AGRARIËRS NR 1 - MAART 2016 AGRARIERS

Transcriptie

1 AGRARIERS NIEUWSBRIEF VOOR AGRARIËRS IN DE NOORDOOSTPOLDER EN ZUIDELIJK EN OOSTELIJK FLEVOLAND ERFEMISSIESCAN Erfemissies van gewasbeschermingsmiddelen staan volop in de aandacht. Uit onderzoek blijkt dat dit een belangrijke bron van waterverontreiniging is. Momenteel wordt het project Erfemissiescans Flevoland uitgevoerd. Dit is van belang voor schoon oppervlaktewater én het behoud van een effectief middelenpakket. De komende maanden heeft u de mogelijkheid om een gratis erfemissiescan te laten en het gebruik van driftarme spuitdoppen en spuittechnieken. Echter, de waterkwaliteit verbetert helaas niet verder en daarom is de aandacht verschoven van de percelen naar de erven. Uit diverse onderzoeken van de waterschappen blijkt namelijk dat door activiteiten op het erf, bijvoorbeeld het schoonmaken van de veldspuit, nog veel middelen in de sloot terechtkomen. Aanvullende maatregelen op het erf zijn daarom nodig. Uiteraard moeten we de perceelemissies niet uit het oog verliezen. uitvoeren. Landelijk hebben al 500 agrariërs de scan uitgevoerd. Project Erfemissiescans Flevoland In Flevoland werken Agrodis, LTO Noord en Agrariërs hebben veel bereikt met het verminderen van emissies van gewasbeschermingsmiddelen Waterschap Zuiderzeeland samen in het project Erfemissiescans Flevoland. Onder de door bijvoorbeeld teeltvrije zones vlag van het Actieplan Bodem & Water > In deze nieuwsbrief: - Verbeteren kennis over herkomst emissies van nutriënten - Afvalwater uit een mestverwerkings installatie lozen? - Gebruik Squall - Teeltvrije zone - Spuitcontroles - Provinciale grondwaterheffing Flevoland 2015

2 wordt dit project nu uitgevoerd. Alle agrarische bedrijven met open teelten hebben eind oktober 2015 een brief met kennisvoucher in de bus gekregen. Deze voucher kunt u bij uw adviseur van de leverancier van gewasbeschermingsmiddelen (gbm) of adviesdienst inleveren om een gratis erfemissiescan te laten uitvoeren. Per voucher ontvangt de gbm-leverancier of adviesdienst een vergoeding van Waterschap Zuiderzeeland via Agrodis. Er ligt geld klaar voor in totaal 200 erfemissiescans, dus wacht niet te lang! Mocht u de voucher niet meer hebben, dan kunt u contact opnemen met Bert van den Bosch van het waterschap, telefoonnummer Erfemissiescan De erfemissiescan is een digitaal hulpmiddel die de adviseur gezamenlijk met u op het bedrijf invult. Met de scan wordt inzichtelijk gemaakt waar u op uw erf wel of nog niet voldoet aan de milieuregels. Vervolgens bespreekt de adviseur met u de knelpunten en mogelijk te nemen maatregelen. De erfemissiescan geeft een praktische uitleg van de milieuregels en ook allerlei tips en oplossingen om erf emissies te verminderen. De gegevens van de erfemissiescans van alle bedrijven komen niet beschikbaar voor het waterschap, zodat deze ook niet worden gebruikt voor toezicht en handhaving. Rol waterschap Waterschap Zuiderzeeland heeft eind 2015 in totaal 7 regionale gbm-leveranciers en adviesdiensten bezocht, waarbij in totaal aan ongeveer 70 adviseurs een presentatie is gegeven over emissieroutes, milieuregels, maatregelen en het project. Daarnaast biedt het waterschap de mogelijkheid aan agrariërs om bemonsteringen op en rondom het erf te laten uitvoeren. De meetresultaten gebruikt het waterschap voor bewustwording en niet voor handhaving. De gegevens van de erfemissiescans worden niet gebruikt voor toezicht en handhaving VERBETEREN VAN DE KENNIS OVER DE HERKOMST EMISSIES VAN NUTRIËNTEN Waterschap Zuiderzeeland voert gedurende drie jaar extra monitoringactiviteiten uit in het gebied van de Meeuwentocht (Oostelijk Flevoland) en het onderbemalingsgebied Piet Oberman (Noordoostpolder). Met de verzamelde gegevens verwacht het waterschap inzicht te krijgen van de invloed die kwel en landbouwactiviteiten hebben op de waterafvoer en op de nutriëntenhuishouding van het oppervlaktewater. Dat biedt mogelijkheden om in de toekomst beter te kunnen sturen op de wateraan- en afvoer en op de waterkwaliteit. Werkwijze Meeuwentocht en de Han Stijkeltocht. De monitoringactiviteiten zijn begin Verder zijn er in beide gebieden een 2015 gestart en worden voortgezet aantal peilbuizen geplaatst waarmee tot begin In deze periode meet de grondwaterstand en de kwelwaterkwaliteit worden gemeten. Tevens het waterschap de nutriëntengehaltes in het oppervlaktewater van de wordt de waterafvoer van de stuw bij de Larsertocht en de waterafvoer door het gemaal Piet Oberman gemonitord. De twee gebieden hebben een watersysteem dat geïsoleerd is van de omgeving, waardoor storende invloeden op de monitoringactiviteiten zoveel mogelijk worden uitgesloten. Samenwerking Dit najaar zal samen met Alterra, onderdeel van de Wageningen Universiteit en Researchcentrum, een eerste proefmodelering worden uitgevoerd. Daarbij zal onder andere gebruik worden gemaakt van de verzamelde meetgegevens. Om de 2

3 gegevens beter te kunnen verklaren, zijn de agrarische bedrijven in beide gebieden gevraagd om mee te werken aan het onderzoek door informatie te verstrekken over grondbewerking, maaien, zaaien, oogsten, bemesten, beregening en onttrekkingen. De agrariërs in de gebieden zijn persoonlijk benaderd met de vraag of ze willen meewerken aan het onderzoek. Het waterschap is blij dat de meeste agrarische bedrijven mee willen werken aan het onderzoek. De bedrijven worden op de hoogte gehouden van de vorderingen van het onderzoek. antibioticumresistente bacteriën in oppervlaktewater. Het RIVM wil weten in welke mate lozingen van rioolwater (via afvalwaterzuiveringsinstallaties en riooloverstorten) bijdragen aan antibioticumresistente bacteriën in oppervlaktewater. Daarvoor voert het RIVM metingen uit bij o.a. de afvalwaterzuivering in Zeewolde. Deze metingen wil het RIVM vergelijken met metingen in een landbouwgebied. Alle agrarische bedrijven in het onderbemalingsgebied Piet Oberman (rond Tollebeek) zijn inmiddels ingelicht over de wens van het RIVM en een groot deel van hen werkt ook mee aan dit onderzoek. De metingen van het RIVM worden uitgevoerd van begin 2016 tot begin Doel is om in 2017 een werkende wateren stoffenbalans voor de twee gebieden beschikbaar te hebben Resultaten Op basis van de uitkomsten van de proefmodelering wordt nagegaan of we de monitoring moeten aanpassen. Het doel is om in 2017 een werkende water- en stoffenbalans voor de twee gebieden beschikbaar te hebben. Onderzoek RIVM Bij het onderbemalingsgebied Piet Oberman wordt gelijktijdig met de Water- en stoffenbalans een onderzoek uitgevoerd door het RIVM. Het RIVM voert een landelijk onderzoek uit naar Medewerker meet de waterkwaliteit Peilbuis Peilbuis meet grondwaterstand 3

4 GEBRUIK SQUALL Bij het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen gebruiken agrariërs en loonwerkers regelmatig hulpstoffen om de uitvloeiing en hechting van middelen te verbeteren. Squall is één van deze hulpstoffen en uit onderzoek is gebleken dat hiermee ook de spuitdrift wordt verminderd. Bij het gebruik hiervan moet u wel voldoen aan de regels voor spuitdoppen en teeltvrije zones. In dit artikel informeren wij u hierover. Positief advies TCT De fabrikant van Squall heeft in 2012 bij de Technische Commissie Techniekbeoordeling (TCT) een aanvraag ingediend voor het gebruik van een alternatieve maatregel. De aanvraag betrof het gebruik van Squall als toevoeging aan de spuitvloeistof, die wordt verspoten met TeeJet XR spuitdoppen en waarbij de teeltvrije zone mag worden versmald naar 100 cm. Bij de aanvraag zat een onderzoeksrapport om dit te onderbouwen. Let op: TeeJet XR spuitdoppen zijn géén driftarme spuitdoppen. Op basis van de aanvraag en het onderzoeksrapport heeft de TCT in juli 2012 een positief advies uitgebracht onder de volgende voorwaarden: de concentratie Squall bedraagt minimaal 1 liter per 100 liter spuitvloeistof; gespoten wordt met een maximale spuitdruk van 3 bar; de rijsnelheid bedraagt maximaal 6 km/uur; de buitenste in werking zijnde spuitdop is een kantdop. In plaats van de TeeJet XR spuitdoppen mogen ook vergelijkbare en/of grovere spuitdoppen worden gebruikt. Vernieuwde Squall In 2013 is duidelijk geworden dat de samenstelling van Squall wijzigingen heeft ondergaan. De fabrikant heeft bevestigd dat de samenstelling is veranderd ten opzichte van de Squall die is onderzocht en waarvan de resultaten bij de TCT-aanvraag zaten. De fabrikant heeft echter geen onderzoeksgegevens bij de TCT aangeleverd, waaruit blijkt dat deze vernieuwde Squall minimaal dezelfde driftreducerende eigenschappen bezit als de onderzochte Squall in Het positieve TCT-advies geldt daarom alleen voor Squall met de oude samenstelling, zoals gebruikt in het onderzoek. Praktijk Voor u als agrariër en loonwerker betekent dit dat u de huidige Squall niet met de genoemde spuitdoppen TeeJet XR en vergelijkbare en/of grovere spuitdoppen mag verspuiten en de teeltvrije zone niet mag versmallen naar 100 cm. U moet bij het gebruik van deze Squall altijd gebruikmaken van minimaal 50% driftarme spuitdoppen en hierbij moet de teeltvrije zone 150 cm zijn. De teeltvrije zone mag u alleen versmallen naar 100 cm als u spuit met bijvoorbeeld 90% driftarme spuitdoppen. Wij adviseren u om hiermee rekening te houden, want de fabrikant heeft dit nog steeds niet op zijn website aangepast. Het positieve TCT-advies geldt alleen voor Squall met de oude samenstelling 4

5 AFVALWATER UIT EEN MEST- VERWERKINGSINSTALLATIE LOZEN? Ontwikkelingen in de meststoffen wetgeving leiden onder meer tot een toenemende behoefte en noodzaak om mestverwerkings installaties (MVI s) te gaan gebruiken. Bij het verwerken van mest kan afvalwater vrijkomen. Het lozen van dit afvalwater is aan regels verbonden. Dit geldt voor direct lozen op oppervlaktewater, of indirect lozen via de riolering en een rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) op een oppervlaktewater. Deze regels zijn opgesteld om de kwaliteit van het oppervlaktewater te beschermen en de werking van de rwzi niet in gevaar te brengen. Bedrijven die een MVI op willen richten dienen bij het ontwerpen daarvan rekening te houden met de eisen die het waterschap stelt. afbreekbaar zijn in een rwzi. Dit betekent dat deze stoffen na het zuiveringsproces op een rwzi alsnog worden geloosd op oppervlaktewater. Wel of niet lozen? Of een lozing toelaatbaar is, is sterk afhankelijk van de lozingsroute, de hoeveelheid en samenstelling van het te lozen afvalwater na eventuele voorzuivering en, bij lozing in oppervlaktewater, de plaatselijke omstandigheden. Afvalwater dat is behandeld met een techniek van omgekeerde osmose (of een hieraan gelijkwaardige techniek), is kwalitatief nagenoeg vergelijkbaar met schoon water en mag worden geloosd op oppervlaktewater. Lozing van dergelijk schoon water op de riolering is in beginsel niet toegestaan. Wat is het probleem? Uit diverse onderzoeken is bekend dat in het afvalwater van MVI s nog antibiotica en (resistente) bacteriën aanwezig zijn. Ook blijkt uit analyses van bemonsterd afvalwater afkomstig van bestaande MVI s dat het afvalwater grote hoeveelheden zouten bevat. Vanuit het oogpunt van volksgezondheid en milieu is het ongewenst dat dit afvalwater zonder afdoende zuivering in het milieu terecht komt. Ook is gebleken dat antibiotica, resistente bacteriën en de zoutvracht slechts zeer beperkt Vergunning Denkt u er over om mest te gaan verwerken en afvalwater uit dit proces te gaan lozen op oppervlaktewater of op de riolering? Hiervoor moet u altijd een vergunning aanvragen. Neem dan vóór het indienen van de aanvraag contact op met een vergunningverlener van het waterschap en bij lozing op de riolering ook met de gemeente. De regels zijn opgesteld om de kwaliteit van het oppervlaktewater te beschermen en de werking van de rioolwaterzuiveringsinstallatie niet in gevaar te brengen 5

6 TEELTVRIJE ZONE De teeltvrije zone is de strook tussen de insteek van de sloot en het hart van de laatste rij van het gewas dat op het perceel wordt geteeld. De insteek is het snijpunt van het talud en het maaiveld. De teeltvrije zone geldt voor percelen die grenzen aan watergangen waar, in de periode van 1 april tot 1 oktober, water in staat. Hoe breed de teeltvrije zone moet zijn, is afhankelijk van de spuitapparatuur die u gebruikt en het gewas dat u verbouwt. Waarom een teeltvrije zone? Het Activiteitenbesluit heeft tot doel de verwaaiing (drift) van gewasbeschermingsmiddelen met 90% te verminderen, zodat deze middelen niet in het oppervlaktewater komen. Dit wordt voor een belangrijk deel gerealiseerd door teeltvrije zones en als moderne, driftarme spuitapparatuur wordt gebruikt. Op een teeltvrije zone mag u niet spuiten of bemesten. Er mag echter wel een ander gewas of gras op het perceel staan, mits het niet wordt bespoten. In feite is dit een vanggewas of windsingel. In tabel 1 zijn teeltvrije zones voor een aantal gewassen vermeld. Nieuw is dat voor braakliggend (onbeteeld) land een spuit- en mestvrije zone van 50 cm geldt. Uitzonderingen Er zijn een aantal voorwaarden waaronder u de teeltvrije zone mag versmallen of zelfs helemaal niet hoeft aan te leggen. In tabel 2 zijn de voorwaarden en de bijbehorende breedte van de teeltvrije zone aangegeven. Beheer In de teeltvrije zone mag u niet spuiten met de veldspuit en niet bemesten met de kunstmeststrooier of drijfmesttank / sleepslang bemester. Onkruid in de teeltvrije zone mag u alleen mechanisch of pleksgewijs en met een afgeschermde stipper of een mankar is toege afschermkap, een onkruidstrijker/- spuitdop bestrijden. Dit betekent dat staan. De gehele teeltvrije zone het gebruik van een rugspuit met doodspuiten is niet toegestaan. Gewas Teeltvrije zone in cm Appelen en peren 900 of 300 in combinatie met windsingel of venturidoppen + enkelzijdige bespuiting laatste fruitbomenrij Aardappelen 150 Uien 150 Wortelen 150 Bloembollen en -knollen 150 Vaste planten 150 Neerwaarts te bespuiten 150 boomkwekerijgewassen Suikerbieten en mais 50 Granen en graszaad 25 Grasland 25 (spuit- en mestvrije zone) Braakliggend land 50 (spuit- en mestvrije zone) Tabel 1. Teeltvrije zones voor een aantal gewassen Voorwaarden Teeltvrije zone in cm Droge sloot 1 0 Biologische teelt 0, biologisch fruit % driftarme doppen Talud breder dan 300 cm Onder een droge sloot verstaan we een sloot die onder normale omstandigheden tussen 1 april en 1 oktober geen water bevat. 2 De actuele stand over de 90% driftreducerende doppen kunt vinden op lijst driftarme doppen. 3 Indien u een talud heeft dat breder is dan 3 meter, kunt u bij het waterschap een verzoek indienen voor de versmalling van de teeltvrije zone. Het formulier voor deze ontheffing kunt u vinden op Tabel 2. Voorwaarden versmallen teeltvrije zone 6

7 SPUITCONTROLES In teeltseizoen 2016 zal Waterschap Zuiderzeeland naast de geplande bedrijfscontroles weer spuitcontroles gaan uitvoeren. Bij deze controles werkt het waterschap samen met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De spuitcontroles vinden zowel tijdens als buiten kantooruren plaats. In 2013 is het surveilleren uitgebreid van het perceel naar het erf. De naleving van de spuitcontroles was in 2015 slechts 65%. Resultaten 2015 oppervlaktewater werkt. U dient zich Inspecteurs van het waterschap en de hierbij te houden aan de regels van het NVWA hebben in 2015 in Flevoland 32 Activiteitenbesluit milieubeheer en de spuitcontroles uitgevoerd. Van deze 32 Wet gewasbeschermingsmiddelen en controles waren er 21 akkoord, maar biociden. Inspecteurs van het waterschap en de NVWA controleren dan 11 helaas niet akkoord. De overtredingen hadden betrekking op het niet bijvoorbeeld het gebruik van minimaal gebruiken van de driftarme kantdop en 50% driftarme spuitdoppen en een het lozen van reinigingswater van de driftarme kantdop langs de sloot en het veldspuit en kuubskisten in de sloot. In toepassen van gewasbeschermingsmiddelen volgens het Wettelijk Gebruiks- zes gevallen is er een schriftelijke waarschuwing gegeven en in vijf gevallen voorschrift. Wij adviseren u om altijd de is er een boete opgelegd. Uiteraard is etiketten te raadplegen. dit niet goed voor de waterkwaliteit en wij vragen u om in 2016 hier alert op Ook wordt er gecontroleerd of u een te zijn. geldig bewijs van vakbekwaamheid (spuitlicentie) heeft. U bent verplicht om Controlepunten deze te tonen aan de inspecteur als u Waterschap Zuiderzeeland gaat een spuitcontrole krijgt. Regelmatig zien ervan uit dat u zorgvuldig met gewasbeschermingsmiddelen langs het of op kantoor ligt. Formeel moet u wij dat de spuitlicentie veilig in huis het pasje bij u hebben maar in dergelijke gevallen adviseren wij u om een kleurenkopie in de spuittrekker/spuitmachine te leggen of een foto op de smartphone te zetten. Keuring spuitapparatuur Vanaf 2016 gaan inspecteurs van het waterschap en de NVWA ook controleren of uw veldspuit en andere spuitapparatuur gekeurd zijn. Op grond van het Besluit gewasbeschermingsmiddelen en biociden bent u verplicht om dit te laten uitvoeren door een erkend SKL-keuringsstation. Een keuringsbewijs heeft een geldigheid van drie jaren. Spuitapparatuur wordt ten minste iedere drie jaar gekeurd en voor het eerst uiterlijk: op 31 december 2015 voor apparatuur van het bouwjaar 1996 t/m 2000; op 14 december 2016 voor apparatuur van het bouwjaar 2001 t/m 2013; drie jaar na de aankoopdatum voor apparatuur met een bouwjaar na

8 PROVINCIALE GRONDWATERHEFFING FLEVOLAND 2015 Een aantal bedrijven en particulieren heeft in februari dit jaar een brief van het waterschap gehad over het opgeven van grondwateronttrekkinggegevens. Deze gegevens worden gebruikt voor de provinciale grondwaterheffing voor U kunt in dit artikel lezen of u ook verplicht bent om uw grondwateronttrekkinggegevens bij het waterschap te melden. Provincies kunnen een grondwaterheffing instellen. Deze grondwaterheffing is een provinciale belasting voor het onttrekken van grondwater. De heffing wordt onder andere gebruikt om onderzoek te doen naar de gevolgen van onttrekkingen en infiltraties op het gebied van grondwaterbeleid. Rol waterschap en provincie Volgens de Keur Waterschap Zuiderzeeland 2011 moet de registratie van grondwateronttrekkinggegevens jaarlijks ingeleverd worden bij het waterschap. Aangezien de meeste grondwateronttrekkingen bij het waterschap bekend zijn, worden de registratiegegevens verzameld en gecontroleerd door het waterschap. Daarna worden de gegevens naar de provincie verzonden. De aangeschreven bedrijven en particulieren kunnen, op basis van de opgestuurde gegevens, een aanslag voor de grondwaterheffing van de provincie Flevoland verwachten. Ben ik registratieplichtig? Wanneer u verwacht dat u meer dan m³ grondwater per jaar onttrekt, moet u deze hoeveelheid onttrokken grondwater bij het waterschap melden. Alle houders van deze grondwateronttrekkingen ontvangen jaarlijks een brief met een meldings formulier. Ook bedrijven en particulieren die in de praktijk minder dan m³ grondwater per jaar hebben onttrokken, maar in een melding of aanvraag hebben aangegeven meer dan m³ te onttrekken, moeten de hoeveelheid onttrokken grondwater opgeven. Indien u de afgelopen jaren steeds minder dan m³ heeft onttrokken en verwacht in de komende jaren niet meer te gaan onttrekken, kunt u dit bij de opmerkingen op het formulier aangeven. De door u opgegeven gegevens zullen door medewerkers van het waterschap gecontroleerd worden en mogelijk kan de registratie- en heffingsplicht komen te vervallen. U ontvangt hier, als houder van de toestemming of vergunning, bericht van. Hoeveel moet er betaald worden? De heffing gaat over een jaar dat grondwater onttrokken is. De hoeveelheid grondwater wordt gemeten in kubieke meters per jaar en verminderd met m³. Indien in een heffingsjaar minder grondwater wordt onttrokken dan kubieke meters per jaar, wordt geen heffing opgelegd. De kosten van de heffing zijn 0,0141 per m³ na m³. Dit kunt u terugvinden in de Grondwaterheffingsverordening Flevoland Deze kunt u vinden in producten en diensten catalogus op de website van de provincie Flevoland. Mocht u een nieuw opgaveformulier nodig hebben, dan kunt u op de website: het formulier downloaden. Colofon Redactie: Waterschap Zuiderzeeland. Fotografie: Waterschap Zuiderzeeland, Aatjan Renders. Vormgeving: Simons en Boom. Druk: OBT-Opmeer. 8