God vraagt je hart. Gemeenteschets voor jongeren 16+

Transcriptie

1 God vraagt je hart Gemeenteschets voor jongeren 16+ Vijfennegentig stellingen, één app Steeds meer mensen zijn vandaag actief op Facebook of Whatsapp. Allerlei berichten kunnen via deze sociale media gedeeld worden met tal van mensen over de hele wereld. Toch kun je je ook weleens verbazen over wat mensen allemaal delen via dergelijke sociale media: van de meest intieme tot de meest onbenullige dingen. Stellingen 1. Je Facebookvrienden hoeven niet te weten met wie je uit bent geweest. 2. Het is onnodig om echo s van je ongeboren kindje te delen via internet. Zaken als Facebook en Whatsapp bestaan nog niet zo heel lang. In deze schets gaat het over Martin Luther ( ). In zijn tijd waren de sociale media nog in geen velden of wegen te bekennen. Toch had ook die tijd zijn eigen vooruitgang: via de toen nog maar net uitgevonden boekdrukkunst konden allerlei berichten veel sneller verspreid worden dan voorheen. Ook Luther heeft daar gebruik van gemaakt. Vraag 3. Op een aantal momenten heeft de boekdrukkunst een belangrijke rol gespeeld in Luthers strijd tegen de kerk van Rome. Zoek in De Feiten op een rij op, welke momenten dat geweest zijn. Hoe zou dat vandaag gegaan zijn? Op 31 oktober 1517 publiceerde Luther een aantal stellingen door ze vast te laten spijkeren aan de deur van de slotkapel in Wittenberg. Ze waren eigenlijk bedoeld om aan de universiteit besproken te worden, maar doordat ze ook gedrukt werden, namen heel wat andere mensen er kennis van en vormden ze de directe aanleiding voor wat we later de reformatie zijn gaan noemen.

2 Luthers eerste stelling ging over de uitleg van een Bijbeltekst: 17 Vanaf dat moment begon Jezus zijn verkondiging. Kom tot inkeer, zei hij, want het koninkrijk van de hemel is nabij! (Matteüs 4:17) De stelling die Luther daarover publiceerde, luidde als volgt: Toen onze Heer en Meester Jezus Christus zei: Kom tot inkeer, heeft Hij daarmee willen zeggen dat heel het leven van de gelovigen inkeer moet zijn. In deze schets willen we gaan ontdekken wat Luther hiermee heeft willen zeggen en waarom dat voor hem zo belangrijk is geweest. Vraag 4. Gaan de berichten die jij deelt ook weleens over God en de Bijbel? Wat zou je appen als je maar één enkele app mocht versturen? Kom tot inkeer Kom tot inkeer, heeft de Here Jezus gezegd. Volgens Luther betekende dat, dat heel het leven van de gelovigen inkeer of boete moet zijn. Steeds weer moeten we onszelf de vraag stellen, of we leven zoals de HERE dat van ons vraagt in de Tien Geboden van zijn heilige wet. Vandaar dat die ons in de kerk steeds weer worden voorgehouden. Maar hoe werkt dat dan precies? Als je op zondagmorgen de Tien Geboden van Gods wet worden voorgehouden, ga je daar dan vanzelf naar leven? Werkt het min of meer automatisch? Of is het veel meer zo, dat die Tien Geboden langs je heen gaan? Of zelfs: je ergeren? Want: Ik zal toch zeker zelf wel weten, hoe ik leef? Vragen 5. Hoe beleef jij de lezing van de Tien Geboden op zondagmorgen? Luister je er echt naar, of laat je ze langs je heen gaan? Welke struikelblokken kom je tegen in je leven voor de HERE? Zijn er geboden die je zwaarder vallen dan andere? God vraagt je hart In Luthers dagen probeerde men mensen tot inkeer te brengen door ze de ernst van hun zonde in te wrijven. Ze werden min of meer gedwongen om goed na te denken over wat ze allemaal verkeerd hadden gedaan, en de straf die ze daarom verdienden. Sommige predikers hadden de gewoonte om in geuren en kleuren de verschrikking van de hel te schilderen. Opdrachten 6. Een bekend boek over de hel uit die dagen is La Divina Comedia van de Italiaanse dichter Dante Alighieri. Ga op internet na, wat hij precies zegt over de indeling van de hel (vergelijk 2

3 deze pagina Stimuleert dit alles je tot een beter en vromer leven? 7. Zo uitgebreid als Dante over de hel schrijft, schrijft de Bijbel er niet over. Zoek in De sola s op een rij op, welk verschil tussen Rome (Dante) en de reformatie hier duidelijk aan het licht komt. 8. Wat is je eigen beeld van de hel? Maak met elkaar een zgn. woordweb rond het woord hel. Vind je dit beeld wel terug in de Bijbel? Wat er eigenlijk gebeurde, was dat men de mensen bang maakte in de hoop dat angst hen tot een beter leven zou brengen. In zijn Verklaring van mijn artikelen uit (zie De feiten op een rij) zegt Luther dat dat geen goede manier is om mensen tot inkeer te brengen. Als je in zonde leeft, komt dat volgens hem omdat je hart ver van de HERE is. Luther beroept zich hiervoor op de Bijbel. In Matteüs 15 zegt de Here Jezus tegen de Farizeeën en Schriftgeleerden, dat woorden van Jesaja op hen van toepassing zijn: 7 Huichelaars, wat is Jesaja s profetie toch toepasselijk op u: 8 Dit volk eert mij met de lippen, maar hun hart is ver van mij; 9 tevergeefs vereren ze mij want ze onderwijzen hun eigen leer, voorschriften van mensen. (Matteüs 15:7-9; vergelijk Jesaja 29:13). Pas als je met je hart dicht bij de HERE bent, zul je echt voor Hem gaan leven. Vergelijk het maar met hoe dat tussen mensen onderling werkt: als je echt van iemand houdt, wil je alles voor diegene doen. Volgens Luther werkt dat ook zo tussen mensen en de HERE: alleen als je van God houdt (en dus niet: bang voor Hem bent), ga je voor Hem leven. 9. Kun jij zeggen dat je van de HERE houdt? En zo ja, merk je dan ook dat dat een goede stimulans is om voor de HERE te leven? Op welke manier kun je daarin nog groeien?. Here, wat wilt U dat ik doe? In zijn Verklaring van mijn artikelen gebruikt Luther nog een ander voorbeeld om duidelijk te maken, wat hij precies bedoelt. Hij schrijft: Toen Paulus tot bekering kwam, werd hij plotseling door licht omstraald, op datzelfde moment met liefde bekleed, en zei hij: Here, wat wilt U dat ik doe? Zo spreekt een slaafse boete niet: die schrikt veel meer en vlucht van de Here weg, zoals Judas Iskariot deed. Maar alleen de liefde zegt: Here, wat wilt U dat ik doe? 3

4 Luther doelt hier op de geschiedenis van Paulus plotselinge bekering, toen hij op weg was naar Damascus (Handelingen 9). Daarbij heeft hij de Here Jezus ontmoet, en is hij radicaal omgekeerd: van een vervolger van de gemeente werd hij een apostel van de heidenen. Vragen 10. Niet iedere christen heeft Christus op dezelfde manier ontmoet als Paulus, en niet iedere christen is op dezelfde radicale manier bekeerd als hij. Hoe zit dat bij jou? Heb je Christus ontmoet en ben je tot geloof gekomen in Hem? 11. Welke rol speelt de ontmoeting met Christus in je leven voor de HERE? Stimuleert het je om de HERE te dienen? Spreek mij vrij van verborgen zonden Betekent dit alles nu, dat als je maar veel van de Here houdt, je ook geen zonde meer doet? Volgens Luther niet: ook als je tot geloof gekomen bent en van de HERE bent gaan houden, blijft er nog allerlei zonde in je leven over. Luther gaat zelfs zover, dat hij stelt dat het onmogelijk is om al je zonde te kennen. Daarvoor wijst hij op het gebed uit Psalm 19:13: 13 Maar wie kan al zijn fouten kennen? Spreek mij vrij van verborgen zonden. Ook voor je verborgen zonden mag je de HERE vergeving vragen, omdat de Here Jezus ook daarvoor gestorven is aan het kruis op Golgotha. Vragen 12. Overdrijft Luther niet, als hij het over onze zonde heeft? Vergelijk hierbij ook wat de Heidelbergse Catechismus zegt in Zondag 3, vraag en antwoord Probeer elkaar uit te leggen, wat je in deze tekst van Luther geleerd hebt. Heeft dat nog invloed op het antwoord dat je gaf op vraag 4? 4

5 De feiten op een rij 31 oktober oktober juni-16 juli juni Augustus 6 oktober 10 oktober November 1 december 10 december 3 januari maart en 18 april mei 1521 Luther publiceert vijfennegentig stellingen door ze vast te laten spijkeren aan de deur van de slotkapel in Wittenberg. Door anderen worden ze later ook gedrukt en razendsnel over het hele Duitse Rijk verspreid. In opdracht van de paus wordt Luther verhoord door kardinaal Cajetanus, die hem met dwang op andere gedachten probeert te brengen. Ook probeert hij te voorkomen dat de kwestie al te zeer in de openbaarheid komt. Dit mislukt, doordat Luther een verslag van het verhoor in druk laat verschijnen. In Leipzig vindt een dispuut plaats tussen Luther en zijn medestander Karlstadt aan de ene kant, en Johannes Eck aan de andere kant. Het leidt tot een veroordeling van Luther door de universiteiten van Keulen en Leuven. Paus Leo X veroordeelt eenenveertig dwalingen van Luther en dreigt hem in de ban te doen als hij zich niet op andere gedachten laat brengen. Luther publiceert Aan de christelijke adel van de Duitse natie, waarin hij duidelijk maakt wat er volgens hem in de kerk allemaal veranderen moet. Luther publiceert De Babylonische Gevangenschap van de Kerk, waarin hij forse kritiek uit op de zeven sacramenten van de Roomse Kerk. Luther krijgt officieel te horen, dat de paus gedreigd heeft hem in de ban te zullen doen. Luther publiceert De vrijheid van een christen, dat hij opdraagt aan paus Leo X. Hij vat erin samen hoe hij de dingen op dat moment ziet. Luther publiceert Verklaring van mijn artikelen, waarin hij uitlegt waarom de veroordeling van de paus hem niet overtuigd heeft. Luther verbrandt het schrijven van de paus, waarin deze hem dreigt in de ban te doen. Luther wordt door paus Leo X officieel in de ban gedaan. Luther krijgt de opdracht om zich in Worms op de rijksdag te verantwoorden voor keizer Karel V. Luther wordt op de rijksdag in Worms verhoord voor de keizer. Hij weigert zich op andere gedachten te laten brengen. Hij zou gezegd hebben: Hier sta ik, ik kan niet anders. God helpe mij. Luther wordt ook door keizer Karel V in de ban gedaan. 5

6 De sola s op een rij De vijfennegentig stellingen van Luther hebben heel wat teweeg gebracht. Uiteindelijk is de ene kerk van zijn dagen gescheurd en ontstonden wat wij vandaag de protestantse kerken noemen. De leer van die kerken wordt wel eens kort samengevat in de vijf sola s van de reformatie. Sola fide (Alleen door geloof) In de kerk van voor de Reformatie geloofde men, dat een mens zelf ook een bijdrage moest leveren aan zijn verlossing. Die bijdrage bestond onder meer in het doen van goede werken. Daartegenover legde Luther er de nadruk op, dat een mens alleen door geloof gered wordt: door te geloven krijgt hij deel aan wat Christus verdiend heeft. Vergelijk Zondag 23 van de Heidelbergse Catechismus. Sola gratia (Alleen door genade) Dit heeft alles te maken met het voorgaande: als een mens zelf geen bijdrage aan zijn verlossing kan en hoeft te leveren, is die verlossing enkel Gods verdienste en genade. Zelfs het geloof dat hem doet delen in de verdienste van Christus is nog genade: het wordt hem door God geschonken. Vergelijk voor dit laatste artikel 22 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Sola Scriptura (Alleen de Schrift) Hoe weet een mens eigenlijk dat en hoe hij verlost moet worden? In de kerk van voor de Reformatie putte men daarvoor behalve uit de Bijbel ook uit de traditie. Dat wil zeggen: de uitleg van de Bijbel, zoals pausen en concilies die gegeven hadden. Daartegenover legde Luther er de nadruk op, dat we aan de Bijbel als het betrouwbare Woord van God genoeg (moeten) hebben. Vergelijk hiervoor artikel 5 en 7 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Solus Christus (Alleen Christus) In de kerk van voor de Reformatie had men naast Christus ook nog heiligen bij wie men aanklopte. De belangrijkste van deze heiligen is wel Maria. Officieel maakte men wel onderscheid, maar in de praktijk nam de heiligenverering een grote plaats in. Luther benadrukte dat we aan Christus genoeg hebben. Vergelijk artikel 26 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Soli Deo Gloria (Alleen God de eer) Dit vloeit uit het voorgaande voort: als een mens enkel verlost wordt door wat Christus voor hem verdiend heeft aan het kruis op Golgotha en hij daar zelf niets aan kan of hoeft toe te voegen, is zijn verlossing enkel te danken aan de God die Christus naar de wereld stuurde. En is Hij ook de enige die daar onze lof, eer, dank en aanbidding voor verdient. 6