LESBRIEF SLIM SHOPPEN

Transcriptie

1 LESBRIEF SLIM SHOPPEN Deze instructie is bedoeld voor (gast-)docenten die de workshop Slim Shoppen gaan geven. Na het lezen van deze instructie ben je in staat om zelfstandig deze les te geven. De instructie bestaat uit twee delen: de inleiding met informatie over de voorbereiding van de workshop en de workshop waarin je stap voor stap uitgelegd wordt hoe je de workshop in de klas begeleidt. Lesvorm: Workshop Doelgroep: Bovenbouw VMBO en onderbouw MBO Duur: 70 tot 90 minuten Gastdocent: Mogelijk Leerlijn: Grip op geld INLEIDING Informatie over stichting Weet Wat Je Besteedt De workshop Slim Shoppen is een les van stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB). WWJB is een onafhankelijke stichting die zich richt op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid van jongeren in de leeftijd van 12 tot 25 jaar. Dit doen we door met en voor jongeren te werken, telkens op zoek te gaan naar nieuwe manieren om jongeren te bereiken en ze uit te dagen om hun financiële competenties te vergroten. (Gast-)les Slim Shoppen Met de workshop Slim Shoppen leren jongeren verantwoord aankopen te doen door prijzen en producten te vergelijken en in te schatten wat een redelijk bedrag is voor hun aankoop. Zo zorgen ze dat ze niet onnodig veel geld uitgeven en weloverwogen keuzes maken. Ook wordt er in het lesprogramma aandacht besteed aan duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en het herkennen van verschillende keurmerken. Lesbrief Slim Shoppen - 1

2 Als (gast-)docent begeleid je het proces waarin jongeren op een uitdagende, laagdrempelige en interactieve manier basiskennis wordt bijgebracht over bewust inkopen doen en budgetteren. Zo ontwikkelen ze handige skills om als ondernemer, werknemer en als individu een gezonde financiële situatie te verkrijgen en te behouden. Voorbereiden (gast-)les WWJB wil jongeren op een leuke manier aan het denken zetten over geldzaken om de financiële zelfredzaamheid van jongeren te vergroten. Deze lesbrief helpt je met het voorbereiden en het geven van de workshop. De (gast)docent begeleidt de jongeren door het lesmateriaal, geeft waar nodig extra uitleg en stimuleert de interactie tussen jongeren. De benodigde voorbereiding bestaat uit het goed bestuderen van deze lesbrief en de PowerPoint presentatie. Daarnaast zorg je ervoor dat je alle benodigde materialen hebt om de workshop te geven en dat je weet aan welke casus/uitdaging er in de les gewerkt gaat worden (zie de informatie hieronder bij Benodigde informatie ). Verder is het nuttig om de verschillende onderdelen van de les (Shoptypetest, 5-stappenplan, werkblad keurmerken, quiz, casus/uitdaging, webshop en werkblad casus) van te voren te bekijken en/of te maken. Tips voor het geven van de workshop Voor de leerlingen is deze workshop waarschijnlijk de eerste kennismaking met het onderwerp verantwoord aankopen doen. Vermijd het gebruik van moeilijke woorden of jargon. Als je daar toch niet omheen kan, vraag dan of iemand weet wat de moeilijke woorden betekenen. Licht de betekenis indien nodig toe. Als er door een leerling een vraag gesteld wordt, probeer dan de andere leerlingen erbij te betrekken door te vragen of een andere leerling het antwoord weet. Als dit niet het geval is, geef je zelf het antwoord. Als er teveel vragen zijn om te beantwoorden of als je zelf het antwoord ook niet weet dan kun je de leerlingen verwijzen naar de Geldcoach op Daar kunnen ze hun vraag aan de Geldcoach stellen. Benodigde informatie De workshop duurt minimaal 70 minuten en maximaal 90 minuten. Hiervoor heb je één blokuur (twee lesuren) nodig. Van te voren moet je als gastdocent een aantal dingen weten. Adres school en contactgegevens (eigen) docent Wat is de duur van een blokuur op de school? Wat is de grootte van de groep (voor het aantal benodigde computers en/of werkbladen)? Aan welke casus/ uitdaging gaan de jongeren werken in de les? Is er een internetverbinding en is er geluid? Welke digitale middelen kunnen gebruikt worden (computers, tablets)? Is er een beamer aanwezig? Zijn er rekenmachines beschikbaar? Let op: Als gastdocent moet je dus ook weten aan welke casus/uitdaging de jongeren gaan werken in de les. Dit moet je zelf afstemmen met de docent van de klas door deze docent te mailen (in tegenstelling tot de rest van de benodigde informatie, die je tijdens en na je aanmelding ontvangt). Het mailadres van de docent ontvang je na je aanmelding als gastdocent. Vervolgens stuur je de docent de volgende mail: Lesbrief Slim Shoppen - 2

3 Beste, Op [datum invoegen] kom ik de gastles Slim Shoppen verzorgen. In deze les wordt er door de leerlingen gewerkt aan een casus/ uitdaging. Graag zou ik van u vernemen welke casus/uitdaging het beste aansluit bij (de opleiding van) uw leerlingen. De cases/ uitdagingen zijn te vinden op Zou u mij uiterlijk een week voor aanvang van de gastles kunnen laten weten aan welke casus/uitdaging de jongeren gaan werken? Bij voorbaat hartelijk dank! Programma workshop De workshop bestaat uit verschillende onderdelen waaronder een huiswerkopdracht, korte film en interactieve opdrachten. De huiswerkopdracht is bedoeld als voorbereiding op de les. Op ons jongeren platform kunnen jongeren onder het kopje Test & Tools online een Shoptypetest maken. Door het beantwoorden van 11 vragen kunnen ze testen wat voor Shoptype ze zijn en krijgen zij inzicht in hun aankoopgedrag. Aan het begin van de workshop wordt ter introductie van het onderwerp kort gepraat over en gereflecteerd op de uitkomsten van deze test. De klassikale uitleg over Slim Shoppen wordt gegeven door middel van een korte film. Deze film staat op de pagina Slim Shoppen van ons jongerenplatform Hierin wordt door professionele inkopers van o.a. Nukuhiva en Philips uitgelegd waar je op moet letten als je een (grote) aankoop doet. Er wordt hierbij gebruik gemaakt van een 5-stappenplan. Vervolgens leren de jongeren met een oefening logo s van diverse keurmerken te herkennen en maken ze tijdens een korte quiz kennis met begrippen als duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Tot slot worden de leerlingen uitgedaagd om de theorie in de praktijk te brengen. Hiervoor krijgen zij een casus voorgelegd en gaan zij shoppen in een speciaal voor de casus ontwikkelde webshop. Gedurende deze uitdaging wordt er aandacht besteed aan hoe je producten met elkaar kunt vergelijken, waarbij gebruik wordt gemaakt van de verschillende keurmerken. De uitdagingen staan op het werkblad kan worden gedownload via en daarna worden uitgeprint. Benodigdheden Lesbrief PowerPoint presentatie Werkblad Keurmerken (in kleur) Werkbladen van de betreffende casus/uitdaging (in kleur) Url website: Het lesmateriaal kan gedownload worden via Zorg ervoor dat je ruim voor aanvang van de les gecheckt hebt of alles klaar staat en of alles het ook doet, zowel beeld als geluid. Dit voorkomt dat je in tijdnood komt. Lesbrief Slim Shoppen - 3

4 Doelgroep De workshop Slim Shoppen is, in eerste instantie, bedoeld voor de 3e en 4e klassen van het vmbo. Eventueel kan de workshop ook in de onderbouw van het mbo gegeven worden. Doel van de workshop Het doel van de workshop Slim Shoppen is het bijbrengen van basiskennis over bewust inkopen doen en budgetteren. Door het volgen van de 5 stappen verklein je de kans op een impulsaankoop. Daarnaast leren de jongeren de betekenis van diverse keurmerken (her)kennen. DE WORKSHOP Introductie gastdocent Test: Wat voor shoptype ben jij? Film: In 5 stappen een Slimme Shopper Oefening: Herken de keurmerken Quiz: Wat is...? Uitdaging: Ben jij een Slimme Shopper? Evaluatie Afsluiting Totale minimale lesduur 2 minuten 5 minuten 10 minuten 10 minuten 5 minuten 30 minuten 5 minuten 3 minuten 70 minuten Introductie gastdocent Beschikbare tijd: 2 minuten Benodigdheden: geen Slide 1: Workshop Slim Shoppen Als je gastdocent bent, stel je je voor als vrijwilliger van Stichting Weet Wat Je Besteedt en vertel je waarom je de gastles geeft. Hierbij kun je vertellen waar je werkt, wat je doet en dat de organisatie waarvoor je werkt een partner is van WWJB. Slide 2: Wat gaan we doen? Vertel dat de workshop Slim Shoppen gaat over verantwoord aankopen doen en dat deze het komende blokuur gegeven gaat worden. Vertel dat je zelf ook de Shoptypetest hebt gemaakt en wat je zo leuk aan jouw Shoptype vindt. Dit is meteen een bruggetje naar de huiswerkopdracht. Lesbrief Slim Shoppen - 4

5 Test: Wat voor Shoptype ben jij? Beschikbare tijd: 5 minuten Benodigdheden: geen Doel: het gesprek met de leerlingen op gang brengen en zorgen dat ze in het onderwerp komen. Vraag jongeren hun hand op te steken voordat ze antwoord geven. Slide 3: Wat voor shoptype ben jij? Benoem dat de jongeren, als het goed is, als huiswerkopdracht de Shoptypetest gemaakt hebben. Neem de verschillende Shoptypes nog even door. Probeer het gesprek op gang te brengen en de jongeren te laten reflecteren op de uitslag van hun test. Hierbij kan je onderstaande vragen gebruiken. Als je de groep niet meekrijgt, blijf er dan niet te lang bij stilstaan en ga door naar het volgende onderdeel. Voorbeeldvragen naar aanleiding van Shoptypetest (je hoeft dus niet al deze vragen te stellen): Wie kreeg als uitslag Shoptype Funshopper? Herken je je in deze uitslag? Waarom shopt de Funshopper? Wat vindt de Funshopper belangrijk als hij iets gaat kopen? Wanneer is een Funshopper blij met zijn aankoop? Hoe kan de Funshopper ervoor zorgen dat hij minder geld uitgeeft of betere aankopen doet? Wie kreeg als uitslag Shoptype Wereldshopper? Klopt dit? Waarom shopt de Wereldshopper? Wat vindt de Wereldshopper belangrijk als hij iets gaat kopen? Wanneer is een Wereldshopper blij met zijn aankoop? Hoe kan de Wereldshopper ervoor zorgen dat hij minder geld uitgeeft of betere aankopen doet? Wie heeft er wel eens iets gekocht waarvan hij later toch spijt heeft gekregen? Wat had je anders kunnen doen? Beschrijving van de 4 shoptypes uit de shoptypetest Fun-shopper: Pluk de dag! is jouw motto. Je leeft vooral in het hier en nu en voor jou betekent een goed leven vooral veel lol maken. Je vindt het leuk om spullen te kopen en koopt vaak dingen die je tegenkomt. Vergeet niet dat het ook goed is om na te denken over de waarde van geld en hoe je het beste over je geld kunt beslissen! Trendshopper: Jij gaat voor mooi, duur en in en je leent makkelijk geld van je ouders als dat nodig is. Je vindt het leuk om bij een groep te horen en mee te kunnen praten over de laatste gadgets en mode. Denk er wel aan dat het soms handig is om te sparen, omdat je dan ook eens een grotere aankoop kan doen. Wereldshopper: Jij gaat voor de ervaring. Wat je vrienden vinden van je koopgedrag is niet het belangrijkste. Voor jou telt vooral wat je zelf vindt van een product en of het goed is voor het milieu. Je hebt veel interesse in de wereld om je heen en mensen noemen je wel eens een wereldverbeteraar. Voor jou geldt: vergeet niet te genieten! Budgetshopper: Jij kunt goed met geld omgaan. Anderen zeggen dat jij zuinig bent en daar ben je eigenlijk wel trots op. Je geniet van het leven, maar je vindt het belangrijker om te sparen dan om veel mooie spullen te hebben. Het komt vast goed met jou, want zoals je er nu voorstaat, heb je later nog steeds wat aan de beslissingen die je nu over je geld maakt. Maar hey: af en toe is het ook leuk om je vrienden te trakteren! Lesbrief Slim Shoppen - 5

6 Film: In 5-stappen een Slimme Shopper Beschikbare tijd: 10 minuten Benodigdheden: Url van de film: Doel: jongeren basiskennis bijbrengen over bewust inkopen doen en budgetteren. In de video wordt door professionele inkopers uitgelegd hoe je Slim kunt inkopen aan de hand van vijf stappen. Slide 4: Slim shoppen Door de Shoptypetest weten we hoe de jongeren shoppen. Deze les gaat erover hoe je (nog) slimmer kan shoppen. Hoe doe je dat eigenlijk? Vraag de jongeren of zij weten hoe je slim aankopen kan doen. Vertel dat er professionele inkopers zijn, die voor hun werk de hele dag bezig zijn met het zo slim mogelijk inkopen van spullen. Van hun kunnen we goed leren hoe je slimmer kan shoppen. Vertel dat we daarom naar een korte film gaan kijken waarin inkopers vertellen hoe zij zorgen dat ze zo slim mogelijk inkopen. De inkopers doen dit aan de hand van 5 stappen. Vraag de leerlingen goed op deze 5 stappen te letten. Start de film. Slide 5: In 5 stappen een Slimme Shopper Vraag aan de leerlingen of zij nog weten wat de 5 stappen zijn. Laat ze deze benoemen. Als ze het antwoord niet weten dan help je ze door de stappen te benoemen. Het 5-stappenplan: Stap 1: Wensenlijst - Maak een wensenlijst voor je iets koopt. Stap 2: Browsen en vergelijken - Neem de tijd om te zoeken en te vergelijken. Dit kan je veel geld schelen. Stap 3: Selecteren en onderhandelen - Zet alles op een rijtje en maak een keuze. Stap 4: Kopen en checken - Het product is van jou. Check of het product in goede staat is. Stap 5: Evalueren - Ben je happy met je aankoop? Oefening: Herken de keurmerken Beschikbare tijd: 10 minuten Benodigdheden: werkbladen keurmerken Doel: jongeren kennis laten maken met het bestaan van keurmerken en de betekenis bijbrengen van een paar veel voorkomende keurmerken. Neem klassikaal de volgende vragen door en vraag jongeren hun hand op te steken voordat ze antwoord geven. Laat ze met elkaar in gesprek gaan over de betekenis en de waarde van een keurmerk. Probeer de jongeren voorbeelden te laten noemen. Je hoeft niet alle vragen te behandelen, als de jongeren hun aandacht dreigen te verliezen, rond je af en ga je door naar het volgende onderdeel. Lesbrief Slim Shoppen - 6

7 Slide 6: Wat zijn keurmerken? Bij de eerste stap in de film vertelt Femke van Nukuhiva dat zij bij het inkopen let op een keurmerk. Vraag aan de jongeren of ze nog weten over welk keurmerk Femke het had. (Antwoord: het Fairtrade Keurmerk) Vraag vervolgens of de jongeren ook nog weten waar dit keurmerk voor staat. (Antwoord: voor producten die gemaakt zijn in ontwikkelingslanden en waarvoor de makers een eerlijk loon krijgen) Wat is een keurmerk eigenlijk? (Antwoord: een keurmerk geeft een betrouwbaar oordeel over de kwaliteit van een product of dienst) Waaraan herken je een keurmerk? (Antwoord: aan het logo op het product. Hiermee beloofd de fabrikant een bepaalde kwaliteit) Welke keurmerken kan je nog meer bedenken? Alleen voor vmbo gl/tl en mbo leerlingen volgen hieronder twee verdiepende vragen over keurmerken. 1) Wat zijn de voordelen en nadelen van een keurmerk? Voordelen: Je ziet in één oogopslag (aan het logo) of er bij de productie respect is voor mens, dier en milieu. Als jij dit product koopt draag jij bij aan een betere wereld. Nadelen: Er zijn zoveel keurmerken dat je geen overzicht meer hebt. Er zijn keurmerken die niet betrouwbaar zijn maar slechts een verkooptruc. 2) Hoe weet je of een keurmerk betrouwbaar is en niet één of andere verkooptruc? Vertel dat je dit o.a. kan checken op Consuwijzer.nl/keurmerken en Milieucentraal.nl/keurmerken. Vat de belangrijkste punten van een keurmerk samen en vertel dat het nu de bedoeling is dat de jongeren zelf keurmerken moeten gaan herkennen. Slide 7: Herken jij het keurmerk? Deel de werkbladen uit Vraag of ze bij ieder logo dat ze zien de betekenis willen zoeken en deze middels een lijn met elkaar willen verbinden. Slide 8: Heb jij de keurmerken herkend? Bespreek na afloop de antwoorden klassikaal en sta bij ieder afzonderlijk logo even stil. Vraag of zij dit logo wel eens zijn tegengekomen en of zij kunnen vertellen waarom dat keurmerk belangrijk is. Quiz: Wat is...? Beschikbare tijd: 5 minuten Benodigdheden: geen Doel quiz: jongeren bekend maken met de termen duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en biologisch. Lesbrief Slim Shoppen - 7

8 Er worden 3 vragen voorgelegd met twee antwoordmogelijkheden. Als de jongeren kiezen voor antwoord A, dan mogen ze blijven zitten. Als de jongeren kiezen voor antwoord B, dan mogen ze gaan staan. Slide 9: Quiz: Wat is duurzaam a) Gemaakt van materiaal dat erg duur is b) Gemaakt met respect voor mens, dier en milieu. Slide 10: Quiz: Wat is MVO? a) Macht, Vrijheid en Ondernemen; ondernemen zoals jij dat wil. b) Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen; met aandacht voor mens en milieu. Slide 11: Quiz: Wat is biologisch? a) Op een natuurlijke manier gemaakt. b) Door een bioloog gemaakt. Uitdaging: Ben jij een Slimme Shopper? Beschikbare tijd: 30 minuten Benodigdheden: en werkblad casus/uitdaging Doel: leerlingen uitdagen om zo slim mogelijk in te kopen en daarbij rekening te houden met de 5 stappen. Vertel dat het de bedoeling is dat de jongeren nu zelf Slim gaan Shoppen. Ze krijgen een uitdaging en moeten zich verplaatsen in een (werk)situatie waarvoor ze de opdracht krijgen om een bepaald product te kopen. Ook moeten ze er rekening mee houden dat hun aankoop goed is voor mens, dier en milieu. Uiteraard volg je net als de professionele inkopers het 5-stappenplan. Slide 12: Wie kent de 5 stappen nog? Vraag of de jongeren de 5 stappen nog kennen. Herhaal ze vervolgens nog even kort. Stap 1: Wensenlijst Stap 2: Browsen en vergelijken Stap 3: Selecteren en onderhandelen Stap 4: Kopen en checken Stap 5: Evalueren Slide 13: Aan de slag! Neem de stappen van de casus/uitdaging klassikaal met de leerlingen door en laat zien hoe je dat doet op Vraag de leerlingen om naar de website te gaan van Slide 14: Ga jij de uitdaging aan? Laat de leerlingen de juiste uitdaging selecteren. Slide 15: Wat is de opdracht? Vraag of de leerlingen de opdracht eerst goed door willen lezen. Vraag of de opdracht duidelijk is. Zo nee, laat een andere jongere die het wel begrijpt, uitleggen wat de bedoeling is. Vat vervolgens nogmaals samen wat de bedoeling is. Lesbrief Slim Shoppen - 8

9 Slide 16: Wat zijn de wensen? Vraag of de jongeren op start willen klikken en laat ze Stap 1 (de Wensenlijst) doorlezen. Informeer of de opdracht duidelijk is en benadruk dat het belangrijk is dat de aankoop voldoet aan de wensen achter A) duurzaam/mvo, B) kwaliteit, C) prijs. Slide 17: Ken jij dit woord? Vertel dat er in de uitdaging begrippen/keurmerken voorkomen die van belang zijn om een juiste aankoop te doen. Laat zien waar die begrippen staan zodat ze tijdens het maken van de uitdaging deze kunnen nalezen/opzoeken als ze niet (meer) weten wat het betekent. Informeer of de opdracht duidelijk is. Vertel de leerlingen dat ze volgende moeten aanklikken om naar de volgende stap te gaan. Slide 18: Naar de webshop In Stap 2 (browsen en vergelijken) gaan ze naar een speciaal voor deze workshop ontwikkelde webshop om de producten te vergelijken. De link voor deze webshop staat in de casus/uitdaging. De leerlingen gaan in geen geval naar een echte webshop. De jongeren gaan stap voor stap de wensen langs totdat ze het product overhouden dat aan alle wensen voldoet. Via de tabbladen bovenin kunnen de leerlingen van de casus naar de webshop en vice versa schakelen. Laat zien waar de tabbladen zitten. Slide 19: Vul je werkblad in Deel de werkbladen uit en vraag de leerlingen om hun naam, klas, docent en de datum in te vullen. Vertel dat de vragen op Edgie.nl/slimshoppen staan en dat ze de antwoorden op het werkblad moeten invullen. De wensenlijst staat voor het gemak ook op het werkblad zodat ze die ernaast kunnen houden als ze in de webshop de producten gaan vergelijken op de onderdelen A, B en C. Laat het werkblad zien en wijs het aan. Als dit duidelijk is mogen ze zelfstandig met de uitdaging aan de slag. Slide 20: Shop Slim! Vertel dat de leerlingen 15 minuten de tijd hebben om deze uitdaging te maken. Mochten de leerlingen vragen hebben, vraag dan of ze hun hand willen opsteken. Als je merkt dat iedereen de stappen 1 t/m 4 heeft doorlopen (na maximaal 15 minuten), pak je de laatste stap klassikaal op: Je neemt alle stappen door en bespreekt de antwoorden van de verschillende stappen. Bij de laatste vraag van Stap 3 (Selecteren en onderhandelen) sta je stil bij de verschillende antwoordmogelijkheden. Laat de leerlingen uitleggen waarom zij voor antwoord A, B of C hebben gekozen. Er zijn namelijk meerdere manieren om te onderhandelen en door dit klassikaal te bespreken geven de jongeren elkaar onderhandeltips hoe zij korting of extra s kunnen krijgen. Bij de laatste vraag onder stap 4 (Kopen en checken) sta je eveneens stil bij de verschillende antwoordmogelijkheden. Laat de leerlingen ook hier uitleggen waarom zij voor antwoord A, B of C hebben gekozen. Er zijn meerdere manieren hoe je met klachten om kunt gaan. Laat de leerlingen vertellen hoe zij dit zouden oplossen en verwijs naar de voorwaarden van een winkel of webshop. Lesbrief Slim Shoppen - 9

10 Slide 21: Klacht indienen? Benoem desgewenst de mogelijkheid dat, wanneer je er niet met de winkel of webshop uitkomt, je een klacht kan indienen. Via kunnen ze daarvoor voorbeeldbrieven vinden en als de winkel of webshop is aangesloten bij de Geschillencommissie kunnen ze eventeel een klacht indienen via Slide 22: Evalueer je aankoop Evalueer met de jongeren hun aankoop. Vraag of ze tevreden zijn over hun keuze. a) Ja? Geniet van je aankoop! b) Nee? Wat zou je de volgende keer anders doen? Evaluatie Beschikbare tijd: 5 minuten Benodigdheden: werkblad casus Doel: jongeren even stil laten staan bij wat ze geleerd hebben. Slide 23: Wat heb ik vandaag geleerd bij Slim Shoppen? Vraag de jongeren wat ze van de workshop Slim Shoppen vonden? Wat hebben ze ervan geleerd? Wat gaan ze de volgende keer anders doen? Onderaan het werkblad staan nog twee open vragen. Vraag of ze hier hun Shoptype willen noteren en willen invullen wat zij naar aanleiding van deze les voortaan anders gaan doen. Het werkblad mag aan het eind van de les bij de docent worden ingeleverd. De docent zal een maand later de werkbladen opnieuw uitdelen als reminder voor de leerlingen met hun eigen tip hoe zij voortaan bewuster en vooral verantwoorder aankopen doen. Afsluiting Beschikbare tijd: 3 minuten Benodigdheden: geen Slide 24: Einde Bedank de jongeren voor hun aandacht en vertel dat er op meer informatie en leuke testen en tools te vinden zijn. Niet alleen over Slim Shoppen, maar ook over andere onderwerpen die met geld te maken hebben. Lesbrief Slim Shoppen - 10