Wat is pensioen? Een inleidende zoektocht naar een definitie / 23

Transcriptie

1 Voorwoord / 15 Lijst van afkortingen / Wat is pensioen? Een inleidende zoektocht naar een definitie / 23 Inleiding / 23 Korte historische pensioenreis / 24 Mogelijke criteria / 25 Naamgeving / 25 Doelgroep en relatie met arbeid / 25 Vrijwillig of verplicht? / 26 Welke risico s worden gedekt? / 27 De looptijd / 27 Inhoud van de voorziening / 27 De instelling waar het pensioen is ondergebracht / 28 De wijze van financiering / 29 De zekerheid/onvoorwaardelijkheid van pensioenrechten / 29 Literatuur / 30 Wetgeving / 32 Pensioen- en spaarfondsenwet (PSW) / 32 Pensioenwet (PW) / 33 Algemene Ouderdomswet (AOW) / 34 Wet verevening pensioenrechten bij scheiding (WVPS) / 35 Wet verplichte deelneming in een bedrijfstakpensioenfonds 2000 (Wet Bpf 2000) / 36 Wet op de loonbelasting 1964 (Wet LB 1964) / 36 Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001) / 37 Burgerlijk Wetboek (BW) / 38 Wetgeving inzake gelijke behandeling / 38 Jurisprudentie / 38 Hoge Raad 27 februari 1998 / 39 Rechtbank Den Haag 28 augustus 2002 / 39 Hoge Raad 16 september 2005 / 40 Pensioenontwikkelingen / 40 Pensioenakkoord 2010 / 42 Uitwerkingsmemorandum / 44 5

2 Voorgestelde en weer ingetrokken fiscale wetsvoorstellen / 46 Tussentijdse ontwikkelingen / 49 Ontwikkelingen in 2013 en 2014 / 56 Wetgeving vanaf 1 januari 2015 / 58 Toekomst van het pensioenstelsel / 62 Conclusie / 68 AOW en Anw / Inleiding / Korte geschiedenis verhoging AOW-leeftijd / Premieheffing / Nationale regelgeving / Vrijwillige verzekering / Gemoedsbezwaarden / KB 746 / Europese regelgeving / Uitkeringen / AOW / De uitkering / In het buitenland wonende gerechtigden / Anw / De uitkering / In het buitenland wonende gerechtigden / Belastingheffing over de uitkeringen / Driehoeksverhouding in de Pensioenwet / Inleiding / Inleiding pensioenwetgeving: korte uiteenzetting van de Pensioenwet en andere wetten die gerelateerd zijn aan pensioen / Beknopte beschrijving van hoofdstuk 1 t/m 8 PW / Doel Pensioenwet / Pensioenovereenkomst tussen werkgever en werknemer / Aanbod, aanvaarding, verwerping / Bepalingen in de pensioenovereenkomst / Karakter pensioenovereenkomst / Betalingsvoorbehoud werkgever / Toeslagverlening en ambitievoorwaarden / Beperking onderscheid naar leeftijd bij verwerving en aanbod / Tijdsevenredige verwerving pensioenaanspraken / Informatieverstrekking aan de deelnemer / Pensioen / Uitvoeringsovereenkomst tussen werkgever en pensioenuitvoerder / De onderbrengingsplicht / Bepalingen in de uitvoeringsovereenkomst / Pensioenreglement tussen werknemer en pensioenuitvoerder / 149 6

3 3.7.1 Opstellen pensioenreglement / Inhoud pensioenreglement / Bestuursmodellen, communicatie- en informatieverplichtingen / Het nieuwe pensioencontract: verschuiving risico en aansprakelijkheid / Noodzaak herziening pensioenstelsel / Financieel Toetsingskader / Pension Fund Governance: bestuur en evenwichtigheid / Inleiding / Algemeen kader / Onderbrengingsplicht van de werkgever / Belanghebbenden bij een pensioenfonds / Taken van een pensioenfonds bij de uitvoering van een pensioenregeling / Ontwikkelingen rondom de Wet versterking bestuur pensioenfondsen / De Wet versterking bestuur pensioenfondsen / Inrichting van een pensioenfonds / Ondernemingspensioenfonds en bedrijfstakpensioenfonds / De bestuursmodellen / Bestuur / Taken en verantwoordelijkheden van en eisen aan het bestuur / Intern toezicht bij het paritaire model en onafhankelijke model (art. 103 jo. 104 PW) / Verantwoording en medezeggenschap / Schematisch overzicht van de organen in de bestuursmodellen conform de Wet versterking bestuur pensioenfondsen / Hoe kies je een bestuursmodel? / Stand van zaken / Werknemerspensioen in de loonsfeer, beroepspensioen en nettopensioen / Inleiding / Is pensioen loon? / Omkeerregel (art. 10 en 11 Wet LB 1964) / Pensioenregeling (art. 18 Wet LB 1964) / Pensioenvormen / Ouderdomspensioen / Nabestaandenpensioen / Arbeidsongeschiktheidspensioen / Erkende verzekeraar (art. 19a Wet LB 1964) / Pensioensystemen / Eindloonregeling / Middelloonregeling / 218 7

4 5.4.3 Vastebedragenregeling / Kapitaalovereenkomst / Beschikbarepremieregeling / Combinaties / Hybride pensioenregelingen / Pensioengevend loon en diensttijd / Diensttijd / Pensioengevend loon met aftoppingsgrens / Toelaatbare overschrijdingen pensioennormen / Toetsing pensioenregeling / Onregelmatige afwikkeling van een pensioenregeling / Witteveenkader voor beroepspensioen vanaf 2015 / Pensioengrondslag en begrenzing / Fiscale behandeling van vrijwillige pensioenpremies / Uitkeringen en bovenmatige pensioengrondslag / Nettopensioen / Dga: civiele en fiscale aspecten / Inleiding / De dga en de PW / Definitie dga / Gevolgen niet van toepassing zijn Pensioenwet / Afkoopverbod / Waardeoverdracht / Bescherming in geval van ontslag / Positie partner dga / De dga en de Wet LB 1964 / Pensioenopbouw in eigen beheer / Pensioenopbouw en gangbaarheidstoets / Art. 10c Uitv.besl. LB 1965 / Loonbestanddelen in natura / De eigen bijdrage / AOW-inbouw / Onbepaalde partner / Overbruggingspensioen / Overige aandachtspunten bij pensioenopbouw in eigen beheer / Gebruikelijkloonregeling / Prijsgeven van pensioenaanspraken / Rechtsbescherming / Winstbepaling pensioen in eigen beheer / Algemeen / De waardering van pensioenverplichtingen op de fiscale vermogensopstelling / Zakelijkheid / Emigratie / Conserverende aanslag / 275 8

5 6.5.2 Conserverende aanslag in strijd met verdrag / Verplaatsing feitelijke leiding bv / Afschaffing van het pensioen in eigen beheer / Inleiding / Problemen pensioen in eigen beheer / Fiscaal gunstige afkoopregeling / De oudedagsverplichting / Fiscale aspecten van vervroegde uittreding, langer doorwerken en flexibilisering / Inleiding / Ontwikkelingen Witteveen-wetgeving / Wet fiscale behandeling van pensioenen / Bepalingen pre-witteveen / Witteveen-regime / Vervroeging ouderdomspensioen / Dienstjarenkorting / Actuariële korting / Gemis aan AOW / Partnerpensioen / Doorwerken en pensioenvervroeging / Vormen van vroegpensioen / Overbruggingspensioen / VUT / Prepensioen / Wet VPL / Wet aanpassing fiscale behandeling VUT/prepensioen en introductie levensloopregeling / Gevolgen invoering Wet VPL voor vroegpensioen / Overbruggingspensioen en prepensioen / VUT-regelingen / Overgangsrecht / Bestaande regeling voor VUT, prepensioen en overbruggingspensioen / Werknemers geboren vóór 1950 / Bestaande aanspraken op vroegpensioen / Afkoop prepensioen / Arbeidsongeschiktheid en Wet VPL / deelnemingsjarenpensioen / Toepassing 40-deelnemingsjarenpensioen / Voorwaarden toekenning 40-deelnemingsjarenpensioen / Verhoging: 40-deelnemingsjarenpensioen / Regeling voor vervroegde uittreding (RVU) / Eindheffing / Kwalificatie als VUT-regeling / Besluit van 8 december 2005: kwalitatieve toets / Besluit van 26 mei 2005 / 308 9

6 7.5.3 Eenmalige ontslaguitkeringen / Seniorenregelingen / Levensloopregeling / Algemene aspecten / Voorwaarden levensloopregeling / Opbouw van levenslooptegoed / Sparen door de werknemer / Bijdrage van de werkgever / Toetsing aan maxima / Overgangsbepalingen oudere werknemers / Opname van levenslooptegoed / Overgangsrecht levensloopregeling / Wet verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd / Witteveenkader 2015 / Gevolgen diverse verlagingen / Nettosparen / Vitaliteitssparen / Doorwerkbonus en houdbaarheidsbijdrage / Werkbonus / Doorwerkbonus tot 2013 en werkbonus vanaf 2013 / Houdbaarheidsbijdrage / Flexibilisering / Wet uitbetaling in pensioeneenheden / Wet variabele pensioenuitkering / Wet verbeterde premieregeling / Keuzemogelijkheden / Pensioenuitvoerders / Fiscale aspecten / Civiele en fiscale aspecten van pensioendeling / Inleiding / Huwelijksvermogensrecht en WVPS / Art. 1:94 en art. 1:155 Burgerlijk Wetboek / Reikwijdte WVPS / WVPS / Vereveningsmethodes / Conversie / Fiscale consequenties van vereveningsmethodes / Partnerpensioen en echtscheiding / Behoud aanspraak partnerpensioen in geval van scheiding / Uitsluiting WVPS / Herleving van huwelijksvermogensrecht? / Fiscale consequenties van uitsluiting WVPS en/of pensioenverrekening / Bijzonder partnerpensioen / Boon/Van Loon-regime / Voorgeschiedenis /

7 8.6.2 Boon/Van Loon-arrest / Verrekeningsmethodes van deze tijd en fiscale consequenties / Verrekeningsmethodes niet-wvps-pensioen en fiscale consequenties / Dga en pensioendeling bij echtscheiding / Samenhang Pensioenwet en WVPS / Afstortingsverplichting? / Belastingen en pensioenen in EU-context / 371 Inleiding / 371 EET, TEE, ETT, TTE, ET en TTT / 371 EU-pensioenbelastingwetgeving onwaarschijnlijk / 373 Grote verschillen tussen de lidstaten / 373 Grensoverschrijdende premiebetalingen / 374 Grensoverschrijdende overdracht van pensioenkapitaal / 376 Nederlands afkoopverbod internationaal houdbaar? / 376 Discriminerende belastingheffing van beleggingsresultaten / 378 De uitkeringsfase / 384 Pan-Europese pensioenfondsen in de praktijk / 384 Pan-Europese pensioeninstelling voor onderzoekers / 385 Levensverzekeraars / 386 Conclusie / 387 Belastingheffing over pensioenuitkeringen in grensoverschrijdende situaties / Inleiding / Verdeling heffingsrechten tussen de staten op basis van belastingverdrag / Belastingheffing over particulier pensioen / Nederlands verdragsbeleid / OESO-Modelverdrag / Belastingheffing over overheidspensioen / Nederlands verdragsbeleid / Overheid in de zin van art. 19, lid 2 van veel van de door Nederland gesloten belastingverdragen / Diensten bewezen aan de staat / Publiekrechtelijk lichaam / OESO-Modelverdrag / Op winst gerichte overheidsbedrijven / Samenloop van particulier pensioen en overheidspensioen / Jurisprudentie / OESO / Pensioenen op risicoverzekerings-, omslag- en opbouwbasis / Kwalificatieconflicten / Enkele pensioenbepalingen in bilaterale verdragen /

8 België / Canada / Verenigd Koninkrijk / Duitsland / Verschil overheid en privaat nog te rechtvaardigen? / Nationale en internationale waardeoverdracht / Inleiding / Vormen van waardeoverdracht / Waardeoverdracht binnen Nederland / Civiele vereisten voor waardeoverdracht / Overdrachtswaarde en bijbetaling / Procedure en termijnen / Fiscale consequenties van waardeoverdracht binnen Nederland / Dienstjaren / Internationale waardeoverdracht / Civiele vereisten voor internationale waardeoverdracht / Toegestane buitenlandse pensioenuitvoerder / Fiscale consequenties van internationale waardeoverdracht / Internationale waardeoverdracht / Emigratie (art. 3.83, lid 1, Wet IB 2001) / Houdbaarheid van conserverende aanslag / Emigratie (art , lid 3, Wet IB 2001) / Conserverende aanslag en toets door ontvanger / Emigratie en internationale waardeoverdracht / Voortzetting pensioenopbouw in ander land / Werknemer komt naar Nederland, voortzetting in buitenland / Werknemer gaat naar buitenland, voortzetting in Nederland / IORP-richtlijn (Richtlijn 2003/41/EG) / Grensoverschrijdende werkzaamheden vanuit Nederland / Lijfrenten / Inleiding / Belang derde pijler / De wetgever / De verzekeringslijfrente / De lijfrentedefinitie / De bancaire lijfrente / De aftrekmogelijkheden / Tijdstip van aftrek / Toegelaten aanbieders / Toegestane lijfrenten / Combinaties van lijfrenten / De nettolijfrente / De uitkeringen / Oud-regimelijfrenten /

9 Sanctiebepalingen bij niet-reguliere afwikkeling / 489 Emigratie / 492 Ongelijkheid tweede en derde pijler / 495 Het kan beter / 496 Tot slot / 497 Perikelen partnerpensioen / Inleiding / Historie / De eerste pijler / De tweede pijler / Derde pijler / Partnerpensioen in de Pensioenwet / Begrip partner algemeen / Samenwoners / Uniformiteit definitie samenwoners / Tijdelijk of levenslang / Bijzonder partnerpensioen / Samenwoners en bijzonder partnerpensioen / Afkoop klein (bijzonder) partnerpensioen / Partnerpensioen financieel / Overeenkomst / Opbouw- of risicobasis / Pensioenopbouw en pensioengevend loon / Partnervoorziening fiscaal / Nabestaandenlijfrente / Jaarruimte / Jaarruimte en tekort partnerpensioen / Jaarruimte en AOW-franchise / Kring van gerechtigden / Partnerpensioen / Kring van gerechtigden / Pensioenovereenkomst en fiscale grenzen / Aanvullende opbouwmogelijkheden / %-grens / Levenslang of tijdelijk / Ingangsdatum / Partnervoorziening en baanwisseling / Uitruil ouderdomspensioen in partnerpensioen (art. 61 PW) / Uitruil partnerpensioen voor ouderdomspensioen (art. 60 PW) / Uitruil partnerpensioen bij einde deelneming / Nabestaandenlijfrente / Partnervoorziening en ontslag / Vrijwillige voortzetting (art. 54 PW) / Samenloop vrijwillige voortzetting en art. 61 PW / Voortzetting tijdens WW-periode (art. 55 PW) /

10 Samenloop voorzetting tijdens WW-periode en vrijwillige voortzetting (art. 54 PW) / Samenloop voortzetting tijdens WW-periode en uitruil (art. 61 PW) / Nabestaandenlijfrente / Partnervoorziening en echtscheiding / Ex-partner / Uitruil ouderdomspensioen (art. 61 PW) / Pensioenverweer / Opvolgende partner / Nabestaandenlijfrente / Afschaffen pensioen in eigen beheer / 530 Tot slot / 531 Literatuurlijst / 533 Trefwoordenregister / 559 Jurisprudentieregister /