Nieuwe geestelycke liedekens, tot godtvruchtig gebruyck der jonckheydt in den catechismus. Joannes

Transcriptie

1 Nieuwe geestelycke liedekens, tot godtvruchtig gebruyck der jonckheydt in den catechismus bron. Joannes Jacobs, Leuven 1740 (derde druk) Zie voor verantwoording: dbnl

2 2 Het Woordt Godts woone in V-lieden overvloedelyck, in alle wysheydt, leerende, ende vermaenende malkanderen met Psalmen, Lofsangen, ende Geestelycke Liedekens, in dancksegginge singende in V-lieden herten tot Godt. Ad Colos. 3. v. 16.

3 3 Geestelycke liedekens, Tot Godtvruchtigh gebruyck der Jonckheyt in den Catechismus. 1. Liedeken. Versaekinge van de Wereldtsche Liedekens. Stemme: Vlucht Winter, wilt ons soet weder geven. GOdt Schepper, doet my uw' liefde trecken, Komt myn tongh' tot uwen Lof verwecken, Dat ick nacht en dagh Van uw lof singen magh. Laet myn hert niet anders oyt verlangen Als om naer-te-volgen d'engels sangen: Uyt myn mondt Wegh ydel sangh terstondt, Van't hooghste goet Ick singen moet, Waer voor alleen wy leven: Godt, tot u alleen wordt ick gedreven.

4 4 2. Liedeken. Aenroepinge van den H. Geest. Op den Lof-sanck Veni Creator. Stemme: O schoone Bloeme &c. 1. KOmt nederdaelen Tot ons uyt d'hemels saelen, Komt Heyligh Geest, Besoeckt ons dese Feest: O troost in smerten, Verlicht ons treurigh herten, Dat ons gemoedt Wordt door uw' Licht gevoedt. 2. O hooghste gaeve, Komt onse Ziele laeven Met uw' fonteyn; Maeckt ons dien dranck gemeyn: Doet uw' vier smaeken, Doet ons in liefde blaeken; Gy salve geeft, Waer door den Geest herleeft. 3. Gy kont ons seven Besonder gaeven geven, Beloofden pandt, Den vinger van Godts handt. Gy laet in't spreken

5 5 Geen woorden oyt ontbreken, Uw' Heyligh strael Doet weten alle tael. 4. Ontsteckt ons sinnen, Stort uwe liefd' van binnen, Versterckt ons macht, Verjaeght des vyandts kracht: Geeft ons den vrede, Deylt ons uw' hulpe mede, Om buyten schaed' Te vluchten alle quaedt. 5. Maeckt ons den Vader En Soon bekent te gaeder, Thoont ons altydt, Dat hunnen Geest gy syt. Glori' den Vader, En aen den Soon te gader; Den Geest Lof sy', Nu, en op allen ty'. 3. Liedeken. Tot Lof van de H. Maghet. Stemme: Je veux quitter tous faux appas &c. 1. MARIA weerde Koningin Van Hemel en aerd', Geeft dat ick uwen lof begin,

6 6 Die heel myn hert bewaert: En uw' weldaeden, die gy geeft, Uw' jonst, en sorge, die gy thoont Aen al die leeft. 2. Gy Moeder syt van 't hooghste goedt, Godts Soon, het eeuwigh Woordt; Die eerst u hadde self gevoedt, Gy suyver Maeght brenght-voort: Gy Dochter van den Vader syt, En Bruyt van Godt den Heyligh' Geest, Van vleck bevrydt. 3. Gy schoonder als de sonn' en maen, Gy uytverkore vat: Gy s'hemels poort, en rechte baen, Godts throon, en s'hemels stadt: Gy voor den mensch gewaepent staer, Op dat gy s'vyants helsche macht Te neder-slaet. 4. O levend' waeter, klaer fonteyn Ververscht doch mynen mondt: Maeckt myn gemoet van sonden reyn, Ah! maeckt myn Ziel gesondt: Dat in u, toren van Ivoor, Ick woon, daer ick u Soon magh fien Met d'engels Choor.

7 7 4. Liedeken. Tot de H. Maghet. Op den Lof-sanck Ave Maris Stella. Stemme: Van de Marche van Antwerpen. 1. WEest gegroet Zee-sterr', verheven Moeder van den Godt van al, Die altydt syt Maeght gebleven, s'hemels poort naer dit droef dal: Met die groetenis t'ontfangen Uyt des Engels weerden mondt Geeft den Vré naer ons verlangen, Neemt van ons wegh Eva's wondt: Die de sondaers bandt ontbindt, Brenght het Licht voor die syn blindt, Weirt van ons af alle quaeden, Vraeght t'goedt voor die u bemindt. 2. Thoont dat gy syt onse Moeder, Dat hy ons verhoort in pyn, Die uw Soon, en ons Behoeder Sich geweerdight heeft te syn: Wonder Maghet, uyt-gelesen, Boven allegaeder soet, Doet ons sonder schulden wesen

8 8 Maekt ons suyver van gemoet: Geeft ons leven reynigheydt, Maekt den vryen wegh bereydt, Op dat wy eens JESUS siende Syn by u voor eeuwigheydt. 5. Liedeken. Tot de H. Maghet. Op den Lof-sanck Salve Regina. Stemme: Ah qu'il est doux de n'avoir point d'amour. 1. O Koningin, uyt herte, ziel, en sin, Naest uwen Soon ick u het meest bemin: Weest gegroet, die syt Al ons hoop' in stryt, Al ons troost, ons hulp, en leven. MARIA, Maeght, vol soetigheydt, O Moeder van bermhertigheydt, Aenhoort ons in pyn, Eva's kinders syn In een Ballinghschap gedreven. 2. Siet, hoe vol sucht ons herte tot u vlucht, Ah! neemt-doch-wegh ons wee, en ongenucht.

9 9 Wy, van vreught ontbloot, Naer uw Moeders schoot Roepen in dit Dal der traenen, Wel aen dan Maeght, ons Patrooners, Thoont, dat gy syt ons Voorspraekers; Uw oogh van genaed' Op uw Kinders slaet, Wilt des Hemels wegh hun baenen. 3. Wanneer de doodt sal in den lesten noodt Ons rucken uyt des Wereldts droeven schoot, Thoont ons den trap Naer dit Ballinghschap Om tot uwen Soon te naeken: Thoont JESUS ons, uw's Lichaems Vrucht, Doet ons te saem syn in genucht; O genaede Maeght, Die ons Liefde draeght, Ey doet ons by u geraeken. 6. Liedeken. De Mysterien van de H. Maghet. Stemme: Van de Marche van Antwerpen. 1. SInght de Moeder hoogh verheven Van de hooghste Majesteyt;

10 10 Wilt erkentenisse geven Voor haer sorgh, tot ons bereydt: s'hemels grati' haer geschoncken, Boven alles wonder is; Sonder vleck heeft sy gebloncken In haer eerst ontfangenis: Sy soo suyver moeste syn, Soo moest blincken haeren schyn; Om de Sonn' eens voorts-te-brengen, Moest soo schoon haer luyster syn. 2. Heel geluckigh sy geboren Brocht de Wereldt haer geluck, Quamp alleen om ons verloren t'helpen uyt ons eeuwigh druck: Om de schaede te herstellen Van den droeven Adams val, En den Vyandt neer-te-vellen Met te geven Godt van al. Aen den Heer sy van dry jaer Offert in den Tempel haer, Om de wereldts jeught te leeren, Dat Godt is ons beste paer. 3. Sy is weerdigh Godt te draegen, Moeder, ende Maghet mé; Op haer is Godts oogh geslaegen Om te brengen ons den Vré. Gabriel komt neder-daelen, Leght dit wonder werck haer uyt:

11 11 Nu sy brandt door Liefde-straelen, Alle vreese buyten sluyt. Sy gaet groeten haere Nicht, En brenght mede s'hemels licht: t'kindt Joannes, die t'lam voor-loopt, Heylight sy door haer gesicht. 4. Als den Heer nu was geboren Voor des menschens Saeligheydt, Sy, tot Moeder Godts verkoren, Thoont een grootst' oodtmoedigheydt. Daer sy suyver was gebleven, Suyver sy haer voor den Heer, Volght de Wet, gemeyn gegeven, Wordt vernedert meer en meer: Naer een droeven levens strydt, Sich nu met haer Soon verblydt, Daer sy van al d'hemels Geesten Eer, en Lof kryght voor altydt. 7. Liedeken. Den Lof van de H. Maghet. Op den Lof-sanck van den H. Casimirus: Omni die dic Mariae. Stemme: Adieu Wereldt met u gasten &c. 1. ALle daegen met behaegen, Ziele, singht Maria's Lof,

12 12 Viert om't meeste haere Feeste, U haer daeden geven Stof. Wilt bemercken al haer wercken En haer hooge weerdigheyt; Singht haer leven, soo verheven, Singht de Maeght van Saeligheydt. 2. Biet haer eere, dat den Heere U door haer van quaedt bevrydt; Wilt haer bidden, dat uyt t'midden Gy verr' van de sonden syt: Sy deed' daelen s'hemels straelen, Brocht het eeuwigh bly gesicht; Sy van binnen uwe sinnen Met Godts grati' heeft verlicht. 3. Gy, myn tonge, dat gesonge Sy de Kroon der Moeder Maeght, Die met t'leven Godt te geven Verr' ons maledictie jaeght. Uyt uw krachten sonder wachten Dat gy-haeren Lof verkondt: Kloeck, wilt singen, wonder dingen, Haer Triomph met vollen mondt. 4. Wilt, myn sinnen, haer beminnen, Singht den luyster van dees Bloem; Doet vergaeren blyde Snaeren, Speelt geduerigh haeren roem: Wie kan wesen uyt-gelesen Oyt soo in wel-sprekentheydt,

13 13 Die vertellen, op-kan-stellen, Singen haer uyt-nementheydt. 5. Laet ons prysen, eer bewysen Aen die alles heeft verblydt; Looft met vreughden al haer deughden Haer Triomph in s'vy andts strydt: k'moet beherten, t'geen de smerten Verr' uyt ons gemoedt verjaeght; k'moet besteden al myn leden Tot den Lof van dese Maeght. 8. Liedeken. Tot de H. Maghet. Op den Lof-sanck: O Cunctarum faeminarum decus atque gloria. Stemme: O source de la parfaite ardeur. 1. O Maghet, ô Maghet, ô roem van't Vrouw geslacht! Die ons uyt druck Hebt tot geluck Door uwen Soon gebracht: Die syt in d'hooghste eer, Maeckt weerdigh ons noch meer De gaeven, de gaeven van den Heer.

14 14 2. Den Tempel, den Tempel van uwen Soon gy syt; Voor ons gesicht Syt gy het licht, Dat ons van vrees bevrydt: Gy hebt des Hemels baen Voor ons doen open-gaen, En d'helsche, en d'helsche macht verslaen. 3. Gy Moeder, gy Moeder syt van die eeuwigh leeft, U heeft verciert Die t'al bestiert, Die t'al geschaepen heeft: Gy Roos, gy Diamant, Gy Leli, schoon geplant, Besorght ons, besorght ons s'hemels pandt. 4. Geeft krachten, geeft krachten aen al myn spraeck, en werck; Maeckt tot uw' Naem, Tot Lof, en Faem, Myn tongh, en leden sterck. Myn hert, en tongh door sanck, Al syn sy veel te kranck, U moeten, u moeten bieden danck.

15 15 9. Liedeken. Liefde tot de H. Maghet. Stemme: Petits Oiseaux rassurez vous. 1. O Suyver Maeght, vreught van myn sin, MARIA die syt uyt-verkoren; Veel liever waer ick noyt geboren, Als niet te hebben uwe min: Had ick den mondt van alle menschen, Soud' ick uw' Lof verheffen boven al: Uwen naem soud' ick draegen door t'heel aerdtsche dal. O Maeght! ick sou daer by noch voegen duysent wenschen. 2. Het geen ick kan, geeft myn gemoet, Soo menigh Lof, als boomen groeyen, En in de Bosschen blaeders bloeyen: Soo menighmael syt gy gegroet, Als sandekens syn op de Heyden: Soo dickwils als de Zee haer baeren geeft, Soo veel Lof, als den vloedt oyt druppels waeter heeft; Soo veel, als iemandt oyt vindt bloemen op de weyden.

16 16 3. O soeten troost, ô liefsten pandt, Die Moeder syt van al die leven! Al syt gy nu soo hoogh verheven, Reyckt tot uw kinders uyt uw' handt, Die bidden u met vol betrouwen: Thoont ons uw hulp, wanneer de vreede doodt Onse Ziel eens sal brengen in benouwden noodt, Op dat door uw genaed' wy uwen Soon aenschouwen. 10. Liedeken. Eerste gedacht tot Godt, als men s'morgens ontwaeckt. Stemme: Aimable Vainqueur. &c. 1. VOorby is den nacht, Ziel, Godt u verwacht Om hem weer te prysen, Danck te bewysen Uyt al uwe kracht: De Sonn' door haer straelen Roept naer s'hemels saelen, Uw' eerste gedacht. Heft t'hert naer den Heer, Danckt dat hy gaet geven Dees dagh, om te leven

17 17 Tot syn meerder eer: Dees dagh is bereydt Voor uw Saeligheydt, Die met Godt te minnen, Van daegh gy kont winnen Voor eeuwigheydt, Soo gy het quaedt Uyt hert ende sinnen Voor syn liefde laet. 2. Ick offer u, Heer, Noch eens desen keer, Myn woorden en wercken Wilt dees verstercken Heden tot uw' eer, In al myn gedachten Sal ick aen u trachten Te behaegen meer. De sonden ick sal Van daegh meer vervloecken, Alleen sal ick soecken U, Godt, mynen al: Verlaet my doch niet, Die gy bidden siet, Dat gy hulp wildt geven, Om heden te leven Gelyck gy gebiedt: Dit neem ick voor my, Door liefde gedreven: Heere staet my by.

18 Liedeken. Op-heffinge des herte tot Godt, op het gesicht der Schepselen. Stemme: Benissez le Seigneur supreme. 1. GEbenedydt den Heer van boven, Gy kleyn Gevogelt in uw' nest: In't koele wout singht om te best: Godt moeten wy hier loven. 2. Singht Nachtegaels, bemindt den Heere, Of al-te-saem, oft overhandt; En dat den Echo van een kant Antwoordt: bemindt den Heere. 3. Droef Tortel-duyfken, stilt uw klaegen, Gebenedydt Godt, wonder soet: Veel meer als gy, ick suchten moet, Om d'ontrouw, die ick draege. 4. Gy Schaepkens doet de vreese wycken, En looft den Herder, die u weydt: Siet hy in my uw soetigheydt? Ick groot verschil laet blycken. 5. Gy weste windt, blaest sonder stooren,

19 19 Gebenedydt Godt op het Veldt: Soo menigh oogenblick men telt, Doet synen Lof ons hooren. 6. Kleyn Beexken, die het veldt doet bloeyen, Gebenedydt den Heer met my: Gelyck uw waeter loopt voorby, Voorby sal alles vloeyen. 7. Op dees schoon plaets geeft alles Vruchten, Ick sien hier Bloemen, en soet kruyt: Ick onvruchtbaeren boom moet uyt, Roep ick in menigh suchten. 8. Sier, wat dat ick hier wil gaen schryven, Diep in de schors van desen Boom, Ontrent dees stille waeter-stroom: Godt moet verwondert blyven. 9. Ick sien de schoone sterre schynen, Die vroegh en laet ons geeft haer licht: O Godt, thoont oock uw klaer gesicht, En doet den doeck verdwynen. 10. O soeten luyster, schoone bloemen, Die voor een dagh wy op sien staen: Misschien eer gy, moet ick vergaen, Ah, waer op kan ick roemen!

20 De blixems, en de donder-slaegen, Te kennen geven syne macht: Godt kan den sondaer door syn kracht Tot asschen toe verslaegen. 12. Onstilbaer Zee, onstuyme baeren, Ick moet wel beven voor den Heer, Als gloeyt syn rasérny een keer, En sal hy oock niet spaeren. 13. Dat in hun loop de snel rievieren, (Riep ick in mynen drift een keer) Ist dat ick u vergram, ô Heer, Sich naer hun oorspronck stieren. 14. Rievieren loopt uyt al uw' krachten, En keert naer uwen oorspronck weer, Herneemt den vloet, en daelt niet neer, Ick sondigh dagh en nachten. 15. Dat Sonn', en Maen, dat al die leven, Dat al de vruchten op het veldt, Dat al de Visschen, die men telt, En schepsels lof u geven. 16. Gelyck men siet naer't waeter haeken Den Hert, heel dorstigh en vermoeyt;

21 21 Tot u, ô Heer, myn ziel soo spoeyt, Laet my u soetheydt smaeken. 17. O Godt, de hôop' van alle gader, Ey thoont my uw' bermhertigheydt; k'ben sondaer vol ondanckbaerheydt, Maer gy syt mynen Vader. 12. Liedeken. Oeffeninghe van Geloof, Hope, Liefde, en Berouw. Stemme: Sion looft uw Saelighmaeker. VAN GELOOF. 1. ICk geloof, ô Godt almachtigh, Dat uw' Kerck hout voor waerachtigh, Om dat gy dit hebt geseyt; Die niet liegen kont noch faelen, Die hebt wysheydt sonder paelen, Die de waerheydt selve syt. VAN HOPE. 2. Door uw' hulp, die gy wilt geven, Hop' ick, Godt, het eeuwigh leven, En het gene daer toe dient: Gy belooft dit, die syt machtigh, Goet tot ons, getrouw, waerachtigh, JESUS heeft ons dit verdient.

22 22 VAN LIEFDE. 3. Heer ick min u om uw wesen, Om uw' goetheyt, noyt volpresen, Min ick u uyt hert, en sin; Alle goedt ick aen u wensche; Insgelyckx ick alle menschen Om u als myn self bemin. VAN BEROUW. 4. t'is my leet dat ick, ô Heere, U vergramt heb soo veel keeren, Die myn Godt syt, mynen al: Uyt uw' suyver liefd' ick haete Al dees sonden, k'wilse laeten. Doodt-sond' meest ick vluchten sal. 13. Liedeken. Klacht van een ziele uyt t'vagevier Stemme: Sion looft uw' Saelighmaeker. 1. WEe my, die soo lanck moet branden, Ende liggen in dees banden, Sonder dat my iemant helpt: Wie ruckt my doch uyt dees pynen, En doet my voor Godt verschynen, Wie ist, die myn klachten stelpt. 2. Ah! hoort myn ellendigh kermen,

23 23 Wilt my in dees smert ontfermen, Helpt my doch in desen noodt: Helpt doch Sone, helpt uw' Vader, Wie kan wesen aen u nader, Myn tormenten syn soo groodt. 3. Van het vier ben ick verslonden, En t'is maer om klyne sonden, Doch t'is Godts Rechtveerdigheydt. Daerom slaet op my uw' oogen, Noch en wilt myn smert gedoogen, Ey, thoont uw' bermhertigheydt. 14. Liedeken. Ander klacht van een Ziele uyt t'vagevier. Stemme: Ah daelt-neer, ô Godt uyt d'hemels saelen. 1. HOe lanck moet, hoe lanck moet Ick in dit vier noch branden? Hoe lanck moet, hoe lanck moet Ick derven t'hooghste goet! Doet verdwynen, Myn bitter pynen; Ah! hoe verlaet gy my! Maeckt my van dees vlammen vry. Hoe lanck moet &c. 2. Siet my aen, siet my aen,

24 24 Myn Suster, ende Broeder, Siet my aen, siet my aen, Hoe ick van smert vergaen: Wilt ontfermen My in dit kermen, Gy onbermhertigh syt, Uw' Vader, uw' Moeder lydt, Siet my aen &c. 3. Waert dat gy, waert dat gy Maer eens en kost aenschouwen, Waert dat gy, waert dat gy Eens kost aenschouwen my: Steenigh herte, Gy soude smerte Gevoelen in myn brandt, Dat gy weygert my uw' handt; Waert dat gy &c. 15. Liedeken. Verlangen naer de komste van den Saelighmaeker. Stemme: Gaet nu droefheyt, gaet nu vluchten. Ofte: Eccho hoort myn droeve klachten. 1. HOe lanck sullen wy noch haeken Naer den Heer, en gulden tydt:

25 25 Sullen wy dan noyt geraeken Aen den dagh, die ons verblydt? Is de uur' noch niet gekomen, Van vyf hondert jaer voorseydt? Davidts throon moet syn genomen Van Messias, lanck verbeydt. 2. Daniël, naer uw' bedieden Syn de weken al volbracht; Nu moet ons t'geluck geschieden Van te krygen s'hemels kracht. Sendt, ô Hemel, uwen zegen, Die uw schatten open-doet; Sendt, ô wolcken, uwen regen, Sendt Messias, t'eeuwigh goedt. 3. Laet den dauw de aerd'besproeyen, Op dat hy ons brengen magh (Uyt wie ons geluck moet bloeyen) Den verlosser voor den dagh. Sendt doch neder uwe straelen Sonne der Rechtveerdigheydt, Dat tot ons komt neder-daelen Godt met syn Bermhertigheydt. 4. Als noch in het leven waeren, David, ende Abraham, Is hy ons van soo veel jaeren Toe-geseyt uyt hunnen stam: Dat hy soude syn geboren Van een Maghet, sonder pyn:

26 26 Is ons hope dan verloren? Hemel, wanneer sal dit syn! 16. Liedeken. Begeerte van te aenschouwen den toekomenden Saelighmaeker. Stemme: O schoone Bloeme &c. 1. BRenght, gulden regen, Den lanck gewenschten zegens; O Godt daelt neer, Brenght ons den vrede weer. Breekt onse banden, Doet ons in liefde branden, Dat d'aerde blaekt, Die naer uw' menscheydt haekt. 2. Gy voor ons leven Hebt u gestelt te geven: Waer blyft dien tydt, Die ons geluck benydt? Slagh-offerhande, Wanneer komt gy hier branden? Want door u moet Den Hemel syn versoet. 3. Stelt vraek ter syden, Weirt af het helsche stryden: Dat uwe macht

27 27 Verplet des vyandts kracht: Ah! wordt geboren, Voor ons, soo lanck verloren: Bermhertigheydt, Godt, voor Rechtveerdigheydt! 17. Liedeken. De onbevleckte Ontfangenisse der Heylige Maghet. Stemme: Vlucht Winter, wilt ons soet weder geven. 1. TOt uw spyt gy, helsch serpent, moet vluchten, Onder u en moet dit kindt niet suchten; Van uw' slaverny Is dese Maghet vry. MARIA is sonder vleck ontfangen, Sy de Moeder is, die wy verlangen. Ons heeft al Den droeven Adams val In uwe macht Vol druck gebracht: Maer Godt reyckt-uyt syn handen, Dat MARIA noyt komt in uw' banden. 2. Als voor u moet heel de wereldt beven, Heeft haer Godt genaed' alleen gegeven:

28 28 Weest gy vry van schult, Gy, Maeght, niet sterven sult: Draeght op d'aerd' (seght hy haer) mynen vrede, Dat uw' voet het helsch serpent betrede: Dat noyt dagh Den vyandt seggen magh, Dat gy slaevin In uw' begin Van d'hel, hebt moeten wesen, Die ick had' voor Moeder uyt-gelesen. 18. Liedeken. Belofte van de komste van den Saelighmaeker. Stemme: Le Seigneur du Ciel veut, qu'on s'engage. 1. MEnschen syt verheught, dien tydt gaet naeken, Die ons trecken sal uyt slaeverny; Gy sult haest aen uwen wensch geraeken, Als Messias ons sal maeken vry. Den Hemel, ontsteken Om Adams sond' te vreken, Sal door Godt versoent syn t'allen ty':

29 29 De lanck gewenschte baen Sal weder open-gaen, De wereldt sien sal s'hemels poorten open-staen. 2. d'helle sal de waepens wedergeven, Alles sal versoent syn door een kindt; Voor hem sullen d'helsche geesten beven, Als de wereldt soo sal syn bemindt: Het kindt sal de suchten Uyt menschens hert doen vluchten, Godts verbondt sal staen in ons geprint. Den vrede van den Heer Sal met syn Heyligh' Leer Doen groeyen syne grati' in ons meer en meer. 3. Wegh de droefheydt, die hier voor desen, Laet ons vreught syn van nu af bekent: Onse vreught sal d'hel een pyne wesen, En den duyvel syn een nieuw torment. Naer al ons verlangen, Laet klincken uwe sangen, Helschen nydt, gy ons niet meer en schendt; Voor Godts Rechtveerdigheydt Komt syn Bermhertigheydt,

30 30 Tot vyandts spyt komt ons geluck voor eeuwigheydt. 4. Maer bereydt te vooren wel uw' sinnen, Om t'ontfangen uwen Godt van al, En hem uytter herten te beminnen, Die sy selven heel u geven sal: Laet alles dan wycken, Om liefde te doen blycken, Voor die liggen sal in eenen Stal: Hy door een liefde-bandt, Brenght-weder onsen pandt: Maeckt, liefde, dat gy dan blaekt in eenen vollen brandt. 19. Liedeken. Blydtschap der wereldt over de toe komste van den Saelighmaeker Stemme: Mon Dieu, vous avez bien voulu me donner une femme. 1. TYran der hellen, tot uw spyt Sal Godt haest neder-daelen, En onse Zielen voor altydt Uyt uwe banden haelen: Hy sal verslaegen uw gewelt, Een teer kindt sal u winnen: Al onse vryheydt wordt herstelt,

31 31 Berst gy door spyt van binnen. 2. Gy boos serpent, die d'oorsaeck syt Van s'werelts eerste sonde, En door een vrucht uyt vreeden nydt Aen u ons hebt gebonden, Sult op den throon voor eeuwigheydt Den mensch haest sien geseten, Daer gy om uw' hooghveerdigheydt Van Godt syt uyt-gesmeten. 3. Om u in dien droeven nacht Viel eertydts de natuere: Gy meynde, dat des wereldts klacht Altydt sou moeten dueren: Godts liefde sal haest syn bekent, Die door een sterr' sal blycken; Sy sal u syn een nieuw torment, En raserny doen wycken. 4. Den Heer sal breken onsen bandt, Om u met die te binden; Ons geven syn genadigh handt, Voor u niet meer te vinden: Voor t'kindt, dat vreken komt uw' quaet, Sal heel de helle beven; Den mensch voor syn verheven staet Sal eeuwigh danck hem geven.

32 Liedeken. Vreught over de Geboorte van den Saelighmaeker. Stemme: Arma, bella; bella, arma. 1. DOet vergaeren Blyde snaeren, Geeft met d'engels soet geklanck: Godt, mensch geboren Voor ons, verloren, Doet ons suchten Verre vluchten; Geeft het kindtjen lof en danck. Siet t'kindt in liefde branden, Dát breeckt des wereldts banden: Heel de wereldt sy verheught, Kloeck, Herders, thoont uw' vreught. 2. t' Moet al geven Een nieuw leven: Fellen winter stilt uw' kouw: Laet u niet vinden, Gy Noordtsche winden, Wegh haegel-vlaegen, Komt schoon daegen, En bevrydt het kindt van rouw. Fonteynen, ende beken Kiest langhs het veldt uw' streken;

33 33 Brenght-ons-voort den groenen tydt die d'aerde heel verblydt. 3. Nachtergaelen, Komt hier daelen, Opent uwe soete stem: Stelt t'kintjens lyden Door sanck ter syden, Voeght uw' kelen By ons spelen Rondt den Stal van Bethlehem. Terwylen dat wy singen, Gy Schaepkens moght nu springen, Uwen Herder is den Heer, En vreest den wolf niet meer. 21. Liedeken. Medelyden in de smerte van den nieuw-geboren Saelighmaeker. Stemme: Van de Folies d'espagne. 1. GY fellen winter, wilt soet weder geven, Gy Noordtschen windt, en briescht soo rouw niet meer: Het kindt, dat gy door koude soo doet beven, Kent gy het niet? t'is uwen Godt en Heer.

34 34 Soete Lente, komt verschynen, Doet den winter-tydt verdwynen, Soete daegen keert weerom, En biedt Godt willekom. 2. Het Kintjen wenscht door strenge wet te stryden, Den Vader selve scherpt dees felle kouw Het is geboren om veel smert te lyden, Maer t'hertjen weder-staet dees bitter rouw. Hoort het suchten, hoort het kermen Vader wilt uw' Soon ontfermen; Wordt syn pyne niet versoet, Met hem ick lyden moet. 3. Houdt-op, soet Kindt, en wilt soo lanck niet kryten, Of geeft, dat ick by u voegh myn geween: Uw' wee, en smert, uw' traenen my verwyten, Dat ick ondanckbaer, heb een hert van steen. Hoort terwyl syn traenen leken, Ons het Kindt begint te spreken: Jae, ick ween, ick ben in druck, Maer t'is voor uw geluck. 4. De liefde, daer ick mede ben verslonden,

35 35 Heeft my gedwongen hier te daelenneer: Met uw' nature, mensch, ben ick gebonden, Om u te brengen naer den Hemel weer. Hy wilt alles voor u derven, Voor u leven, voor u sterven: Waer is liefde voor dit Lot? Leeft oock, en sterft voor Godt. 22. Liedeken. De Vrucht van de Menschwoordinge Christi. Stemme: Aimable Vainqueur. 1. DEn Heere van al Light in eenen stal: Laet klincken syn glori', Doet syn victori' Singen t'allen kant: Dat hy neer-komt-daelen. t'is om ons te haelen Uyt ons vyandts bandt: Hy eyndight de pyn Van een droevigh leven, Voor vraeck, komt troost geven, En ons toe-vlucht syn. Verdriet, ende smert,

36 36 Vlucht verr' uyt ons hert; Siet daelen benede Den eeuwigen vrede: O prys van ons klacht, Uur', lanck verwacht! Voor al eeuwigheden Is ons wensch volbracht. 2. Serpent, wy syn vry Van uw' slaeverny: Verr' syn onse suchten, Ons brenght genuchten Desen blyden tydt: Uw' hoop' is verloren, Om ons, uyt-verkoren, Groeyt uw meerder spyt. Godt in Bethlehem Verlicht ons te gader, Hy komt syn ons Vader, En wy volgen hem. Hy doet vergaen Uw leet, ons gedaen: Godt komt u bestryden, Om ons te bevryden: Hy sal u verslaen. Ons' Saeligheydt Verlost ons van lyden Voor al' eeuwigheydt.

37 Liedeken. De wonderheden van de Menschwoordinge Christi. Stemme: Chantons l'heureuse naissance. Ofte: c'est l'amour, qui nous menace. 1. LAet ons de Geboorte singen, Die t'verstandt te boven gaet; Daer Godt thoont syn wonder dingen, En syn liefde boven maet. Dat syn lof, en mogentheden Geven door de locht geklanck; Laet ons voegen ons gebeden By des Engels soet gesanck. 2. Wie kan dit oyt achterhaelen, Dat het is geweest een stal, Om de glori' te bepaelen Van de Majesteyt van al! Die is eeuwigh, wordt geboren, Die niet lyden kan, lydt pyn: t'woordt heeft syne spraek verloren, En de Sonn' is sonder schyn. 3. Het voorseggen der Propheten, Desen dagh ons uyt-geleyt, Wordt volbrocht, gelyck wy weten Door dees groote wonderheydt. Eene Moeder, Maeght gebleven,

38 38 Heeft verjaeght de duysterheydt; De figuren, ons gegeven, Wycken voor de klaerigheydt. 4. Naer den oorlogh komt den vrede Godt stelt sich voor onsen kant: d'aerd' en wordt niet meer bestreden, t'hemels-hof benydt dien pant. Ah! hoe groot werck laet Godt blyken, Als hy heden neder-daelt, Syne gramschap doet hy wycken, En de liefde zegenpraelt. 24. Liedeken. Leeringe van den nieuw geboren Saelighmaeker. Stemme: Il faut, que je file, file. 1. LAet ons naer de Kribbe treden Om te hooren t'kindtjens leer: Luystert alle naer syn reden, Waer toe daer light uwen Heer. Desen medecyn komt geven Aen uw' ziel haer kracht, Ende brengen u het leven, Dat gy hebt soo lanck verwacht. 2. Komt hier Princen, aerdtsche machten, Valt voor uwen Godt te voet,

39 39 Voor wiens donders, voor wiens krachtten, Hemel, aerde beven moet: Hy komt met den mensch verkeeren. In oodtmoedigheydt, Om de wereldt af-te-leeren Haer verwaend' hooveerdigheydt. 3. Gy, uyt edel stam verkoren, Thoont niet meer uw' trots gelaet: Godt, in eenen stal geboren, Deckt met hoy syn hooghsten staet. Die naer pracht soeckt al uw' daegen, Hoort het Kindtjens leer: Geenen Ryckdom magh behaegen, Als de grati' van den Heer. 4. Gy, die altydt wilt verschynen Met een roodt, en schoon gesicht, Doet daer door het beeldt verdwynen Van den Schepper, die hier light: JESUS komt u all' verwecken, En gy vlucht van't Kindt: U de wereldt af wilt trecken, Ah! waerom haer noch bemint!

40 Liedeken. Weder-liefde tot den nieuw-geboren Saelighmaeker. Stemme: Dans nos bois vivons sans allarmes. 1. IN Bethlehem Moet men vreughden geven, In Betlehem Roept met volle stem: Godt light voor ons in dees' stal, in veel druck, Ah! hoe geluckigh wordt ons leven! Godt light voor ons in dees' stal, in veel druck, Ah! hoe, ah! hoe soet is ons dit geluck! 2. Syn liefd', ô mensch, Heeft hem vast-gebonden, Syn liefd', ô mensch, Wint een ieders wensch; Kan ons oyt iet soeter syn voor't gesicht? Voor u, licht Godt in liefd' verslonden: Kan ons oyt iet soeter syn voor't gesicht? Voor u, voor u is't, dat den Heer daer licht.

41 41 3. Wy, helsche macht, Syn uw' vraek ontkomen; Wy, helsche macht, Syn ontgaen uw kracht: Godts liefde maeckt, dat ons hert in strydt wint, Hy heeft ons tot vermaeck genomen: Godts liefde maeckt, dat ons hert in strydt wint, Hy heeft, hy heeft genomen ons voor kindt. 4. Voor u, ô Heer, Moet nu alles blaeken; Voor u, ô Heer Blaeken duysent keer. Wie kan u sien, en niet syn heel in brandt? Gy doet ons hert in vier geraeken: Wie kan u sien, en niet syn heel in brandt, Gy doet, gy doet uw' liefde syn ons pandt.

42 Liedeken. Saemen-spraeke tusschen den Engel, en eenen Herder. Van de Geboorte van den Saelighmaeker. Stemme: Mon Dieu vous avez bien voulu &c. DEN ENGEL. 1. ONtwaeckt, loopt Herders desen nacht, Verlaet all' uwe Schaepen; Uw' nieuwen Koninck lof verwacht, En blyft niet langer slaepen. Geeft soet gesanck, en wilt Schalmey, Noch Fluyte niet vergeten, Waer mé gy in de groene wey Soo dickwils syt geseten. DEN HERDER. 2. Wat een ontydig' stem voel ick Soo vroegh myn ooren raeken, En my op eenen oogenblick Uyt mynen slaep ontwaeken? Den nacht versoekt noch langer rust, Den Haen gaet noch niet schreyen:

43 43 Laet ieder slaepen naer syn lust, Eer gy roept naer de weyen. DEN ENGEL. 3. Te lanck, ô Herder, duert uw' rust, Heft uw' vermoeyde leden: Het Hemels licht schynt op dees kust, Verstaet gy wel myn reden? Geboren is den Heer, Godt mensch, Om breeder te verklaeren: Ick dael van boven om uw' wensch, En vreught te openbaeren. DEN HERDER. 4. Wat klaerheydt sien ick onverwacht Voor myn gesicht verschynen? Siet seffens op den midder-nacht De duysterheydt verdwynen. t'is seker, dat den Heer van Al Op d'aerde wordt geboren: Myn hert, en ziele branden sal Door't licht, soo lanck verloren. DEN ENGEL. 5. t'en is dan, Herder, niet te vroegh, Gaet, geeft hem hert, en sinnen: Men kan niet haestigh syn genoegh, Om Godt te gaen beminnen: Spoeyt u, roept uw' gebueren al,

44 44 En gaet met vol betrouwen Dien Godt, vol teerheydt, in eenstal Met teere liefd' aenschouwen. DEN HERDER. 6. Kloeck Herders al, staet-op met my, Den Heer komt ons ontmoeten: Leydt, Engels Geesten, ons daer by, Om't Hemels kindt te groeten: Thoont ons de plaets, wy gaen tot hem, Den oorspronck van ons leven: Wy volgen t'saemen op uw' stem, Om danckbaerheydt te geven. 27. Liedeken. De Herders vieren de Geboorte van den Saelighmaeker. Stemme: Liefste Schuytjen &c. 1. HErders komt het Kindtjen groeten, Uwen Heer, en Godt van Al; Worpt u neer voor syne voeten, Wy met ons schalmeyen moeten t'saemen spelen in den stal. t'saemen &c. Wy op d'aerde moeten singen, t'geen de Engels in de locht; Gaen verkonden wonder dingen, En den vré, van Godt gebrocht. Herders komt &c.

45 45 2. Kloeck, en wilt niet lanck vertraegen, Volght my met uw' Fluyten naer: Want op dese soete daegen Komt den nieuwen Koninck vraegen, Liefd', en hert van allegaer. Liefd' &c. Laet alleen uw Schaepkens weyen, Noch en vreest den wolf niet meer; Laet hun loopen langhs de heyen, Hunnen Herder is den Heer. Kloeck &c. 3. Van dees' stal niet afgeweken, Hier Godts liefde zegenpraelt: Ah! de vreught my't hert doet breken, Van nu word' ick gansch ontsteken, My syn soete vlam' bestraelt. My syn &c Siet syn Krib' eens, treedt van binnen: Ah! hoe lief, hoe soet is't kindt! Hy verdient ons hert, en sinnen, Die ons heeft soo teer bemindt. Van dees &c. 4. Hemels kindt, in liefd' verslonden, In myn ziel gy triompheert: Ah! neemt wegh doch all' myn sonden, Aen u wil ick syn gebonden, Op dat gy myn hert regeert. Op dat &c. Neemt dees gifte, die wy schencken, t'is ons alder-beste goedt:

46 46 Wie kan oyt een beter dencken, Als ons hert, ziel, en gemoedt? Hemels kindt &c. 28. Liedeken. De genaede van den Heer in syn Geboorte. Stemme: De Engelsche Chooren daelen neer. 1. O Soet! ô geluckigh Bethlehem, Geheylight door des Hemels stem! Hoe blinckt uw' glans, hoe schoon uw' staet! Om u Godt synen throon verlaet. Siet d'engelsche Geesten Aen Godt tusschen beesten Lof geven, en danck. Lof &c. 2. Wy waeren tot in den diepsten grondt Gesmeten door ons Vaders sond': Die moest ons strengen rechter syn, Ruckt self ons uyt een eeuwigh' pyn: In doeckxkens gewonden, In liefde verslonden Verlost hy den mensch. Verlost &c. 3. Hooveerdigen, siet dees vuylen stal,

47 47 De Krib', en hoy, wat wilt dit al? Als leeren, dat het Hemelryck Gewonnen wordt oodtmoedelyck. Uyt hert, ende sinnen Dit kindt te beminnen, Sal maeken u groot. Sal &c. 29. Liedeken. De Herderinnen offeren hunne giften aen den Nieuw-geboren Saelighmaeker. Stemme: Van den Waegen van Ronse. 1. O Kindt, soo soet, Gy syt gegroet Van al dees Herderinnen: Wy komen al Naer desen stal, Om u, Godt, te beminnen. Ontfanght dit Nieuwe-jaer, Ontfanght dees kleyn geschencken; Wilt op ons te gaer, Om uw liefde, dencken: Siet ons tot u gedreven Om't leven, Dat gy ons weer-komt-geven. Wy wenschten, Heer, Dat voor u meer Ons over was gebleven,

48 48 2. Het geen' gy vraeght, En meest behaeght, Wy by ons giften voegen: Ons herte sy Gestelt daer by, Waer in gy neemt genoegen. Siet-aen dees offerhand', Soo lanck wy sullen leven, t'is den besten pandt, Die wy konnen geven. De sonden wy uyt-roeyen, Verfoeyen, Doet uwe grati' groeyen: O hooghste goedt, Doet ons gemoedt In uwe liefde gloeyen. 30. Liedeken. De Suyveringe van de H. Maghet in den Tempel. Stemme: Sion looft uw' Saelighmaeker. 1. O MARIA, Maeght, die heden In den Tempel syt getreden, Om de wet te onderstaen! Daer gy schoon waert als de straelen, Die uyt s'hemels hoven daelen, Schoonder als de silver Maen.

49 49 2. Simeon quamp u ontmoeten, Om uw Kindeken te groeten, Dat hy in syn armen nam: Wenschte t'eynde van syn daegen Die bly' tydinge te draegen Aen syn Vader Abraham. 3. Ah! mocht ick het eens aenschouwen, En oock in myn armen douwen Met een diep' ootmoedigheydt! Noch om leven, noch om sterven Soud' ick Jesus willen derven; Jesus is myn Saeligheydt. 31. Liedeken. Voornemen van Godt stanvastige te dienen. Stemme: Le Seigneur du Ciel veut, qu'on s'engage. 1. HEbt gy my uyt schip-braek, Heer, getrocken, Kies ick nu voortaen t'geluckigh lot: Wereldt te vergeefs weer tracht te locken, By u soeck ick d'haeve, mynen Godt. Ick dede uw' vraeke En rasernye blaeken,

50 50 Als de sonde my brocht in haer slot: All' haere leelyckheydt, En all' de ydelheydt Vervloeck' ick, om te smaeken uwe soetigheydt. 2. Valsche wereldt, ick blyf vast u haeten, Om te dienen Godt, die 't van my vraeght: Wat kan ons uw' goedt, en gunste baeten, Aen wie hebt gy oyt op t'eynd' behaeght? Ah komt in my daelen, O schoonheydt sonder paelen; Sonder u, myn ziele treurigh klaeght; Dat sy in liefde brandt: Want uw' genaedigh handt Heeft haer geschaepen tot soo eenen soeten pandt. 3. Hoe Godt meer verdient, dat wy hem minnen, Hoe dat ick oock meer de sonde haet: k'sou den Hemel stellen uyt myn sinnen, Waert dat in den Hemel was dit quaet, Komt, Engels, hier daelen, Komt uyt des Hemels-saelen, Hoort den eedt, die myn ziel maeken gaet:

51 51 Aenhoort uyt mynen mondt t'onbrekelyck verbondt: k'wil leven voor den Heer tot in des lesten stondt. 32. Liedeken. Vreught des herten in de liefde Godts. Stemme: Komt Jonckheydt, komt tot t'goddelyck Banket. 1. O Goeden Godt, uw' liefde, die soo blaekt, Heeft u voor my op d'aerde mensch gemaeckt: Gy maekt my saeligh door een liefde-bandt: Ah! myn Ziel smilt in desen soeten brandt. 2. Ah! wat geluck, ah! wat vermaek gy geeft Aen die geheel alleen voor u hier leeft: Hy voelt syn hert, en Ziel van smerte vry: Ah! wie en geeft niet liefd' aen u met my! 3. Van uwe liefde geeft gy een gebodt;

52 54 En t'eyndight synen loop hier al; Maer gy altydt sult minsaem blyven, Ick altydt u beminnen sal. 4. Gaet aen, gaet wereldts schoon aenschouwen, Uw' glans my te vergeefs verweckt: Op mynen Godt steunt myn betrouwen, Ander goedt my niet meer en treckt. 5. Waer op ick sou myn hoop' doen rusten, Op eenen stondt vlucht alle dingh; t'syn al verganckelycke lusten, Hier sien ick maer veranderingh. 6. Slaen ick myn oogen op de roosen, Myn herte wordt daer door geraeckt: Maer quaelyck staen sy in het bloosen, All' hun schoonheyt niet meer en blaekt. 7. Dees nieuwe wey bloeydt in verblyden, Wanneer de soete Lent sich stelt: Maer in den winter, bitter lyden, Alles treurt op ons droevigh veldt. 8. Moet alles in nature wycken, Dat gy den oorspronck liefde geeft: Kan liefde tot een schepsel blycken, Als men voor synen Schepper leeft? 9. t'is onrecht aen syn liefde geven, Te deylen uw' genegentheydt:

53 55 Tot mynen Godt word' ick gedreven, Hy treckt my tot stantvastigheydt. 10. Godt van myn Ziel, voor u ick buyge, Gy siet my voor u voeten neer: Ick u beloof, ick u getuyge, U kies ick, en geen ander meer. 11. Om te verkiesen uw' genuchten, Moet ick versaecken s'wereldts schyn; Ist dat ick stervende sal suchten; t'sal een sucht van uw' liefde syn. 12. De vreede doodt en kan met t'leven My nemen noyt soo weerden pandt: Ist dat ick u hier liefde geve, Wat soet vier sal syn s'hemels brandt! 35. Liedeken. De Boodtschap van den Engel Gabriel, tot de H. Maget gesonden. Stemme: Moet gy, ô Jephtias, soo van ons scheyden? DEN ENGEL. 1. WEest, Maeght, gegroet, die gaet verre te boven In volle grati' heel t' Vrouwe-geslacht; Die d'engels Chooren verblydt syn te loven, Tot s'wereldts saeligheydt lanck verwacht!

54 56 Die niet en vatten de Hemelsche saesen, Gy sluyten sult in uw' Heyligen schoot: In u, Maria, den Heere sal daelen, Als van syn Godtheydt geheel ontbloot. MARIA. 2. Wat Hemels stem' komt myn ooren door-dryven, En my verkonden een wonderste lot? Ick, die voor eeuwigh een Maghet moet blyven, Hoe kan ick, mensch, baeren mynen Godt? Hoe kan ick, schepsel, den Schepper self geven? Hoe ick, staevin, brengen-voorts mynen Heer? Hoe kan ick Moeder, en Maeght t'saemen leven? Hoe kan geschien my dees hooghste eer? DEN ENGEL. 3. Godt Heyligh' Geest sal u komen bestraelen, Op dat in u hy dit wonder uyt-werckt: Den Alder-hooghsten sal over u daelen, Door syne kracht sult gy syn versterckt. Daerom de vrucht, uyt uw' Lichaem geboren, Sal Heyligh syn, t'eeuwigh Woordt, Godt, en mensch;

55 57 Jesus sal wesen syn naem uyt-verkoren: Soo sult gy geven des wereltds wensch. MARIA. 4. Hoe heeft op my Godt syn oogen geslaegen, Die maer alleen syne Dienst-Maeght en ben? Waer heb ick konnen den Heer soo behaegen, Die tot dees eer my onweerdigh kenn'? Dat naer syn wille nochtans my geschiede, Ist dat hy siet myn verworpentheydt aen: Dat met een woordt my den Heere gebiede, Op synen winck ick bereydt hier staen. MARIA, ende DEN ENGEL. 5. Looft, alle schepsels, den Heere der Heeren, Hemelsche geesten verheft uwen sanck: All' Elementen, van daegh moet gy leeren Godt in dees wonderheydt geven danck. Als Hemel, Aerd' uyt den niet is gekomen, Scheen soo niet-uyt Godts Almogende handt,

56 58 Dan, als, ô mensch, uw' natuer' heeft genomen In't eeuwigh woordt haeren vollen standt. 36. Liedeken. Magdalena voor de voeten van den Saelighmaeker. Stemme: Echo hoort myn droeve klachten. 1. MY worp' ick voor uwe voeten, Jesu, met oprecht berouw: k'heb gesocht, om u t'ontmoeten, Tot dat ick u vinden souw: Gy laet in dit huys u vinden, Jesu, tot myn groodt geluck; Ick wil my aen u hier binden, Om verlost te syn van druck. 2. Met de traenen van myn oogen Wasch' ick, Heere, uwen voet: Met myn hayr sal ick die droogen, Ende kussen met ootmoet: Ick sal die met salve strycken, Die ick stort' in overvloedt, Op dat magh myn liefde blycken, Die tot u kryght myn gemoedt. 3. Om dat gy syt mynen Heere, Die ick, harter als een steen,

57 59 Heb' vergramt soo menigh keeren, Voor u stort' ick myn geween. Ah! vergeeft my al myn sonden, Geeft genae, myn Godt van al. Aen u blyf ick vast-gebonden, Tot dat ick t'verkrygen sal. 4. Ah! wat hoor ick, heel onweerdigh, Gy geeft my bermhertigheydt: Hoe thoont gy u doch soo veerdigh, My te geven saeligheydt? Loopt, myn traenen, met heel beken, Soo lanck, als ick asem schep; En versoent, met af-te-leken, Die ick nu voor Bruygom heb'. 37. Liedeken. Den Doodt-strydt van Jesus in den Hof van Oliveten. Stemme: Petits oiseaux rassurez vous. 1. SIet, hoe den Heer in Doodt-strydt beeft, De droef heydt doet syn Ziel beswycken, Het bloedigh sweet laet d'hert-sweer blycken: Hy, die het al geschaepen heeft, Light door den anghst ter aerd' geslaegen;

58 60 De vreese met de liefde saemen strydt, Syn gemoedt door t'geweldt soo bitter pynen lydt, Ah! hy en kan dees smert Niet langer meer verdraegen. 2. Verdryft den schrick, die u bevecht, Myn saeligheydt wacht naer uw' lyden, Stelt dees benouwtheyt doch ter syden, En laet uw' liefde vast-gehecht, Om uwe vrees te overwinnen; O Jesu, neemt een nieuwen moet weer aen, Ah! staet op, den verraeder komt tot u gegaen: Maeckt, dat tot uwen troost myn liefd' oock brandt van binnen. 38. Liedeken. Den Saelighmaeker gaet syn Vyanden te Gemoet. Stemme: Petits oiseaux rassurez vous. 1. SIet, hoe vol drift hem Jesus spoeydt, Om voor de wereldt te gaen lyden, Hoe wel den schrick geeft tegen-stryden. Naer dat den anghst hem had vermoeydt, En syne Ziel had doen beswycken, Neemt tot de doodt een nieuwen moedt weer aen,

59 61 Hy staet-op, om naer synen vyandt selfs te gaen, Hy laet voor u, ô mensch, syn liefde noch meer blycken. 2. Hy spreekt met vlyt d'apostels aen: Staet-op, en volght my op dees stonden, Ick wensch my al te sien door-wonden: Den tydt is daer, kloeck, laet ons gaen; De vreedtste pyn is myn verlangen; Myn liefde voor de wereldt blaeckt noch meer; Myn hert vlamt naer de doodt, myn Ziel sucht duysent keer: Ick wensch van nu te sien my aen het Kruys gehangen. 3. Ondanckbaer mensch, gy siet, hoe Godt Hem spoeyt, om heel sich u te geven: Wat thoont gy weder al uw' leven? Een kleyn verdriet is uw hart lot, Om voor Godts liefd' iet weer-teschencken; Het minste vlucht uw traegh, en flouw gemoedt, Daer den Heer voor u wensch te storten al syn bloedt: Jae self, t'is u te swaer, syn liefd' eens t'overdencken.

60 Liedeken. Den kus van Judas. Stemme: Echo hoort myn droeve klachten. 1. KEnt gy, Heer, die u komt kussen Aen uw' Goddelycken mondt? Om syn gierigheydt te blussen, Jesu, kent gy synen grondt? Weet gy, wie u komt ontmoeten Met verraderlyck' begeert', En als vriendt syn Meester groeten? Hy steekt in uw hert een sweert. 2. Gy nochtans met mede-doogen, Siet-hem-aen, en noemt hem vriendt: k'sien de traenen in uw oogen: Waer heeft Judas dit verdient? Vriendt waer toe syt gy gekomen, Dat gy my, uw' besten pandt, Voor Apostel aengenomen, Overgeeft in vyandts handt? 3. Sondaer, t'is om u te leeren, Hoe dat Godt ons herten treckt; Hoe de goetheydt van den Heere Tot bekeering' ons verweckt. Soo wilt hy syn liefde thoonen, Op dat hy tot lief'd u praemt; t'quaet komt hy met goedt u loonen: Siet-gy-aen dit sonder schaemt?

61 Liedeken. De Gevangenisse van den Saelighmaeker. Stemme: Chantons l'heureuse Naissance. 1. VReeden mensch, kont gy gedoogen Dat men Jesus soo veracht? Opent eens uw' blinde oogen, Al ist t'midden in den nacht. Siet syn handen vast met banden, Hoe gaet uwen Godt, en Heer, Voor ons lyden, voor ons stryden, Siet hem plat ter aerde neer. 2. Godt, onnoosel, is gevangen Om de doodt te onderstaen, Wordt getrocken, om te hangen, Dat gy soudt de doodt ontgaen. Siet de waerheydt sonder klaerheydt, Licht verduystert tot uw baet: Voor ons sonden Godt gebonden, En men sleypt hem langhs de straet. 3. Hoort de Joden boose raeden, Kruyst hem, kruyst hem, brengt ter doot: Heefter niemandt dan genaede Met den Heer in desen noodt? Hy wilt draegen al die slaegen En verhart blyft uw gemoedt: Slaet uw' herten, spaert de smerten, Die gy Jesus lyden doet.

62 Liedeken. De verloocheninge van Petrus. Stemme: Heureux celui, qui chemine. DEN HEERE TOT PETRUS. 1. WAer toe laet gy u vervoeren Dat gy loochent uwen Heer Kent gy, Petrus, my niet meer! Wat doet soo uw hert ontroeren, Dat gy my vervloeckt soo seer? Petrus, kent gy my niet meer. 2. k'heb myn liefde u gegeven, U omhelst noch desen dagh, Als ick voor uw' voeten lagh: Met het broodt van't eeuwigh leven, Heb ick u gespyst daer by: En gy, Petrus, loochent my. 3. Gy weet, wat ick heb geleden, Wat in t'hofken onderstaen, Daer ick was met u gegaen: Als ick dry-mael had' gebeden, Quamp verraeder Judas aen: Petrus, is u dit ontgaen? 4. Wat heb ick u dan misdreven, Dat gy noch in al myn smert Met een sweerdt door-steeckt myn hert?

63 65 Gy hebt my uw' trouw gegeven, En herhaelt den derden keer: Petrus, kent gy my niet meer? 42. Liedeken De traenen van Petrus. Stemme: Gelyck den Hert spoeyt om waeter te vinden. 1. WAer ben ick geraeckt? Valsch heb' ick gesworen; Den Heere versaeckt; Waer toe ick geboren? Naer menigh kloeck spreken Ben ick van myn goedt Soo leelyck geweken. Vervloekigh gemoedt! 2. Ick hebbe misdaen: Ah! t'is my berouwen: Wilt my doch ontstaen, Geeft, Jesu, betrouwen: k'gaen droefheyt u geven, O Godt, mynen al! Dees boosheydt myn leven Versaecken ick sal. 4. Loopt traenen, loopt vloedt In suchten, en kermen: Berst, vreedigh gemoedt,

64 66 Wilt, Heer, my ontfermen, O Jesu, siet vloeyen Rievieren van traen; Laet dese uyt-roeyen Het leedt, u gedaen. 43. Liedeken. De Geesselinghe van den Saelighmaeker. Stemme: Benissez le Seigneur supreme. 1. SIet uwen Godt, siet uw' beminden, Hoe sucht hy tusschen beulen handt, Geboeydt, geperst met yser bandt! Sy gaen het Lam verstinden. 2. Voor wie dat Hemel, aerd' moet beven, Die door syn Godtheydt al bedeckt; Staet naeckt, en van syn volck begeckt, Uyt liefd' hier toe gedreven. 3. De krachten syn van nu besweken, En tot de geessels staet hy bloodt: De schaemte maeckt syn lichaem roodt, Eer t'bloedt komt af-geleken. 4. O schrick, hoe veel, hoe harte slaegen! Ick tel vyf duysent in t'getal:

65 67 Beswyckt noch niet den Heer van al? Noch meer wilt hy verdraegen. 5. Siet raeserny met liefde stryden, Tot dat hy swemt in al syn bloedt, De rasernye wycken moet, De liefde kan meer lyden. 6. Steen hert, hout-op, het syn uw' sonden, Die Godt uyt-perssen al syn bloedt: Gy aen uw' boosheydt wyten moet, Dat hy soo licht vol wonden. 44. Liedeken. de Kruyssinge van den Saelighmaeker. Stemme van Tantum ergo naer de Meditatie. Ofte: Echo hoort myn droeve klachten. 1. AEn het Kruys is Godt gehangen Naekt, vol bloedt, en heel doorwondt: Van de voeten tot de wangen Heeft hy niet een deel gesondt: Om t'omhelsen al de menschen, Siet syn armen uyt-gereckt: Hy verkryght syn lange wenschen, Die de liefd' hem had' verweckt.

66 68 2. Siet door-boort syn handen, voeten, En met nagels vast-gehecht: Liefd' alleen kan pyn versoeten, Die voor Godt kloekmoedigh vecht. Jesus laet syn syd' door-dringen, Die voor u de liefd' ontsluyt: Vyf fonteynen laet hy springen, Die uw' boosheydt wasschen uyt. 3. Steenen, Rotsen bersten, beven, Als den Heer van alles sterft; Om dat hy, die t'al doet leven, t'leven voor de menschen derft: En kont gy fyn doodt aenschouwen, Sondaer, harter als een steen? Thoont ten lesten eens berouwen, Maekt uw hert sacht door geween! 45. Liedeken. Het Lyden van den Saelighmaeker. Stemme Van den Miserere. 1. SIet menschen, wie gy syt, Godt die voor u gaet sterven: Op dat gy leeft altydt, Wilt Godt het leven derven. 2. Hy waeter sweet, en bloedt In t'hof van Oliveten;

67 69 Den schrick van syn gemoedt Heeft hem ter aerd' gesmeten. 3. Hoe valt t'onnoosel Lam In boose Jodens handen, Die, hem als vier en vlam Wegh-rucken in de banden, 4. Voor wiëns Rechter-stoel Sal heel de wereldt beven; Wordt tusschen vreedt gewoel De Rechters aengegeven. 5. Sy trappelen op Godt, Onteeren syne wangen; t'gelaet wordt tusschen spot Met vuyligheydt behangen. 6. Daer staet heel naekt den Heer, Kryght geesselen, en slaegen: Vyf-duysent, en noch meer Heeft hy voor ons verdraegen. 7. Heel t'lichaem is een wondt, De raserny blyft gloeyen: Siet t'dierbaer bloedt daer rondt Gelyck een beke vloeyen. 8. Men print de doorne Kroon In t'diepste van syn herssen, Die, als hy staet ten thoon, Het bloedt rondt uyt-doet-perssen. 9. Hy wordt self, soo mismaeckt, Gepraemt syn Kruys te draegen,

68 70 Waer aen hy voor ons naeckt Met naegels is geslaegen. 10. Van pyn beswyckt het hert, Godt sterft door liefde-wonden. O Jesu, door uw' smert Vergeeft doch al myn sonden. 46. Liedeken. De Verryssenisse van den Saelighmaeker. Stemme: Arma Bella. &c. 1. SInght victori', In de glori', Daer Godt mé is op-gestaen: Naer pyn verdraegen, Licht doodt verslaegen, Moet nu swichten Met haer schichten, En haer heerschappy' af-gaen. Tusschen-liedeken. Stemme: Impune Bacchari, praedari. D'Oudt Vaders gebeden en suchten. Verkryghen voor eeuwigh hun wensch: Den Heere brenght s'hemels genuchten

69 71 Verresen tot vryheydt des mensch. Door syne macht syn sy hun banden ontgaen, Het voor-geborght heeft hy hun open-gedaen, Den winnaer met d'engels geschal Treckt mede dit Zielen-getal. 2. Hem vercieren Voor Lauwrieren Wonder gaeven, klaer gesicht: In Godt, verresen, Syn ut-gelesen Schoonder straelen, Alser daelen Van de Sonn', en t'maene-licht. Nu syn wy ten lesten ontkomen. Ons droevige slaeverny: Godt, winnaer heeft ons die ontnomen, Van d'helsche macht syn wy nu vry. Naer storten van menige beken van bloedt, Ons vyandt, gevroken, licht onder den voet; Den Hemel is open-gegaen, Godt leydt ons haer d'hemelsche baen.

70 72 3. Siet verschynen Naer veel pynen, Weerde Moeder, uwen pandt: Uw' Soon naer lyden Komt u verblyden; Sich verthoonen Met de Kroonen, Die hy draeght uyt vyandts handt. Magdalena, wilt stelpen uw' traenen Verresen is Godt, uwen Heer: Synen Engel, siet, komt u vermaenen, Hy en is in het graf niet meer: Aenschouwt maer eens dien hovenier, die gy siet; Maria, t'is Jesus; en kent gy hem niet? Kloeck, valt uwen Meester te voet, Op dat hem uw vierigh hert groet. 47. Liedeken. Den Lof-sanck Victimae Paschali laudes. Stemme: Le peril, qui nous menace. 1. CHristen mensch, lof moet gy geven Aen de Paesschen-offerhandt:

71 73 t'lam heeft doen de Schaepen leven, Op-gedraegen sich voor pandt: Christus heeft van synen Vader Weer-gekoght ons eeuwigh goedt, En de sondaers alle-gader Heeft versoent t'onnoosel bloedt. 2. Wonderlyck de doodt en t'leven Hebben aen-gegaen den strydt; Maer gy winnaer syt gebleven, Die van t'leven leydtsman syt: Al hebt gy gevoelt doodts schichten, Syt haer heerschappy ontgaen; Voor u moet haer macht nu swichten, Die syt winnaer op-gestaen. 3. U, Maria, is verschenen Christus uyt het graf ontstaen; Al uw' droefheyt is verdwenen, Als gy hem saeght-levend'-aen: d'engels hebben u gewesen Syne doecken, ende kleedt; Uwen Soon, schoon op-geresen, Maekt voor ons den throon bereedt.

72 Liedeken. De veropenraeringe van den verresen Saelighmaeker aen de twee Discipels in Emmaus. Stemme: Je suis un marchand d'allumettes. 1. ALs twee Discipels t'saemen waeren, Ende vertelden Christus doodt, Quamp hun den Heer sich open haeren, Schoon op-gestaen uyt d'aerde schoodt. Syt verblydt desen tydt, En wilt singen Alleluia tot ons vyandts spyt. 2. Hy vraeght, waer af syn ulie reden, Wat sien ick ulie soo bedruckt? Komt, seggen sy, gy vremdt getreden? Jesus is ons door t'kruys ontruckt. Syt verblydt &c. 3. Traegh van geloof, dit moeste lyden Christus voor s'wereldts saeligheydt: Soo moest hy sich in glori' verblyden, Dit heeft u de Schriftuer voorseydt. Syt verblydt &c. 4. Christus is in t'casteel gekomen, En sat met hun aen taeffel neer:

73 75 Als hy het broodt daer had' genomen Kenden sy Jesus, hunnen Heer. Syt verblydt &c. 5. Sy voelden hert, en Ziele blaeken, En heel verlicht door s'hemels schyn: Hebt, Jeught, altydt goed' saemen-spraeken, Jesus sal oock met ulie syn. Syt verblydt &c. 49. Liedeken. Magdalena aen het Graf van den Saelighmaeker. Stemme: Echo hoont myn droeve klachten. 1. WAer is mynen wel beminden, Waer is mynen Bruydegom? Waer sal ick, u, Jesu, vinden Ben ick niet meer willekom? Ah! wie heeft u wegh-genomen, Wie heeft u uyt t'graf geleydt? Roept doch, Jesu, ick sal komen, Op uw' stem ben ick bereydt. 2. Te vergeefs blyf ick hier soecken, Ick sal dwaelen t'allen kandt: En door-dringen al de hoecken, Tot dat ick vind' mynen pandt. Seght my bergen, boomen, haegen,