Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Plan van Scholen Nr. 2 VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 18 oktober 2002 De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen 1 heeft op 25 september 2002 overleg gevoerd met minister Van der Hoeven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen over: het Ontwerp Plan van scholen ; brief van de minister van OCW d.d. 23 augustus 2002 (28 504, nr. 1); de brief van de staatssecretaris van OCW d.d. 12 april 2002 inzake Het Rhedens (OCW ); de beschikkingen inzake verplaatsing Het Rhedens en vmbogroen Dollard College in Winschoten; brief van de staatssecretaris van OCW d.d. 16 juli 2002 (OCW ). Van dit overleg brengt de commissie bijgaand beknopt verslag uit. Vragen en opmerkingen uit de commissie 1 Samenstelling: Leden: Van der Vlies (SGP), Van de Camp (CDA), Jorritsma-Lebbink (VVD), Cornielje (VVD), voorzitter, Lambrechts (D66), Rijpstra (VVD), Netelenbos (PvdA), Rehwinkel (PvdA), Monique de Vries (VVD), Atsma (CDA), Hamer (PvdA), Vendrik (GroenLinks), Mosterd (CDA), Bonke (LPF), ondervoorzitter, Van Ruiten (LPF), Hoogendijk (LPF), Vergeer-Mudde (SP), Jense (Leefbaar Nederland), Herben (LPF), Tichelaar (PvdA), Aasted-Madsen-van Stiphout (CDA), Joldersma (CDA), Jan de Vries (CDA), Azough (GroenLinks) en Eski (CDA). Plv. leden: Veling (ChristenUnie), Ferrier (CDA), Van Blerck-Woerdman (VVD), Van Aartsen (VVD), Dittrich (D66), De Grave (VVD), Adelmund (PvdA), Bos (PvdA), Luchtenveld (VVD), Hessels (CDA), Van Nieuwenhoven (PvdA), Eerdmans (LPF), Wiersma (LPF), Zeroual (LPF), Van Bommel (SP), Teeven (Leefbaar Nederland), Eberhard (LPF), Dijksma (PvdA), Van Fessem (CDA), Van Haersma Buma (CDA), Halsema (GroenLinks) en Van Bochove (CDA). De heer Van der Vlies (SGP) brengt naar voren dat de minister gehouden is, elk jaar een Plan van scholen vast te stellen. Daaraan voorafgaand voert zij overleg met de diverse organisaties. Het is van belang dat daarbij wordt tegemoetgekomen aan de wettelijke plicht om te zorgen voor voldoende spreiding over het land, zowel geografisch als naar denominatie. Uit het aantal aanvragen voor nieuwe vestigingen in het huidige Plan van scholen blijkt dat in de loop der jaren een soort uitkristallisatie heeft plaatsgevonden en dat is goed. Voor de toekenning van een aanvraag is een toetsingskader ontwikkeld. Voldoet een initiatiefnemer aan de voorwaarden van dit kader, dan moet de aanvraag in principe worden gehonoreerd. De aanvraag voor De Passie voldoet aan alle voorwaarden. Over de concurrentie voor andere scholen heeft reeds overleg plaatsgevonden. In het Plan van scholen is echter nog geen jaartal opgenomen omdat de school nog geen passende huisvesting heeft. Wordt doorverwezen naar Hengelo als vestigingsplaats, dan is het logisch dat men zich opnieuw moet verantwoorden tegenover het daar bestaande voorzieningenniveau, maar als de vestigingsplaats Wierden blijft, pleit de heer Van der Vlies ervoor deze school het jaartal 2003 toe te kennen. Hoewel de vorige bewindslieden van Onderwijs actie hebben ondernomen voor het Gomarus in Gorinchem, is nog steeds geen doorbraak bereikt. Is al een uitkomst bekend van het overleg dat hierover in het KST63824 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2002 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 1

2 najaar zou worden gevoerd? Waarschijnlijk biedt een beroep op artikel 75 WVO een goede mogelijkheid. Hij verzoekt de minister met klem de knoop ten gunste van de initiatiefnemer door te hakken. Is de regionale afstemming rondom Het Rhedens overigens gerealiseerd? Is de minister bereid druk op deze zaak te zetten als dat niet het geval is? Op basis van welke juridische redenen is de aanvraag voor een nevenvestiging van het Clusius College in Alkmaar afgewezen? Wordt niet voldaan aan de toetsingscriteria, dan moet dit besluit gerespecteerd worden, maar het is wel duidelijk dat groen onderwijs in de kop van Noord-Holland gewenst is. Kan in dezen iets geregeld worden door middel van een regionaal arrangement? Hoe gaat de minister de komende tijd overigens in het algemeen om met de voorgenomen flexibilisering van de voorzieningenplanning? De heer Cornielje (VVD) vindt het te betreuren dat het AOC (agrarisch opleidingscentrum) Clusius in Alkmaar niet de mogelijkheid heeft om nieuwe afdelingen te stichten, vooral omdat deze onderwijsrichting in de kop van Noord-Holland tot bloei komt. Hij is niet voor gelegenheidswetgeving, maar vindt het wel raar dat een AOC geen afdeling kan starten als daaraan behoefte is, terwijl de overige scholengemeenschappen dat wel kunnen. Kan hiervoor geen structurele oplossing worden gevonden? Hij ziet de aanvraag van het Clusius graag gehonoreerd. De aanvraag voor De Passie is gebaseerd op een directe meting. Welke methode is bij deze directe meting gevolgd en wie heeft deze gevalideerd? Is de vestigingsplaats voor De Passie inmiddels gewijzigd van Almelo in Wierden? Kan dat zomaar? Aangezien het hierbij gaat om een vorm van onderwijs met een regionale functie, kan de andere vestigingsplaats die wordt genoemd, Hengelo, ook in aanmerking komen. In dat geval wordt tegemoetgekomen aan de wens van de ouders tot het oprichten van deze school, waaraan de VVD zeer hecht, en wordt niet slechts één school, het Noordik College, getroffen. Als de vestigingsplaats in plaats van Almelo Wierden wordt, moet opnieuw onderzoek worden gedaan. Het effect op de omliggende scholen als de vestigingsplaats Hengelo wordt, kan daarbij betrokken worden. De heer Cornielje is blij met de positieve beslissing op het hernieuwde verzoek van Het Rhedens. Ook tegen deze beslissing wordt beroep en bezwaar verwacht. Hij hoopt dat deze minister voor de uitspraak van de vorige staatssecretaris blijft staan. De heer Van Bochove (CDA) verzoekt de minister aan te geven of de beoogde vestigingsplaats voor De Passie inderdaad Wierden is. In de voorgelegde stukken wordt nog steeds Almelo als vestigingsplaats genoemd. De school voldoet aan de stichtingsnorm. Hij pleit er dan ook voor deze aanvraag van het jaartal 2003 te voorzien. Bij de aanvraag voor de school in Gulpen wordt het jaar 2003 genoemd «onder voorbehoud van passende huisvesting». Voor De Passie had de minister dezelfde formulering kunnen gebruiken. De andere scholen in de regio erkennen dat De Passie aan de normen voldoet, maar maken zich zorgen over de continuïteit van de eigen school. Om die reden is er discussie over de vestigingsplaats. Op dit moment wordt via mediation getracht om tot een afspraak te komen. De provincie speelt daarbij een belangrijke rol, maar is in dezen niet ook een rol voor de minister weggelegd? Een ander probleem dat zich voordoet is de huisvesting. Hoewel de geldigheid van de directe meting drie jaar is, kan de gemeente, die over de huisvesting beslist, de maximale wachttijd van vijf jaar hanteren. Hiervoor moet dus een andere oplossing worden gevonden, bijvoorbeeld door de huisvestingsgelden door te decentraliseren naar de schoolbesturen. Het ministerie van LNV stelt zich bij het Clusius College in Alkmaar op het formele standpunt dat vmbo-groenscholen binnen AOC s geen mogelijkheid hebben om nevenvestingen te stichten, ook al wil de provincie de Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 2

3 mogelijkheid van een regionaal arrangement bezien. In haar brief van 20 maart 2002 geeft LNV wel aan, de juridische belemmeringen op termijn te willen wegnemen, maar omdat de belangstelling voor groenscholen toeneemt, pleit de heer Van Bochove ervoor dit zo snel mogelijk te doen. Overigens is het zo dat op de regel die wij aangepast willen zien reeds precedenten lijken te zijn, bijvoorbeeld Winschoten en Almere. Is dit ook mogelijk voor Anna Paulowna? Of is het aantal leerlingen wellicht nog een knelpunt? De Raad van State heeft het beroep tegen de weigering van de vorige staatssecretaris van OCW om enige vbo-afdelingen toe te kennen aan een schoolbestuur, gegrond verklaard. De minister moet op dit punt dus een nieuw besluit nemen. Komt dit besluit in het Plan van scholen zodat het nog wordt voorgelegd aan de Kamer, of is dit alleen aan de minister? Wil de minister de Kamer ook in het laatste geval informeren? In het noorden van het land moet nog verder vorm worden gegeven aan de twee regionale expertisecentra (REC s). Een oplossing wordt echter belemmerd door het ontbreken van een vbo-lg in één van de REC s. De concentratie van opleidingen is op dit moment zodanig dat de leerlingen grote afstanden moeten afleggen. Kan de minister nagaan of deze blokkade kan worden weggenomen, opdat de twee REC s goed kunnen functioneren? Mevrouw Hamer (PvdA) sluit zich aan bij het verzoek van de heer Cornielje inzake het Clusius College in Alkmaar. Kan de minister hierover meer informatie verstrekken? Voor welke vestigingsplaats kiest De Passie? Kan de minister uitleg geven over de combinatie Almelo-Hengelo? Ook over de REC s in het noorden van het land wil mevrouw Hamer meer informatie, eventueel later schriftelijk. Zij is blij dat eindelijk een besluit is genomen over Het Rhedens. Toch lijkt de minister nog zorgen te hebben. Kan de minister aangeven, waarop deze zorgen betrekking hebben en wanneer opgelucht adem kan worden gehaald? In het kader van het regionaal arrangement Winschoter Onderwijsvallei is het Dollard College per 1 augustus 2002 een vmbo-landbouw en natuurlijke omgeving gestart. Dit college moest daarvoor van kleur veranderen, zodat het nu geen openbare school meer is. Dit was wellicht niet nodig geweest als de wet inzake de samenwerkingsschool er al was geweest. Hoe staat het met het voorstel voor deze wet en kan het Dollard College op termijn weer een openbare school worden? Antwoord van de minister De minister is ervan overtuigd dat de scholenplanning mogelijkheden biedt voor deregulering en vereenvoudiging van regelgeving. De Kamer kan van de minister het komende jaar dan ook initiatieven op dit gebied verwachten. Samen met de besturenorganisaties zal de regelgeving goed worden doorgelicht. De voorstellen die hiermee samenhangen, ontvangt de Kamer in het voorjaar van Waarschijnlijk in oktober 2002 zal een wetsvoorstel worden ingediend over de nevenvestigingen voor categorale scholen. Daarmee wordt het mogelijk in het schooljaar 2003 aanvragen voor dergelijke nevenvestigingen te honoreren. Regionale arrangementen hebben in een aantal gevallen voor de bestaande problemen een goede oplossing kunnen bieden, mede door de iets grotere planningsvrijheid voor de vmbo-scholen. De minister wil deze lijn voortzetten en de rol van de provincies daarbij verder gestalte geven. Opdat scholen gebruik kunnen maken van de expertise die elders is ontwikkeld, zal vanaf dit najaar op het ministerie van OCW een projectleider regionale arrangementen beschikbaar zijn. Ook wordt een begeleidingscommissie samengesteld uit vertegenwoordigers uit het Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 3

4 veld. Hierdoor wordt meer bekendheid gegeven aan de mogelijkheid van een regionaal arrangement en kan het draagvlak ervoor worden vergroot. De evangelische school De Passie voldoet aan de criteria en wil zich vestigen in Wierden. Op het Plan van scholen kan echter pas een jaartal worden vermeld als er een definitieve toezegging is over de huisvesting en die ontbreekt vooralsnog. Dient de gemeente Wierden schriftelijk een resultaatsverplichting in voor 1 oktober, dan kan op het Plan van scholen het jaartal 2003 worden vermeld. Aangezien Wierden heel dicht bij Almelo ligt, kan worden aangenomen dat de meting die voor Almelo is gedaan, ook voor Wierden geldt. Het ITS in Nijmegen heeft deze meting uitgevoerd en heeft daarbij alle uitgangspunten gevolgd die in het Toetsingskader zijn geformuleerd. Wierden ligt in het centrum van deze directe meting. Een nieuwe meting is wel vereist als de school voor Hengelo kiest, maar daarvan is tot nu toe geen sprake. De minister wijst erop dat zij op het verzoek om over de vestigingsplaats uitsluitsel te geven, niet kan en mag ingaan. Zij heeft de provincie verzocht, het overleg met EBVO en de omringende scholen te starten en daarbij de nadruk te leggen op het belang van goed overleg in de regio. Over de suggestie om het budget voor de huisvesting, dat nu naar het gemeentefonds gaat, door te decentraliseren naar de scholen, merkt de minister op dat daarmee een heel ander traject wordt ingeslagen. Op de beleidsagenda wordt hiervan wel melding gemaakt, maar daarbij wordt in eerste instantie gedacht aan alles wat te maken heeft met het onderhoud van de scholen. Het is niet de bedoeling dat geld voor nieuwbouw naar de scholen gaat. Bovendien is de minister er beducht voor dat dit leidt tot schaalvergroting en het uithollen van de strategische functie van de gemeente, terwijl in het Strategisch akkoord juist is overeengekomen dat schaalvergroting niet meer aan de orde kan zijn. Bij de school in Gulpen gaat het niet om een nieuwe school, maar om de uitbreiding van een bestaande school. Een vergelijking met De Passie gaat hierbij dus niet op. Het Gomarus in Gorinchem heeft een aanvrage gedaan met een beroep op artikel 75 WVO en zij heeft een aanvraag gedaan voor opneming op het Plan van scholen met een vbo-afdeling bouwtechniek en een vbo-afdeling verzorging. Over de aanvraag voor het Plan van scholen heeft de provincie Zuid-Holland nog geen advies uitgebracht. Wordt het desbetreffende convenant, waarbij alle scholen hun instemming geven, op 2 oktober ondertekend, dan kan per 1 augustus 2003 worden gestart. De gemeente Zutphen heeft binnen de daartoe gestelde termijn een bezwaarschrift ingediend tegen de goedkeuring door OCW inzake Het Rhedens. Over de bestuurlijke samenwerking in de regio vindt thans echter overleg plaats. OCW zal zijn koers op dit punt handhaven. Het Clusius College in Alkmaar staat niet op het Plan van scholen omdat de stichtingsnorm van 260 leerlingen niet wordt gehaald. De prognose komt uit op 206. Bovendien zijn daarbij alle richtingen opgeteld, terwijl dit alleen kan bij een regionaal arrangement, waarvan in dit geval geen sprake is. Artikel 75 WVO kan dan ook geen uitkomst bieden. AOC s vallen conform de wet onder de minister van LNV. Bekeken zal moeten worden welke belemmeringen de huidige wetgeving opwerpt voor een goede oplossing in de regio. De minister zegt toe hierover contact op te nemen met de minister van Landbouw. In het voorjaar heeft de Kamer een voortgangsrapportage ontvangen over de leerlinggebonden financiering (LGF). Het is juist dat een vso nodig is voor de vorming van een REC. Omdat het REC Friesland dit vso niet heeft, is geadviseerd een oplossing te zoeken in een lichte samenwerking met de Vier Provinciën. De minister doelt hiermee uitdrukkelijk niet op een fusie. Zij heeft begrepen dat hierover thans overleg wordt gevoerd; dat overleg wacht zij af. Uiteindelijk zal dit zo nodig in het voorjaar bij de AMvB over de regeling van de LGF opnieuw aan de orde komen. Zij zegt toe de Kamer op de hoogte te houden van nieuwe ontwikkelingen. Op korte termijn verschijnt een tweede lezing voor de wijziging van artikel Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 4

5 23 van de Grondwet. De minister is van mening dat het duale stelsel moet worden gehandhaafd. De toezegging van de vorige bewindspersonen dat bij de tweede lezing een proeve van een wet op de samenwerkingsschool wordt bijgevoegd, wil zij gestand doen. De angst dat er door het kleurverschieten van het Dollard College onvoldoende openbaar onderwijs in het noorden zou zijn, vond de provincie ongegrond; op basis daarvan is het kleurverschieten gehonoreerd. De Raad van State heeft het besluit van OCW over de vbo-afdelingen van het Willem de Zwijgercollege in Papendrecht niet gegrond verklaard omdat de raad vindt dat het ministerie op een aantal punten onvoldoende heeft gemotiveerd waarom de vbo-afdelingen opnieuw zijn afgewezen. De minister zal daarom een nieuw en uitgebreider gemotiveerd besluit moeten nemen. Zij verwacht dat dit wederom een afwijzende beschikking wordt omdat een positief besluit door de omliggende scholen met succes kan worden bestreden. Dit besluit maakt overigens geen onderdeel uit van het Plan van scholen. De minister raadt de regio aan een oplossing voor deze kwestie te zoeken in een regionaal arrangement. Het wetsvoorstel over de flexibilisering van het scholenbestand wil de minister heroverwegen in het licht van het Strategisch akkoord. Zij geeft aan hierop in het voorjaar terug te komen, tegelijkertijd met de voorstellen inzake de doorlichting en vermindering van de regelgeving voor de scholenplanning. Nadere gedachtewisseling De heer Van der Vlies (SGP) vraagt of de minister nog contact zal opnemen met het Gomarus. De heer Cornielje (VVD) vindt het positief dat de provincies bij de regionale arrangementen betrokken blijven. Hij hoopt dat de beslissing van de Raad van State betrokken zal worden bij het verruimen van de planningsvrijheid voor vmbo-scholen in de wetgeving. Hij stelt vast dat de minister geen ruimte heeft om bij De Passie af te wijken van de uitslag van de directe meting en legt zich daarbij neer. Hij heeft met instemming kennisgenomen van de opvatting van de minister over de verplichte doordecentralisatie, maar hoopt wel dat de minister kan bevestigen dat de vrijwillige doordecentralisatie op basis van het convenant VNG-besturenorganisaties mogelijk blijft. Wil de minister in de nieuwe vmbo-wetgeving ook de mogelijkheden voor AOC s betrekken, opdat ook de scholen die onder de minister van LNV vallen de ruimte krijgen om een afdeling te stichten? Hoewel de tweede lezing van de grondwetswijziging onder de bevoegdheid van de minister van Binnenlandse Zaken valt, neemt hij aan dat de minister van OCW betrokken is bij het opstellen van de proeve van het wetsvoorstel voor samenwerkingsscholen omdat zij dit te zijner tijd zal moeten verdedigen. De heer Van Bochove (CDA) vraagt de minister bij de regionale arrangementen ook voldoende aandacht te besteden aan de rol van de schoolbesturen en koepels. Hij is teleurgesteld over het feit dat in dit overleg niet tot een jaartal voor De Passie kan worden gekomen. Hij nodigt de minister uit, niet te bescheiden te zijn bij het vinden van een oplossing in dezen. De minister zal over het Clusius overleg moeten voeren met LNV, maar zij kan vanuit haar verantwoordelijkheid als eerste ondertekenaar het nodige ondernemen om LNV tot spoed te manen. Mevrouw Hamer (PvdA) neemt aan dat op de doordecentralisatie en met name op de positie van de gemeente daarbij, nog bij de begrotingsbehandeling wordt ingegaan. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 5

6 Over het Clusius College en De Passie moet snel een besluit worden genomen. Zij roept de betrokken partners op in onderlinge samenwerking een oplossing te vinden. De minister hoopt dat iemand op de publieke tribune het Gomarus zal informeren over de uitkomst van dit algemeen overleg. Het is belangrijk dat de regionale arrangementen verder worden uitgewerkt. Daarbij is niet alleen een rol voor de provincies weggelegd, maar ook voor de schoolbesturen, die het arrangement tenslotte moeten afsluiten. De minister verwacht van de partijen die bij De Passie betrokken zijn, dat zij hun eigen verantwoordelijkheid zullen nemen en zich niet verschuilen achter een algemeen overleg. Over de AOC s merkt zij op dat er op dit punt een verschil in wetgeving is. Het is van groot belang dat een strijdcultuur wordt voorkomen en dat wordt geprobeerd de verschillen in wetgeving te verminderen. Daarop zal haar overleg met LNV dan ook gericht zijn. De voorzitter van de vaste commissie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, Van de Camp De griffier van de vaste commissie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, De Kler Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 2 6