicijnen, tegenover 1 dode door vitaminen en mineralen. Er is namelijk één geval bekend van een overlijden door een overdosis ijzer (in de VS), en die werd Zullen de RDA s in dit nieuwe decennium eindelijk opschuiven in de richting van de orthomoleculaire doses? Zullen de inspanningen van zovele wetenschappers, artsen, therapeuten, journalisten en andere aanhangers van de orthomoleculaire wetenschappen uiteindelijk toch beloond worden? Het zou voor het FIOW, en voor mij persoonlijk, een heuglijk moment zijn, wanneer dat gerealiseerd kon worden. Hoewel we zover nog niet zijn, is elke stap in de goede richting een stap die dichter bij het orthomoleculaire doel komt. Wij zullen ook dit jaar al het mogelijke doen om aan te tonen dat de orthomoleculaire wetenschappen de mensheid heel wat te bieden hebben. Uw hoofdredacteur, Walter O.M. Faché Referenties: 1. Hanekamp JC, Bast A. Why RDAs and ULs are incompatible standards in the U-shape micronutrient model: a philosophically orientated analysis of micronutrients standardizations. Risk Anal Dec;28(6): Epub 2008 Oct Nieuw model voor RDA en SUL en New RDA zijn hard nodig. Ortho 2009 Dec;27(6): Gemiddelde jaarlijkse sterften in USA ( ) Wereldcongres Health 2000 Kopenhagen Augustus 1997 Roken Obesitas Alcohol Medicijnvoorschrift Microbiële agentia in de voeding Schade door overmaat Vuurwapens Auto-ongevallen Medicijnenmisbruik Zelfmoord Vitaminen/kruiden Overmaat risico 1 (fe!) 5

6 Hoofdartikel Orthomoleculair Hilde Maris / Walter O.M. Faché Alcoholisme orthomoleculair benaderen Onderliggende biochemische oorzaken én gevolgen aanpakken met de juiste nutriënten Alcoholisme is een complexe verslavingsziekte, die veroorzaakt wordt door verschillende factoren, waaronder psychologische, sociale, biochemische en genetische. Het succes van de behandeling wordt bepaald door het effectief aanpakken van alle onderliggende mechanismen. Dat een therapie gebaseerd op psychologische interventie zijn nut heeft, lijdt geen twijfel. Ook het aanpakken van sociale of relationele problemen zal zeker bijdragen aan een succesvolle behandeling van alcoholisme. Toch zullen deze therapieën onvoldoende resultaat geven als men de biochemische oorzaken én gevolgen van alcoholverslaving niet aanpakt. Het opheffen van nutriëntendeficiënties, de behandeling van hypoglycemie en het reguleren van de prostaglandine pathway met voeding en voedingssupplementen zijn een absolute noodzaak om alcoholisme efficiënt en langdurig onder controle te houden en terugval te voorkomen. 6

7 Hilde Maris / Walter O.M. Faché Hoofdartikel Orthomoleculair Nutriëntendeficiënties Nutriëntendeficiënties bij alcoholici vormen de kip of het ei vraagstuk: zijn ze de oorzaak of het gevolg van alcoholisme? Het antwoord is: beide. Door een tekort aan voedingsstoffen worden verschillende biochemische mechanismen in het lichaam verstoord, die de vatbaarheid voor alcoholverslaving verhogen. Zo kunnen tekorten aan vitamine B6 de productie van neurotransmitters zoals serotonine, dopamine en GABA verminderen. Een tekort aan serotonine maakt dat mensen zich depressief voelen. Alcohol heft dit gevoel op, door een tijdelijke verhoging van het serotonineniveau in de hersenen. Dit zou dus kunnen verklaren waarom mensen verslaafd geraken aan alcohol. Aan de andere kant veroorzaakt alcohol een serotoninetekort in de hersenen. Het is dus niet altijd duidelijk wat zich het eerst voordeed: alcoholmisbruik of serotoninetekort. Hoe dan ook kunnen beide problemen gelijktijdig opgelost worden door toediening van stoffen die de serotonineproductie verhogen, zoals vitamine B6 (zie artikel op blz. 29 De genetica van alcoholisme ). Alcoholici hebben meestal een tekort aan verschillende nutriënten, zowel door malabsorptie als door een onvoldoende inname, als door een verhoogde uitscheiding. De meest voorkomende deficiënties zijn de B-vitaminen (vooral B1, B3, B6 en B9), vitamine C, zink, magnesium, essentiële aminozuren en essentiële vetzuren. In feite is bij alcoholici heel de biochemie verstoord door een tekort aan nutriënten. Nutriëntentekorten verergeren de toxische schade die een overmaat alcohol in het lichaam aanricht en liggen aan de basis van alle aandoeningen die door alcoholisme veroorzaakt worden (zie kader p9). Suppletie met deze nutriënten (in voldoende hoge doses) is daarom onontbeerlijk om de ernstige gezondheidsproblemen die met een overmaat alcohol gepaard gaan te voorkomen. We zetten de belangrijkste hier op een rijtje. Thiamine of B1 wordt bij een overmaat alcohol zeer snel opgebruikt. Bovendien interfereert alcohol met de absorptie van thiamine in de darm en wordt opslag in de lever verhinderd door leververvetting. Een B1 deficiëntie is een algemeen bekend verschijnsel bij alcoholici. Thiaminetekort veroorzaakt hersenschade, waaronder het Wernicke- Korsakoff syndroom (desoriëntatie, geheugenverlies, waarnemingsstoornissen, apathie, concentratieproblemen, spraakproblemen, onwillekeurige oogbewegingen,...), maar ook andere psychische stoornissen en polyneuropathie (aantasting van de zenuwen). Suppletie met hoge doses vitamine B1 voorkomt psychische en neurologische klachten en hersenschade. Niacine of B3 is een onderdeel van NAD/NADH en een cofactor van de enzymen alcohol dehydrogenase (ADH) en acetaldehyde dehydrogenase (ALDH), die instaan voor de afbraak van alcohol. Bij een overmaat alcohol wordt B3 opgebruikt. Suppletie met hoge doses vitamine B3 ondersteunt de afbraak van alcohol en vermindert de concentratie van acetaldehyde, een tussenmetaboliet in de alcoholafbraak. Vitamine B3 is ook een belangrijke cofactor in de prostaglandinesynthese (zie verstoord vetzuurmetabolisme). Vitamine B3 kan in het lichaam gevormd worden uit het essentiële aminozuur tryptofaan. Een verhoogde behoefte en/of tekort aan B3 zal op die manier de tryptofaanreserves uitputten, waardoor depressie en slapeloosheid ontstaan. Suppletie met B3 zal de tryptofaanconcentraties verhogen en deze symptomen verlichten. Vitamine B6 is net als B3 een belangrijke cofactor in het vetzuurmetabolisme, maar ook in de productie van neurotransmitters. Alcohol belet de fosforylatie van vitamine B6 tot zijn actieve vorm, pyridoxalfosfaat, een coënzym in de synthese van dopamine, serotonine, taurine en GABA, die allen een rol spelen in de etiopathologie van verslavingen. Vitamine B9 of foliumzuur. Alcohol verhindert de absorptie van foliumzuur en verhoogt de excretie. Een foliumzuurtekort zou verband houden met de depressie die vaak optreedt bij onthouding of tijdens katers. Een foliumzuurtekort veroorzaakt bloedarmoede en vermoeidheid, en verhoogt het risico op kanker. Advies: B-vitaminen Naast een goed B-complex extra: B1: 1500 à 4500mg (time released) B3: 100 à 6000mg B6: 100 à 1000mg B9 of foliumzuur: 5mg Vitamine C is duidelijk tekort bij alcoholici. Suppletie zal niet alleen het vetzuurmetabolisme helpen normaliseren, maar ook de levertoxiciteit en leververvetting tegengaan. Dosis 1 à 3 g. Zink is een cofactor van meer dan 200 enzymen, waaronder het enzym alcohol dehydrogenase (ADH) dat in de lever alcohol afbreekt tot acetaldehyde. Het is ook nodig voor de omzetting van linolzuur in gamma-linoleenzuur in de prostaglandinesynthese. Zinktekort werkt hypoglycemie (en dus verslaving) in de hand en verhoogt enzyminductie in de lever, die verantwoordelijk is voor de neurotoxische schade. Zink is samen met B6 nodig voor de eiwitsynthese. Dosis: 30 à 50 mg elementair Zn. Magnesium. Een overmaat alcohol veroorzaakt altijd een magnesiumtekort, niet alleen door malnutritie en malabsorptie, maar ook door een verhoogde uitscheiding via de nieren. Aan de andere kant zal een tekort aan magnesium alcoholmisbruik in de hand werken, door een verlaging van de stressbestendigheid. Magnesium is een essentiële cofactor in honderden biochemische processen en een tekort zal dan ook uiteenlopende gevolgen hebben. Dosis 250mg 2 à 4x/d. Andere mechanismen die verstoord worden door een nutriëntentekort zijn het vetzuurmetabolisme en het glucosemetabolisme. Beide spelen een niet te verwaarlozen rol in de ontwikkeling van alcoholisme en zijn daarnaast ook weer een gevolg van alcoholisme. Het is onmogelijk alcoholverslaving op te heffen zonder deze twee mechanismen te normaliseren, aangezien zowel een verstoord glucosemetabolisme als een verstoord vetzuurmetabolisme de drang naar alcohol zullen blijven aanwakkeren, zolang ze niet gereguleerd zijn. Hypoglycemie Hypoglycemie betekent letterlijk een lage bloedsuikerspiegel, maar in de praktijk is hypoglycemie vaak een te sterk schommelende bloedsuikerspiegel. Als gevolg van een te hoge inname van geraffineerde suikers, stijgt de bloedsuikerspiegel te snel en te hoog. Als reactie daarop wordt door de pancreas te veel insuline geproduceerd, die de bloedsuikerspiegel dan weer (te snel en te laag) doet dalen. Een te lage bloedsuikerspiegel geeft een heel scala aan symptomen zoals vermoeidheid, depressie, prikkelbaarheid, humeurigheid, slapeloosheid, rusteloosheid, agressiviteit, enz. Door het eten van geraffineerde suikers gaat de bloedsuikerspiegel weer snel omhoog en worden al deze symptomen tijdelijk geëlimineerd. Hypoglycemie ligt dus aan de basis van verslaving, niet alleen aan suiker, maar ook aan alcohol en drugs. 7

8 Hoofdartikel Orthomoleculair Hilde Maris / Walter O.M. Faché Alcoholisme werkt hypoglycemie in de hand en hypoglycemie houdt alcoholisme in stand Een overmaat aan alcohol berooft het lichaam van de nutriënten die essentieel zijn bij het handhaven van het glucosemetabolisme en het voorkomen van hypoglycemie. Daarnaast heeft alcohol hetzelfde effect op de bloedsuikerspiegel als geraffineerde suikers, vooral als men op nuchtere maag drinkt. Bovendien zal alcohol beletten dat glucose vrijgemaakt wordt uit de glycogeenreserves in de lever. In normale omstandigheden zal bij een lage bloedsuikerspiegel door de pancreas glucagon worden afgescheiden of door de bijnieren adrenaline aangemaakt worden, zodat in de lever glycogeen kan worden afgebroken tot glucose, dat dan de bloedsuikerspiegel weer normaliseert. Bij aanwezigheid van alcohol in het bloed zal de lever echter voorrang geven aan de afbraak van deze toxische stof, zodat de bloedsuikerspiegel niet door de lever gereguleerd wordt en laag zal blijven, tenzij er suikers worden aangevoerd via de voeding... of drank. De lage bloedsuiker gaat gepaard met bovenstaande symptomen, die om deze reden vaak gezien worden bij alcoholici. Dit zal verslaving in de hand werken en in stand houden zolang het verstoorde glucosemetabolisme niet genormaliseerd wordt. Behandeling van hypoglycemie (en ondersteuning van de lever, de pancreas en de bijnieren) is in dit geval de enige manier om de vicieuze cirkel te doorbreken. Dat kan alleen als men zich aan strikte voedingsadviezen houdt en nutriëntendeficiënties opheft door het gebruik van supplementen. Advies: opheffen van hypoglycemie Bloedsuikerregulerend dieet (Voedingsdriehoek Faché) samengestelde ongeraffineerde koolhydraten volwaardige eiwitten, voornamelijk uit plantaardige bronnen frequente kleine maaltijden mineraalrijke voeding: rauwe groenten, vers fruit, volle granen, kiemen, noten, zaden ongeraffineerde koudgeperste olie Suppletie chroom GTF: 200µg 2x per dag zink citraat: 50mg 2x per dag mangaan: 50mg 1x per dag vanadium (sulfaat): 100 à 300mg vitamine B5: 500mg per dag vitamine C: 3000mg per dag vitamine B complex magnesium: 500mg 2x per dag pancreasconcentraat: 200mg 2x per dag Linolzuur (LA) in de hersenen Delta-6-desaturase D6D Stimuli van D6D vitamine B3 vitamine B6 vitamine C magnesium zink insuline Alcohol blokkeert D6D, doet GLA dalen en veroorzaakt PGE1 deficiëntie bijnierconcentraat: 200mg 2x per dag leverconcentraat: 200mg 2 x per dag L-Glutamine: 1000 à 4000mg per dag Andere factoren beter leren omgaan met stress geneesmiddelen vermijden die het glucosemetabolisme beïnvloeden: anticonceptiepil, corticosteroïden elke dag voldoende beweging juiste ademhaling elimineren van factoren die het lichaam extra belasten: allergieën, Candida albicans, amalgaam, postviraal syndroom, andere endocriene ziekten Remmers van D6D lage genetische activiteit (inborn error) alcohol geraffineerde suikers verzadigde vetten, transvetten cholesterol virale infecties straling ouder worden 8 Verstoord vetzuurmetabolisme Een prostaglandine PGE1 deficiëntie is een onderliggende pathologie bij vele psychische ziektebeelden. Een tekort aan PGE1 verhoogt de vatbaarheid voor alcoholmisbruik, veroorzaakt afwijkende reacties op alcohol, geeft ontwenningsverschijnselen, angst en depressie tijdens katers (zie artikel op blz. 29 De genetica van alcoholisme ). Ook hier zien we weer een de kip of het ei problematiek. Een verstoord vetzuurmetabolisme geeft aanleiding tot het ontstaan van alcoholisme en alcoholisme verstoort het vetzuurmetabolisme. Bovendien berooft alcohol het lichaam van de nutriënten die nodig zijn als cofactoren in de omzetting van essentiële vetzuren naar de prostaglandinen. De enige manier om deze hardnekkige vicieuze cirkel te doorbreken is het vetzuurmetabolisme herstellen door toediening van de essentiële vetzuren samen met cofactoren en het elimineren van factoren die de omzetting van linolzuur naar gamma-linoleenzuur blokkeren. Alcoholverslaving Gamma-linoleenzuur (GLA) Dihomoamma-linoleenzuur (DGLA) PGE1 deficiëntie: depressie (tijdens kater) PMS huwelijksproblemen Remmers van D5D ALA EPA Vitamine E Olijfolie Alcohol bespoedigt de PGE1 aanmaak in de hersenen: intoxicatie effect! Opnieuw alcholgebruik doet PGE1 stijgen PGE1 Delta-5-desaturase (D5D) Arachidonzuur (AA) Bron: W.O.M. Faché. Orthomoleculaire geneeskunde Module 3 D3. PubliMedia FIOW, Laarne Figuur 1: Het PGE1 Rebound effect werkt alcoholverslaving in de hand

9 Hilde Maris / Walter O.M. Faché Hoofdartikel orthomoleculair Advies: nutritionele correctie van een verstoord vetzuurmetabolisme Vermijden of elimineren van blokkerende factoren: verzadigde vetten in rood vlees, dierlijke vetten en gebakken voeding transvetzuren in margarines, geraffineerde oliën, rundvlees, bewerkt voedsel alcohol geraffineerde koolhydraten en suikers glucocorticoïden: cortisol, cortisone adrenaline (stress) ioniserende straling virale infecties Voeding veel fruit en groenten ongeraffineerde granen noten, zaden, gedroogde vruchten lijnzaad, lijnzaadolie gevogelte tarwekiemen, eieren teunisbloemolie, spirulina, zwarte bessenzaad, komkommerzaad, borago officinalis (bernagie) Suppletie vitamine C gebufferd: >3000mg/d vitamine B3: 300mg/d vitamine B6: 200mg/d Magnesium gecheleerd: >400mg/d Zinkmonomethionine: 150mg/d EPA (eicosapentaeenzuur): 1 tot 18 gram per dag Vitamine E: 400 à 1000 IE/d GLA (gamma-linoleenzuur, teunisbloemolie): 500 à 6000mg individueel aan te passen L-Glutamine Het aminozuur L-glutamine wordt in de orthomoleculaire geneeskunde al jaren met succes toegepast bij het behandelen van alcoholverslaving. Het vermindert de drang naar alcohol, maar reduceert ook de schadelijke, toxische gevolgen van alcoholmisbruik. Glutamine kan gemakkelijk de bloedhersenbarrière passeren, dit in tegenstelling tot glutaminezuur. In de hersenen kan uit glutamine glutaminezuur gevormd worden, dat twee functies vervult: het is een energiebron voor de hersenen wanneer er onvoldoende glucose aanwezig is en het kan giftig ammonium verwijderen. Deze eigenschappen maken glutaminezuur bijzonder geschikt voor toepassing bij alcoholisme. Dr. Roger J. Williams en zijn medewerker Dr. L.L. Rogers gebruikten in 1957 al glutaminezuur in doses van 1000 tot 4000mg per dag om hun patiënten met succes van hun alcoholverslaving af te helpen. Advies: L-glutamine bij alcoholverslaving eerste maand: 3 x 2 gram per dag tweede maand: 3 x 4 gram per dag derde maand: 3 x 5 gram per dag Alleen al met deze strategie krijgt 75% van de patiënten hun alcoholisme onder de knie. Toepassing van de andere maatregelen uit dit artikel zal de slaagkans nog verhogen. Referenties: 1. Dr. Ronald Verhelst. Alcoholisme een orthomoleculaire benadering. MN nr. 5. Publi Media FIOW. Laarne, Walter O.M. Faché. Orthomoleculaire geneeskunde Module 3 deel 3. Immuniteitsterrein. Publi Media FIOW. Laarne, Walter O.M. Faché. Orthomoleculaire Geneeskunde Module 4 deel 4. Orthomoleculaire Psychiatrie. Publi Media FIOW. Laarne, 1990, Williams R.J. Nutrition against Disease (1971). 10e druk, Bantam Books, Rogers LL, Pelton RB. Glutamine in the treatment of alcoholism; a preliminary report. Q J Stud Alcohol Dec;18(4): Besluit Door ondersteuning van bovengenoemde mechanismen met een aangepast voedingspatroon volgens de Voedingsdriehoek Faché en extra suppletie, zal men zeer goede resultaten kunnen behalen bij het behandelen van alcoholisme. Men zal soms een beetje moeten zoeken naar de juiste doseringen, aangezien de behoeften individueel zeer verschillend zijn en afhangen van de toestand van de patiënt. Een bloedanalyse kan daarbij helpen. Ondersteuning van de lever met voeding en suppletie is natuurlijk ook een essentieel onderdeel van de behandeling. Dit onderdeel wordt apart besproken in het volgende artikel. Tot slot is het belangrijk dat de patiënt ook psychologische en sociale hulp krijgt, om de slaagkans van de behandeling te vergroten. Zolang iemand psychische of sociale problemen heeft, zal hij nooit helemaal veilig zijn voor een terugval. Lichamelijke gevolgen van alcoholmisbruik leveraandoeningen: leververvetting, levercirrose, alcoholische hepatitis, leverkanker acute en chronische alcoholische pancreatitis hypoglycemie ketoacidose gastro-intestinale aandoeningen: gastrooesofagale reflux, gastritis, hypochloorhydrie, slokdarm- en maagvarices, malabsorptie, bloedingen, gastro-intestinale kankers spierafbraak, myopathie hemolytische anemie, bloedstollingsproblemen kanker verstoring van de elektrolytenbalans verstoring van het zuur-base evenwicht verstoring van de vochtbalans longaandoeningen: hoest, bronchitis, slijmproductie, longontsteking hypertensie, hart- en vaatziekten osteoporose... Psychische gevolgen van alcoholmisbruik persoonlijkheidsveranderingen black-outs pathologische roes: hallucinaties, woede, agressie, angst, depressie delirium tremens acute hallucinose paranoia Wernicke-Korsakoff syndroom alcoholdementie depressie 9

10 Voeding Hilde Maris Leverschade door alcohol voorkomen De leverfunctie ondersteunen met orthomoleculaire stoffen Een goede leverfunctie is van essentieel belang om ons lichaam te ontdoen van alle toxische stoffen. Een overmaat aan alcohol kan de lever ernstig beschadigen en zijn ontgiftende werking ondermijnen. Dat is één van de redenen waarom alcoholmisbruik zo n schadelijke impact heeft op onze gezondheid. Het ondersteunen van de leverfunctie is niet alleen cruciaal bij de behandeling van alcoholisme en aan alcohol gerelateerde aandoeningen, maar kan ook preventief aangewend worden om de lever te beschermen tegen alcoholintoxicatie en op die manier de ongunstige effecten van alcohol te beperken, terwijl men gerust kan blijven genieten van dat lekker fris biertje of dat heerlijke glas wijn. De drie voornaamste detoxificatiemechanismen van de lever zijn: filtering van het bloed om grote toxines te verwijderen, enzymatische afbraak van schadelijke chemicaliën en synthese en secretie van gal voor de excretie van vetoplosbare toxines en cholesterol. We zetten deze mechanismen kort uiteen en stellen vervolgens de orthomoleculaire stoffen voor die ingezet kunnen worden om deze mechanismen te ondersteunen. 10 Detoxificatiemechanismen van de lever Filtering van het bloed Het bloed filteren is een essentiële detoxificatiefunctie van de lever. Al het bloed dat in ons lichaam aanwezig is, passeert verschillende keren per dag langs de lever, en op elk willekeurig moment is een halve liter bloed in de lever aanwezig om ontgift te worden. Deze ontgifting is uiterst belangrijk, want het bloed is overladen met bacteriën, endotoxinen, antigeen-antilichaam complexen en andere toxische stoffen. Een gezonde lever verwijdert bijna 100% van de bacteriën en toxines uit het bloed voor het de circulatie bereikt. Enzymatische afbraak van schadelijke chemicaliën De tweede detoxificatiefunctie van de lever, het P450 Mixed Function Oxidase (MFO) systeem is een enzymatisch proces in twee stappen (fase I en II) dat ongewenste chemicaliën, zoals medicijnen, pesticiden en darmtoxines neutraliseert. Ook hormonen en afbraakproducten van het normale metabolisme moeten langs deze weg verwijderd worden. Het is belangrijk dat beide fasen op elkaar ingesteld zijn. Als fase I te snel werkt en fase II te traag, worden de tussenmetabolieten niet op tijd afgebroken. Deze zijn vaak nog giftiger dan de oorspronkelijke stoffen en kunnen aanzienlijke schade aanrichten. Een bijverschijnsel van de metabole activiteit van het P450 MFO systeem is de vorming van vrije radicalen. Eén van de belangrijkste antioxidanten om deze vrije radicalen te neutraliseren is glutathion, de spil van het antioxidantsysteem, een essentiële stof voor de tweede fase van het MFO systeem: glutathionconjugatie. Wanneer fase I extreem veel vrije radicalen produceert om hoge concentraties gifstoffen te elimineren, geraakt glutathion uitgeput, waardoor fase II niet kan doorgaan. Dit veroorzaakt een onevenwicht tussen fase I en II, met ernstige toxische gevolgen. Synthese en secretie van gal De lever maakt ongeveer een liter gal per dag. Gal dient als een carrier om toxische stoffen effectief uit het lichaam te verwijderen. Het verbetert ook de absorptie van vetten en vetoplosbare vitaminen. Wanneer de galexcretie geremd wordt, zoals in cholestase, blijven toxische stoffen langer in de lever en kunnen ze schade aanrichten. Supplementen voor een gezond metabolisme Vitamine B complex De B-vitaminen thiamine (B1), riboflavine (B2), niacine (B3), pantotheenzuur (B5) en pyridoxine (B6) spelen een belangrijke rol in verschillende essentiële processen in het lichaam, waaronder enzymatische processen zoals de detoxificatie. Foliumzuur Een B-vitamine, essentieel voor het verlagen van schadelijke homocysteïne concentraties. De lever gebruikt foliumzuur voor methylatie, een belangrijk onderdeel van enzymatische detoxificatie. Lage foliumzuurwaarden worden in verband gebracht met een verhoogde lipidperoxidatie, een indicator voor verhoogde oxidatieve stress. Choline Nog een B-vitamine, essentieel voor het vetmetabolisme. Het maakt deel uit van de neurotransmitter acetylcholine. Choline voorkomt vetafzetting in de lever en helpt vet naar de cellen transporteren. Een tekort aan choline kan leiden tot degeneratieve aandoeningen zoals levercirrose. Acetyl-L-carnitine Acetyl-L-carnitine is de biologisch actieve vorm van het L-carnitine, een aminozuur waarvan is aangetoond dat het de alle lichaamscellen beschermt tegen leeftijdsgerelateerde degeneratie. Het kan sommige leverparameters terugschakelen naar meer jeugdige waarden. Acetyl-L-carnitine transporteert

11 Hilde Maris Voeding vetzuren naar de mitochondriën en stimuleert op die manier de omzetting van voedingsvetten in energie. Antioxidanten om vrije radicalen schade te verminderen Vitamine C Een krachtige antioxidant met beschermende eigenschappen tegen oxidatieve schade in de lever, vooral in combinatie met vitamine E. Suppletie met vitamine C vermindert lipidperoxidatie in het plasma en in de lever, verhoogt plasma vitamine C-waarden en doet vitamine E stijgen boven het normale niveau. Vitamin E Vitamine E beschermt de celmembranen en cholesterol tegen oxidatieve schade. Levercellen bouwen vitamine E in in lipoproteïnen, die de vitamine transporteren naar alle lichaamsweefsels. Coënzym Q10 CoQ10 is een antioxidant die bescherming biedt aan een door ischemie (vermindering of blokkering van de bloedstroom) beschadigde lever. Het beschermt de membranen van cellen en mitochondriën tegen oxidatieve schade en helpt ATP genereren. Uit een Japans onderzoek blijkt dat CoQ10 in staat is de leverschade, veroorzaakt door het geneesmiddel hydrazine, te beperken. N-acetyl-cysteïne (NAC) Een aminozuur met een antioxidatieve en vrije radicalen neutraliserende werking, twee effecten die in de meeste wetenschappelijke artikels over de leverbeschermende eigenschappen van NAC worden benadrukt. NAC wordt regelmatig gebruikt voor het behandelen van levertoxiciteit veroorzaakt door paracetamolvergiftiging. Alfa-liponzuur Een antioxidant waarvan is aangetoond dat het leverfibrose na leverbeschadiging kan verminderen. Het is daarom een veelbelovende stof voor de behandeling van levercirrose. Alfa-liponzuur vangt vrije radicalen, cheleert zware metalen en helpt mutatie van genexpressie voorkomen. Het regenereert bovendien andere antioxidanten, waaronder glutathion, dat zo belangrijk is voor de werking van de lever. Selenium Selenium opereert via verschillende mechanismen: het detoxificeert de leverenzymen en heeft een anti-inflammatoire en een antioxidante werking. Selenium is een essentiële cofactor van glutathionperoxidase, een belangrijk enzym in het glutathion antioxidant systeem. Zink Zink is een cofactor van vele enzymen en een cruciaal element in het MFOsysteem. Het wordt in verschillende leverbeschermende middelen gebruikt. De leverfunctie beschermen en verbeteren S-adenosylmethionine (SAM) Een methyldonor, nodig voor de synthese van glutathion. Medische studies tonen aan dat SAM een gunstig antioxidatief effect heeft in de lever en andere weefsels en bijzonder geschikt is voor de bescherming en het herstel van een door hepatitis C beschadigde leverfunctie. SAM vermindert de productie van levercollageen, dat tot de vorming van fibreus weefsel leidt. SAM wordt in het lichaam gesynthetiseerd uit L-methionine, foliumzuur, B12 en trimethylglycine (betaïne), op voorwaarde dat al deze stoffen aanwezig zijn. Fosfatidylcholine Een fosfolipide die ingebouwd wordt in de celmembranen. Het is één van de belangrijkste stoffen voor een gezonde leverfunctie. Het werkt via verschillende mechanismen: een sterke antioxidantwerking, inhibitie van het ontstaan van cirrose, verlenging van de levensduur van levercellen door verhindering van apoptose (celdood), stabilisatie van de celmembraan van levercellen en een antifibrotisch effect, waardoor niet alleen het ontstaan van fibrose wordt voorkomen, maar ook een al bestaande fibrose kan teruggedrongen worden. Silymarine Silybum marinum of melkdistel is één van de meest krachtige leverbeschermende stoffen die er zijn. De voornaamste mechanismen die verantwoordelijk zijn voor deze bescherming zijn het voorkomen van vrije radicalen schade, stabilisatie van de plasmamembranen en stimulatie van de productie van nieuwe levercellen. Het voorkomt lipidperoxidatie en uitputting van glutathion door een overmaat alcohol en andere levertoxines. Het is zelfs in staat de glutathionconcentraties in de lever te doen stijgen met 35% vergeleken met een placebo. Het stimuleert proteïnesynthese, waardoor nieuwe levercellen gevormd kunnen worden om de oude, beschadigde te vervangen. Silymarine beschermt ook tegen een heel aantal chemische toxines. De vertakte aminozuren (BCAA) Studies bij patiënten met alcoholische levercirrose laten gunstige effecten zien van suppletie met de essentiële vertakte aminozuren valine, leucine en isoleucine. De BCAA verhogen de proteïnesynthese in lever- en spiercellen, helpen de leverfunctie herstellen en beschermen tegen chronische encephalopathie (hersenziekte). Uit studies blijkt ook dat ze een therapeutische waarde hebben bij de behandeling van levercirrose. Volgens de onderzoekers zijn BCAA zelfs het aangewezen middel daarvoor. Advies: de leverwerking ondersteunen met supplementen Raadpleeg steeds een orthomoleculaire arts B1 (thiamine): 500mg B2 (riboflavine): 75mg B5 (pantotheenzuur): 1500mg B6 (pyridoxine): 200mg B12 (cobalamine), 5mg methylcobalamine zuigtablet 1 tot 5 keer per dag Foliumzuur: 800µg tot 5mg Vitamin B3 (niacine) moet vermeden worden door mensen met leveraandoeningen, aangezien het methylatie verstoort Choline: 1.500mg Acetyl-L-carnitine: 1.000mg 2x/d Vitamine C: minstens 3.000mg Vitamine E complex: 400 à 800 IE Coënzym Q10 (ubiquinol): mg N-acetylcysteïne: 600mg Alfa-liponzuur: 250mg 2 à 3x/d Selenium: 200µg Zinkmonomethionine: 150mg L-Glutathion (gereduceerd): 150mg 1 à 3x per dag (tussen de maaltijden) SAM: 400mg 3x/d fosfatidylcholine: 1.200mg Silymarine: 325mg 2x/d (6x bij leveraandoeningen) BCAA: 2 à 4 capsules met 300mg leucine, 150mg isoleucine en 150mg valine (tussen de maaltijden) Info: De zwavelhoudende stoffen, die zo belangrijk zijn bij ontgifting worden besproken in een artikel door Jozef Poppe Eerherstel aan zwavel op blz. 32 Referenties: Verkrijgbaar op aanvraag bij de auteur. 11

12 Ziektebeeld Walter OM Faché De relatie tussen hyperventilatie en slaapapneu Is opnieuw leren ademen de oplossing? Obstructieve slaapapneu (OSA) is een slaapstoornis waarbij een herhaalde obstructie van de bovenste luchtwegen tijdens de slaap leidt tot een zuurstofgebrek in het bloed en een onderbroken slaappatroon, vaak vergezeld van luid gesnurk. In de medische wereld is men het niet helemaal eens over de oorzaken van OSA, hoewel het vaak geassocieerd wordt met ouder worden, overgewicht en anatomische afwijkingen van de luchtwegen. Recent werd ook een verband gevonden met het gebruik van de drug ecstasy. De Russische prof. Dr. Konstantin Buteyko vond al enkele decennia geleden een verband tussen hyperventilatie en slaapapneu. De Buteyko Methode, een techniek die hij ontwikkelde om op een juiste manier te leren ademen, biedt een eenvoudige, veilige en goedkope strategie om hyperventilatie en slaapapneu op lange termijn onder controle te krijgen. 12 Wat is slaapapneu? Bij obstructieve slaapapneu ontspannen de spieren van het zachte gehemelte zich, waardoor de orofarynx (mond-keelholte) en de uvula (huig) dichtklappen en een belemmering van de luchtwegen veroorzaken. Deze belemmering, die bij OSA minstens 10 seconden duurt, belet de zuurstofvoorziening van het bloed met alle gevolgen van dien. Om de ernst van de aandoening te bepalen wordt het aantal apneus per uur slaap bepaald. Dit wordt de Apneu- Hypopneu Index (AHI) genoemd. Milde slaapapneu: AHI van 5 tot 15 Gemiddelde slaapapneu: AHI van 15 tot 30 Ernstige slaapapneu: AHI van 30 of meer De constante zuurstofreducties en het steeds weer wakker worden of half wakker worden leiden tot vermoeidheid overdag, geïrriteerdheid, slaperigheid, concentratiestoornissen, cognitieve achteruitgang, hoofdpijn, hoge bloeddruk en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en longaandoeningen. Gangbare therapieën Er wordt vaak een verband gezien met overgewicht en obesiteit. Het verhoogde vetweefsel in de nekholte zou een extra belemmering zijn voor de luchtwegen. In dit geval biedt een afslankingsdieet een efficiënte oplossing. Bij anatomische afwijkingen aan de luchtwegen of de neus-, keel- of mondholte kunnen operatieve ingrepen verlichting brengen. De meest toegepaste therapie bij slaapapneu is CPAP of Continuous Positive Airway Pressure. Een CPAP apparaat is een masker dat s nachts gedragen wordt en dat door een continue positieve luchtwegdruk de luchtpijp open houdt, waardoor de patiënt vrij kan ademen. In vele gevallen heeft dit een gunstig effect, maar het dragen van zo n masker is voor de patiënt een voortdurend ongemak en geeft geen blijvende resultaten. Verband met hyperventilatie Volgens Dr. Buteyko is hyperventilatie de basisoorzaak van OSA. Hij is van mening dat de apneus of adempauzes een defensiemechanisme zijn tegen het overmatige verlies van koolstofdioxide (CO 2 ) als gevolg van hyperventilatie en de daaropvolgende hypoxie (zuurstoftekort). Bij hyperventilatie (te snel en te diep ademhalen) wordt een overmaat aan CO 2 uitgeademd, wat leidt tot een respiratoire alkalose (verhoogde ph in de longen). Deze alkalose zet zich geleidelijk door naar het bloed, waardoor ook in het bloed het CO 2 -gehalte daalt. CO 2 is echter nodig voor hemoglobine om zuurstof (O2) af te geven aan de weefsels. Wanneer er niet voldoende CO 2 aanwezig is, blijft O2 stevig gebonden op het hemoglobine. Dit wordt in de biochemie het Bohr-effect genoemd. Hyperventilatie zorgt dus paradoxaal genoeg voor een tekort aan zuurstof in de weefsels. O 2 stijgt Bohr-effect ph daalt Hyperventilatie CO 2 stijgt Fig.1 De Buteyko theorie: hyperventilatie veroorzaakt slaapapneu door het bohr-effect Bron: Mary Birch, Obstructive sleep apnoea and breathing retraining O 2 O 2 H + Bohr effect Hb Hb H + CO 2 Bij een hoger CO2 gehalte wordt door hemoglobine meer O2 afgegeven aan de weefsels CO 2 Fig. 2: Het bohr-effect. CO2 is nodig voor de afgifte van O2 door hemoglobine Bron: Walter O.M. Faché. Orthomoleculaire Biochemie. Module 16. Het Koolhydraatmetabolisme bepaalt de homeostase in en rond de cel. Publi Media FIOW. Laarne, 2003, Gebrek aan CO2 CO 2 tekort Compensatie: apneu Hb Respiratoire alkalose ph stijgt Bohr-effect O 2 daalt (hypoxie) Wanneer we inademen wordt zuurstofrijke lucht in het lichaam gebracht, wanneer we uitademen wordt koolstofdioxide of CO 2 afgevoerd. Bij een verkeerde O 2 O 2 2,3 DPG 2,3 DPG Bij een hoger CO2 gehalte wordt door hemoglobine meer O2 afgegeven aan de weefsels Hb H + H + CO 2 Bij een hogere O2 toevoer en O2-fixatie op hemoglobine wordt meer CO2 afgegeven door de longen CO 2 Bij een hogere O2 toevoer en O2-fixatie op hemoglobine wordt meer CO2 afgegeven door de longen

13 Walter OM Faché Ziektebeeld ademhaling of chronische hyperventilatie, dus wanneer men te veel en de diep ademt, verliest men te veel CO 2. Dit leidt tot een tekort aan CO 2 in de longen en in het bloed. Fig. 3: Bij het inademen wordt O2 in het lichaam gebracht, bij het uitademen wordt CO2 afgevoerd. Bron: Buteyko Instituut Nederland CO 2 is van belang voor vele processen in het lichaam. Een gebrek aan CO 2 heeft ondermeer de volgende consequenties: Energieverlies. Minder zuurstof wordt afgegeven aan de weefsels. De hersenen, de spieren, het hart en andere organen krijgen daardoor minder zuurstof en kunnen minder energie produceren. Verandering van de zuurtegraad en de samenstelling van het bloed (bohr-effect). Dit beïnvloedt de werking van enzymen, hormonen, vitaminen en mineralen. Samentrekken van glad spierweefsel. Dit kan de oorzaak zijn van astma, verhoogde bloeddruk, constipatie, diarree, duizeligheid, hoofdpijn,... Ontregeld ademhalingscentrum Steeds meer mensen ademen te veel en te diep. Uit onderzoek blijkt dat men 50 jaar geleden gemiddeld 12 keer per minuut ademde en tegenwoordig 15 keer per minuut. Bij mensen die verkeerd ademen is het ademhalingscentrum in de hersenen ontregeld. Dit ademhalingscentrum meet voortdurend de hoeveelheid CO 2 in het bloed en bepaalt op die manier hoe vaak en hoe diep we moeten ademhalen. Wanneer het ademhalingscentrum gewend geraakt aan een lage concentratie CO 2, gaat het dit niveau proberen te handhaven door aan te sturen op een diepe, frequente ademhaling. De redenen waarom mensen verkeerd ademen en daardoor hun ademhalingscentrum ontregelen zijn volgens Dr. Buteyko: Het idee dat diep ademhalen gezond is (wat men ons altijd geleerd heeft) Stress Verkeerde voeding Gebrek aan beweging Te fanatiek sporten Te lang slapen De Buteyko Methode gaat het ademhalingscentrum herscholen, zodat het opnieuw went aan een hogere CO 2 concentratie. De ademhaling zal dan geleidelijk aan weer minder diep en minder frequent worden. De Buteyko Methode is effectief bij slaapapneu - een casestudy De Australische Buteyko-therapeute Mary Birch beschrijft in de Australian Nursing Journal een geval van een 44-jarige man met een geschiedenis van astma sinds zijn kindertijd en ernstige obstructieve slaapapneu die 18 maanden eerder was vastgesteld. Hij kreeg een CPAP apparaat, maar dat kon zijn OSA niet verminderen. De aandoening verergerde zelfs en zijn algemene gezondheid ging achteruit. Uiteindelijk kwam hij bij het Buteyko Ademcentrum in Melbourne terecht. Hij vertoonde tegen die tijd duidelijke tekenen van slaaptekort. Hij sprak heel snel en onsamenhangend, hij was vermoeid en gestresst, niet in staat zich te concentreren en aandachtig te luisteren en ergerde zich vaak. Hij had geen overgewicht, een hartslag van 96 en een ademhalingssnelheid van 20 per minuut. Hij ademde constant door zijn mond en nam diepe ademteugen tijdens het spreken. Hij ademde ook luid, zuchtend, geeuwend. Hij trok zijn schouders op en ademde langs de bovenkant van de borst. Hij kreeg ademhalingsherscholing volgens de Buteyko Methode gedurende vijf opeenvolgende dagelijkse sessies van 90 minuten, plus navolging. Deze herscholing bestond uit ademtechnieken om de neus vrij te maken en neusademhaling te stimuleren. Ook werd hem geleerd hoe hij symptomen (zowel s nachts als overdag) onder controle kon krijgen en hij kreeg richtlijnen en technieken om zijn slaapkwaliteit en zijn ademhaling tijdens activiteiten te verbeteren. Hij moest ook drie keer per dag vijftien minuten ademhalingsoefeningen doen, zoals het toepassen van adempauzes en andere technieken om de diepte en frequentie van de ademhaling te verminderen en daardoor het verlies aan CO 2 te beperken. Positieve resultaten Al vanaf de tweede dag van de Buteykotherapie verbeterde de toestand van deze patiënt geleidelijk aan. Vanaf de vierde dag was zijn ademhaling aanzienlijk verbeterd. Hij sliep veel beter en had geen last meer van nachtelijk zweten. Hij gebruikte zijn CPAP nog slechts een deel van de nacht en voelde zich veel beter. Ook zijn concentratie was sterk verbeterd en zijn astmasymptomen waren verminderd. Zijn astmamedicatie kon op dag vier worden afgebouwd. Een maand later was zijn hartslag gezakt tot 64 slagen per minuut en sliep hij de hele nacht door zonder CPAP. Zijn ademhaling was nog verbeterd, zijn vermoeidheid was verdwenen en zijn spraak en concentratie waren genormaliseerd. Hij werd geadviseerd drie maal per dag ademhalingsoefeningen te blijven doen. Vijf maanden later werd bij een slaaponderzoek vastgesteld dat hij geen apneu meer had. Zijn gesnurk was van zeer luid naar zacht gegaan. Zijn zuurstofverzadiging steeg van 87% naar 97%. Twee jaar later was de man gezond en sliep hij nog steeds goed. Hij deed geen ademhalingsoefeningen meer, tenzij wanneer zijn neus dicht zat, meestal bij koud en droog weer. Besluit De Buteyko Methode is een veilige, effectieve en goedkope manier om slaapapneu te behandelen. Ze is bovendien door iedereen gemakkelijk aan te leren en zorgt voor levenslange resultaten. Meer artikels over hyperventilatie en de Buteyko Methode: Dick Kuiper. Astma, een verdedigingsmechanisme tegen chronische hyperventilatie. 68. Dick Kuiper. Cardiovasculaire problemen en het verband met chronische hyperventilatie. 70. Walter O.M. Faché. Hyperventilatie, een sterk verwaarloosd probleem. LeefNu 37. Info Dick Kuiper is een Nederlandse Buteykotherapeut. Hij schreef twee artikels over hyperventilatie voor (68 en 70) en gaf op 7 december 2009 een boeiende voordracht over hyperventilatie en de Buteyko Methode voor het Faché Instituut. De monografie over hyperventilatie is binnenkort verkrijgbaar bij het FIOW. Meer info: 09/ of secretariaat@viow.be Referenties: 1. Buteyko Instituut Nederland 2. Mary Birch. Obstructive sleep apnoea and breathing retraining. ANJ Clinical update 74. August Dick Kuiper. Leven zonder astma dankzij de Buteyko Methode. ISBN: / Panta Rhei McCann UD et al. Sleep apnea in young abstinent recreational MDMA ( ecstasy ) consumers. Neurology Dec 2. [Epub ahead of print] 13

14 Ziektebeeld Hilde Maris Winterdepressie Voeding en supplementen bieden uitkomst Veel mensen voelen zich triest of somber tijdens de donkere wintermaanden, wanneer de dagen korter worden en de temperatuur daalt. Voor sommigen echter gaat deze toestand veel verder dan de winterblues. Zij ontwikkelen een vorm van klinische depressie die duurt van de late herfst tot het einde van de winter. Deze aandoening is bekend als seasonal affective disorder of winterdepressie. De conventionele behandeling bestaat voornamelijk uit lichttherapie, gecombineerd met medicijnen. Hoewel deze in veel gevallen effectief blijkt, zijn er heel wat patiënten die er niet op reageren en vormen de ongemakken van de lichttherapie en de bijwerkingen van de medicijnen voor velen een bezwaar. De orthomoleculaire geneeskunde kan in dit geval uitkomst bieden. Bepaalde voedingssupplementen blijken immers bijzonder effectief en zonder schadelijke bijwerkingen. 14 Wat is een winterdepressie? Winterdepressie wordt gekenmerkt door cyclische periodes van depressie, verhoogde eetlust en een grotere behoefte aan slaap. Dit in tegenstelling tot de meeste andere vormen van depressie, die juist gekenmerkt worden door slapeloosheid en verminderde eetlust. Mensen die getroffen worden door een winterdepressie geraken s morgens niet uit hun bed en hebben de neiging zich te overeten. Ze hunkeren vooral naar koolhydraten, waardoor ze vaak dikker worden. Ze zijn ook vaak angstig, hebben geen energie, kunnen zich moeilijk concentreren, zonderen zich af van de buitenwereld, mijden vrienden, familie en alle sociale activiteiten. Zo n 10% van de bevolking lijdt aan winterdepressie. Vrouwen hebben er meer last van dan mannen. Het komt ook vaker voor in gebieden gelegen op hogere breedtegraden dan in gebieden die dichter bij de evenaar liggen. Studies hebben bovendien aangetoond dat het vaak in de familie zit, dus er is blijkbaar ook een genetische factor aanwezig. Circadiaans ritme De 24-uurs slaap-waak cyclus of het Circadiaans Ritme wordt gedeeltelijk gereguleerd door hormonen, vooral door melatonine. Melatonine is het voornaamste slaaphormoon en wordt geproduceerd in de epifyse of pijnappelklier. Ons algemeen patroon van waken en slapen hangt af van het correct functioneren van een interne circadiaanse klok, die diep in de hersenen ligt. Deze circadiaanse klok werkt met fotosensors in de ogen om duisternis te registreren. Wanneer het donker wordt, begint het lichaam melatonine aan te maken, waardoor we slaperig worden. Melatonine wordt tijdens onze slaap verder aangemaakt, piekt midden in de nacht en daalt naar de ochtend toe geleidelijk aan, zodat we wakker worden. Als dit systeem niet goed functioneert, kunnen slaapstoornissen en psychologische problemen ontstaan. Melatonine Sommige wetenschappers geloven dat een storing in de melatonine aanmaak aan de basis ligt van een winterdepressie. De eerste studies rond deze melatonine-theorie waren vooral gericht op een grotere blootstelling aan fel licht overdag, wat vaak een gunstig effect had. Later onderzocht men de aanmaak van melatonine zelf. Onderzoekers vonden dat bij winterdepressiepatiënten de aanmaak van melatonine langer wordt voortgezet en dus hoger is tijdens de ochtenduren, wat zou verklaren waarom ze zo slecht uit hun bed geraken en s morgens niet alert zijn. Experimenten met medicijnen die de melatonineaanmaak in de ochtend blokkeren, lieten een aanzienlijke verbetering van de symptomen zien. Hoewel deze theorie nog niet algemeen aanvaardt is, blijkt dat lage doses melatonine, ingenomen s avonds voor het slapen gaan, de stemming van patiënten met winterdepressie zeer effectief verbetert. Neuro-immune stoornissen Bij patiënten met winterdepressie worden tijdens de wintermaanden aanzienlijk verhoogde concentraties van interleukine-6 gevonden. Dit is een pro-inflammatoire (ontstekingsbevorderende) cytokine die verantwoordelijk is voor een verhoogde aanmaak van bepaalde enzymen die tryptofaan in het bloed uitputten. Dit resulteert in een tekort aan serotonine in de hersenen en bijgevolg in het ontstaan van depressie. Andere studies vonden verhoogde waarden van neopterine (een biomarker van de immuunfunctie) als reactie op een verlaagd tryptofaangehalte in het bloed. Een lage tryptofaanspiegel zou dus tot een overactief immuunsysteem kunnen leiden. Neurotransmitters Uit studies blijkt dat mensen die aan winter-

15 HIlde Maris Ziektebeeld depressies lijden, verlaagde concentraties hebben van belangrijke neurotransmitters, zoals serotonine (een precursor van melatonine), acetylcholine, norepinefrine en dopamine. Serotonineconcentraties variëren bij patiënten met winterdepressie van seizoen tot seizoen en bereiken een dieptepunt in december en januari. Dit kan verklaren waarom zij tijdens de wintermaanden zo naar koolhydraten hunkeren. Serotonine is immers betrokken bij de regulatie van voeding en verzadiging. Serotonineproductie in de hersenen is afhankelijk van de duur van blootstelling aan zonlicht en de serotonine turnover in de hersenen is veel lager in de winter. Toediening van een serotonineachtig medicijn veroorzaakte euforie bij depressieve patiënten in de winter, maar niet in de zomer en ook niet bij controlepersonen. Nutriëntentekorten Vitamine D Sommige onderzoeken suggereren dat de verlaagde aanmaak van serotonine een gevolg is van een verlaagde concentratie van vitamine D3 die vaak wordt gezien bij winterdepressie. Dit zou ook kunnen verklaren waarom deze vorm van depressie vaker voorkomt in de winter, wanneer men minder wordt blootgesteld aan zonlicht, en dus ook de vitamine D aanmaak verlaagd is. Ook het feit dat het voorkomen van winterdepressies toeneemt in gebieden met een hogere breedtegraad kan hierdoor verklaard worden. Toediening van 400 tot 800IE vitamine D3 bleek in ieder geval de stemming van patiënten aanzienlijk te verbeteren. Orthomoleculair advies bij winterdepressie Tryptofaan Tryptofaan is een essentieel aminozuur en een precursor van serotonine. Een tryptofaantekort kan leiden tot lage serotonineconcentraties. Het wordt vaak voorgeschreven als een middel tegen slaapstoornissen en depressie. Sommige studies tonen aan dat zonlicht de omzetting van tryptofaan in serotonine stimuleert, terwijl andere studies aantonen dat tryptofaan even gunstige resultaten geeft als lichttherapie. Een tekort aan tryptofaan blijkt de therapeutische effecten van lichttherapie te ondermijnen. Vitamine B6 en SAM De omzetting van tryptofaan naar 5-HTP (hydroxytryptofaan, een tussenmetaboliet in de omzetting naar serotonine) kan verhinderd worden door een gebrek aan vitamine B6. Vitamine B6 is een belangrijke cofactor in de productie van serotonine. Vitamine B6 deficiëntie moet daarom zeker nagegaan worden bij winterdepressie. De omzetting van 5-HTP naar serotonine, en verder naar melatonine, is dan weer afhankelijk van methylering door SAM (S-adenosylmethionine). Serotonineconcentraties kunnen verlaagd zijn bij een gebrek aan SAM. Magnesium Studies tonen aan dat een gezond circadiaans ritme afhankelijk is van normaal fluctuerende magnesiumconcentraties, die pieken tijdens de avonduren. Magnesiumdeficiëntie kan, net als B6-tekort, de omzetting van tryptofaan naar 5-HTP verhinderen, waardoor dus ook de productie van serotonine en melatonine in het gedrang komt. Magnesiumtekort wordt geassocieerd met een ontregeling van de biologische klok. Omega-3 vetzuren Omega-3 vetzuren spelen eveneens een rol in de synthese van serotonine en uit steeds meer onderzoeken blijkt hun veelbelovende rol bij de behandeling van depressieve stoornissen. Aangezien winterdepressie meer voorkomt naarmate men verder van de evenaar woont, zou het logisch zijn dat mensen in het noordpoolgebied veel meer lijden aan zware winterdepressies. Onderzoekers ontdekten echter tot hun verbazing dat winterdepressie heel zeldzaam is bij IJslanders, die veel koudwatervis eten, rijk aan omega-3 vetzuren. Naarmate de visconsumptie afneemt, stijgt het aantal gevallen van winterdepressie bij IJslanders. Omega-3 vetzuren onderdrukken bovendien de aanmaak van inflammatoire cytokines die tryptofaan uitputten en kunnen ook op die manier bijdragen aan de verlichting van depressie. Referenties: 1. Carlsson A, Svennerholm L, et al. Seasonal and circadian monoamine variations in human brains examined post mortem. Acta Psychiatr Scand Suppl. 1980;280: Checkley SA, Murphy DG, et al. Melatonin rhythms in seasonal affective disorder. Br J Psychiatry. 1993;163: Cott J, Hibbeln JR. Lack of seasonal mood change in Icelanders. Am J Psychiatry Feb;158(2): Durlach J, Pages N, et al. Chronopathological forms of magnesium depletion with hypofunction or with hyperfunction of the biological clock. Magnes Res. 2002;15(3 4): Ford K. A seasonal depression: Management of seasonal affective disorder. Prof Nurse. 1992;8(2): Hvas AM, Juul S, et al. Vitamin B6 level is associated with symptoms of depression. Psychother Psychosom. 2004;73(6): Lambert GW, Reid C, et al. Effect of sunlight and season on serotonin turnover in the brain. Lancet. 2002;360(9348): Lansdowne AT, Provost SC. Vitamin D3 enhances mood in healthy subjects during winter. Psychopharmacology (Berl). 1998;135(4): Lewy AJ, Bauer VK, et al. Melatonin treatment of winter depression: A pilot study. Psychiatry Res. 1998a;77(1): Magnusson A, Boivin D. Seasonal affective disorder: An overview. Chronobiol Int. 2003;20(2): Magnusson A, Partonen T. The diagnosis, symptomatology, and epidemiology of seasonal affective disorder. CNS Spectr Aug;10(8):625 34;quiz Review. Een gezond voedingspatroon volgens de voedingsdriehoek Faché voorziet in alle nutriënten die van belang zijn om winterdepressie te voorkomen: Tryptofaanrijke voeding: volle rijst, volle granen, kwark, soja, vis, kalkoen, bananen, peulvruchten, cashewnoten, gedroogde dadels, vijgen, pompoenpitten, sesamzaad Vitamine B6-rijke voeding: volle granen, havermout, tarwekiemen, zonnebloempitten, volle rijst, bananen, noten, kip, tonijn, zalm, eieren, koolsoorten, spinazie, alfalfa, avocado, wortelen, maïs Magnesiumrijke voeding: donkergroene groenten, peulvruchten, fruit, volle granen, rijst, noten, zaden, pitten, chocolade, knoflook, zeewier Voeding rijk aan omega-3: vette vis (zalm, makreel, haring, sardines), schaal- en schelpdieren, algen, kip, wild, lijnzaad, lijnzaadolie, pompoenpitten, peterselie, walnoten Vitamine D-rijke voeding: sardines, haring, zalm, tonijn, rauwe melk, zuivel, echte boter, eieren, levertraan (visolie) Extra voedingssupplementen (in overleg met een orthomoleculaire arts/ therapeut) Melatonine: 5mg (een tiental minuten voor het slapen gaan op kauwen.) Tryptofaan: 500 à 2.000mg s avonds op nuchtere maag Vitamine B6: 250mg s morgens SAM: 200mg à 400mg Magnesium: 500 à 1.000mg s avonds Omega-3 vetzuren: 900 à 1.800mg EPA en 600 à 1.200mg DHA Vitamine D: à IE Leefstijlfactoren Voldoende blootstelling aan zonlicht tijdens de dag Voldoende beweging Een vast slaap- en waakpatroon (remslaap!) Geen of matig alcoholgebruik 15

16 always innovating. always pure. De structuur en zuiverheid van Omega-3 visolie bepaalt zijn werking en efficiëntie. Sinds 1995 is Nordic Naturals dé referentie op het vlak van superieure Omega-3 visolie. Dat blijkt ook uit onafhankelijke testresultaten die bewijzen leveren voor de zuiverheid én versheid van onze visolie die zo uniek is voor de sector. Het voordeel van Nordic Naturals: n Een zuurstofvrij productieproces behoudt de integriteit van de delicate oliën n De natuurlijke triglyceridevorm garandeert optimale versheid en opname in het lichaam n Het meest uitgebreide gamma Omega-3 olie om te voldoen aan de behoeften van uw patiënten n Meer dan 30 klinische studies 10 vakbladpublicaties n Verkozen door de meest prominente onderzoeksinstellingen wereldwijd Bupleuran complex Leverondersteunend Aangewezen bij allerhande leveraandoeningen en heeft tevens een positieve invloed op gal, milt en maag. Stimuleert de lever om meer giftstoffen te verwijderen en om meer verteringssappen te vormen. Nordic Naturals innovatie, daar houden we ons aan Nordic Naturals ProOmega 2 softcapsules mg EPA+DHA 1 koffielepel mg EPA+DHA U Voor meer informatie: CVBA Urmale urmale@skynet.be De pierpontstraat Herk-de-Stad Tel: Fax: Meer weten? Bel CompleMed of mail info@complemed.be

17 ORTHO ORTHOTRENDS wordt samengesteld uit de wetenschappelijke literatuur en de actualiteit en voorzien van orthomoleculaire commentaren, toelichtingen en adviezen. ORTHOTRENDS wordt samengesteld door Orth. Biochemicus Walter OM Faché, Wetenschapsjournalist Dirk Bogaert, Hilde Maris, Guido Duerinckx. Eindredactie Walter OM Faché, Directeur van het Faché Instituut FIOW. trends ORTHOtrends Hart-en vaatziekten Implantaat om herseninfarct te voorkomen...18 Dermatologie Plantenextracten effectief tegen cellulitis...18 Zwangerschap Probiotica voor een gezonde bloedsuiker spiegel tijdens de zwangerschap...19 Alzheimer Verlies van hersenmassa bij alzheimer door overmaat proteïnen...20 Anti-Aging Antirimpel effect van vitamine C, vitamine E, pycnogenol en teunisbloemolie...20 Slaapstoornissen Ecstasy verhoogt het risico op slaapapneu...21 Toxicologie Blootstelling aan lood tijdens de kinderjaren veroorzaakt permanente hersenschade...21 Oncologie Melkdistel herstelt leverschade bij chemotherapie...22 Dit label is voor alle orthoceutische producten een kwaliteitsgarantie!

18 Orthomoleculaire trends Hart- en vaatziekten Advies: orthomoleculaire bloedverdunners Steeds in overleg met een orthomoleculaire arts! Omega-3 vetzuren, visolie (1.400mg EPA en 1.000mg DHA) Knoflook (500 à 1.000mg) Vitamine E (400 IE) Vitamine B3, niacine (1.000 à 3.000mg) Vitamine C (3.000 à 6.000mg) Bioflavonoïden (pycnogenol, quercitine, druivenpitextract) Bromelaïne Ginkgo biloba Groene thee, catechine Curcumine Policosanol Referenties 1. Fountain RB et al.the PROTECT AF (WATCHMAN Left Atrial Appendage System for Embolic PROTECTion in Patients with Atrial Fibrillation) trial. Am Heart J May;151(5): William H. Maisel, M.D., M.P.H. Left Atrial Appendage Occlusion Closure or Just the Beginning?NEJM (360);25: June, UZ Brussel Implantaat om herseninfarct te voorkomen? In het UZ Brussel is eind november 2009 voor het eerst in België het Watchmanimplantaat ingebracht bij een patiënt met atriale fibrillatie (hartritmestoornis). Dit implantaat moet er voor zorgen dat de bloedklonters, die zich in het linkeroor van het hart vormen door een verminderde pompwerking van de voorkamer, losgeraken en in de hersenen terechtkomen, waar ze een herseninfarct (beroerte) kunnen veroorzaken. Atriale fibrillatie is de meest voorkomende hartritmestoornis bij volwassenen. In België lijden volgens het UZ Brussel tot mensen aan AF. 20% van de herseninfarcten wordt door AF veroorzaakt. Patiënten met AF die niet geholpen kunnen worden met medicatie of medische interventie krijgen gewoonlijk bloedverdunners om die gevaarlijke bloedklonters te voorkomen. Daardoor verhoogt echter het risico op bloedingen, die eveneens fataal kunnen aflopen. Om het gebruik van bloedverdunners te vermijden, heeft men nu een implantaat dat in de voorkamer wordt ingebracht en het hartoortje afsluit, zodat de bloedklonters die daar ontstaan niet meer naar de hersenen kunnen ontsnappen. Uit de studie die in 2006 in de VS werd uitgevoerd om de effectiviteit en veiligheid van het implantaat te testen, blijkt dat het apparaat twee keer zoveel complicaties en schadelijke bijwerkingen veroorzaakt als bloedverdunners. Bij sommige patiënten werd zelfs een infarct veroorzaakt door het aanbrengen van het implantaat. Bovendien zijn de effecten op lange termijn niet bekend. Een orthomoleculaire therapie is een veel veiligere optie om het ontstaan van bloedklonters te voorkomen. Zo n therapie vraagt uiteraard wel een aanpassing van het voedings- en leefpatroon van de patiënt en een levenslange inname van orthomoleculaire bloedverdunners. (HM) Dermatologie Plantenextracten effectief tegen cellulitis. Info: Zie cursus M5 deel 4 Deze cursus maakt deel uit van onze volledige orthomoleculaire opleiding. Te bestellen: secretariaat@viow.be Onder hoofdredactie van Walter O.M. Faché 18 ORTHOMOLECULAIRE DERMATOLOGIE Deel 4 Orthomoleculaire huidverzorging Anti-verouderingsmiddelen Behandeling van huidaandoeningen Walter O.M. Faché, HEOS ORTHOMOLECULAIRE MANIPULATIES Niveau 2 Orthomoleculair Nutritionist Faché Instituut Orthomoleculaire Wetenschappen FIOW Publi Media, Laarne België Ten tijde van Rubens was cellulitis niet alleen een teken van rijkdom en hoge sociale status, het werd zelfs als aantrekkelijk beschouwd. In onze moderne samenleving, waarin het slankheidsideaal hoog aangeschreven staat, wordt cellulitis beschouwd als het onaantrekkelijke gevolg van een ongezond en zittend leven. Zo n 85 à 98% van de vrouwen wordt geplaagd door deze ontsierende sinaasappelhuid, vooral op de dijen, billen en heupen. Er ORTHO trends zijn onnoemelijk veel cosmetische crèmes op de markt die fantastische resultaten beloven, maar die eigenlijk niet werken en al zeker niet het onderliggende probleem aanpakken. Ook dieet en lichaamsbeweging die de vetverbranding stimuleren, hebben slechts een beperkt effect omdat vetopslag maar een deel van het probleem vormt. Wetenschappelijk onderzoek van de afgelopen jaren onthulde

19 Orthomoleculaire trends Dermatologie dat cellulitis de zichtbare manifestatie is van pathologische processen, zoals een hormonaal onevenwicht, bindweefselzwakte, slechte bloedcirculatie en slechte lymfedrainage. Een middel dat echt werkt, moet dan ook al deze onderliggende problemen aanpakken. Drie planten die bijzondere aandacht verdienen in dit kader zijn zoethoutwortel, gotu kola en paardekastanje. Zoethoutwortel (Glycyrrhiza glabra) met als actieve stof glycyrrihinezuur bestrijdt door stress veroorzaakte vetopslag (vooral indien lokaal aangebracht). Het heeft ook ontstekingsremmende eigenschappen, waardoor het effectief is in het verminderen van oedeem en tevens het bindweefsel in de huid beschermt, ondermeer door de beschadiging van collageen tegen te gaan. Het kruid gotu kola (Centella asiatica) wordt in de Ayurvedische geneeskunde gebruikt om het verouderingsproces te vertragen. Het is rijk aan flavonoïden en triterpene saponinen. Asiaticoside, de meest actieve component van gotu kola, stimuleert de collageenproductie, waardoor het bindweefsel versterkt wordt, het werkt ontstekingsremmend, bestrijdt vrije radicalen, verbetert de bloedcirculatie, de lymfedrainage en de vaatwandtonus en vermindert capillaire doorlaatbaarheid. Deze eigenschappen maken gotu kola bijzonder geschikt voor het verstevigen van de huid en het verminderen van oedeem. Het kan zowel oraal als in een crème gebruikt worden. Oraal ingenomen, in doses van 60mg per dag gedurende drie maanden, blijkt het niet alleen het krimpen van vetcellen in de billen en dijen te bewerkstelligen, het vermindert ook het onooglijke woekeren van bindweefsel tussen de vetcellen. Paardekastanje (Aesculus hippocastanum) is effectief in het verminderen van oedeem, het verbeteren van de bloeddoorstroming en het bestrijden van ontstekingen. Orale doses van 250mg twee maal per dag blijken in studies gunstige resultaten te geven. Deze drie planten hebben afzonderlijk al zeer goed hun positieve effecten bewezen bij allerlei aandoeningen. Gecombineerd kunnen ze van bijzondere waarde zijn tegen cellulitis. Uiteraard heeft geen enkel anti-cellulitis plan zin zonder een gezond, biologisch voedingspatroon met veel fruit, groenten, noten, zaden, pitten en granen en het drinken van voldoende zuiver water. Dierlijke producten, verzadigde vetten, transvetten, geraffineerde suikers en voedseladditieven moeten zo veel mogelijk vermeden worden. Daarnaast is ook beweging onontbeerlijk voor een betere vetverbranding en een versnelde afvoer van afvalstoffen. (WF) Referenties: 1. Nurnberger F, Muller G. So-called cellulite: an invented disease. J Dermatol Surg Oncol Mar;4(3): Avram MM. Cellulite: a review of its physiology and treatment. J Cosmet Laser Ther Dec;6(4): Armanini D, Nacamulli D, Francini-Pesenti F, et al. Glycyrrhetinic acid, the active principle of licorice, can reduce the thickness of subcutaneous thigh fat through topical application. Steroids Jul;70(8): Classen-Houben D et al. Selective inhibition of 11beta-hydroxysteroid dehydrogenase 1 by 18alpha-glycyrrhetinic acid but not 18betaglycyrrhetinic acid. J Steroid Biochem Mol Biol Feb;113(3-5): Epub 2009 Feb Okimasu E, Moromizato Y, Watanabe S, et al. Inhibition of phospholipase A2 and platelet aggregation by glycyrrhizin, an antiinflammation drug. Acta Med Okayama Oct;37(5): Guillaume M, Padioleau F. Veinotonic effect, vascular protection, antiinflammatory and free radical scavenging properties of horse chestnut extract. Arzneimittelforschung Jan;44(1): Sirtori CR. Aescin: pharmacology, pharmacokinetics and therapeutic profile. Pharmacol Res Sep;44(3): Hussin M et al. Modulation of lipid metabolism by Centella asiatica in oxidative stress rats. J Food Sci Mar;74(2):H Lee J, Jung E, Kim Y, et al. Asiaticoside induces human collagen I synthesis through TGFbeta receptor I kinase (TbetaRI kinase)-independent Smad signaling. Planta Med Mar;72(4): Probiotica voor een gezonde bloedsuikerspiegel tijdens de zwangerschap Uit een onderzoek uit 2001 bleek dat yoghurt en andere melkproducten, ondanks de lage glycemische index, onverwacht hoog scoren op de insuline index. Dat betekent dat na het consumeren ervan grote hoeveelheden insuline nodig zijn om de bloedsuikerspiegel te normaliseren. In datzelfde onderzoek werd echter ook aangetoond dat toevoeging van yoghurt aan een witbrood ontbijt met hoge glycemische index zowel de bloedsuikerspiegel als de concentratie van insuline in het bloed verlaagde, vergeleken met witbrood alleen, terwijl gewone melkproducten dit effect niet hadden. Het melkzuur zou het insulineverhogende effect opheffen. In sommige kringen wordt nu beweerd dat de probiotica in yoghurt verantwoordelijk zijn voor de verhoogde insulineproductie. Op grond daarvan worden zowel yoghurt als probiotica aan zwangere vrouwen ontraden, omdat het voor hen uiterst belangrijk is om hun bloedglucose onder controle te houden om het ontwikkelen van zwangerschapsdiabetes tegen te gaan. Uit een recent onderzoek (juni 2009) bleek echter dat probiotica samen met voedingsadvies voor een betere glucosetolerantie zorgde bij zwangere vrouwen. De vrouwen die zowel probiotica als voedingsadvies kregen, hadden, vergeleken met alleen voedingsadvies of placebo, de laagste bloedglucose concentraties, de laagste insuline concentraties en de hoogste kwantitatieve score op de insulinegevoelheidsindex tijdens de laatste drie maanden van hun zwangerschap. Deze effecten bleven aanhouden tot 12 maanden na de bevalling. De onderzoekers concluderen dat probiotica in combinatie met voedingsadvies zowel preventief als therapeutisch kan worden ingezet bij verstoringen van de glucosetolerantie tijdens zwangerschap. Goede yoghurt met rechtsdraaiend melkzuur en een hoog gehalte aan probiotica kan dus een belangrijke bijdrage leveren aan een gezonde bloedglucose, op voorwaarde dat het deel uitmaakt van een gezond, uitgebalanceerd voedingspatroon. Yoghurt uit de supermarkt, met toevoeging van suiker, kleurstoffen en fruitsmaakjes hoort niet thuis in een gezond dieet, noch bij zwangere vrouwen, noch bij de rest van de bevolking.(hm) ORTHO trends Zwangerschap Info: Te bestellen: secretariaat@viow.be Referenties: 1. Elin M Östman et al. Inconsistency between glycemic and insulinemic responses to regular and fermented milk products. Am J Clin Nutr 2001;74: Laitinen K et al. Probiotics and dietary counselling contribute to glucose regulation during and after pregnancy: a randomised controlled trial. Br J Nutr Jun;101(11): Epub 2008 Nov

20 Orthomoleculaire trends Alzheimer Verlies van hersenmassa bij alzheimer door overmaat proteïnen Info: Te bestellen: Referenties: 1. Sam Gandy et al. Dietary composition modulates brain mass and amyloid beta levels in a mouse model of aggressive Alzheimer s amyloid pathology. Molecular Neurodegeneration 2009, 4:40 (21 October 2009) De ziekte van Alzheimer is een progressieve neurodegeneratieve aandoening van het centraal zenuwstelsel. Er is tegenwoordig een verhoogde interesse in de rol van voeding bij de pathologie van alzheimer. Zo heeft men ondermeer aangetoond dat een dieet rijk aan cholesterol en vet de pathologie van alzheimer verergert en dat calorierestrictie gunstige effecten laat zien. Een team van internationale wetenschappers onder leiding van Samuel Gandy, professor neurologie en psychiatrie aan de Mount Sinai School of Medicine, New York, onderzocht of de samenstelling van het dieet een invloed had op cerebrale amyloidose (stapeling van amyloid bèta in de hersenen) en neuronale dichtheid in de hippocampus in een alzheimer muizenmodel. Gedurende 14 weken kregen de muizen één van vier verschillende diëten: gewone commerciële voeding een hoog vet/laag koolhydraat dieet (10% koolhydraten - 30% eiwitten - 60% vet) een hoog proteïne/laag koolhydraat dieet (10% koolhydraten - 60% eiwitten -30% vet) een hoog koolhydraat/laag vet dieet (60% koolhydraten - 30% eiwitten -10% vet) De onderzoekers vonden dat een vetrijk dieet verhoogde amyloid bèta waarden in de hersenen veroorzaakten, zoals eerder onderzoek al had aangetoond. Wat hen echter verbaasde was dat de hersenen van de muizen op het hoog proteïne dieet 5% minder wogen dan die van alle andere muizen. Als men weet dat Alzheimerpatiënten tot wel 20% van hun hersenmassa kunnen verliezen, is 5% extra heel wat. Zij vonden ook een duidelijke trend van lagere neuronale dichtheid in de hippocampus bij de muizen op het hoge proteïne dieet. Volgens Dr. Gandy zou dit kunnen betekenen dat een hoog proteïne dieet de neuronen kwetsbaarder maakt voor amyloid toxiciteit. Hoewel er geen overhaaste conclusies mogen getrokken worden uit een muizenonderzoek, bevestigt deze studie nog maar eens het belang van een evenwichtige voeding. Elk onderzoek naar de rol van voeding bij alzheimer toont aan dat een overmaat van één bepaalde macronutriënt - zowel vetten, eiwitten als koolhydraten - een negatief effect heeft, aldus Dr. Gandy. (HM) Anti-aging 20 Info: Te bestellen: secretariaat@viow.be Referenties: 1. Cho HS et al. Anti-wrinkling effects of the mixture of vitamin C, vitamin E, pycnogenol and evening primrose oil, and molecular mechanisms on hairless mouse skin caused by chronic ultraviolet B irradiation. Photodermatol Photoimmunol Photomed Oct;23(5): Antirimpel effect van vitamine C, vitamine E, pycnogenol en teunisbloemolie Antioxidanten hebben niet alleen een gunstig effect op onze gezondheid, ze blijken ook bijzonder waardevol voor het behoud van een jeugdig uiterlijk. In een studie uit 2007 werd het effect van een oraal toegediende antioxidantenmix van vitamine C, vitamine E, pycnogenol en teunisbloemolie nagegaan op rimpelvorming door UVB-straling. Bovendien werd onderzocht of de bescherming tegen UVB het gevolg was van een remming op de enzymen die collageen afbreken of van een verhoogde collageen synthese. De antioxidantenmix verminderde de rimpelvorming door UVB-straling aanzienlijk. Bovendien was er een vermindering van een aantal bijkomende gevolgen van UVBstraling, nl. verdikking van de opperhuid, ORTHO trends hyperplasie (abnormale weefselaangroei door een vergroot aantal cellen), acanthose (vermeerdering van het aantal cellagen in de opperhuid) en hyperkeratose (abnormale verhoorning van de opperhuid). Deze effecten waren het gevolg van een verminderde expressie van een aantal enzymen, proteïne kinases en transcriptiefactoren die de collageenafbraak stimuleren en een verhoogde expressie van factoren die de collageenaanmaak stimuleren. Schoonheid komt van binnen is dus niet zomaar een loze uitspraak. Een dagelijkse inname van vitamine C, vitamine E, pycnogenol en teunisbloemolie kan helpen de uiterlijke tekenen van veroudering wat langer uit te stellen. (PVM)