IMAGO-ONDERZOEK ZORGBOERDERIJEN IN DE

Transcriptie

1 Buiten Zorg Dagbesteding IMAGO-ONDERZOEK ZORGBOERDERIJEN IN DE PROVINCIE LIMBURG Deskundig Betrokken Succesvol Stageonderzoek Ilse Verhoijsen Arvalis Projecten Januari 2011

2 Colofon Student Naam Ilse Verhoijsen Studentnummer Opleiding Bedrijfskunde & Agribusiness Opleiding Naam HAS Den Bosch Adres Onderwijsboulevard 221 Postcode 5223 DE Plaats s-hertogenbosch Stagebegeleider Laurens van der Leij Telefoon Organisatie Naam Arvalis Adres Wilhelminasingel 25 Postcode 6041 CH Plaats Roermond Begeleider Carla van Herten Telefoon

3 Voorwoord Dit rapport is tot stand gekomen als onderdeel van mijn ingenieursstage in Nederland. In het kader van mijn derde leerjaar en de daar bijhorende stageopdracht, van de opleiding Bedrijfskunde & Agribusiness op de HAS in Den Bosch, is dit imago-onderzoek tot stand gekomen. Het imago-onderzoek is in opdracht van Arvalis projecten uitgevoerd. Arvalis is een agrarisch advies bureau in Limburg. Arvalis biedt begeleiding omtrent bedrijfsontwikkeling, stalontwerp, juridisch advies, makelaardij, projecten en subsidies. Het bedrijf heeft regiokantoren in Noord-, Midden-, en Zuid- Limburg. Vanuit de zorgboerderijen is er de behoefte ontstaan om een imago-onderzoek uit te voeren. Het doel van dit onderzoek is het in kaart brengen van het beeld/imago van de zorgboerderijen in de provincie Limburg in de ogen van de zorginstellingen. Dit verslag bevat een algemene beschrijving van de zorgboerderijen, het imago, de publieksgroepen, identiteit, steekproefbeschrijving, de resultaten, conclusie en aanbevelingen. Dankzij de medewerking van de verschillende zorginstellingen en zorgboeren in de provincie Limburg, Carla van Herten en Laurens van der Leij is dit verslag tot stand gekomen. Graag wil ik hen hartelijk bedanken voor de antwoorden op mijn vragen, de begeleiding en tips die ik heb gekregen. Ik wens u veel leesplezier toe! Roermond 2011 Ilse Verhoijsen

4 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Algemeen Imago Algemeen Keurmerk Voordelen kwaliteitswaarborg Financiën Publieksgroepen Publieksgroep Doelgroep Identiteit Kernwaarden Gedrag Communicatie Symboliek Steekproef Aanpak Mogelijke methoden Omvang en vervolgaanpak Gekozen methode Benaderde zorginstellingen Resultaten Bekendheid zorgboerderijen Eerste ingeving Rol van de zorgboerderijen Agrarisch bedrijf Beoordeling eigenschappen Kernwoorden Vergelijking Beoordeling Opmerkingen Conclusie en aanbevelingen Conclusie Aanbevelingen Literatuurlijst...35 Bijlage

5 Samenvatting Zorgboerderijen worden ook wel landbouw-zorgcombinaties genoemd. Hierbij wordt het agrarisch werk gecombineerd met het bieden van zorg. Op de zorgboerderijen worden verschillende soorten dagbestedingen en zorg aangeboden. De laatste jaren is het aantal zorgboerderijen in Nederland sterk gestegen. Het aantal cliënten met een (tijdelijke) zorg- of hulpvraag zal de komende jaren, door onder andere de vergrijzing, sterk toenemen. Het imago van de zorgboerderijen is zeer positief. De cliënten zijn veel buiten, er is goede begeleiding aanwezig en er vinden veel sociale contacten plaats. De positieve eigenschappen van het boerenleven zijn duidelijk aanwezig op de zorgboerderijen. Door middel van het kwaliteitswaarborg zorgboerderijen wordt de kwaliteit gehandhaafd. Dit keurmerk brengt vele voordelen met zich mee. Zorgboerderijen hebben verschillende publieks- en doelgroepen. De publieksgroepen zijn te verdelen in vijf categorieën; algemeen, intern, politiek en maatschappelijk, banken en financiële instellingen en tussenschakels. De belangrijkst doelgroepen op de zorgboerderijen zijn; ouderen, mensen met een geestelijke en/of lichamelijke beperking De identiteit van de zorgboerderijen bestaat uit kernwaarden, gedrag, communicatie en symboliek. De kernwaarden die uit deskresearch naar voren komen zijn; zinvol en echt werk, ruimte, natuur en rust en aandacht, begeleiding en zelfontplooiing. De belangrijkste uiting van de persoonlijkheid van een sector is haar gedrag. De zorgboerderijen maken gebruik van verschillende soorten communicatie middelen. Bijvoorbeeld; Verenigde Zorgboeren, eigen websites en folders. Op bedrijfsniveau wordt er regelmatig gebruik gemaakt van een logo. Het uit te voeren imago-onderzoek is een combinatie van een kwalitatief en kwantitatief onderzoek. De enquête bestaat uit elf verschillende vragen. In overleg met de opdrachtgever is besloten om achttien zorginstellingen te benaderen. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen de volgende soorten zorginstellingen; geestelijke gezondheidszorg (GGZ), verstandelijk gehandicapte zorg (VGZ) en ouderen. Naargelang de omvang van de enquête is er voor gekozen om een telefonische enquête uit te voeren. De enquête is verdeeld in acht verschillende onderwerpen; bekendheid van de zorgboerderijen, eerste ingeving, rol van de zorgboerderijen, agrarisch bedrijf, beoordeling eigenschappen, kernwoorden, vergelijking, beoordeling en opmerkingen. Het merendeel van de respondenten (44 procent) is goed bekend met de zorgboerderijen. De zorginstellingen die zich bezig houden met ouderen zijn minder goed bekend met de zorgboerderijen waar cliënten van de desbetreffende zorginstelling naar toe gaan. De eerste ingeving levert veel verschillende antwoorden op. De antwoorden zijn in te delen in vier groepen; werken, dagbesteding, buitenleven en overig. Om de rol van de zorgboerderijen in kaart te brengen zijn een tweetal vragen gesteld. 61 procent van de respondenten geeft aan dat de zorgboerderijen een kleine rol spelen binnen de desbetreffende zorginstelling. In totaal geeft 39 procent van de ondervraagden aan dat de rol van de zorgboerderijen binnen het aanbod van dagbesteding binnen de zorginstelling zeer beperkt is. Voor meer dan de helft van de respondenten is het van belang dat er een functionerend agrarisch bedrijf op de zorgboerderij aanwezig is. Bij het onderdeel beoordeling eigenschappen beoordelen de geënquêteerden de eigenschappen deskundigheid en de belangen van de cliënt centraal stellen goed tot zeer goed. De eigenschappen zakelijkheid en onafhankelijkheid zijn minder goed beoordeeld. Naast de positieve eigenschappen heeft de respondent een viertal negatieve eigenschappen moeten beoordelen. Hierbij komt duidelijk naar voren dat het merendeel van de negatieve eigenschappen beoordeeld wordt met: niet van toepassing. De kernwoorden betrouwbaar en betrokken zijn door de respondenten het meest genoemd. In de paragraaf vergelijking wordt een vergelijking gemaakt tussen zorgboerderijen en zorginstelling met betrekking tot verschillende eigenschappen. Het merendeel van de respondenten heeft aangegeven geen mening te hebben/neutraal te denken met betrekking op de verschillende eigenschappen. De zorgboerderijen zijn beoordeeld met een gemiddelde van een 7,6. Tenslotte konden de respondenten eventuele opmerkingen maken. De helft van de ondervraagden heeft aangegeven geen opmerkingen te hebben over de zorgboerderijen.

6 1. Inleiding In opdracht van Arvalis projecten is er een imago-onderzoek uitgevoerd bij zorginstellingen in de provincie Limburg met betrekking tot het imago van de zorgboerderijen. Dit verslag is het eindresultaat van dit onderzoek. Het doel van het onderzoek is het inzichtelijk krijgen wat het huidige imago van de zorgboerderijen is. De volgende probleemstelling is daarbij gehanteerd; Wat is het beeld/imago van de zorgboerderijen in de ogen van de zorginstellingen in de provincie Limburg?. Het resultaat van het imago-onderzoek wordt in de vorm van een conclusie en een aantal aanbevelingen overgedragen aan Arvalis en de zorgboeren die mee hebben gewerkt aan de totstandkoming van dit verslag. De structuur van dit verslag is als volgt. Hoofdstuk 2 beschrijft globaal wat een zorgboerderij is, wat voor type bedrijven een zorgboerderij hebben en de aantallen zorgboerderijen in Nederland. Het algemene imago, keurmerk en de financiën worden beschreven in hoofdstuk 3. De publieks en doelgroepen zijn terug te vinden in hoofdstuk 4. In hoofdstuk 5 komt de identiteit aan de orde. In dit hoofdstuk worden ook de kernwaarden, het gedrag, de communicatie en de symboliek van de zorgboerderijen uitgebreid toegelicht. Hoofdstuk 6 geeft de steekproef weer; de aanpak, mogelijke methoden, omvang van de steekproef en vervolgaanpak, de gekozen methode en tot slot de benaderde zorginstellingen. In hoofdstuk 7 zijn de resultaten van de enquête terug te vinden. Dit hoofdstuk is onderverdeeld in; bekendheid zorgboerderijen, eerste ingeving, rol van de zorgboerderijen, agrarisch bedrijf, beoordeling eigenschappen, kernwoorden, vergelijking tussen zorgboerderijen en andere dagbestedingplaatsen, de beoordeling en de opmerkingen. In hoofdstuk 8 worden en conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan inzake het imago. Tot slot wordt het verslag afgerond met een literatuurlijst en een aantal bijlagen. Het onderzoek is uitgevoerd in de periode van november 2010 en januari Op 25 januari vindt er een uitgebreide presentatie plaats over de resultaten van dit imago-onderzoek.

7 2. Algemeen Er bestaat (nog) geen eenduidige definitie van zorgboerderijen. Dit komt ten eerste doordat er agrarische bedrijven zijn die door middel van verbreding een tweede inkomen willen genereren. De agrarische tak staat bij deze bedrijven centraal. Tevens worden er zorgboerderijen opgestart door mensen die in de meeste gevallen zelf of waarvan de partner in de zorg hebben gewerkt en die graag voor zich zelf willen beginnen. Zorgboerderijen worden ook wel landbouw-zorgcombinaties genoemd. Zoals eerder vermeld, wordt het agrarische werk gecombineerd met zorg. Zorgbehoevende cliënten kunnen op een zorgboerderij een zin en waardevolle dagbesteding krijgen. Tevens bieden sommige zorgboerderijen logeerarrangementen aan en zijn er mogelijkheden om er te wonen. Op een zorgboerderij kunnen mensen bijvoorbeeld als hulpboer mee gaan werken. De mensen doen werkzaamheden naar eigen kunnen. De afwisseling wat betreft de werkzaamheden is zeer groot. In hoofdstuk 3 worden de publieks en doelgroepen uitgebreid beschreven Type bedrijven De zorglandbouw die wordt aangeboden, vindt plaats op bedrijven van verschillende grootte en type. De zorgboerderijen bieden verschillende soorten activiteiten aan. De dieren die op een zorgboerderij worden gehouden, kunnen zowel hobbydieren zijn als dieren die gebruikt worden voor de agrarische bedrijfsvoering. Het grootste aantal bedrijven met een zorgtak is te vinden onder de graasdier bedrijven. Opvallend is dat het met name de middelgrote melkveebedrijven en de kleine graasdier bedrijven zijn die een zorgtak hebben. Graasdieren zijn onder andere koeien, schapen, geiten en paarden. Het merendeel van de zorgboerderijen vindt plaats op relatief kleinere agrarische bedrijven. Deze bedrijven hebben over het algemeen minder dan 70 nge (Nederlandse grootte-eenheden) op het bedrijf. Dit houdt in dat een melkvee bedrijf ongeveer 60 melkkoeien heeft. Tevens zijn er zorgboerderijen waar de agrarische tak van het bedrijf een goed toekomst perspectief heeft. Aantallen De laatste jaren is het aantal zorgboerderijen in Nederland sterk gestegen. Het aantal cliënten met een (tijdelijke) zorg- of hulpvraag zal de komende jaren, door andere de vergrijzing, toenemen. In het verleden lag het merendeel van de zorgboerderijen geclusterd in het midden van Nederland. Gelderland is, nog steeds, de provincie met de meeste zorgboerderijen. In bijna alle provincies, uitgezonderd Zuid-Holland en Utrecht, zijn het aantal zorgboerderijen toegenomen Gelderland Zeeland Noord-Brabant Friesland Groningen Noord-Holland Zuid-Holland Flevoland Drenthe Overijssel Utrecht Limburg Tabel 1 Aantal zorgboerderijen per provincie van 2003 tot 2009

8 Grafiek 1 Aantal zorgboerderijen per provincie In bovenstaande grafiek is duidelijk af te lezen dat het aantal zorgboerderijen blijft toenemen. Zoals eerder vermeld, zijn er in de provincie Gelderland veruit de meeste zorgboerderijen.

9 3. Imago In dit hoofdstuk wordt kort beschreven wat het huidige imago is en hoe de zorgboerderijen hiermee om gaan. Het imago van de zorgboerderijen wordt bepaald door gedachten, ideeën, gevoelens en impressies van cliënten, zorginstellingen, collega s en andere mensen uit de maatschappij. Het imago is dus het beeld dat de publieksgroepen van de organisatie hebben. Dit beeld kan zowel positief als negatief zijn. Het gewenste imago is het beeld dat de sector/branche wil vestigen bij haar publieksgroepen. 3.1 Algemeen Het imago kan op verschillende niveaus plaatsvinden. In dit verslag wordt er gekeken naar het brancheniveau. Dit wil zeggen dat het imago van de sector zorgboerderijen wordt bekeken en toegelicht. De zorgboerderijen hebben over het algemeen een zeer positief imago. Dit komt onder andere doordat de cliënten veel buiten zijn en er veel sociale contacten plaatsvinden. Daarnaast zijn er hobbydieren en eventueel de boerderijdieren aanwezig, die moeten worden verzorgd. De positieve eigenschappen van het boerenleven, zoals vrijheid, rust, contact met planten en dieren, over te brengen op cliënten die daar behoeften aan hebben. 3.2 Keurmerk Door onder andere de sterke groei in het aantal zorgboerderijen, zoals vermeld in hoofdstuk 2 Algemeen, is er de behoefte ontstaan aan een methode die de kwaliteit van de zorg op een zorgboerderij weergeeft. De grootste kwaliteit van een zorgboerderij is het aanbieden van individuele zorg en aandacht aanbieden voor cliënten die daar behoeften aan hebben. Door middel van het keurmerk willen zorgboerderijen zich onderscheiden en zichtbaar maken wat de boerderij allemaal in huis heeft wat betreft de begeleiding en de zorg. De zorgboerderijen kunnen een certificering aanvragen. Voordat een zorgboerderij het keurmerk mag dragen moeten er een aantal stappen worden voltooid. Ten eerste vindt er een evaluatie plaats. Dit doet de zorgboer zelf, eventueel met hulp van een adviseur en/of studieclub. Er moet worden aangetoond dat de zorgboerderij voldoet aan alle gestelde voorwaarden. Als dit is aangetoond, volt de officiële registratie. In de volgende fase wordt de kwaliteit op het bedrijf getoetst. Via Verenigde Zorgboeren wordt er een onafhankelijke beoordelaar uitgenodigd. Indien de beoordeling positief is, wordt het keurmerk verleend. Zodra een zorgboerderij gecertificeerd is, moet de zorgboer beschrijven welke activiteiten worden aangeboden, hoe deze worden aangeboden, door wie en wat de kwaliteiten zijn van de zorgboer en eventuele begeleiders. De slogan van het kwaliteitssysteem is; Kwaliteit laat je zien. Door deze aanpak behouden de zorgboerderijen het initiatief wat betreft de kwaliteitsborging. Het keurmerk wordt door de zorginstellingen en overheid erkend. Deze instellingen vinden het keurmerk zeer waardevol

10 3.3 Voordelen kwaliteitswaarborg Het grootste voordeel van een keurmerk en het daarbij horende kwaliteitswaarborg systeem is het positieve effect op het imago van de zorgboeren. Daarnaast heeft het keurmerk voordelen voor zowel de cliënt als de zorgboer. Voordelen voor de cliënt; De cliënt krijgt een duidelijk beeld van de zorgboerderij, de daarbij horende werkzaamheden en/of activiteiten, begeleiding en voorzieningen. Voor iedere cliënt wordt een dossier aangelegd waarin de contracten, begeleidingsplannen, evaluaties en individuele afspraken worden vastgelegd. Op een gecertificeerde zorgboerderij zijn alle risico s in kaart gebracht en worden deze zoveel mogelijk beperkt. Een gecertificeerde zorgboerderij biedt een zekere mate van professionaliteit en continuïteit. Voordelen voor de zorgboer en de sector; De zorgboer dwingt zichzelf kritisch naar zijn eigen bedrijf te blijven kijken. Hierbij krijgt de desbetreffende zorgboer de eerste drie jaar begeleiding. De sector krijgt door het systeem meer professionele uitstraling. De zorgboerderijen hoeven niet volgens een bepaalde methode te werken, maar maag haar eigen authentieke karakter behouden. 3.4 Financiën De financiering voor de begeleiding van de cliënten wordt op verschillende manieren gefinancierd. Binnen de financieringsvormen worden er verschillende tarieven gehanteerd. Dit komt doordat er onderscheidt wordt gemaakt hoeveel cliënten één begeleider tegelijk kan begeleiden. Voor de financiering wordt veel gebruik gemaakt van persoonsgebonden budgetten (PGB). De bedragen die voor verschillende soorten zorg, hulp en begeleiding worden toegerekend, zijn van te voren vastgesteld. Naast de PGB kan de zorg gefinancierd worden vanuit de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten). Voordat men in aanmerking kan komen voor AWBZ-zorg, moet men een indicatie krijgen. Hierin staat vermeld of iemand zorg nodig heeft en eventueel hoeveel zorg er nodig is. Zodra de cliënt de indicatie heeft, kan men zelf kiezen hoe de zorg geregeld wordt

11 4. Publieksgroepen Publieksgroepen zijn groepen mensen die een vergelijkbare relatie hebben met de organisatie en waarvan de organisatie in meer of mindere mate afhankelijk van is Publieksgroep De publieksgroepen zijn te verdelen in de volgende vijf categorieën; 1. Algemene publieksgroepen Algemeen publiek Omwonenden De omwonenden zijn verschillen per zorgboerderij. Indien een zorgboerderij aan rand van een dorpskern ligt, heeft deze te maken met burgers. De omwonenden op het platteland zijn over het algemeen een combinatie van boeren, burgers en omliggende bedrijven. Collega-bedrijven Iedere zorgboerderij is uniek, maar heeft echter wel veel collega bedrijven. De collega s worden over het algemeen niet ervaren als directe concurrenten, maar als partners waar mee samen kan worden gewerkt. Concurrenten De collega zorgboeren worden, zoals bovenstaand vermeld, worden niet ervaren als directe concurrenten. Overige dagbestedingplaatsen worden echter wel gezien als directe concurrenten. 2. Interne publieksgroepen Directie De directie van een zorgboerderij is over het algemene de eigenaar van het agrarische bedrijf. Tevens zijn er een aantal zorgboerderijen in het bezit van de zorginstelling. Medewerkers Er zijn zorgboerderijen die mensen inhuren bij het helpen bij de zorgtak en op het agrarisch bedrijf. Tevens zijn er veel stagiaires werkzaam op de zorgboerderijen. In veel gevallen gaan er medewerkers vanuit de zorginstelling met de cliënten mee naar de zorgboerderij voor de begeleiding en zorg. Naast de medewerkers en stagiaires zijn er veel vrijwilligers actief op de zorgboerderijen. 3. Politieke en maatschappelijke publieksgroepen Overheden De zorgboerderijen in Nederland hebben veel te maken met de regionale en provinciale overheden. De gemeente (regionale overheid) neemt de beslissing wat betreft het verlenen van vergunningen aan een zorgboerderij. De provincie neemt beslissing wat betreft het verlenen van bijvoorbeeld subsidies en vergunningen. Belangenorganisaties De belangenorganisaties zijn organisaties die opkomen voor het belang van de cliënten. Brancheorganisaties Het merendeel van de zorgboerderijen zijn aangesloten bij de brancheorganisatie Verenigde Zorgboeren. 4. Financiële en commerciële publieksgroepen Banken en financiële instellingen Het verschilt per zorgboerderij hoe de financiën geregeld zijn. Klanten De klanten/cliënten die bij de zorgboerderijen komen, zijn mensen die behoefte hebben aan een zinvolle dagbesteding op een boerderij met de bijbehorende begeleiding en zorg. 3 W. Michels, Essentie van communicatie p. 89

12 5. Intermediairs/tussenschakels Pers Er verschijnen regelmatig persberichten, artikelen en reportages over verschillende zorgboerderijen. Indien de sector negatief in het nieuws komt, heeft dit gevolgen voor het imago. 4.2 Doelgroep Het belangrijkste verschil tussen de publieksgroepen en de doelgroepen is eenvoudig; publieksgroepen heb je, doelgroepen kies je. Er wordt onderscheidt gemaakt tussen de volgende doelgroepen, dit wil echter niet zeggen dat deze doelgroepen ook aanwezig zijn op de zorgboerderijen Mensen met een verstandelijke beperking Mensen met een laag intelligentieniveau en soms daaraan gekoppeld gedragsproblematiek. 2. Mensen met een psychische hulpvraag Mensen die door (tijdelijke) psychische problematiek ondersteuning nodig hebben bij het functioneren in de maatschappij. 3. Mensen met een lichamelijke beperking Mensen met een lichamelijke beperking, al dan niet gepaard met andere beperkingen. 4. (Ex-) gedetineerden Mensen die na het plegen van een delict hun vrijheid hebben moeten inleveren en (in de meeste gevallen) begeleiding behoeven bij de nieuwe kans in de maatschappij. 5. (Ex-) verslaafden Mensen die door verslavingsproblematiek geen aansluiting vinden in de sociale en werkende maatschappij. 6. Jeugdzorg Jongeren in de leeftijd tot achttien jaar die op verschillende terreinen extra zorg, ondersteuning, begeleiding en dergelijke ontvangen. Binnen de jeugdzorg zijn verschillende doelgroepen te onderscheiden, zoals jeugdigen die jeugdhulpverlening nodig hebben en jeugdigen met een licht verstandelijke beperking. 7. Jongeren uit het speciaal onderwijs Jongeren die vanwege een verstandelijke beperking en/of gedragsproblematiek speciaal onderwijs volgen. 8. Dementerende ouderen Mensen veelal ouder dan 55 jaar die geïndiceerd zijn in het spectrum dementie. 9. Ouderen Mensen ouder dan 55 jaar die ondersteuning behoeven bij een zinvolle dagbesteding. 10. Langdurige werklozen Mensen die langdurig werkloos zijn en die het eerst komende jaar geen baan in het vooruitzicht hebben. 11. Mensen met autisme Jongeren en volwassenen met een stoornis uit het autistisch spectrum; al dan niet gepaard met andere beperkingen. 12. Mensen met niet-aangeboren hersenletsel Mensen die door een ongeval of ziekte hersenletsel hebben opgelopen waardoor zij beperkingen ondervinden bij het functioneren in de maatschappij. 13. Mensen met een burn-out Mensen die door werk en/of privé leven last hebben van burn-out verschijnselen waardoor (volledig) werken (tijdelijk) niet mogelijk is. 14. Kinderopvang Dagopvang (voor kinderen met beperkingen) voor kinderen van 0 tot 4 jaar en 4

13 buitenschoolse opvang van kinderen tot 12 jaar. In het verleden werden kinderen zonder beperkingen ook tot deze doelgroep gerekend. 15. Asielzoekers Mensen die asiel hebben aangevraagd en wachten op een verblijfsvergunning of uitzetting. Gericht op integratie (met name taal en cultuur) en arbeidstoeleiding. De meeste zorgboerderijen hebben één centrale doelgroep. Tevens zijn er verschillende zorgboerderijen waar mensen uit verschillende doelgroepen komen. Het grootste voordeel hiervan is de positieve wisselwerking tussen diverse cliënten met verschillende beperkingen en behoeften.

14 5. Identiteit De volgende definities worden gehanteerd bij het begrip identiteit 5 ; De identiteit is wat de organisatie is en wat zij uitstraalt. In dit verslag is de organisatie de sector/branche. De gewenste identiteit is het beeld dat de organisatie wil oproepen, wat de organisatie wil zijn en wat zij wil uitstralen. 5.1 Kernwaarden De kernwaarden zijn de belangrijkste eigenschappen van een bedrijf of sector. Uit de deskresearch zijn de volgende drie kernwaarden duidelijk naar voren gekomen; 1. Zinvol en echt werk Zoals vermeld in het vorige hoofdstuk, kan een zorgboerderij verschillende doelgroepen hebben. Voor de doelgroepen die mee komen helpen en werken op de boerderij is het belangrijk dat er goede koppeling wordt gemaakt tussen de zorg en de praktijk. Op een gangbare boerderij is het belangrijk dat er zo efficiënt mogelijk wordt gewerkt en dat er goede resultaten worden behaald. De zorgboerderijen gaan hier anders mee om, er wordt geprobeerd werk te creëren en een zinvolle werkplaats en dagbesteding aan te bieden voor de cliënten. Het werkaanbod is zeer gevarieerd, van moeilijk tot makkelijk en van zelfstandig tot groepsverband. 2. Ruimte, natuur en rust Over het algemeen liggen de zorgboerderijen op het platteland of aan de rand van de dorpskern. Hierdoor is er veel grond en natuur rondom de boerderij. De natuur en de ruimte rondom, brengt voor veel cliënten rust en de mogelijkheid om een wandeling te maken. Het ritme op een boerderij brengt een bepaalde structuur met zich mee, doordat bepaalde activiteiten iedere dag moeten worden uitgevoerd. 3. Aandacht, begeleiding en zelfontplooiing. Er wordt veel aandacht besteed aan de cliënten door middel van begeleiding. Indien een cliënt bepaalde handelingen zelfstandig kan doen, dan krijgt de cliënt bijvoorbeeld de vrijheid om deze handeling zelf te verrichten. Tevens zijn er cliënten die meer aandacht behoeven dan andere cliënten. Door middel van begeleiding en de daarbij horende aandacht wil men de cliënten helpen met de zelfontplooiing. De arbeid die door de bepaalde doelgroepen wordt verricht, wordt als zinvol ervaren, wat een positief effect heeft op de eigenwaarde en de zelfontplooiing. 5.2 Gedrag De belangrijkste uiting van de persoonlijkheid van een sector is haar gedrag. Op een zorgboerderij, afhankelijke van de doelgroep, worden verschillende vormen van zorg en dagbestedingen aangeboden. De begeleiding gebeurt in de meeste gevallen door de boer(in) zelf, vrijwilligers en stagiaires, maar er zijn ook zorgboerderijen die bijvoorbeeld in samenwerking met de zorginstellingen mensen inhuren. Er wordt dagbesteding en zorg aangeboden voor een aantal dagdelen per week. 5.3 Communicatie Communicatie is een belangrijk onderdeel van het creëren van een imago en identiteit. De sector maakt gebruikt van, onder andere, de volgende communicatiemiddelen; Verenigde Zorgboeren Dit is een organisatie die zich met name richt op alle landbouw/zorgcombinaties in Nederland. Het doel is het stimuleren, promoten en ondersteunen van perspectiefvolle initiatieven op het gebied van landbouw en zorg. 6 Website De website geeft een overzicht van praktische informatie, locaties van zorgboerderijen in Nederland. Naast deze website hebben veel zorgboeren een eigen website in beheer om te laten zien wat ze doen, welke doelgroepen ze ontvangen enzovoorts. 5 W. Michels, Essentie van communicatie p

15 Folders Er zijn verschillende folders verkrijgbaar over zorgboerderijen. Naast deze folders, hebben zorgboerderijen soms zelf een folder gemaakt. Netwerk en contacten Door middel van een uitgebreid netwerk en veel contacten kan er veel bereikt en geregeld worden. Dit geldt ook voor de zorgboeren, hierdoor kunnen bijvoorbeeld cliënten geworven worden. 5.4 Symboliek De zorgboerderijen maken niet concreet gebruik van een logo. Er is wel een kwaliteitslogo, welke een zorgboerderij mag gebruiken mits deze gecertificeerd is. Dit wil niet zeggen dat men geen beeld heeft van de zorgboerderijen. Het algemene beeld dat men heeft zijn; zorg en dagbesteding voor verschillende doelgroepen, werken in de natuur en met dieren. Daarnaast is de boerderij een belangrijk symbool in het hele plaatje.

16 6. Steekproef In dit hoofdstuk wordt de steekproef uitgebreid beschreven. De aanpak van het imago-onderzoek wordt als eerste toegelicht. Vervolgens de mogelijke methoden om een enquête af te nemen, met de daarbij horende voor en nadelen. Daaropvolgend wordt de omvang van de steekproef en de vervolgaanpak beschreven. Op deze paragraaf volgt de motivatie voor de gekozen methode. Ten slotte staat er en in de laatste paragraaf de lijst met benaderde zorginstellingen. 6.1 Aanpak Het uit te voeren imago-onderzoek is combinatie van een kwalitatief en kwantitatief onderzoek. Kwalitatief onderzoek is gericht op het verkrijgen van informatie over wat er leeft onder een bepaalde doelgroep. Hierbij wordt gebruik gemaakt van open vragen en is er plaats voor eventuele op of aanmerkingen. Deze vragen zijn niet statistisch te verwerken. Kwantitatief onderzoek biedt echter wel cijfermatig inzicht. In de enquête zijn het merendeel van de vragen gestructureerd, er is geen gebruik gemaakt van significantie verschillen. In paragraaf 3 staat de omvang van de enquête en de vervolg aanpak toegelicht. 6.2 Mogelijke methoden Er worden verschillende methodes toegepast wat betreft het afnemen van enquêtes 7 ; Face-to-face onderzoek Voordeel Nadeel Enquêteur kan helpen, indien de Relatief duur respondent de vraag niet begrijpt Eenvoudig gebruik van toonmateriaal Mogelijke beïnvloeding door de enquêteur Online onderzoek Voordeel Goedkoop en snel Respondent kan enquête op zelf gekozen tijd de enquête invullen Direct inzicht in resultaten Schriftelijk onderzoek Voordeel Goedkoop Respondent kan enquête op zelf gekozen tijd de enquête invullen Lange enquête mogelijk Telefonisch onderzoek Voordeel Relatief snel, met lage kosten Direct inzicht in resultaten Relatief lage kosten Nadeel Intensieve begeleiding van de respondent is niet mogelijk Alleen mogelijk onder internetgebruikers Nadeel Er kan een andere volgorde worden gehanteerd Intensieve begeleiding van de respondent is niet mogelijk Nadeel Relatief korte vragenlijst Ergernis over de gebruikte methode 7

17 6.3 Omvang en vervolgaanpak In overleg met de opdrachtgever is er besloten om achttien zorginstellingen te benaderen. Deze zorginstellingen worden aangedragen door zorgboeren die lid zijn van de LLTB (Limburgse Land en Tuinbouw Bond). Deze zorgboeren informeren de zorginstellingen over het lopende onderzoek. De reden hiervoor is om de respons van de enquête zo hoog mogelijk te krijgen. In paragraaf 5 van dit hoofdstuk worden de benaderde zorginstellingen benoemd. Indien een zorginstelling ingelicht is over het onderzoek wordt er telefonisch contact opgenomen met de desbetreffende persoon. Mocht het telefoontje ongelegen komen, wordt er op een gewenst tijdstip teruggebeld. De enquête staat in bijlage Gekozen methode Naargelang de omvang van de enquête is er voor gekozen om een telefonisch onderzoek te starten. Hiervoor is gekozen omdat de enquêteur eventuele misverstanden kan ophelderen en vragen kan toelichten. Door een telefonische enquête uit te voeren, is er een hogere respons dan bijvoorbeeld een schriftelijke enquête. Bij een schriftelijke enquête moet de respondent er meer moeite doen. Er is niet gekozen voor een online onderzoek, omdat de omvang van de steekproef relatief klein is. Een online onderzoek is vooral interessant indien men te maken heeft met een grote steekproefomvang. 6.5 Benaderde zorginstellingen De volgende zorginstellingen zijn benaderd in verband met de telefonische enquête; GGZ Noord Limburg Dichterbij SGL Mensana De Zorggroep Proteion Daelzicht Cicero Land van Horne Radar Koraalgroep Mondriaan Zorggroep Philadelphia Wonen Plus PSW RC GGZ Weert Zorggroep Ron v. Tongerloo ThomasHuis de Borg In dit verslag wordt er onderscheidt gemaakt tussen de volgende soorten zorginstellingen; Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) Verstandelijk Gehandicapte Zorg (VGZ) Ouderen In totaal zijn er twintig mogelijke respondenten benaderd. Achttien respondenten hebben uiteindelijk de enquête ingevuld.

18 7. Resultaten 7.1 Bekendheid zorgboerderijen Om een goed beeld te kunnen vormen over de bekendheid van de zorgboerderijen in de provincie Limburg, begint de enquête met de vraag; Hoe goed kent u de zorgboerderijen waar cliënten van uw zorginstelling gebruik van maken? Grafiek 2 Bekendheid zorgboerderijen Uit de bovenstaande grafiek kan de conclusie worden getrokken dat het merendeel van de geënquêteerden (44%) goed bekend is met de zorgboerderijen. Opvallend is dat 22 procent van de ondervraagden aangeeft de zorgboerderijen matig te kennen. Om een beter beeld te krijgen hoe deze spreiding is verdeeld, is deze enquêtevraag uitgebreid bekeken. Zoals vermeld in het vorige hoofdstuk wordt er in dit verslag onderscheidt gemaakt tussen de volgende soorten zorginstellingen; Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) Verstandelijk Gehandicapte Zorg (VGZ) Ouderen In totaal zijn er drie zorginstellingen benaderd met geestelijke gezondheidszorg, vijf met verstandelijke gehandicapte zorg en tien met ouderenzorg. De soort instelling is over de vraag ( Hoe goed kent u de zorgboerderijen waar cliënten van uw zorginstelling gebruik van maken? ) gelegd.

19 Grafiek 3 Soort zorginstelling ten opzichte van de bekendheid van de zorgboerderijen Uit bovenstaande grafiek blijkt dat vooral de zorginstellingen die zich bezig houden met ouderen minder goed bekend zijn met de zorgboerderijen waar cliënten van de desbetreffende instelling naar toe gaan. De geestelijke gezondheidszorg (GGZ) is wel goed tot redelijk goed bekend met de samenwerkende zorginstellingen. 7.2 Eerste ingeving De open vraag die betrekking heeft op de eerste ingeving is als volgt; Waar denkt u aan als u aan zorgboerderij denkt/wat komt als eerste bij u op?. Op deze vraag zijn veel verschillende antwoorden gegeven, opmerkingswaardig is dat verschillende antwoorden met elkaar overeenkomen. De antwoorden zijn te verdelen in vier groepen; 1. Werken Cliënten die samen met begeleiders activerend gaan werken en activiteiten organiseren op een (zorg)boerderij. Werken met dieren, arbeid verrichten in een moestuin en in de natuur. 2. Dagbesteding Dagopvang voor cliënten (eventueel met een beperking) in een landelijke omgeving, buiten een zorginstelling. Specifieke zorgvorm voor mensen die het buitenleven gewend zijn. 3. Buitenleven Het sfeervolle boerenleven, met de daarbij horende natuur en dieren. Gerichte activiteiten in de buitenlucht. 4. Overig Kleinschalig met fantastische voorzieningen en veel variatie. 7.3 Rol van de zorgboerderijen De rol van de zorgboerderijen binnen een zorginstelling wordt in kaart gebracht door een tweetal vragen; Welke rol spelen zorgboerderijen binnen uw organisatie? en Welke rol spelen zorgboerderijen binnen het aanbod van dagbesteding binnen uw organisatie?.

20 Grafiek 4 Rol van de zorgboerderijen Uit de bovenstaande grafiek kan worden afgeleid dat 61 procent van de geënquêteerden aangeeft dat zorgboerderijen een kleine rol spelen binnen de zorginstelling. Echter bedraagt het percentage, waarbij de zorgboerderijen een redelijk tot grote rol spelen binnen de zorginstelling, 39 procent. Ook bij deze enquête is er veel spreiding over de mogelijke antwoorden, daarom is bij deze vraag ingezoomd op de antwoorden die de verschillende soorten zorginstellingen hebben gegeven. Grafiek 5 Soort zorginstelling ten opzichte van de rol binnen de zorginstelling Uit de bovenstaande grafiek valt op dat de zorginstellingen die zich richten op de verstandelijk gehandicapte zorg (VGZ), de rol van de zorgboerderij binnen de zorginstelling redelijk tot groot beoordelen. Echter de zorgboerderijen spelen een kleine rol binnen de zorginstellingen met als doelgroep ouderen en geestelijk gezondheidszorg (GGZ).

21 Grafiek 6 Rol van de zorgboerderijen binnen dagbestedingsplaatsen Uit deze grafiek kan worden afgelezen dat de rol van de zorgboerderijen binnen het aanbod van dagbesteding binnen verschillende zorginstellingen, sterk is verdeeld. Zo geeft 39 procent aan dat deze rol zeer beperkt is. Opvallend is dat elf procent aangeeft dat zorgboerderijen een zeer grote rol spelen binnen de dagbestedingplaatsen binnen de zorginstelling. De antwoorden op deze enquête vraag laten tevens een grote spreiding zien, daarom wordt deze enquêtevraag nader bekeken in relatie tot de soort zorginstelling. Grafiek 7 Soort zorginstelling ten opzichte van het aanbod dagbesteding binnen de zorginstelling Uit bovenstaande grafiek valt op dat de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) aangeeft dat de zorgboerderijen, binnen het aanbod van de zorginstellingen, voornamelijk een kleine rol spelen. Echter de zorginstellingen, met als doelgroep ouderen, geeft 60 procent van aan dat de rol van de zorgboerderijen, binnen de dagbestedingplaatsen van de zorginstelling, groot tot zeer groot is. De zorginstellingen, met verstandelijk gehandicapte zorg, laat een grote spreiding zien. 30 procent geeft aan dat de zorgboerderijen een zeer grote tot grote rol spelen, in het aanbod van

22 dagbestedingplaatsen vanuit de zorginstelling, en 70 procent geeft aan dat de het een redelijk tot kleine rol betreft. 7.4 Agrarisch bedrijf Door middel van de vraag; Hoe belangrijk is de aanwezigheid van een functionerend agrarisch bedrijf op een zorgboerderij voor u?, wordt er in kaart gebracht wat het belang is van de aanwezigheid van een agrarisch bedrijf. Grafiek 8 Aanwezigheid van een functionerend agrarisch bedrijf Uit de grafiek komt naar voren dat een kleine meerderheid van de ondervraagden (56 procent) het belangrijk vindt dat er op een zorgboerderij een functionerend agrarisch bedrijf aanwezig is. Opmerkelijk is dat in totaal 44 procent van de ondervraagden het niet belangrijk vindt of geen mening heeft over de aanwezigheid van een functionerend agrarisch bedrijf op een zorgboerderij. 7.5 Beoordeling eigenschappen Om een beeld te krijgen van de beoordeling van de eigenschappen van zorgboerderijen over het algemeen, zijn er een tweetal vragen gesteld; In welke mate vindt u de volgende eigenschappen passen in het beeld dat u heeft van zorgboerderijen?. De ondervraagden konden kiezen uit de volgende antwoorden; zeer goed, goed, neutraal, voldoende en onvoldoende. En de vraag; In welke mate vindt u de volgende kenmerken passen in het beeld dat u heeft van zorgboerderijen?, de ondervraagden konden kiezen uit de volgende antwoorden; wel van toepassing, neutraal en niet van toepassing. De volgende eigenschappen zijn door de respondenten beoordeeld; Deskundigheid Open Het belang van de cliënt centraal Ambitieus stellen Professioneel Zorgvuldig handelen Dwingt respect af Betrouwbaarheid Onafhankelijk Kwaliteit Zakelijk Daadkrachtig Omdat de eigenschappen deskundigheid, betrouwbaarheid en kwaliteit verschillende definities hebben, worden deze hieronder kort toegelicht. Deskundigheid wil zeggen dat de zorgboerderijen vakkennis hebben over de zorgbehoefte en begeleiding van de cliënten. Betrouwbaarheid wil zeggen dat men erop kan vertrouwen dat een gegeven belofte of een gedane toezegging waar wordt gemaakt. Kwaliteit is de mate waarin de zorgboerderijen voldoen aan de eisen, behoeften en specificaties van de cliënten.

23 Grafiek 9 Beoordeling eigenschappen In de bovenstaande grafiek is af te lezen dat de eigenschap dwingt respect af minder goed beoordeeld is. Daar tegenover staat de eigenschap deskundig wel goed is beoordeeld. Grafiek 10 Beoordeling eigenschappen Uit grafiek 10 is duidelijk af te lezen dat de eigenschap onafhankelijk minder goed is beoordeeld. Echter is de eigenschap kwaliteit uitermate goed beoordeeld.

24 Aan de verschillende antwoorden zijn waardes gekoppeld, om vervolgens een duidelijk overzicht te krijgen. De volgende waardes zijn gebruikt; Zeer goed = 5 Goed = 4 Neutraal = 3 Voldoende = 2 Onvoldoende = 1 Tabel 2Waardering van de eigenschappen Kernwoord Waardes Deskundig 75 Belang van de cliënt 75 Handelt zorgvuldig 73 Betrouwbaar 71 Kwaliteit 70 Daadkrachtig 68 Open 68 Ambitieus 68 Professioneel 67 Respect 63 Onafhankelijk 61 Zakelijk 60 Uit bovenstaande tabel komt duidelijk naar voeren dat de eigenschappen zakelijk en onafhankelijk minder goed zijn beoordeeld. Dit is aanvankelijk niet duidelijk af te lezen uit de beide grafieken. De deskundigheid en de belangen van cliënt centraal stellen, worden als beste beoordeeld. Naast de positieve eigenschappen zijn er ook een aantal negatieve eigenschappen aan de respondenten voorgelegd. De volgende vraag is gesteld om vier negatieve eigenschappen te beoordelen: Zijn de volgende kenmerken van toepassing in het beeld dat u heeft van de zorgboerderijen?. De respondent kan deze vraag beoordelen met wel van toepassing, neutraal/geen mening en niet van toepassing. De eerste negatieve eigenschap die beoordeeld wordt is de eigenschap dat de zorgboerderijen te intern gericht zijn. Indien er wordt aangegeven dat het wel van toepassing is, wil dit zeggen dat de respondent van mening is dat de zorgboerderijen te intern gericht zijn. Als deze vraag beoordeeld wordt met niet van toepassing dan vind de respondent dat de zorgboerderij niet te intern gericht is. Grafiek 11 Te intern gericht

25 Uit bovenstaande grafiek is duidelijk af te lezen dat de mening van de ondervraagden sterk verdeeld is. 39 procent geeft aan dat de zorgboerderijen niet te intern gericht zijn. Daar staat wel tegenover dat 44 procent hier geen mening over heeft. Opmerkelijk is dat zeventien procent aangeeft dat de zorgboerderijen te intern gericht zijn. De tweede negatieve eigenschap die beoordeeld wordt is de eigenschap dat de zorgboerderijen weinig inzicht hebben in het functioneren. Grafiek 12 Weinig inzicht in functioneren Deze grafiek geeft aan dat de geënquêteerden vinden dat de zorgboerderijen voldoende inzicht hebben in het functioneren. In totaal denkt 33 procent hier neutraal/geen mening over het inzicht in functioneren. 67 procent vindt het niet van toepassing dat de zorgboerderijen weinig inzicht hebben in functioneren. De derde negatieve eigenschap die de respondenten moeten beoordelen is de eigenschap dat de zorgboeren weinig inzicht hebben in de financiering. Grafiek 13 Weinig inzicht in financiering Ook de antwoorden, bij de vraag of de zorgboerderij weinig inzicht hebben in de financiering van de zorg, zijn sterk verdeelt. Het merendeel van de ondervraagden (44 procent) geeft dat dit niet van toepassing is. Dit wil zeggen dat men vindt dat de zorgboerderijen wel inzicht hebben in de

26 financiering. Daarnaast geeft 28 procent aan dat de zorgboerderijen wel weinig inzicht hebben in de financiering. De overige 28 procent heeft hier geen mening over. De laatste negatieve eigenschap die de respondent moet beoordelen is dat de zorgboerderijen weinig zorginhoudelijke deskundigheid hebben. Grafiek 14 Weinig zorginhoudelijke deskundigheid Uit het onderzoek is gebleken dat maar zes procent van de ondervraagden aangeeft dat de zorgboerderijen over weinig zoginhoudelijke deskundigheid beschikken. 61 procent geeft aan dat het niet van toepassing is dat de zorgboerderijen over weinig zoginhoudelijke deskundigheid beschikken. Dit wil zeggen dat, volgens deze respondenten, de zorgboerderijen over voldoende zorginhoudelijke deskundigheid beschikken. Opvallend is wel dat 33 procent aangeeft hier geen mening over te hebben.

27 7.6 Kernwoorden Om in kaart te brengen welke kernwoorden genoemd worden met betrekking op de zorgboerderijen, moesten de respondenten een vijftal kernwoorden benoemen. Grafiek 15 Overzicht van de kernwoorden De volgende tabel is een duidelijk overzicht van de kernwoorden en hoe vaak deze kernwoorden door de geënquêteerden is benoemd. Kernwoord Aantal Betrouwbaar 8 Betrokken 8 Succesvol 7 Bekwaam 7 Creatief 7 Zelfstandig 7 Plichtsgetrouw 5 Behulpzaam 5 Integer 5 Oprecht 5 Loyaal 4 Tabel 3 Totaal aantal benoemde kernwoorden Zakelijk 3 Uniek 3 Efficiënt 3 Anders nl. 3 Ambitieus 2 Coöperatief 2 Vernieuwend 1 Ongeduldig 1 Onveilig 0 Onbetrouwbaar 0 Rationeel 0 Afstandelijk 0 De spreiding van het aantal genoemde kernwoorden is groot, daarbij valt op dat de negatieve kernwoorden maar één keer wordt genoemd, namelijk het kernwoord ongeduldig. De kernwoorden betrouwbaar en betrokken worden het meest genoemd.

28 7.7 Vergelijking De volgende vraag is gesteld om een vergelijking te kunnen maken tussen de zorgboerderijen en andere dagbestedingplaatsen. Hoe beoordeelt u de zorgboerderij ten opzichte van andere dagbestedingplaatsen die uw zorginstelling aanbiedt?. De volgende eigenschappen zijn aan de ondervraagden voorgelegd; Deskundigheid Kwaliteit van de zorg Prijs/kwaliteit verhouding Interactie met de maatschappij Variatie in aanbod activiteiten Groepsgrootte in relatie tot de aanwezige begeleiding Aanwezigheid voorzieningen Grafiek 16 Beoordeling van de deskundigheid Uit de grafiek komt duidelijk naar voren dat de meerheid (78 procent) van de geënquêteerden geen mening heeft wat betreft de deskundigheid. Elf procent vindt de deskundigheid bij de zorgboerderijen beter dan bij de overige dagbestedingplaatsen. Zes procent vindt de deskundigheid bij de zorgboerderijen slechter dan bij de overige dagbestedingplaatsen. Grafiek 17 Beoordeling van de kwaliteit van de zorg

29 Opmerkelijk bij de resultaten van deze eigenschap is dat niemand van de ondervraagden aan heeft gegeven dat de kwaliteit van de zorg slechter is dan bij overige dagbestedingplaatsen. Elf procent heeft aangegeven dat de kwaliteit van de zorg bij de zorgboerderijen beter is dan bij de overige dagbestedingplaatsen. 83 procent denkt hier neutraal over. Grafiek 18 Beoordeling van de prijs/kwaliteit verhouding De prijs/kwaliteit verhouding is verschillend beoordeeld. 61 procent geeft aan hier neutraal over te denken. Vijf procent vindt de prijs/kwaliteit verhouding bij de zorgboerderijen slechter dan bij de overige dagbestedingplaatsen. Zeventien procent vindt deze verhouding echter beter. Het overige percentage geeft aan dat dit niet van toepassing is. Grafiek 19 Beoordeling interactie met de maatschappij Evenals de eigenschap prijs/kwaliteit verhouding, is beoordeling met betrekking tot de interactie met de maatschappij sterk verdeeld. De meerderheid (61 procent) geeft aan hier geen mening over te hebben. Echter vindt 22 procent de interactie bij zorgboerderijen beter dan bij overige dagbestedingplaatsen. Zes procent geeft aan dat deze interactie bij de zorgboerderijen slechter is. Elf procent geeft aan dat dit niet van toepassing is bij de desbetreffende zorginstelling.

30 Grafiek 20 Beoordeling variatie in aanbod van de activiteiten De eigenschap met betrekking tot de variatie in het aanbod van activiteiten is door elf procent beoordeeld dat deze bij zorgboerderijen beter is dan bij overige dagbestedingplaatsen. 78 procent denkt hier neutraal over en elf procent geeft aan dat dit niet van toepassing is bij de desbetreffende zorginstelling. Grafiek 21 Beoordeling groepsgrootte in relatie tot de aanwezige begeleiding 72 procent van de ondervraagden heeft aangegeven neutraal te denken wat betreft de groepsgrootte in relatie tot de aanwezige begeleiding. Zes procent van de ondervraagden geeft aan dat de groepsgrootte in relatie tot de aanwezige begeleiding bij zorgboerderijen slechter is dan bij de overig dagbestedingplaatsen. Zeventien procent heeft echter aangegeven dat dit bij de zorgboeren beter is. Zes procent geeft aan dat dit niet van toepassing is bij de desbetreffende zorginstelling.

31 Grafiek 22 Beoordeling aanwezigheid van de voorzieningen Uit de grafiek is af te lezen dat het merendeel (61 procent) van de geënquêteerden aangeeft neutraal te denken met betrekking tot de aanwezigheid van voorzieningen op een zorgboerderij en op zichtte van overig dagbestedingplaatsen. Echter geeft 11 procent aan dat de aanwezigheid van voorzieningen op zorgboerderijen slechter zijn dan bij overig dagbestedingplaatsen. Daar staat wel tegenover dat zeventien procent aangeeft dat de voorzieningen bij zorgboerderijen beter zijn. Elf procent geeft aan dat dit niet van toepassing is bij de desbetreffende zorginstelling.

32 7.8 Beoordeling Om een overzicht te krijgen met welk cijfer de zorginstelling de zorgboeren in Limburg beoordelen is er de volgende vraag gesteld; Hoe beoordeelt u de samenwerking vanuit uw instelling met de zorgboerderijen op een schaal van 1 tot 10 (1 = zeer slecht, 10 = zeer goed)?. Het gemiddelde cijfer wat hieruit voort is gekomen is een 7,6. De spreiding daarentegen is vrij groot; het laagste cijfer is een vijf, het hoogste cijfer is een tien. 7.9 Opmerkingen De laatste vraag van de enquête is als volgt; Heeft u nog opmerkingen over de zorgboerderijen?. De helft van de ondervraagden heeft aangegeven geen opmerkingen te hebben over de zorgboerderijen. De opmerkingen die zijn gegeven zijn zowel positief punten en verbeter punten; Hoe gaat de toekomst eruit zien? De zorgboerderijen moeten gerichter werken richting de toekomst. Een goede meerwaarde voor de dagbestedingplaatsen. Er zijn grote verschillen tussen de zorgboerderijen. De samenwerking moet intensiever, door bijvoorbeeld meer uitwisseling van kennis en ervaring. De zorgboerderijen moet zich zakelijk gezien meer ontwikkelen. Het kwaliteitskeurmerk uitgebreider toepassen. Zorgboerderijen bieden een speciale vorm van zorg aan, welke voldoet aan de normen die worden gesteld binnen de desbetreffende zorginstelling. Een zeer prettige samenwerking, met zeer tevreden cliënten. Er zijn weinig zorgboerderijen die openstaan voor mensen met psychische problematiek.

33 8. Conclusie en aanbevelingen 8.1 Conclusie Bekendheid zorgboerderijen Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat de zorginstellingen niet allemaal (even) goed bekend zijn met de zorgboerderijen. Met name de zorginstellingen met als doelgroep ouderen en mensen met een verstandelijke beperkingen geven aan dat ze minder goed bekend zijn met de zorgboerderijen. Rol van de zorgboerderijen De rol van de zorgboerderijen binnen de zorginstelling blijkt echter klein te zijn. Met name bij de zorginstellingen met geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en ouderenzorg blijken de zorgboerderijen een kleine tot redelijke rol te spelen. Echter de zorginstellingen met verstandelijk gehandicapten zorg (VGZ) geeft 50 procent aan dat de zorgboerderijen een redelijke tot grote rol spelen binnen de desbetreffende zorginstelling. De rol van de zorgboerderijen binnen het aanbod van dagbesteding bij de verschillende zorginstellingen laat een grote spreiding zien. De zorginstellingen met geestelijke gezondheidszorg geven aan dat ook deze rol redelijk tot klein bedraagt. Zorginstellingen met als doelgroep mensen met een verstandelijke beperking geeft eveneens 70 procent aan dat deze rol redelijk tot klein bedraagt. Echter de zorginstellingen met als doelgroep ouderen geven aan deze rol voor 60 procent groot tot zeer groot is. Algemeen beeld De eerste ingeving van de respondenten is zeer positief te noemen. Deze ingevingen zijn onder te verdelen in vier categorieën; werken, dagbesteding, het buitenleven en overig. Het merendeel van de respondenten heeft aangegeven dat het wel van belang is dat er een functionerend agrarisch bedrijf aanwezig is op de desbetreffende zorgboerderij. Echter geeft 33 procent aan dat het niet van belang is dat er een functionerend agrarisch bedrijf aanwezig is op een zorgboerderij. Eigenschappen De eigenschappen deskundigheid, het belang van de cliënt centraal stellen, zorgvuldig handelen en betrouwbaarheid zijn zeer goed beoordeeld Desalniettemin zijn er een drietal eigenschappen minder goed beoordeeld. Dit zijn: het afdwingen van respect, onafhankelijkheid en zakelijkheid. Naast de positieve eigenschappen zijn er een viertal negatieve eigenschappen aan de respondent voorgelegd. Hieruit komt naar voren dat 28 procent vindt dat de zorgboerderijen weinig inzicht hebben in de financiering. De overig negatieve eigenschappen (te intern gericht, weinig inzicht in functioneren en weinig zorginhoudelijke kennis) zijn door de respondenten, over het algemeen, beoordeeld met neutraal of niet van toepassing. Behalve de lijst met positieve en negatieve eigenschappen, hebben de respondenten een vijftal kernwoorden mogen benoemen. De volgende zes kernwoorden zijn het vaakst benoemd; betrouwbaar, betrokken, succesvol, bekwaam, creatief en zelfstandig. Het kernwoord betrouwbaar komt overeen met de eigenschap betrouwbaarheid. Beide zijn goed beoordeelt. De kernwoorden efficiënt en zakelijk zijn echter gering benoemd. Het valt op dat er slechts één keer een negatief kernwoord benoemd is. Zorgboerderijen ten opzichte van andere dagbestedingplaatsen Vervolgens is er een vergelijking gemaakt tussen zorgboerderijen en overige dagbestedingplaatsen. Met name de deskundigheid, kwaliteit van de zorg en variatie in het aanbod van activiteiten, zijn door de respondenten met neutraal beoordeeld. Zeventien procent geeft aan dat de prijs/kwaliteit verhouding, groepsgrootte in relatie tot de aanwezige begeleiding en de aanwezigheid van voorzieningen, bij zorgboerderijen beter is dan bij de overige dagbestedingplaatsen. Opvallend is dat slechts 22 procent van de geënquêteerden heeft aangegeven dat de interactie met de maatschappij beter is dan bij overige dagbestedingplaatsen.