Tweede Kamer der Staten Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten Generaal 2 Vergaderjaar Rijksbegroting voor het jaar Hoofdstuk X Ministerie van Defensie Nr. 48 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 's-gravenhage, 10 april 1989 In de brief van 30 november 1987 (kamerstuk , nr. 12) is de Kamer nader ingelicht over de standaardisatie- en modemiseringsprogramma van de Lynx-helikopter van de Koninklijke Marine (Stamolprogramma). Tevens is toegezegd (kamerstuk , nr. 10 van 19 mei 1987) jaarlijks inzicht in de stand van zaken van het programma te verschaffen. Het Stamol-programma houdt in alle 22 helikopters te standaardiseren om de levensduur te verlengen en de inzetbaarheid te verhogen. Op roulatiebasis zullen de 22 helikopters taken verrichten vanaf schepen en vanaf het marinevliegkamp de Kooy. Voorts zullen de helikopters worden gemoderniseerd. Voor het Stamol-programma was aanvankelijk f 155 miljoen (prijspeil 1988) beschikbaar. Bij het opstellen van het Defensieplan bleek het uit budgettaire overwegingen nodig verschillende voornemens te herzien. Het moderniseringsdeel van het Stamolprogramma is vereenvoudigd, zoals meegedeeld in de memorie van toelichting bij de Defensiebegroting voor De belangrijkste wijziging is de keuze voor een eenvoudig waarschuwingssysteem tegen vijandelijke radars, in plaats van een volledig en geïntegreerd EOV-systeem, en een automatische plottafel in plaats van een centraal tactisch en bedieningssysteem. Voor het Stamol-project is nu in het Defensieplan f 146 miljoen (prijspeil 1988) uitgetrokken. Hiervan is f 30 miljoen bestemd voor aanvullende EOV-apparatuur. In de memorie van toelichting bij de Defensiebegroting voor 1989 is meegedeeld dat, om een volgend kabinet niet te binden, hiervoor gedurende de huidige kabinetsperiode geen verplichtingen worden aangegaan. Het programma is in volle gang. De met het programma parallel lopende reorganisatie op het marinevliegkamp De Kooy verloopt eveneens naar wens. Het Stamol-project zal in 1992 zijn voltooid. De inzetbaarheid van de Lynx-helikopters zal verder toenemen en tot de F ISSN SDU uitgeverij 's-gravenhage 1989 Tweede Kamer, vergaderjaar , hfdst. X, nr. 48

2 vervanging door de NH-90 zullen zij hun operationele taak goed kunnen vervullen. Ik zal u jaarlijks in de memorie van toelichting informeren over de verdere voortgang van het project. De Staatssecretaris van Defensie, J. van Houwelingen Tweede Kamer, vergaderjaar , hfdst. X, nr. 48 2

3 SITUATIERAPPORT LYNX-HELIKOPTER VAN DE KONINKLIJKE MARINE Inleiding De Koninklijke marine beschikt over 22 Lynx-helikopters. Dit betreft vijf helikopters van het type A, bestemd voor wal- en vredestaken. Negen helikopters zijn van het type B, uitgerust met sonar voor onderzeebootbestrijding. Acht zijn van het type C, oorspronkelijk uitgerust met een zogenoemde magnetische anomalie detector, eveneens voor onderzeebootbestrijding. Na het voltooien van het Stamol-programma in 1992 zullen in vredestijd van de 22 helikopters er acht opereren met de vloot. Tien worden ingezet voor opleidingen, opsporings- en reddingstaken en transport. Vier zijn in operationele reserve en onderhoud. Om een evenredige verdeling van het aantal vlieguren te krijgen, zullen de gestandaardiseerde helikopters regelmatig worden uitgewisseld. Ten tijde van verhoogde spanning en in oorlogstijd zijn 16 helikopters bestemd voor het opereren met vlooteenheden en zes bestemd voor taken in het Nederlandse kustgebied en als reserve voor de vloot. Naast het Stamol-programma is nog een aantal maatregelen genomen om de inzetbaarheid van de helikopter te verbeteren en de levensduur te verlengen totdat een nieuwe helikopter beschikbaar is. Deze maatregelen hebben betrekking op de organisatie, de bevoorrading, de personeelsvoorziening en op onderhoudstechnisch gebied. De effecten van deze maatregelen zullen, evenals de voortgang van het Stamol-project, hierna worden uiteengezet. Inzetbaarheid De materiële gereedheid van alle in gebruik zijnde helikopters is gestegen van gemiddeld 28% in 1986 en 45% in 1987 naar 50% in Op 1 januari 1989 is een nieuw systeem van normen voor de materiële gereedheid van de Lynx-helikopter met een nieuwe methode van gereedheidsmeting in gebruik genomen, die een reëler beeld geeft van de inzetbaarheid van de helikopters. Het nieuwe systeem meet de materiële gereedheid in termen van missiebeschikbaarheid, van luchtwaardig tot beschikbaar voor alle denkbare missies, over het voor vredestijd benodigde aantal helikopters. Voorts wordt voor alle helikopters een prognose gegeven van de beschikbaarheid voor crisis- en oorlogstijd. Het afgelopen jaar is met de herstructurering van de onderhoudsdienst goede voortgang geboekt. De afstoting van de niet-luchtvaartgebonden werkzaamheden naar desbetreffende marinebedrijven of naar de industrie zal nog dit jaar worden afgerond. Een nieuwe organisatie is vrijwel gereed. In 1990 zullen de nieuwe onderhoudsschema's en plannen gereed zijn. De wensen van de operationele gebruikers kunnen nu veel sneller dan tot nu toe in de onderhoudsplanning worden verwerkt. Er wordt geen afzonderlijk geautomatiseerd informatiesysteem voor onderhoud en bevoorrading ontwikkeld. De helikopters worden ingepast in de voor de gehele Koninklijke marine in gebruik/ontwikkeling zijnde systemen, zoals het Materieelbeheerssysteem (MBS), het Bedrijfsbeheerssysteem (BBS) en het Voorraadadministratiesysteem (VAS). Met het MBS is het ook mogelijk te registreren met welke materialen technische defecten kunnen worden verholpen en het aantal keren dat bepaalde technische effecten optreden. De personeelsproblemen die mede de oorzaak waren van het geringe aantal aan boord van schepen inzetbare helikopters nemen af. In de brief over de voortgangsrapportage vliegerproblematiek van 8 februari 1989 Tweede Kamer, vergaderjaar , hfdst. X, nr. 48 3

4 (kamerstuk , nr. 30) is de laatste stand van zaken meegedeeld. Thans is weer voldoende technisch personeel voor boordvliegtuigploegen (de onderhoudssectie aan boord van schepen) aanwezig om dit jaar vijf a zes helikopters met de schepen mee te kunnen sturen. Dit aantal zal de komende jaren toenemen tot acht. Ook het aantal vliegers en waarnemers voor de helikopters neemt toe. Dit is onder meer bereikt door in 1987 en 1988 een civiele helikopter voor vliegertraining in te huren. In november 1988 is de «Full Mission Flight Trainer» in gebruik genomen. Deze biedt zeer goede trainingsmogelijkheden voor vliegers, waarnemers en sensor-operators. De civiele helikopter die voor de training werd gehuurd, is nu niet meer nodig. Ook is de basis-vliegeropleiding uitgebreid van 12 tot 18 vliegers per jaar; dit zal voor de Lynx vanaf 1992 resultaten gaan afwerpen. Standaardisatie Het standaardisatieprogramma is bij de herziening van het Stamolproject volledig gehandhaafd. Ongeveer 90% van de bestellingen is geplaatst. In 1990 zullen alle voor standaardisatie benodigde onderdelen zijn geleverd. Alle 70 motoren worden omgebouwd tot een motor met een grotere bedrijfszekerheid. De motoren krijgen hetzelfde vermogen en zijn verregaand gestandaardiseerd. Het contract voor het modificatieprogramma is eind 1986 ondertekend. De eerste aangepaste motoren zijn in juni 1988 geleverd. In oktober 1988 heeft de eerste met deze motoren uitgeruste helikopter een succesvolle proefvlucht gemaakt. Om 16 bij de vloot ingedeelde helikopters te kunnen uitrusten met sonar, moesten nog zeven sonarinstallaties worden aangeschaft. Voor de levering van deze installaties lopen contracten. Ook het bestand sonar reservedelen moest worden uitgebreid. Alle 22 helikopters worden geschikt gemaakt om met een sonar te kunnen opereren. Daartoe zal van een aantal helikopters (Lynx -A en -C) het casco en het automatic flight control system moeten worden aangepast. Het aanpassen van het casco en de avionica van de helikopter en het inbouwen van de aangeschafte onderdelen is een omvangrijk werk. Een deel van de standaardisatiewerkzaamheden vindt plaats op het marinevliegkamp De Kooy. De uitvoering van de meer ingrijpende werkzaamheden zal worden uitbesteed. De voorbereiding hiervan is in een vergevorderd stadium. In december 1988 zijn offertes gevraagd. Vooral aan boord van schepen met ingedeelde helikopters zijn tekortkomingen geconstateerd bij de beschikbare reservedelen. Om de inzetbaarheid van de boordhelikopters te vergroten is in het kader van het Stamol-project voorzien in een uitbreiding van de pakketten reservedelen. Dit jaar zullen bestellingen volgen. In 1992 zullen de uitgebreide pakketten beschikbaar zijn. De gestandaardiseerde helikopters zullen tussen het voorjaar 1989 en mei 1992 worden opgeleverd. Modernisering De herziening van het Stamol-project heeft vooral gevolgen gehad voor de uitvoering van het moderniseringsdeel van het project. De onderzeebootbestrijdingscapaciteit van de helikopter is hetzelfde gebleven. De aangekondigde uitbreiding voor andere operationele taken is, door het niet installeren van de voorziene EOV-apparatuur, vereenvoudigd. Door het installeren van een radar-waarschuwingssysteem kan de bemanning wel signalen ontvangen van een vijandelijke vuurleidingsradar Tweede Kamer, vergaderjaar , hfdst. X, nr. 48 4

5 die op de helikopter wordt gericht. Om tijdig ontwijkmaatregelen te kunnen nemen is voorzien in een radarwaarschuwingssysteem in het Stamol-project. Alle 22 helikopters worden geschikt gemaakt voor de installatie van zo'n systeem. Voor 16 helikopters wordt een radarwaarschuwingssysteem met bijbehorende reservedelen aangeschaft. Voor de apparatuur worden deze maand offertes verwacht. In een volgende kabinetsperiode zal, zoals in de memorie van toelichting is gemeld, moeten worden bezien of aanvullende EOV-apparatuur alsnog zal worden aangeschaft. Hiervoor is in de Defensieplannen f 30 miljoen gereserveerd. Om met de Lynx onder alle weersomstandigheden deel te kunnen nemen aan zowel het militaire als het civiele luchtverkeer, is aanpassing van de verbindings- en navigatieapparatuur noodzakelijk. Tevens moet bij de uitvoering van opsporings- en reddingstaken de mogelijkheid bestaan tot communicatie op de marifoonkanalen. Alle helikopters moeten worden uitgerust met een gecombineerd (ultra) korte golf- en marifoonverbindingsapparaat. Voor de navigatie zijn elektronische richting- en afstandzoekers en een instrument landing systeem noodzakelijk. De verbindings- en navigatieapparatuur is onlangs besteld. De eerste levering is voorzien voor augustus Door de vereenvoudiging van de EOV-apparatuur is een centrale bedieningseenheid voor de verwerking van de navigatorische en tactische informatie niet meer nodig. Deze eenheid zou ook voor de bediening van de navigatie- en verbindingsapparatuur worden gebruikt. De bedieningskastjes zijn als gevolg van technologische ontwikkelingen verkleind en kunnen ergonomisch verantwoord worden geplaatst. Voor de navigatie blijft de huidige computer gehandhaafd. Om de bemanning een goed, compleet beeld van de navigatorische en tactische situatie te verschaffen wordt een kleine plottafel aangeschaft. Deze wordt door de navigatiecomputer gevoed. Er zijn 20 piottafels besteld; 16 bestemd voor de helikopters van de vloot, de overige voor opleiding en reserve. Het radarhoogtemeetsysteem is een kritieke schakel in de vliegoperaties vlak boven het zee-oppervlak. Dit geldt met name bij de uitoefening van onderzeebootbestrijding, waarbij het luisteren naar de sonar op zeer lage hoogte geschiedt. Het huidige systeem voldoet in zijn opzet niet aan de algemeen gehanteerde normen van veiligheid en betrouwbaarheid. Het systeem is enkelvoudig uitgevoerd en direct gekoppeld aan de automatische besturing. Daarom moet de radarhoogtemeter een zeer grote betrouwbaarheid hebben. De huidige radarhoogtemeter heeft een aantal malen storingen vertoond. Ook na diverse aanpassingen heeft het systeem niet de gewenste betrouwbaarheid. Na een onderzoek naar de betrouwbaarheid is besloten de hoogtemeter te vervangen. Daarvoor zijn nu specificaties opgesteld. Deze maand worden offertes gevraagd en in augustus 1989 kan de bestelling worden geplaatst. De «Full Mission Flight Trainer» moet een getrouwe kopie blijven van de gestandaardiseerde en gemoderniseerde Lynx-helikopter. De trainer zal worden aangepast overeenkomstig het Stamol-programma. In juli 1992 zal de helikopter volledig zijn gemoderniseerd. Tweede Kamer, vergaderjaar , hfdst. X, nr. 48 5

6 Overzicht Stamol project Verwerving ten behoeve van standaardisatie f 73,3 miljoen Uitbreiding reservedelen pakketten f 4,7 miljoen Uitvoering standaardisatie f 11,1 miljoen Verwerving ten behoeve van modernisering f 17,7 miljoen Uitvoering modernisering f 4,4 miljoen Aanpassing Lynx-simulator f 4,8 miljoen Aanvullende EOV-apparatuur (nog niet tot verplichting leidend) f 30 miljoen Totaal f 146 miljoen Van de f 146 miljoen beschikbaar voor het project was ten tijde van de opstelling van de Defensiebegroting voor 1989 f 28 miljoen betaald. In het investeringsoverzicht materieelprojecten is daarom f118 miljoen opgenomen. Tweede Kamer, vergaderjaar , hfdst. X, nr. 48 6