Van slijk tot dijk Integraal sediment management aan de Durme

Transcriptie

1 Hans Quaeyhaegens, projectingenieur Van slijk tot dijk Integraal sediment management aan de Durme CIW Waterforum 2017 Weg van sediment

2 De Vlaamse Waterweg Vanaf 1 januari 2018: één beheerder van de bevaarbare waterlopen in Vlaanderen W&Z gaat op in De Vlaamse Waterweg Missie is ongewijzigd: duurzame logistiek, waterbeheersing en leefbaarheid op en langs de waterweg Afdeling Zeeschelde beheert getijgebonden waterwegen

3 Durme

4 Durme

5 Menselijke ingrepen Graven van kanalen: invloed op de afwatering Inpolderingen: minder kombergend vermogen Aanleg dijken: geen alluviale vlakte meer Afsnijden meanders: sneller indringen tijgolf Afdammen: getij buiten houden Baggerwerken en storten baggerspecie: ophoging slikken en schorren Industrialisatie en bewoning: verontreiniging

6 Graven van kanalen

7 Afsnijden meanders

8 Afdammen

9 Sedimentproblematiek Weinig of geen bovendebiet Asymmetrisch getij Sterke vloedstroom, zwakke ebstroom (cf. Elbe) => aanzanding

10 Geactualiseerde Sigmaplan Durmevallei

11 Sigmaplan Durmevallei

12 Rivierherstelplan Durme - Flushen sediment: pompgemaal op dam in Lokeren - Herstel gravitaire afwatering, slik- en schorareaal: onderhoudsbaggerwerken - Meer ruimte voor de rivier, temperen vloedgolf: realisatie Sigma-projecten

13 Pompgemaal dam in Lokeren Historiek Vaak wateroverlast in Lokeren door getijdewerking 1955: bouw van dam in Daknam, later weggenomen 1973: bouw van dam op haar huidige locatie

14 Pompgemaal dam in Lokeren Probleem Beneden-Durme heeft geen bovendebiet met aanzanding tot gevolg Moervaart heeft beperkte afvoercapaciteit met wateroverlast tot gevolg Dam is niet op Sigmahoogte Geen vismigratie mogelijk Oplossing Herstel bovendebiet voor Beneden- Durme om aanzanding te beperken Verhogen afvoercapaciteit Moervaart (Terneuzen + Lokeren) Verhogen dam tot Sigmahoogte (+ 8,00 mtaw) Bouw van een vispassage

15 Pompgemaal Durme April 2015

16 Pompgemaal Durme Juni 2016

17 Pompgemaal dam in Lokeren Maximale capaciteit: l/s van Boven-Durme naar Beneden-Durme Flushwerking i.f.v. getij Hevelvistrap

18 Van slijk tot dijk Onderhoudsbaggerwerken koppelen aan dijkwerken: werk met werk maken Nuttig hergebruik van sediment bij aanleg van nieuwe ringdijken Durme: De Bunt, Klein en Groot Broek, Potpolder IV Vlassenbroek, Wal-Zwijn Twee cases: Case 1: Hergebruik van zandig sediment Case 2: Hergebruik van kleiig sediment

19 Opbouw waterkerende dijk Kernmateriaal (zand): stabiel Afdekmateriaal (klei): ondoorlatend Teelaarde: vegetatie

20 I. Hergebruik zandige specie in dijkkern Zandig sediment: stabiel Afdekmateriaal (klei): ondoorlatend Teelaarde: vegetatie

21 Werkwijze met tussentijdse opslag Hydraulisch baggeren Laguneringsbekken Transport door persleidingen opp. 10 ha, vol m³

22 Zandstock De Bunt April 2015

23 Laguneringsbekken

24 Eigenschappen baggerspecie Gravitaire afscheiding zand/slib bij opspuiten Zandige baggerspecie Zand voor ophoging 5 tot 35% < 63 µm Max. 20 % < 63 µm 2 tot 15 % < 2 µm Max. 8 % < 2 µm Organische stof 5 % Organische stof < 3 massa %

25 Aanleg ringdijk De Bunt Juni 2016

26 Aanleg ringdijk De Bunt Juli 2017

27 Integraal sediment management Onderhoudsbaggerwerken Fase Monding Mirabrug Traject 4,5 km Volume m³

28 Integraal sediment management Onderhoudsbaggerwerken Fase Mirabrug Waasmunsterbrug Traject 4,5 km Volume m³

29 Voor- en nadelen, beperkingen - Minder consumptie primaire materialen (zand) - Minder transport - Geen transport over de weg - Minder hinder - Groot ruimtebeslag - Ontwatering vraagt tijd - Geen 100% hergebruik

30 II. Hergebruik van fijne specie Fijnkorrelige baggerspecie Ondoorlatend! Stabiel? Teelaarde: vegetatie Parameter unit Dry matter (DM) content 65.8 % Geotechnical water content 52.3 % Density 1.65 ton/m³ Organic Matter 3.7 % DM Particle size distribution sand (63µm - 2mm) 61.5 % silt (2µm - 63µm) 24.4 % clay (<2µm) 14.1 % Plasticity index (Ip) 11.5 Undrained shear strength (cu) 0 kpa

31 Werkwijze zonder opslag Mechanisch baggeren Losponton met zeef en betonpomp Transport door persleidingen

32 Werkwijze zonder opslag Toevoegen van additieven Onmiddellijk hergebruik

33 Resultaat m³ specie gebaggerd en hergebruikt ca. 1,6 km dijk aangelegd in 2 jaar

34 GOG Vlassenbroek - compartimenteringsdijk

35 GOG Vlassenbroek ringdijk (noordwestelijke deel)

36 Evaluatie werkwijze - Minder hinder: 20,000 vrachtwagenbewegingen - Logistieke keten zonder buffer - Korte uitvoeringstermijn - Onderzoek naar gedrag additieven op lange termijn is nodig

37 III. Hergebruik verontreinigde specie Fase 3 onderhoudsbaggerwerken: 6,8 km rivier te baggeren, m³ baggerspecie. Randvoorwaarden project: (Licht) verontreinigde baggerspecie nuttig hergebruiken bij de bouw van een nieuwe, waterkerende dijk rond Potpolder IV: Zonder transport naar reinigingscentrum: behandeling ter plaatse Maximaal hergebruik Geen transport over de weg Slechts beperkte tussentijdse opslag in ruimte en tijd Innovativiteit van de markt laten spelen

38 Staalname waterbodem

39 Verontreinigingssituatie Overschrijdingen: Zn, Cd, Cr III, Cu, Benzo(a)pyreen, minerale olie en PCB s, 15 % < fractie kleiner dan 63 µm < 80 %

40 Planning project - Baggerprofielen - Dijkontwerp - Project MER - Aanvraag omgevingsvergunning - Historisch onderzoek naar verontreinigingsbronnen - Risico analyse

41 Aangezande Durme ter hoogte van Waasmunster (E17) - april 2015

42 Dank voor uw aandacht