De publieke omroep in het digitale tijdperk: de toekomst van het duale systeem

Transcriptie

1 P7_TA(2010)0438 De publieke omroep in het digitale tijdperk: de toekomst van het duale systeem Resolutie van het Europees Parlement van 25 november 2010 over de publieke omroep in het digitale tijdperk: de toekomst van het duale systeem (2010/2028(INI)) Het Europees Parlement, gelet op artikel 14 en artikel 106, lid 2, van het Verdrag betreffende de Europese Unie, gelet op het aan het VEU gehechte Protocol nr. 29 betreffende het openbare-omroepstelsel in de lidstaten, gelet op artikel 11, lid 2, van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, gelet op Richtlijn 2010/13/EU van het Europees Parlement en de Raad van 10 maart 2010 betreffende de coördinatie van bepaalde wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen in de lidstaten inzake het aanbieden van audiovisuele mediadiensten (richtlijn audiovisuele mediadiensten) 1, onder verwijzing naar zijn resolutie van 19 september 1996 over de rol van de publieke televisie-omroep in een multimediamaatschappij 2, onder verwijzing naar zijn resolutie van 25 september 2008 over concentratie en pluralisme in de media in de Europese Unie 3, onder verwijzing naar zijn resolutie van 16 december 2008 over mediageletterdheid in een digitale wereld 4, gezien de mededeling van de Commissie van 2 juli 2009 over de toepassing van de regels inzake staatssteun op openbare omroepen 5, gezien het werkdocument van de Commissiediensten over pluralisme van de media in de EU-lidstaten (SEC(2007)0032), gezien Aanbeveling R(96)10 van 11 september 1996 van het Comité van ministers van de Raad van Europa aan de lidstaten over de taak van publiekrechtelijke media in de informatiemaatschappij, gezien de resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de van de Raad bijeen, van 25 januari 1999 betreffende de PB L 95 van , blz. 1. PB C 320 van , blz PB C 8 E van , blz. 85. PB C 45 E van , blz. 9. PB C 257 van , blz. 1.

2 publieke omroep 1, gezien Aanbeveling CM/Rec(2007)2 van 31 januari 2007 van het Comité van ministers van de Raad van Europa aan de lidstaten inzake mediapluralisme en inhoudelijke verscheidenheid in de media, gezien Aanbeveling CM/Rec(2007)3 van 31 januari 2007 van het Comité van ministers van de Raad van Europa aan de lidstaten over de taak van publiekrechtelijke media in de informatiemaatschappij, gezien Aanbeveling 1878 (2009) van 25 juni 2009 van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa inzake de financiering van de publieke omroep, gezien de verklaring van 27 september 2006 van het Comité van ministers van de Raad van Europa over de waarborging van de onafhankelijkheid van de publieke omroep in de lidstaten, gelet op artikel 48 van zijn Reglement, gezien het verslag van de Commissie cultuur en onderwijs (A7-0286/2010), A. overwegende dat, in een Europese democratische samenleving, de deelname van burgers aan het maatschappelijk debat en de toegang tot informatie in de digitale wereld afhankelijk zijn van een dynamische en concurrerende audiovisuele en schriftelijke perssector, B. overwegende dat de omroepmedia tot de belangrijkste bronnen van informatie behoren die beschikbaar zijn voor de burgers in de EU-lidstaten, en daarom een belangrijke factor vormen voor de vorming van de waarden en opinies van mensen, C. overwegende dat zowel de publieke als de commerciële omroep een cruciale rol te vervullen hebben met betrekking tot de Europese audiovisuele productie, de culturele diversiteit en identiteit, informatie, het pluralisme, de sociale cohesie en de promotie van de fundamentele vrijheden en het functioneren van de democratie, D. overwegende dat publieke omroepen een voortrekkersrol dienen te vervullen bij de bevordering en het gebruik van technologische ontwikkelingen om hun content via innovatieve media en distributietechnieken aan het publiek aan te bieden, E. overwegende dat het audiovisuele landschap van de EU uniek is en gekenmerkt wordt door het zogenaamde "duale systeem", dat gebaseerd is op een waar evenwicht tussen publieke en commerciële zenders, F. overwegende dat een doeltreffend duaal systeem met een waar evenwicht tussen de publieke en commerciële zenders in het algemeen belang is, G. overwegende dat het naast elkaar bestaan van publieke en commerciële zenders heeft gezorgd voor een breed scala aan vrij toegankelijke programma's, wat alle EU-burgers ten goede komt en bijdraagt tot pluralisme in de media, culturele en taalkundige verscheidenheid, concurrentie tussen redacties (wat inhoudelijke kwaliteit en diversiteit 1 PB C 30 van , blz. 1.

3 betreft) en vrijheid van meningsuiting, H. overwegende dat de EU speciaal belang hecht aan de rol van het duale systeem wat betreft zijn bijdrage aan de productie en verspreiding van EU-content, I. overwegende dat veranderingen die de afgelopen jaren in het audiovisuele landschap hebben plaatsgevonden, met de ontwikkeling van digitale technologieën, eigen betaalplatforms en nieuwe online mediaspelers, hun weerslag hebben gehad op het traditionele duale omroepsysteem en op concurrentie tussen redacties (wat inhoudelijke kwaliteit en diversiteit betreft), waardoor publieke en commerciële omroepen zijn genoodzaakt hun activiteiten te diversifiëren en nieuwe distributieplatforms te overwegen, J. overwegende dat de verspreiding van de nieuwe technologieën heeft geleid tot veranderingen in de manier waarop de Europese burgers toegang krijgen tot de media en informatie, K. overwegende dat de traditionele grenzen in de mediasector niet meer kunnen worden gehandhaafd in de online omgeving, aangezien de traditionele media niet kunnen overleven zonder zich uit te breiden naar nieuwe platforms (zoals sms-diensten, internetpagina's en applicaties voor smartphones) overeenkomstig de doelstellingen van de digitale agenda van de EU, L. overwegende dat kranten en tijdschriften een wezenlijk onderdeel vormen en moeten blijven vormen van een pluralistisch en divers Europees medialandschap, M. overwegende dat aanbieders van telecom- en internetdiensten, evenals zoekmachines, een steeds belangrijker rol spelen in de nieuwe mediaomgeving, N. overwegende dat publieke omroepen in het digitale tijdperk dat wordt gekenmerkt door grotere keuzemogelijkheden van de consument, maar ook door het risico op versnippering van het publiek, de toenemende mediaconcentratie, de opkomst van verticaal geïntegreerde mediabedrijven en een verschuiving naar betaaldiensten en encryptie moeten helpen bij het behouden van een publieke ruimte en dat ook doen, door het aanbieden van een kwalitatief hoogwaardige en maatschappelijk waardevolle programmering en objectieve informatie, O. overwegende dat de publieke omroep in sommige lidstaten nog niet voldoende maatschappelijk verankerd is en niet over voldoende middelen beschikt, P. overwegende dat publieke omroepen in sommige lidstaten te kampen hebben met ernstige problemen waardoor hun politieke onafhankelijkheid, hun levensvatbaarheid en zelfs hun financiële basis op het spel komen te staan, wat een directe bedreiging vormt voor het voortbestaan van het duale systeem, Q. overwegende dat de commerciële televisie de laatste tijd onder economische druk staat vanwege het teruglopen van de inkomsten uit reclame, R. overwegende dat de lidstaten exclusief bevoegd zijn om te bepalen wat de publieke taak inhoudt en om te zorgen voor de financiering van hun publieke omroepen, overeenkomstig de beginselen van het Protocol van Amsterdam,

4 S. overwegende dat openbare media over toereikende overheidsfinanciering moeten beschikken, moeten deelnemen aan relevante nieuwe technologieën en platforms, en stabiele en voorspelbare regelgeving nodig hebben, zodat zij hun taak kunnen vervullen door culturele inhoud en nieuwsberichten van hoge kwaliteit te bieden en als zodanig expliciet mediageletterdheid kunnen ontwikkelen ten behoeve van het algemeen belang, T. overwegende dat het publieke omroepstelsel kan worden verbeterd door de uitwisseling van ervaring en optimale werkwijzen tussen de lidstaten, U. overwegende dat de naleving van de Europese normen voor vrijheid van meningsuiting, pluralisme in de media, en voor de onafhankelijkheid, taak en financiering van de publieke media een prioriteit moet zijn voor alle lidstaten, V. overwegende dat de EU momenteel niet beschikt over passende middelen om toezicht te houden en te reageren op bedreigingen voor de publieke media en het duale systeem in de lidstaten of specifieke regio's van de EU, 1. bevestigt zijn gehechtheid aan het duale omroepsysteem, waarin publieke en commerciële media onafhankelijk van politieke en economische druk ieder hun eigen rol vervullen, en dringt erop aan dat tot toegang tot het hoogste omroepniveau moet worden verzekerd, ook wanneer de consumenten daar niet voor kunnen betalen; 2. benadrukt met name de fundamentele rol van een daadwerkelijk evenwichtig Europees duaal systeem bij de bevordering van de democratie, sociale cohesie en integratie en de vrijheid van meningsuiting, met de nadruk op het behoud en de stimulering van het pluralisme in de media, mediageletterdheid, culturele en taalkundige verscheidenheid en de naleving van Europese normen inzake persvrijheid; 3. stelt vast dat het naast elkaar bestaan van publieke en commerciële media in aanzienlijke mate heeft bijgedragen aan innovatie en diversificatie met betrekking tot de aangeboden content, en een positief effect heeft gehad op de kwaliteit; 4. bevestigt andermaal de noodzaak een sterke en levendige onafhankelijke publieke omroep in stand te houden en deze aan de eisen van het digitale tijdperk aan te passen, en dringt aan op concrete maatregelen om dit doel te bereiken; 5. onderstreept in dit verband dat de publieke omroep in het digitale tijdperk de specifieke taak heeft een openbare ruimte te creëren door mediacontent van openbaar belang via alle relevante platforms algemeen toegankelijk te maken; 6. verzoekt de lidstaten voor voldoende middelen te zorgen om de publieke zenders in staat te stellen van de nieuwe digitale technologieën te profiteren, zodat wordt gewaarborgd dat het grote publiek kan genieten van de voordelen die verbonden zijn aan de moderne audiovisuele diensten; 7. verzoekt de publieke zenders in dit verband zich zodanig te organiseren dat aantrekkelijke en kwalitatief hoogwaardige online content wordt aangeboden, met het oog op het bereiken van de jongeren die de media vrijwel uitsluitend via internet raadplegen; 8. verzoekt de lidstaten maatregelen te nemen tegen de digitale kloof bijvoorbeeld tussen de stad en het platteland en ervoor te zorgen dat iedereen in alle regio's in het kader van de

5 digitalisering gelijke toegang tot de publieke omroep krijgt; 9. dringt er bij de lidstaten op aan de mogelijkheid te overwegen het gemakkelijker te maken voor consumenten om over te stappen van analoge naar digitale televisie; 10. dringt er bij de lidstaten op aan de taken van de publieke zenders zo te definiëren dat zij hun onderscheidende karakter kunnen behouden door zich toe te leggen op originele audiovisuele producties en programma's en journalistiek van een hoog kwaliteitsniveau, die nu juist hun onderscheidend kenmerk zijn, ongeacht commerciële overwegingen of politieke invloeden; merkt op dat deze taken zo nauwkeurig mogelijk moeten worden vastgesteld, maar met de nodige inachtneming van de onafhankelijke programmering van de omroepen; 11. herinnert eraan dat publieke zenders volgens het beginsel van technologische neutraliteit hun diensten, met inbegrip van nieuwe diensten, binnen het kader van de hun toebedeelde taak op alle platforms moeten kunnen aanbieden; 12. benadrukt dat het gebrek aan juridische bepalingen inzake publieke omroepactiviteiten op internet in sommige lidstaten afbreuk zou kunnen doen aan het vermogen van de sector om zich tot uit te breiden tot nieuwe platforms; 13. herinnert eraan dat op open en interoperabele normen gebaseerde terrestrische omroepplatforms een centrale rol spelen in het duale omroepsysteem en ideaal zijn om de gebruikers te voorzien van vrije basisdiensten en gemakkelijk toegankelijke audiovisuele mediadiensten die beter berekend zijn op de versnippering van lokale markten en daardoor kunnen inspelen op culturele en maatschappelijke verwachtingen ter plaatse; 14. heeft waardering voor de mededeling van de Commissie van juli 2009 over omroepen waarin het recht van de publieke omroep wordt erkend om op alle relevante distributieplatforms aanwezig te zijn, nogmaals de bevoegdheid van de lidstaten wordt bevestigd om de taak, de financiering en de organisatie van de publieke omroep vast te stellen, en de verantwoordelijkheid van de Commissie wordt erkend om te controleren op kennelijke fouten, en verzoekt de lidstaten om een evenwicht te behouden tussen de beschikbare digitale mediadiensten, om te zorgen voor eerlijke concurrentievoorwaarden tussen de publieke omroep en commerciële media, en om het online medialandschap zodoende levendig te houden; 15. is verheugd over de erkenning van het beginsel van technologische neutraliteit en van de noodzaak de redactionele onafhankelijkheid van de publieke omroepen te eerbiedigen, waarbij naar behoren rekening wordt gehouden met het feit dat zij behoefte hebben aan stabiele en gegarandeerde financiering; 16. wijst echter op de enorme kosten van (bestaande) ex ante tests en benadrukt zijn steun voor proportionele evaluaties; 17. herinnert aan het belang van de aanbevelingen en verklaringen van de Raad van Europa, waarmee alle EU-lidstaten hebben ingestemd en waarin Europese normen zijn vervat voor vrijheid van meningsuiting, persvrijheid, pluralisme in de media, en de onafhankelijkheid, organisatie, taak en financiering van publieke media, met name in de informatiemaatschappij, waardoor de geloofwaardigheid van publieke omroepen wordt gewaarborgd;

6 18. herinnert de lidstaten aan hun verbintenis met betrekking tot deze Europese normen en beveelt hen aan te zorgen voor passende, evenredige en stabiele financiering voor publieke media om deze in staat te stellen hun taak te vervullen, hun politieke en economische onafhankelijkheid te waarborgen, en bij te dragen aan een niemand uitsluitende informatieen kennismaatschappij met representatieve, kwalitatief hoogwaardige en voor iedereen toegankelijke media; 19. verzoekt de Commissie de lidstaten aan te moedigen tot de uitwisseling van optimale werkmethoden op verschillende niveaus (nationale media-instanties, belanghebbenden, managers van publieke omroepen, onafhankelijke regelgevende instanties en vertegenwoordigers van kijkers en consumenten); 20. verzoekt de lidstaten de samenwerking tussen nationale regelgevende instanties voor de media in het kader van het Europees Platform van regelgevende instanties (EPRA) te intensifiëren, evenals de uitwisseling van ervaring en optimale werkmethoden met betrekking tot hun respectievelijke nationale omroepsystemen; 21. herinnert de lidstaten eraan dat leden van de raden van bestuur van publieke omroepen moeten worden benoemd op basis van bekwaamheid en bekendheid met de mediasector; 22. verzoekt de Commissie en de lidstaten het Europees Waarnemingscentrum voor de audiovisuele sector opdracht te geven, samen met de nodige middelen, om gegevens te verzamelen en onderzoek te verrichten naar de manier waarop de lidstaten de normen hebben toegepast, teneinde te beoordelen of de normen tot het gewenste resultaat hebben geleid, en dringt erop aan dat de lidstaten verantwoording afleggen wanneer zij deze verbintenissen niet nakomen; 23. verzoekt de Commissie het duale systeem als onderdeel van het EU-acquis tot een hogere prioriteit te maken in het kader van toetredingsonderhandelingen, en dringt erop aan dat de door de kandidaat-lidstaten geboekte vooruitgang in dit verband wordt gevolgd; 24. verzoekt de lidstaten voorts om het probleem van onderfinanciering van de publieke omroep op passende wijze aan te pakken, met name met het oog op de vervulling van de specifieke taak van de publieke media om op alle nieuwe mediaplatforms toegankelijk te zijn voor een zo groot mogelijk aantal kijkers en luisteraars; 25. merkt op dat de transparantie met betrekking tot de eigendom van commerciële omroepen in alle lidstaten moet worden gewaarborgd, en verzoekt de Commissie vorderingen op dit gebied te volgen en te ondersteunen; 26. verzoekt de lidstaten een eind te maken aan de bemoeienissen van de politiek met de inhoud van de door de publieke omroep geboden diensten; 27. is verheugd over de conclusies van het op verzoek van de Commissie verrichte onderzoek naar de vaststelling van indicatoren om het pluralisme in de media in de EU te meten; 28. bepleit de invoering van een waarnemingscentrum voor pluralisme in de media, een doeltreffend instrument om bedreigingen van het pluralisme in de media vast te stellen; 29. herinnert aan de financiële instrumenten die worden geboden door de EIB, en moedigt publieke zenders met financiële moeilijkheden aan om een zachte lening aan te vragen bij

7 de EIB voor de vernieuwing van hun infrastructuur, met name op het gebied van digitalisering en innovatie; 30. moedigt de verschillende belanghebbenden aan tot nauwere samenwerking om het duale systeem te intensifiëren, en moedigt vooral publieke en commerciële zenders aan om met elkaar en met uitgevers samen te werken in de vorm van contentuitwisseling en innovatieve projecten, en om te zoeken naar manieren waarop deze samenwerking in de praktijk kan worden gebracht; 31. verzoekt de Commissie een initiatief te lanceren waarin verschillende mediaspelers worden samengebracht, met als doel mogelijke gebieden voor samenwerking vast te stellen, de uitwisseling van optimale werkmethoden te vergemakkelijken en relevante kwesties aan te pakken; 32. wijst er in dit verband op dat de gemeentelijke omroep, met name in kleinere gemeenten, problemen ondervindt bij de financiering op lange termijn (bijv. via reclame); is van mening dat in dit kader gebruik kan worden gemaakt van de nieuwe mogelijkheden die digitalisering biedt om in een gehele regio voor een gemeentelijke omroep te zorgen; 33. spoort de Commissie aan het auteursrecht aan het nieuwe digitale tijdperk aan te passen, zodat de omroepen een ruim aanbod van kwalitatieve Europese content kunnen handhaven, en om met name te kijken naar manieren om hergebruik van archiefinhoud te vergemakkelijken en uitgebreide collectieve licentiesystemen in te voeren, alsook gemakkelijke één-loket-systemen voor de clearing van rechten; 34. ziet uit naar het verslag over de tenuitvoerlegging van de bepalingen van de richtlijn audiovisuele mediadiensten wat betreft de zendtijd voor Europese producties, aangezien sommige lidstaten geen maatregelen ter zake hebben genomen; 35. verzoekt de Commissie met klem ervoor te zorgen dat contentsamenstellers aan het bestaande wetgevingskader voldoen, en vraagt haar te kijken naar manieren waarop zoekmachines en aanbieders van internetdiensten kunnen bijdragen aan de financiering van de productie van content; 36. onderstreept het belang van mediageletterdheid met het oog op een verantwoord gebruik van de diensten die door de contentsamenstellers worden verleend; 37. verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de regeringen en parlementen van de lidstaten.